1NCaBZB

informatief80juli 2015Informatief is een uitgave van de Vereniging van Hogere ambtenaren bij het Ministerie van FinanciënJaarvergaderingSymposium VHMF 2015JaarredeTo nudge ornot to nudge

RedactieJ. GlazenburgP.M.H. Soomersdrs. H.A.A.M. Rutten(Erik)P.M.H. Soomers(Paul)P.B.J. Ham(Paul)mr. J. Glazenburg(Jurjen)D. Baegen(Dennis)mr. J.M.J. Engelen(Jo)BankrekeningGironummer van de vereniging 444102IBAN: NL53 INGB 0000 444102BIC: INGBNL2A (alleen voor uit het buitenland)t.n.v. VHMF te Zutphen.LedenadministratieJ.W.J. Swinkels (Hans)Drossaardslag 4, 2805 DC Gouda,tel: (0182) 52 82 54, mob: (06) 5534 60 78ledenadministratie@vhmf.nlCorrespondentieadresDe Meent 9, 6921 SE Duiven, secretaris@vhmf.nlOntwerpHPC Concept, ArnhemDrukHPC Drukkerij bv, Arnhemwww.vhmf.nl https://twitter.com/vhmfnl https://youtube.com/VHMFnlmr. I.C. Hummel(Ingrid)F.A. van Wuijckhuise RE RA(Frank)mr. M.C.A.M. Laviesvander Wolf (Monique)J.W.J. Swinkels (Hans)ledenadministratiemr. R.H.J.A. Roodenrijs(Rob)

InhoudVanuit het bestuurEn zo is er weer “breaking news” over deBelastingdienst. Zowel van de vier bondenals van het bestuur van de VHMF heeft uinmiddels per e-mail een eerste reactieontvangen op de plannen die staatssecretarisWiebes eind mei bekendmaakte. Dereactie nemen wij hierna in deze Informatiefnog eens op.03 Vanuit het bestuur05 Nieuwsbrief07 Verslag Algemene ledenvergadering VHMF 201510 Jaarrede door de voorzitter16 Symposium VHMF 201524 To nudge or not to nudge26 Het energielabel en de onzorgvuldige overheidDe foto’s van de jaarvergadering en het symposium zijn gemaaktdoor Cuno Wegman. Het bestuur van de VHMF is hem hiervoorzeer erkentelijk.RECTIFICATIEPer abuis is in de vorige Informatief bij het artikel overHet Nieuwe Werken de verkeerde schrijver vermeld.Het artikel is geschreven door Trix Hofman.Van één van onze leden ontvingen wij een e-mail naar aanleidingvan onze reactie. Hij twijfelde enigszins aan onzebetrokkenheid bij de medewerkers van wie het werk zalveranderen. Mocht u aan onze inzet (en die van onze vertegenwoordigersin de CMHF) op dit punt getwijfeld hebben,dan hierbij een nadere reactie.De VHMF komt traditioneel op voor de belangen van hethele personeel van de Belastingdienst, ook voor onze collega’sdie niet direct deel uitmaken van onze doelgroep. DeCMHF is dan ook in deze kwestie samen met de drie anderevakbonden opgetrokken; zie de Vierbondenbrief van enigeweken geleden.In de nieuwsbrief over de veranderingen noteren we ookonze twijfels bij de door de Staatssecretaris aangegevenweg en oplossingen, en daarbij, mogelijk te impliciet, bij hetidee dat de Belastingdienst op termijn deze collega’s nietmeer nodig zou hebben. Bijvoorbeeld onze vragen over demogelijk nieuw verwoorde doelstelling van de Belastingdiensten de te beperkte omschrijving van de tax gap die inde brief van de staatssecretaris wordt gebruikt, geven aandat wij hier niet onmiddellijk van overtuigd zijn.Ook onze oproep tot een versterking van het toezicht moetin dit licht worden gezien. Daarin zit dus ook een twijfel overof de verandering in ons werk de door de Staatssecretarisverwoorde gevolgen heeft voor de 5.000 collega’s: zij zoudennu juist de eenvoudiger controles kunnen doen, diewellicht per stuk geen grote bedragen opbrengen, maarwel bijdragen aan de compliance. Daarvoor is het immersnodig dat de Belastingdienst voor de burger, niet alleen hetgrotere bedrijf, maar ook voor de particulier of de ZZP-er,zichtbaar blijft.Sluitingsdatum volgende Informatief: 1 oktober 2015Informatief - juli 201503

De VHMF deelt de bezorgdheid over de gevolgen voor eengrote groep van onze collega’s en zullen de ontwikkelingenop dit gebied nauwlettend volgen. Een deel van de veranderingenwordt veroorzaakt door maatschappelijke veranderingendie wij niet willen (en kunnen) tegenhouden. Indiennodig zullen wij echter zeker aandacht vragen voor dezegroep en wijzen op de toezeggingen waar de dienstleidingen de politiek aan gebonden zijn. Ook zullen wij onze ideeënover de inrichting van het werk van de Belastingdienst onderde aandacht blijven brengen. Juist ook op basis vanonze ideeën kan er goed en zinnig werk voor deze collega’sblijven.Dan weer terug naar een eerder tijdstip, en het grootstedeel van de inhoud van deze Informatief: onze jaarvergaderingen het symposium. Wat het bestuur betreft goed verlopenen zeer gezellig en interessant. Onze dank gaat uit naaralle sprekers en natuurlijk naar de symposiumcommissie,die er weer veel tijd en moeite in gestoken heeft: het resultaatwas ernaar!Wist u overigens dat u op het Youtube-kanaal van de VHMF(https://youtube.com/user/VHMFnl) een overzicht kunt vindenvan de symposia van de afgelopen jaren? Ook van hetsymposium van dit jaar is een mooie video geplaatst, waarinstaatssecretaris Wiebes, vooruitlopend op zijn later verschenenbrief, de wat hem betreft belangrijkste veranderingenin het werk van de Belastingdienst alvast toelicht. Uhad het kunnen weten als u zich geabonneerd had op onzeTwitter: @VHMFnl.Vervolgens naar de toekomst: op 23 september organiseertde VHMF weer een seniorendag, zie verderop in deze Informatief.Een goede gelegenheid om (bij) te praten met collega’sen oud-collega’s en de dag is bovendien altijd erggezellig. Valt u in de doelgroep voor deze dag, schrijft u zichdan vooral in.Ook onze klassieke wijze van informeren van onze lezers,de Informatief, blijft echter belangrijk. Als naslagwerk,voor reflectie. Uw inbreng is ook hier zeer welkom. Ik wensu veel leesplezier!Winterswijk, 5 juni 2015MutatiesLedenbestandNieuwe leden01-01-2015 drs. A.D.M. de Loos DGBEL/Utrecht20-03-2015 S. Chaghouani LLM GO/Amsterdam20-03-2015 drs. R. Laigsingh Belastingdienst/Arnhem23-03-2015 mr. H.W. Freling PDB/Eindhoven23-03-2015 J.E. de Ruijgt MLL PDB/’s-Hertogenbosch01-04-2015 Ir. J.F.F. Becker Douane/Rotterdam01-04-2015 M. Bruijstens MSc Belastingdienst/Arnhem08-04-2015 R.F. van Heese GO/Groningen13-04-2015 drs. U. Rössel MKB Noordwest/Hoofddorp01-05-2015 mr. C.H.A. Bosters Belastingdienst/Maastricht01-05-2015 mr.drs. N.H.J. Croesen GO/Maastricht07-05-2015 R. Wegter RA Belastingdienst/Amsterdam11-05-2015 drs. W.D. ten Brinke Belastingdienst/Groningen12-05-2015 F. van Zwienen GO West/Den Haag20-05-2015 drs. H. Spandaw RA Emita GO Midden/Arnhem01-06-2015 F.J. van der Heijden GO/Eindhoven01-06-2015 drs P.C. Ho Douane/Amsterdam01-06-2015 drs R.P.M. Lemmen GO/Maastricht01-06-2015 mr. H. Roerdink Belastingdienst/Enschede22-06-2015 mr. F.J. Wiarda Min/Den HaagNaar postactief01-06-2014 mr. L.G.W.M. Kapel Holland-Midden/Leiden01-08-2014 J.G. Jansen RA Oost/Almelo01-04-2015 drs. J.D. Ruizeveld De Winter Rijnmond/Rotterdam01-05-2015 M.J. Alink Utrecht-Gooi/Hilversum01-05-2015 drs. E. Bolier RA CISA Rijnmond/Rotterdam01-05-2015 drs. H.L.C. van Schaik Rijnmond/Rotterdam01-05-2015 drs. A.M. Walhout Rivierenland/Gorinchem01-07-2015 J.C.M. Raes Zuidwest/Roosendaal01-08-2015 drs. H. Stapelkamp Rivierenland/ArnhemOverleden10-04-2015 drs. J.J. Mottier Postactief04 Informatief - juli 2015

Nieuwsbrief VeranderingenBelastingdienstDoor middel van deze nieuwsbrief wil hetbestuur van de VHMF een eerste reactiegeven op de vorige week bekend gewordenreorganisatieplannen 1 . Helaas moeten weconstateren dat sprake is van valse start,nu de medewerkers van de Belastingdienstdoor middel van het verschijnen van deeerste berichten in de media laat zijngeïnformeerd. Wij verwachten in de toekomsteen meer deugdelijk traject. Demedezeggenschap en onze vertegenwoordigersin het Georganiseerd Overleg Belastingdienstzijn te allen tijde de eersten dievan een dergelijke operatie op de hoogtemoeten worden gesteld.InvesteringsagendaHet bestuur van de VHMF is van mening dat reorganiserenen vernieuwen en verbeteren op zichzelf een van de kerntakenvan het management van de Belastingdienst is. Natuurlijkslechts indien er sprake is van het oplossen van eenof meerdere problemen. De Belastingdienst heeft problemen.Aspecten als zichtbaarheid en mate van toezicht moetenbeter. Meer mogelijkheden voor u als professional omuw werk beter te doen zijn altijd welkom. Wat dat betreftpassen de opmerkingen van staatsecretaris Wiebes overslimmer werken, onder andere op ons laatste symposium,in de ontwikkelingen in de maatschappij.Onze eerste conclusie is dan ook dat wij tevreden zijn dat ersprake is van een investeringsagenda. Maar vooral ook dathetgeen nu gepresenteerd is, niet meer is dan het begin vande maatschappelijke discussie over wat voor een Belastingdienstover een paar jaar zal bestaan.Veranderingen in toezicht, maar ook in hetheffingssysteemHet is duidelijk dat er meer aandacht voor toezicht komt. Inhet genoemde aantal van 1500 nieuwe medewerkers is ookruimte om meer hoog opgeleide fiscalisten aan te nemen.Navraag bij DG Peter Veld maakt duidelijk, dat wet- en regelgevingwordt aangepast in de lijn van onze voorstellenvoldoening op aangifte. De VHMF dringt daar al een aantaljaren op aan.Opvallend is echter wel dat in de brief van Wiebes de volgendeformulering wordt gebruikt: “op termijn zou de inkomensheffingkarakteristieken kunnen krijgen van een aangiftebelasting”.Voor de VHMF is dit te weinig.Er dient in het parlement gewoon een wetsvoorstel te komenom, door een wijziging in de AWR, van de IH en de Vpbeen aangiftebelasting te maken. Het gevolg zal dan zijn dater een fundamenteel debat komt in de Staten-Generaalover welke rechtsbescherming wij in ons fiscale stelselwensen.Ons VOA-voorstel bergt veel elementen in zich die ook in debrief van Wiebes terug te vinden zijn, zoals grotere efficiëntieen dejuridisering: het minimaliseren van het aantal bezwarendoor het overschrijven van aangiften, in plaats vanelke wijziging opvatten als een bezwaarschrift, de invoeringvan een persoonlijk domein en een aanslag betalen viaiD eal.Er is een aantal opmerkingen gemaakt dat nieuwe wetgevingde praktijk zal volgen, in plaats van te proberen dewerkelijkheid te vormen. Een wellicht interessant uitgangspuntdat nadrukkelijk onze aandacht heeft.Doelstelling Belastingdienst en tax gapZonder een overlegtraject heeft de Staatssecretaris destrategische doelstelling, van de Belastingdienst, het vergrotenvan de compliance, veranderd:“Van nu af is het doel van de Belastingdienst om (…) zoveelmogelijk van de verschuldigde belasting te innen; we makende tax gap zo klein mogelijk.” En “we besteden onze tijden capaciteit liever aan grote opbrengsten dan aan kleine.”Of is die doelstelling daarmee juist niet veranderd? Watdenkt u?De VHMF zal de uitwerking hiervan nauwlettend volgen; hetmag niet leiden tot “gemaksrechtvaardigheid” zoals het oprapenvan makkelijke correcties of enkel werken aan correctiesmet de grootste opbrengst. Dus niet tot een werkwijzewaarbij kleine correcties, correcties die niet uit1http://www.rijksoverheid.nl/bestanden/documenten-en-publicaties/brieven/2015/05/20/brief-over-de-uitwerking-brede-agenda-belastingdienst/briefover-de-uitwerking-brede-agenda-belastingdienst.pdfInformatief - juli 201505

