OPMAAK Ortho november/UITDRAAI - NVOS-Orthobanda

Groothandel inOrthopedische artikelensinds 1893Portsmuiden 17, 1046 AH Amsterdamb.v.AGENTUREN - IMPORT - EXPORTTelefoon 020 - 611 84 55*Telefax 020 - 611 53 88Voorraadhoudend o.a.:Degussa: Degaplast schuim/gietharsenNoba Verbandmittel Danz: Elasta/Noba/Rurhstern TriumphgipszwachtelsF.W. Kraemer: Steunzolen, s.o.s. schoenen, en toebehorenCaroli: Peroneusveren, pasdelen en orthesenIpos: Kousmaterialen, ipocon hielkussensCentri: Handschoenen en vulhandenVaupel: Metalen pasdelenBissell: Aluminium LoophulpenDimalo: Houten loop- en hulpmiddelenLanger: PPT plaatmaterialenFreudenberg: ”Luna” plaatmaterialenZotefoams: Plastazote en EvazoteS.P.A.C.: Pulman schoeiselSanova: Schoenen voor diabetici en reumapatiëntenMolinari: S.O.S. SchoeiselMarkell: Dennis Browne schoentjesSaba: LijmenDiverse fabrikaten: KurkplatenDiverse fabrikaten: KunststofplatenDiverse fabrikaten: Thermoplastische plaatmaterialenDiverse fabrikaten: StansmaterialenDiverse fabrikaten: RVS bandstaal en platen

,”Branche in beroering”O RTHOPEDISCHECOLOFONNovember 2000Officieel orgaan van deNederlandse Vereniging vanOrthopedisch Schoentechnicite Utrecht.Redactiecommissie:H.J.M. Diepstraten, MaarssenO.J.A. Toornend, AmsterdamP.J.A. ten Hengel, BaarnLeontien Braakman, UtrechtCorrespondentie:Redactie OrthopedischeSchoentechniekPostbus 31403502 GC UtrechtTel.: 030 - 28.44.522Abonnementsprijs:f 75,– per jaar, excl. 6% BTW.Administratie:Orthopedische Schoentechniek,Postbus 3140, 3502 GC UtrechtTel.: 030 - 28.44.522Annulering van abonnementendient schriftelijk drie maandenvoor het eerstvolgendekalenderjaar te geschieden.Advertentie-verkoop:Wissenraet & van SpaendonckHiske BroekhofPostbus 3140, 3502 GC UtrechtTel.: 030 - 28.44.500Telefax: 030 - 28.44.501E-mail: h.broekhof@wispa.nlUitgave:Stichting VoorlichtingOrthopedische Schoentechniekte Utrecht.Vormgeving en druk:Karstens drukkers/designersHooigracht 35, 2312 KN LeidenPostbus 164, 2300 AD LeidenTel.: 071 - 514.32.44Telefax: 071 - 514.35.49Niets uit dit blad mag op welkewijze dan ook worden overgenomendan met schriftelijketoestemming van de uitgeefster.Het eerste jaar van het nieuwe millennium loopt alweer op zijn eind, enhet lijkt wel of de tijd steeds sneller loopt. Waar is de tijd gebleven datalles rustig doorkabbelde. Het afgelopen jaar en met name het laatstehalf jaar zijn er veel gebeurtenissen en veranderingen op de brancheafgekomen.Zoals u heeft kunnen vernemen, is het NVOS-opleidingscentrum (OSC) opgegaan in hetSVGB te Nieuwegein. Wij verwachten in deze nieuwe structuur veel meer resultaten tekunnen boeken, in het belang van de vitaliteit en professionaliteit van onze branche.Inmiddels heeft de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) een standpunt geformuleerdover de NVOS in relatie tot zorgverzekeraars. Wij verwachten binnen afzienbaretijd de branche te kunnen adviseren hoe nu verder te gaan op de door de NMaaangegeven route.Het proces tot samenwerking met Orthobanda gaat onverminderd voort. Uit oogpuntvan kostenbeheersing van deze samenwerking is vooralsnog niet gekozen vooreen federatiestructuur, doch voor een andere vorm van samenwerking waarbij logistiekeen financiele voordelen direct zichtbaar zullen worden.U ziet: genoeg werk aan de winkel. De komende tijd zullen er veel zaken op ons afkomen die direct handelen vragen. Uitgangspunt is en blijft de continuïteit van hetvak en de branche. Beleids speerpunten voor het komend jaar zijn, de samenwerkingNVOS-Orthobanda, de vernieuwde relatie met zorgverzekeraars, professionaliseringvan de branche en profilering van het beroep van orthopedisch schoentechnicus.Over professionalisering gesproken: bij de SEMH, waar de erkenningsregeling isondergebracht, zijn reeds vele aanvragen binnengekomen tot certificering. Aardig tevermelden is dat er inmiddels twee bedrijven zijn erkend.Het is plezierig om te constateren dat er binnen de branche nog veel mensen werkzaamzijn die innovatief bezig zijn op het vakgebied. De uitreiking van de eerste editievan de Jo Hanssenprijs op 4 november 2000 was een goede motivator om nogmeer mensen aan het denken te zetten.,INHOUDOlav ToornendVoorzitterBruidsschoenen, een romantische bruidsjapon en bijpassende schoenen 6Open Dag OSC, de orthopedische schoentechniek blijft dynamisch 8Handy Wijzer op CD-ROM en het internet 10Verslag van het IVO kongres, 15-17 september 2000, Friedrichshafen 12De mobiele werkplaats, innovaties in de branche 14Beschermend schoeisel 16De hoefsmid, meer pedicure dan orthopedisch schoenmaker 22EvenementenAgenda 23Uit de literatuur, een beknopte samenvatting van interessante artikelen 24Erkenningsregeling versus ISO 2000 26Praktijkopleiderscursus SVGB, hoe ga je met je leerling in je bedrijf om? 28Een blik in de keuken ... doet goed dineren 30Guus Linneweever, het eerste in Nederlands officieel erkendorthopedisch schoentechnisch bedrijf 31NVOS Projecten, de stand van zaken 32Veranderingen in de opleidingen en het OSC 343

Voetenons probleem...en heeft het uwinteresse?Huykman & Duyvestein gevestigd in Den Haag op het industrieterreinKerketuinen, waar 16 personen werkzaam zijnbij het maken van orthopedische schoenen enaanverwante artikelen wil haar team versterken met een...Allround onderwerkmaker m/vAllround schachtenmaker m/vWij vragen,■■■dat je zelfstandig kan werkendat je diversen maakwijzen beheersteen positieve instellingTevens is er plaats voor eenleerling m/vOnze doelstelling is, via afwisselend werk, en het gaan naarde cursus om een vakbekwaam medewerker teverkrijgen.Ben jij zo iemand die aan bovenstaande kan en wilvoldoen, schrijf of bel naar onderstaand adres,t.a.v. dhr. H.M. DuyvesteinZilverstraat 212524 EJ Den Haagtelefoon 070 366 18 98telefax 070 321 45 22orthopedische schoentechniek

,BRUIDSSCHOENENEEN ROMANTISCHE BRUIDSJAPON EN BIJPASSENDE SCHOENENLonneke en Ragna dragen beidenal jaren orthopedisch schoeisel enkunnen niet meer zonder.Toen Lonneke ging trouwenbeloofde haar orthopedisch schoentechnicusHenny Duyvestein haarechte bruidsschoenen. Die kreeg zeen ze pasten bij haar prachtigejurk: beide waren wit met kant.Een half jaar later trouwdeRagna, ook met elegante wittelaarsjes aan haar voeten.Als Lonneke van der Wildt-Petersen (27) terugdenktaan die mooie dag in junivorig jaar, de vijfentwintigste,beginnen haar ogen te glimmen.Trots bladert ze mee door het boekmet de trouwfoto’s. Een deel van deplaatjes zijn genomen op het strand.Eén daarvan zou de witte laarsjes metkant van de bruid hebben getoond,maar een windvlaag besliste andersen liet haar jurk er overheen vallen.OVERSPUITENLonneke heeft sinds haar geboorteeen klompvoet en nu ook een beenlengteverschilvan 3,5 cm. Tot haarzestiende levensjaar droeg ze semiorthopedischschoeisel. Op een zekermoment was er geen keuze meer enzou ze over moeten stappen op echteorthopedische schoenen. Ze zag ertegenop, dacht dat dat soort stappersalleen maar ouderwets, degelijk enlelijk van uiterlijk kon zijn. "Dat ik elkgewenst type schoen kan kiezen, datwist ik tevoren niet. Nu draag ikmodellen die ik bij gewone schoenenzakenin de etalage zien staan." Deweerstand tegen speciaal schoeiselwas bij Lonneke groot. Maar tijdenseen avond waarop Henny Duyvestein(47) een lezing hield over modieuzeschoenen, sprak Lonnekes vader hemaan. De schoenmaker: "Als je ziet metwat voor schoenen ze aankwam!Door te kiezen voor ‘halve’ oplossingenworden de mogelijkheden veel tebeperkt. Met orthopedisch schoeisel ishet mogelijk op maat iets moois temaken in de smaak van de cliënt.Voor mij hoeven die traditioneleorthopedische schoenen niet. Conventioneel?Ik houd meer van moderne,confectie-achtige modellen."Er was net een nieuwe mal voor Lonnekegemaakt, toen ze trouwplannenDoor: Leontien BraakmanRagna Kuiper-Smits (24)in het bruidstoilet vanLonneke, maar met haareigen trouwschoenen.6

