12.07.2015 Views

RAPPORT ANNUEL - Ville de Bruxelles

RAPPORT ANNUEL - Ville de Bruxelles

RAPPORT ANNUEL - Ville de Bruxelles

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

VILLE DE BRUXELLES<strong>RAPPORT</strong><strong>ANNUEL</strong>PRESENTEAU CONSEIL COMMUNALPAR LE COLLEGE DES BOURGMESTRE ET ECHEVINSen exécution <strong>de</strong> l'article 70 <strong>de</strong> la loi du 30 mars 1836IMPRIMERIE H. et M. SCHAUMANS, S.A.41, parvis Saint-GillesBRUXELLES1969


Chapitre l


Au cours du même exercice, le Conseil communal a procédéà la remise <strong>de</strong>s distinctions honorifiques ci-après accordéesà trois <strong>de</strong> ses membres pour l'exercice <strong>de</strong> leur mandatcommunal à <strong>Bruxelles</strong> :1) Croix civique <strong>de</strong> l re classe (35 années <strong>de</strong> mandat) :M. Cooremans, Lucien, Bourgmestre.2) Croix <strong>de</strong> Chevalier <strong>de</strong> l'Ordre <strong>de</strong> Léopold (15 années <strong>de</strong>mandat :M m e Demul<strong>de</strong>r, Denise, épouse Avella ;M. Janssens, Pierre, Conseillers communaux.D'autre part, les membres du Collège ont procédé à laremise :a) <strong>de</strong> 164 diminutifs et 75 grands modules aux agentsayant obtenu une distinction honorifique pour servicesrendus à l'administration ;b) <strong>de</strong> 223 plaquettes d'hommage à d'anciens agents comptantvingt années au moins <strong>de</strong> fonctions à la <strong>Ville</strong>.4


) Personnel.CADRES1. — Modifications.Au cours <strong>de</strong> l'année civile 1968, le Conseil communal aapporté les modifications suivantes aux cadres <strong>de</strong>s servicescommunaux :a) séance du 1 er avril : ouverture <strong>de</strong> <strong>de</strong>ux nouvelles gar<strong>de</strong>ries,au Mutsaard et au Verregat ;b) séance du 1 er avril : aménagement du cadre du Parquet<strong>de</strong> Police ;c) séance du 20 mai : création d'un emploi <strong>de</strong> directeur <strong>de</strong>smarchés ;d) séance du 21 octobre : restructuration du cadre du Contentieux;e) séance du 18 novembre : création d'un poste d'inspecteuren chef ;f) séance du 18 novembre : personnel <strong>de</strong> maîtrise, <strong>de</strong> métieret <strong>de</strong> service : modification du nombre d'ai<strong>de</strong>s-chauffeursd'auto et du cadre <strong>de</strong> l'Urbanisme.Au 1 ermai 1969, aucune notification d'approbation royalen'était parvenue à l'administration communale pour ce quiconcerne ces délibérations.STATUT2. — Nouvelles dispositions statutaires.Les dispositions suivantes ont été prises au cours <strong>de</strong> l'exercice:— arrêté relatif au recrutement ou à l'engagement <strong>de</strong> personneslicenciées à la suite <strong>de</strong> la fermeture totale ou partielle<strong>de</strong>s charbonnages (Conseil communal du 22 janvier1968) ;5


— arrête relatif aux programmes d'examens d'adjudant et <strong>de</strong>caporal au Corps <strong>de</strong>s Sapeurs-pompiers (Conseil communaldu 22 janvier 1968) ;— arrêté relatif à la nomination aux emplois <strong>de</strong> l'atelier auCorps <strong>de</strong>s Sapeurs-pompiers (Conseil communal du 22 janvier1968) ;— arrêté relatif aux conditions <strong>de</strong> nomination au Parquet <strong>de</strong>Police (Conseil communal du 1 er avril 1968) (1) ;— arrêté relatif à la délivrance du brevet d'administration etdu brevet technique pour l'accession aux gra<strong>de</strong>s <strong>de</strong>chef <strong>de</strong> bureau et d'inspecteur (Conseil communal du22 avril 1968) ;— arrêté relatif à la création d'un emploi <strong>de</strong> directeur <strong>de</strong>smarchés. — Fixation <strong>de</strong>s conditions <strong>de</strong> recrutement(Conseil communal du 20 mai 1968) (2) ;— arrêté relatif à l'octroi <strong>de</strong>s congés spéciaux pour l'exerciced'une mission syndicale (Conseil communal du18 novembre 1968) ;— arrêté relatif à la création d'un poste supplémentaired'inspecteur en chef. — Fixation <strong>de</strong>s conditions d'accession(Conseil communal du 18 novembre 1968) (2) ;— arrêté relatif aux dispositions particulières pour le recrutementet la carrière du personnel <strong>de</strong> maîtrise, <strong>de</strong> métieret <strong>de</strong> service (Conseil communal du 18 novembre 1968) ;— arrêté relatif au programme <strong>de</strong> l'épreuve d'aptitu<strong>de</strong> auxfonctions d'ai<strong>de</strong>-chauffeur d'auto (Conseil communal du18 novembre 1968) (3) ;— arrêté relatif à la carrière <strong>de</strong>s ouvriers <strong>de</strong> l'Urbanisme(Conseil communal du 18 novembre 1968) (3).(1) Délibération annulée par arrêté royal du 23 août 1968.(2) A la date du 1erm aj 1959^ i adécision <strong>de</strong> créer l'emploi n'avaitpas encore fait l'objet d'un arrêté royal d'approbation.(3) Cette décision a été suspendue par le Gouverneur du Brabantet maintenue par le Conseil communal.6


3. — Recrutement.Personnel recruté en 1968.StagiaireTemporaireA. Personnel administratif :— Dactylographe— Commis— Commis-dactylographe— Commis-sténodactylographe . . .— Rédacteur1283213B. Techniciens ou assimilés :— Conducteur (Electricité)— Conducteur (Travaux publics) . . .C. Ouvriers :113341414121Total 92 g7


4. — Statistique générale :Nombre d'agents en service le 31 décembre 1968.— Personnel technique et administratif :a) définitif 830b) stagiaire et temporaire 115— Policiers :a) définitif 1.003b) stagiaire 26— Sapeurs-pompiers :a) définitif 391b) stagiaire 3— Ouvriers :a) définitif 814b) stagiaire et temporaire 107— Personnel salarié 148— Etablissements scolaires :a) personnel enseignant 3.409b) personnel administratif 203c) personnel salarié 5207.5695. — Traitements.REMUNERATIONSLes modifications suivantes ont été apportées au statutpécuniaire :— Dans le cadre <strong>de</strong> la programmation sociale :8a) réduction <strong>de</strong> moitié <strong>de</strong>s abattements appliqués sur lestraitements <strong>de</strong>s agents âgés <strong>de</strong> 18 ans à moins <strong>de</strong>21 ans ou à moins <strong>de</strong> 25 ans, selon la classe <strong>de</strong>l'échelle <strong>de</strong>s traitements (arrêté du Conseil communaldu 22 avril 1968 ; effet au 1 er janvier 1968) ;


) octroi d'une allocation <strong>de</strong> programmation <strong>de</strong> 1.500 Fpour l'année 1968 (arrêté du Conseil communal du22 avril 1968) ;— Arrêté du Conseil communal du 22 avril 1968 portantoctroi, pour l'année 1968, d'une bonification <strong>de</strong> restructurationà certains agents <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> ;— Arrêté du Conseil communal du 22 avril 1968 portantmodification du statut pécuniaire <strong>de</strong>s sous-chefs <strong>de</strong> bureauet agents y assimilés, avec effet au 1 er avril 1966 ;— Arrêté du Conseil communal du 10 juin 1968 portantapplication <strong>de</strong> l'arrêté précité relatif au statut pécuniaire<strong>de</strong>s sous-chefs <strong>de</strong> bureau, aux agents qui bénéficient d'uneéchelle compensatoire 222 selon le régime du principalat ;— Arrêté du Conseil communal du 30 septembre 1968 portantmodification du règlement sur l'octroi d'une échelle<strong>de</strong> traitements compensatoire à certains agents ;— Arrêté du Conseil communal du 30 septembre 1968 portantmodification du statut pécuniaire <strong>de</strong>s architectes et<strong>de</strong>s conducteurs ;— Arrêté du Conseil communal du 18 novembre 1968 portantfixation du statut pécuniaire du personnel <strong>de</strong> la sectionphotographique du Service technique <strong>de</strong>s Travauxpublics ;— Arrêté du Conseil communal du 18 novembre 1968 portantmodification du statut pécuniaire <strong>de</strong>s ai<strong>de</strong>s-chauffeursd'auto ;— Arrêté du Conseil communal du 18 novembre 1968 relatifà l'octroi d'une échelle <strong>de</strong> traitements supérieure auxouvriers qualifiés qui ont accompli <strong>de</strong>s étu<strong>de</strong>s techniques.6. — Allocations.Le pécule <strong>de</strong> vacances a été porté <strong>de</strong> 5.500 francs à7.500 francs.Les in<strong>de</strong>mnités d'uniforme allouées à certaines catégoriesd'agents ont été augmentées pour l'année 1968.9


7. — Pensions.En 1968, le Conseil communal a accordé les pensionsci-après :RETRAITESSURVIESLimite d'âgeFacultativeInaptitu<strong>de</strong>AllocationRéversionEmployés2110427Policiers921647Pompiers4716Ouvriers50 991529Total84 9 47 26 109Total général 140 135Il a été procédé à 1.312 revisions.Pour le mois <strong>de</strong> décembre 1968, il a été payé 4.450 pensionset 11 secours.8. — Mobilité.Les montants <strong>de</strong>s échelles <strong>de</strong> traitements doivent être augmentés<strong>de</strong> 22,5 % au 1 erjanvier 1968 et <strong>de</strong> 25 % au1 er décembre 1968.


RATIONALISATION9. — Prix <strong>de</strong> l'Efficience.Un prix <strong>de</strong> l'Efficience a été accordé pour l'exercice 1968à :a) M i u e Kiekens-Spinette, Ghislaine, commis au Service <strong>de</strong>l'Etat civil, qui a proposé <strong>de</strong> créer un poste mobile <strong>de</strong>dactylographie pour les inscriptions supplémentaires dansle fichier <strong>de</strong> la population.Prix accordé : 4.000 francs.b) M. Sauvage, Jules, commis au Service du Contrôle <strong>de</strong>sDépenses et <strong>de</strong>s Matières, qui a proposé <strong>de</strong> créer un cen<strong>de</strong>tri mobile équipé d'un meuble à casiers sur roulettesafin d'activer la transmission <strong>de</strong>s pièces entre les différentsservices du Palais du Midi.Prix accordé : 4.000 francs.10. — Organisation <strong>de</strong>s services dans la Cité Administrative<strong>de</strong> la <strong>Ville</strong>.Les étu<strong>de</strong>s suivantes ont été menées à bien :— l'utilisation <strong>de</strong>s parkings ;— l'élaboration d'un programme pour le renouvellement partiel<strong>de</strong>s meubles <strong>de</strong> bureau (Commission « Mobilier »).11. — Réorganisation.— L'organisation du Service <strong>de</strong> la Population a été étudiéeen vue <strong>de</strong> l'application éventuelle <strong>de</strong> procédés pour letraitement automatique <strong>de</strong>s informations.— Une commission, composée <strong>de</strong> fonctionnaires, a été chargéed'examiner les possibilités <strong>de</strong> rationalisation en cequi concerne les moyens <strong>de</strong> transport utilisés par les différentsservices <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong>.1 1


c) Archives.Il n'a pas été possible <strong>de</strong> donner suite cette année à lamise en ordre définitive d'un inventaire succinct du fonds <strong>de</strong>la police, étant donné qu'il a été nécessaire <strong>de</strong> suivre pas àpas le récolement <strong>de</strong> la bibliothèque qui a duré plus <strong>de</strong> sixmois. La chose sera reprise activement cette année.La publication <strong>de</strong>s analyses <strong>de</strong> chartes bruxelloises a étépoursuivie ; les analyses <strong>de</strong> plus <strong>de</strong> 90 chartes, datées <strong>de</strong>1327 à 1338, seront sous peu mises sous presse.Différents documents ont été remis aux Archives.Documents remis par M l l e Brunard relatifs à <strong>Bruxelles</strong> etdatés <strong>de</strong> 1772, an 11, 1808 et <strong>de</strong>ux <strong>de</strong> 1820.Don <strong>de</strong> M. Jean Jadot : Compte <strong>de</strong> Beaumont (Hainaut) <strong>de</strong>1478. Sur papier, 7 feuillets.Don <strong>de</strong> M. l'Echevin Van Halteren : très nombreux documentsrelatifs notamment aux familles Marichal et VanVolxem, à <strong>de</strong>s propriétés à Vilvor<strong>de</strong>, Perk, Stockel, Snaaskerke,Mel<strong>de</strong>rt, Blan<strong>de</strong>n.Don <strong>de</strong> M. H. Van Holsbeek : Petit volume contenant différentsdocuments, les uns sur papier, les autres sur parchemin,accompagné <strong>de</strong> trois documents non reliés dans levolume, relatifs à un immeuble sis Rue Sainte-Catherine àl'angle <strong>de</strong> la Ruelle <strong>de</strong> la Mâchoire.Don <strong>de</strong> l'auteur, M. E. Vranckx : Notes généalogiques surles Vranckx dans le duché <strong>de</strong> Brabant ; 3 volumes <strong>de</strong> pagesstencilées et <strong>de</strong> photocopies.DEPARTEMENTDES ARCHIVES ADMINISTRATIVESLes registres <strong>de</strong> la comptabilité <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> du 19 n,esièclese présentaient dans un grand désordre et étaient empilés12


dans <strong>de</strong>s rayonnages, sans qu'ils aient été classés. Un premiergroupement <strong>de</strong> ces registres par catégorie a été effectuécette année, en vue <strong>de</strong> préparer le classement <strong>de</strong> tout le fonds<strong>de</strong>s Finances.Il a été nécessaire <strong>de</strong> faire un récolement complet <strong>de</strong>s plans<strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>, afin <strong>de</strong> mettre définitivement au point le cas <strong>de</strong>sdoubles et, le cas échéant, <strong>de</strong>s manquants. Ces plans ont faitl'objet d'un dépouillement sur fiches et ces fiches ont étémises à la disposition <strong>de</strong>s lecteurs.Une réorganisation complète du secteur « Secrétariat <strong>de</strong>sArchives » s'est imposée cette année, accompagnée <strong>de</strong> lamise en ordre <strong>de</strong>s papiers y afférants, retardée pour <strong>de</strong>s raisonsindépendantes du service (manque <strong>de</strong> personnel adéquat).A l'ancien Hôtel Communal <strong>de</strong> Laeken, <strong>de</strong>s caves ont étémises à la disposition <strong>de</strong>s Archives. Ces locaux ont été reblanchiset occupés <strong>de</strong> rayonnages par les soins du personnelattaché aux Archives. Les documents provenant <strong>de</strong>s caves <strong>de</strong>la rue du Lavoir, jusqu'ici déposés en vrac, ont pu fairel'objet d'un premier classement et ont été rangés dans cesrayonnages.Les dossiers <strong>de</strong>s Travaux publics et ceux du Contentieuxtransmis régulièrement aux Archives ont suivi les règleshabituelles <strong>de</strong> dépouillement ; quant aux dossiers <strong>de</strong> différentssecteurs <strong>de</strong>s travaux publics, entrés <strong>de</strong>puis pas mal <strong>de</strong>temps aux Archives, il a enfin été possible <strong>de</strong> les classer, cequi a donné lieu à la confection <strong>de</strong> ± 2.900 fiches.Grâce à <strong>de</strong>s circonstances heureuses, il a été possible cetteannée <strong>de</strong> reproduire excellement <strong>de</strong>s estampes bruxelloisesdu fonds iconographique, qui sont <strong>de</strong>stinées à être mise enconsultation dans la salle <strong>de</strong> lecture <strong>de</strong> façon à éviter lesmaniements fréquents <strong>de</strong> documents <strong>de</strong> valeur.Les dossiers suivants ont été envoyés aux Archives : Travauxpublics: 1.335 dossiers; Contentieux: 247 dossiers;Finances : les pièces justificatives du compte <strong>de</strong> 1967 ; Service<strong>de</strong>s Cultes et Inhumations : 14 paquets relatifs auxcomptes <strong>de</strong>s Fabriques d'églises et 5 paquets relatifs auxrénumérations et in<strong>de</strong>mnités du personnel <strong>de</strong> ce service ;Secrétariat : procès-verbaux <strong>de</strong>s séances du Comité secondaire13


<strong>de</strong>s ouvriers ne dépendant pas <strong>de</strong> l'Echevinat <strong>de</strong>s Travauxpublics relatifs à la sécurité d'hygiène et embellissement <strong>de</strong>slieux <strong>de</strong> travail 1950-1958, liquidation <strong>de</strong>s jetons <strong>de</strong> présence1955-1964, jeton Chaplain 1955-1957, service sténographique1956-1962, sections réunies 1965, 1966, 1967,procès-verbaux <strong>de</strong>s séances du Conseil communal 1965,1966,dossiers <strong>de</strong>s séances du Conseil communal 1967-1968.Les prêts suivants ont été consentis : aux Travaux publics :191 dossiers ; au Contentieux : 29 dossiers ; à l'Instructionpublique : 35 dossiers ; aux Propriétés communales : 3 dossierset au Secrétariat : 9 dossiers.DEPARTEMENT DE LA BIBLIOTHEQUEIl a été procédé pendant plus <strong>de</strong> six mois à un récolementsystématique <strong>de</strong> la bibliothèque en vue, d'une part, d'établirla fiche numérique <strong>de</strong>s ouvrages, afin <strong>de</strong> faciliter les recherchesen cas <strong>de</strong> déclassement <strong>de</strong> l'un d'entre eux et, d'autrepart, en vue <strong>de</strong> dresser la liste <strong>de</strong> tous les livres et articlesdont l'affectation n'est plus celle <strong>de</strong> l'origine.Ont été notées sur <strong>de</strong>s fiches classées dans un fichier adhoc les orientations vers d'autres fonds <strong>de</strong> tous les volumessortis <strong>de</strong>puis une vingtaine d'années <strong>de</strong> la bibliothèque et lesnouvelles cotes données aux volumes passés d'une section <strong>de</strong>la bibliothèque à une autre.Les volumes figurant en double exemplaire dans nos collectionsen ont été distraits pour être joints à la section <strong>de</strong>sdoubles.La bibliothèque s'est accrue au cours <strong>de</strong> cet exercice <strong>de</strong>877 volumes. Le travail <strong>de</strong> dépouillement <strong>de</strong>s ouvrages etpériodiques entrés dans nos collections a donné lieu à laconfection <strong>de</strong> 3.650 fiches. Le fonds <strong>de</strong>s cartes et plans et lefonds <strong>de</strong>s médailles ont donné lieu à la confection <strong>de</strong>62 fiches.Du 1 ermai 1968 au 30 avril 1969, 2.120 chercheurs ontfréquenté la salle <strong>de</strong> lecture. Ils ont consulté 779 documentsd'archives, 1826 registres paroissiaux, 93 tiroirs <strong>de</strong> fiches14


généalogiques, 550 livres (non compris les ouvrages choisisdirectement dans les rayons par les lecteurs eux-mêmes),121 plans et 440 volumes <strong>de</strong> journaux.Le manuscrit « Libert authenticus sacratissimae utriusquesesus Christi fi<strong>de</strong>lium Confraternitatis Septum DolorumBeatae Mariae Virginis Nuncupatae » et une gravure représentantla décapitation <strong>de</strong>s Comtes d'Egmont et <strong>de</strong> Hornes ontété prêtées au Château <strong>de</strong> Gaesbeek et à la Kredietbank pourl'exposition « Lamoral d'Egmont ».Les Archives <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> ont été particulièrement sensiblesaux dons qui leur ont été faits par M. W. A. Bâckermeister,M m e A. M. Bonenfant-Feytmans, MM. F. A. Brekelmans,L. Carlier, comte Ch. <strong>de</strong> Broqueville, J. De Coninck, D. DeGrave, G.J. <strong>de</strong> Landtsheer, A. Dubucq, J. Jadot, E. Legrange,M. Lang, Y. Leblicq, H Liebaers, M m e Limbosch, V.G.Martiny, M m e Mortier, MM. R. Moulin, R. Petit, M l l e Ch.Piérard, L. Robyns <strong>de</strong> Schneidauer, M m e J. Rouhart-Chabot, MM. A. Sion, E. Spelkens, A. Staehelin, A. Uyttebroeck,G. van <strong>de</strong>n Abeelen, M l l e M.-A. Van <strong>de</strong>n Heuvel,MM. P. Van<strong>de</strong>nhouten, L. Van Dormael, E. J. Th. vanEmste<strong>de</strong>, M m e Y. Van Leynseele, MM. R. O. J. Van Nuffel,J. Vercruysse, R. Wellens et M m e Yerganian-Waterloos.Il convient <strong>de</strong> souligner le don <strong>de</strong> vingt-huit discours <strong>de</strong>rentrée, ainsi que <strong>de</strong> nombreux rapports et programmes <strong>de</strong>cours <strong>de</strong> l'Université libre <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> offerts par M. lebibliothécaire en chef <strong>de</strong> cette université ainsi que l'achat <strong>de</strong>178 thèses imprimées <strong>de</strong> l'Université impériale <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>pour les années 1810 à 1812.Parmi les ouvrages reçus ou acquis durant cet exercice, lerelevé bibliographique qui suit reprend les ouvrages relatifsà <strong>Bruxelles</strong> et les travaux d'histoire urbaine (1).— Abs (Robert), Catalogue [<strong>de</strong> la] Bibliothèque [<strong>de</strong> l']lnstitut E. Van<strong>de</strong>rvel<strong>de</strong>.Lettres - documents - manuscrits, etc., 1, <strong>Bruxelles</strong>, 1969.D., R. Abs).— Akermi (Emir Fathy al-). Les Archives Arabes. Situation actuelleet perspectives d'avenir, in Archives et bibliothèques <strong>de</strong> Belgique,t. XXXIX, 1-2, 1968. D., Emir F. Akermi).(1) Les dons sont signalés par la lettre « D15