SENIORENDAG 2015Ook dit jaar organiseert de VHMF weer een seniorendag waaraan actieveleden vanaf 60 jaar en de post-actieven kunnen deelnemen. Deorganisatie van deze dag is in handen gelegd van Hans Swinkels enPaul Tekstra.Nadat we afgelopen jaren bezoeken brachten aan Gorinchem en Loevestein,Maastricht en Kanne, De Biesbosch en in 2014 het ZuiderzeeMuseum in Enkhuizen, gaan we dit jaar van Kampen over het Ketelmeeren Zwartemeer naar Zwartsluis. Deze dag wordt grotendeelsvarend doorgebracht en aan boord zal worden geluncht.De seniorendag 2015 wordt gehouden op woensdag 23 september enbegint om 10.45 uur in Kampen.Deze opstapplaats is ook goed met openbaar vervoer bereikbaar.De doelgroep binnen het VHMF-ledenbestand ontvangt hiervoor beginjuli een uitnodiging.systeemanalyse voortvloeien of tijdrovende kwesties nauwelijksaandacht krijgen.De Belastingdienst is geen opbrengstmachine maar eenrechtshandhavingsorganisatie.Dit betreft alles en iedereen, arm en rijk, makkelijk enmoeilijk, horizontaal en verticaal, voorlichtend en repressief,uiteraard in een verstandige mix.By the way tax gap: in een voetnoot lezen we dat informatiegestuurdeaanpak het nalevingstekort aanpakt maar dathet andere deel van de tax gap, de zwarte economie, nietvoorkomt in de gegevens van de Belastingdienst. Gezien devele malen grotere omvang van dit (zwarte) deel van de taxgap moet hiervoor dus het overgrote deel van de capaciteitworden gereserveerd, lijkt ons.Overigens merken we op dat wij het terecht vinden dat in denieuwe zeggenschapsstructuur met een Raad van Bestuurde fiscaliteit een belangrijke plaats inneemt.AO Belastingdienst, toezeggingen SwitchOnze voorzitter Erik Rutten heeft vorige week donderdaghet Algemeen Overleg Belastingdienst in de Tweede Kamerbijgewoond. Een aantal opmerkelijke punten willen we uniet onthouden:- alle partijen, maar ook de Staatssecretaris, betreuren deoverval op de medewerkers door voortijdige berichtgevingin de pers;- Wiebes geeft expliciet aan dat er geen sprake is van taakstellingof een krimpdoelstelling, hij wil termen als ontslagenof boventalligheid niet meer horen;- mensen stromen in in een transitieorganisatie, “Switch”;- er is voor de “switchers” voldoende werk, zoals incasso ofcontroles;- op termijn, na de transitie, kunnen we waarschijnlijk met5.000 -/- 1.500 = 3.500fte minder toe;- de financiële onderbouwing volgt op Prinsjesdag.ICT als oplossingWij lezen dat stevig gesteund wordt op ICT-mogelijkheden.Wij weten niet waarop dat vertrouwen gebaseerd is. ICTheeft immers ook zeer veel problemen opgeleverd. Zie bijvoorbeeldde uitkomsten van de commissie Elias en hetlaatste rapport van de Algemene Rekenkamer 2 .Aan de resultaten van de pilots in de broedkamer wordt nuveel waarde gegeven. Is er bij alles wat in onze systemen zitsprake van gevalideerde gegevens? Zou het niet zo kunnenzijn dat nu wel aandacht wordt gegeven aan bepaalde thema’sen dat de resultaten daar dus het gevolg van zijn? Enis dit dan resultaat van slimmer werken? Hoe zijn de resultatenin een volledige Belastingdienst?1500 nieuwe collega’sOm 1500 nieuwe medewerkers te werven heeft de Belastingdienstwervingskracht nodig. Ook daar hebben we zorgenover, nu het onmogelijk lijkt om een goede CAO af tesluiten en ook aan de groepsfuncties wordt gemorreld. Wezijn bovendien benieuwd of er binnen die 1500 nieuwe functiesruimte is voor mensen die op dit moment al bij de Belastingdienstwerken. Wij zijn er van overtuigd dat de kennisen betrokkenheid nu ook al aanwezig is.Hoe verder?Met betrekking tot de rechtspositionele gevolgen zijn enblijven wij in contact met de CHMF en onze vertegenwoordigersin het Georganiseerd Overleg Belastingdienst.De verdere uitwerking zal steeds opnieuw op zijn meritesworden beoordeeld. De in de brief genoemde aandachtsgebiedenkennen hun eigen problematiek en dynamiek.Met de nog lopende reorganisatie, de invoering van hetfunctiegebouw Rijk, de belachelijke CAO-inzet van onzewerkgever, de komende stakingsacties en de op handenzijnde herziening van het belastingstelsel is de timing opzijn zachtst gezegd opmerkelijk te noemen.Je houdt je hart vast!En nu u!Wilt u zelf meer betrokken zijn, denk dan eens na over hetlidmaatschap van de Ondernemingsraad. In november aanstaandezijn er verkiezingen gepland. Of steun uw lokaleCMHF-initiatieven en acties. Maak uw collega’s lid van deVHMF of van een andere organisatie!Het bestuur van de VHMF2http://verantwoordingsonderzoek.rekenkamer.nl/sites/default/files/Verantwoordingsonderzoek%202014%20Financien%20IX.pdf06 Informatief - juli 2015

Verslag AlgemeneledenvergaderingVHMF 2015door Paul Soomers1. OpeningErik Rutten, onze voorzitter, heet de aanwezigen welkomen opent de vergadering.2. Binnengekomen stukken en mededelingenEr zijn geen bijzondere mededelingen. Samen gedenken wijde leden die zijn overleden in het afgelopen verenigingsjaar.De voorzitter leest de lijst met namen voor en wijst in hetbijzonder nog op het overlijden van ons erelid Marius Reuvers.Een moment stilte.3. Verslag van de Algemene ledenvergaderingvan 10 april 2014Het verslag is opgenomen in Informatief nummer 77 vanjuni 2014. Onder dankzegging aan onze vorige secretaris -Hans Swinkels – wordt het verslag zonder op- of aanmerkingenvastgesteld.4. Financieel gedeelte• Financieel verslag 2014 van de penningmeesterDe jaarrekening hebben de leden kunnen vinden bij Informatief79, van maart 2015. Voor de Algemene ledenvergaderingwordt de jaarrekening ook nog op het grote schermgetoond.Net als de laatste jaren zijn we ook het afgelopen jaar weerzonder tekort doorgekomen. Daarom hebben we beslotenom de reserves (o.a. de actiepost) te verhogen. In het najaarzullen we nog een symposium houden samen met de NOB.De penningmeester constateert dat er geen vragen zijn enconcludeert dat de vergadering akkoord gaat met de gepresenteerdecijfers.• Vaststelling van de begroting 2015 en de jaarlijkse bijdrageDe begroting wordt op het scherm getoond en de belangrijkstemededeling hierbij is dat de contributies niet omhooggaan. Er zijn geen vragen of opmerkingen over de begrotingen de contributie, waaruit wordt geconcludeerd datde vergadering hiermee akkoord gaat.• Verslag van de kascommissieOnze leden Jan de Zeeuw en Monique van den Aardweghebben de financiële administratie van de VHMF over 2014gecontroleerd en akkoord bevonden. Met een applaus voorde penningmeester en het bestuur verleent de vergaderingdaarop het bestuur decharge voor het door hen gevoerdebeleid.Informatief - juli 201507

• Benoeming kascommissie 2015Als leden voor de kascommissie 2015 worden voorgestelddrs. M.J. (Monique) van den Aardweg RA en mr. A.E. (Ton)van Oostveen. Deze benoemingen worden met een applausbekrachtigd.5. BestuursverkiezingVoor de behandeling van dit agendapunt geeft de voorzitterhet woord aan onze vice-voorzitter: Jurjen Glazenburg.Dennis Baegen wordt benoemd als nieuw bestuurslid. Aftredendbestuurslid Rob Roodenrijs wordt herkozen. Daarnavraagt de vice-voorzitter de aanwezige leden om – onderverwijzing naar de statuten – in te stemmen met de benoemingvan Paul Soomers voor nog een periode als secretaris,van Paul Ham voor nog een periode als penningmeesteren van Erik Rutten voor nog een periode als voorzitter. Allebenoemingen worden door de leden met applaus bekrachtigd.Hierna geeft de vice-voorzitter het woord weer terug aan devers benoemde voorzitter. Deze bedankt de leden voor hetvertrouwen dat zij in ons als bestuur hebben gesteld.veelbesproken “0,8%” vrijval uit het pensioenakkoord aande werknemers uit te keren om een klein goed gebaar temaken. Wederom: “..dat krijgen de bonden ook niet! Eerstmoeten we een CAO afsluiten.” Chantage. Omdat het vertrouwenweg was hebben de bonden het overleg opgeschorten zijn er allerlei acties gevoerd: onder andere flyers, petitie(33.000) en bezwaarschrift (5.000). Men kwam massaalin de benen. Eind januari 2015 kwam de minister met zijninzetbrief voor de CAO: werknemers van 45 jaar en ouderzijn een last voor de bedrijfsvoering met hun ouderendagenen hun PAS-dagen en bovendien doen ze moeilijk overnachtdiensten vanaf 55. Jan signaleert een vreemde tegenstelling:het kabinet zegt dat werknemers langer moetendoorwerken en zegt vervolgens dat die oudere werknemerste duur zijn en dat dit afgelopen moet zijn. De onderlingeirritaties liepen hoog op. De rechter heeft op 10 april uitspraakgedaan in het kort geding over de 0,8%, dat wasaangespannen door de gezamenlijke bonden. Hoewel heteen Salomonsoordeel lijkt hebben de bonden inhoudelijkgelijk gekregen.In het formele overleg van 15 april wilde de werkgever er6. JaarredeVanaf het spreekgestoelte spreekt onze voorzitter de goedbezochte Algemene ledenvergadering toe. De uitgesprokenjaarrede treft u integraal in informatief 80 aan. Vanwege demeer frequente communicatie, onder andere. in de vormvan nieuwsbrieven is in deze jaarrede bij een beperkt aantalthema’s uitvoeriger stilgestaan. In dit verslag daarom eenkorte opsomming daarvan:• De staatssecretaris en zijn aandacht voor “voldoening op aangifte”;• Ontwikkelingen in de Vennootschapsbelasting;• Herziening van het fiscale stelsel;• De CAO en stimulering van arbeidsplaatsen voor jongeren;• Vakbroederschap, afdelingen en interessante EP’s;• Groepsfuncties;• Medezeggenschap.De voorzitter sluit de jaarrede af met een prikkelend verhaalrondom “menselijke maat” waarbij hij Jean-Luc Godardsmeesterstuk Alphaville met Eddie Constantine als verplichtekost voor managementopleidingen aanraadt.7. Bespreking jaarrede en actuele zaken• CAODe voorzitter introduceert Jan Hut met de mededeling datgisteren de laatste gesprekken tussen de vertegenwoordigersvan de minister en bonden hebben plaatsgevonden.Jan verhaalt over de nullijn waar we al vier jaar op zitten.Voor 2015 leek daar ruimte in te zitten. Om niet af te wachten,wilden de bonden graag al in 2014 afspraken makenonder de werktitel “korte klap CAO”: een pakketje over zakenwaarover de afgelopen jaren niet is gesproken en eenfinanciële tegemoetkoming ter afsluiting van deze periode.Om met een schone lei te kunnen beginnen in 2015. Ondankseerdere positieve signalen, bleek na ruggespraakvan de onderhandelaar met het kabinet geen cent beschikbaar.Deze informele overleggen en het op niets uitdraaiendaarvan zijn vervolgens in formele overleggen besproken.Toen daarbij aan de orde kwam om dan in ieder geval de08 Informatief - juli 2015