kreeg. Ze gaf aan dat haar nieuwepaar schoenen daarom wit moestworden. "De lichte schoenen zoudenpassen bij mijn witte trouwjurk. Na detrouwerij wilde ik ze donker spuiten.Je wordt gedwongen zulke beslissingente nemen als je maar eens per 15maanden nieuwe schoenen kuntkopen. Eigenlijk veel te weinig en ookoneerlijk" vindt ze. De praktische oplossingdie ze bedacht om de schoenenin een donkere kleur een tweedeleven te geven, bleek niet nodig.TEAMWERKDuyvestein kent Lonneke inmiddelsruim tien jaar en zag haar volgenseigen zeggen groeien van een tienernaar een volwassen vrouw. Haarmededeling dat ze zou gaan trouwenen het prille geluk stemde hem sentimenteel.Samen met zijn vrouw Lia(42), die ook in de zaak werkt,besloot hij Lonneke een paar bruidsschoenenkado te geven.De ambachtsman: "Het werd eenstaaltje van echt teamwerk. Iedereenwas even enthousiast over de uitdagingen dat levert als vanzelf meercreativiteit en nieuwe ideeën op.Medewerker Horst Knop maakte hetonderwerk, Sharon Triep de schachtenen zelf maakte ik de patronen enmallen." Het werden laarsjes met eeniets verhoogde hak die nauw om devoet en het onderbeen sluiten. De ritsmaakt aan- en uitdoen makkelijk enwat wit kant (dat ook in de bruidsjaponwas verwerkt) langs de sluitingmaakt het helemaal af.Aan een dergelijk project werken isvolgens de orthopedisch schoentechnicusgoed voor het saamhorigheidsgevoel.Het geeft voldoening. "Dat is ookwat ik mooi vind aan mijn vak. Ik kandingen maken waar mensen zielsgelukkigmee zijn. Dat is belangrijker dangeld, want dat maakt niet gelukkig."Dat het bij Duyvestein niet alleen bijwoorden blijft, blijkt uit het gebaar dathij naar de twee bruidjes maakte.BEGRIP"Jongens, we hebben weer een…..bruidje!" maakte het personeel in dewerkplaats de zin van Duyvestein af.Een aantal maanden na de start vanhet eerste bruidsschoenenprojectwerd Ragna Smits (24) ten huwelijkgevraagd door haar vriend Rob eninmiddels heet ze Ragna Kuiper-Smits.Ragna heeft een ernstige vorm vanreuma, wat zeer zeldzaam is op haarjonge leeftijd. Door die ziekte zijnhaar gewrichten pijnlijk en gaan ze infunctie achteruit. Haar rechter enkel isLonneke van der Wildt-Petersen (27)zoals ze er de dag van haar huwelijkuitzag met haar bruidsschoenen.gefixeerd en ook de linker is gaan slijten.Volgens de artsen is een kunstenkelgeen optie vanwege de reuma.Verder wordt ze als te jong beschouwdom het tweede enkelgewrichteveneens vast te zetten, datmoet zo lang mogelijk worden uitgesteld.Ragna’s schoeisel moet hierdoorwel aan hoge eisen voldoen; deschachten zijn als het ware erg stevigekokers. Je kunt aan haar lopen ziendat dit niet altijd makkelijk gaat enlang staan is een probleem. Daarhoudt ze in haar baan rekening mee.Ragna staat voor een klas uit groep 4,vijfentwintig kinderen van 7 en 8 jaar."Kinderen zijn eerlijk maar kunnen ookhard zijn. Ik heb daar geen last van,omdat ik altijd openhartig ben geweest.Ik vertelde hen waarom ik moeilijk loopen liet direct mijn schoenen zien. Zemogen ook alles aan me vragen, niets isverboden of raar. Dat wederzijds begripspeelt een belangrijke rol."Ze herinnert zich vertederd de opmerkingvan één van haar leerlingen."Toen ik vertelde dat ik ging trouwenvroeg een meisje uit mijn klas heelbezorgd: Juf, welke schoenen doe jedan aan, toch niet die zwarte?"INLOPENVoordat Ragna een jaar of 8 geledenoverstapte op orthopedischschoeisel, droeg ze semi-orthopedischschoeisel en nog eerder volstondze met zooltjes. Hetverbaasde haar dat orthopedischschoeisel er niet ‘orthopedisch’ uithoeft te zien. De klap op de vuurpijlis misschien wel het paar wittebruidslaarsjes waarop ze op 21maart van dit jaar trouwde.Dat had zogezegd nogal wat voetenin de aarde. Vanaf novemberwas men bij Huykman en Duyvesteinin de weer om de schoenenvoor die speciale dag te maken. Injanuari paste Ragna ze voor de eerstekeer en kwam daarna nog verscheidenekeren terug voordat ze zetwee weken voor de trouwerij meenaar huis kreeg om ze in te lopen.Een soortgelijk scenario ging voorafaan de huwelijksvoltrekking van Lonnekeen Friso. "En uiteindelijk zatende laarsjes zo lekker dat ik er de heledag op kon lopen, zelfs op het strandvan Scheveningen, waar een gedeeltevan onze bruidsreportage isgemaakt," vertelt ze.Henny (47) en Lia (42) Duyvestein hebbensamen drie kinderen en met Sjoerd Huykman(50) runnen ze een zaak in orthopedischschoeisel. De beide heren kennen elkaar ruimdertig jaar en zijn nu vijftien jaar compagnonsen vullen elkaar aan. "Huykman is een totaalander mens dan ik. Hij is een geweldigvakman en richt zich vol overgave op hetambacht. Directeur Smal van de voormaligeschoenmakersvakschool raadde mij destijdsaan me bij hem verder in het vak te bekwamen.Ikzelf heb met name veel interesse insociale aspecten van de bedrijfsvoering en vanhet vak," analyseert Duyvestein.7

,OPEN DAG OSCDE ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK BLIJFT DYNAMISCHZaterdag 30 september jl. is ondergrote belangstelling, er warenongeveer 75 bezoekers, de ‘OpenDag van het OrthopedischSchoentechnisch Centrum’gehouden. De bezoekers werdengetrakteerd op, naast uitstekendekoffie, thee en lunchverzorging,een inleiding van de heerJ. Bredie, een presentatie van hetreguliere onderwijs door de SVBGen een viertal verschillendepresentaties over toekomstigeOSC cursussen.Tijdens een inleiding van deheer Bredie werd de aanwezigenuitleg gegevenover de organisatie van hethuidige bijscholingspakket voor deHet leersysteem ALFONS maakt alsinds 1997 deel uit van de laatste fasevan de reguliere opleiding OrthopedischSchoentechnicus. Door middelvan toepassen van de methode welkevolgens ALFONS wordt aangeleerdkomt de cursist orthopedisch schoentechnicustot een betere formuleringvan het orthopedisch schoenreceptvoor zijn klant. Dit verhoogt de kwaliteitvan het uiteindelijke product.Voor de gevestigde orthopedischschoentechnici wordt ALFONS als eenOSC cursus van vier avonden aangeboden.Een kleine veertig orthopedischschoentechnici hebben dezecursus al gevolgd. Zij geven aan dathet volgen van deze cursus zijn vruchtenafwerpt in de dagelijkse praktijkvan het onderzoeken van klanten inDoor: Frans Lefeber, TNO Industrie8orthopedische schoentechniek. Aanmeldingenen organisatie zullen via deSVGB verlopen. Tevens werd aan debezoekers duidelijk gemaakt wat zijdié dag konden verwachten. Er warenvier presentaties van ieder een halfuur, welke de aanwezigen achtereenvolgensgroepsgewijs bezochten.Daarnaast verzorgde de SVGB informatieover de reguliere opleidingorthopedisch schoentechnicus, in alzijn facetten.ALFONSde paskamer en voor het opstellenvan een orthopedisch schoenrecept.Door het toepassen van techniekendie met ALFONS zijn aangeleerd, kanzelfs de ervaren orthopedisch schoentechnicuskomen tot verbeteringenwelke leiden tot een kwalitatief hoogwaardigerproduct. Ron Schiedon verzorgdedeze dag de presentatie endemonstraties van ALFONS.SCHOENAANPASSINGENRené van der Kolk presenteerde aande hand van veel praktijkvoorbeeldenen werktekeningen orthopedischeaanpassingen welke mogelijk zijn aanconfectieschoenen en/of B-schoenen.In de OSC cursus zal materiaal keuzeen verwerking veel aandacht krijgen.De aanpassingen aan de schoenenworden ook in relatie gebracht metvoetklachten waarbij ze kunnen wordentoegepast. Deze intensieve praktijkgerichte OSC cursus zal in totaal10 avonden bedragen.Door het volgen van deze cursus zalde vaardigheid en kwaliteit van hetaanbrengen van orthopedische voor-

zieningen aan confectie schoenenen/of B-schoenen worden verhoogd.PASVORM GESELECTEERDCONFECTIESCHOEISELCor Rameau en Henny Duyvesteinwaren verantwoordelijk voor dezepresentatie. Pasvorm geselecteerdconfectieschoeisel wordt voor deorthopedisch schoentechnicus eensteeds interessanter terrein. Er is eenontwikkeling ingezet dat bij steedsmeer voetproblemen pasvorm geselecteerdeconfectieschoenen samenmet aanpassingen en voetbeddenworden geleverd. Het is voor deorthopedisch schoentechnicus zaakhierop in te springen, voordat potentiëleklanten naar uitsluitend schoenspeciaalzaken zullen gaan. Eenprettig bijkomend gegeven is dat hetaanbieden van pasvorm geselecteerdconfectieschoeisel laagdrempeligwerkt voor het aantrekken van klantenvoor een orthopedisch schoentechnischbedrijf. Diverse aspectenzijn belangrijk bij de levering vangeselecteerd confectie schoeisel aande klant. Onder andere ‘wat zijnkeuze criteria voor het leveren vanpasvorm geselecteerd confectieschoeisel’,‘ wat is er op de markt’,‘de financiële aspecten’, ‘marketing’,etc. Verschillende specialisten zullentijdens een OSC cursus van 4 avondenantwoorden geven op deze en anderevragen.NIEUWE TECHNOLOGIEEN(drukmetingen, 3D-scannen)TNO Industrie nam de presentatie vannieuwe technologieën op zich. Hierbijwerd door Paulien Kok ingegaan ophet gebruik van drukmetingen in deorthopedisch schoentechnische praktijkals hulpmiddel voor de functioneleevaluatie van orthopedische schoenen.De komende jaren zal het middelvan drukmetingen bij het ontwerpvan orthopedische schoenen eensteeds grotere rol gaan spelen. In dediscussie gaf George In der Maur aandat hij nu al baat had gehad bij hetgebruik van drukmeetsystemen in hetevalueren van orthopedische schoenvoorzieningen.In de nabije toekomstzullen projecten op het gebied vandrukmetingen in de orthopedischeschoentechniek zodanige resultatenmoeten opleveren, dat het middel vandrukmeting beter kan worden toegepastin de orthopedisch schoentechnischepraktijk.Door middel van een OSC cursus van3 dagdelen worden orthopedischschoentechnici op de hoogte gesteldwat er nu praktisch met drukmetingenkan worden gedaan. Tevens zullende cursisten zelf oefenen in hetopzetten, uitvoeren en analyseren vandrukmetingen bij klanten.Een tweede onderwerp m.b.t. nieuwetechnologieën was 3D scannen.Zowel de Shoemaster als de Vorum3D-scanner waren aanwezig. CathySmits (TNO) en Rob Verwaard (Wittekamp& Broos Orthopedische Schoentechniek)maakten de bezoekersduidelijk op welke manier3D-scanning de orthopedischeschoentechniekvan dienst kan zijn (bijvoorbeeldbij het ontwerpenvan leesten). Evenalsde ‘drukmetingen’ is het‘3D scannen’ nog langniet ‘uitontwikkeld’. In dekomende jaren zullen toepassingsmogelijkhedenzeker worden verbeterden vergroot.Voor belangstellendenverzorgt het OSC ééndagdeel waarop de huidigestand van zaken ophet gebied van 3D-scannen(met CAD CAM ) zalworden besproken.Na het bijwonen van dediverse presentaties endiscussies konden debezoekers hun meningover deze Open Dag kwijtin een evaluatie formulier.Tevens konden zij zichopgeven voor de toekomstigeOSC cursussen. Ophet moment van de deadline voor ditvakblad waren de gegevens van deevaluatie en inschrijvingen nog nietbekend. Het resultaat zal in een volgendvakblad worden gepubliceerd.Uiteraard kunt u zich via de SVGB blijvenopgeven voor één of meerdereOSC cursussen.Hierbij willen de organisatoren van de‘Open Dag OSC’ te weten Jan Bredie,de OSC docenten, de SVGB en TNOIndustrie alle aanwezigen van de‘Open Dag OSC’ bedanken voor hunwarme belangstelling. Wij hopen datdeze belangstelling zijn weerslag zalkrijgen in een actieve participatie intoekomstige OSC cursussen.9