Anniversaire (125 mp ) <strong>de</strong> fondation <strong>de</strong> la Société Royale <strong>de</strong> Numismatique<strong>de</strong> Belgique, 1841-1966, Wetteren, s.d. (D., J. Jadot).Battistini (Mario), Esuli italiani in Belgio (1815-1861), Firenze,1968. (D., M m e M. Battistini).Baudouin (F.). Ilet Rubenshuis. Beknopte gids. Stad Antwerpen.Kunsthistorische Musea, Antwerpen, 1966. (D., G. J. De Landtsheer).Beterams (Gaston), Inventaris van <strong>de</strong> Gemeentearchieven vanBrecht. Rijksarchief te Antwerpen, Brussel, 1968. (D., A.G.R.).Bodoni (Jean-Baptiste), Oriatio dominica in CLV. linguas versaet exoticis characteribus plurumque expressa, Parmae, 1806.[réédition fac simile, par Franco Maria Ricci, éditeur à Parme,1968].Bourjol (Maurice), L'administration locale <strong>de</strong> la République démocratiquealleman<strong>de</strong>, Dres<strong>de</strong>, 1966. (D., J. André).Buntinx (Jean), Inventaris van het Archief van <strong>de</strong> Raad vanVlaan<strong>de</strong>ren. IV. Rijksarchief te Gent, Brussel, 1968. (D., A.G.R.).Cahiers bruxellois — Revue trimestrielle d'histoire urbaine, XIII,1968 ; M. Martens, Conrard <strong>de</strong> Prince, contemporain <strong>de</strong> van Riedwijck,<strong>de</strong> Martin <strong>de</strong> Tailly, <strong>de</strong> Butkens et <strong>de</strong> Puteanus, et son œuvregénéalogique, fasc. 1, pp. 5-18 ; Pl. Lefèvre, La représentation scéniquedu Mystère Eucharistique à <strong>Bruxelles</strong> au XVI e siècle, ibid.,pp. 19-26 ; Ch. <strong>de</strong> Broqueville, Le mont-<strong>de</strong>-piété <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>(1618-1795). Aperçu historique, ibid., pp. 27-66 ; J.-M. Laloux etD. <strong>de</strong> Bournonville, Possibilité <strong>de</strong> découvertes archéologiquesdans le cadre <strong>de</strong>s travaux du métro bruxellois, ibid., pp. 67-71.Catalogus librorum bibliopolii Pétri Foppens, Bruxellis, apudPetrum Foppens, 1752. (D., F. Baudin).Clerc (Paul), Grands ensembles, banlieues nouvelles. Enquêtedémographique et psycho-sociologique, Paris, 1967.Cockx-In<strong>de</strong>stege (Elly) & Glorieux (Geneviève), Belgica typographica1541-1600. Catalogus librorum impressorum ab anno MDXLlad annum MDC in regionibus quae nunc Regni Belgarum partessunt. 1 : Bibliotheca Regia Bruxellensis, 's-Gravenhage, 1968.Coppens (Cyprianus), Cartularium Affligemense ab anno 1245ad annum 1253, Hekelgem, 1968. (D., C. Coppens).Dams (J.) et <strong>de</strong> Bethune (E.), Le nouveau Fonds <strong>de</strong>s<strong>Bruxelles</strong>, 1968.communes,


— Danckaert (Lisette), L'évolution territoriale <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>. La cartographie<strong>de</strong> ± 1550 à 1840, <strong>Bruxelles</strong>, 1968.— Dandois (Bernard), Vingt lettres sur l'Association Internationale<strong>de</strong>s Travailleurs en Belgique (1865-1872), in: Le Mouvementsocial, 1968, n° 62, pp. 49-98. (D., B. Dandois).— De Bens (E.), Inventons van <strong>de</strong> Belgische gecensureer<strong>de</strong> informatieperstij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> twee<strong>de</strong> wereldoorlog. Algemeen RijksarchiefBrussel, 1968. (D., A.G.R.).— Delahaye (Albert), Heerlijkheid en heren van Zevenbergen. Deel 1 :(C. 1280) - 1453, Zun<strong>de</strong>rt, 1968. (D., A. Delahaye).— Deleurere (M.-T.), Oorkon<strong>de</strong>n betreffen<strong>de</strong> het onroerend bezit teBrussel en omgeving in <strong>de</strong> XlII e -XV e eeuw, in Bulletin <strong>de</strong> laCommission royale d'histoire, CXXXIV, 1968, pp. 1-74. (D.,M.-T. Deleurere).— Desees (Julien), Les jeux sportifs <strong>de</strong> pelote-paume en Belgique duXIV e au XIX e siècle. Aperçus historiques, récits anecdotiques,évolutions, <strong>Bruxelles</strong>, 1967. (D., J. Desees).— Desmarez (Jean-Jacques), Manuel <strong>de</strong> mé<strong>de</strong>cine légale à l'usage <strong>de</strong>sjuristes, y compris les éléments annexes <strong>de</strong> la mé<strong>de</strong>cine du travail,<strong>Bruxelles</strong>-Paris, 1967.— De Smet (Antoine), La cartographie scientifique à Louvain <strong>de</strong>1500 à 1550, in Kartengeschichte und Kartenbearbeitung. Festschriftzum 80. Geburtstag von Wilhelm Bonacker, Geograph undWissenschafllicher Kartograph in Berlin, Bad Go<strong>de</strong>sberg, [1968],pp. 59-61. (D., A. De Smet).— Dewachter (Wilfried), De wetgeven<strong>de</strong> verkiezingen als procès vanmachtsverwerving in het Belgisch politiek bestel. Individu ensamenleving, Anvers - Louvain - <strong>Bruxelles</strong> - Gand - Courtrai, 1967.— Deyon (Pierre), Amiens, capitale provinciale. Etu<strong>de</strong> sur la sociétéurbaine au 17 e siècle, Paris - La Haye, 1967.— Duchesne (Albert), A propos d'une nouvelle dénomination proposéepour notre Ecole Militaire. Quand <strong>Bruxelles</strong> avait une AcadémieMilitaire (1872-1873), in Revue belge d'histoire militaire,XVII, 8, 1968, pp. 629-638. (D., A. Duchesne) (1).— Gaus (Helmut) & Vermeersch (Arthur J.), Répertoire <strong>de</strong> la pressebruxelloise (1789-1914). Repertorutm van <strong>de</strong> Brusselse pers (1789-1914). L-Z, Louvain-Paris, 1968. (D., Centre interuniversitaired'histoire contemporaine).(1) M. A. Duchesne a fait don en outre <strong>de</strong> plusieurs <strong>de</strong> ses17


— Gendarmerie. Des siècles d'histoire. Trente ans d'escorte royale.Exposition réalisée par la Gendarmerie en collaboration avec lesArchives Générales du Royaume. <strong>Bruxelles</strong>, 13-24 juin 1968.Catalogue, <strong>Bruxelles</strong>, 1968.— Genicot (Léopold), Haut clergé et noblesse dans le diocèse <strong>de</strong>Liège du XI e au XV e siècle, in Gerd Tellebach zum 65. Geburtstag,Freiburg - Basel - Wien, s.d.— Genin (Louis), L'ensemble lette-Ganshoren au cours <strong>de</strong> la dominationfrançaise 1792-1814, Visé, 1968. (D., L. Genin).— Gille (G.), Recherches sur l'histoire <strong>de</strong>s emprunts <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> <strong>de</strong>Paris (1815-1875), Paris, 1968. (D., G. Gille).— Gocar (M.), Celte bonne vieille bière, <strong>Bruxelles</strong>, 1969. (D.,M. Gocar).— Gouvernés et gouvernants. Deuxième partie: Antiquité et hautmoyen âge, <strong>Bruxelles</strong>, 1968.— Hansotte (G.), L'organisation administrative <strong>de</strong>s communautésrurales du Pays <strong>de</strong> Stavelot aux temps mo<strong>de</strong>rnes, in Folklore Stavelot-Malmédy - Saint-Vith, XXX, 1966. (D., M. Lang) (1).— Helbig (L), Maria van Woluwe, legendarische of historische martelâtes?, in Eigen Schoon en <strong>de</strong> Braban<strong>de</strong>r, 1940. (D., L. Robyns<strong>de</strong> Schneidauer).— Henné (Alexandre) et Wauters (Alphonse), Histoire <strong>de</strong> la ville <strong>de</strong><strong>Bruxelles</strong>. Nouvelle édition du texte original <strong>de</strong> 1845 augmentée<strong>de</strong> nombreuses reproductions <strong>de</strong> documents choisis par Mina Martens,archiviste <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong>. Tomes 1 & 2, <strong>Bruxelles</strong>, 1968-1969.D., J. Adam).— Jappe Alberts (W.), De stadsrekeningen van Arnhem, RijksuniversiteitUtrecht, Groningen, 1967.— Joris (André), Les franchises urbaines en pays mosan et la charte<strong>de</strong> Huy <strong>de</strong> 1066, in Les libertés urbaines et rurales du XI e auXIVc siècle, s.L, 1968. (D., A. Joris).— Ladrier (Françoise), Inventaire <strong>de</strong>s archives <strong>de</strong> l'abbaye <strong>de</strong> Saint-Hubert. Archives <strong>de</strong> l'Etat à Arlon. Dépôt annexe <strong>de</strong> Saint-Hubert,<strong>Bruxelles</strong>, 1968. (D., A.G.R.).— Lagrange (E.), A travers l'histoire <strong>de</strong> la mé<strong>de</strong>cine en Belgique, inYperman, Bulletin <strong>de</strong> la Société Belge d'Histoire <strong>de</strong> la Mé<strong>de</strong>cine,XV, 2, 1968 ; Guillaume 1 et l'enseignement supérieur belge, inJanus, 1967, pp. 256-261. (D., E. Lagrange).(1) M. M. Lang a fait don en outre <strong>de</strong> plusieurs <strong>de</strong> ses étu<strong>de</strong>s.18


— Lambert (le Chanoine), Liber Floridus. Co<strong>de</strong>x autographus bibliothecaeuniversitatis Gandavensis. Auspiciis eins<strong>de</strong>m universitatisin commemorationem dici natalis, Gandair, 1968.— Lamoral d'Egmont, seigneur <strong>de</strong> Gaasbeek 1522-1568. Domaine<strong>de</strong> l'Etat <strong>de</strong> Gaasbeek, 10 août-15 septembre 1968, Saint-Nicolas-Waes, 1968. (D., G. Renson).— Laurent Delvaux et Jacob De Wit, <strong>Bruxelles</strong>, 1969. (D., F Baudin).— Lebouille (Marcel-F.), Demeures bruxelloises d'autrefois. L'hôtel<strong>de</strong> Calenberg. Ses origines et sa dévolution (1526-1777), in Brabantica,IX, 1968, pp. 129-173. (D., M. Lebouille) (1).— Leemans-Prins (Elisabeth), Zegels en wapens van <strong>de</strong> ste<strong>de</strong>n inZuid-Holland, La Haye, 1966.— Lejeune (Rita) et Stiennon (Jacques), La légen<strong>de</strong> <strong>de</strong> Roland dansl'art du moyen âge, <strong>Bruxelles</strong>, 1967.— Leynen (P.), Hendrik Magnus, 1400-1480, hertogelijk raadsheer, inEigen Schoon en <strong>de</strong> Braban<strong>de</strong>r, LI, 1968, pp. 252-259 ; Het vorstelijkhof van Kou<strong>de</strong>nberg, <strong>de</strong> bouw van <strong>de</strong> grote zaal en het transportvan <strong>de</strong> balken (1452-59), in Eigen Schoon en <strong>de</strong> Braban<strong>de</strong>r,LU, 1969. (D., P. Leynen).— Miscellanea Jozef Duverger. Bijdragen tôt <strong>de</strong> kunstgeschie<strong>de</strong>nis<strong>de</strong>r Ne<strong>de</strong>rlan<strong>de</strong>n, Gand, 1969, contient notamment : J. Bruyn,Een portret van Enguerrand <strong>de</strong> Monstrelet door Rogier van <strong>de</strong>rWey<strong>de</strong>n, tome I, pp. 92-101 ; H. Smeyers, Schil<strong>de</strong>rijen van KwintenMetsijs in het bezit <strong>de</strong>r Aartshertogen Albrecht en lsabella,ibid., pp. 139-152 ; L Theuwissen, Is het houtzagen, afgebeeld op<strong>de</strong> « Pru<strong>de</strong>ntia » van Pieter Bruegel, een ironisch-satirisch tafereel?, ibid., pp. 260-264 ; V. Dene, Un paysage <strong>de</strong> Pieter Bruegelle jeune d'après celui <strong>de</strong> Pieter Bruegel le vieux dans la collectiondu Musée d'Art <strong>de</strong> Bucarest, ibid., pp. 269-274 ; M. Martens, Unvitrail disparu aux armes <strong>de</strong>s lignages bruxellois à la cathédraleSaint-Michel, ibid., pp. 411-427 ; M. Casteels, Een onbekend werkvan Amoldus Quellien <strong>de</strong> Jonge voor <strong>de</strong> vroegere Augustijnenkerkte Brussel, tome II, pp. 633-640 ; J. Versijp, De Brusselsetapijtwever Jan <strong>de</strong> Buck en zijn werk, ibid., pp. 766-777 ; J. Blazkava,Deux verdures bruxelloises du 17 e siècle dans le château<strong>de</strong> Hluboka et <strong>de</strong> Ceskij Krumbov, ibid., pp. 794-805.— Monasticon belge. Tome IV, Province <strong>de</strong> Brabant. Deuxièmevolume, Liège, 1968.(1) M. Lebouille a fait don en outre <strong>de</strong> plusieurs <strong>de</strong> ses étu<strong>de</strong>s.19


— Militeras (Andréas), Symbolae suriacae, Berolini, Ex officinaRungiana. [1673] : [suivi <strong>de</strong> : Andréas Miilleri Greiffenhagii, Dissertationesduae <strong>de</strong> Mose Mar<strong>de</strong>no, una ; ...Coloniae Bran<strong>de</strong>nburgicac.Ex officina Georgi Schultzi, 1673]. (D., A. van Lantschoot).— Nationaal biografisch woor<strong>de</strong>nboek, tomes 1 à 3, <strong>Bruxelles</strong>, 1964.(D., Académie royale flaman<strong>de</strong> <strong>de</strong> Belgique).— Nimal (Pierre). Naissance <strong>de</strong> Bapaume. Recherches sur les origineset la formation <strong>de</strong> la ville, Bapaume, 1966.— Nortier (Michel), Millénaire monastique du Mont Saint-Michel.IV. Bibliographie générale et sources, par Michel Nortier. Nogentsur-Marne,Société parisienne d'histoire et d'archéologie norman<strong>de</strong>s,1967, 8, XVI-280 p.— Notebaert (Alexandre), Abbaye <strong>de</strong> la Cambre, à Ixelles, in Monasticonbelge, IV. Province <strong>de</strong> Brabant (2 e volume), Liège, 1968 ;Oorkondcn van <strong>de</strong> Abdij ter Kameren betreffen<strong>de</strong> haar uithof teGiersbergen, Groningen, 1968. (D., A. Notebaert).— Paul VI, Pape, Allocutio Pro Pace, Parmae, 1967.— Philippen (Jos), De Oostbrabantse be<strong>de</strong>vaartvaantjes van vôôr 1850,Langemark, s.d.— Piérard (Ch.). Littérature Montoise 1800-1914, Mons, 1968. (D.,Ch. Piérard).— Répertoriant van <strong>de</strong> pers in West-Vlaan<strong>de</strong>ren, 1807-1914. Dearrondissementen Oosten<strong>de</strong>, Brugge, Diksmui<strong>de</strong>, leper, Kortrijk,Tielt en Vcarne, Louvain, 1968.— Schillings (A.), Matricule <strong>de</strong> l'Université <strong>de</strong> Louvain. V. 19 février1616-3 février 1651. Corrections et tables, <strong>Bruxelles</strong>, 1967.— Schouteet (A.), De bouwrekening van twee gewone burgershuizente Brugge 1541-1542, in Han<strong>de</strong>lingen van het Genootschap« Société d'Emulation » te Brugge, CIV, 1967. (D., A. Schouteet).— Sion (Georges), Six villes, une Europe. Amsterdam, Bonn, <strong>Bruxelles</strong>,Luxembourg, Paris, Rome, [<strong>Bruxelles</strong>], [1968] (1).— Staatsarchiv (Das) Bremen 1968. Behôr<strong>de</strong> - Dokument - Geschischte,Bremen, 1968. (D., Archives <strong>Ville</strong> <strong>de</strong> Brème).— Steens (G.), Que nous rappelle la rue Amédée Lynen à Saint-Josse-Ten-Noo<strong>de</strong>?, in Intercom, n«s 20 & 21, 1968, pp. 34-42 & 52-59.D., G. Steens).(1) Il a été fait don en outre <strong>de</strong>s éditions néerlandaise, alleman<strong>de</strong> etitalienne <strong>de</strong> cet ouvrage.20


— Stichelbaudt (Léon), La Commission internationale <strong>de</strong> l'Etat civil(C.I.E.C.) - Bilan <strong>de</strong> vingt années d'activité, in Revue <strong>de</strong> l'Administrationet du Droit administratif <strong>de</strong> la Belgique, 1968 ; L'étatcivil à bord <strong>de</strong>s aéronefs belges. Loi du 4 août 1967, ibi<strong>de</strong>m ; Lafiliation maternelle <strong>de</strong>s enfants désavoués adultérins et ses effetsjuridiques, in Revue <strong>de</strong> l'Administration et du Droit administratif<strong>de</strong> la Belgique, 1969. (D., L. Stichelbaut) (2).— Studia historica Gan<strong>de</strong>nsia, n° 67 : Warlop (E.), De vorming van<strong>de</strong> Grote Schepenbank van het Brugse Vrije (ll«-13 e eeuw ; n° 93 :Bael<strong>de</strong> (M.), Les Conseils colatéraux <strong>de</strong>s anciens Pays-Bas. Résultatset problèmes (1531-1794); n° 94: Van <strong>de</strong>n Berghe (Y.), Dealgemene Armenkamer te Brugge (1776-1925) ; n° 100: Lijst van<strong>de</strong> doctoraats- en licentiaatsverhan<strong>de</strong>lingen voorgelegd aan <strong>de</strong> sectiegeschie<strong>de</strong>nis van <strong>de</strong> Rijksuniversiteit te Gent van 1952 tôt1967 en publicaties daaruit voorgevloeid ; n° 101: Hannes (J.),L'Atlas Cadastral Parcellaire <strong>de</strong> la Belgique <strong>de</strong> P. C. Popp. Importance<strong>de</strong> cette source pour la géographie historique <strong>de</strong>s communes ;n° 103 : Prevenier (W.), De verhouding van <strong>de</strong> Clerus tôt <strong>de</strong> localeen régionale overheid in het Graafschap Vlaan<strong>de</strong>ren in <strong>de</strong> LateMid<strong>de</strong>leeuwen ; n° 109 : Buntinx (W.), Waterdunen, een vergetenstad in Zeeuws-Vlaan<strong>de</strong>ren.— Trachsel (Emile), <strong>Bruxelles</strong>. Parc du Petit-Sablon, 1568, <strong>Bruxelles</strong>,1968.— Uccle, d'hier à aujourd'hui, Uccle, s.d. (D., Commune d'Ucclepar l'entremise <strong>de</strong> M. J. Cammaert).— Van Buyten (L.) et Verhelst (L), Archieven van Oostvlaamse kerkfabrieken[Oud Regiem], <strong>de</strong>el 1. Rijksarchief te Gent, <strong>Bruxelles</strong>,1968. (D., A.G.R.).— Van Caenegem (R. C), Boerenrecht en gewoonterecht. Het Romeinserecht in <strong>de</strong> Zui<strong>de</strong>lijke Ne<strong>de</strong>rlan<strong>de</strong>n op het ein<strong>de</strong> <strong>de</strong>r Mid<strong>de</strong>leeuwen,in Bijdragen en me<strong>de</strong><strong>de</strong>lingen van het historisch genootschap,80, 1966, pp. 12-37. (D., R.C. Van Caenegem).— Van Den Bergen-Pantens (C), Etu<strong>de</strong> <strong>de</strong> <strong>de</strong>ux œuvres exécutéesà la mémoire <strong>de</strong> Nicolas van <strong>de</strong>n Heetvel<strong>de</strong> (f 1464), in ArchivumHeraldicum, 1968 ; Iconographie d'une alliance : les Wouters etles Beste, in Le Parchemin, 1969, pp. 389-401. (D., C. Van <strong>de</strong>nBergen-Pantens).(2) M. Stichelbaudt a fait don en outre d'une étu<strong>de</strong> sur le mariage auLuxembourg.21