toch nog een andere draai aan geven. Om niet te verzandenin een ellenlange bodemprocedure en toch in gesprek teblijven hebben partijen voor morgen, 17 april, een nieuwoverleg gepland. Voor dat overleg hebben ze elkaar huiswerkopgegeven: bekijk wat de mogelijkheden zijn, uitgaandevan het belang van de andere partij.Gisteren heeft Jan kort met minister Blok zelf kunnen sprekenen is hem duidelijk geworden wat de twee belangrijkstepunten van de minister zijn als inzet voor een nieuwe CAO:afschaffen PAS-regeling en ongehinderde interdepartementalemobiliteit.Met dit laatste punt doelt hij wellicht op groepsfuncties diehet voor Belastingdienstmedewerkers lastig zouden makenom bij andere departementen aan de slag te gaan.Jan spreekt vaak met Erik over de aanpak in deze onderhandelingen.Op dit moment zijn de inleidende schermutselingengaande. Voordat er echt iets besloten wordt, zullende leden hierover worden ingelicht en hun mening mogengeven.Karst Kinderman vraagt zich af of de PAS Rijksoverheidbreedis of Belastingdienst-specifiek. Jan Hut geeft aan datde PAS voor de hele Rijksoverheid geldt.Alle ruimte die beschikbaar komt uit besparing op ouderendagenen PAS-dagen, zal worden toegevoegd aan hetindividueel keuzebudget. Een verschuiving van budget vanouderen naar jongeren. Jan geeft verder aan dat uit het opgevraagdebudget voor de PAS blijkt dat er bijna geen geldmee gemoeid is. Tenminste, zolang er geen herbezetting is.En daarvan is nu nog nauwelijks sprake.Mario Hoogendoorn vraagt zich af of bestaande afsprakengehandhaafd blijven. Jan Hut geeft aan dat dit zo is. Er zalaltijd rekening gehouden worden met ingegane regelingen.Hiervoor komen dan overgangsregelingen. Jan schat in datook voor mensen die bijvoorbeeld wel in aanmerking komenom te PASsen, maar het nog niet hebben aangevraagdeen fatsoenlijke overgangsregeling komt.Informatief - juli 2015• Normalisering rechtspositieKort samengevat: het brengen van ambtenaren onder hetreguliere ontslagrecht, zoals dat in het Burgerlijk Wetboekis geregeld. Wij zijn hier geen voorstander van. Het wetsvoorstelligt nu bij de Eerste Kamer. Onze kansen zijn – nade recente Provinciale Staten verkiezingen – verslechterd.In de oude samenstelling was er een meerderheid niet voordeze verandering: ”Welk probleem los je hiermee op?” Wehebben gesproken met VVD, CDA en PvdA. Allen waren uitermatekritisch. D66 lijkt nu de overhand te krijgen en zijzijn uitgesproken voorstander van deze normalisering. Hetwetsvoorstel zal in oktober/november op de rol staan.Karst Kinderman vraagt hoe de veelbesproken 0,8% totstand is gekomen. Jan Hut geeft uitleg: het bedoelde pensioenakkoordis een uitvloeisel van Witteveen 2015, waarinonder andere de fiscale ruimte voor pensioenopbouw wordtbeperkt. Er is getracht om de vrijval zoveel mogelijk “terugte ploegen” in de pensioenregeling zelf. Door de geldendebeperkingen is dat niet helemaal gelukt. Het nabestaandenpensioenis wel verhoogd, alsmede een aantal grondslagendie vermeerderd zijn. Daarna bleef nog steeds ruimteover: 1,35% van de pensioenpremie. Omrekening daarvanlevert dan 0,8% van de loonsom op. Hierover is nu de uitspraakin kort geding geweest.Erik geeft aan dat binnenkort een nieuw Uniform PensioenOverzicht (UPO) in de bus valt. Hierin wordt ook een verwachtingvan ons pensioen gepresenteerd. Bij de vergelijkingvan de UPO’s van 2013 en 2014 bleek voor sommigeneen aanmerkelijk lager bedrag beschikbaar voor pensioenuitkeringop 65-jarige leeftijd. Dit heeft te maken met deaanpassing van het Witteveenkader waardoor men vanaf2014 minder pensioen opbouwt per jaar. Dit alles is geenkwestie van onderhandelen tussen bonden en werkgevergeweest, maar een politiek besluit. AOW- en de pensioenrekenleeftijdzijn verhoogd naar 67 jaar. Presentatie in hetUPO van een pensioen op 67-jarige leeftijd zou zomaar eenhoger pensioen kunnen opleveren ten opzichte van het vorigeUPO. Erik geeft aan dat bellen weinig nut heeft: hij kaner niets aan doen maar is altijd bereid om het uit te leggen.• DekkingsgraadDe voornaamste “financier” van de 0,8% vrijval is het vervallenvan de herstelpremie, die een gevolg was van de onderdekkingvan het ABP. De nieuwe voorzitter van het ABP,Corien Wortmann, heeft in een interview aangegeven datals gevolg van het nieuwe Financieel Toetsingskader (nFTK)waarschijnlijk de komende tien jaar niet zal worden geïndexeerd.Omdat je kortingen in het nFTK mag uitsmeren isde kans op kortingen kleiner.Door de lage rentestand daalt de dekkingsgraad (ook voorhet ABP) in sneltreinvaart. Waarschijnlijk moet er binnenafzienbare tijd weer een herstelplan komen. Over het overgangsjaar2015 is afgesproken om dit “met rust” te laten.Voor 2016 zou er weer sprake kunnen zijn van herinvoeringvan herstelpremies. De werkgever zal dit ten laste van deloonruimte willen brengen.Kortom: geen rozengeur en maneschijn.• Aanzet vereenvoudiging belastingstelsel in de jaarredeDat in de jaarrede verregaande voorstellen worden gedaanom het huidige belastingstelsel te vereenvoudigen, geeftnog geen aanleiding tot het stellen van vragen. Uitgangspuntbij het rapport van de commissie van Dijkhuizen washet vlottrekken van de arbeids- en huizenmarkt. Een politiekeopdracht. Reageren hierop brengt de VHMF in moeilijkpolitiek vaarwater. Erik roept alle leden op om hier actiefin bij te dragen.8. RondvraagVan de rondvraag wordt geen gebruik gemaakt door deaanwezigen.9. SluitingDe voorzitter dankt de aanwezigen en constateert dat deAlgemene ledenvergadering instemt met de door het bestuuringeslagen wegen. De leden worden opgeroepen optijd aan te schuiven bij het volgeboekte symposium. Eenspetterend symposium met onze staatssecretaris als gast.Erik heet op de valreep nog Aly van Berckel welkom, die alsdagvoorzitter het symposium zal begeleiden.De voorzitter wenst iedereen een uitermate boeiend symposiumen sluit deze Algemene ledenvergadering met detraditionele hamerslag.09

JaarredeUitgesproken op 16 april 2015 door devoorzitter, drs. H.A.A.M. (Erik) RuttenDames en heren,Alles stroomt en de VHMF drijft mee. Snelle en modernecommunicatie is een vereiste in de huidige tijd.U wordt inmiddels naast de Informatief, door drie nieuwsbrievenop de hoogte gehouden van alles wat er speelt. Eenvan de VcP, een van de CMHF en af en toe ook een van deVHMF.Daarnaast hebben we een voorzichtige start gemaakt metConnectPeople en Twitter. U kunt zich dus melden als volger.Gezien deze frequente communicatie zal ik in dezejaarrede wat uitvoeriger stilstaan bij een beperkt aantal actuelethema’s.In november van vorig jaar heeft een delegatie van het bestuurvan de vereniging een gesprek gehad met StaatssecretarisEric Wiebes.Kort daarvoor kwam het bestuur ter ore dat de staatssecretarisgeïnteresseerd was in onze notitie over Voldoening OpAangifte en in het bijzonder in onze stelling dat het demeest verstandige keuze is, om bij een overgang naar VOA,te beginnen bij de Inkomensheffing zonder winst.Logisch naar onze mening, omdat daar in de aangifte alveel gegevens ingevuld zijn door de Belastingdienst. De inspecteurheeft daarmee, zo zou je kunnen zeggen, al eengroot deel van zijn onderzoeksplicht al vervuld.In mei 2014 publiceerde de Staatssecretaris de BredeAgenda Belastingdienst. Daarin lazen we een flink aantalzaken die aansluiten bij de uitgangspunten van onze notities‘Voldoening op Aangifte’ en ‘Invordering, van Sluitstuknaar Voetstuk.’Een aantal raakpunten met onze filosofie die we in de BredeAgenda aantroffen wil ik u niet onthouden:• wetgeving en processen moeten eenvoudiger;• verwachtingen moeten duidelijker;• geen ICT-vlucht naar voren;• uitvoering moet beter getoetst worden en dit moetopenbaar;• er moet ingezet worden op digitalisering en een Berichtenbox;• service, en voorlichting via pc en BelTel, maar ook zakenvrijgeven via de BelTel;• de focus moet weer gericht worden op handhaving entoezicht;• van controle achteraf naar controle vooraf;• veel minder foutherstel, de VHMF zegt daarbij: alleeneen bezwaar bij een echte afwijking;• we moeten af van oninbaar lijden;• intensief samenwerken met medewerkers.Deze raakpunten hebben geleid tot een indringend en aangenaamgesprek.U kunt hierover lezen in de Informatief van december 2014.Inmiddels heeft ook onze DG Peter Veld aangegeven datVoldoening op Aangifte er gaat komen. In een toespraak inhet land sprak hij over het vaststellen van het te betalenbelastingbedrag en direct via iDeal betalen.Echter, hierbij wil ik een kanttekening plaatsen. Ik zal dezevanmiddag bij ons symposium, waar de Staatssecretarisonze gast is herhalen.Het zou zo kunnen zijn dat er binnen ons huidige systeemvan aanslagbelastingen steeds meer uit praktische overwegingeneen verschuiving optreedt naar een soort voldoeningop aangifte.Echter, zoals door onze vereniging reeds in het WFR van 4april 2013 is aangegeven, verdient een dergelijke innovatievan het werkproces een fundamenteel debat over welkerechtsbescherming we in Nederland willen. Dit debat dientuiteraard op het Ministerie en in de Belastingdienst gevoerdte worden maar, naar onze mening, zeker ook in het parlement.Wellicht dat de invoering van een nieuw belastingstelsel ende heroriëntatie van het Wetsvoorstel vereenvoudiging formeelverkeer Belastingdienst een aangrijpingspunt kanvormen om dit debat te voeren. Er waren immers in 2013een aantal kamerleden die hierover heel graag een hoorzittingwilden.De Staatssecretaris heeft in deze aan de Kamer bericht dathet commentaar van de VHMF een bouwsteen zal zijn in deheroriëntatie van het wetsvoorstel.10 Informatief - juli 2015

Nogmaals stel ik hier dan ook de vraag welke rechtsbeschermingiemand verdient die in enig jaar te weinig belastingheeft betaald.De bescherming van degenen die hun aangifte juist invullendient bovenaan te staan! De VHMF had een stelsel zonderhet vereiste van het nieuwe feit voor ogen waarbij de naheffingstermijnafhankelijk is van de mate waarin de belastingplichtigeverantwoordelijk is voor het aanleveren van derelevante gegevens. Een stelsel met onbeperkte naheffingstermijnenstrijdt bij goede trouw met het beginsel vanrechtszekerheid. Eén en ander zou kunnen leiden tot eensysteem van korte naheffingstermijnen voor particulierenen wat langere voor ondernemers.Bij de vooringevulde aangifte wordt de belastingplichtigegeacht de gegevens na te kijken en indien nodig te corrigerenAls de Belastingdienst erin slaagt om bij degenen die degegevens aanleveren een afdoende controle op deze gegevensuit te voeren, zou het ook een mogelijkheid kunnenzijn om de belastingplichtige niet meer te vragen om dezegegevens te controleren. Hij mag dan vertrouwen op dejuistheid van de ingevulde gegevens. Hij hoeft dan alleennog maar aan te vullen.De mogelijkheid om na te heffen zou dan binnen een aangiftegesplitst kunnen worden, afhankelijk van ieders verantwoordelijkheid.Tegoeden op een Roemeense of Amerikaansebank worden voorlopig niet aan de Belastingdienstaangeleverd. Deze blijven daarmee de verantwoordelijkheidvan belastingplichtige en mogen dus gedurende eenbehoorlijke periode nageheven worden. Immers als er ietsonjuist is dan dient het voordeel weggenomen te worden.Dames en heren, tot zover het eerste inleidende onderwerp,maar niet zonder de vermelding dat we gisteren vaneen lid uit de West vernamen dat de Minister van Financiënvan Curaçao in het kader van de herziening van het belastingsysteemvoor de winstbelasting Voldoening op Aangifteintroduceert.Hiermee lost hij het probleem van een enorme achterstandvan definitieve aanslagen naar de toekomst toe op.Opgemerkt dient te worden dat je over de moraliteit vanvestiging van onderdelen van een onderneming, ook als zevoldoende substance hebben, in laag belaste landen, ernstigvan mening kunt verschillen. Het is een discussie diehet waard is om met regelmaat gevoerd te worden.Belasting wordt echter, zo zegt art. 104 van onze Grondwet,geheven “uit kracht van een wet”. Indien landen belastingontwijkingdoor bijvoorbeeld het gebruik van hybriderechts- en kapitaalvormen willen voorkomen, moeten daardus regels voor zijn.De OESO en de EU zijn bezig om deze regels te ontwikkelen.Regels om fiscale afspraken uit te wisselen, regels ommultinationals te laten verklaren hoeveel vennootschapsbelastingze in een land betalen (country by country-reporting),maar ook regels die zorgen voor een EU-brede ”gemeenschappelijkegeconsolideerde heffingsgrondslag”voor de vennootschapsbelasting (CCCTB). Al deze maatregelenleiden tot meer transparantie over belastingen. Alsde Nederlandse fiscus uit deze bron, maar bijvoorbeeld ookdoor spontane uitwisseling van rulings, over meer informatiebeschikt, kan dat echter tot problemen in de heffing leiden,bijvoorbeeld met het nieuwe feit. Met name de CCCTBhoudt bovendien het gevaar in dat landen onder elkaar nogmeer gaan concurreren op belastingtarieven, de zogenaamde“race tot the bottom”. Als meer transparantie opbelastinggebied leidt tot lagere Vpb-tarieven gooi je hetkind met het badwater weg: dan dragen multinationals nogsteeds niet naar vermogen bij aan de maatschappij waarvanook zij profiteren.Vermeldenswaard is in dit verband dat het bestuur van deVHMF door de redactie van Zembla is gevraagd om mee teIk wil verder nog bespreken: ontwikkelingen in de vennootschapsbelasting,de CAO, de herziening van het fiscale stelsel,stimulering van arbeidsplaatsen voor jongeren, groepsfunctiesen medezeggenschap.De ontwikkelingen van de Vpb in internationaalverbandDoor publicaties over Luxleaks, Swissleaks en uitzendingenals het programma Zembla wordt de publieke opinie gewaardat het internationale bedrijfsleven minder vennootschapsbelastingbetaalt dan gedacht. In de discussie hieroverontbreekt vaak de nuance. Zo wordt dedeelnemingsvrijstelling, basisbeginsel van de NederlandseVpb, vaak vergeten. Het is een feit dat een lage Vpb-heffingmet legale middelen te bereiken is, namelijk door gebruikte maken van verschillen tussen heffingsstelsels, met verschillenderegels. Het publiek heeft echter geen behoefteaan nuanceringen die het verschil tussen de juridische werkelijkheiden de emotionele werkelijkheid benadrukken.Informatief - juli 201511