HANDY-WIJZER OP CD-ROMEN HET INTERNET,EEN PLATFORM VOOR INFORMATIE OVER HULPMIDDELENGoede en betrouwbare informatieover het leverings- en dienstenpakketvan orthopedische schoentechnischebedrijven is vantoenemende importantie. Alsgevolg van een meer open marktmet druk op budgetten,toenemende concurrentie, aandachtvoor kwaliteit en doelmatigheid,gebruikers die mondiger worden, ishet belangrijk dat de branche enhaar leden zich goed en transparantpresenteren naar allepartijen. Vragen als wie doet wat,wat is er aan oplossingen, waaruitbestaat de dienstverlening, hoe zithet met de regelgeving en veleandere worden steeds vakergesteld. In het vinden van antwoordenzijn nieuwe media eninformatietechnologie niet meerweg te denken. De Handy-Wijzer draagt eraan bij de informatieover de NVOS en haarleden bij betrokkenen te brengen.Door: Dhr. Bougie10De Handy-Wijzer is eeninformatiesysteem op hetgebied van hulpmiddelenvoor mensen met eenhandicap en is bedoeld om te ondersteunenbij de keuze van een individueelhulpmiddel. Het systeem wordtgebruikt door revalidatiecentra, zorginstellingen,adviseurs, verwijzers, verzekeraars,bedrijven en (organisatiesvan) eindgebruikers. De Handy-Wijzerbrengt informatie uit allerlei bronnenbij elkaar en ontsluit deze via eenclassificatie en een trefwoordenregister.Daardoor wordt alle informatieover een onderwerp of product alshet ware met "een druk op de knop"toegankelijk en hoeft de informatiezoekerniet van de ene naar de anderebron te gaan.Het gaat daarbij onder andere omgegevens over:• Producten en hulpmiddelen afkomstigvan fabrikanten en importeurs.O.a. zijn SOS-schoenen goed vertegenwoordigdwaardoor de HandyWijzer een handig hulpmiddel is inhet orthopedisch schoentechnischbedrijf om gegevens op te zoekenmaar ook om de klant in de paskamersnel en efficiënt allerlei oplossingenmet afbeeldingen te tonen.De verwijzer, behandelaar en eindgebruikerkijken vanaf hun werkplekin eenzelfde bestand• Dienstverlening van leverancierszoals van schoentechnische bedrijvenen instrumentmakerijen. Doormee te doen wordt uw bedrijfgezien door informatiezoekenden• Wet- en regelgeving aangaande deverstrekking van hulpmiddelenzoals schoenen en schoenaanpassingen.Daarnaast staan op de Handy-WijzerCD-ROM bestanden en werkinstrumentenvoor professionals, zoals hetPOM-boek over pro- en orthesen, deLijst van Bernink over elastische kousenen vele andere bestanden.Instellingen en organisaties met eenintern computernetwerk, nemenmeestal een netwerkabonnementzodat meerdere disciplines toeganghebben. Gelegenheidszoekers en eindgebruikerszoeken veelal op de gratisinternetsite www.handy-wijzer.nl.Met de stap van de Handy-Wijzernaar het internet, wordt een internetplatformgecreëerd dat als vertrekpuntfungeert voor informatie overhulpmiddelen. Een platform waar eengrote hoeveelheid informatie directtoegankelijk is en van waaruit linksgelegd worden naar andere sites.Het bestuur van de NVOS heeft zichvorig jaar positief uitgesproken overde Handy-Wijzer en acht het eengoed middel voor de leden om zich tepresenteren bij verwijzers, zorgverleners,verzekeraars en eindgebruikers.Een aantal leden heeft op eigen initiatiefreeds besloten mee te doen enstaat op het systeem. Voor informatiekunt u contact opnemen met dhr.Bougie (tel. 045-5234204, e-mail:info@handy-wijzer.nl)

,VERSLAG VAN HETIVO KONGRES15-17 SEPTEMBER 2000, FRIEDRICHSHAFENEen bezoekje aan een congres vanhet IVO, de InternationaleVereniging van Orthopedischeschoentechnici is, zeker voor eenmedicus, een ervaring op zich.Fascinerend is de uitgebreide vakbeursalwaar de industrie al haarnieuwe materialen en techniekenaan eenieder ten toon spreidt.Maar waar het natuurlijk vooralom gaat zijn de contacten en discussiesmet gelijkgezinden uit derest van de wereld.Door: S.F.E. Praet,sportarts i.o./bewegingswetenschapper12Het thema van de bijeenkomstin het pittoreskeFriedrichshafen, alwaargraaf Zeppelin ooit zijnbefaamde zwevende sigaren liet bouwen,was "Arbeit, Freizeit undSport". Uit functioneel oogpuntwaren de dagdelen Arbeid en Sporthet meest interessant. Derhalve zal ikdeze hier de revue laten passeren.Om de globalisering van de markt eenextra impuls te geven was een aantalJapanse deskundigen uitgenodigd omover de specifieke problematiek vande Japanse markt te vertellen. Het isduidelijk dat in Japan de Duitse orthopedischeschoentechniek in hoog aanzienstaat. Feitelijk probeert men deeeuwenoude ervaringen, opgebouwdin Duitsland, in Japan te implementeren.Uit de verhalen van de Japanseafvaardiging viel echter op te makendat de relatief jonge Japanse schoenenmarkttoch duidelijk andere eisenstelt aan schoentechnici, fabrikantenen verkopers. Modegrillen (denk bijvoorbeeldaan de 15 cm hoge plateauzolen)en prijsstelling wordendoor de consument veel belangrijkergeacht dan comfort of pasvorm. Veelaluit pure onwetendheid stellen artseneerder een operatie dan eeneenvoudige schoencorrectie voor.Daarnaast bepaalt vaak de werkgevernog welke schoen de werknemerdient de dragen. Dit is dan meestaleen schoen passend bij het bedrijfsuniform.Vervolgens ziet men geenrelatie tussen de klachten aan hetbewegingsapparaat en het volstrekta-functionele schoeisel.Maar niet alleen de werkgevers treftblaam. Uit een vergelijkende studietussen Japanse en Duitse studentesbleek dat met name de opvoeding encultuur een doorslaggevende rol lijkente spelen. In Duitsland wordt namelijkal van kinds af aan de noodzaak vangoed schoeisel op het hart gedrukt. InJapan gebeurt dit gemiddeld pas tussenhet 12e en 15e levensjaar. Gelukkigwordt er hard gewerkt om eencultuuromslag te bewerkstelligen. Het‘Foot & Shoe Science Institute’ inHagoya timmert hard aan de weg omschoeisel speciaal gemaakt op deJapanse voet op de markt te brengenen middels voorlichtingscampagneszowel artsen, schoenfabrikanten,werkgevers als consumenten op denoodzaak van correct schoeisel te wijzen.Of dit gaat lukken zal ons wellichtop het volgende IVO congres inJapan worden medegedeeld.Op de universiteit van Tübingenwordt gewerkt aan de ontwikkelingvan een nieuw type werkschoen. Primairedoelstellingen hierbij zijn eentoename van loopcomfort, pasvormen grip, dit laatste om het risico opuitglijden te verminderen. De principesdie hierbij worden gebruikt riepentoch wel enige vragen op. Zo gaatmen ervan uit dat men een ‘natuurlijke’afrol dient na te streven. Dit wordtgedefinieerd als een afwikkelingwaarbij de zogenaamde ‘gait line’ inde propulsiefase over de grote teenloopt. De leest die hierbij het meestzou aansluiten is volgens de onderzoekerseen sterk gezwaaide leest. Opzichzelf is dit al zeer discutabel.Immers eenieder met enige praktijkervaringweet dat bij neiging tot voorvoetpronatieschoeisel met eengezwaaide leest de voorvoetpronatiealleen maar zal versterken. Hierdoorzal de onderbeens- en kniebelastingfeitelijk dus alleen maar toenemenhetgeen het loopcomfort niet echtten goede zal komen. In ieder gevalwordt bij dit project geen rekeninggehouden met verschillende voettypesen -afwikkelingen, mijn inziens eennoodzakelijke voorwaarde bij de ontwikkelingvan functioneel schoeisel.Echter, wellicht de grootste tekortkomingin dit onderzoek was het gebrekaan experimenteel bewijs om de correctheidvan de gebruikte hypothesente kunnen toetsen. Indien hier in detoekomst niet aan wordt voldaanverdienen dit soort ontwikkelingenabsoluut niet het predikaat weten-

schappelijk en kunnen wat mij betreftbeter achterwege worden gelaten.Het sport gerelateerde dagdeel wasvoornamelijk gefocussed op de gehandicapten(top)sport. De praktijkervaringenopgedaan bij de Paralympicsheeft geleerd dat materiaalkeuze enindividuele aanpassingen vaak dedoorslaggevende rol spelen bij het succesvan een atletische prestatie. Voldoendeuitdagingen dus voor deschoen- en prothesetechnicus. InDuitsland maakt de ‘OrthopädischeSchuh Meister’ dan ook standaard deeluit van het begeleidingsteam, naastbijvoorbeeld de teamarts en fysiotherapeut.Interessant was de bevinding datbij het ‘tunen’ van bijvoorbeeld orthopedischeaanpassingen spieractiviteitsmetingen(EMG) zeer behulpzaamkunnen zijn om de ideale standscorrectiete vinden. Een erg arbeidsintensiefproces uiteraard, maar bij probleemgevallenkan hier wel dankbaar gebruikvan worden gemaakt. Het principe dathierbij wordt gebruikt berust op hetfeit dat bij een optimale ‘alignment’ destabiliserende spiergroepen het minstworden geactiveerd. Echter, dit is voorieder individu weer net even anders,dus een standaard oplossing is nietvoorhanden. Maar dit principe zounatuurlijk ook voor de ‘valide’ sporterkunnen worden gebruikt met namedan voor onderzoeksdoeleinden. Tochblijft de praktische waarde vooralsnogbeperkt, omdat het een zeer arbeidsintensief‘trial and error’ proces betreft.Ook op dit congres was er natuurlijkook aandacht voor de toepassingenvan bewegingsanalyse en (dynamische)voetdrukmetingen voor hetevalueren van de orthopedische interventiesin de sportschoen. In Nederlanden België wordt dit eigenlijk alsinds de jaren tachtig gebruikt. HetSupronorm® systeem ontwikkelddoor Floor Schrijver is hier een mooivoorbeeld van. De nieuwste trendechter is om dit soort analyses tegebruiken voor het aanmeten van eenpassende golfschoen. Immers bij hetlopen van 18 holes wordt er toch algauw 8 km afgelegd. Een comfortabelen goed passende golfschoen kandan het spelplezier alleen maar tengoede komen.Zoals al eerder aangekondigd zijn ernieuwe ontwikkelingen gaande ommiddels nieuwe werktuigbouwkundigeprincipes dynamische voetdrukmetingente interpreteren. Zeer recent isin België bijvoorbeeld een pilotstudieafgesloten waaruit bleek dat middelsdergelijke analyses verschillen in stijfhedentussen identieke voetprothesenvrij eenvoudig kunnen worden gemeten,iets wat tot op heden nog nieteerder gelukt was met andere meetsystemen.Essentieel hierbij is het conceptdat een dynamische‘voetdrukmeting’ niet slechts de voetmeet maar in feite de mechanischebelasting van het gehele lichaamweergeeft. Principieel maakt het voordeze nieuwe berekeningstechniek danook niet uit of je blootsvoets of meteen schoen over de meetplaat heenloopt. Ik ben er dan ook persoonlijkvan overtuigd dat dit ook zijn toepassingenkan hebben voor de orthopedischeschoentechniek en ik zou danook willen pleiten voor meer wetenschappelijkonderzoek in die richting.Wellicht dat bij een volgend congreshier meer over valt te rapporteren.Wellicht tot ziens op een volgend IVOcongres!Ton Jansen orthopedische schoentechnieken is een jong en dynamisch orthopedisch schoentechnisch bedrijfmet vestigingen in Rotterdam en IJsselstein (ut).Voor onze vestiging in Rotterdam zijn wij op zoek naar eenOrthopedisch schoentechnisch medewerkerdie zich voornamelijk bezig gaat houden met werkzaamheden in de werkplaats, zoals bijvoorbeeld hetvervaardigen van orthopedische voorzieningen.Wij zoeken een enthousiaste collega (minstens niveau 2) die zelfstandig en accuraat kan werken.Wij bieden een veelzijdige functie binnen een klein team, alsmede een prettige werksfeer.De salariëring is in overeenstemming met de zwaarte van de functie.Schriftelijke sollicitaties kunt u richten aan:Ton Jansen orthopedische schoentechniekenT.a.v. dhr. A.G. JansenValkenstraat 13011 VR RotterdamVoor meer informatie: tel. 010-414909113