Van Den Haute (Robert), Notes d'histoire schaerbeekoise. Laparoisse Saint-Servais <strong>de</strong>s origines à 1905, <strong>Bruxelles</strong>, 1968. (D.,R. Van Den Haute).— Van<strong>de</strong>r Lin<strong>de</strong>n (A.), Notice sur Jean Rousseau, membre <strong>de</strong> l'Académie,in Annuaire [<strong>de</strong> /'] Académie royale <strong>de</strong> Belgique pour 1969,pp. 35-39. (D.. A. Van<strong>de</strong>r Lin<strong>de</strong>n) (1).— Van Haegendoren (M.) et Libois (A.), Les institutions dans lesPays-Bas méridionaux, <strong>Bruxelles</strong>, 1968. (D., A.G.R.).— Vanhamme (Marcel), <strong>Bruxelles</strong>, <strong>de</strong> bourg rural à cité mondiale,Anvers - <strong>Bruxelles</strong>, 1968.— Vanhamme (M.). Jean Des Roches (1740-1787), in PaedagogicaHistorien, VIII, 2, 1968. (D., M. Vanhamme).— Van Meerbeeck (Lucienne), Les fonds ecclésiastiques aux Archives<strong>de</strong> l'Etat, in Archives et Bibliothèques <strong>de</strong> Belgique. « Les Archiveset Bibliothèques religieuses en Belgique », 1968, pp. 102-131. (D.,L. Van Meerbeeck).— Van Nuffel (Herman), Lamoraal van Egmont in <strong>de</strong> Geschie<strong>de</strong>nis,Literatuur, Beel<strong>de</strong>n<strong>de</strong> Kunst en Légen<strong>de</strong>, Leuven 1968. (D., Kredietbank).— Van Nuffel (Robert O.-L), Giovanni Arrivabene, economista epatriota, in Atti e memorie <strong>de</strong>ll'Aca<strong>de</strong>mia Virgiliana di MantovaS.N., XXXVI, Mantova, 1968. (D., R. Van Nuffel).— Van Roey (L), De correlatie tussen het sociale beroepsmilieu en<strong>de</strong> godsdienstkeuze te Antwerpen op het ein<strong>de</strong> <strong>de</strong>r XVI e eeuw, inBronnen voor <strong>de</strong> religieuze geschie<strong>de</strong>nis van België. Mid<strong>de</strong>leeuwenen Mo<strong>de</strong>rne Tij<strong>de</strong>n, Louvain, 1968. (D., J. Van Roey).— Van Werveke (Hans), Miscellanea mediaevalia. Versprei<strong>de</strong> opstellenover economische en sociale geschie<strong>de</strong>nis van <strong>de</strong> Mid<strong>de</strong>leeuwen,Gand, 1968.— Vermeersch (Arthur L), Répertoire <strong>de</strong> la presse bruxelloise (1789-1914). In<strong>de</strong>x <strong>de</strong>s noms <strong>de</strong> personnes, Louvain - Paris, 1968.— Vervaeck (Solange), Inventaire <strong>de</strong>s archives du Ministère <strong>de</strong> laJustice, administration <strong>de</strong> la Sûreté publique (Police <strong>de</strong>s Etrangers),dossiers généraux (Régime français - 1914). Archives généralesdu Royaume, <strong>Bruxelles</strong>. 1968. (D., A.G.R.).—- Wangermée (Robert), La musique flaman<strong>de</strong> dans la société <strong>de</strong>sXV e et XVP siècles, <strong>Bruxelles</strong>, 1966.(1) M. A. Van<strong>de</strong>r Lin<strong>de</strong>n a fait don en outre <strong>de</strong> <strong>de</strong>ux <strong>de</strong> ses articles22


— Weber (Wolfhard), Erdôlhan<strong>de</strong>l und Erdôlverarbeitung an <strong>de</strong>rUnterweser 1860-1895, Bremen, 1968. (D., Archives <strong>Ville</strong> <strong>de</strong>Brème).— Wellens (Robert), Inventaire <strong>de</strong>s papiers Michel Levie (1851-1939). Archives <strong>de</strong> l'Etat à Mons, <strong>Bruxelles</strong>, 1968. (D., A.G.R.).— Wellens (Robert), Le droit <strong>de</strong> préséance dans les assemblées <strong>de</strong>sEtats Généraux <strong>de</strong>s Pays-Bas au XV e siècle, in Anciens pays etassemblées d'Etats, 1968, pp. 115-147 ; le Hainaut et la révoltegantoise <strong>de</strong> 1452-1453, in Mémoires et publications, 81, 2, 1967,pp. 53-74. (D., R. Wellens).— Wellens (R.), Inventaire <strong>de</strong>s Archives <strong>de</strong> la Paroisse <strong>de</strong> Saint-Nicolas-En-Havréà Mons (XIIIe-XX e siècle). Archives <strong>de</strong> l'Etat àMons, <strong>Bruxelles</strong>, 1968. D., A.G.R.).— Witte (Els), Scheuring in het Brusselse Libéralisme. De krachtmetingvan 9 maart 1847 tussen doctrinairen en radicalen, in Han<strong>de</strong>lingenvan <strong>de</strong> Maatschappij voor Geschie<strong>de</strong>nis en Oudheidkun<strong>de</strong> teGent, XXII, 1968 ; Een staatje van Brusselse propaganda uit <strong>de</strong>jaren 1845-1846, in De Brabantse Folklore, 1968, n° 177. (D.,E. Witte).COLLECTION DES CARTES ET PLANS— <strong>Bruxelles</strong> et ses Faubourgs. Plan complet, <strong>Bruxelles</strong>, A. De Boeck,s.d. (D., J. Pins).— Carte routière <strong>de</strong>s environs <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>, <strong>Bruxelles</strong>, Institut cartographique,avril 1904. (D., M m e Mortier).— Exposition universelle et internationale <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> 1958. —/. Plan <strong>de</strong> l'Exposition; 11. Plan <strong>Bruxelles</strong>-Centre; 111. Plan<strong>Bruxelles</strong>-Extension, <strong>Bruxelles</strong>, Charles De Bock.— Plan-gui<strong>de</strong> <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>. Carte n° 16, <strong>Bruxelles</strong>, R. De Rouck. (D.,M m e Mortier).DEPARTEMENT ICONOGRAPHIQUELes principes adoptés pour le classement <strong>de</strong>s documentsiconographiques ont été appliqués, cette année, au numérotage<strong>de</strong>s 925 estampes classées sous la lettre K, classementdéjà entamé l'an <strong>de</strong>rnier.23


Le plus grand et cinquième format ou format R a poséquelques problèmes du fait que certaines estampes, plus étroitesque d'autres, constituaient une menace pour ces <strong>de</strong>rnières.11 fut donc crée un nouveau format ou format V. C'est ainsique le format R comporte 33 estampes et que le format Vse compose <strong>de</strong> 190 estampes. Dès la fin <strong>de</strong> la mise en ordre<strong>de</strong> ce format V, le classement <strong>de</strong>s <strong>de</strong>ssins a été entrepris.Ceux-ci, actuellement sont répartis suivant leur format déterminepar les lettres : B, E, H, L, S. Le format B comporte82 <strong>de</strong>ssins et le format E, 121 ; tandis que plus <strong>de</strong> la moitié<strong>de</strong>s <strong>de</strong>ssins du format H ont déjà reçu leur nouvelle numérotation.GRAVURES : Laeken, Senne et canal <strong>de</strong> Willebroeck, lith. encouleurs par J. Hoolans (imp. Simonau). — Harrewijn, Château <strong>de</strong>scomtes à Gand en 1641 (reproduction <strong>de</strong> 1910 en hommage à FrançoisLaurent. 1909) (D., M m e Limbosch). — Lithographie (D., J. Jadot).— Chromolithographie du calendrier du T.C.B. <strong>de</strong> 1918 (D., R. Somme).— Anto-carte. Les aveugles (D., Ch. Stevens). — DESSINS:Documents concernant l'ancienne usine à gaz <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>(Service <strong>de</strong> l'électricité et du chauffage dans les bâtiments communaux).— PHOTOS : 20 reproductions photographiques <strong>de</strong> gravureset <strong>de</strong>ssins anciens représentant la Grand-place et l'hôtel <strong>de</strong> ville (D.,Maison Desoer). — 15 photos (D., De Grave). — 1 photo (D.,M" 11 ' Fauconnier). — Photos d'armoiries (D., Latte). — 17 photos <strong>de</strong>tableaux représentant <strong>de</strong>s personnalités politiques et du mon<strong>de</strong> <strong>de</strong>sarts au XIX esiècle (D., M. Lebouille). —- Vues <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> et An<strong>de</strong>rlecht(D., L. Robyns <strong>de</strong> Schneidauer). — Portrait du roi Albert parF. Baes et du bourgmestre Van <strong>de</strong> Meulebroeck par Verhasselt (D.,P. Van<strong>de</strong>rmeulen). — Portrait <strong>de</strong> l'échevin Verheven et 73 photos <strong>de</strong><strong>Bruxelles</strong> (D., M n i e Verheven). — Acquisition <strong>de</strong> 366 photographies<strong>de</strong> sites bruxellois et importante documentation photographique concernantle passé bruxellois prise à <strong>Bruxelles</strong> (Palais Royal, Bibliothèqueroyale. Institut Royal du Patrimoine artistique) et à l'étranger(Berlin, Cologne et Copenhague). — Six enquêtes sur les démolitionsexécutées à <strong>Bruxelles</strong> en 1968 (Place Rogier, Marché aux Peaux,Quartier Léopold, Places Jourdan et Louise, rue du Marais) : 83 photos.— CARTES POSTALES : Boulevard <strong>de</strong> Waterloo (D., Colet). —10 cartes vues <strong>de</strong>s ruines <strong>de</strong> Zeebrugge (1914-1918) (D., M m e Gonthier).— 54 cartes vues <strong>de</strong> la guerre 1914-1918 (D., H. Kremer).^86 cartes vues (D., A. Lohest). — Grand-place (D., Lousberg). —85 cartes vues <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>, Belgique et étranger (D., M m e Mosten).— Le restaurant <strong>de</strong> la Monnaie en 1910 (D., L. Robyns <strong>de</strong> Schneidauer).— 49 cartes vues <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> et Belgique (D., Schâfer).333 cartes vues <strong>de</strong> Belgique et étranger (D., Ch. Stevens). — NUMIS-24


MATIQUE : 6 jetons <strong>de</strong> la ville <strong>de</strong> Gand (D., M m « Limbosch). —9 jetons <strong>de</strong> l'administration communale <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> (1857-1953)(D., M m e Verheven).DEDEPARTEMENTLA DOCUMENTATION BRUXELLOISELa reliure <strong>de</strong>s journaux spécimens, dont les défauts du premierclassement avaient déjà été révélés, est fort avancée.Les revues étrangères ont également, cette année, étéclassées par pays et transportées dans <strong>de</strong> nouvelles cavesmises à notre disposition à l'ancien Hôtel Communal <strong>de</strong>Laeken ; elles y seront classées alphabétiquement par pays.Différents prêts <strong>de</strong> partitions musicales ont été accordésdans le cadre <strong>de</strong> ce département soit à l'Académie <strong>de</strong> Musique<strong>de</strong> Schaerbeek, soit au Ballet <strong>de</strong> Wallonie, soit auComité d'Ai<strong>de</strong> aux Enfants Handicapés <strong>de</strong> l'Enseignementspécial <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> <strong>de</strong> Liège, soit à l'Opéra <strong>de</strong> Milan, soit àla Radio Télévision Belge, soit au Théâtre Royal <strong>de</strong> laMonnaie.Le Fonds <strong>de</strong> la Documentation bruxelloise s'est enrichi<strong>de</strong> différents documents anciens, outre les documents <strong>de</strong>date récente offerts par M m e A.-M. Bonenfant, M. Braun <strong>de</strong>ter Meeren, M l l e Cardinael, MM. Carlier, G. Chantren,J. Copin, L. Daco, le Comte Ph. d'Arschot, P. Dresse <strong>de</strong>Lébioles, M""' Dupont, MM. Fayt, J. Géal, M 11 ** Hauman,Kerkhofs, MM. L. Lebeer, Y. Leblicq, M. Lebouille, V. G.Martiny, M m e s Mortier, Harvey-Pierard, M. L. Robyns <strong>de</strong>Schneidauer, M l l e Saccasyn, MM. A. Sion, Somme, Sartorius,R. Spiette, Theeuwissen, A. Uyttebrouck, M l l e M. A. Van<strong>de</strong>n Heuvel, MM. Van Goethem, Van Hasselle, L. Verniers.Il convient <strong>de</strong> signaler les dons : <strong>de</strong> M""' Limbosch, papierscomptables <strong>de</strong> la Maison Dangotte-Limbosch, plusieurs monnaies,registre <strong>de</strong> copies <strong>de</strong> lettres datant <strong>de</strong> 1922 et plusieursrevues et documents divers ; <strong>de</strong> M. Notebaert, diversespartitions musicales et revues ainsi qu'autres documentsdivers.25


Le fonds <strong>de</strong>s périodiques, outre l'envoi gracieux et régulier<strong>de</strong> journaux et <strong>de</strong> publications, s'est accru <strong>de</strong> nouvellescollections qui ont été achetées ou qui ont été offertes aimablementaux Archives <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> par différents organismeset sociétés. En conséquence, il convient <strong>de</strong> signaler :— Bilan. Bulletin théorique mensuel <strong>de</strong> la fraction <strong>de</strong> gauchedu Parti Communiste, n" s 1 à 46, <strong>de</strong> 1933 à 1937. —Bulletin <strong>de</strong> la Ligue <strong>de</strong>s Amis <strong>de</strong> la Forêt <strong>de</strong> Soignies, 1937à 1941, 1944 à 1959. (D., Ch. De Coninck). — Communisme.Bulletin mensuel édité par la fraction belge <strong>de</strong> lagauche communiste internationale, n° s 1 à 21, <strong>de</strong> 1937 à1939. — Le Fil du Temps, n° s 1 à 3, déc. 1967, juin 1968,oct. 1968. — L'Hôpital Belge. Organe officiel <strong>de</strong> l'Association<strong>de</strong>s hôpitaux, à partir d'octobre 1961. (D., R. Martin).— Le Lynx, 15 août 1831 au 31 décembre 1831,1 er octobre 1833 au 31 décembre 1833. (Achat). — Le Sillon,1951 à 1952. (D., Van Hasselle). — La Vie agricole,1942 à 1943. (D., Van Hasselle). — U.R.S.S. Bulletin quotidienédité par le bureau <strong>de</strong> l'agence <strong>de</strong> presse Novosti, àpartir du 1 er janvier 1969.26


Chapitre IIEtat civilPopulationAffaires électoralesAffaires militairesEtat civilNaissances et décès.On voudra bien noter, en ce qui concerne les naissanceset les décès, que s'il y a une légère différence entre les chiffresdonnés par la Direction <strong>de</strong> l'Etat civil et ceux donnés par laDirection <strong>de</strong> l'Hygiène publique, cela tient aux faits que :1) La Direction <strong>de</strong> l'Etat civil tient compte <strong>de</strong>s actes établisen 1968. Certains actes établis au début <strong>de</strong> janvier peuventconcerner <strong>de</strong>s naissances ou <strong>de</strong>s décès survenus à lafin <strong>de</strong> l'année 1967. D'autre part, pendant les premiersjours <strong>de</strong> 1969 il peut être établi <strong>de</strong>s actes concernant <strong>de</strong>snaissances et <strong>de</strong>s décès survenus fin décembre 1968.2) La Direction <strong>de</strong> l'Hygiène publique tient compte, elle,uniquement <strong>de</strong>s naissances et <strong>de</strong>s décès survenus en1968.27


Naissances.Actes rédigés enTotauxAnnées1"districtfrançaisVdistrictnéerlandais1"district2 edistrict1 erdistrict2 edistrictles <strong>de</strong>uxdistrictsréunis19672.1187485241302.6428783.52019682.2147394531032.6678423.509** Total <strong>de</strong>s actes rédigés en français : 2.953en néerlandais : 556Décès.(y compris les morts-nés).Années1"districtfrançaisActes rédigés en2 edistrictnéerlandaisjerdistrict2 edistrict1"districtTotaux2 edistrictles <strong>de</strong>uxdistrictsréunis19672.5321.2462842672.8161.5134.32919682.3411.1743293482.6701.5224.192** Total <strong>de</strong>s actes rédigés en français: 3.515en néerlandais : 67728


Mariages.Années1"districtfrançaisActes rédigés en2 edistrictnéerlandaisj erdistrict2 edistrict1 erdistrictTotaux2 edistrictles <strong>de</strong>uxdistrictsréunis196771936350917694541.223196872035539917594461.205** Total <strong>de</strong>s actes rédigés en français: 1.075en néerlandais : 130Noces d'Or.Diplômes rédigés enTotauxAnnées1"districtfrançais2 edistrictnéerlandaisJ erdistrict2 edistrict1 erdistrict2 edistrictles <strong>de</strong>uxdistrictsréunis196724131724305419683321 314363571** Total <strong>de</strong>s diplômes rédigés en français : 54en néerlandais : 1729


Noces <strong>de</strong> Diamant et <strong>de</strong> Brillant.Diplômes rédigés enTotauxAnnées1"districtfrançais2 edistrictnéerlandais1 erdistrict2 edistrict1"district2 edistrictles <strong>de</strong>uxdistrictsréunis1967236291119688248614** Total <strong>de</strong>s diplômes rédigés en français : 10en néerlandais : 4Actes inscrits ou transcrits dans le registre supplétoire(divorces et séparations <strong>de</strong> corps, adoptions, reconnaissances,naissances, mariages et décès à l'étranger,jugements rectificatifs et jugements déclaratifs <strong>de</strong> décès).Années1 erdistrictfrançaisActes rédigés en2 edistrictnéerlandais1 erdistrict2 edistrict1"districtTotaux2 edistrictles <strong>de</strong>uxdistrictsréunis196719681.3161.0853333902141811351501.5301.266468540* Total <strong>de</strong>s actes rédigés en français : 1.475en néerlandais : 3311.9981.806*30


Total <strong>de</strong>s <strong>de</strong>ux districtsDivorcesSéparations<strong>de</strong> corpsfrançais néerl. français néerl.337 81 19 _se répartissant comme suit :DivorcesSéparations<strong>de</strong> corpsfrançais néerl. français néerl.<strong>Bruxelles</strong> I<strong>Bruxelles</strong> II280576912181—Analyse.Dissolutions <strong>de</strong>s mariagescontractés en BelgiqueDivorcesséparations<strong>de</strong> corpsfrançais néerl. français néerl.<strong>Bruxelles</strong> I157142—<strong>Bruxelles</strong> II57121Dissolutions <strong>de</strong>s mariagescontractés à l'étrangerDivorcesSéparations<strong>de</strong> corps(Loi du 20-7-1962)* français néerl. français néerl.Divorces : 178.Séparations <strong>de</strong> corps : 16.123 55 16 —*) Conformément à la loi du 20 juillet 1962, le divorce ou laséparation <strong>de</strong> corps doivent être transcrits sur les registres <strong>de</strong> l'Etatcivil du premier district <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> lorsque le mariage n'a pas etecélébré en Belgique.31


Indigénat.Actes rédigés enTotauxAnnées1"districtfrançaisdistrictnéerlandais1 Prdistrictdistrictordistrictdistrictles <strong>de</strong>uxdistrictsréunis196710831241103514519687543367849127** Total <strong>de</strong>s actes rédigés en français : 118en néerlandais : 9Montant <strong>de</strong>s droits d'expédition perçuspour la délivrance d'extraits <strong>de</strong>s registres <strong>de</strong> l'Etat civil(y compris les carnets <strong>de</strong> mariage).AnnéesSommes perçues1 er district 2 m e districtTotal <strong>de</strong>s<strong>de</strong>ux districtsréunis1967303.070126.670429.7401968323.070133.640456.710Mentions portées en marge d'actes <strong>de</strong> l'Etat civilen 1968.1" district 2 me district Total1.000 363 1.363


Correspondancetraitée.Nombre <strong>de</strong> lettres reçues en 1968.1 er district 2 me district Total7.110 2.187 9.297* *M l l e Van <strong>de</strong>n Heuvel, Echevin <strong>de</strong> l'Etat civil, et M. Gautier,chef <strong>de</strong> division ff.,faisaient partie <strong>de</strong> la délégation belgeà la Commission Internationale <strong>de</strong> l'Etat civil dont l'Assembléegénérale s'est tenue à Istanbul (Turquie) en septembre1968.Les délégués <strong>de</strong>s villes sont intervenus dans les pourparlersrelatifs aux mentions à porter en marge <strong>de</strong>s actes <strong>de</strong>l'Etat civil et dans ceux relatifs à la délivrance d'extraitsplurilingues <strong>de</strong>s registres <strong>de</strong> population.En outre, l'organisation <strong>de</strong> l'état civil turc a été étudiéesur place et <strong>de</strong>s enseignements en ont été dégagés.Ce pays, qui a rompu avec les traditions ottomanes, possè<strong>de</strong>un état civil à l'occi<strong>de</strong>ntale mais sans être entravé parnotre contexte historique.Voici ses principales caractéristiques :1) L'état civil et la population sont intégrés.2) La structure <strong>de</strong>s Offices <strong>de</strong> l'état civil <strong>de</strong>s gran<strong>de</strong>s villesest autre que celle <strong>de</strong>s villages.3) Les services administratifs <strong>de</strong>s établissements hospitaliersjouent un rôle <strong>de</strong> premier plan dans l'élaboration <strong>de</strong>sactes <strong>de</strong> naissance et <strong>de</strong> décès.4) La centralisation est prononcée afin <strong>de</strong> prévenir le relâchement<strong>de</strong>s efforts et la dispersion <strong>de</strong>s finances.33


5) L'état civil est orienté sans réserve vers la conclusion <strong>de</strong>conventions internationales qui rapprochent les pays touten dégageant les droits internes <strong>de</strong> particularismes sansenvergure.