werken aan het programma over het fiscale gedrag van internationaleondernemingen. Gezien onze interesse voordit onderwerp en de andere deelnemers aan het programmawas dit een overweging waard. Immers, ook voor eenberoepsvereniging als de VHMF, geldt de sterk in de belangstellingstaande vrijheid van meningsuiting. Echter hetbestuur heeft gemeend vast te moeten houden aan de gekozengedragslijn, dat zaken normaal gesproken niet in depubliciteit worden besproken maar met de leden, met dedienstleiding en met de verantwoordelijke bewindspersoon.De herziening van het fiscale stelselEen journalist van de Stentor schreef naar aanleiding vaneen hoorzitting in de Tweede Kamer over een nieuw fiscaalstelsel, dat het niks wordt met een eenvoudig belastingstelselals politieke partijen hun stokpaardjes blijven berijden.Hij heeft gelijk. Ik ben bij die hoorzitting geweest.De een pleit voor een vermogensaanwasheffing, de andervoor vergroening, de een voor een duaal stelsel en de andervoor afschaffing van instrumentalisme.De innovatiebox kost de schatkist honderden miljoenenzegt de een maar een ander beweert dat deze zeer belangrijkis voor het ondernemersklimaat in Nederland.Groene automaatregelen zijn zeer nodig volgens de eenmaar een ander stelt dat ze vaak doorschieten en dat gedragvan burgers niet via de belastingen beïnvloed moetworden.Vermeend kwam met het idee om een en ander goed teoverdenken en niet in het drukvat van de verkiezingen tepersen maar een eventueel nieuw stelsel uit te stellen totruim na de verkiezingen en de verwachte meevallers te gebruikenom het tarief van de eerste schijf te verlagen endaarmee de economie aan te jagen.Misschien zouden we, in het verlengde van Vermeend, erbeter voor kunnen kiezen om vooralsnog het bestaandestelsel te handhaven en daarop een fikse vereenvoudiginglos te laten om daarmee ook de uitvoering minder te belasten.Bijvoorbeeld:• invoering van voldoening op aangifte voor IH en Vpb;• defiscaliseren van de partner-alimentatie;• defiscaliseren van schenkingen (ANBI’s krijgen dan vande staat 30% bovenop de door hen ontvangen gelden);• slechts twee tarieven voor privé-gebruik auto: 11% voorvolledig elektrische en 22% voor alle andere auto’s, ondergelijktijdige afschaffing van de fraude uitlokkende500 kilometer-grens;• alle hypotheekrente op eigen woning, ongeacht de bestemming,aftrekbaar maken; maar bijvoorbeeldslechts voor 90%;• een drastische vergroving van de heffingskortingen ende toeslagen;• deze vereenvoudigingen en besparingen in de uitvoeringzouden kunnen dienen voor een gelijktijdige verlagingvan het tarief van de eerste schijf om de koopkrachtte verhogen en tot een geleidelijke afschaffing van hethuidige toptarief;• het rendement in box 3 zou tot €100.000,- aangepastkunnen worden aan de actuele rentestand en daarbovengewoon op 4% kunnen blijven.Dames en heren, in een brief van 19 maart 2015 aan deTweede Kamer heeft de Algemene Rekenkamer erop gewezendat het fiscale stelsel eenvoudiger moet en er eenaansluiting dient te zijn met de Belastingdienst. De TweedeKamer dient voldoende tijd te hebben om tot minder complexewetgeving te komen en tot een uitvoerbaar belastingstelsel.Van groot belang is ook dat er een uitvoeringstoetskomt en dat de Belastingdienst voldoende tijd krijgt vooreen adequate uitvoering van het nieuwe stelsel.De VHMF kan dit advies van harte onderschrijven.Dames en heren, het is voor de vereniging niet goed doenlijkom anders dan vanuit het vertrekpunt van de uitvoeringte reageren op majeure fiscale veranderingen, zonderdaarmee op politiek glad ijs te raken.Maar zelfs als we vanuit de controleerbaarheid van de zelfstandigenaftrekbij de huidige grote aantallen ZZP-ers op-12 Informatief - juli 2015

merkingen maken, krijgen we van de andere kant, bij wijzevan spreken, tegengeworpen dat het ZZP-regime arbeidaanmerkelijk goedkoper maakt en dat het een zeer grootaantal sociale uitkeringen voorkomt.Het zou voor een eenvoudig en robuust belastingstelselwijs zijn als de politiek terughoudendheid zou betonen omallerlei grote sociale, economische en milieu problemen viade fiscaliteit op te lossen.De CAO en zoVorige week vrijdag verscheen de uitspraak in kort gedingdat door de bonden, de CMHF, AC, CNV en FNV, was aangespannenom de vrijgekomen loonruimte van 0,8% uit hetpensioenakkoord te kunnen verzilveren los van een CAO.Minister Blok weigerde namelijk het vrijgekomen geld uithet pensioenakkoord toe te kennen aan zijn eigen werknemersen vond dat dat alleen onderdeel kon zijn van eennieuwe CAO.Onze vakcentrale CMHF interpreteert de uitspraak alsvolgt:“De rechter in Den Haag bepaalde vandaag dat het geld, vrijgekomenuit het pensioenakkoord, niet pas uitgekeerd hoeft te wordenals er een nieuwe cao voor rijksambtenaren is, maar dat bondenen minister hier apart een afspraak over moeten maken.Terecht dat rechter de bonden inhoudelijk in het gelijk stelt: pensioenpremiehoeft geen onderdeel te zijn van de CAO.De rechter heeft Blok vandaag op dat punt ongelijk gegeven. Letterlijkheeft de rechter gezegd dat het standpunt van de ministerdat er eerst een nieuwe CAO moet worden afgesloten, strijdig ismet de afspraken uit het pensioenakkoord.De bonden hopen dat er nu snel afspraken kunnen worden gemaaktom de salarissen met terugwerkende kracht alsnog te verhogen.”Teleurstellend is de berichtgeving hieromtrent op de beeldkrant.De redactie vergeet dat de Minister eveneens in het ongelijkis gesteld. Illustratief is dan ook een reactie hierop van eencollega. Hij schrijft dat de uitspraak van rechter meer genuanceerdis dan uit het beeldkrantbericht is op te maken. Datde vordering van de bonden dan wel in kort geding niet istoegewezen, maar dat de rechter in de uitspraak explicietaangeeft dat de stelling van de Minister, dat eerst een sectoralecao dient te worden afgesloten alvorens tot bestedingvan de pensioenpremievrijval kan worden gekomen, geensteun vindt in het op 13 november 2014 bereikte onderhandelingsresultaat.Hij eindigt met de opmerking dat jammeris dat een minister hier door de rechter op moeten gewezenen niet zelf zijn rol als goed werkgever invult.Informatief - juli 2015Eén en ander is wel zeer opmerkelijk: een beoogd neveneffect,of misschien wel de primaire doelstelling van de aanpassingvan het Witteveenkader, was dat de vrijkomendegelden door de verlaging van de pensioenpremies per omgaandede koopkracht zouden moeten verhogen.Dat deze salarisverhoging niet onmiddellijk wordt doorgevoerdmaar verbonden wordt aan de CAO lijkt, gezien dewerkgeversinzet, toch wel heel erg een breekijzer om dearbeidsvoorwaarden van het overgrote deel van de rijksambtenarenaan te tasten. Dergelijke omgangsvormen passenniet in het beeld van een onkreukbare overheid.Op 23 januari kwam minister Blok, nadat we vier jaar geenloonsverhoging gehad hadden, met een CAO-inzet. Er isenige financiële ruimte voor loonsverhoging maar aan deandere kant vind hij dat het Functiegebouw Rijk ingevoerddient te worden (nota bene: het Functiegebouw Rijk kentgeen groepsfuncties) en dat alle generieke ouderenregelingenafgeschaft moeten worden, in ruil voor een toevoegingvoor iedereen aan een individueel keuze budget; speciaalvoor de Belastingdienst is dit afgekort als IKB. Het overgrotedeel van het overheidspersoneel heeft recht op dezeouderenregelingen.Het inleveren van tweeouderendagen komtovereen met een salarisachteruitgangvanongeveer één procent.Let op: twee dagen stakendus ook!Dit betekent dus afschaffen van pasregeling en ouderendagen,zoals ik ze hier maar zal noemen. Vreemd want depasregeling was geïntroduceerd om langer te kunnen doorwerken.Uit de diverse reacties kunt u opmaken dat dit voorde bonden een onacceptabele inzet is. De roep om echteharde acties wordt steeds sterker.Het inleveren van twee ouderendagen komt overeen meteen salarisachteruitgang van ongeveer één procent. Let op:twee dagen staken dus ook!Saillant want de inschatting is dat de Minister ook ongeveeréén procent loonruimte voor ons heeft gereserveerd.De politiek heeft steeds de afgelopen jaren gehamerd ophet feit dat we met zijn allen langer moeten werken. Naarmijn mening was dit gebaseerd op de onjuiste inschattingdat de arbeidsmarkt al heel snel grote tekorten zou gaanvertonen en op de angst om gewoon tegen de burgers tezeggen dat AOW op 65-jarige leeftijd te duur is voor degenendie de AOW-premie moeten betalen.Wist u dat in het Rapport Van Dijkhuizen al een volledigefiscalisering van de AOW is voorzien; 19 jaar lang gaat voorAOW-ers het tarief van de eerste schijf met een procent perjaar omhoog, zij het dat dit voor laagbetaalden nog enigszinsgecompenseerd zal worden.Er zijn echter nog steeds geen tekorten op de arbeidsmarkt,veel jongeren zitten ondanks goede opleidingen gewoonthuis of verdringen anderen door tegen het minimumloonin de horeca of elders noodgedwongen te gaanwerken.13

In dit kader hebben we via onze vakcentrale VcP via SER enSTAR gesondeerd of er draagvlak was om een notitie in tedienen met betrekking tot stimulering van arbeidsplaatsenvoor jongeren.Ons voorstel komt erop neer dat de overheid mogelijkhedenen randvoorwaarden moet bieden aan werkgevers om jongerenin dienst te nemen door middel van het stimulerenvan ouderen om eerder dan hun AOW-ingangsleeftijd vanhun pensioen gebruik te maken en daarmee plaats te makenvoor deze jongeren. Daartoe zou de overheid, bijvoorbeelddoor bij AMVB de boete van art. 32 Loonbelastingvoor een aantal jaren op te schorten en werkgevers kunnenfaciliteren om zonder LH-boete als stimulans een eenmaligepensioenpremie, van bijvoorbeeld één of anderhalfjaarsalaris te storten ter versterking van de pensioenrechtenvan de betreffende oudere.Voorwaarden zijn dan:• de werknemers die uittreden dienen, onmiddellijk vanhun pensioenrecht gebruik te maken;• op straffe van boete, dienen werkgevers daadwerkelijkjongeren in vaste dienst te nemen;• de regeling moet generiek en vrijwillig voor ouderentoegankelijk zijn;• het al of niet afspreken van deze regeling is voorbehoudenaan de CAO-tafels.De regeling kent alleen maar voordelen:• jongeren kunnen aan het werk en ze hoeven geen beroepop uitkering en arbeidsbegeleiding meer te doen;• er is geen omslagstelsel of fondsvorming;• de werkgevers financieren deze maatregel en voor henis hij binnen twee jaar kostenneutraal.Naar verluid is hiervoor politiek weinig draagvlak.Dit is onbegrijpelijk gezien het geklaag over hoge loonkostenen werkloosheid.Over de verborgen werkloosheid in ZZP- land wordt in hetalgemeen gezwegen.De achtergrond is, denk ik, de grote vergissing die geleidheeft tot de repeterende leuze dat we langer moeten werken.Op termijn is dit misschien wel juist maar nu leidt ditenkel tot problemen. Het gevolg is dat er steeds meer eenbeeld wordt gecreëerd dat er een generatiekloof gaapt opde arbeidsmarkt.Een beetje moedig overheidsbeleid zou naar mijn meningflink kunnen bijdragen aan een oplossing voor deze impasse.Nogmaals: ouderen moeten met pensioen en jongerenmoeten aan de slag.Niet door middel van goudgerande vertrekregelingen. Maarals ouderen vervroegd met pensioen gaan zien ze af vaneen flink gedeelte van hun salaris en van de resterendepensioenopbouw. Dit wordt in het voorstel overigens enigszinsgecompenseerd.Een wild idee is wellicht om bij de CAO voor Rijksambtenarende oplossing te zoeken in compromis: een mooie salarisverhogingen een modernisering van de PAS-regeling.Aan de ene kant een verhoging van de ingangsleeftijd voorde PAS naar 60 jaar en aan de andere kant vanaf 63 jaar demogelijkheid om nog een halve of hele dag minder te gaanwerken, uiteraard onder betaling van een nader in te vulleneigen bijdrage.Langer werken maar vooral gezond langer werken wordtop deze manier gestimuleerd. De vrijkomende arbeidsplaatsenkunnen dan, mede van dit geld, worden ingevulddoor nieuwe, jongere medewerkers.VakbroederschapAfgelopen verenigingsjaar hebben de regionale afdelingenen de jongeren van de VHMF een 18-tal EP’s georganiseerd.Ik noem een aantal voorbeelden:• Zeeland/Brabant: Robert-Hein Broekhuizen (voormaligOfficier van Justitie in de Klimop-zaak)• Drenthe Overijssel: EP “De onvrije ondernemer enwaarom aandelen soms loon zijn”• Limburg: Brussel, bezoek aan Europees Parlement endiscussie met een Europarlementariër.• Zuid-Holland: EP “Fiscale aanpak beroepscriminelen”door Ad Hamers• Friesland/Groningen, Groningen, EP over de VAR. Wat isde stand van zaken, waar loop je tegenaan en hoe zietde toekomst eruit?• Gelderland/Flevoland en Utrecht: EP Fiscale actualiteitendoor prof. Meussen.• VHMF-jongeren: Utrecht, EP over verweren (mediation,zitting, cassatie)• Mooie bijkomstigheid: een jongeren-EP levert altijdnieuwe leden op.• Zeeland/Brabant: Private equity, een overview, door CorineGroot (Platform Versterking Vaktechniek).Een bijzondere vermelding verdienen de volgende EP’s:• Noord-Holland: “Fiscaliteit: uitvoering en beleid” , eenopbeurende en wijze EP door Jos de Blieck, lid van hetmanagementteam Belastingdienst, belast met de fiscaliteit.en• Zuid-Limburg, een symposium in samenwerking metde Universiteit van Maastricht over BEPS, met buitenlandsesprekers, o.a. uit Zwitserland en Luxemburg.Als laatste van deze opsomming wil u melden dat onze samenwerkingmet de Nederlandse Orde van Belastingadviseursvoortgezet gaat worden in de vorm van een themamiddagin de herfst van dit jaar.Over de exacte invulling hiervan zult u uiteraard tijdig wordengeïnformeerd.GroepsfunctiesOnlangs heeft u Nieuwsbrief ontvangen over de ontwikkelingenrondom de groepsfuncties. Daarin bent u geïnformeerdover het besluit van het MT Belastingdienst om vacantefuncties alleen nog als individuele functie open testellen. En u bent gevraagd om te reageren, dat heeft u ingrote mate gedaan, waarvoor dank.Dit onderwerp is met recht een langlopend dossier. Het begonal jaren geleden met een plan voor Functiestramienenen vervolgens een plan voor een Functiegebouw Rijk. De14 Informatief - juli 2015