,DE MOBIELE WERKPLAATSINNOVATIES IN DE BRANCHEZoals u wellicht allen hebt vernomen isdit jaar de "JO HANSSEN prijs" ingesteld,een innovatieprijs voor de Nederlandseorthopedisch schoentechnischebranche. Voor ons als toekenningscommissiewas het dan ook zeerspannend hoe de respons (dus het aantalinzendingen) zou zijn. Bij de sluitingvan de inzendingstermijn waren wij danook blij verrast met wel tien inzendingen.Op dat moment ligt er de moeilijke taakde inzendingen te beoordelen engenomineerden te selecteren wantuiteindelijk kan er maar één winnen. Erzijn drie nominaties uit gekomen(waarover u later meer zult vernemen).Dat een inzending uiteindelijk nietgenomineerd is wil, zo is gebleken, nietzeggen dat het idee niet goed zou zijn ofniet bruikbaar voor de branche. Wij zijndus van mening dat met die ideeën tochiets moet worden gedaan, vandaar hebbenwij een aantal van die inzendersgevraagd om bijvoorbeeld dit idee verderuit te diepen of in het vakblad tepubliceren. De branche kan er dan tochkennis van nemen en de collegae wellichteen goed idee aan de hand doen.De inzending van onze enthousiaste collegaGuus Linneweever was als eerstebinnen en, zie hier, hij is ook weer deeerste die de spits afbijt met hetpubliceren van zijn idee "De mobielewerkplaats". Guus bedankt.Peter Feller. Secretaris Toekennings-Commissie.Het is een dynamischeperiode in onze branche.Van verschillende kantenwordt ons vakmanschapterecht onder de loep gelegd. Alleenhet kundig fabriceren van schoenen isniet meer voldoende. Wij moetenaanleren om ons steeds meer alsmodern ondernemer te profileren. Ditverwacht de zorgverzekeraar, devoorschrijver en misschien wel in deeerste plaats onze klant. Het stereotypebeeld van een man met lerenschort, hard werkend in een donkerkeldertje wordt door de voortvarendheidvan vele bedrijven gelogenstraft.Als men dezer dagen een orthopedischschoentechnisch bedrijf binnenloopt,treft men veelal een modernbedrijf dat op alle fronten de toets derkritiek kan doorstaan. Op dit frontwas er voor mij dus geen "winst"tebehalen. Om toch als jong bedrijf voldoendeaandacht binnen de regio tekrijgen moest ik iets meer geven dannormaal. Naast een modern opgezetbedrijf heb ik geprobeerd om metextra service deze aandacht te trek-Door: G. Linneweever14

ken. Vaak liep ik tegen het probleemaan dat ik tijdens spreekuren of huisbezoekschoenen ter reparatie meekreegwaar eigenlijk maar enkeleminuten werk aan zat, afgebrokenhaakjes, versleten voeringzooltjes, uitgewerktpolstermateriaal etc. zijn veelvoorkomende klusjes.Ik nam de schoenen dan mee en hetduurde soms een week voordat deschoenen retour kwamen. Om hiereen oplossing voor te bieden heb ik indecember 1999 een bus met dubbelecabine aangeschaft. Hierin bevindtzich een werktafel met schuurmachine,haken en ringenmachine, föhn,frees en divers handgereedschap.Daarnaast is er een ruim assortimentvan diverse materialen aanwezig. Tijdensde spreekuren ben ik in staat omdan direct de kleine aanpassingen teverrichten. Dit levert mijn bedrijf eenenorme tijdwinst op en het belangrijksteis dat de klant zijn/haar schoenengeen dag hoeft te missen. Tijdenszeer drukke spreekuren kan ik zelfseen medewerker meenemen die evt.diverse aanpassingen kan verrichten,zodat ik mij op het spreekuur kan blijvenrichten. Ook bij het afleveren vannieuwe schoenen moeten wij weleens kleine wijzigingen aanbrengen.Het komt nu nog zelden voor dat denieuwe schoenen weer mee teruggaan naar het bedrijf.De dubbele cabine heeft, naast familiairgebruik, ook nog een zakelijkefunctie. Als extra service halen wijonze klanten op als zij naar het ziekenhuistoe moeten om bij de specialisteen verwijzing te halen. Omdat wijin staat zijn om dit precies te plannenhoeft de klant, in tegenstelling totbijv. vervoer op maat, niet regelmatig1 tot 2 uur te wachten op zijn of haarvervoer. Na het ziekenhuisbezoekwordt de klant naar het bedrijf vervoerdom kleur en model te bepalenen daarna weer keurig bij huis afgezet.Nu dit in de regio bekend aan hetworden is, krijgen we hier steedsmeer positieve reacties op. Zelfs diversevoorschrijvers melden dit aan hunpatiënten. Ook klanten die niet instaat zijn om zelf naar ons bedrijf tekomen worden opgehaald en thuisgebracht. Duur? Nee, dit is niet duur,als wij zelf in de auto zitten om onzeklanten te bezoeken kost dit veelmeer, anders waren we wel taxichauffeursgeworden. Daarnaast ishet voor mij vanzelfsprekend datondernemen niet alleen een zaak vangeld verdienen is maar zeker ook éénvan serviceverlenen. En service magnu eenmaal geld kosten. Nu, na bijna1 jaar gebruik, is gebleken dat hetvoordeliger is om bijvoorbeeld een55+er te laten rijden, dan zelf achterhet stuur te zitten. Daarnaast heb ikeen PR instrument in handen waar ikwerkelijk veel aandacht mee trek. Datis precies waar ik als jong bedrijf opzit te wachten. Ik denk trouwens datde erkenningsregeling ook zo’n instrumentkan zijn.15

,BESCHERMENDSCHOEISELDr. Onvlee, orthopedisch chirurg,heeft zich gedurende zijn helewerkzame leven altijd zeer sterkgeïnteresseerd in de neuropathischevoet. Over een vorm hiervan m.n.de Charcot-voet schreef hij zijnproefschrift. De redactie isverheugd dat hij, samen met deheer Bloem, voor dit tijdschrift eenartikel heeft geschreven waarin deweerslag van jarenlange ervaring isterug te vinden. Zij beschrijvenaan welke eisen het beschermendschoeisel voor deze voeten naarhun mening moet voldoen enmotiveren die mening uitgebreid.Als iemand een andere meningheeft nodigen de schrijvers u uitom hierop te reageren.De redactie wil deze uitnodiginggraag ondersteunen.De redactie.Door: Dr. G.J. Onvlee en Dr. R.M. Bloem,afdeling Orthopedie - LUMC16InleidingIn een recente publicatie vanhet CBO en de NederlandseDiabetes Federatie 1 wordt inhet hoofdstuk over de diabetischevoet gesproken van ‘protectief’schoeisel (= beschermend schoeisel).Wij zullen verder alleen de term‘beschermend’ gebruiken. Van allevoetproblemen waarmee de orthopedischschoentechnicus geconfronteerdwordt zijn die van de gevoelloze ofverminderd voelende voet misschienwel de meest ingewikkelde. In iedergeval eisen juist deze problemenmaximale zorgvuldigheid bij het voorschrijvenvan schoeisel, het ontwerpendaarvan en bij productie enaflevering. De patiënt/cliënt kanimmers onvoldoende informatieterugspelen over pasvorm en comfort!Wij zijn dus als voorschrijvers en producentengenoodzaakt om op eigenen elkaars oordeel af te gaan, zonderde anders zo belangrijke informatievan de gebruiker.Een reden te meer om zorgvuldig metelkaar te overleggen over schoenrecepten uitvoering.In genoemde publicatie wordt hetbegrip ‘protectief of beschermendschoeisel’ echter niet nader beschrevenof uitgewerkt. Toch zal er overeenstemmingmoeten zijn tussenvoorschrijvers en schoentechnici overde eisen waaraan zulk beschermendschoeisel moet voldoen. In dit artikelwillen wij proberen zulke eisen te formulerenvanuit het standpunt van deorthopedisch chirurg.Beschermend schoeisel wordt in hetalgemeen voorgeschreven voor voetendie volledig gevoelloos zijn ofwaarin de sensibiliteit verminderd istot onder een kritisch niveau. Wij zullenkortweg van ‘gevoelloze voeten’spreken, daarbij zal de minder voelendevoet inbegrepen zijn.Direct kan worden toegevoegd, datdezelfde principes toepasbaar zijnvoor zeer gevoelige voeten, voetendie bij de minste concentratie vandruk pijnklachten geven.Schoenen hebben natuurlijk altijd eenbeschermende functie. Ze beschermenonze voeten enigermate tegenmechanische beschadiging, vocht,koude en andere schadelijke ofonaangename invloeden. In dit artikelbedoelen wij allereerst beschermendschoeisel dat door materiaalkeus enafwerking geschikt is voor gevoellozevoeten. Voor dergelijke ‘neuropathische’voeten moet de schoen extrabescherming bieden tegen traumatischebeschadiging, bijvoorbeeld doorscherpe voorwerpen. Bovendien moetde schoen beschadigende aspectenvan het belasten (met name geconcentreerdebelasting) zoveel mogelijkneutraliseren.En tenslotte mag hij zelf geen schadetoebrengen, bijvoorbeeld door knellenderand of hard stiksel.In de Nederlandse situatie komen wede meeste gevoelloze voeten tegen bijdiabeten met neuropathie. Anderevoorbeelden van ziektes die neuropathischevoetproblemen kunnen veroorzakenzijn: alcohol neuropathie,congenitale neuropathieën, spina bifidamet gevoelsdeficit en behoudenloopfunctie, traumatisch zenuwletsel.Elders is lepra een belangrijke bronvan vergelijkbare problemen. Het isvan belang om dit te onderstrepen,aangezien veel lepraspecialisten allanger oplossingen gezocht en gevondenhebben voor voetpathologie dievolledig te vergelijken is met die vanandere patiënten met neuropathischevoeten, ook met diabetische neuropathie.Vanaf 1963 heeft Brand 2 , ooksamen met anderen, hierover gepubliceerd.Waar letten we op?Om de eisen waaraan beschermendschoeisel moet voldoen op het spoorte komen kunnen we het beste eerstde gevaren beschrijven waaraan degevoelloze voet blootstaat. Directaansluitend volgt dan een kwaliteitseis.