PopulationMouvement <strong>de</strong> la population <strong>de</strong> droit.MasculinsFémininsTotauxPopulation calculée au 31 décembre196780.57488.058168.632Différence entre les entrées et les sorties(registres <strong>de</strong> la population) . .+ 472— 18+ 454Différence entre les entrées et les sorties(registre <strong>de</strong>s étrangers) . . . .—1.395— 771— 2.166Population calculée au 31 décembre79.651 87.269 166.92035


REGISTRES DE LA POPULATIONMouvement <strong>de</strong> la population <strong>de</strong> droit.MasculinsFémininsENTREES :1. Naissances se rapportant à la population<strong>de</strong> droit2. Inscriptions faites par établissement<strong>de</strong> rési<strong>de</strong>nce habituelle dans la <strong>Ville</strong>3. Inscriptions faites d'office (arrêtéroyal du 1-4-60, art. 17) . . . .4. Inscriptions faites après radiationdu registre <strong>de</strong>s étrangers . . . .5. Etrangers venant <strong>de</strong> l'étranger inscritsdirectement à la population .SORTIESTotaux1. Décès se rapportant à la population<strong>de</strong> droit2. Radiations opérées par translation<strong>de</strong> rési<strong>de</strong>nce habituelle dans uneautre commune du royaume ou àl'étranger3. Radiations faites d'office (arrêtéroyal du 1-4-60, art. 16) . . . .4. Radiations faites aux fins d'inscriptionau registre <strong>de</strong>s étrangers . .9667.0102.237710.2201.2488.0544468296.8761.69779.4091.2607.908259Totaux : . . .Différence entre les entrées et les sorties. .9.748+ 4729.427— 1836


REGISTRE DES ETRANGERSMouvement <strong>de</strong> la population <strong>de</strong> droit.MasculinsFémininsTotauxENTREES :1. Naissances se rapportant à la population<strong>de</strong> droit1521412932. Inscriptions faites par établissement<strong>de</strong> rési<strong>de</strong>nce habituelle dans la <strong>Ville</strong>3.3252.4435.7683. Inscriptions faites après radiation<strong>de</strong>s registres <strong>de</strong> la population . .Totaux : . . .3.4772.5846.061SORTIES :1. Décès se rapportant à la population<strong>de</strong> droit169252. Radiations opérées par translation<strong>de</strong> rési<strong>de</strong>nce habituelle dans uneautre commune du royaume ou à1.6641.1372.8013. Radiations faites d'office . . . .9555121.4674. Radiations faites aux fins d'inscriptionaux registres <strong>de</strong> la population2.2371.6973.934Totaux : . . .Différence entre les entrées et les sor-4.872 3.355 8.227— 1.395 — 771 — 2.16637


NAISSANCESLe nombre total <strong>de</strong>s naissances survenues à <strong>Bruxelles</strong> en1968 est <strong>de</strong> 3.498 et se décompose comme suit :Légitimes Illégitimes TotauxMasculins: 1.654 163 1.817Féminins: 1.524 157 1.681Totaux: 3.178 320 3.498Un certain nombre <strong>de</strong> ces naissances n'intéresse pas lapopulation <strong>de</strong> droit. Il s'agit <strong>de</strong>s enfants dont les mères ontleur rési<strong>de</strong>nce dans une autre commune du pays. Ces naissancessont communiquées à la commune intéressée en exécution<strong>de</strong> l'article 6 <strong>de</strong> l'arrêté royal du 1 er avril 1960.Légitimes Illégitimes TotauxMasculins: 1.258 110 1.368Féminins: 1.194 103 1.297Totaux: 2.452 213 2.665Par contre, 1.255 enfants appartenant à la population <strong>de</strong>droit sont nés dans une autre commune du pays ou à l'étranger.Ces naissances se répartissent comme suit :a) enfants inscrits aux registres <strong>de</strong> la population :Légitimes Illégitimes TotauxMasculins : 566 36 602Féminins: 483 25 508Totaux 1.049 61 1.110b) enfants inscrits au registre <strong>de</strong>s étrangers :Masculins : 67Féminins : 145Total : 145soit: 1.110 + 145 = 1.255.38


Nous donnons ci-après la répartition <strong>de</strong>s naissances serapportant à la population <strong>de</strong> droit :a) registres <strong>de</strong> la population :Légit. Mégit. TotauxNaissances survenues<strong>Bruxelles</strong>à f Masc.lFém.3162684853364321Naissances survenuesdans d'autres communesdu pays ou à l'étrangerMasc.Fém.5664833625602508Totaux 1.633 1621.795b) registre <strong>de</strong>s étrangers :Naissances survenues à <strong>Bruxelles</strong> . .Naissances survenues dans d'autrescommunes du pays ou à l'étrangerMasculins8567Féminins6378Totaux : 152 141Le nombre total <strong>de</strong>s naissances se rapportant à la population<strong>de</strong> droit est <strong>de</strong> 2.088 et se répartit comme suit :a) registres <strong>de</strong> la population: 1.795b) registre <strong>de</strong>s étrangers : 293Total : 2.08839


DECESNous donnons ci-après le nombre total et par sexe <strong>de</strong>s décèssurvenus à <strong>Bruxelles</strong> (1 er et 2 e district réunis) :Masculins : 2.223Féminins: 1.902Total: 4.1252.193 personnes (1.260 masculins et 933 féminins) décédéesà <strong>Bruxelles</strong> n'appartenaient pas à sa population <strong>de</strong> droit.Ces décès ont été notifiés aux communes intéressées, sauf ence qui concerne 25 décès d'étrangers (20 masculins et 5 féminins)survenus à <strong>Bruxelles</strong> lors <strong>de</strong> leur passage en Belgique.Par contre, il convient <strong>de</strong> tenir compte <strong>de</strong>s personnes décédéesdans d'autres communes du pays ou à l'étranger. Lenombre <strong>de</strong> ces décès s'élève à 601 (301 masculins et 300 féminins).Nous donnons ci-après la répartition <strong>de</strong>s décès se rapportantà la population <strong>de</strong> droit :a) Registres <strong>de</strong> la population :Décès survenus à <strong>Bruxelles</strong> . .Décès survenus dans d'autrescommunes du pays . . .Décès survenus à l'étranger . .b) Registre <strong>de</strong>s étrangers :Totaux :Décès survenus à <strong>Bruxelles</strong> . .Décès survenus dans d'autrescommunes du pays . . .Décès survenus à l'étranger . .Masculins Féminins Totaux948 961 1.909278 293 57122 6 281.248 1.260 2.508Masculins Féminins Totaux15 8 231 1 2Totaux: 16 9 25Nombre total <strong>de</strong> décès se rapportant à la population <strong>de</strong>droit : 2.508 + 25 = 2.533.40


RADIATIONS D'OFFICEa) Les radiations effectuées d'office dans les registres <strong>de</strong> lapopulation se répartissent comme suit :Belges Etrangers TotauxMasculins Féminins Masculins Féminins Masculins Féminins337 178 109 81 446 259515 190 705b) Les radiations effectuées d'office dans le registre <strong>de</strong>sétrangers se répartissent comme suit :Masculins : 955Féminins : 512Total: 1.46741


MOBILITE DE LA POPULATIONChangements <strong>de</strong> <strong>de</strong>meure à l'intérieur <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong>.(Concerne uniquement les changements effectuésdans les registres <strong>de</strong> la population).MoisNombre<strong>de</strong> changementsNombre <strong>de</strong> personnescomprises dans ceschangementsJanvierFévrierMarsAvrilMaiJuinJuilletAoûtSeptembre . . . .Octobre . . . .Novembre . . . .Décembre . . . .5995877296496275286165366306405745621.1471.1361.3571.1551.0929761.1259339969621.035994Totaux : 7.277 12.90842


DECLARATIONS DE CHANGEMENTSDE DEMEURERécapitulation.Registres<strong>de</strong> lapopulationRegistre<strong>de</strong>sétrangersNombre <strong>de</strong> personnes ayantchangé<strong>de</strong> <strong>de</strong>meure à l'intérieur <strong>de</strong> la<strong>Ville</strong>Nombre <strong>de</strong> personnes arrivées à<strong>Bruxelles</strong> venant d'une autre communedu pays ou <strong>de</strong> l'étranger (ycompris les inscriptions à titre <strong>de</strong>secon<strong>de</strong> rési<strong>de</strong>nce, soit 8) . . . .Nombre <strong>de</strong> personnes ayant <strong>de</strong>mandéleur radiation pour une autrecommune du pays ou pour l'étranger(y compris les radiations à titre<strong>de</strong> secon<strong>de</strong> rési<strong>de</strong>nce, soit 67) . .12.90813.90816.976 *2.6015.7682.801Total <strong>de</strong>s personnes pour lesquellesune déclaration <strong>de</strong> changement <strong>de</strong><strong>de</strong>meure a été faite à <strong>Bruxelles</strong> en1968 43.792 11.170(*) Dans ce chiffre sont comprises :a) 537 radiations annulées ;b) 366 radiations sans effet sur le chiffre <strong>de</strong> la population <strong>de</strong>droit (personnes déjà rayées pour l'étranger ou rayées d'office).43


NaissancesEnfantslégitimésLégitimesIllégitimesTotalDécèsMariagesDivorces1.920 168 2.088(*)2.533 1.205(**)53 418(*) Le chiffre <strong>de</strong> 2.088 comprend exclusivement les naissances d'enfantsnés à <strong>Bruxelles</strong>, dans une autre commune ou à l'étranger,<strong>de</strong> parents Belges ou étrangers, habitant le territoire <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong>.(**) En ce qui concerne les décès et les mariages, il s'agit uniquement<strong>de</strong> personnes inscrites à <strong>Bruxelles</strong> au moment <strong>de</strong> l'événement.(***) Le chiffre <strong>de</strong> 418 comprend :1) les divorces concernant <strong>de</strong>s mariages contractés à <strong>Bruxelles</strong>(1er et 2 e districts réunis) ;2) les divorces concernant <strong>de</strong>s mariages contractés à l'étranger,dont la transcription se fait obligatoirement à <strong>Bruxelles</strong>1 er district (loi du 20 juillet 1962 — appliquée <strong>de</strong>puis le17 août 1962).D'où le chiffre élevé <strong>de</strong>s divorces transcrits à <strong>Bruxelles</strong> (1 eret2 e districts réunis), comparé au nombre <strong>de</strong> mariages qui y sontcontractés.La comparaison <strong>de</strong>s mutations survenues dans l'état civil<strong>de</strong>s personnes qui ont leur rési<strong>de</strong>nce habituelle à <strong>Bruxelles</strong>,avec le chiffre <strong>de</strong> la population <strong>de</strong> droit, donne les résultatssuivants :en 1968 :1° Il y a eu une naissance légitime pour 80 habitants sansdistinction entre leur légitimité ou leur illégitimité ;2° 11 y a eu une naissance légitime pour 87 habitants ;3° Il y a eu une naissance illégitime pour 993 habitants ;44


4° Il y a eu un décès pour 66 habitants ;5° Le nombre <strong>de</strong>s mariages a été d'un sur 138 habitants ;6° L'année 1968 accuse, comparativement à l'année 1967,les différences suivantes :En plusEn moinsNaissances — 53Mariages — 18Décès 59 —Entrées dans la <strong>Ville</strong> . . . . 88 —Sorties <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> 930 —Radiations d'office . . . . 137 —AUTRES OPERATIONS EFFECTUEESPAR LE SERVICE DE LA POPULATION1) Pièces soumises à la formalité <strong>de</strong> la légalisationou <strong>de</strong> la certification <strong>de</strong> copies conformes . . 34.8502) Exploits d'huissiers <strong>de</strong> justice déposés conformémentaux dispositions <strong>de</strong> l'article 68 du Co<strong>de</strong><strong>de</strong> Procédure civile 17.9733) Exploits d'huissiers <strong>de</strong> justice remis aux intéressés13.4294) Recherches effectuées dans les registres <strong>de</strong> lapopulation à la <strong>de</strong>man<strong>de</strong> d'organismes officiels,d'œuvres humanitaires ou philanthropiques, àla requête <strong>de</strong> particuliers, par correspondanceou au guichet, ainsi que les <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s partéléphone 100.7715) Certificats établis (certificats d'inscription auxregistres <strong>de</strong> la population, certificats <strong>de</strong> nationalité,certificats <strong>de</strong> composition <strong>de</strong> famille,etc.) 39.78045


6) Cartes d'i<strong>de</strong>ntité délivrées à <strong>de</strong>s Belges : 19.051I<strong>de</strong>m à <strong>de</strong>s étrangers : 4.22823.2797) Dénominations <strong>de</strong> voies publiques . . . . 268) Numérotage <strong>de</strong>s maisons (295 créations <strong>de</strong>numéros et 325 suppressions <strong>de</strong> numéros) . . 6209) Tenue à jour <strong>de</strong>s cartes <strong>de</strong> ravitaillement :a) 12.908 mutations à l'intérieur <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> ;b) 17.972 entrées dans la <strong>Ville</strong> ;c) 3.903 modifications d'état civil (mariage,divorce, veuvage, nationalité) ;d) Transmission, après radiation, <strong>de</strong> 16.018cartes <strong>de</strong> ravitaillement à d'autres communes;e) Annulation <strong>de</strong> 3.461 cartes <strong>de</strong> ravitaillementpar suite <strong>de</strong> décès ou <strong>de</strong> radiationsd'office ;f) Confection <strong>de</strong> 2.633 cartes <strong>de</strong> ravitaillementpar suite <strong>de</strong> naissances, entrées dansla <strong>Ville</strong> venant <strong>de</strong> l'étranger, réinscriptions.10) Délivrance <strong>de</strong> permis <strong>de</strong> conduire 16.309RECETTES1) Légalisations et certifications <strong>de</strong> copies conformesfr. 212.5002) Recherches effectuées dans les registres <strong>de</strong> lapopulation 312.0003) Certificats 85.0004) Cartes d'i<strong>de</strong>ntité 321.0005) Permis <strong>de</strong> conduire (in<strong>de</strong>mnité <strong>de</strong> l'Etat) . . 1.394.300Total: fr. 2.324.80046


BUREAU DE LIAISONOpérations effectuées :Bureau situé à l'ancienHôtel communal <strong>de</strong>LaekenBureaux situés dans les9 e et 10 e divisions <strong>de</strong>police (anciennes communes<strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>r-Over-Hembeek et <strong>de</strong> HarenBureau situé dans la5 e division <strong>de</strong> police(pério<strong>de</strong> du 15 octobreau 31 décembre 1968)Déclarations d'entrées dans la <strong>Ville</strong> . .2.815468222Déclarations <strong>de</strong> sorties <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> . . .1.7031430Mutations à l'intérieur <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> . . .1.8045176Certificats établis (extraits <strong>de</strong>s registres <strong>de</strong>la population et certificats <strong>de</strong> milice) .4.3161.419153.638479Deman<strong>de</strong>s d'extraits d'actes d'état civil .272920Modifications <strong>de</strong> professions172869Recherches d'adresses et renseignements .2.10426527Légalisations <strong>de</strong> signatures et certifications2.7154319


Bureau situé à l'ancienHôtel communal <strong>de</strong>LaekenBureaux situés dans les9 e et 10 e divisions <strong>de</strong>police (anciennes communes<strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>r-Over-Hembeek et <strong>de</strong> HarenBureau situé dans la5 e division <strong>de</strong> police(pério<strong>de</strong> du 15 octobreau 31 décembre 1968)Déclarations <strong>de</strong> décès (*)3Dossiers <strong>de</strong> mariages établis (*) . . . .24Autres opérations concernant le service <strong>de</strong>l'Etat civil (réquisitoires, etc.) (*) . . .43Divers (vaccinations, primes <strong>de</strong> naissance,etc.)2036177Deman<strong>de</strong>s <strong>de</strong> permis <strong>de</strong> conduire . . .5.8312.875105(*) A Laeken, ces opérations sont traitées directement par les bureaux <strong>de</strong> l'Etat civil du 2 G district.(**) En <strong>de</strong>hors <strong>de</strong>s opérations citées, les bureaux <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek et <strong>de</strong> Haren traitent égalementdiverses affaires concernant d'autres directions <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong>.(***) Un nouveau bureau <strong>de</strong> liaison, situé rue Stevin, 59 a, et <strong>de</strong>stiné aux habitants <strong>de</strong> la 5 e division, a été ouvertle 22 janvier 1968. Depuis le 15 octobre 1968, on y traite les mêmes opérations qu'au bureau <strong>de</strong> liaison<strong>de</strong> Laeken. Primitivement, seuls les permis <strong>de</strong> conduire y étaient délivrés.