VHMF is van mening dat groepsfuncties voor een grote uitvoerendedienst prima passen in het Functiegebouw Rijk.De argumenten van de dienstleiding, zoals kostenbesparingen de bezetting aanpassen aan de ontwikkelingen vanhet werkpakket, herkennen wij niet. Kostenbesparing zal erzelfs op middellange termijn niet zijn, en naar onze meningvraagt het werkpakket niet om een versobering maar juisteen versterking van het niveau van de ingezette medewerkers.Wij zijn er nog steeds van overtuigd dat het huidige systeem,waarbij het primaire werk, heffen, controleren en innen,door collega’s in een groepsfunctie wordt uitgevoerd,het beste is voor de Belastingdienst. Het idee om te gaanwerken met individuele functies leidt tot een piramidale opbouwmet ongetwijfeld veel minder doorstroom naar eenhogere schaal en minder goede collegiale verhoudingen.Juist deze zijn essentieel voor een rechtshandhavingsorganisatieals de Belastingdienst.De VHMF denkt dat het werk juist per opleidingscategorieeen omgekeerde piramide vraagt, namelijk medewerkersdie goed opgeleid en met veel ervaringsjaren de verantwoordelijkeen gecompliceerde taak van toezicht op de belastingplichtigenuitvoeren. De vaak grote waardering voorde Belastingdienst in de uitoefening van het toezicht onderschrijftdeze stelling. Groepsfuncties bergen een groteflexibiliteit en doorgroeimogelijkheden in zich. Ze kennen,in tegenstelling tot de vaak gehoorde klacht, geen automatischedoorgroei. Stilstand, achteruitgang, maar ook versneldedoorgroei, behoren ook in het huidige systeem tot demogelijkheden als het management in deze zijn verantwoordelijkheidneemt.Dit onderwerp is met recht een langlopend dossier. Een belangrijkdossier want het gaat uiteindelijk over de vraag“wat voor Belastingdienst willen wij”.Zegt’ie nou niks over de ontwikkelingen bij het toezicht zultu misschien denken. Inderdaad, dames en heren, er zijneen aantal nieuwe interessante ontwikkelingen voorzienvan termen als ‘green lane’ , ‘no touch-beginsel’ en ‘dynamischmonitoren’.Alles hieromtrent zal u vanmiddag worden uitgelegd dooruitermate deskundige sprekers in ons Symposium “Dienstmet Drive of Dienst op Drift”.Tot slot: De Belastingdienst en demedezeggenschapHet ziet ernaar uit dat de medezeggenschap bij Belastingengevormd gaat worden door een OR-Belastingen, een ORper gebouw en Klankbordgroepen per segment.Onder de veelal boze opmerkingen dat de kleur van het behangtoch niet wezenlijk is en dat medezeggenschap, zeggenschapvolgt, kregen we nogal wat reacties van leden dievonden dat er dus een OR per segment zou moeten zijn inplaats van een Klankbordgroep.Aanvankelijk dacht ik dat ze groot gelijk hadden. Totdat ikeen manager sprak die de dienst heeft verlaten. Het gevoelin plaats van een manager een zetbaas te zijn die wekelijksop detailniveau gecontroleerd wordt, was de voornaamsteInformatief - juli 2015reden om de dienst te verlaten.Toen ik daarbovenop hoorde dat zelfs een directeur van eensegment niet mag beslissen over faciliteiten voor het vertrekvan deze collega maar dat dit op een hoger niveaumoest geschieden, wist ik dat de medezeggenschap goedgeorganiseerd gaat worden. Ze volgt immers de zeggenschap.De vraag blijft dan wel hangen of dan de inrichting van zeggenschapwel de meeste wenselijke is.Nu ik het toch over bedrijfscultuur heb, wil ik u een anekdoteuit de dienst niet onthouden. Een collega reist in hetweekend met de trein. Per ongeluk gebruikt hij in plaatsvan zijn eigen OV-kaart de MobilityMixx-kaart van de baas,gaat een kopje koffie drinken en realiseert zich zijn fout. Hijherstelt dit door uit te checken.Door het tijdsverloop resteert er een starttarief van 87 cent.Hij meldt dit keurig.Op grond van de handreiking hoe om te gaan met de MobilityMixx-kaartis, zonder een verdere vorm van beoordelen,in het P-dossier van deze collega een WaarschuwingsbriefIntegriteitsinbreuk opgenomen. Deze collega accepteert dituiteraard niet en is nu in een bezwaar en hoorprocedureterecht gekomen bij een juridische afdeling op twee uur reizenafstand. Ik vraag mij af, waar de menselijke maat geblevenis. Waarom is nergens in dit traject iemand op hetidee gekomen waar de redelijkheid is, waarom we ons hieroverdruk maken. Van waar komt de behoefte om een handreikingte schrijven, die leidt tot dit soort idiotie. En eigenlijk,waar is de ruimte van een teamleider gebleven om tekunnen leiden.Dames en heren, een medewerker heeft er recht op dat alshij met zijn baas praat dat hij dan ook echt met zijn baaspraat en niet met iemand die alles moet gaan vragen of uithandleidingen moet gaan toepassen. Liefst met een baasdie echt verstand heeft van het werk. Dat is nodig voor hetwederzijds vertrouwen.Als je managers benoemt dan moet je ze doelstellingen gevenen je moet hen vrijheid geven en dien je gebruik te makenvan hun ondernemingszin, hun goed huisvaderschapen hun eruditie.Op deze eigenschappen zou je ze dan ook moeten selecteren.In hun opleiding zou dan Jean-Luc Goddards film Alphavillemet Eddie Constantine van laag tot hoog management inieder geval verplichte literatuur moeten zijn.Ik heb gezegd.Groepsfuncties bergeneen grote flexibiliteit endoorgroeimogelijkhedenin zich.15

Symposium VHMFBelastingdienst 2.015 - 2.017Dienst met Drive of Dienst op Drift?door Wilma van Hoeflaken‘Als je op de verkeerde weg bent, helptmeer gas geven niet’, aldus staatssecretarisEric Wiebes tijdens het jaarlijkse VHMFsymposium‘Dienst met Drive of Dienst opDrift?’ Net als de overige sprekers ging destaatssecretaris in op wat er allemaalanders moet, anders kan en ook nu alanders gebeurt.VHMF-voorzitter Erik Rutten kan maar liefst 450 deelnemerswelkom heten tijdens het jaarlijkse VHMF-symposiumop 16 april in de Jaarbeurs in Utrecht. De zaal is gevuldmet VHMF-leden en andere geïnteresseerden, de meestenwerkzaam bij de Belastingdienst. Ook zijn er medewerkersvan DG-Bel, Toeslagen en de Douane aanwezig. Plus eenpaar gasten van buiten; naast elkaar op de eerste rij zittenLeo Stevens, emeritus-hoogleraar fiscale economie aan deErasmus Universiteit in Rotterdam, en Hans Gribnau, hoogleraarBelastingrecht aan de Universiteit Leiden. Ruttenbedankt de symposiumcommissie, die bestaat uit Fleur vanHaasteren, Paul Gunnewijk, Wilma Kamminga, Thijs Hellegers,Yvonne Loijen en Gerard Spoorenberg. Hij vertelt datPaul Gunnewijk afscheid neemt als voorzitter van de symposiumcommissie.De commissie die het VHMF-symposium2016 gaat organiseren, zal geleid worden door WilmaKamminga. Na zijn welkomstwoord maakt Rutten plaatsvoor dagvoorzitter Aly van Berckel-van de Langemheen, directeurDouane. Zij kan stipt op tijd een belangrijke sprekeraankondigen. Dat is Eric Wiebes, de staatssecretaris vanFinanciën. Wiebes zal, net als de sprekers die na hem optreden,spreken over de werkwijze bij de Belastingdienst enwat er anders kan en moet.In de symposiumuitnodiging van de VHMF stond het probleemal verwoord: ‘Het zijn roerige tijden voor de Belastingdienst.Taakstellingen, bezuinigingen en knellendebudgetten, terwijl alles op de schop gaat. Sluiting van gebouwenen concentratie van processen drukken hun stempelop het werk. Verouderde informatiesystemen zijn dringendaan vernieuwing toe om burgers en bedrijven toezichtop maat en dienstverlening te kunnen bieden. Raakt onzedienst op drift, of hebben we voldoende drive om koers tehouden?’16 Informatief - juli 2015

Grote betrokkenheidHoe maken we de Belastingdienst rijp voor nieuwe tijden enuitdagingen, met het behoud van het goede? Dat was devraag die Wiebes aan de orde stelde. Want dat veranderingennodig zijn, staat voor hem vast: ‘Als we niets doen, stijgende kosten en verminderen de belastingopbrengstenonherroepelijk.’ Het antwoord ziet Wiebes in beter gereedschapvoor de Belastingdienst in de vorm van ‘big data’ eneen nieuwe manier van interactie met burgers. ‘En laten wehet vooral leuker maken. ‘Het is “no fun” om met een krimpendbudget complexe wetgeving uit te voeren.’De staatssecretaris vertelt dat hij ‘behoorlijk onder de indrukis’ van de Belastingdienst. Wiebes, die 15 jaar in dezakelijke dienstverlening heeft gewerkt, schat dat hij in diejaren zo’n 80 organisaties van binnen heeft gezien. Inmiddelsheeft hij ruim een jaar de tijd gehad om de Belastingdienstte leren kennen. ‘De betrokkenheid van de medewerkersis opvallend groot en ik zie een enorme verbondenheidmet de missie van de Belastingdienst: het binnenhalen vanbelastinggeld en recht doen aan belastingplichtigen.’ Hijvoegt eraan toe dat hij op de Beeldkrant ook wel mindervriendelijke dingen voorbij ziet komen. ‘Ook aan mijn adresgericht. Maar die boosheid komt voort uit het feit dat menbelastinggeld wil binnenhalen. Dat is een mooiere boosheiddan je in veel andere gremia ziet.’Informatief - juli 2015Complex stelselVeel van de problemen waar de Belastingdienst tegenaanloopt, zijn een gevolg van de complexiteit van het stelsel,aldus Wiebes. Vereenvoudiging is een van de punten uit deBrede Agenda van de staatssecretaris. ‘Er zijn dingen waarvoorde Belastingdienst ruimschoots op tijd had gewaarschuwd.’Als voorbeelden noemt hij de bijleenregeling, deregels rondom de BPM, het pensioen van de DGA, de beslagvrijevoet en de teruggaaf energiebelasting. ‘Daar zijnwe ongelukkig over.’ Het stelsel moet eenvoudiger. Dat isgemakkelijker gezegd dan gedaan, want hoewel alle politicivoorstander zijn van een eenvoudig stelsel, moet “dit enedingetje” per se toch geregeld worden. En wordt het stelselvanzelf weer ingewikkeld. ‘We moeten oefenen in nee zeggen,want het moet weer uitvoerbaar worden. We moetenzorgen voor overtuigende argumenten en een goede onderbouwing.’Tegelijkertijd moet de Belastingdienst fouten niet verdoezelen,vindt Wiebes, maar er op de site openlijk voor uit komen,zoals nu al gebeurt. ‘Dat we, als RTL belt om ons opeen fout te attenderen, kunnen zeggen: ja, hoor, dat wetenwe allang, het staat op onze site.’ Natuurlijk moet de Dienster alles aan doen om fouten te voorkomen, stelt de staatssecretaris.‘Maar dat er fouten gemaakt worden, is normaal.’Hij vertelt over de NS, die moeten proberen de treinvertragingente beperken tot slechts 3 procent. ‘Datpercentage staat zelfs in de wet. Bij ons gaat het maar omfracties van promilles die niet goed zijn.’KloofEen ander punt van zorg zijn onze eigen processen en systemen.Daar ziet hij drie grote problemen. Het eerste probleemheeft te maken met gegevens. ‘Die zitten verstopt inallemaal verschillende systemen die niet met elkaar verbondenzijn, en nog stammen uit de tijd dat ik op de kleuterschoolzat.’ De systemen zijn kwetsbaar en worden soms‘met kunst- en vliegwerk’ onderhouden. ‘Eén groot nieuwsysteem is echter niet de oplossing. We moeten het zoekenin modernere en kleinere oplossingen.’Het tweede probleem is dat het ambacht van de Belastingdienstonder druk staat, door de grotere diversiteit aan belastingplichtigen.“We moeten wel op heel veel verschillendeterreinen getraind zijn en al die data uit al dieverschillende systemen tegelijkertijd kunnen verwerken.Dat is nogal wat voor een ambacht. Durven we te stellen datwe naar ons eigen gevoel voldoende aan inning en controledoen?’Als derde probleem noemt hij de interactie met belastingplichtigen.De Belastingdienst verstuurt, omgerekend perdag, dagelijks 700.000 brieven. Wiebes vertelt hoe zijn zooneen brief definieert: ‘Een brief is een screendump van informatiewaar niemand om heeft gevraagd op een moment dathen niet uitkomt.’ Hij zegt: ‘Mensen denken: Een brief! Datzijn ze niet meer gewend. En wat doe je als je een briefkrijgt met informatie waar je niet om hebt gevraagd? Jegaat bellen. Dat doen ze dus allemaal.’ Als in die brief fouteinformatie staat en de burger wil dat telefonisch even rechtzetten,krijgt hij te horen dat hij een bezwaarschrift moetindienen. De brief bleek namelijk niet zomaar een brief tezijn, maar een beschikking. ‘Waarom behandelen we ie-17