Repeterende belasting, de grootstebedreiging van de gevoellozevoetDe repeterende belasting van hetlopen vormt het grootste risico. Ongehinderddoor pijn kan depatiënt/cliënt lopen naar hartelust. Bijdreigende of reële blaarvormingwordt geen rust genomen, evenminwordt het looppatroon gewijzigd.Loopt zo iemand verder door, of loopthij/zij na een te korte rustperiodeweer een flinke afstand, dan breektde blaar, de geïrriteerde en ontstokenbodem wordt verder belast en er ontstaateen plantair neuropathischulcus. Het is als het ware vergelijkbaarmet een vermoeidheidsfractuur vanhet bot. Dit mechanisme vooral isdoor Brand uitgebreid onderzocht enbeschreven, waarbij hij de term ‘repetitivestress’ invoerde 3 . De hierdooruitgelokte ulcera vinden we bij de nietmisvormde soepele voet in bepaalderegionen van de voetzool, met nameonder de kopjes der metatarsalia.Door hun lokalisatie worden we algewaarschuwd dat er sprake moetzijn van verminderd of afwezig gevoel(figuur 1). Wordt een stugge en/ofFiguur 1:Voorkeursplaatsenvoor neuropathischeplantaire ulceramisvormde voet in onaangepastschoeisel belast dan is het gevaar voorulceratie door de repeterende belastingextra groot. Bij misvorming zienwe eventueel ook zweervorming opafwijkende plaatsen van de voetzooloptreden.Genezen die ulcera wel? De meesteneuropathische ulcera genezen wanneerde mechanische omstandighedenin gunstige zin gewijzigd worden.Dat kan bijvoorbeeld uitstekend ineen goed aangelegd loopgips. Daaringenezen de meeste plantaire ulcera in6 tot 8 weken. Voorwaarde voor zo’nbehandeling is dat er geen infectie inhet spel is. Is dat wel het geval danmoet de infectie eerst bestreden zijn.Pas daarna kan het loopgips toegepastworden. Na genezing van hetulcus is er, als verder niets gedaanwordt, groot risico van nieuwe zweervormingin het litteken, dat lange tijdextra kwetsbaar blijft.Het verhoogde risico door de repeterendebelasting moet verminderdworden door de toepassing van drukverdelende technieken. Het gebruikvan een goed voetbed is van die techniekenhet belangrijkste onderdeel.Voor stugge of misvormde voeten iszo’n voetbed niet genoeg, er is eencombinatie met zoolverstijving en afwikkelvoorzieningnodig, waar nodigonder een orthopedische maatschoen.Scherpe verwondingen worden nietgevoeld, zelfs niet wanneer ze eventueelal geleid hebben tot infectie. Dezool van de schoen moet daartegendus beschermen. Bij voorschrift vooreen volledig verstijfde zool is dat geenprobleem. Het gebruikte materiaal zalvoldoende bestand zijn tegen perforatie.Wordt een schoen met soepelezool vervaardigd dan moet die zool dikgenoeg zijn om verwonding van devoet door perforerende punaise, naald,glasscherven en dergelijke te voorkomen.Het spreekt vanzelf dat in de zoolgeen spijkers verwerkt mogen zijn.Een te krappe schoen zal bij gevoelloosheidgeen klachten geven. Drukop de tenen of aan binnen- en buitenkantvan eerste en vijfde metatarsalekopjes wordt niet opgemerkt.Door de locale, geconcentreerde drukwordt de bloedtoevoer voor huid ensubcutis geblokkeerd. In de normaalvoelende voet veroorzaakt dat pijn.Hier mag het niet lang duren of ertreedt druknecrose (decubitus) op.Correcte maatvoering moet dit risicoteniet doen door voldoende overlengteen overbreedte, plus diepte vanteenkap te bieden.Knellende randen, harde stikselsen naden, scherpe plooien wordenniet opgemerkt en kunnen localebeschadiging veroorzaken doorgeconcentreerde druk. De technischeafwerking van de schoen moet dezeen vergelijkbare risico’s verminderen.Geconcentreerde belasting ondereen deel van de voetzool leidt niet totklachten. Verschijnselen van localeoverbelasting (versterkte eeltvorming)dienen gesignaleerd te worden. Zezullen aanleiding zijn tot maatregelenom deze belasting te spreiden.Schoeisel speelt, zoals u ziet, eenbelangrijke rol zowel bij het ontstaanvan veel ulcera, als ook bij het voorkomenvan de recidieven na genezingvan een ulcus. Meenden we de noodzakelijkeschoentechnische voorzieningengeleverd te hebben en treedtdesondanks een recidief van ulceratieop, dan dient de vraag gesteld teworden: ‘waarom ging het fout?’. Hetschoeisel dat gedragen werd toen hetfout ging dient aan nauwkeurigonderzoek onderworpen te worden!Wij moeten nu enkele details verderuitwerken. Daarbij is het onvermijdelijkdat wij eigen termen gebruiken,mogelijk afwijkend van de geijktetechnische termen. Omdat de toepassingvan een goed voetbed zijn eigeneisen stelt aan het schoeisel willen wijeerst nader ingaan op de eigenschappenvan dat voetbed.Het voetbedHet voetbed moet dus de druk vanbelasting tijdens staan en lopen verdelen.Daartoe dient het zodaniggevormd te zijn dat een zo grootmogelijk deel van de voetzool en vande plantaire zijde van de tenen deelneemtaan dat dragen van belasting.Het wordt dan ook vervaardigd opeen positief model van de voet, onderde leest dus, over de hele lengte enbreedte van de voet. Waar een littekenaanwezig is kan de druk nog ietsverminderd worden door onder deleest op die plaats een extra laagjegips of vilt/kurk aan te brengen (metdun uitlopende randen!), zodat in hetvoetbed dat litteken enigszins vrijgelegd zal zijn. Op die plaats, dieextra kwetsbaar is, moet een drukverdelende en schokdempendebovenlaag van het voetbed een minimaledikte hebben van 3 /4 cm. De tekiezen dikte is enigszins afhankelijkvan het te gebruiken materiaal. WilFiguur 2: Dwarsdoorsneden door voorvoeten voetbed.A: te smal voetbed, waarbij op de randbelast wordt.B: voetbed van juiste breedte.17

men deze laag (ppt, plastazote, ofander geschikt materiaal) combinerenmet een duurzamer onderlaag, danmoeten abrupte overgangen vermedenworden. Boven- en onderlaagmoeten rond de hiel en rond de balregioen tenen iets extra breedte hebbenen als het ware om de voetrandheen grijpen om te voorkomen dat opde rand belast wordt. Anders gezegd:ook in belaste toestand moet de voetoveral binnen de grenzen van hetvoetbed blijven (figuur 2). Zo stelt hetvoetbed zelf eisen aan de schoen: hetmoet er in lengte en breedte goed inpassen. En de schoen moet ruimtebieden aan voet en voetbed. Al te dikwijlszien we een nieuw probleemontstaan, bijvoorbeeld direct mediaalvan een litteken onder het kopje vanM I wanneer voetbed en schoen daarter plaatse te smal gehouden zijn.Over de keuze van het materiaal voorhet voetbed zou meer te zeggen zijn.Wij hopen dat een materiaaldeskundigedaarover eens een bijdrage zal schrijven.Schokdempend, druk verdelend,veerkrachtig, resistent tegen blijvendevervorming onder belasting: er zijn veelgewenste eigenschappen te noemen.Plastazote voldoet in het algemeen uitstekend.Het verliest echter snel dikteen moet daarom na ongeveer driemaanden al vervangen worden.Hoe kiezen we het juiste typeschoeisel?Een driehoek vol adviesIn bovengenoemde publicatie vanCBO en DFN worden confectieschoen,semi-orthopedische schoen, orthopedischeschoen, revalidatieschoen enverbandschoen genoemd in de paragraaf‘begripsbepaling’. Hoe te kiezentussen de verschillende mogelijkheden?Tijdens het derde internationale symposiumover de diabetische voet,Noordwijkerhout, 5-8 Mei 1999, werdeen workshop over schoeisel gehouden.Dr. Cavanagh gaf een nuttigschema om genoemde keuze enigszinste sturen. In de basisstrook vaneen driehoek plaatste hij ‘athleticshoe’, daarboven ‘extra depth shoe’,vervolgens ‘rigid sole shoe’ en bovenin‘custom made shoe’. De ‘athleticshoe’ (sportschoen of sport- wandelschoen)van goede lengte- en breedtemaatis geschikt voor de soepele,niet gedeformeerde neuropathischevoet. Naarmate de voet minder soepelen/of meer gedeformeerd is stijgenwe één of meer niveaus in de driehoekvan indicatiegebieden (figuur 3).Voor de sportschoen en sportieveFiguur 3: Schema naar Cavanagh Beschermend schoeisel voor gevoelloze voetwandelschoen is de schokabsorberendeen -dempende zool kenmerkend.Bovendien is de sportschoen doorgaans(zeker bij betere merken) voorzienvan een voetbed met lichtverende eigenschappen. Er zijn merkenals New Balance ® die per lengtemaateen reeks van breedtematen aanbieden,zodat de tenen van een normaalgevormde voet altijd voldoende vrijheidkunnen krijgen. Het bovenwerk isvrij van harde randen en stiksels endoorgaans soepel. Al deze aspectenmaken dit schoeisel zeer geschikt voorde soepele, niet gedeformeerde neuropathischevoet. Er zijn enkele producentenvan confectieschoeisel diemodellen met vergelijkbare eigenschappenop de markt brengen. Trouwens,New Balance ® heeft ook enkelemodieuze modellen uitgebracht metuitstekende eigenschappen. De cliënthoeft dus niet veroordeeld te wordentot het constant dragen van sportschoenen,alsof hij/zij in stadstenuegaat joggen. Ook zonder dat er sprakezou zijn van een neuropathie is heteen genoegen om dergelijke comfortabeleschoenen te dragen.Voor de schoen met extra diepte (=met ruimte voor voet + goed voetbednaar maat) zouden confectieschoenenvan bovengenoemde kwaliteit kunnendienen, mits zij ontworpen en vervaardigdzijn met hogere neus en schacht.Enige fabrikanten brengen dergelijkeschoenen uit. Is aan deze eis van extraruimte niet voldoende tegemoet gekomenen probeert men het adequatevoetbed er toch in te passen, dan is dekans groot dat er juist onder de meestkwetsbare plekken materiaal van deonderzijde van het voetbed wordt weggeslepen om de zaak passend temaken. De beschermende kwaliteitkan dan in het gedrang komen. Wordthet voetbed van correcte dikte in eenschoen met onvoldoende dieptegedragen, dan dreigt bovendien hetgevaar van decubitus op de dorsalezijde van de tenen.De algemene eisen die voor beschermendschoeisel genoemd zijn geldennatuurlijk ook voor revalidatieschoenen verbandschoen. Deze types schoeiselzijn in principe voor tijdelijkgebruik. We gaan er hier niet dieperop in. Het lijkt ons beter het schemavan Cavanagh te volgen, zodat wetoekomen aan de ‘rigid sole shoe’, deschoen met verstijfde zool.In het algemeen zijn er twee belangrijkeindicaties voor het verstijven vande zool.1. De verminderd beweeglijke voet,met name wanneer één of meermtp-gewrichten verstijfd zijn. In degevoelloze voet zouden dergelijkegewrichten bij het lopen op eensoepele schoen gemakkelijk geforceerden beschadigd kunnen worden.Een vloeiend looppatroon istrouwens in deze situatie nietmogelijk op normaal schoeisel. Destijve zool moet voorkomen dat bijhet lopen de bewegingsmogelijkhedenvan de stijve gewrichten totvoorbij de uiterste grens benut zoudenworden. Daarmee is direct gezegddat de mate van verstijving vande zool afhangt van de resterendebeweeglijkheid. Een volledig stijvevoet eist een volledig verstijfde zool.Bij gedeeltelijk verlies van beweeglijkheidblijve men aan de veiligekant door de verstijving forser aante brengen dan het minimaal nodige.De verstijving moet uiteraardgecombineerd worden met eengoede afwikkelvoorziening.2. Moet een litteken onder de voorvoet,bijvoorbeeld onder kopje Iextra beschermd worden door detoepassing van een afwikkelbalk,dan moet ook de zool geheel verstijfdworden. Wordt dit nietgedaan, dan is de afwikkelbalk nieteffectief. Het in ons eerste artikel 6beschreven praktijkvoorbeeld illustreertdit o.i. duidelijk.18

,DE HOEFSMIDMEER PEDICURE DAN ORTHOPEDISCH SCHOENMAKERBehalve de mens heeft ook eenpaard benen. De mens loopt opschoenen; het paard krijgthoefijzers. Door middel van hetbekappen en het voorzien van eenhoefbeslag kan de hoefsmidproblemen van de hoevenopvangen en zinvol zijn bij debehandeling van bijv. pijn enverstoringen van het gangbeeld;zoals de orthopedisch schoentechnicusdit bij de mens doet.Aardig is het om te lezen dat vooreen deel dezelfde materialen(leer, kunststof en rubber)gebruikt worden.Door: Chris Oomen22Als een leek het werk van dehoefsmid bij het paardmoet vertalen naar dehumane equivalent, dan zalhij het eerste denken aan de schoenmaker.De orthopedisch hoefsmidwordt dan al snel orthopedischschoenmaker. Deze voorstelling kloptechter maar zeer ten dele. Het werkvan de hoefsmid, zowel het standaardbeslag als het orthopedisch beslag,heeft grotere raakvlakken met dat vande pedicure dan met dat van deorthopedisch schoenmaker.De orthopedisch schoenmaker beschouwtde voeten van de patiënt alseen gegeven, waarmee hij moet werken.Van de hoefsmid wordt verwacht,dat hij de hoeven van hetpaard zodanig bewerkt dat ze weerzoveel mogelijk normaal groeien. Ditis ook hetgeen de pedicure bij zijnpatiënten probeert te doen. Afwijkendehoeven hebben vaak een afwijkendegang (beweging) tot gevolg en eenpaard, dat niet meer normaal kanlopen, is ongeschikt voor het gebruiken dus waardeloos voor de eigenaar.Een mens daarentegen kan vaak uitstekendfunctioneren terwijl hij slechtter been is.De voornaamste bewerking van hethoefbeslag is dan ook het bekappen(nagels knippen). Bij een gezond paardworden de hoeven kort en strakbekapt, waarbij rekening wordt gehoudenmet de stand van de benen ende beweging van het paard. Vervolgensworden de hoeven als beschermingtegen te sterke afslijting van eenbeschermrand, het hoefijzer, voorzien.Er is een aantal gevallen, waarbij dehoefsmid orthopedisch beslag toepast.Bij paarden met hoefziekten of beschadigdehoeven zal de hoefsmidproberen de hoeven zo te bewerken,dat de hoeven weer normaal af kunnengroeien. Tot het moment dat dehoeven weer gezond zijn, zal hij eenaangepast beslag moeten aanbrengenom de beschadigde hoef te onder-Afbeelding 1Afbeelding 2Afbeelding 3Afbeelding 4