Affaires électoralesA. Mouvement <strong>de</strong> la population électorale :Entrées dans la <strong>Ville</strong> 9.134Mutations dans la <strong>Ville</strong> 8.167Sorties <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> 10.712Radiations d'office 461Rectifications 1.133B. Mouvement <strong>de</strong> l'état civil concernant la population électorale:1 er district 2e districtMariages 759 446Décès 1.065 721Divorces 107 35Naturalité 73 43Expéditions et extraits d'actes d'état civil transmispar d'autres communes (art. 80 du Co<strong>de</strong>civil et art. 6 <strong>de</strong>s Instructions générales du1 er avril 1960) 1.706C. Enquêtes — Renseignements :Renseignements <strong>de</strong>mandés à d'autres communeset à la Police 15°Réponses aux <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s d'autres communes . . 2.762Recherches dans les registres <strong>de</strong> la population et<strong>de</strong> l'Etat civil5- 4 6 749


D. Suspension <strong>de</strong>s droits électoraux :Condamnations diverses et faillites 1.851Réhabilitations 81E. Délivrance d'extraits <strong>de</strong> la liste électorale à <strong>de</strong>sparticuliers 50F. Jurés d'Assises :Vérification d'extraits <strong>de</strong> la liste <strong>de</strong>s jurésenvoyés par le Parquet général 134Rappel <strong>de</strong>s exploits envoyés aux jurés non touchéspar la citation d'huissier <strong>de</strong> justice . . . 51ELECTIONS LEGISLATIVES ET PROVINCIALESdu 31 mars 1968.Parmi les nombreux travaux qui incombèrent à l'Administrationscommunales, citons :— Répartition <strong>de</strong>s électeurs généraux <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> en192 bureaux <strong>de</strong> vote ;— Confection <strong>de</strong> 3 jeux <strong>de</strong> 192 listes électorales sectionnées<strong>de</strong>stinées aux bureaux <strong>de</strong> vote ;— Classement et distribution <strong>de</strong> 111.017 convocations établiespar le Bureau <strong>de</strong>s Affaires électorales ;— Classement et distribution d'environ 21.000 convocationsémanant d'autres communes du Royaume et <strong>de</strong>stinées à<strong>de</strong>s électeurs <strong>de</strong>meurant actuellement à <strong>Bruxelles</strong> ;— Réception et classement du même nombre <strong>de</strong> récépissés: ;— Etablissement <strong>de</strong> 4.957 bons <strong>de</strong> transport gratuit pour lesélecteurs <strong>de</strong>vant se rendre en <strong>de</strong>hors <strong>de</strong> l'agglomération ;— Préparation du matériel pour chacun <strong>de</strong>s bureaux <strong>de</strong>vote (enveloppes, étiquettes, états <strong>de</strong>s électeurs suspendus<strong>de</strong>s droits <strong>de</strong> vote, états <strong>de</strong>s militaires sous les drapeaux,affiches, etc.).50


Les opérations préliminaires aux élections et cellesrecensement général <strong>de</strong>s votes ont été assumées par le bureaflprincipal, installé au Palais <strong>de</strong> Justice, sous la direction et lecontrôle du Prési<strong>de</strong>nt du Tribunal <strong>de</strong> première instance.Dans l'arrondissement <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>, les élections du31 mars 1968 ont donné les résultats suivants :ELECTIONS LEGISLATIVESChambre <strong>de</strong>s Représentants.33 représentants.Sièges obtenusListe 1 (F.D.F.) 5Liste 2 (Volksunie) 2Liste 3 — —Liste 4 (P.S.B. — Simonet) 5Liste 5 (Parti Communiste — Moulin) . . 1Liste 6 (P.S.C. — Liste Persoons) . . . 1Liste 7 (Van<strong>de</strong>n Boeynants — CartelV.D.B. - C.V.P.) 9Liste 8 (P.L.P.) 8Liste 9 (U.G.S. — Legrève) —Liste 10 (Parti Communiste — Grippa) . . —Liste 11 (B.S.P. — Lijst Gel<strong>de</strong>rs) . . . . 2Liste 12 (Cartel P.S.I. - P.N.P.) . . . . —Total : 3351


Sénat.17 Sénateurs (élus directement).Sièges obtenusListe 1 (F.D.F.) 3Liste 2 (Volksunie) 1Liste 3 —Liste 4 (P.S.B. — Machtens) 3Liste 5 (Parti Communiste — Blume) . . —Liste 6 (P.S.C. — Liste Beauthier) . . . —Liste 7 (Liste Van<strong>de</strong>n Boeynants — CartelV.D.B. - C.V.P.) 4Liste 8 (P.L.P.) 5Liste 9 (U.G.S. — Groslambert) . . . . —Liste 10 (Parti Communiste — Raindorf) . —Liste 11 (B.S.P. — Vermeylen) . . . . 1Liste 12 — —Total : 17ELECTIONS PROVINCIALESDistrict <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>.(Se confond avec le canton électoral <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>).8 sièges à conférer.Sièges obtenusListe 1 (F.D.F.) 2Liste 2 (Volksunie) —Liste 3 — —Liste 4 (P.S.B. — Schouppe) 2Liste 5 (Parti Communiste — Montfort) .Liste 6 —Liste 7 (P.S.C. - Cartel V.D.B.-C.V.P.) . 252


DivisionsElecteurs généraux Electeurs uniquement communaux TotauxgénérauxHommes Femmes Totaux Hommes Femmes Totauxl r e Division2.1072.6194.7262350734.7992me Division3.7194.8938.61265961618.7733 me Division6.1908.52714.71710817027814.9954me Division1.7752.3474.1222452764.1985 me Division6.2508.22514.4755313018314.658g me Division2.7453.8256.5701011352366.8067me Division1.9242.3954.3191230424.3618 m e Division A8.51411.01319.5274914018919.7168 me Division B4.2075.6569.8631861799.9428me Division C2.2752.8205.0952655815.1769me Division .3.4974.0297.5261642587.5841 Qme Division .1.4531.4132.866210122.878Totaux44.65657.762102.4184979711.468103.886


Relevé <strong>de</strong>s listes complémentairesarrêtées au 10 décembre 1968.Electeurs générauxElecteurs uniquement communauxHommes Femmes Totaux Hommes Femmes TotauxTotauxgénéraux2 e partie (nés du 2 mai1948 au 1« octobre 1948inclus) 351 329 680 1 3 4 6843 e partie (nés du 2 octobre1948 au l«rm ai 1949inclus) 473 463 936 — 3 3 9394 e partie (nés du 2 mai1949 au 1« octobre 1949inclus) 373 322 695 1 3 4 699Totaux: 1.197 1.114 2.311 2 9 11 2.322


Affaires militairesMILICE ET REQUISITIONS1. Inscription <strong>de</strong>s miliciens nés en 1952.812 Belges ont été inscrits dans la réserve <strong>de</strong> recrutement.2. Formation du contingent <strong>de</strong> 1968.Sur 2.268 miliciens appelés à participer à la formation ducontingent <strong>de</strong> 1968, 567 ont été remis au Centre <strong>de</strong>Recrutement et <strong>de</strong> Sélection. Les autres, au nombre <strong>de</strong>1.701, se répartissent comme suit :Engagés volontaires 10Rayés ou décédés 9Eliminés par <strong>de</strong>vancement d'appel 69Dispensés pour cause morale 42Sursitaires 1.371Libérés du service actif 60Exemptés pour cause physique 82Ajournés pour cause physique 47Objecteurs <strong>de</strong> conscience —Exclus du service —Exemptés par le Ministère <strong>de</strong> l'Intérieur . . . 7Exempés en vertu d'une convention internationale 43. Sursis.1.7011.525 <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s <strong>de</strong> sursis ont été reçues; 118 miliciensont renoncé au sursis obtenu.56


4. In<strong>de</strong>mnités <strong>de</strong> milice.L'in<strong>de</strong>mnité a été réclamée par 75 ayants droit <strong>de</strong> militairessoldés.5. Autorisation <strong>de</strong> détenir <strong>de</strong>s pigeons voyageurs.10 colombophiles, membres <strong>de</strong> 5 sociétés, ont été autorisésà détenir <strong>de</strong>s pigeons voyageurs.6. Délivrance <strong>de</strong> certificats.Ont été délivrés :4.863 certificats <strong>de</strong> milice et certificats <strong>de</strong> présence sousles armes ;32 certificats pour engagement volontaire.7. Correspondance.2.509 pièces ont été inscrites à l'indicateur ;565 ordres <strong>de</strong> rejoindre ont été remis aux intéressés.8. Divers.278 copies ont été certifiées conformes ;171 documents ont été revêtus d'une légalisation <strong>de</strong> signature.9. Réquisitions éventuelles <strong>de</strong> véhicules automobiles et <strong>de</strong>matériel divers.1.068 avis en vue <strong>de</strong> la réquisition éventuelle <strong>de</strong> véhiculesautomobiles et <strong>de</strong> marchandises diverses, transmis par laGendarmerie à notre administration, ont été remis auxintéressés.11 a été procédé au retrait <strong>de</strong> 821 dossiers <strong>de</strong> réquisitionayant perdu tout caractère d'actualité. Ces dossiers ontété renvoyés à la Gendarmerie.57


MILITAIRES EN CONGE ILLIMITEL'autorité militaire a transmis à la <strong>Ville</strong> <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>2.170 fiches Mod. A relatives aux militaires en congé illimitése fixant à <strong>Bruxelles</strong>.3.427 avis <strong>de</strong> changement d'affectation Mod. L, 873 cartes<strong>de</strong> mise en congé définitif Mod. D et 7 ordres <strong>de</strong> rappelMod. K ont été remis aux intéressés.51 autorisations <strong>de</strong> séjour à l'étranger ont été visées.331 lettres <strong>de</strong> voiture et rapports <strong>de</strong> police pour l'autoritémilitaire ont été traités.2.706 relevés <strong>de</strong> modifications survenues dans la situation<strong>de</strong> militaires ont été transmis à la Gendarmerie et 1.572 fichesMod. A ont été envoyées aux autres communes.58


Chapitre IIIFinancesDIVISION AComptabilité générale.Budget <strong>de</strong> 1968 : approuvé par la Députation permanente le9 février 1968.Résultat exercice propre ordinaire : mali :1.774.903 francs.Compte <strong>de</strong> 1967 : Résultat exercice propre ordinaire : mali :17.419.178 francs.Nombre d'ordonnances <strong>de</strong> paiement émises : 16.901.Traitements et allocations familiales.Rémunérations mensuelles et occasionnelles. — Nombred'agents payés : 2.162 effectifs et 625 temporaires.Liquidation d'arriérés <strong>de</strong> rémunérations : 2.133.Rentes acci<strong>de</strong>nts <strong>de</strong> travail : 51.Cotisations payées à la Caisse spéciale <strong>de</strong> compensation <strong>de</strong>sallocations familiales pour les agents non soumis à la sécuritésociale : 3.585 cotisations.Nombre d'agents soumis à l'O.N.S.S. : 1.055.Allocations familiales liquidées mensuellement à 1.432 agentseffectifs et 124 agents temporaires.59


Pensions communales.Nombre <strong>de</strong> pensions liquidées : 3.465.Nombre <strong>de</strong> secours liquidés : 11.Nombre <strong>de</strong> revisions <strong>de</strong> pensions : 1.312.Dette communale.1) Emprunts placés sur le marché : néant.2) Remboursements anticipés : néant.3) Amortissements :L'emprunt <strong>Bruxelles</strong> 1953 (275 millions) est venu à échéancele 15 novembre 1968. Le prêt ayant été remboursé <strong>de</strong>1954 à 1967 par tranches annuelles <strong>de</strong> 9.625.000 francs,le sol<strong>de</strong> amorti en 1968 s'élevait à 140.250.000 francs(9.625.000 francs <strong>de</strong> dépenses ordinaires + 130.625.000francs <strong>de</strong> dépenses extraordinaires).4) Emprunts contractés au Crédit Communal pour travauxextraordinaires subsidiés :Nombre d'emprunts <strong>de</strong>mandés et approuvés : 13.Montant total : 94.230.000 francs.DIVISION BTaxes communales.Nombre <strong>de</strong> taxes perçues : 38.Nombre <strong>de</strong> renouvellements : 11.Nombre <strong>de</strong> modifications : 1.Nombre d'articles enrôlés : 67.993.Droits constatés : 199.121.842 francs.60


Bourses et marchés.Produit netBourse aux marchandises fr. 336.772Marchés 2.119.002Bourse <strong>de</strong>s Fonds publics 3.242.218Service d'Inspection communale <strong>de</strong>s débits. — Nombre <strong>de</strong>saisies :Triperie : 16 pièces.Volailles : 4.559 pièces.Gibier: 135 pièces + 71 kg.Poisson : 16.566 kg.Crustacés : 377 kg.Fromage : 181 boîtes.Cadastre.Nombre d'opérations relatives à la revision cadastrale837Nombre <strong>de</strong> mesurages 942Nombre d'expertises 1.322Ventilation <strong>de</strong>s revenus cadastraux (taxe sur le mobilier)1.213DIVISION CContrôle <strong>de</strong>s recettes.Nombre d'ordonnances <strong>de</strong> recouvrement enregistrées : 7.636.Nombre d'ordonnances <strong>de</strong> recouvrement établies par le service: 70.Vérification <strong>de</strong>s caisses et provisions.Nombre <strong>de</strong> caisses : 194.Nombre <strong>de</strong> prestations effectuées : 376.61


Chapitre IVPropriétés communaleset CommerceNombre d'affaires soumises au Collègeau cours <strong>de</strong> l'année 1968 : 1.159.A. — ALIENATIONS DE BIENS IMMEUBLESLe tableau I ci-après donne le détail <strong>de</strong>s ventes réaliséesen 1968 pour un montant total <strong>de</strong> 38.230.002 francs contre12.170.270 francs en 1967.Au cours <strong>de</strong> cet exercice 6 terrains à bâtir ont trouvéacquéreur.Plusieurs lotissements ont été mis à l'étu<strong>de</strong> et notammentavenue <strong>de</strong>s Liserons et avenue <strong>de</strong> la Bugrane, avenue <strong>de</strong> laCroix Rouge et chaussée Romaine, rue François Vekemans.D'autre part, la <strong>Ville</strong> a obtenu le permis <strong>de</strong> lotir pour certainsterrains sis rue François Vekemans.B. — OPERATIONS IMMOBILIERES DIVERSESEn 1968, il a été procédé à la passation <strong>de</strong> cinq actes <strong>de</strong>quittance relatifs aux prix d'acquisition <strong>de</strong> biens provenant<strong>de</strong> la <strong>Ville</strong>.C. — LOCATIONSLe tableau II permet d'apprécier l'importance du patrimoineimmobilier <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> ainsi que les fluctuations.63


La recette totale <strong>de</strong>s loyers s'est élevée, en 1968, à79.097.025 francs, outre 1.885.184 francs <strong>de</strong> recettes sur lesexercices antérieurs, contre 78.061.446 francs en 1967 et75.448.908 francs en 1966.Lors <strong>de</strong> la conclusion <strong>de</strong> nouvelles conventions et du renouvellement<strong>de</strong> baux commerciaux, les loyers sont liés auxvariations <strong>de</strong> l'indice <strong>de</strong>s prix à la consommation. De plus,divers loyers ont fait l'objet d'un rajustement en 1968 à lasuite <strong>de</strong> l'augmentation <strong>de</strong> cet indice.Les recettes du Cirque Royal s'élèvent à 2.549.621 francspour la saison 1968-1969 au cours <strong>de</strong> laquelle 183 représentations<strong>de</strong> divers spectacles ont été données (en 1967-1968une recette <strong>de</strong> 2.787.351 francs a été enregistrée pour 189 représentations).Les recettes totales du complexe <strong>de</strong> la Ma<strong>de</strong>leine se sontélevées à 2.370.000 francs pour l'année 1968 (saison 1967-1968 : 2.400.000 francs).En ce qui concerne l'ancien hôtel communal <strong>de</strong> Laeken,79 occupations <strong>de</strong>s salles <strong>de</strong> fêtes ont été enregistrées aucours <strong>de</strong> la saison 1968-1969 (saison 1967-1968 : 70 occupations).Les recettes s'élèvent à 140.865 francs pour lesre<strong>de</strong>vances d'occupation et 104.000 francs pour les re<strong>de</strong>vancesrelatives à l'utilisation du mobilier et <strong>de</strong> la décorationpermanente <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> (saison 1967-1968 : respectivement131.562 francs et 115.200 francs).***La mo<strong>de</strong>rnisation <strong>de</strong> grands immeubles qui s'est activementpoursuivie a permis <strong>de</strong> procé<strong>de</strong>r à la location <strong>de</strong> tous lesappartements mo<strong>de</strong>rnisés <strong>de</strong> l'immeuble sis boulevard Anspach,53 ainsi que <strong>de</strong>s appartements et <strong>de</strong>s magasins <strong>de</strong>simmeubles rési<strong>de</strong>ntiels construits à l'angle <strong>de</strong> la rue <strong>de</strong> laTribune (Galerie du Parlement) et <strong>de</strong> la rue du Midi, 133(soit au total : 63 appartements, 54 flats et 4 magasins).D'autre part, les travaux <strong>de</strong> restauration et <strong>de</strong> mo<strong>de</strong>rnisation<strong>de</strong>s immeubles acquis par la <strong>Ville</strong>, rue <strong>de</strong>s Chapeliers,64


3-5, viennent <strong>de</strong> s'achever et il a été procédé immédiatementà la location.Le Service <strong>de</strong>s Propriétés a poursuivi en 1968 la gestionprovisoire, <strong>de</strong>puis l'acquisition jusqu'à la démolition, d'uneimportante série d'immeubles acquis ou expropriés pour caused'utilité publique, notamment pour la rénovation urbaine et lalutte contre les taudis dans les quartiers « Querelle », « Dinant», « Mathieu Desmaré » et « chaussée d'Anvers ».Dès que possible, il est procédé aux démolitions afin <strong>de</strong>permettre la cession <strong>de</strong> terrains, notamment pour la construction<strong>de</strong> logements sociaux, par les sociétés locales.Relevé <strong>de</strong>s acquisitions en 1968 :— <strong>Bruxelles</strong> (1 er district) : 32 immeubles (91 immeubles en1967).— Quartier chaussée d'Anvers : 207 immeubles.— <strong>Bruxelles</strong> (2 e district — y compris Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeeket Haren) : 17 immeubles (22 immeubles en 1967).En outre, il a été procédé à l'acquisition <strong>de</strong> 13 terrains etemprises.Relevé <strong>de</strong>s démolitions en 1968 :— <strong>Bruxelles</strong> (1 er district) : 62 immeubles.<strong>Bruxelles</strong> (2 edistrict, y compris Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeeket Haren) : 31 immeubles.65


0\ TABLEAU I.Vente <strong>de</strong> biens immeubles pendant Tannée 1968.Situation du bienContenance<strong>de</strong>s lotsen m 2DatesNotaireinstrumentantMiseà prixFr.PrixobtenusFr.Ristournepar lesnotairesFraisdiversa) Ventes par voie d'adjudicationpublique.Avenue Hul<strong>de</strong>rgem à l'angle <strong>de</strong>l'avenue <strong>de</strong> la Bugrane (lots 147et 148)811,692 avrilLevie974.500974.50033.395Avenue <strong>de</strong>s Croix <strong>de</strong> Guerre(lot 53)206,5011 juinKnops454.300454.3007.710Avenue <strong>de</strong>s Croix <strong>de</strong> Guerre(lot 54)220,3219 novembreDe Coster484.700484.70016.073Avenue <strong>de</strong> la Nivéole (lot 137) .348 —19 novembreDe Wever487.200546.00015.4231.586,512.400.700 2.459.500 72.601


Situation du bienContenance<strong>de</strong>s lotsen m 2DatesNotaireinstrumentantMiseà prixFr.PrixobtenusFr.Ristournepar lesnotairesFraisdiversb) Cessions <strong>de</strong> gré à gré.Rue <strong>de</strong> l'Escalier, 19/21 - 23/25 -27/29 et 31Avenue <strong>de</strong> Versailles, rue Laskouter,rue <strong>de</strong> Beyseghem et rue <strong>de</strong>Terrains rues d'An<strong>de</strong>rlecht, duVautour, <strong>de</strong> la Verdure et <strong>de</strong>sDeux maisons d'habitation rue duHeysel, n°s 120 et 136 . . .407,8015.445,—756,02218,—14 mai21 mai25 juin18 juilletMoyersoenComitéd'Acquisitiond'ImmeublesId.Wackers6.426.74223.606.8004.871.915475.800Assiette chemin n° 38 (partie)98,7922 aoûtBeernaert98.790Assiette chemin n° 38 (partie)102,998 octobreVan<strong>de</strong>rkelen102.990ON17.028,6035.583.037


Situation du bienContenance<strong>de</strong>s lotsen m 2DatesNotaireinstrumentantMiseà prixFr.PrixobtenusFr.Ristournepar lesnotairesFraisdiversc) Echanges.2 immeubles rue <strong>de</strong> l'Association,21/23 (échange sans soulte) . .331,—27 févrierBrochée2 parcelles <strong>de</strong> terrain avenue <strong>de</strong>sCroix <strong>de</strong> Guerre (échange avecsoulte)107,9030 avrilActe administratif197.465438,90197.465


IITABLEAU II.Gestion <strong>de</strong>s immeubles. — Situation au 31 décembre 1968.Nombre <strong>de</strong> biensQuartiersImmeubleslouésen entierImmeubleslouéspar partiesTerrainsTotauxNombre <strong>de</strong>locationsDomaine privé.j 1263685638533625—5011610481341300186220Biens acquis pour cause d'utilité publique.1er et 2


oNombre <strong>de</strong> biensQuartiersImmeubleslouésen entierImmeubleslouéspar partiesTerrainsTotauxNombre <strong>de</strong>locationsBiens loués par baux emphytéotiques . . . .46Salle <strong>de</strong> la Ma<strong>de</strong>leine - Galerie Bortier . . .911014Drink-halls, install. sanitaires, station d'essence.1166Legs3147Domaine permanent5275983Domaine non-bâti145145130Ancien hôtel communal <strong>de</strong> Laeken .112Bois <strong>de</strong> la Cambre1515Halles centrales112Plateau du Heysel18Totaux :475 +461 + 154 -1.0901.915Par rapport à 1967 :+ 311— 105