mand die belasting moet betalen als iemand die een bekeuringkrijgt?’ vraagt Wiebes. Hij concludeert dat er een kloofis ontstaan tussen een dienst die leeft in de wereld van bestuursrechtelijkebezwaartermijnen en een burger die gewendis om in het hier en nu zijn problemen op te lossen.Bovendien is de communicatie niet alleen ingewikkeld, hetleidt ook tot weer nieuwe communicatie. ‘En eet zo eensteeds groter deel van capaciteit op, die we niet meer voorandere dingen kunnen inzetten.’Wiebes: ‘We hebben, net als bijvoorbeeld bol.com, eenelektronische gegevensbox nodig, waarin alle gegevens zitten.De burger is medeverantwoordelijk om die gegevensup-to-date te houden en raadpleegt hem wanneer hij wil.’Big data‘Wat betekenen die drie problemen nou samen?’ vraagt destaatssecretaris zich hardop af . ‘Ze betekenen dat de kostenonherroepelijk gaan stijgen, en dat we minder opbrengstenhebben. Als we niks doen, dan hebben we met elkaareen gigantisch politiek probleem. De Kamer stelt vragenover de tax-gap en de overschrijdingen. Als we geen antwoordhebben, zijn de problemen die mijn voorganger FransWeekers heeft gehad nog maar het begin. En alleen maarmeer capaciteit, is niet de oplossing. Want als je op de verkeerdeweg bent, dan helpt meer gas geven niet. We moetendus iets doen, en dat is het onderwerp geweest van hetafgelopen jaar.’‘Een ervaren inspecteurvindt op basis van eenuitworp in 30 procentvan de gevallen iets.Met hulp van de versiedie we nu hebben, komthij tot bijna 50 procent.’Wiebes heeft hoge verwachtingen op het gebied van ‘bigdata’. ‘We werken aan een data-laag bovenop de verschillendesystemen. Daarmee krijg je alle gegevens op éénscherm, ook al zitten ze in verschillende systemen. Inmiddelszijn er circa 30 van de 50 systemen aangesloten. Medewerkersdie de bèta-versie zagen, zeiden: ‘Dit gaat onswerk veranderen’. Als alle gegevens bij elkaar zitten, kaniedere belastingplichtige ook echt de behandeling krijgendie hij verdient. Want wie betere informatie heeft, kan beterinformatiegestuurd controleren, innen, en fraude bestrijden.’De resultaten zijn tot nu toe indrukwekkend, vindt Wiebes.‘Een ervaren inspecteur vindt op basis van een uitworp in 30procent van de gevallen iets. Met hulp van de versie die wenu hebben, komt hij tot bijna 50 procent. Bij OB-negatiefsteeg de hit-rate zelfs van 17 procent tot bijna de helft. Jeschiet niet alleen veel vaker raak, maar je haalt ook meerop per keer. En dat in een korte behandeltijd. Dat noem ikeen revolutie.’Door anders te gaan werken zal de Belastingdienst de taxgapte lijf kunnen gaan. ‘Zonder abonnement op kostenoverschrijdingen.’Politieke steunDe staatssecretaris komt terug op de betrokkenheid, die hijin het begin van zijn betoog noemde. Hij vraagt: ‘Hoe zorgenwe ervoor dat die betrokkenheid blijft?’ Hij geeft zelf hetantwoord: ‘De nieuwe technieken zijn geen aanval op hetambacht. Een professional met beter gereedschap is eenbetere professional. De verbondenheid met wat je doet,krijgt een extra dimensie. Je kunt aan opbrengstmaximalisatiedoen. Je kunt je richten op de plekken waar het meestte halen valt, omdat je beter weet waar het zit. Het is leukerom in minder tijd meer op te halen. Om met beter gereedschapmeer te bereiken.’Dagvoorzitter Van Berckel bedankt Wiebes voor zijn verhaalen informeert of er vragen leven in de zaal. Iemand merktop dat hij het fijn vindt dat de staatssecretaris vindt dat foutenmaken normaal is. Maar medewerkers melden foutenvaak niet zo snel, meestal pas als de fout al is opgelost. VanBerckel herkent dat. ‘Maak dilemma’s en problemen eerderbespreekbaar’, adviseert zij de aanwezigen.Een van de aanwezigen vraagt hoe het zit met het politiekedraagvlak voor fiscale vereenvoudiging. Dat is er wel, maarpolitici hebben toch allemaal eigen stokpaardjes, waardooreenvoudig bedoelde wetgeving uiteindelijk toch weer lastiguitvoerbaar wordt? Wiebes: ‘We moeten nee zeggen. Wehebben overtuigende argumenten nodig en onze onderbouwingmoet heel goed zijn. Als iets echt niet kan, moeten wenee blijven zeggen. Want als iets niet uitvoerbaar is, komtde rekening uiteindelijk hier, bij ons, terecht.’Wordt de staatssecretaris gesteund in zijn streven naar vereenvoudiging,wil Van Berckel weten. ‘Zeker’, zegt Wiebes.‘Ook voor de minister van Financiën en de premier is hetduidelijk dat het eenvoudiger moet.’Zolder opruimenEen van de aanwezigen vraagt: ‘Wat is uw beeld van de Belastingdienstin 2020, qua werkplek, bemensing en plek inde samenleving?’ Wiebes zegt: ‘Misschien is de Belastingdiensteen organisatie die minder zichtbaar is in de samenleving.Een onzichtbaarder plek, omdat het goed gaat en ergeen vragen worden gesteld in de Tweede Kamer. Wat betreftde bemensing denk ik aan mensen die ingewikkeldedingen doen. Misschien zitten er andere mensen bij, zoalswiskundigen en econometristen. Het zal gevarieerder zijn,ook qua leeftijd.’Na Wiebes vertrek constateert Van Berckel: ‘De Belastingdienstis in beweging. Het huis op orde is niet meer voldoende.’Ze verwijst naar het artikel in Informatief nr. 79van Ton Mulders, programmamanager Lean bij het ministerievan Financiën, waarin staat: ‘Blijft het bij de zolderopruimen, dan weet je dat je over een paar jaar weer aan deslag kunt. Als een organisatie echt stappen wil zetten opweg naar duurzaam verbeteren, moet er meer gebeuren.’Lean is, aldus Mulders, ‘een managementfilosofie gerichtop het leveren van klantwaarde, door het ontwikkelen van18 Informatief - juli 2015

mensen en processen, het direct signaleren en oplossenvan problemen met behulp van state-of-the-art methodenen technieken en het streven naar perfectie’. Behalve Leannoemt Van Berckel informatiegestuurd toezicht en HetNieuwe Werken.Aandacht voor vernieuwing is er zelfs in de pauze. In dewandelgangen zijn twee stands, waar geïnteresseerden informatiekunnen krijgen over de nieuwe mogelijkheden inhet werk en de nieuwe werkwijze die medewerkers ook zelfmeer kunnen entameren. Zoals de toepassingen van appsbij het werk, uitgebreid beschreven in Informatief nr. 79, dieter plekke worden gedemonstreerd. Bij de stand over Gruffworden de toehoorders meegenomen in de mogelijkhedenrond de digitale verwevenheid van de beschikbare informatie.Hier blijkt duidelijk dat het stellen van de goede vragenen vervolgens met de specialist volhardend zoeken naarantwoorden heel verhelderend kan zijn.Logistiek slimmerHans Blokpoel, algemeen directeur Belastingen, schetst inzijn presentatie wat er de afgelopen jaren gebeurd is bij deBelastingdienst. Het is belangrijk dat de dienst meer informatiegestuurdwerkt en aan risicoselectie doet. ‘Hoe kijkenwe naar belastingplichtigen?’Blokpoel vertelt dat bij Grote Ondernemingen een steekproefgedaan wordt. ‘Het is goed om in de praktijk te kijkenhoe het loopt. Horizontaal toezicht is een goed concept,maar het zou goed zijn als we daar empirisch meer van weten.’Hij noemt ook het midden- en kleinbedrijf, wat hij omschrijftals ‘een turbulente wereld, met grote aantallen, enmet mensen die het ene jaar in loondienst zijn en het anderejaar ondernemer.’Door belastingplichtigen te kennen en gericht te communiceren,kan er veel bereikt worden, stelt Blokpoel. Als voorbeeldnoemt hij mensen die scheiden. Uit een steekproef isInformatief - juli 2015gebleken dat deze groep veel fouten maakt in de belastingaangifte.Door hen in een brief expliciet te wijzen op het feitdat er fiscale consequenties zitten aan een scheiding, wordtdeze groep hier alert op gemaakt. ‘Een jaar later deden weweer een steekproef en waren er minder fouten gemaakt.We halen meetbare successen.’De regionale aanpak, die een jaar of vier geleden nogplaatsvond, heeft plaatsgemaakt voor verantwoorde keuzesop nationale schaal. Ook dat lijkt effectief te zijn. ‘Als ik kijknaar Particulieren, zie ik geen stijgend nalevingstekort. Ookbij MKB zie ik geen stijgend nalevingstekort.’ Hij vervolgt:‘We hebben kantoren gesloten, we hebben het werk geconcentreerd.Zo zijn we in de Vpb-administratie van 200 naar90 mensen gegaan. We zijn in de logistiek slimmer en betergeworden.’ Eind dit jaar zullen de logistieke ontwikkelingenafgerond zijn.Arbeid, kapitaal en informatieMaar we hebben wel serieuze problemen, constateertBlokpoel. ‘Wat gebeurt er met ons toezicht? We hebben nietde capaciteit om alles te doen wat we willen.’Hij schetst hoe de Belastingdienst in het verleden de 100procentsfilosofie hanteerde, toen overstapte op selectiemodulesABS (‘Dat was een geweldige prestatie’), horizontaaltoezicht ontwikkelde, LOA’s (lokaal ontwikkelde applicaties)inzette om het werk te ondersteunen, hoe decommissie-Stevens het horizontaal toezicht onderzocht enhandhavingsregie adviseerde. ‘Geef iedere belastingplichtigede behandeling die hij of zij verdient. Dat kan alleen alsje veel van die belastingplichtige weet. Hoe doe je dat? Datzie je niet aan zijn aangifte. Hoe dan? Aan zijn historie? Aanander gedrag? Daarom gaan wij subjectgericht kijken.’ Hijvertelt over de datalaag, die Wiebes ook al noemde. Eenvoudiggezegd: een laag boven de verschillende systemen.Blokpoel: ‘Arbeid en kapitaal zijn de bekende productiefactoren.Daar komt een derde factor bij: informatie.’ Informatieis een productiefactor met bijzondere kenmerken. Eenfactor die niet ouder of trager wordt, maar eentje die oneindigherbruikbaar is en kwalitatief beter wordt naarmate hijmeer gebruikt wordt. Hij verwijst naar de broedkamers,waar informatie centraal staat. Een voorbeeld is het IH-risicomodel,waar een pilot mee gedaan is. Er zijn 12 miljoenaangiften, er is 1 miljoen uitworp, die voor 41 procent bestaatuit nihil-aanslagen, voor 16 procent uit negatieve aanslagenen voor 43 procent uit positieve aanslagen. ‘Als degrootste risico’s bovenop liggen, en je pakt de bovenste postvan de stapel, heb je het grootste risico. Je krijgt dus degrootste risico’s aangereikt. Op die manier werken is zeereffectief.’ Volgens Blokpoel voorspelt het risicomodel eenhitrate van 50 procent bij 400.000 aangiften.MedewerkerstevredenheidAls de grootste risico’s worden aangereikt, wat zal dat betekenenvoor de professional? ‘Voel je je ondersteund? Of voelje je een machine? Meer belastingopbrengsten, meer betekenisvolwerk, beter inzetten van capaciteit. Leidt dit totgrotere medewerkerstevredenheid?’Een andere vraag die hij aan de zaal voorlegt: btwcarrouselfraude. ‘De specialist ziet de fraude ontstaan. Watmogen wij? Ingrijpen? Mag je het voorkomen? Je kunt19

netwerken in de gaten houden om fraude te vinden. Het betekentop een andere manier nadenken over je werk. Is diteen nieuw vak? Of is dit wat iedere OB-specialist altijd alwilde?’Een ander voorbeeld, de bakhouder. ‘Nu houden we de verhaalsmogelijkhedenbij. Heeft iemand banktegoeden?Straks krijgt de medewerker een signaal als er verhaalsmogelijkhedenzijn. Dan ben je dus niet meer zelf je voorraadaan het managen, maar er wordt voor je nagegaan ofverhaal op een bepaald moment zin heeft. Dat leidt tot spectaculaireresultaten. Maar wat betekent dat voor ons werk?’Kortom, de afgelopen jaren was de dienst vooral met de logistiekeprocessen bezig, maar nu staat het toezicht centraal.‘Hoe voelt dat voor de inspecteur? Wordt hij beterondersteund? Of is hij bang dat hij de vrijheid in zijn werkkwijtraakt? Dat is een belangrijk debat dat ik wil voeren.’Meer collega’s?‘Op de Beeldkrant wordt gezegd: we hebben meer collega’snodig. Meer toezicht betekent meer capaciteit. Maar als jeinformatiegestuurd kunt werken, is het eerste deel van jewerk bijna altijd raak.’ Hij vervolgt: ‘Dan komt er een politiekekeuze. Met net zoveel mensen meer ophalen? Of metminder mensen hetzelfde ophalen?’Als iemand opmerkt: ‘Maar zolang extra medewerkersmeer opleveren dan ze kosten?’ zegt Blokpoel dat dat nietrelevant is, omdat dergelijke gegevens in de rijksbegrotingniet tegen elkaar worden afgezet. ‘Het zijn twee verschillendewerelden.’ Iemand in de zaal doet nog een pogingdoor te zeggen dat dat toch hoort bij bedrijfsmatig werken,dat je de kosten en de baten naast elkaar legt. Blokpoel laatzich niet tot die discussie verleiden. ‘Minister Blok gaat overde omvang van de Rijksdienst. Ik reken het tot mijn taak ommet de middelen die ik heb het optimale te doen.’Wat voor mensen heeft de dienst straks nodig, wil iemandweten. ‘We zullen minder dingen doen met weinig toegevoegdewaarde’, zegt Blokpoel. ‘Ik denk aan hoogwaardigeprofessionals die met zware posten aan de slag gaan.’Iemand merkt op dat een rechtvaardige belastingheffingmeer is dan een kwestie van zorgen voor de hoogste opbrengst.Hoe zorgen we voor evenwicht? Blokpoel: ‘Dat iseen vraagstuk waar we het debat over moeten voeren. Ende politiek moet dat ook doen.’Professor Stevens zegt: ‘Ik krijg iedere keer de impressiedat de Belastingdienst zo goed weet wat een juiste aanslagis. Dat is voor mij juist een twijfelpunt. Wat is juist? Het ismijn vaste overtuiging en jullie risico dat dit niet juist is.’Blokpoel verwijst naar de steekproef en kaatst de bal terug.‘Het oordeel van de professional wordt geëxtrapoleerd omeen toekomstig risico te voorzien. Velen in deze zaal zijndoor u opgeleid. Dus als u uw werk goed gedaan hebt, komthet goed.’Op een vraag uit de zaal over het koppelen van gegevens enprivacywetgeving, zegt Blokpoel: ‘We gebruiken data die wealtijd al hadden. De rechter heeft zich uitgesproken overbotsende belangen. De rechter toetst op proportionaliteiten subsidiariteit. Fiscale data mag je gebruiken. Bij wat jevan buiten gebruikt is het de vraag of het proportioneel is.’No show no moneyNa de pauze zien de aanwezigen een filmpje over het procesvan Toeslagen. Toeslagen, dat inmiddels 10 jaar bestaat,streeft naar een no-touch proces. Zij gebruiken een20 Informatief - juli 2015