steunen en het paard pijnloos te latenstaan en lopen. Na genezing wordt zosnel mogelijk weer een normaalbeslag toegepast.Een voorbeeld hiervan is het beslag bijlosse wand. Dit is een aantasting vande hoornige lamellen, die de verbindingvan het geraamte met de hoornschoenverzorgen. In dit geval moet alhet losse hoorn verwijderd worden omeen gezonde afgroei van nieuw hoornmogelijk te maken. Na het verwijderenvan de losse wand wordt de gezondewand bij elkaar gehouden door eenhoefijzer met twee lippen, ieder aaneen kant van het defect. De onderzijdevan de hoef wordt beschermd dooreen lederen zool tussen het ijzer en dehoef. Nadat de hoornwand weer isafgegroeid kan het paard weer normaalbeslagen worden.(afbeelding 1,2 en 3)Groeistoringen bij veulens en jongepaarden kunnen soms gecorrigeerdworden door middel van standsveranderingenvan de hoeven. Deze afwijkendestand wordt door afslijting vande hoeven bij het lopen weer tenietgedaan, als de hoefsmid tenminsteniet een hoefijzer zou toepassen omde aangebrachte stand te fixeren.Zo kan het gebeuren, dat de bottenvan een veulen zo snel groeien, datpezen en spieren het niet bij kunnenhouden. De sterke buigpezen van deondervoet trekken de hoeven danveel te steil, tot geheel verticaal. Dehoefsmid zal in dit geval de hoefjeseerst naar het normale bekappen endaarna hoefijzers toepassen met verlengdeteen (snavelijzers, afbeelding4). De hoefijzers werken als hefbomenen dwingen de pezen mee terekken. Uiteraard zal de dierenartsvoor de eerste dagen pijnstillers moetenvoorschrijven en de verzorger hetveulen moeten dwingen een aantalmalen per dag te lopen op hard terrein.Vaak kunnen deze ijzertjes naenkele weken al vervangen wordendoor beschermstukjes in het voorstedeel van de hoef. Als het veulen dehoeven weer normaal belast kanbeslag verder achterwege blijven.Alleen bij paarden met chronischehoefproblemen of slijtage aangewrichten en pezen van de benenwordt permanent een afwijkend,orthopedisch beslag toegepast om dehoef te beschermen of de pijn te verlichten.Een paard met dergelijke problemenis dan ook meestal niet meergeschikt als sportpaard maar kan voorde fokkerij of recreatief gebruik nogwel nuttig zijn.Dit beslag bestaat meestal uit hoefijzersmet een zool van leer of kunststof,waarbij de ruimte tussen de hoefen de zool wordt opgevuld met eenverend en schokdempend materiaal,zoals uitgeplozen hennep met teer ofsnelhardende siliconenrubber.Nu paarden vaak meer gezelschapsdierals gebruiksdier zijn geworden,gebeurt het regelmatig, dat de dierenartsof hoefsmid wordt gevraagdeen paard of pony met een onherstelbarebeschadiging aan botten ofpezen toch aan de gang te houden.Men is dan al tevreden als het dierzonder pijn een beetje op het erf kanronddrentelen. Zo zien we een enkelekeer al een pony met een ondervoetprothese.Of een dergelijke kostbareingreep ethisch en moreel aanvaardbaaris, mag betwijfeld worden.Bij de meeste paarden is de hoorngroeivan de hoeven zo sterk, dat bijeen goede sturing van die groei doorde hoefsmid ook bij ernstige defectenen groeistoringen na verloop van tijdweer een redelijk normale hoef verschijnt.Het paard is dan weer in staatregelmatig (niet kreupel) te lopen enkan zijn werk weer doen. De hoefsmidkan zich dan weer beperken totnagels knippen (bekappen) en de slijtagebeperken (beslaan). Zo is hijpedicure en schoenmaker in één.EvenementenAgendaOrganisatie Naam datum plaats informatieadresPodologie 17e worldcongres 17–20/5 2001 Parijs tel + 33 140080458ISPO 10th worldcongres 1-6/7 2001 Glasgow Meeting Markerstel +44 141 434 1500fax +44 141 434 1519ispo@meetingmakers.co.ukISPRM 1st Worldcongres 7-13/7 2001 Amsterdam tel 020 6793411Organising Committee,drs D. Wever revalidatiearts:Revalidatiecentrum Het Roessinghpostbus 310 Enschedetel : 053 4875875Fax : 053 4339655email :wjpeek@isprm.orgNederlandse Diabetesdagen 12– 13/10 2001 ? tel 033 4805709ISPO 11th worldcongres 2004 Hongkong23

,ERKENNINGSREGELINGVERSUS ISO 9000VERSCHILLEN EN OVEREENKOMSTEN IN KWALITEITSSYSTEMENIn dit tweede artikel over eenbedrijfskundig onderwerp wil deheer Franssen wat nader stilstaanbij de verschillen en overeenkomstentussen een kwaliteitssysteemvolgens ISO9000 en eenerkenningsregeling.De auteur is bedrijfskundigingenieur en binnen PendersOrthopedische Schoentechniekverantwoordelijk voor personeel enorganisatie. Hij was in deze functieverantwoordelijk voor de opzetvan een kwaliteitssysteem volgensISO9002 binnen Penders en haddaarnaast zitting in de stuurgroepErkenningsregeling OrthopedischeSchoentechniek en de werkgroepOrthopedische Schoentechnici.Door: I. Franssen26INLEIDINGZoals u wellicht weet is binnende branche van orthopedischeschoentechniek sinds kort een erkenningsregelinggeïntroduceerd. Orthopedischschoentechnische bedrijvenkunnen een erkenning aanvragen bijde Stichting Erkenningsregeling MedischeHulpmiddelen, waartoe ook deerkenningsregelingen van de orthopedischeinstrumentmakers en de elastischekousen-leveranciers vallen.Voor een aantal bedrijven, die inmiddelsal ISO-gecertificeerd zijn, geldt deafweging: wel of niet ook een erkenningaanvragen en zo ja, wanneer?De bedrijven die nog niets aan normeringvan kwaliteit hebben gedaanstaan voor de keuze: erkenning, ISOof beiden? Of helemaal niets?Teneinde de juiste overweging te kunnenmaken bij bovengenoemde vragen,wil ik u graag inzicht geven in deverschillen en overeenkomsten tussenbeide vormen van kwaliteitsnormering.Het is vervolgens aan u om tebepalen wat in uw situatie de bestekeuze is.ISO9002 EN ERKENNING: NORME-RING VAN KWALITEITISO9002 en een erkenningsregeling(om het even voor wat voor branche)hebben in hoofdzaak met elkaar gemeendat ze trachten normen aan tegeven voor het kwaliteitsaspect binnenorganisaties. In beide gevallengeldt ook dat de toetsing in hoeverreer wordt voldaan aan de norm voorbehoudenis aan een onafhankelijkederde. In het geval van ISO9000 is diteen door de Raad voor de Accreditatiegeaccrediteerde certificerende instelling,zoals Bureau Veritas, TUV,KEMA, Det Norske Veritas of TNO.Bij de erkenningsregeling vindt toetsingplaats door een onafhankelijkestichting.De ISO-normering is opgebouwd uiteen twintigtal normen. Deze normenzijn in beginsel vrij abstract en gaanpas echt leven wanneer er in de praktijkeen bedrijfsspecifieke invulling aanwordt gegeven. Hieronder volgt een(enigszins aangepast) overzicht dat ikbegin dit jaar heb gepresenteerd aande studenten in de eindfase van hunopleiding tot orthopedisch schoentechnicus.In het schema heb ik duidelijk proberente maken waar de overeenkomstenen verschillen liggen tussen deerkenning en ISO. In het linkervlakbevinden zich de pure ISO-normen enin het rechtervlak de normen diealleen bij de erkenning van toepassingzijn. In het snijvlak bevinden zich denormen die voor beide gevallen vantoepassing zijn.DE OVEREENKOMSTENBeide systemen vragen om een explicietkwaliteitsbeleid en kwaliteitsdoelstellingente formuleren. Daarnaastdient in beide systemen te wordenbeschreven hoe documenten wordenbenoemd en beheerd en op welkewijze klachten worden afgehandeld.In beide normen is een belangrijkeplaats ingeruimd voor kwaliteitsregistratiesen de manier waarop corrigerendemaatregelen worden genomenbij producten met afwijkingen. Vanbelang is verder om aan te geven opwelke wijze opleiding in de organisatiewordt geregeld en hoe de nazorgis georganiseerd bij de verschillendeproducten.DE VERSCHILLENISO verlangt dat:- van elke functie in de organisatieeen functiebeschrijving wordtgemaakt (bij de erkenningsregelingwordt volstaan met een algemenebeschrijving van taken, verantwoordelijkhedenen bevoegdheden)- dat de primaire processen in deorganisatie uitvoerig wordenbeschreven en onderhouden- dat minimaal eenmaal per jaar door

DirectievertegenwoordigingManagement-reviewKwaliteitsborgingFunctiebeschrijvingenProceduresBeoordeling van toeleveranciersBeheer produkten van derdenAuditsStatistische techniekenISOgemeenschappelijkKwaliteitsbeleidKwaliteitsdoelstellingenDocumentbeheerKlachtafhandelingNazorgOpleidingKwaliteitsregistratiesCorrigerende maatregelenerkenningFiguur 1: overeenkomsten en verschillenDeskundigheidApparatuurInrichtingVoorlichtingBereikbaarheidLiteratuurPascontroledie overlappen met de erkenningsregelingzouden deze bedrijven eigenlijkeen formele vrijstelling moeten krijgen,naar het voorbeeld van iemanddie met een bepaalde vooropleidingvrijstelling krijgt voor vervolgvakken.Met een erkenningsregeling als aanvullingop hun ISO-systeem voldoenzij ook aantoonbaar aan de tastbareen inhoudelijke kwaliteitsnormen vande orthopedische schoentechniek.Voor de bedrijven die nog niets aannormering van hun kwaliteitssysteemhebben gedaan denk ik dat het debeste weg is om te starten met eenerkenning. Hierdoor maken zij eenbegin met de meer "ISO-achtige kwaliteitsaspecten"en brengen zij hunorganisatie voor wat betreft de tastbaredingen meteen op het gewensteniveau. Wat wel belangrijk is, is datde timing goed wordt gekozen. Netals een ISO-implementatie zal ook deinvoering van een erkenningsregelingstevig verankerd moeten worden inde organisatie. Dit stelt eisen aan deondernemer/manager, aan de communicatieintern en aan de betrokkenmedewerkers die uiteindelijk moetenwerken volgende de kwaliteitsnormen.het management een review(beoordeling) wordt uitgevoerd ophet gevoerde kwaliteitsbeleid- dat er gedurende het jaar interneaudits worden gehouden, dat wilzeggen toetsingen of er nog gewerktwordt volgens de norm, etc.- dat leveranciers jaarlijks wordenbeoordeeld op hun prestaties- dat wordt vastgelegd hoe moetworden omgegaan met van derden(tijdelijk) ontvangen producten(zoals reparatie)- dat indien noodzakelijk statistischetechnieken worden toegepast tenaanzien van de verschillende kwaliteitsaspectenDe erkenningsregeling daarentegenstelt specifieke eisen ten aanzien vanaanwezige deskundigheid, apparatuur,inrichting, voorlichting, bereikbaarheid,literatuur en de manierwaarop pascontrole-gegevens wordenvastgelegd.Wat duidelijk opvalt is dat de erkenningnormen aangeeft op het gebiedvan o.a. apparatuur, inrichting,bereikbaarheid en de pascontrole. Datis ook wel logisch omdat het eenbranchespecifieke regeling betreft, dieinhoudelijk eisen stelt aan een orthopedischschoentechnisch bedrijf. EenISO-norm zou dit niet eens kunnen,omdat het een universele norm is dievoor een oneindig aantal verschillendebedrijfstypen van toepassing moetkunnen zijn.Om terug te komen op de vaakgehoorde stelling dat een erkenningeen opstap is voor ISO: kijkend naarde diepgang denk ik dat dit juist is.Maar voor een bedrijf dat op hetgebied van inrichting en bijvoorbeeldbereikbaarheid nog de nodige investeringenmoet doen om erkend teworden, kan een erkenning een netzo ingrijpende affaire zijn als hetopzetten van een ISO-kwaliteitssysteem.Maar dan hebben we het welover zaken die min of meer verwachtzouden moeten kunnen worden vaneen orthopedisch schoentechnischbedrijf in de ogen van zorgverzekeraars,klanten en voorschrijvers. Uiteindelijkzijn dit de partijen waarmeein onderling overleg deze erkenningsregelingtot stand is gekomen.TOT SLOTIk denk dat voor de inmiddels gecertificeerdebedrijven geldt dat zij voor70-80% reeds voldoen aan de erkenningsnormenen voor wat betreft detastbare erkenningseisen hier en daarnog de puntjes op de "i" moeten zetten.Voor wat betreft de ISO-normenEn voor hen die helemaal twijfelen:het gaat uiteindelijk natuurlijk omkwaliteit en niet om een mooi certificaat.Het gaat erom dat je eigen organisatieer beter van wordt, dat jekwaliteit verheft tot een vast themaen dat je dit uitdraagt naar je omgeving.Het behalen van een erkenningis zeer zeker geen doel op zich, maareen middel om de organisatie kwalitatiefgezien op een hoger niveau te tillen.Wie nu tijdig een start maakt enzich in positieve zin onderscheidt vande rest, kan daar straks alleen maarprofijt van hebben.27