D. — TRAVAUXAu cours <strong>de</strong> l'année 1968, l'entretien courant <strong>de</strong>s bâtimentsa été assuré, comme les années précé<strong>de</strong>ntes mais, en outre,<strong>de</strong> gros travaux d'entretien ont été entamés tels que le renouvellement<strong>de</strong> menuiseries extérieures, <strong>de</strong> toitures et <strong>de</strong> peinture<strong>de</strong> cages d'escaliers.En ce qui concerne la mo<strong>de</strong>rnisation du patrimoine immobilier<strong>de</strong> la <strong>Ville</strong>, les travaux <strong>de</strong> construction <strong>de</strong> l'immeubleà appartements érigé à l'angle <strong>de</strong> la rue du Midi et <strong>de</strong> la rue<strong>de</strong>s Bogards, qui débutèrent en août 1966, se sont terminésfin avril 1968.Au cours du mois d'août 1968, les travaux <strong>de</strong> constructiond'un complexe pour vieux conjoints à Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeekont débuté. Cette réalisation qui comprendra 40 logements et<strong>de</strong>s salles communes, se terminera au début <strong>de</strong> 1970.Les travaux d'aménagement du bâtiment boulevard Anspach,53, sont terminés et les appartements donnés en locationen février 1969.D'autre part, au Cirque Royal, le jeu d'orgue et différentesinstallations intérieures ont été renouvelés.Dans la Salle <strong>de</strong> la Ma<strong>de</strong>leine, les peintures <strong>de</strong> la gran<strong>de</strong>salle <strong>de</strong> fêtes ainsi que <strong>de</strong>s communs <strong>de</strong> la partie bureaux,ont été renouvelées. La partie du bâtiment sinistrée par unincendie a été remise en état.Un programme <strong>de</strong> mo<strong>de</strong>rnisation du patrimoine immobilier<strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> a été accepté par le Collège vers fin 1968. Cetterénovation sera répartie sur une pério<strong>de</strong> d'environ 10 ans etpeut être divisée en trois parties :1) Démolition <strong>de</strong>s bâtiments qui ne sont pas susceptiblesd'être mo<strong>de</strong>rnisés, par exemple la rue Van Artevel<strong>de</strong>.L'étu<strong>de</strong> <strong>de</strong> cet avant-projet est actuellement terminée et lestravaux pourraient commencer au cours du <strong>de</strong>uxième semestre<strong>de</strong> 1970.2) Mo<strong>de</strong>rnisation <strong>de</strong>s bâtiments qui sont encore en bon étatactuellement. Les étages <strong>de</strong>s bâtiments <strong>de</strong>s boulevards cen-71


traux dont les rez-<strong>de</strong>-chaussées ont été mo<strong>de</strong>rnisés par leslocataires respectifs, pourraient faire l'objet <strong>de</strong> travauxd'aménagement et <strong>de</strong> confort.3) Vente <strong>de</strong> propriétés isolées qui ne présentent aucune valeurspéciale pour le patrimoine.Tableau récapitulatif <strong>de</strong>s travaux.1) Travaux <strong>de</strong> gros entretien et entretien locatif.Travaux exécutés par <strong>de</strong>s entrepreneurs agrééspar voie d'adjudication publique . . . . fr. 5.278.7092) Travaux exécutés par divers services . . . 1.109.1773) Travaux divers effectués par appel à l'entrepriseprivée 2.560.7364) Mo<strong>de</strong>rnisation.— Construction d'un immeuble àappartements à l'angle <strong>de</strong>srues du Midi et <strong>de</strong>s Bogards . 16.658.600— Construction d'un complexed'habitations pour vieux conjointsà Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek4.408.400— Achèvement <strong>de</strong> l'immeubleboulevard Anspach, 53 . . 2.526.051— Travaux exécutés au CirqueRoyal 5.170.705— Travaux exécutés à la Salle <strong>de</strong>la Ma<strong>de</strong>leine 613.50129.377.25738.325.87972


Mesurages.Par suite <strong>de</strong> manque <strong>de</strong> personnel, les différents mesuragesnécessaires pour les ventes ainsi que l'établissement <strong>de</strong>s dossierspour les <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s <strong>de</strong> permis <strong>de</strong> lotir, ont été confiés à<strong>de</strong>s géomètres du secteur privé.E. — ORGANISMES AUXQUELS LA VILLEEST AFFILIEE1. — S.A. « Le Foyer Bruxellois ».Les six mandats d'administrateur réservés à la <strong>Ville</strong> sontactuellement attribués à M. le Bourgmestre Cooremans,M. l'Echevin Morelle, MM. les Conseillers Mergam, Pellegrin,Leblanc et Schouppe.Un mandat <strong>de</strong> commissaire est attribué à M. le ConseillerVan<strong>de</strong>kerckhoven.Il n'a pas été attribué <strong>de</strong> divi<strong>de</strong>n<strong>de</strong> pour l'exercice 1968.2. — Société Coopérative « Le Foyer Laekenois ».Trois mandats d'administrateur sont réservés à la <strong>Ville</strong>. Ilssont détenus actuellement par M. l'Echevin De Rons, parM. De Boeck et M m e Avella, Conseillers communaux.Un mandat <strong>de</strong> commissaire est attribué à M. Deschuyffeleer,Conseiller communal.Il n'a pas été attribué <strong>de</strong> divi<strong>de</strong>n<strong>de</strong> pour l'année 1968.5. S.A. du « Logement <strong>de</strong> l'Agglomération bruxelloise ».La <strong>Ville</strong> est représenté dans cette société par M. l'EchevinDe Rons et MM. les Conseillers Mergam et Van<strong>de</strong>kerckho-73


ven. En outre, au sein du Collège <strong>de</strong>s commissaires, M m e Servaes,Conseiller communal détient un mandat.Il n'a pas été attribué <strong>de</strong> divi<strong>de</strong>n<strong>de</strong> pour l'exercice 1968.4. — Société Coopérative « Société Régionale du Logementpour le Grand <strong>Bruxelles</strong> » (Sorelo).Au sein <strong>de</strong> cet organisme, la <strong>Ville</strong> détient un mandat d'administrateurattribué actuellement à M. Leblanc, Conseillercommunal.Il n'a pas été attribué <strong>de</strong> divi<strong>de</strong>n<strong>de</strong> pour l'exercice 1968.5. — S.A. du Crédit pour l'arrondissement <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>« L'Habitation Economique ».M. l'Echevin De Rons détient un mandat d'administrateurau sein <strong>de</strong> cette société.Le divi<strong>de</strong>n<strong>de</strong> attribué à la <strong>Ville</strong> pour l'année 1968 s'élèveà 40.000 francs.6. — S.A. du Canal et <strong>de</strong>s Installations Maritimes <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>.La <strong>Ville</strong> est représentée au Conseil d'Administration partrois administrateurs : MM. De Boeck, Deschuyffeleer etM""' Avella, Conseillers communaux.La rente annuelle <strong>de</strong> 363.886 francs due à la <strong>Ville</strong> a étépayée pour l'exercice 1968.Il n'est pas attribué <strong>de</strong> divi<strong>de</strong>n<strong>de</strong>.7. — A.S.B.L. « Le Centenaire ».Aux termes <strong>de</strong>s statuts, sont membres <strong>de</strong> droit du Conseild'Administration : M. le Bourgmestre, en qualité <strong>de</strong> Prési<strong>de</strong>nt,et MM. les Echevins ayant dans leurs attributions les Travauxpublics, l'Instruction publique et les Propriétés communales,en qualité <strong>de</strong> Vice-Prési<strong>de</strong>nts.74


Conformément au contrat régissant la concession du droitd'occuper et d'exploiter les Grands Palais du Centenaire etleurs dépendances, une re<strong>de</strong>vance <strong>de</strong> 1.100.000 francs, comptetenu <strong>de</strong> l'augmentation <strong>de</strong> l'indice <strong>de</strong>s prix à la consommation,a été payée à la <strong>Ville</strong> pour l'exercice 1968.F. — SECTION COMMERCEA. Repos hebdomadaire.Aucune nouvelle branche du commerce ou <strong>de</strong> l'artisanatn'a fait l'objet d'un arrêté, pris en exécution <strong>de</strong> la loi instaurantle repos hebdomadaire.De ce fait, l'activité en ce domaine a été forcément réduite.Seules ont été enregistrées :13 inscriptions nouvelles <strong>de</strong> commerçants qui ont choisi unjour <strong>de</strong> repos hebdomadaire ;19 inscriptions modificatives.Cependant, le Collège a pris, au cours <strong>de</strong> ce même exercice,sept arrêtés <strong>de</strong> dérogation au jour <strong>de</strong> repos hebdomadaire àl'occasion <strong>de</strong> fêtes <strong>de</strong> quartier, kermesses, jours fériés et fêtes<strong>de</strong> fin d'année.B. Relations extérieures.La Section « Commerce » est sollicitée très souvent pourai<strong>de</strong>r certains commerçants ou groupements et sociétés belgeset étrangères, à résoudre divers problèmes.De nombreuses <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s ont ainsi été examinées, dontcertaines ont nécessité une étu<strong>de</strong> ou enquête plus ou moinslongue.C. Cautions et garanties financiers.Comme chaque année, la <strong>Ville</strong> s'est portée garante <strong>de</strong>sdroits <strong>de</strong> douane pour l'entrée temporaire en Belgique <strong>de</strong>s75


est:Chapitre VSûretém.UniPolicelumI. Crimes, délits et contraventions - statistique générale.A) Crimes et délits contre la paix publique.B) Crimes et délits contre les presonnes.C) Crimes et délits contre les propriétés.D) Infractions prévues par <strong>de</strong>s lois spéciales.E) Généralités.F) Statistiques comparatives (PV établis - Incendie -Protection jeunesse - Vols d'autos - Autres vols).II.Arrestations.A) Statistique générale.B) Statistique comparative (5 <strong>de</strong>rnières années).C) Arrestations effectuées sur la voie publique <strong>de</strong> personnessignalées au B.C.S.III. Service <strong>de</strong>smœurs.A) Etablissements fermés par décision du Bourgmestre(art. 11 <strong>de</strong> l'arrêté-loi du 14 novembre 1939).B) Statistique comparative <strong>de</strong>s enquêtes en matièred'outrage aux bonnes mœurs.77


IV. Parquet du Tribunal <strong>de</strong> police.A) Statistique générale.B) Statistique comparative.V. Infractions en matière <strong>de</strong> roulage.A) Statistique comparative.B) Relevé mensuel.VI. Personnel.VII. Matérielroulant.A) Relevé détaillé au 31 décembre 1968.B) Nombre <strong>de</strong> kilomètres parcourus par les différentescatégories <strong>de</strong> véhicules.VIII. Matériel <strong>de</strong> transmission.IX. Armement.X. Ecole pour agents <strong>de</strong> police.XI. Briga<strong>de</strong> canine.78


I. Statistique générale <strong>de</strong>s crimes et délits LénoncCRIMES, DELmiETCCJanvier Février Mars AvrilA) Crimes et délitscontre la paix publique.Abus d'autoritéComplots et attentats contre le Roi et laFamille Royale et autres complots . . .Cris séditieuxContrefaçon et falsification d'effets publicsou <strong>de</strong> billets <strong>de</strong> banque, <strong>de</strong> titres publicsou privésCultes (infractions y relatives)Destruction ou dégradation <strong>de</strong> tombeaux, <strong>de</strong>monuments publics et d'objets d'art, titresou documents1316Distribution ou publication d'écrits sans nomd'auteur ou d'imprimeurEvasion <strong>de</strong> détenus14Engagements habituels au Mont-<strong>de</strong>-Piété pourautruiFausse monnaie (altération ou émission) . .Faux en écritures et dans les dépêches (falsification<strong>de</strong> certificats, passeports) . . . .Faux témoignage, subornation <strong>de</strong> témoins,fausse déclaration d'experts ou d'interprète.Immixtion dans les fonctions publiquesMendicitéPort <strong>de</strong> faux nom et port illégal <strong>de</strong> titres <strong>de</strong>noblesse, décorations, uniformes, costumes .Port d'armes prohibéesRébellion et outrages envers les dépositaires<strong>de</strong> l'autorité et <strong>de</strong> la force publique .41291131180


ces à la police pendant l'année 1968.ONTRAVENTIONSJuin Juillet Août Sept. Oct. Nov. Dec. Total[82332316722121131120513665537667151311141811124414116546141714131714121661


I. Statistique générale <strong>de</strong>s crimes et délits détCRIMES, DELITSElJanvier Février Mars AvrilA) Crimes et délitscontre la paix publique.Complots et attentats contre le Roi et laFamille Royale et autres complots . . .Contrefaçon et falsification d'effets publicsou <strong>de</strong> billets <strong>de</strong> banque, <strong>de</strong> titres publicsDestruction ou dégradation <strong>de</strong> tombeaux, <strong>de</strong>monuments publics et d'objets d'art, titres513167Distribution ou publication d'écrits sans nomd'auteur ou d'imprimeur2141Evasion <strong>de</strong> détenus1Engagements habituels au Mont-<strong>de</strong>-Piété pourFausse monnaie (altération ou émission) . .2Faux en écritures et dans les dépêches (falsification<strong>de</strong> certificats, passeports) . . . .Faux témoignage, subornation <strong>de</strong> témoins,fausse déclaration d'experts ou d'interprète.7685Immixtion dans les fonctions publiques . .MendicitéPort <strong>de</strong> faux nom et port illégal <strong>de</strong> titres <strong>de</strong>noblesse, décorations, uniformes, costumes .1143Port d'armes prohibéesRébellion et outrages envers les dépositaires<strong>de</strong> l'autorité et <strong>de</strong> la force publique . .41291131161580


aoncés à la police pendant l'année 1968.(" CONTRAVENTIONSvlai Juin Juillet Août Sept. Oct. Nov. Dec. Total48233231673221211311205133665537667151311141841124414116546161417141317141216681


JanvierFévrierVagabondage qualifiéVagabondage simple .Vagabondage spécial10212B) Crimes et délitscontre les personnes.Adultère et complicité. Entretien <strong>de</strong> concubinesous le toit conjugalIAbandon, exposition ou délaissement d'enfants7 | 3Abandon <strong>de</strong> famille 3 3Acci<strong>de</strong>nts <strong>de</strong> travailAssassinatAssassinat (tentative d')Attentat à la pu<strong>de</strong>urAttentat à la liberté individuelle . . . .AvortementBigamieBlessures ou coups volontaires . . . . 85 IBlessures ou coups involontairesBlessures ou coups ayant entraîné la mortsans intention <strong>de</strong> la donnerJ175 ICalomnie, diffamation, dénonciation calomnieuseet injures graves | 4 |Concussion et détournements par <strong>de</strong>s fonctionnairespublicsCorruption d'un fonctionnaire, officier publicou personne chargée d'un service publicDébauche et enlèvement <strong>de</strong> mineurs . . . .Destructions (par bombar<strong>de</strong>ments, etc.) . .Duel82


Juin Juillet Août Sept. Oct. Nov. Dec.171720171107735113542711416131519201610 1098908685931121102161871802071931781691112411583


Janvier Février Mars AvrilEnlèvement, recel, suppression, substitutionou supposition d'enfantEmpoisonnementExercice illégal <strong>de</strong> l'art <strong>de</strong> guérir . . . .Falsification <strong>de</strong> boissons et <strong>de</strong>nrées . . . .Homici<strong>de</strong> involontaire (par défaut <strong>de</strong> prévoyanceou <strong>de</strong> précaution)Infantici<strong>de</strong>InhumationsMenaces <strong>de</strong> mortMeurtresMeurtres (tentative <strong>de</strong>)Outrages publics aux bonnes mœurs . . . .121111199101111271518Parrici<strong>de</strong>sRupture <strong>de</strong> ban <strong>de</strong> surveillanceSéquestrationViolC) Crimes et délitscontre la propriété.Abus <strong>de</strong> confiance9Association <strong>de</strong> malfaiteursAttentats à la bombe2Banqueroute frauduleuse et frau<strong>de</strong> commisesdans les faillitesBris <strong>de</strong> clôtureBris <strong>de</strong> scellés1313Contrefaçon ou falsification <strong>de</strong> sceaux, timbres,poinçons et marques, usage <strong>de</strong> sceaux,timbres, poinçons et marques contrefaits oufalsifiés, etcDestruction <strong>de</strong> clôtures, déplacements ou suppression<strong>de</strong> bornes et pieds corniers . . .1284


Mai Juin Juillet Août Sept. Oct. Nov. Dec. Total320101665102171114161221112111215912023111911481311188151441121183315161131211563942215913911162324217313033177149721515623885


Janvier Février MarsDétournementsEmission <strong>de</strong> chèques sans provision . . . .EscroqueriesExtorsion (chantage)GrivèlerieHausse ou baisse <strong>de</strong>s prix <strong>de</strong>s <strong>de</strong>nrées, marchandisesou effets publics par moyens frauduleux,hausse illicite, stockage . . . .231762131445131356115Incendie involontaireIncendie volontaireLoteriesMaisons <strong>de</strong> jeuMaisons <strong>de</strong> prêt sur gagesMaraudage-PillageRecel et cel frauduleuxSoustraction et détournement d'objets saisis et<strong>de</strong> <strong>de</strong>niers publicsStupéfiantsTraites imaginairesViolation <strong>de</strong> domicileViolation du secret <strong>de</strong>s lettresVols simplesTentative <strong>de</strong> vol simpleVolsqualifiés6521187202334022222322146422224206D) Infractions prévuespar les lois spéciales.AccisesAffichage <strong>de</strong>s prixAtteinte au crédit <strong>de</strong> l'EtatArt <strong>de</strong> guérirArmes (loi du 3-1-1933)ChasseChemins <strong>de</strong> fer et tramways86


Mai Juin Juillet Août Sept. Oct. Nov. Dec. Total206621623593419317205110571633611612161820621835174316941882119471156751616921174362171 _181081121791162392362177611062612422823193110993315353131892624822599116716812383126342038681111422542911737172912.4393022.59927287


Janvier Février Mars( ommerce ambulant (A.R. du 28-11-1939) .Débits <strong>de</strong> boissons fermentéesDésertions et absencesDroits d'auteursEtablissements dangereux, insalubres ou incommo<strong>de</strong>sEpizootieExpulsionFrau<strong>de</strong>s électoralesFrau<strong>de</strong>s fiscalesIvresse publiqueLois électoralesLois scolairesMort subiteNavigation aérienneOffenses envers la Famille Royale, images,emblèmes, écrits, imprimés (loi du 6-4-1847)Occultation (A.R. du 30-8-1939)Paiement <strong>de</strong>s salaires aux ouvriers (loi du15-8-1897)Permis <strong>de</strong> travail (A.R. du 30-9-1939) . . .PêchePigeons voyageursPolice <strong>de</strong>s étrangers (recensement) . . . .Poste aux lettresPolice maritimePolice sanitaire <strong>de</strong>s animeux domestiques . .Poursuites en vertu <strong>de</strong> la loi du 8-4-1965 surla protection <strong>de</strong> la jeunesseProtection <strong>de</strong>s enfants employés dans les professionsambulantes et loi concernant letravail <strong>de</strong>s femmes, <strong>de</strong>s adolescents et <strong>de</strong>senfants dans les établissements industriels(lois <strong>de</strong>s 26-8-1888 et 13-12-188) . . . .Prostitution (loi du 21-8-1948)11562204621160117116 23 3388


ai Juin Juillet Août Sept. Oct. Nov. Dec.3603706341656156171411311418301212211221194436171489


Janvier Février Mars AvrilProtection <strong>de</strong>s ouvriers contre les acci<strong>de</strong>ntsdu travail et la salubrité <strong>de</strong>s ateliers . . .Provocation à commettre <strong>de</strong>s crimes ou <strong>de</strong>sdélits (loi du 25-3-1891)Offres ou propositions <strong>de</strong> commetre certainscrimes (loi du 7-7-1875)Rage canineRégime <strong>de</strong> l'alcoolSubstances explosibles ou inflammables . .Statut <strong>de</strong> l'hôtellerieTimbre (Co<strong>de</strong> du)Vente <strong>de</strong> boissons et <strong>de</strong>nrées alimentairesVente publique <strong>de</strong> marchandises neuves . .Délits divers8110495Suici<strong>de</strong>s344Tentatives <strong>de</strong> suici<strong>de</strong>Disparitions8116131021618P.V. d'information <strong>de</strong> grèvesE) Généralités,a) Procès-verbaux.1. Nombre <strong>de</strong> procès-verbaux dressés en matièrejudiciaire :a) plaintes directesb) <strong>de</strong>voirs prescrits2. Nombre <strong>de</strong> procès-verbaux dressés en matièreadministrative1.3113.58223+ 35(8e D 0 ")1.1693.452241.3173.713221.1683.347223. Nombre <strong>de</strong> procès-verbaux dressés en matière<strong>de</strong> police9.9668.0079.4057.530b) Indicateurs administratifet judiciaire.Pièces traitées aux indicateurs (nombre <strong>de</strong>)31.77330.02132.33227.45790


li Juin Juillet Août Sept. Oct. Nov. Dec. Total11323,587>058174311191.2323.340246.58625.86517559161.1483.357116.22425.75219373181.1603.074176.30126.5177539311.2263.4091610.65528.02513878101.3103.7971811.52132.0841118446171.1823.347169.91629.104211057621Total :1.2323.268169.032Total :28.294611213965499522011323,587>058174311191.2323.340246.58625.86517559161.1483.357116.22425.75219373181.1603.074176.30126.5177539311.2263.4091610.65528.02513878101.3103.7971811.52132.0841118446171.1823.347169.91629.104211057621Total :1.2323.268169.032Total :28.29414.92011323,587>058174311191.2323.340246.58625.86517559161.1483.357116.22425.75219373181.1603.074176.30126.5177539311.2263.4091610.65528.02513878101.3103.7971811.52132.0841118446171.1823.347169.91629.104211057621Total :1.2323.268169.032Total :28.29414.64341.293264103.76811323,587>058174311191.2323.340246.58625.86517559161.1483.357116.22425.75219373181.1603.074176.30126.5177539311.2263.4091610.65528.02513878101.3103.7971811.52132.0841118446171.1823.347169.91629.104211057621Total :1.2323.268169.032Total :28.294159.96811323,587>058174311191.2323.340246.58625.86517559161.1483.357116.22425.75219373181.1603.074176.30126.5177539311.2263.4091610.65528.02513878101.3103.7971811.52132.0841118446171.1823.347169.91629.104211057621Total :1.2323.268169.032Total :28.294 348.33291


F) Statistiques comparatives.NOMBRE DE PROCES VERBAUXDRESSES EN MATIERE JUDICIAIRE1958 1963 1964 1965 1966 1967 1968PROCÈS VERBAUX EN POLICE 90.101 61.110 77725 92892 87982 106750 103768DEVOIRS PRESCRITS 46877 38.320 62848 51564 44432 41.555 41233PLAINTES DIRECTES 16451 13808 12789 13513 16487 14.154 14 641