isicoclassificatiemodel, dat aanvragers indeelt in hoge enlage risico’s. Van de aanvragen valt 80 procent in het lagerisico. In dat geval geldt er een ‘green lane’. Gerard Blankestijn,directeur van Toeslagen, licht de werkwijze toe. Hijlegt uit dat het om een enorme massaliteit gaat en dat hetgaat om een proces dat voor burgers heel gevoelig ligt. Erzijn 4 toeslagregelingen. In totaal worden er 7,1 miljoentoeslagen uitgekeerd aan 5,6 miljoen huishoudens. Jaarlijksbetreft het 1 miljoen nieuwe aanvragen en zijn er 3,1miljoen mutaties. Toeslagen doet op jaarbasis 105 miljoenbetalingen en 2 miljoen terugvorderingen.‘Het werk is leidend, maar de mensen maken Toeslagen.We doen veel met systemen, maar het is echt mensenwerk.Dat is de kracht van deze organisatie.’Meer automatiserenaan de onderkant zorgtervoor dat er werkverdwijnt en dat hetwerk dat overblijftmoeilijker wordt.Sinds 2011 heeft Toeslagen een nieuw automatiseringssysteem.Iedere burger is opgenomen in dat systeem, ook degenendie nooit een toeslag aangevraagd of ontvangen hebben.‘Dat zie je als je inlogt met je DigiD.’ Mensen kunnenzien welke informatie Toeslagen over hen heeft. ‘Het isonze wens om in het burgerportal ook berichten te plaatsenvoor de burger. Bijvoorbeeld om te voorkomen dat we achterafmoeten corrigeren.’Elk van de vier toeslagregelingen heeft een eigen module,maar ze zijn allemaal gebaseerd op dezelfde feiten. ‘In hetsysteem zit toezicht, maar intelligence hadden we niet’,zegt Blankestijn. De Bulgarenfraude van twee jaar geledenmaakte pijnlijk duidelijk hoe erg het mis kon gaan. Inmiddelskrijgen alle onbekende aanvragers een brief en wordenze uitgenodigd om bij de balie langs te komen. ‘Noshow, no money.’Moeilijker werkHet risicoselectiemodel van Toeslagen is ontworpen doorde eigen medewerkers. Er is een risicokwalificatiemodel,dat verder wordt uitgebouwd. Toeslagen maakt daarbij gebruikvan de bronnen die de Belastingdienst heeft (‘We zoudener baat bij hebben als we meer hadden’) en richt zich opde posten met hoge risico’s. Een risico is bijvoorbeeld als er27 mensen op één adres wonen. Bij de risicoselectie komtzo’n post omhoog. Het kan zijn dat er iets aan de hand is,maar het kan ook zijn dat het adres een verzorgingshuisbetreft. Om te checken of het systeem goed werkt, wordener steeds steekproeven getrokken.De organisatie is in de loop der jaren veranderd. Waren erInformatief - juli 2015bij de start 400 C-medewerkers die administratieve vergelijkingendeden, inmiddels zijn er toezichtteams, fraudeteamsen speciale teams. Ook is er een switch gemaakt vanaanvraaggericht werken naar subjectgericht werken. Hetaccent ligt op de voorkant: ‘We willen voorkomen dat weonterechte toeslagen uitkeren. Want dan moet je maar ziendat je het geld weer terugkrijgt.’Meer automatiseren aan de onderkant (Toeslagen heeftvoor eenvoudige klantbehandeling zelfs pc’s die werkenzonder medewerker en aangestuurd worden door eenscript) zorgt ervoor dat er werk verdwijnt en dat het werkdat overblijft moeilijker wordt.Blankestijn verwijst naar een RTL-uitzending van een paardagen voor het VHMF-symposium, waar toeslagenfraudedoor ouders en gastouders een item was. ‘Gastouderbureaushebben een groot maatschappelijk belang’, zegtBlankestijn. ‘Kinderopvang buiten de Randstad is bijna allemaalgastouderopvang.’ Hij vertelt hoe Toeslagen zoietsaanpakt – de gastouderbureaus zijn aan een risicoselectieonderworpen – en voegt eraan toe dat Toeslagen nauw samenwerktmet de ketenpartners. Dat is in dit geval de opdrachtgever,het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.Sociale innovatieBijzonder is de samenwerking van Toeslagen met Vluchtelingenwerk.Blankestijn: ‘Vluchtelingen zijn per definitieonbekend. Ze krijgen dus een brief en moeten aan de baliekomen. Zij komen in aanmerking voor zorgtoeslag. Vluchtelingenwerkzei tegen ons: wat zijn jullie aan het doen? Wijkijken ook al wie deze mensen zijn. Ze zeiden ook: dit kanzo niet langer, we gaan naar de Ombudsman en we schrijveneen brief aan de Tweede Kamer. Dit heeft ertoe geleiddat Vluchtelingenwerk het toezicht voor ons doet. Wij doensteekproeven. Het is bijzonder, want Vluchtelingenwerk isgeen overheidsorganisatie.’ Blankestijn omschrijft dewerkwijze als ‘een mooie samenwerking van twee organisatiesdie eerst tegenover elkaar stonden’. ‘Dit is een socialeinnovatie’.Een ander voorbeeld van sociale innovatie kan de pilot metpostactieven worden. Blankestijn roept de postactieven opeen community te starten. De gedachte erachter is dat deburgers vaak niet de goede vraag stellen en dat de websiteniet altijd ideaal is als informatiebron voor burgers. Eenwebsite biedt te veel informatie voor de burger met een enkelevraag.Rol van medewerkersBlankestijn benadrukt in zijn verhaal de rol van de medewerkersvan Toeslagen. Zij spelen een grote rol in de organisatievan het werk en de processen. Zo hebben de medewerkershet risicoselectiemodel ontworpen en zijn zij debelangrijkste bron voor innovaties. ‘Innovaties worden directin de praktijk toegepast, vanwege de urgentie van ditwerk. De medewerkers die bezig zijn met de innovaties makendeel uit van de reguliere teams.’ Hij stelt dat grote ideeënnooit door één persoon zijn bedacht. ‘Medewerkers posteneen idee, een ander gaat erop in. Zo verbeteren we deprocessen. Medewerkers zien direct wat wel en niet werkt.De ontwikkeling van het werk loopt parallel met de ontwik-21

‘Statistiek brengtrisico’s met zich mee’,erkent Smits. ‘Maariedereen die individueelbepaalt of er risico is,brengt ook risico’s metzich mee.’met deze manier van werken. ‘Statistiek brengt risico’s metzich mee’, erkent Smits. ‘Maar iedereen die individueel bepaaltof er risico is, brengt ook risico’s met zich mee.’ Hijwijst op het belang van steekproeven en vertelt dat de modellenniet statisch zijn, maar lerend.VerbindingDagvoorzitter Van Berckel wil van de aanwezigen weten ofze vrolijk worden van dit verhaal. Ze stelt die vraag aan willekeurigepersonen. ‘Ja’, zegt iemand. ‘Ons werk wordt zinvoller.’En ander zegt: ‘Hier zitten we al jaren op te wachten.’Blokpoel komt met een agendasuggestie voor een volgendsymposium: ‘Overal waar je vanmiddag hebt gehoord “belastingplichtige”kun je ook “intermediair” invullen. Moetiemand aan bepaalde eisen voldoen om voor bepaald toe-Informatief - juli 2015zicht in aanmerking te komen?’Van Berckel: ‘Dat sluit ook aan bij de opdracht van de Douaneom naar iedereen te kijken die iets te maken heeft methet goederenverkeer.’In haar slotwoord stelt ze nogmaals de vraag die centraalstaat op het symposium: ‘Raakt de dienst op drift, of hebbenwe voldoende drive om koers te houden?’ Ze constateert:‘Ik zie een dienst die volop in beweging is, dat er veelin de steigers staat en dat mensen er vrolijk van worden. Endat we grensverleggend bezig zijn met elkaar, ook metLean en Het Nieuwe Werken, om uiteindelijk de innovatieste kunnen doen die we zo graag willen doen.’Ze stel dat de verbinding met de samenleving belangrijk is.‘We hebben een keur aan opdrachtgevers. Dat geldt voorBelastingen, Douane en Toeslagen. Dat brengt een grotedynamiek met zich mee. Daar heb je een organisatie voornodig die stevig in haar schoenen staat. We willen graagstappen zetten, maar we lopen het risico dat we soms vergetende verbinding te leggen met de mensen in de organisatie.’Dat is niet wenselijk. ‘Want de mensen maken deorganisatie.’Paul Gunnewijk, voor het laatst in zijn rol als voorzitter vande symposiumcommissie, bedankt mede namens de symposiumcommissiede sprekers. Hij vindt dat zij goed duidelijkhebben gemaakt waar de Belastingdienst zich op moetvoorbereiden; de titel van het symposium luidt immers –naast de vraag Dienst met Drive of Dienst op Drift – ‘Belastingdienst2.015-2.017’. Tot slot spreekt hij zijn waarderinguit voor de manier waarop Van Berckel als symposiumvoorzitterinvulling heeft gegeven aan haar rol.23

To nudge or not to nudge,nieuwe vormen vangedragsbeïnvloeding doorde BelastingdienstInterview met Liza Luesinkdoor Jurjen Glazenburg en Dennis BaegenOp 13 april 2015 viel mijn oog op een stuk in de NRC getiteld “Denkt u aan uw aangifte?Dank! Liza en Joyce”. De inleiding van het stuk luidt als volgt: “Burgers ‘het juiste’ latendoen, door dat gedrag aantrekkelijk te maken heet nudging. De Belastingdienst heeft nueen speciaal team voor deze subtiele vorm van manipulatie.” In het stuk wordt met collega’sLiza Luesink en Joyce Croonen gesproken. Zij zijn de oprichters van het TeamGedragsverandering van de Belastingdienst.Het verhaal roept twee reacties bij mij op. De eerste is positief:“Leuk, nieuwe inzichten bij collega’s”. Mijn tweedereactie is wat meer argwanend, mogelijk mede veroorzaaktdoordat NRC het woord “manipulatie” gebruikt: “Hebbenwij het nodig om burgers aan te spreken op hun onderbewuste?Is overtuigen niet beter dan onzichtbaar sturen?”Om een beter inzicht te krijgen in de voor- en nadelen vangedragsbeïnvloeding en de waarborgen die het Team Gedragsveranderingtegen mogelijk misbruik inbouwt heb ik,samen met Dennis Baegen, Liza Luesink geïnterviewd.Voorafgaand aan het interview heb ik geprobeerd mij in telezen in “nudging” door de overheid. Op internet is daarveel over te vinden 1 . Op internet vind ik enthousiaste reacties,maar ook daar komt de vraag op of de overheid zoumoeten willen “nudgen”. Past dat wel bij de transparantiewaarmee wij als overheid, en zeker de Belastingdienst, deburger tegemoet willen treden?Over het team Gedragsverandering en Liza.ConnectPeople, best practicesLiza vertelt dat gedragsbeïnvloeding door de overheid nietsnieuws is. Via wetgeving (straffen en belonen) en voorlichtingdoen we dat al eeuwen. Ook die instrumenten zijn erimmers op gericht om burgers dat te laten doen wat deoverheid en de rest van de burgers van hen willen: op tijd engoed hun aangifte invullen bijvoorbeeld. Het team Gedragsveranderingvult de van oudsher gebruikte middelen omhet gedrag van burgers te beïnvloeden aan met, wetenschappelijkonderbouwde, psychologische kneepjes, onderandere “nudging”. Dit omdat onze beslissingen niet allemaalzo rationeel zijn als we wel denken.Eén van de redenen dat nudging door de overheid in eenkwaad daglicht staat, zou kunnen zijn dat de commercieook nudged, maar op een veel minder transparante manier.Dat begint in de supermarkt, waar de meest winstgevendeproducten voor het grijpen liggen en je moet bukken voorde minder winstgevende. Soms wordt dit nudgen keihardliegen: zeggen dat er nog één hotelkamer beschikbaar is,terwijl je als aanbieder best weet dat er nog meer beschikbaarzijn…..Ook Liza realiseert zich dat je als overheidsinstelling metnudging het gevaar loopt een grens over te gaan, bijvoorbeelddoor burgers er via nudging toe te brengen dingen tedoen die ze eigenlijk niet willen, of burgers een bepaaldekant op te duwen door ze niet op hun rechten te wijzen. HetTeam Gedragsverandering houdt dit gevaar nadrukkelijkvoor ogen: elke toepassing wordt ook beoordeeld op devraag of de burger zelf wel de kant op wil waar de overheidhem heen stuurt.Daarvoor moet je de burger, in casu meestal de particulierof kleine MKB-er, goed kennen. Dan kun je kijken hoe bepaaldgedrag tot stand komt en kijken hoe je dat bij kunt1zie bijvoorbeeld http://www.socialevraagstukken.nl/site/dossiers/nudging/ en http://www.adviesorgaan-rmo.nl/dsresource?type=pdf&objectid=default:36546&versionid=&subobjectname=24 Informatief - juli 2015