,PRAKTIJKOPLEIDERS-CURSUS SVGBHOE GA JE MET JE LEERLING IN JE BEDRIJF OM?Hoe ga je als praktijkopleider meteen leerling in je bedrijf om? Datis de vraag die centraal staat in decursus ‘Van leerling naar vakman’,opgezet door de SVGB.Tijdens de evaluatiedag van depilotcursus op 24 mei blijkt dat decursus voor de praktijkopleidersbinnen OSLO positief is ontvangen.Janet de Kruijf, medeverantwoordelijkvoor het opzetten vande cursus is in ieder geval enthousiastover de inzet van de praktijkopleiders."Die motivatie van dedeelnemers. Die gedrevenheid.Dat is toch het mooiste wat je vanzo’n cursus kunt verwachten."Door: Laura Baar28Voor het project ‘Van leerlingnaar vakman’ hebbende deelnemers drie dagenbijgewoond. Tijdens deeerste twee bijeenkomsten in januaridit jaar hebben de praktijkopleiderskennis gemaakt met het zogenaamde‘stappenplan’. Een plan dat een handvatbiedt aan praktijkopleiders om dekwaliteit van de leerlingbegeleidingen het leerbedrijf te verhogen.De Kruijf, verbonden aan de SVGB:"Door gebruik van het ‘stappenplan’wordt de begeleiding van de leerlingals een project binnen het bedrijfgezien. Dat betekent dat de leerlingruimte krijgt binnen de organisatieom zijn leerdoelstellingen tot vakmante verwezenlijken. De leerling moethet gevoel krijgen dat hij màg lerenen daarvoor gewaardeerd wordt. Opdeze manier willen we het imago vande branche verbeteren: binnen deleerbedrijven is het goed geregeld enwordt serieus met de leerling omgegaan."Tijdens de evaluatieavond, de laatstebijeenkomst, staan de ervaringen methet ‘stappenplan’ centraal. CursusleidersJan Schapendonk en SimonMeijer, opleidingsadviseurs verbondenaan de SVGB, vragen de praktijkopleidershoe het is gegaan.Een groot probleem met het gebruikvan het ‘stappenplan’ is om een teamvoor het project bij elkaar te krijgendie de leerling gaat begeleiden.Onduidelijk is verder wat daarin de rolvan de praktijkopleider precies is. JanSchapendonk: "Het is de bedoelingdat ieder bedrijf het stappenplangebruikt op zijn eigen manier. Er isgeen foute manier. De praktijkopleiderkan als monitor fungeren omandere teamleden binnen het bedrijfenthousiast te krijgen om de leerlingte begeleiden."De deelnemers hebben het hierbij welals nuttig ervaren dat de opleidingsadviseurregelmatig contact opneemtmet de praktijkopleider om te kijkenhoe het gaat. Jan Schapendonk: "Hetbedrijf kan zelf met het stappenplanaan de gang gaan en kan eventueleproblemen samen met de opleidingsadviseurbespreken. Ook de leerlingheeft hier behoefte aan."Andere problemen waar de cursistentegenaan liepen: de leerling begreepde opdracht niet altijd doordat er inde opdrachten vakjargon wordtgebruikt.Ook de gestelde tijd om een taak uitte voeren werd vaak overschreden.De aangegeven tijd moet dus wordenbijgesteld. Als een groot voordeel vanhet ‘stappenplan’ zien de deelnemersde versterking van de samenwerkingscultuur."Een heel team begeleidt deleerling waardoor de motivatie groterwordt. Je doet het met elkaar en vultelkaar aan."En dat is tevens het nut van het volgenvan de praktijkopleiderscursus.Door intensieve begeleiding van deleerling door meerdere teamledenontstaat er een onderlinge discussie inhet bedrijf wat kan leiden tot meereffectiviteit. Het gebruik van het‘stappenplan’ verhoogt de kwaliteitvan het bedrijf. Ook vragen als: hoega ik als praktijkopleider efficiënt metmijn tijd om en hoe zorg ik ervoor datde organisatie binnen mijn bedrijfgladjes verloopt komen tijdens de cursusaan bod.Een andere kwestie die gedurende deavond aan de orde komt is: hoebeoordeel je de leerling? Moet deleerling beoordeeld worden op zijninzet of op zijn prestaties? De kritiekluidt dat de leerling niet alleen op zijninzet beoordeeld moet worden. In depraktijk werkt dat ook niet zo. Deeindopdracht moet daarom kritischworden beoordeeld op wat de leerlingkàn.Belangrijk hierbij is de procesgerichtebeoordeling. Dat houdt in dat depraktijkopleider het verloop van deopdracht beoordeelt. Vragen hierbijzijn bijvoorbeeld: tegen welke problemenis de student aangelopen en hoe

Opleidingsadviseurs en de deelnemers van de praktijkopleiderscursus SVGBheeft hij of zij deze opgelost? Is deopdracht binnen de gestelde tijd afgerond?Heeft de student plezier in zijnwerk en is er vooruitgang in de vaardigheden?Simon Meijer : "Deze beoordelingsmethodedient als een leidraadop de achtergrond te fungeren."Naast het proces beoordeelt de praktijkopleiderhet product. Dit doet hijaan de hand van de gestelde criteriadie per BPV-opdracht staan vermeld.Bij een merendeel van positieve antwoordenkrijgt de student een voldoendevoor het product. Wel moetde beoordeling in overleg met de leerlinggaan.Dat de theorie op school en de praktijkbeter op elkaar moeten worden afgestemdis ook een ervaring van de deelnemers.Een oplossing hiervoor heeft SimonMeijer snel gevonden: "Dit kan doorbijvoorbeeld goed naar het lesplan tekijken. Wanneer wordt les in watgegeven. Het bedrijf moet hier tijdenshet praktijkgedeelte op inspringen."Vanaf volgend jaar zal de praktijkopleiderscursusvan start gaan. Voormeer informatie kunt u terecht bij:Mw. J. de Kruijf (SVGB), tel:030 60367 56, e-mail: jdekruijf@svgb.nlAls beloning voor het volgen van decursus ontvangen de deelnemers naafloop een certificaat als bewijs vandeelname aan de praktijkopleiderscursus.29

,EEN BLIK IN DE KEUKEN... DOET GOED DINERENIn onze huidige samenlevingworden we, gewenst of ongewenst,overspoeld met informatie. Ook deorthopedisch schoenmaker ontkomtniet aan de inlichtingenbegeertevan zijn cliënten. Deze feitenhongeris op voortreffelijke wijze testillen met een acht gangen infodiner;een open dag.Op zondag 1 oktober stondenmedewerkers van GrolOrthopedische Schoentechniek uitNijmegen en ToornendOrthopedic Services uitAmsterdam tijdens de OpenBedrijvendag in livrei ombelangstellenden te onthalen opeen copieus informatiemaal.Door: Jaap de Boer30Een open dag echter, organiseerje niet zonder goedeaanleiding want het vergteen enorme investering intijd, geld en veel energie. Sedert enkelejaren bestaat de zogenaamdeOpen Bedrijvendag; een nationaalevenement in het eerste weekend vanoktober. De landelijk opererendewerkmaatschappij ‘Open Bedrijvendag’neemt een deel van de organisatievoor haar rekening. Hierdoorbehoeft het wiel niet opnieuw te wordenuitgevonden, er wordt gebruikgemaakt van b.v. vaste contacten metde regionale pers en media.ENTHOUSIASTE BEZOEKERSOp zondag 1 oktober waren de weergodenons gunstig gestemd; slechtséén bui die van ’s morgens vroeg tot ’savonds voortduurde. Vanaf tien uurwerden bovenstaande bedrijvenbezocht met een regelmatige aanvoervan belangstellenden; zowel klantenals nieuwsgierigen, die de oproep viade media hadden ontvangen. Velenwaren zeer geïnteresseerd en lietenzich rondleiden door de diverse productieprocessenvan steunzool totmaatschoen. Bij collega Grol trok m.n.het gespecialiseerde programma voorsteunzolen alle aandacht. In de hoofdstadviel bij vele bezoekers het leestenfabricageproces metCAD/CAM-technieken in de smaak.Ook het machinepark en range aanproducten, deed menigeen versteldstaan. De vervaardiging van onderandere schoeisel voor televisie- entheaterproducties (Toornend EntertainmentServices) was een veel besprokenonderwerp. Bij beide ondernemingenwerd bewonderend gesproken over deuitgebreide collecties modellen enkleuren overleer. Het was leuk om tezien hoe alle medewerkers zich op hunwerkplek en vakgebied specialist toondenen uitleg gaven op specifieke vragen.Deze interactie leidde totenthousiaste reacties. In Amsterdamwas het gehele productieafdeling operationeelzodat er ‘live’ demonstratiesin de diverse disciplines waren; in Nijmegenwerden, uit veiligheidsoverweging,vooral werkstukken getoond.Gedurende de rondleidingen werd erbij de talloze bezoekers goodwillgekweekt over de productietermijnvan o.a. orthopedisch schoeisel. Degrote verscheidenheid aan werkzaamhedenen productiefasen rechtvaardigdende levertijd werd uit velenmonden opgetekend. De kelen droogen hees van de vele vragen, werdendoor ervaren cateraars voorzien vaneen hapje en drankje.Toen om vijf uur de deuren werdengesloten, werd er door alle medewerkersgeconcludeerd dat deze dag alssuccesvol mocht worden betiteld, enalle inspanningen meer dan waard zijngeweest. Zeker getuige de bloemen enbedankbrieven, die Grol en Toornendna afloop van de Open Bedrijvendagvan het bezoekende publiek mochtenontvangen. Wellicht een toekomstigevenement voor uw onderneming.