NOMBRE D'ENQUETES FAITES EN MATIERED'INCENDIES200196180160Ko1201U1 0080]83 M- 831958 119651 19661 1967 196893


F) Statistiques comparatives.NOMBRE DE PROCES VERBAUXDRESSES EN MATIERE JUDICIAIRE1958 1963 1964 1965 1966 1967 1968PROCÈS VERBAUX EN POLICE 90.101 61.110 77.725 92892 87982 jl 06750 103768DEVOIRS PRESCRITS 46877 38.320 42848 51564 44.432 41.555 41233PLAINTES DIRECTES 16451 13808 12789 13.513 16.487 14.154 14.641


NOMBRE D'ENQUETES FAITES EN MATIERED'INCENDIES200196180160KO1201U83 JL 83I 119581 11965i i1966i i1967196893


NOMBRE D'ENQUETESDE PROTECTIONFAITES EN MATIEREDE L'ENFANCEï2294220322572 00020131600U00I2 00|10019288001600120019 58 965 1966 1967 96894


NOMBRE D'ENQUETES FAITES EN MATIEREDE VOLS D'AUTOS OU DANS DES VEHICULESEN STATIONNEMENTuoo13191200100010779681164eoo600601£002000958965 966 967 96895


NOMBRE D'ENQUETES FAITES EN MATIERED'AUTRES VOLS4500F£252400035003737MIL3LSL3946300025 002000150010005001958 965 966 1967 96896


H. AnJ tarions.A) StatistiJgéiié^'Relevé numérique <strong>de</strong>s personnes écronéesDIVISIONS DE POLICEjudiciaireEn vertu <strong>de</strong>s circulairesdu Procureur généralDispositions <strong>de</strong> l'autoritéadministrativemilitaireUneW<strong>de</strong> r<strong>de</strong> 1 ,boniBriga<strong>de</strong> <strong>de</strong>s mœurs . . .13Permanence centrale . . .25Briga<strong>de</strong> judiciaire . . . .39l r e Division992 e Division993 e Division1314 e Division805 e Division276 e Division257 e Division328 e Division409 e Division210 e Division3Police du Parquet . . . .Sûreté publiqueGendarmerie1687349Totaux1.13954398


ns.érale.mot communal (Amigo) pendant l'année 1968.JSk%nenuitsur—nan<strong>de</strong>litkIvresseMesure<strong>de</strong> police(mendicité -soupçonné<strong>de</strong> vagabondage)ProstitutionMesure<strong>de</strong> policeet désordreTotal2'm156133'102331281822510132123151226945335669531111122220121341327681421413115574254862190856392771341869516879358'543 33 856 3 1.216 3.79099


POLICEPERSONNES ECROUEES AU DEPOT COMMUNAL PAR LAANNEES 1958 1965 1966 1967 1968POLI CE DU PARQUET 317 161 162 1U 168SURETE PUBLIQUE 22 3 7 1 7GENDARMERIE 183 220 245 287 358POLICE DE BRUXELLES 3002 27U 2731 3053 3257TOTAL 352£ 3099 3U5 3455 3790NOMBRE DE PERSONNES HEBERGEES^AU DEPOT COMMUN


NOMBRE DE PERSONNES HEBERGEES AU DEPOT COMMUNALA LEUR DEMANDEGOO 55750053354340030024727029825320010001958 1963 1964 1965 1966 1967 1968


NOMBRE DE PERSONNES ARRETEES ET ECROUEES AUDEPOT COMMUNAL POUR IVRESSE PUBLIQUE120010001U9 1158996109192910228568006004002001958 1963 1964I I I L1965 j 1966 1967 1968| NOMBRE DE PER SONNE S A R R E T E E S ETM_l SE_S _A _l_ A. \


NOMBRE DE PERSONNES ARRETEES ET MISES A LADISPOSITION DE L'AUTORITE ADMINISTRATIVE3303002952702S020018917622215010085501958 1963 1964 1965 1966 1967 1968


oNOMBRE DE PERSONNES ARRETEES ET MISES A LADISPOSITION DE L'AUTORITE JUDICIAIRE10861000860 84897S93180060060362940020001 11958i1963ii i1964• i19 65 1966i i1967 19 681 NOMBRE DE PERSONNES ARRETEES ET MISES A V_ A \


NOMBRE DE PERSONNES ARRETEES ET MISES A LADISPOSITION DE L'AUTORITE MILITAIRE1013121958 1963 1964 1965 1966 1967 1968


] NOMBRE DE PERSONNES ARRETEES ET MISES A l A. \NOMBRE DE PERSONNES ARRETEES ET MISES A LADISPOSITION DE L'AUTORITE JUDICIAIRE10861000860 84897593180060060362940020001 11958i1963ii i1964 19 65i i19 66i1967ii i19 68


NOMBRE DE PERSONNES ARRETEES ET MISES A LADISPOSITION DE L'AUTORITE MILITAIRE


uoo1200NOMBRE DE PERSONNES ARRETEES ETECROUEES PAR SUITE DE TOUTE MESUREDE POLICE12491000800600S92537573681 690(.0033520001 11958l 11963i i1964 1965r— 1 H1966i i1967 1968


III. Service <strong>de</strong>s mœurs.A) Relevé <strong>de</strong>s maisons dans lesquelles tout débit <strong>de</strong> boissonsà été interdit par décision <strong>de</strong> M. le Bourgmestre.(Application <strong>de</strong> l'A. L. du 14 novembre 1939 — article 11).Une maison a été frappée d'interdiction.0?A01Al108O


B) Statistique comparative.NOMBRE D'ENQUETES FAITES EN MATIERED'OUTRAGES PUBLICS AUX BONNES MOEURS22S200208 2 09 2091751751621501251007550251958 1965 1966 1967 Ï968I109


III. Service <strong>de</strong>s mœurs.A) Relevé <strong>de</strong>s maisons dans lesquelles tout débit <strong>de</strong> boissonsà été interdit par décision <strong>de</strong> M. le Bourgmestre.(Application <strong>de</strong> l'A. L. du 14 novembre 1939 — article 11).Une maison a été frappée d'interdiction.co O—_0)C\JC\J"c\j—ICVJ1C\JCMCM_C\JC\J—CVJco-|108CM


B) Statistique comparative.NOMBRE D'ENQUETES FAITES EN MATIERED'OUTRAGES PUBLICS AUX BONNES MOEURS225200208 2 09 20917517S16215012510075501958 1965] 1966 1967 19681109


A) Statistique générale.11 Statistique <strong>de</strong>s affaires traitées par le parquetdu tribunal <strong>de</strong> police en 1968.(Arrêtées au 31 janvier 1969)Affaires judiciaires inscrites aux notices . . . 160.634Propositions transactionnelles émises . . . . 97.000*Propositions transactionnelles émises et non suiviesd'effet 12.610*Affaires judiciaires inscrites et liquidées par voietransactionnelle 64.741Affaires judiciaires inscrites et portées directementà l'audience 9.852Affaires judiciaires inscrites et portées à l'audienceaprès proposition <strong>de</strong> transaction restée sanssuite 10.229Affaires judiciaires inscrites sur lesquelles il n'apas encore été statué 586Affaires judiciaires inscrites, classées sans suite,transmises pour disposition à d'autres parquets,connexes, etc 26les­léesSur 84.822 affaires judiciaires inscrites en 1968.quelles <strong>de</strong>s poursuites se justifiaient, 64.741 ont étépar transaction — 20.081 ont été portées à l'audienmontant comprend également <strong>de</strong>s affaires <strong>de</strong> 1967


2) Détail <strong>de</strong>s affaires jugées par le tribunal <strong>de</strong> policeen 1968.iContraventions au Co<strong>de</strong> pénal, aux lois spéciales etrèglements divers non repris ci-<strong>de</strong>ssus . . . . 22.863Personnes déclarées civilement responsable : 4.958Contraventions aux Règlements sur le colportage oule commerce ambulant 42Contraventions à Farrêté-loi sur l'ivresse . . . . 730Contraventions à la loi sur l'obligaton scolaire . . —Vagabondage et mendicité 325Délits forestiers 8Total : 23.968IiIIfl111


IV. Parquet du Tribunal <strong>de</strong> Police.A) Statistique générale.1) Statistique <strong>de</strong>s affaires traitées par le parquetdu tribunal <strong>de</strong> police en 1968.(Arrêtées au 31 janvier 1969)Affaires judiciaires inscrites aux notices . . . 160.634Propositions transactionnelles émises . . . . 97.000Propositions transactionnelles émises et non suiviesd'effet 12.610*Affaires judiciaires inscrites et liquidées par voietransactionnelle 64.741Affaires judiciaires inscrites et portées directementà l'audience 9.852Affaires judiciaires inscrites et portées à l'audienceaprès proposition <strong>de</strong> transaction restée sanssuite 10.229Affaires judiciaires inscrites sur lesquelles il n'apas encore été statué 25.686Affaires judiciaires inscrites, classées sans suite,transmises pour disposition à d'autres parquets,connexes, etc 50.126Sur 84.822 affaires judiciaires inscrites en 1968, pour lesquelles<strong>de</strong>s poursuites se justifiaient, 64.741 ont été liquidéespar transaction — 20.081 ont été portées à l'audience.* Ce montant comprend également <strong>de</strong>s affaires <strong>de</strong> 1967.110


2) Détail <strong>de</strong>s affaires jugées par le tribunal <strong>de</strong> policeen 1968.Contraventions au Co<strong>de</strong> pénal, aux lois spéciales etrèglements divers non repris ci-<strong>de</strong>ssus . . . . 22.863Personnes déclarées civilement responsable : 4.958Contraventions aux Règlements sur le colportage oule commerce ambulant 42Contraventions à l'arrêté-loi sur l'ivresse . . . . 730Contraventions à la loi sur l'obligaton scolaire . . —Vagabondage et mendicité 325Délits forestiers 8Total : 23.968111


B) Statistique comparative.PARQUET DU TRIBUNAL DE POLICEAffaires judiciairesa. -INSCRITES AUX NOTICES i 1b. - U O U I D E E S PAR TRANSACTION rrr^lc. - JUGÉES mmd. - CLASSEES SANS SUITE OUTRANSMISES A D'AUTRES PARQUETS P7T?1112


A) Statistique comparative.NOMBRE D'INFRACTIONS DE ROULAGE CONSTATEES AU COURSDES ANNEES 1959-1966-1967-1968U11840 000300003ZS72 31180 3057520.00010.00001959 1966 1967 1968


VI. Administration du presonnel.En 1968, il a été procédé au recrutement <strong>de</strong> 13 agents <strong>de</strong>police stagiaires.23 départs se sont produits par suite <strong>de</strong> mises à la pension,licenciements ou décès.OCDCM00"CMCMCO­COCMLO"CM"CMCM-sj—1CM"CM;E CM00^CÛ-E115o"CM


EFFECTIFS DE POLICE AU 31 / 12 DE CHAQUE ANNEE\GRADESEffectifsorganiquesServices PP ServicesEFFECTIFS REELSServices PP Services PP Services PP Services PPCOMMISSAIRE EN CHEF 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0COMMISSAIRE 9 5 7 4 8 5 9 5 9 5 8 5COMMISSAIRE ADJ. INSPECTEUR 22 2 21 2 23 1 21 1 23 1 22 1COMMISSAIRE ADJOINT 61 12 43 4 56 12 59 12 61 12 63 12A GENT-SPECIAL 130 0 115 4 127 3 127 3 127 2 128 1ASSISTAN1E 10 0 2 0 7 0 7 0 7 0 7 0AAr.FNTG E N T '"jeteurbrigadier1035 0 955 6 793 3 785 2 767 2 761 1GARDIEN DE SQUARE 40 0 14 G 4 0 4 0 4 0 3 0TOTAUX 1308 19 1158 25 1019 24 1013 23 999 22 993 20TOTAL GENERAL 1327 1183 1043 1036 1021 10131 ANNEES 1958 1965 1966 1967 1968PP. PAROLUET DE POLICE


POLICERecrutementANNEES 1958 19 8 5 19 66 1967 1968| AGENTS S 103 22 35 16 13CANDIDATS - CA 3 0 | 1 0 0ASSISTANTES 5 0 1 ! 0 0TOTAL 111 22 37 16 1 3


POLICE - PERSONNELMISES A LA RETRAITE - DEMISSIONS - REVOCATIONSDECES ET ANNULATIONS DE NOMINATIONS PROVISOIRES.ANNEES 1958 1965 1966 1967 1968ANNULATIONS L L 9 3 1REVOCATIONS L 1 0 1 0DECES 6 L 3 6 2DEMISSIONS 13 17 12 3 3PENSIONNES 37 35 20 18 15TOTAL 64 61 U 31 21


VIL Matériel roulant.A) Nombre <strong>de</strong> véhicules au 31 décembre 1968 :— 30 motos Harley-Davidson ;— 30 voitures Peugeot 404 ;— 2 camionnettes légères Bedford ;— 5 camionnettes Peugeot ;— 5 camions Peugeot ;— 3 vélomoteurs.B) Nombre <strong>de</strong> kilomètres parcourus en 1968 :— 154.838 km par les motos ;— 745.069 km par les véhicules automobiles ;— 11.023 km par les vélomoteurs.*VIII. Matériel <strong>de</strong> transmission.A) Central 13.28.40 (numéro unique).— 1 central téléphonique automatique (capacité : 300numéros) ;— 11 centraux secondaires automatiques (capacité : 20numéros chacun) ;— 2 tables <strong>de</strong> distribution ;— 11 postes opérateurs ;— 250 postes téléphoniques en service.B) Réseau d'alarme police-pompiers.1 table téléphonique (capacité: 150 numéros) ;— 106 bornes d'alarme en service.119


C) Téléscripteurs.1 central automatique (capacité : 20 numéros) ;— 17 téléscripteurs en service.D) Radio.— 1 station <strong>de</strong> base émettrice-réceptrice à 4 fréquences;— 73 postes mobiles :E) Central 906.— 31 sur voitures ;— 10 sur camions et camionnettes ;— 10 sur motos ;— 22 portatifs.Il s'agit d'un central téléphonique intercommunal réservéaux appels urgents <strong>de</strong>stinés à la police. Le poste central estsitué dans les bâtiments <strong>de</strong> la Division Centrale <strong>de</strong> Police.IX. Armement.A) Individuel.— 1.225 pistolets FN mod. 22, cal. 7,65 ;— 41 pistolets FN mod. 10, cal. 7,65 ;— 128 pistolets MAP, cal. 7,65 ;— 1.500 matraques en caoutchouc.B) Collectif.— 50 carabines US .30, cal. 7,62 ;— 5 fusils FAL/FN, cal. 7,62 ;— 100 gourdins <strong>de</strong> 80 cm <strong>de</strong> long ;— 50 boucliers.*120


X. Ecole <strong>de</strong> police.La fréquentation <strong>de</strong> cette école est obligatoire pour tous lescandidats agents <strong>de</strong> police <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> et elle est égalementaccessible, moyennant rétributions à la <strong>Ville</strong>, aux recrues pro-venant <strong>de</strong> corps <strong>de</strong> police <strong>de</strong> l'agglomération.eiUfeDurée <strong>de</strong> l'instruction : 12 semaines environ.En 1968, l'instruction a été donnée à 31 recrues, soit :— en section française : 14 dont 7 provenant d'une autrecommune ;— en section néerlandaise : 17 dont 11 provenant d'une autrecommune., - *lunalrcsr * *je»XI. Briga<strong>de</strong> canine.Cette unité comptait 13 chiens au 31 décembre 1968.121


Corps <strong>de</strong> Sapeurs-PompiersTABLEAUX STATISTIQUES DE L'ACTIVITEEN L'ANNEE 1968LISTE DES TABLEAUXI. — Situation <strong>de</strong>s effectifs au 31 décembre 1968.II. — Dénombrement <strong>de</strong>s avertissements.III. — Mo<strong>de</strong>s d'extinction et dénombrement <strong>de</strong>s feux.IV. — Relevé <strong>de</strong>s causes présumées <strong>de</strong>s incendies.V. — Sauvetages et évacuations <strong>de</strong> personnes, blessées,brûlées ou intoxiquées et mortes dans les incendies.VI. — Sauvetages et évacuations <strong>de</strong> personnes en <strong>de</strong>hors<strong>de</strong>s incendies.VII. — Interventions diverses.VIII. — Répartition <strong>de</strong>s interventions par territoire.IX. — Transports effectués par autoambulances.X. — Graphique <strong>de</strong> l'évolution <strong>de</strong>s interventions au cours<strong>de</strong>s cinq <strong>de</strong>rnières années.122


TABLEAU ISituation <strong>de</strong>s effectifs au 31 décembre 1968.Catégorie d'agents NombreOfficiers :Major 1Capitaines-commandants 2Sous-lieutenants 6Mé<strong>de</strong>cin du Corps 1Sous-officiers :Adjudants 6Sergents 22Caporaux et sapeurs :Caporaux 52Sapeurs-pompiers 300Professeur <strong>de</strong> gymnastique 1Total : 391Prévu organiquement 425123


TABLEAU IIDénombrement <strong>de</strong>s avertissements.N»d'ordreCATEGORIENombreI Incendies 824I Sauvetages en <strong>de</strong>hors <strong>de</strong>s incendies . . . 236Acci<strong>de</strong>nts 975Feux <strong>de</strong> cheminée 150I Fausses alertes :a) bien intentionnées 131b) mal intentionnées 16Total: . . . 2.332124


TABLEAU IIIMo<strong>de</strong>s d'extinction et dénombrement <strong>de</strong>s feux.MODES D'EXTINCTION NombreI. — Feux éteints par les particuliers avant l'arrivée<strong>de</strong>s pompiersH. — Feux éteints par les pompiers en utilisant lesmoyens indiqués ci-<strong>de</strong>ssous :En coupant le courant électriquel'arrivée du com­En fermant le robinet commandantbustibleAvec <strong>de</strong>s torchons mouillésAvec du sableAvec <strong>de</strong>s seaux d'eauAvec la pompe à mainAvec une combinaison <strong>de</strong> ces différents moyens . . .Avec l'extincteur au CO 2Avec l'extincteur à poudreAvec la lance mitrailletteAvec une ou <strong>de</strong>ux lignes <strong>de</strong> 45 mmAvec une ligne <strong>de</strong> 65 mmAvec <strong>de</strong>ux lignes <strong>de</strong> 65 mmAvec une ligne <strong>de</strong> 45 mm et une ligne <strong>de</strong> 65 mm ouune lance mitraillette et une ligne <strong>de</strong> 65 mm . . .Avec <strong>de</strong>ux lignes <strong>de</strong> 45 mm et une ligne <strong>de</strong> 65 mm ou2 lances mitraillettes et une ligne <strong>de</strong> 65 mm . . .Avec un plus grand nombre <strong>de</strong> lignesAvec <strong>de</strong>s moyens diversEteint <strong>de</strong> soi-mêmeSans intervention, d'autres corps se trouvant sur leslieuxAvec une lance d'arrosage ou une ligne <strong>de</strong> l'installation<strong>de</strong> secours contre l'incendie du bâtiment . . . .Avec <strong>de</strong> la mousseTotal: . . •125


TABLEAU IVRelevé <strong>de</strong>s causes présumées <strong>de</strong>s incendies.DESIGNATIONNombreI. — IMPRUDENCES ET NEGLIGENCESInflammation d'essence, d'alcool ou autres produitsfacilement inflammables à proximité d'une flammenue ou au contact d'une surface chau<strong>de</strong> ou parétincelleNettoyage d'effets à la benzine, à proximité <strong>de</strong> poêlesou d'une flamme nueRecherche d'une fuite <strong>de</strong> gaz au moyen d'une allumettePapier, bois d'allumage placés trop près d'appareils <strong>de</strong>chauffageEffets d'habillement ou lingerie placés trop près d'appareils<strong>de</strong> chauffageRéchauds à pétrole placés sur <strong>de</strong>s poêles allumés . •Objets mobiliers placés trop près <strong>de</strong> foyers allumés . .Fers à repasser ou chaufferettes électriques, branchés,abandonnésRécipients abandonnés sur <strong>de</strong>s réchauds ou <strong>de</strong>s foyersallumés (carbonisation du contenu)Impru<strong>de</strong>nce <strong>de</strong> fumeur — Cigarettes ou allumettes nonéteintes jetées par mégar<strong>de</strong> dans <strong>de</strong>s bacs à orduresou sur <strong>de</strong>s objets inflammables (mobilier, lingerie,herbes sèches, etc.)Réchauds portatifs, lampes ou bougies allumés placéstrop près <strong>de</strong> tentures ou autres objets inflammablesBougies allumées, abandonnées et placées trop près <strong>de</strong>matières inflammablesChiffons gras, encaustique, etc., oubliés dans le fourd'une cuisinière . . . .126