Van links naar rechts:Aletta Boele, Joyce Croonen,Dana Scheur en Liza Luesink.sturen op een wijze die in overeenstemming is met datgenewat de burger zelf zegt te willen. Waarom richt het TeamGedragsverandering zich vooral op deze doelgroep? VolgensLiza is dat omdat je die goed kunt leren kennen, enomdat deze groep niet dagelijks met belastingen bezig is.Grote ondernemingen of belastingadviseurs zijn dat wel; zijzijn daarom als het goed is rationeler in hun beslissingen.Bovendien heb je met deze doelgroep als Belastingdiensteen andere, minder massale, relatie. Daar is horizontaaltoezicht het instrument.Een voorbeeld van een “goede” nudge is volgens Liza hetzogenaamde “signing at the beginning”. Als burger vul je jeaangifte in, die je ondertekent als je klaar bent. Het grosvan de burgers wil zijn aangifte goed invullen. Bij het invullenvan de aangifte zijn er momenten waarop je beslissingenmoet nemen: “Was mijn hypotheekrente nou 2000 of1500 euro en ga ik dat nazoeken?” Uit onderzoek blijkt datmensen hun aangifte eerlijker invullen als ze er vooraf voortekenen dat ze aangifte eerlijk gaan invullen, in plaats vandat ze achteraf ervoor tekenen dat ze het goed gedaan hebben.Als mensen vooraf tekenen vallen hun beslissingen(“toch maar even nakijken, oh het was toch 1500 euro”) beteruit. Signing at the beginning zou dus passen in wat deburger zelf zegt te willen: zijn aangifte goed doen. Dit instrumentwordt overigens nog niet gebruikt, maar de mogelijkhedenworden momenteel door Team Gedragsveranderingwel onderzocht.Ook kun je door op de juiste psychologische “knoppen” tedrukken mensen ertoe verleiden het doen van aangifte nietuit te stellen, met alle nadelen voor hen (maar ook voor desamenleving) van dien. Bijvoorbeeld aftellen in plaats vanhet noemen van een datum: “nog 21 dagen” in plaats van“op 30 april moet de aangifte binnen zijn”. Ook hier gevenburgers aan hun aangifte op tijd te willen doen, maar er nietaltijd toe te komen. Bij mensen die een schuld hebben aande Belastingdienst blijkt het afbetalen daarvan te wordenbemoeilijkt doordat de Belastingdienst hen geen makkelijkbenaderbaar up-to-date lijstje kan verstrekken van deopenstaande schulden. Daarmee zouden ze kunnen beoordelenwelke schuld ze beter wel en welke ze (nog) niet kunnenbetalen. Zo bezien kan nudging dicht aanliggen tegenvoorlichting, dan wel het aloude “Leuker kunnen we het nietmaken, wel makkelijker”. Door een betere compliance heeftde Belastingdienst dan meer tijd voor intensief toezicht.Informatief - juli 2015Gedragsbeïnvloeding door de Belastingdienst moet nietverworden tot een verzameling makkelijke trucjes, die passenbinnen een eenvoudige doelstelling, zo zegt Liza. Eendoelstelling “minder telefoontjes voor de Belastingtelefoon”kun je bereiken via een “nudge”, bijvoorbeeld doorbellen lastiger te maken. De burger is daar echter niet meegeholpen en de Belastingdienst uiteindelijk ook niet. Sommigeburgers stellen bellen uit als dat moeilijker wordt gemaakten blijven dus met hun vraag zitten. Een voor de burgerinzichtelijk proces of minimaal een duidelijke brief, diegeen kale juridische vaststelling is, maar uitlegt wat deburger moet doen en meteen alle consequenties uitlegt, iseen betere manier om te zorgen dat mensen minder bellenmet de Belastingtelefoon. De neiging van de Belastingdienstom één besluit te laten volgen door meerdere brievenis dus een nudge de verkeerde kant op. Als voorbeeld:eerst krijg je een aanslag, dan een acceptgiro en daarnaeen brief over de mogelijkheden tot uitstel. Een burger beltals hij de aanslag ontvangt al hoe hij moet betalen, zonderop de andere brieven te wachten. Een onnodig telefoontjedus, juist omdat de burger het goed wil doen! Wanneer weonze processen slimmer inrichten, levert dit meer ruimteop om ons te richten op de groep die bewust de regels omzeilten intensiever toezicht verdient.Voor mij als jurist volgt nog een moeilijke constatering: eenburger wil geen wetteksten zien. Die zijn moeilijk, zitten voljargon, en leiden dus niet tot meer compliance bij de doelgroependie Team Gedragsbeïnvloeding wil bereiken. Gelukkigis Liza het met mij eens dat wetteksten, immers debasis voor onze belastingheffing, wel voor de burger bereikbaarmoeten zijn.Voor het Team Gedragsverandering is de wetenschappelijkeonderbouwing vooraf en de wetenschappelijke evaluatieachteraf onlosmakelijk verbonden met hun werkwijze. In dewerkwijze zit, als gezegd, ook een morele afweging: sturenwe de burger niet een kant op die hij eigenlijk niet wil. Menheeft dit intern ook vastgelegd. Ook wil het Team transparantzijn: niet voor niets geven ze interviews en delen huninzichten op onder andere ConnectPeople. Er is dus geensprake van manipulatie, maar de burger wordt door gedragsbeïnvloedinggeholpen om te doen wat hij graag wil,inclusief een kleine nudge af en toe. Een mooie toevoegingaan het instrumentarium van de Belastingdienst dus!25

Het energielabel en de onzorgvuldige overheiddoor Inspector ColumnoEerder dit jaar ontving ik het energielabelvoor mijn huis. Naar aanleiding daarvanheb ik mij wat ingelezen. Daarbij vielen mijeen paar zaken op, die wellicht een ruimerbeeld van de huidige overheid en mogelijkdus ook van de Belastingdienst geven.Wat minder van belang is, is de moeite die ik persoonlijkheb met dit soort labels: zij geven zaken aan die een eventuelekoper van mijn huis met één oogopslag kan zien. Mijnhuis is uit 2006, voldoet aan het bouwbesluit van die periodeen is dus energiezuiniger dan een huis uit 1990, 1980 of1910. Dit is overigens ook de wijze waarop mijn (voorlopige)energielabel is vastgesteld: de combinatie van grootte enbouwjaar leiden tot een bepaald label. De waarde van hetlabel is daarmee volgens mij miniem: het bevestigt tweezaken die een koper toch al weet.Vervolgens verbaas ik mij over manier waarop de overheidde controle van dat, bij verkoop of verhuur van mijn huisverplichte, energielabel heeft geregeld. Dat kan via decomputer door rekeningen te laten zien aan een gecertificeerdeondernemer, die voor deze controle een vergoedingvraagt. De overheid verplicht dus een energielabel en laatde burger die zijn huis wil verkopen of verhuren opdraaienvoor de kosten van controle van het energielabel - waarbijhij ook nog gedwongen wordt daar een commerciële partijvoor in te huren. Als controle op zo’n label werkelijk belangrijkis, waarom vindt die dan niet plaats door ambtenaren- en dus betaald door het volk dat het zo belangrijk vindtdat ieder huis zijn energielabel heeft?Erger wordt het nu de overheid bij afgifte van het label allaat weten dat het in het gros van de gevallen te laag zal zijnvastgesteld. Zo is in mijn geval nergens vermeld dat mijnhuis voorzien is van zonnepanelen. De overheid weet ditechter wel: ik heb er subsidie voor gekregen (en BTW teruggekregen).Je kunt deze moedwillige fout als burger enkelrechttrekken door het label te verbeteren - dan moet je overigenswel die ondernemer betalen. De overheid verplichtdus het gebruik van een label dat moedwillig onzorgvuldig isvastgesteld en verplicht de burger een bedrag aan een derdete betalen om deze onzorgvuldigheid op te lossen. Hoeftde overheid niet meer netjes met de burger om te gaan?Ik vraag mij bovendien af waarom de door de burger aangedragenverbeteringen gecontroleerd moeten worden. Demeeste burgers zijn, zo leert onze baas ons, betrouwbaar.Bij het energielabel moet ik echter een ander betalen zodatde overheid mij gelooft. Een erg consequent beeld van deburger blijkt hier niet uit. Door de wijze waarop de controleplaatsvindt glipt bovendien de echte boosdoener er tochdoor, bijvoorbeeld door bij controle vervalste facturen te latenzien. Voor echte fysieke controle is immers geen incentive:dat kost óf de huiseigenaar meer geld, óf zorgt dat decontroleur niet achter zijn computer zit waar hij snel geldkan verdienen. Niet erg, zo zegt de overheid: een koper ofhuurder die op basis van een onterecht verstrekt label eenhuis koopt heeft een zaak tegen de verkoper. Maar als datde oplossing is, waarom zien we dan niet geheel af van controle?Bovendien zijn de meeste burgers, zoals gezegd, betrouwbaar.De controle van een door de overheid opgelegde verplichtingbij een derde leggen, die ook nog eens door de gecontroleerdebetaald wordt, geeft mij als burger een onaangenaamgevoel over de overheid. Die overheid dwingt mij tot iets,maar is niet bereid de kosten van controle te dragen. Dieworden neergelegd bij de “slachtoffers” van de labelplicht.De overheid doet dit al langer, zie bijvoorbeeld de APK voorauto’s, maar die is bij een beurt dan tenminste nog gratis…In geval van het energielabel is de overheid ook nog eensbewust onzorgvuldig bij de afgifte van het label - wat huiseigenarenop kosten jaagt. Kosten die vanwege het (overigensgerechtvaardigde) winststreven van de controleurs ook nogeens onnodig hoog zijn. Controle is bovendien niet echt nodig:de zaken die het label regelt zijn goed te checken voorde koper, die een zaak heeft als de verkoper liegt.Wat zegt dit nu over de houding van de overheid, in dit gevalof verder? Met name de combinatie van uitbesteden van decontrole met de bewuste onzorgvuldigheid bij afgifte vanhet label, maakt dat ik het optreden van de overheid in ditgeval niet door de beugel vind kunnen. Wat mij betreft is dewijze van verstrekking en controle van het energielabel eenonbehoorlijke manier voor de overheid om een maatregelin te voeren, maar verder “de bal bij de burger te leggen”.Zo zou de overheid wat mij betreft niet op mogen treden.Ook de Belastingdienst legt de bal steeds meer bij de burger- sterker nog, de VHMF heeft in het voorstel voor Voldoeningop aangifte (VOA) ook een stelsel in de pen dat deburger meer verantwoordelijkheid geeft. Bij gelegenheidheeft de VHMF er bovendien weleens voor gepleit een deelvan de controle bij (gecertificeerde) adviseurs neer te leggen.Lopen wij niet in dezelfde val als de overheid bij hetenergielabel?Ik denk dat dat niet zo is. Het belangrijkste verschil tussenhet energielabel en de ideeën van de Belastingdienst en deVHMF is immers dat in ons stelsel beslissingen van deoverheid wel zorgvuldig worden genomen, dan wel op basisvan zorgvuldig verkregen informatie door de burger wordenbekrachtigd (in de VoorIngevulde Aangifte, VIA). Bovendienworden burgers er bij VOA of gecertificeerde adviseurs niettoe gedwongen derden te betalen voor controle. Zij kunnener zelf voor kiezen derden als hulp in te schakelen en krijgendaardoor wellicht eerder zekerheid, maar worden nietgedwongen om kosten te maken voor de controle van hunbeweringen. Die kosten neemt, mijns inziens terecht, hethele Nederlandse volk voor zijn rekening.26 Informatief - juli 2015

Ledenadministratie VHMFIngeval van:- Adreswijziging- Wijziging eenheid- Pensioen/VUT- Aanmelding/opzegging lidmaatschap,Opsturen naar:Ledenadministratie VHMFAntwoordnummer 106142800 WB GOUDAe-mailadres:ledenadministratie@vhmf.nlwordt u verzocht van dit formulier gebruik te maken. Leden die met pensioen of FPU gaan kunnenhun lidmaatschap omzetten in een postactief lidmaatschap tegen een gereduceerde contributie.Titel:Naam en voorletters: Roepnaam m/vSAP-nummerGeboortedatumHuisadres:Postcode/Woonplaats:In dienst van (Min. / regio / kantoor):Kantooradres:Postcode/Woonplaats kantoor:Telefoon privé:Telefoon kantoor:Privé e-mailadres:Extern e-mailadres kantoor:Reden mutatie (aankruisen)0 Nieuw lid M.i.v.: *(Ondertekenen)O Adreswijziging:O Postactief lid:O Buitengewoon lid:M.i.v.:M.i.v.:M.i.v.:O Beëindiging lidmaatschap M.i.v.:O Wijziging eenheidM.i.v.:• Opzegging dient voor aanvang van het nieuwe kalenderjaar te geschieden. Bij opzegging gedurende het jaar blijft de contributieover het lopende jaar volledig verschuldigd.• De contributie per 1 januari 2015 bedraagt € 15,30 per maand voor actieve leden en € 91,80 per jaar voor postactieve leden.Als u nog in loondienst bent, kunt u voor de contributie gebruik maken van de IKAP-regeling.• Hij/zij draagt zorg voor de centrale inning van de contributie door het Facilitair Salarisbedrijf te Zwolle. Hem/Haar is bekend datdeze inhouding via de salarisadministratie in SAP ook bekend is bij het dienstonderdeel waar hij/zij werkzaam is.Datum,Handtekening,Informatief - juli 201527

Informatief - juli 200928