,GUUS LINNEWEEVERHET EERSTE IN NEDERLAND OFFICIEEL ERKEND ORTHOPEDISCHSCHOENTECHNISCH BEDRIJFCentrum voor orthopedischeschoentechnieken’Guus Linneweever’te Capelle a/d IJssel is een jongbedrijf. De oprichting van onsbedrijf ligt nog geen 2 jaar achterons. Aan het idee om voor onszelf te beginnen ligt een bepaaldevisie ten grondslag. In onze optiekis het vooral voor jonge of kleinerebedrijven van essentieel belang omaan te tonen dat het leveren vaneen ambachtelijk hoogwaardigproduct hand in hand kan gaanmet een uiterst professionelebedrijfsvoering. Mijn voorschrijversmogen niet het idee hebben dat ikbepaalde diensten of kwaliteit nietkan leveren omdat deveronderstelde omvang van mijnbedrijf niet toereikend zou zijn.In de eerste week van Juni 2000kregen wij het bericht dat deerkenningsregeling per 1 Juni2000 van kracht was. Nog diezelfdeweek hebben wij contact opgenomenmet het SEMH om eenafspraak te maken voor de doorlichting.Onze gedachte was als tochiedere orthopedische schoenmakererkend moet zijn voor Juli 2002, danmaar zo snel mogelijk.Toen begon het doorspitten van hetkwaliteitshandboek. Hoe zit het metde inrichtingseisen?Nadenken over en het op papier zettenvan een opleidingsplan, controleformulieren,productieplanning,klachtenafhandeling etc. etc. Na veletelefoontjes, naar bijv. de gemeentevoor een invalide parkeerplaats, onderhoudscontractvoor ons machinepark,een bedrijf om een boiler en wastafelin de paskamer te plaatsen, waren weklaar voor de doorlichting. In juni heeftde doorlichting van ons bedrijf plaatsgevonden.Daarna volgde een rapportwaaruit bleek dat er nog enkele puntjesop de ‘i’ gezet moesten worden.Aangezien dit enkele administratievezaken betrof was het een en ander opkorte termijn aangepast.Na onze zomervakantie hebben wetoen de afspraak voor de definitievetoetsing gemaakt. Op 5 Septemberzijn we als eerste bedrijf getoetst. Metgepaste trots kunnen wij zeggen datwij, zonder gele kaarten, door detoetsing heen gekomen zijn.Hiermee zijn wij nu het eerste bedrijfdat zijn erkenning op zak heeft. Wijzien de erkenningsregeling als bewijsdat een jong bedrijf ook uiterst professioneelte werk kan gaan. Ik wildan mijn collega’s van harte oproepenom ook voor hun bedrijf het een enander zo snel mogelijk te realiseren.Uw bedrijf kan in uw regio eentrendsettende positie verwerven. Ikhoop echter dat het hier niet bij blijft.Het is in ons belang dat de erkenningsregelingeen dynamische wordt.Stilstand is tenslotte achteruitgang.31

,NVOS PROJECTENDE STAND VAN ZAKENIn het tweede vakblad van ditkalenderjaar, het mei-nummer,bent u op de hoogte gebracht vaneen NVOS-project dat lopende is,namelijk het NVOS SchoenAdviessysteem en een project datnog van start moest gaan ‘hetontwikkelen van Vakliteratuurvoor de NVOS’.Wat is op dit moment de standvan zaken?Door: Frans Lefeber, TNO Industrie32HET NVOS SCHOENADVIESSYSTEEMNadat TNO Industrie eenhaalbaarheidsstudie heeft uitgevoerdmet positief resultaat, is het wenselijkgebleken om een adviessysteem teontwikkelen voor de gehele branchevan de orthopedische schoentechniek.Na overleg met de NVOS is beslotendit systeem projectmatig te ontwikkelen.In eerste instantie door het uitvoerenvan een specificatieproject,gevolgd door een bouwproject vanhet systeem (beschreven in het vakbladmei 2000).Om alle informatie vast te leggen dievan belang is voor het ontwikkelen(bouwen) van dit adviessysteem is eenspecificatieproject uitgevoerd waarinzowel de gewenste functionaliteit vanhet NVOS Schoen adviessysteem isvastgelegd als het plan is ontwikkeldwaarmee de bouw van het NVOSSchoen adviessysteem gerealiseerdmoet worden. Dit specificatieproject isnu afgesloten.Tevens is in dit specificatieproject eenfunctioneel prototype van het NVOSSchoen adviessysteem gebouwd, watnu door een aantal bedrijven wordtgetest. Partijen welke het specificatieproject hebben uitgevoerd zijn;bestuur van de NVOS, secretariaatskantoorWissenraet & van Spaendonck,afgevaardigden van een vijftalorthopedisch schoentechnische bedrijvenen TNO Industrie.Het prototype van het NVOS Schoenadviessysteem is op 28 juni 2000 aande 5 betrokken orthopedisch schoentechnischebedrijven uitgereikt om teworden getest.Naast de specificaties van het NVOSSchoen adviessysteem en het prototypezijn het doel en de nevendoelenomschreven in de specificatiefase.Het hoofddoel van het NVOS Schoenadviessysteem zal zijn het vergrotenvan de mogelijkheden in het kiezenvan Orthopedisch Schoeisel voor klantentijdens het aanmeten door deorthopedisch schoentechnicus of paskamermedewerker.Het systeem koppeltop grond van een kwantitatieveen kwalitatieve analyse de klant aaneen product, waardoor de bestematch wordt verkregen.Nevendoelen zijn:1) het realiseren van een uniformemethode waarmee voeten eenduidigkwantitatief gemeten en kwalitatiefbeschreven kunnen worden2) het realiseren van een uniformemethode waarmee leesten eenduidigkwantitatief gemeten enkwalitatief beschreven kunnenworden3) het realiseren van een uniformemethode waarmee eigenschappenvan schoenen beschreven kunnenworden4) het realiseren van structurenwaarmee na de bouw van hetadviessysteem het systeem instand dan wel actueel gehoudenkan worden.In oktober en november 2000 wordende mogelijkheden onderzocht omresultaten uit een project van Prof. Dr.J. de Vries van Roesingh Research andDevelopment te gebruiken voor deontwikkeling van het NVOS SchoenAdviessysteem.De verwachting is dat per 1 januari2001 met de bouw van dit selectiesysteemkan worden gestart. De bouwzal ongeveer één jaar in beslagnemen.Daarna zal het NVOS Schoen Adviessysteemregelmatig (bijv. éénmaal perjaar) moeten worden ge-update.Zover is het echter nog niet, het NVOSSchoen Adviessysteem moet eerst nogworden gebouwd, zodat het begin2002 kan worden ingezet in de orthopedischeschoentechnische praktijk terondersteuning van het werk vanorthopedisch schoentechnici en paskamermedewerkers.

ONTWIKKELEN VAN VAK-LITERATUUR VOOR DE NVOSDit project is recentelijk van startgegaan, namelijk in augustus 2000.Het totale project gaat 2 jaren inbeslag nemen.Gedurende die twee jaren worden er,in tegenstelling tot wat in het vakbladvan mei vermeld stond, 7 vakboekengeproduceerd en uitgegeven.Om ‘uitgeef technische’ redenen isbesloten het aantal van 10 boeken,welke in het mei nummer waren vermeld,te reduceren tot 7. De inhoudvan deze 7 boeken is dezelfde als vande eerder genoemde 10. De volgendeboeken zullen worden geschreven enuitgegeven.Werktitels:1 Onderwerk2 Patronen en Schachten3 Aanmeettechnieken en Leesten4 Werktekeningen en beschoeiingsplannen5 Anatomie6 Praktische Orthopedie7 Voetbedden, Supplementen, Orthesen,Prothesen en Aanpassingenaan confectieschoenenHet consortium van schrijvers, adviseurs,kwaliteitscontroleurs is op eenhaar na rond. Het schrijven kan dusbeginnen. De vormgever en uitgeverzijn geselecteerd, het scenario voorhet uitgeven van de vakboeken wordtde komende tijd ontwikkeld.Daar het project iets later is gestartdan oorspronkelijk gepland was, is nude verwachting dat op de voorjaarsvergaderingeen presentatie zal wordengegeven hoe het uiterlijk eninnerlijk van de vakboeken zal worden.De uitstraling kan dan wordenbeoordeeld. De eerste echte geschreven,vormgegeven en gedrukte boekenzullen op de najaarsvergaderingvan 2001 worden gepresenteerd.We zullen u middels het vakblad opde hoogte houden van toekomstigeontwikkelingen op het gebied vanNVOS projecten.33

,VERANDERINGENIN DE OPLEIDINGEN EN HET OSCOngetwijfeld zult U gemerkt hebbenof heeft u van één van de leerlingenvernomen dat desamenwerking tussen OSLO enKWIC nu op een andere wijzeis geregeld.De in de OSLO samenwerkendebranches, t.w. de schoenindustrie,de lederwaren en de orthopedie(orthopedie, dat zijn deorthopedische instrumentmakers ende orthopedische schoentechnici)hebben een speciale overeenkomstgesloten met de SVGB. Een grootvoordeel van deze verandering is,dat de opleiding OrthopedischeSchoentechnici voor zowel detheorie als de praktijk geheelgeconcentreerd is in het OSC.De overige opleidingen vindenplaats bij de SVGB inNieuwegein.Door: J.F.T. Bredie, cursuscoördinator34Voorlopig zal deze situatietwee studiejaren duren,dus tot juli 2002, want deSVGB gaat haar opleidingsgebouwin Nieuwegein uitbreidenen daarna zullen ook alleOSLO-Opleidingen daar plaatsvinden.Men denkt hierbij aan het schooljaar2002-2003. Als vestigingsplaats ligtNieuwegein centraal voor alle leerlingenin Nederland en voor de toekomstigeonderwijsontwikkelingen is hetin de buurt hebben van Anthoniusziekenhuisen het Medisch CentrumUtrecht van belang. Als gevolg vanbovenstaande ontwikkelingen heefthet bestuur van de B.V. EOSC zichberaden hoe het verder moet met hetOSC in 2002.Als alle reguliere opleidingen t.z.t.naar de SVGB in Nieuwegein gaan ener in het OSC alleen nog praktijkondersteunendecursussen wordengegeven, waarvan er steeds meer inde reguliere opleiding terechtkomen,dan wordt de bezetting van het OSCte mager.Dat opleiding geld mag kosten is altijdhet standpunt van de B.V. EOSCgeweest door lage inschrijfkosten enbijdragen aan werkgevers, mits hetsalaris van de leerling werd doorbetaald.Gaat een en ander teveel kostendan is dit onverantwoord. Daaromheeft de directie van de B.V. beslotende B.V. EOSC te liquideren en de leidingvan het OSC in handen te gevenvan de SVGB. Ten aanzien van depraktijkondersteunende cursussen in2002 is met de SVGB een bepaaldeafspraak gemaakt. Concreet komt heter op neer, dat indien de NVOSbepaalde cursussen wil geven, dezeworden uitgevoerd in samenwerkingmet de SVGB in het opleidingsgebouwte Nieuwegein. Zo is de continuïteitdus gewaarborgd.Tot zover de praktische kant van dereguliere opleiding. Nu gaan we hethebben over de inhoudelijke kant. In1997 heeft de NVOS gemeend dat dereguliere opleiding te eenzijdig leek.Dat wilde niet zeggen, dat het niveauvan de theorie en de praktijk onvoldoendewas, maar dat het niveau vande praktijk in de leerbedrijven onvoldoendewas. Een uitstekende verbeteringwas toen het invoeren van eenpraktijkdag op het 1ste niveau orthopedischschoentechnische vakkracht,zonder de opleidingstijd te verlengen.In 1999 werd ook de praktijktijd toegevoegdop 2 onderdelen op het 2deniveau t.w. leestmaken en orthopedischevoorzieningen onderbeen/voet,waarbij de opleidingstijd van 2 naar 3jaar is gegaan. Beide veranderingenhebben tot verbetering van de desbetreffendeniveaus geleid.Na de totale opleidingsstructuur tehebben bekeken met z’n 4 niveauskwamen we tot de conclusie, dat hetnieuwe onderdeel op niveau 3 ‘paskamermedewerkerO.S.’ te weinig bagageheeft. De leerling op niveau 3 mistde kennis van leesten maken enorthopedische voorzieningen, omdatmen, als men geslaagd is voor niveau1, kan doorstromen naar niveau 3mits men genoemde kennis van zakenheeft. Wil men dit verbeteren dan zalniveau 3 met 1 jaar moeten wordenverlengd.In het OSC had men beschikking overzgn. gastdocenten, dat wil zeggenmensen uit het bedrijfsleven, die aande cursisten les gaven. Intussen hebbengenoemde docenten ook hunweg gevonden in de reguliere opleiding,zodat veel voorkomendegevallen in de orthopedische schoentechniekkunnen worden besprokenmet de leerlingen. Hoewel deze jobsoms moeilijk te verwezenlijken isnaast het leiden van een bedrijf, blijkthet resultaat in de praktijk de moeitewaard.De SVGB en de NVOS hebben eenopen lijn naar elkaar toe, teneindeeen goede opleiding voor orthopedischeschoentechnici te bewerkstelligen.