TABLEAU IV (suite)DESIGNATIONEmmagasinage ou chute <strong>de</strong> suie incomplètement éteinteCendres, braises incan<strong>de</strong>scentes déposées dans <strong>de</strong>sboîtes à ordures ou sur <strong>de</strong>s matériaux combustibles.Emploi d'essence ou <strong>de</strong> pétrole pour allumer un poêleOuvriers ayant communiqué le feu suite à <strong>de</strong>s travaux<strong>de</strong> coupage ou <strong>de</strong> soudure, ainsi que décapage (peinture,vernis, etc.)Enfants jouant avec <strong>de</strong>s allumettesAutres impru<strong>de</strong>ncesH. — VICES DE CONSTRUCTIONOU D'INSTALLATIONPièces <strong>de</strong> bois traversant ou affleurant un conduit <strong>de</strong>fuméeAppareils, tuyaux <strong>de</strong> chauffage domestiques mal isolésdu parquet ou <strong>de</strong>s boiseriesIII. — CAUSESDIVERSESCourts-circuits :— à l'intérieur <strong>de</strong>s bâtiments, éclairages, appareilsménagers divers, etc 91— sur la voie publique, véhicules divers, poteaux<strong>de</strong> l'éclairage public, etc 61Retour <strong>de</strong> flamme au carburateurExplosion ou mauvais fonctionnement d'appareils divers(moteurs, réchauds, lampes)Chutes <strong>de</strong> lampes, <strong>de</strong> bougies ou <strong>de</strong> foyers quelconquesallumésInflammation <strong>de</strong> graisse surchauffée ou <strong>de</strong> particules<strong>de</strong> graisse dans une gaine d'évacuation127


TABLEAU IV (suite)DESIGNATIONFuites <strong>de</strong> gaz enflammées acci<strong>de</strong>ntellement . . . .MalveillanceEtincelles d'appareils <strong>de</strong> chauffageInflammation du réservoir à essence d'une voitureautomobile à la suite d'une collisionFlammèches ou étincelles <strong>de</strong> cheminées voisines ou <strong>de</strong>locomotivesSurchauffe <strong>de</strong> bacs <strong>de</strong> goudron, d'huile, etcInflammation <strong>de</strong> produits chimiquesInflammation <strong>de</strong> l'isolant <strong>de</strong>s fils électriques par surchargeRupture du tuyau en caoutchouc (ou autre matière)d'une bouteille <strong>de</strong> gaz comprimé et inflammable . .Inflammation <strong>de</strong> pellicules <strong>de</strong> café dans un torréfacteurCombustion spontanéeReprise d'incendie (à la suite <strong>de</strong> causes diverses) . .Défectuosité <strong>de</strong> fonctionnement du brûleur ou accumulation<strong>de</strong> mazout dans une installation <strong>de</strong> chauffageDestruction par le feu <strong>de</strong> mauvaises herbes ou autresobjets usagésDiversChute <strong>de</strong> la foudreIV. — CAUSES INCONNUESTOTAL . . .128


TABLEAU VSauvetages et évacuations <strong>de</strong> personnes, blessées, brûlées,ou intoxiquées et mortes dans les incendies.NATURE DES OPERATIONSNombre <strong>de</strong> personnescivilspompiersSauvetages :Par échelle à emboîtement, l'échelleaérienne ou par les escaliers . . . .14Evacuations :Victimes bessées, brûlées ou intoxiquées,dontl'état a nécessité le transport à1753Totaux : . . . 36 3129


TABLEAU VISauvetages et évacuations <strong>de</strong> personnesen <strong>de</strong>hors <strong>de</strong>s incendies.Nombre <strong>de</strong> personnesNATURE DES OPERATIONSvivantes mortes<strong>Bruxelles</strong>Communesadhérentes<strong>Bruxelles</strong>CommunesadhérentesAscenseurs et monte-charge :Personnes bloquées dans unecabine d'ascenseur arrêtéeentre <strong>de</strong>ux niveaux . . .Personne coincée entre lacabine et le palier d'ascen-39151Acci<strong>de</strong>nts <strong>de</strong> la circulation :Tramways :Personnes tombées acci<strong>de</strong>ntellementsous un tramwayPersonne tombée acci<strong>de</strong>ntellementsous un train . .421Véhicules automobiles :Personnes coincées sous oudans <strong>de</strong>s voitures automobiles2157Puits - Excavations :Personnes tombées dans unpuits ou autre excavation111Asphyxies :Personnes s'étant jetées àl'eau (étang, canal) ou ytombées acci<strong>de</strong>ntellement .113130


TABLEAU VI (suite)Nombre <strong>de</strong> personnesNATURE DES OPERATIONS vivantes mortes<strong>Bruxelles</strong>Communesadhérentes<strong>Bruxelles</strong>CommunesadhérentesPersonnes asphyxiées par élec-13Personnes intoxiquées par legaz <strong>de</strong> ville (suici<strong>de</strong>) . .19211318Personnes intoxiquées acci<strong>de</strong>ntellementpar le gaz <strong>de</strong>villePersonnes intoxiquées parl'oxy<strong>de</strong> <strong>de</strong> carbone ou émanations<strong>de</strong> produits chimiquesPersonnes intoxiquées ouincommodées par manqued'oxygène dans un local(salle <strong>de</strong> bain ou autre) . .Personnes s'étant pendues .1283176826163119Divers :Personnes ensevelies sous<strong>de</strong>s décombres (bâtiments,éboulement <strong>de</strong> terre) . .Personnes auxquelles <strong>de</strong> l'oxygènea été administré enraison d'affections diver-11 1i 1 13 4113 86 38 37199752' 74131


TABLEAU VIIInterventions diverses.NATURE DES OPERATIONSOU DES ACCIDENTS<strong>Bruxelles</strong>CommunesadhérentesAmarrage ou enlèvement <strong>de</strong> souches<strong>de</strong> cheminées, d'enseignes lumineuses,palissa<strong>de</strong>s ou autres matériauxmenaçant <strong>de</strong> tomber sur laArbres déracinés ou brisés encombrantla voie publique . . . .Rupture <strong>de</strong> fils téléphoniques,Amarrage et enlèvement d'antennes<strong>de</strong> télévision menaçant <strong>de</strong> tomberMauvais fonctionnement <strong>de</strong> foyerou chauffage au mazout (surchauffe<strong>de</strong> l'appareil ou <strong>de</strong> lachaudière)Assèchement <strong>de</strong> locaux, sous-sols,inondés à la suite <strong>de</strong> causes diver-Barrage <strong>de</strong> conduites <strong>de</strong> gaz d'éclai-Déblaiement <strong>de</strong> la voie publique àla suite d'acci<strong>de</strong>nts divers . . .Dépannage d'une voiture automobile,ou autre encombrant la voiepublique . . . .Collision entre véhicules (voitures,camions, tramways) . .132969113304716123214143278124


TABLEAU VII (suite)NATURE DES OPERATIONSOU DES ACCIDENTS<strong>Bruxelles</strong>CommunesadhérentesArrêt du moteur d'un véhicule automobilestationnant sur la voiepubliqueSauvetage d'un bateau menaçant <strong>de</strong>sombrer (vidage <strong>de</strong>s soutes) . .Vidage <strong>de</strong> pièces d'eau (étangs ouRemplissage <strong>de</strong>s pièces d'eau, pisci-Avaloirs d'égout obstrués, déterminantl'inondation <strong>de</strong> la voie publi-Enlèvement d'essaims d'abeilles ouArrêt <strong>de</strong> sonneries d'alarme fonctionnantintempestivement ou pourune raison quelconque . . . .Avion en difficulté d'atterrissage .Neutralisation d'une nappe d'essence,d'huile ou produit quelconquerépandu sur la voie publique . .Transport <strong>de</strong> cadavres vers la morgue(dépôt mortuaire ou vers l'Institut<strong>de</strong> Mé<strong>de</strong>cine légale) . . .Canalisations d'égout obstruées . .Enlèvement d'une voiture automobiletombée dans un cours d'eau ourestée accrochée à un gar<strong>de</strong>-foulongeant un cours d'eau ou autreOuverture d'une porte d'appartement(clefs à l'intérieur), presta-21831918318143211615271222


TABLEAU VII (suite)NATURE DES OPERATIONSOU DES ACCIDENTS<strong>Bruxelles</strong>CommunesadhérentesRepêchage d'un noyé (corps flottant)Prestation avec une échelle à emboîtementou aérienne (visite d'unlogement par la police) . . . .910Transports ou interventionspourd'autres services <strong>de</strong> la ville . . . 12Explosion non suivie d'incendie . .53Divers16578Totaux : . . . 660 315975134


11!


TABLEJRépartition <strong>de</strong>s interventio,LIEUXDES INTERVENTIONS1. Communes liées par convention avec la<strong>Ville</strong> <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>:<strong>Bruxelles</strong>AlsembergBeerselDrogenbosEtterbeekForestKoekelbergLinkebeekSaint-Josse-ten-Noo<strong>de</strong>Rho<strong>de</strong>-Saint-GenèseStrombeek-BeverUccleWemmelWoluwe-Saint-Pierre2. Communes non liées par une convention :An<strong>de</strong>rlechtAu<strong>de</strong>rghemAnversBerchem-Sainte-AgatheBuizingenDînantEvereGanshoren . . . .136


itoire.Acci<strong>de</strong>ntsFaussesalertes bienintentionnéesFaussesalertes malintentionnéesTransportspar autoambulances6581152101534726313080610163116146.3212553288351151491580121631041:îî137


DESLIEUXINTERVENTIONSIxellesJetteLa HulpeMeiseMolenbeek-Saint-Jean . . . .NamurKraainemLouvainChainPlancenoitRuisbroekSaint-GillesSchaerbeekWatermael-Boitsfort . . . .Wolvertem .Wezembeek-OppemWillebroekZaventemTotaux :191824 150138


( suite )vetages<strong>de</strong>horsicendiesAcci<strong>de</strong>ntsFaussesalertes bienintentionnéesFaussesalertes malintentionnéesTransportspar autoambulancesTOTAUX118192211189122326221111112223 4114016171231111155'236 975 131 16 7.785 10.117139


Transports effectués par autoambulancesNombre d'interventions pour enleverMOIS DEL'ANNEEsur la voie publique<strong>de</strong>s blessés<strong>de</strong>s mala<strong>de</strong>s(acci<strong>de</strong>nt)en <strong>de</strong>hors <strong>de</strong> la voie publique<strong>de</strong>s blessés<strong>de</strong>s mala<strong>de</strong>s(acci<strong>de</strong>nt)Nombre <strong>de</strong> foisque l'ambulancen'a pas serviTOTALJanvier471982729680693Février2914426710157598Mars .4916926310764652Avril .681922419270663Mai .7419026111065700Juin .762142207868656Juillet741682116970592Août .701631937566567Septembre761922237858627Octobre .672302218862668Novembre5419025610970679Décembre451953038760690Totaux : 729 2.245 2.931 1.090 790 7.785sfw5»S31S? 3s*I" i l1


141Graphique <strong>de</strong> l'évolution <strong>de</strong>s interventionsau cours <strong>de</strong> cinq <strong>de</strong>rnières années.ANNEES :1964Nombre totald'interventionsNombre d'acci<strong>de</strong>nts enNombre d'incendies enNombre <strong>de</strong> feux <strong>de</strong>cheminée :Nombre <strong>de</strong> sauvetagesen :Nombre <strong>de</strong> fausses alertes:— bien intentionnéesenmalen :intentionnéesI


Chapitre VIDémographieStatistique médicaleHygièneSalubrité publiqueI. — DEMOGRAPHIEA. — Mortinatalité.Le nombre <strong>de</strong>s morts-nés et d'autres enfants présentéssans vie (6 à 9 mois <strong>de</strong> gestation), déclarés à l'Etat civilpendant l'année 1968, en vertu <strong>de</strong>s dispositions du décret du4 juillet 1806, est <strong>de</strong> 76, soit une proportion <strong>de</strong> 2,17 sur100 enfants vivants.En relevant les déclarations faites pour la pério<strong>de</strong> <strong>de</strong> 1867à 1868 on observe :Pério<strong>de</strong>sAvortons.Nombre moyenannuelMorts-néset autresenfantsprésentéssans vie.Nombre moyenannuelTaux <strong>de</strong>smorts-néset autresautresenfantsprésentéssans viepar100 enfantsvivants1867-18801881-19001901-19201921-19401941-19601961196219631964196519661967196810518312837414023222101417568696158909076766,686,426,865,713,622,122,141,741,572,292,352,162,17143


La proportion <strong>de</strong> la mortinatalité pour 100 naissancesrivantes enregistrées est <strong>de</strong> 2,11 pour les naissances légiimeset 2,83 pour les naissances illégitimes.Répartition <strong>de</strong>s morts-nés et autres enfants présentéssans vie d'après le lieu <strong>de</strong> l'accouchement :Hôpitaux,A domicile cliniques Totauxet maternitéslégitimes 2 65 67llégitimes — 9 9Totaux : 2 74 76B. — Mortalité.Le total <strong>de</strong>s décès enregistrés, concernant la population>ruxelloise <strong>de</strong> droit, s'est élevé en 1968 à 1951 (972 poure sexe masculin et 979 pour le sexe féminin).Le total <strong>de</strong>s décès survenus parmi les personnes habitant['autres communes et transportées directement dans les hôpiaux,est <strong>de</strong> 2.251 dont 1.293 pour le sexe masculin et 958>our le sexe féminin.Le décès d'une personne (âge et sexe indéterminés) a éténregistré malgré que son domicile ou son lieu <strong>de</strong> rési<strong>de</strong>nceoit resté ignoré.En ajoutant ces chiffres à ceux concernant les rési<strong>de</strong>nts,>n obtient un total <strong>de</strong> 4.203 déclarations faites aux bureauxe l'Etat civil, dont 2.265 pour le sexe masculin, 1.947 pour; sexe féminin et un <strong>de</strong> sexe indéterminé.*La répartition par sexe et par mois <strong>de</strong> l'année 1968 <strong>de</strong>sécès survenus parmi les rési<strong>de</strong>nts, est indiquée dans leableau ci-après :44


Masculin8399 103936672686769778194972Féminin110 12577857768666967638389979Total1 119312241 1180 178 143 140 134 136 136 140 164 183 1.951***D'autre part, la répartition <strong>de</strong>s décès d'enfants <strong>de</strong> moinsd'un an, nés <strong>de</strong> parents bruxellois, entre les différents mois<strong>de</strong> la première année, en 1968 ainsi qu'au cours <strong>de</strong>s pério<strong>de</strong>santérieures, rapportée à 1.000 naissances vivantes <strong>de</strong> parentsbruxellois (1) à <strong>Bruxelles</strong>, est la suivante :Pério<strong>de</strong>s 0 à 1 mois 1 à 3 mois 3 à 6 mois 6 à 12 mois1867- 19001901- 19101911- 19201921- 19301931- 19401941- 19501951- 19601961196219631964196519661967196841,731,628,119,713,612,88,714,49,616,05,33,28,75,910,841,737,632,421,415,913,77,45,27,23,25,34,25,510,58,446,942,030,925,120,011,65,05,26,02,12,12,16,610,512,061,546,634,231,723,09,04,13,19,62,14,22,16,65,94,8(1) De 1867 à 1955, ce rapport a été établi sur 1.000 naissancesenregistrées à <strong>Bruxelles</strong>.145


II.STATISTIQUE MEDICALEPolice médicale.Nous donnons ci-après, d'après les relevés officiels, lenombre <strong>de</strong> mé<strong>de</strong>cins, pharmaciens, <strong>de</strong>ntistes et accoucheusesétablis à <strong>Bruxelles</strong>, en 1968, et autorisés à exercer leur profession,avec les données <strong>de</strong> même nature recueillies pour lesexercices 1876-1967.MOYENNES <strong>ANNUEL</strong>LESExercicesMé<strong>de</strong>cins Pharmaciens Dentistes Accoucheuses1876-18851886-18951896-19001901-19101911-19201921-19301931-19401941-19501951-1960196119621963196419651966196719681772063003513723593403114315105124794884944945004948611313612710611410813319521722723223824924926426266718188787987871171511581671811691811872135257474136323130788886869191959293Pendant l'année 1968 aucune personne n'a été poursuiviepour contravention aux lois qui régissent l'art <strong>de</strong> guérir.146


B !


III. — FONCTIONNEMENT1° Information.A. — Prophylaxie J761 cas <strong>de</strong> maladies ont été signalés à la Direction <strong>de</strong>l'Hygiène publique en 1968.Tableau indiquant la source <strong>de</strong>s avis <strong>de</strong> maladiestransmissibles, parvenus au service.MALADIESMé<strong>de</strong>cinsparticuliersHôpitauxSaint-Pierre BrugmannCrèchesFièvre thyphoï<strong>de</strong>Fièvre parathyphoï<strong>de</strong>Variole - varioloï<strong>de</strong>RougeoleScarlatineCoquelucheDiphtérieErysipèlePoliomyéliteEncéphalite léthargiqueMéningite cérébro-spinaleTuberculoseOreillonsVaricelleDysenterie bacillaireHépatite infectieuseRubéoleStomatiteSalmonellaShigellaAutres maladies55107411112758412133Totaux . . .224148


ERVICE DEL'HYGIENE1îaladies transmissibles.k? Ecoles officielles: Jardinsd'enfantsEcolesprimairesAutresService <strong>de</strong>l'assistancepubliqueDispensairesantituberculeuxAutressourcesd'informat.Totaux1 || - - 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1107 56 6 72894122 3201261—1184336311157121302171126 520131361176 133 37 7 — 2 7611149


2" Prophylaxie <strong>de</strong>s affections contagieuses au cours<strong>de</strong> la maladie.Ce service a été assuré, comme précé<strong>de</strong>mment, par lesinfirmières attachées à la Direction <strong>de</strong> l'Hygiène publique.En 1968, les infirmières ont fourni le travail suivant:Enquêtes à domicile après avis <strong>de</strong> maladie infectieuse . 257Enquêtes médico-sociales à l'occasion <strong>de</strong> congé <strong>de</strong>maladie d'agents <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> 3Enquêtes sociales chez <strong>de</strong>s personnes étrangères àl'Administration 193" Désinfection <strong>de</strong>s locaux contaminés.Les 761 avis d'information <strong>de</strong> maladies qui sont parvenusà la Direction <strong>de</strong> l'Hygiène publique ont donné lieu à ladésinfection <strong>de</strong> 81 logements.En même temps que les locaux, les vêtements, linges,literies, etc., sont soumis à l'action <strong>de</strong> la désinfection.Le tableau ci-après indique, par affections contagieuses,etc., le nombre <strong>de</strong> logements désinfectés :Nombre <strong>de</strong> logements désinfectés pourDiphtérieErysipèleFièvretyphoï<strong>de</strong>MéningitescontagieusesPoliomyéliteScarlatineTuberculoseAutresmaladieset mesures<strong>de</strong> salubritéTotaux1 — 1 — — 6 73 81Les locaux scolaires dans lesquels ont séjourné <strong>de</strong>s enfantsatteints <strong>de</strong> certaines affections contagieuses, ont été désinfectéspar les soins <strong>de</strong> la Direction <strong>de</strong> l'Hygiène. Il a étéprocédé à 43 désinfections dans les écoles officielles.150


Le cubage <strong>de</strong>s locaux désinfectés est <strong>de</strong> 73.885 mètrescubes (écoles et locaux d'habitation).4° Service <strong>de</strong> vaccination.Des séances <strong>de</strong> vaccination antivariolique et antipoliomyélitiquegratuites ont été organisées au cabinet médical <strong>de</strong>te Direction <strong>de</strong> l'Hygiène publique ainsi qu'au service <strong>de</strong>pédiatrie <strong>de</strong>s Hôpitaux Saint-Pierre et Brugmann.a) Vaccination antivariolique.L'arrêté du Régent en date du 6 février 1946 rendantobligatoire la vaccination antivariolique <strong>de</strong>s enfants entre letroisième et le douzième mois <strong>de</strong> la vie, a chargé l'administrationcommunale <strong>de</strong> veiller à l'exécution <strong>de</strong> cette prescription.Durant l'année 1968, cette mission a nécessité notammentl'envoi <strong>de</strong> : 2.589 lettres pour rappeler aux parents bruxelloisleurs obligations légales, 169 notes pour <strong>de</strong>man<strong>de</strong>r l'intervention<strong>de</strong> la police, 276 lettres <strong>de</strong>s correspondance diverse etl'établissement <strong>de</strong> 5.440 nouvelles fiches. De plus, 2.008 certificats<strong>de</strong> vaccination d'enfants domiciliés à <strong>Bruxelles</strong> ontété réceptionnés et classés.b) Vaccination antipoliomyélite.La vaccination antipolyomyélite <strong>de</strong>s enfants, âgés <strong>de</strong> 3 à18 mois, a été rendue obligatoire par arrêté royal du 26 octobre1966.Durant l'année 1968, cette mission a nécessité notammentl'envoi <strong>de</strong>: 3.183 lettres pour rappeler aux parentsbruxellois leurs obligations légales, 109 notes pour <strong>de</strong>man<strong>de</strong>rl'intervention <strong>de</strong> la police, 114 lettres <strong>de</strong> correspondancediverse et l'établissement <strong>de</strong> 3.094 nouvelles fiches.De plus, 1.014 certificats <strong>de</strong> vaccination d'enfants domiciliésà <strong>Bruxelles</strong> ont été réceptionnés et classés.151


5* Prophylaxie <strong>de</strong> la rage.Au cours <strong>de</strong> l'année 1968, 34 personnes ont été signaléescomme ayant été mordues par <strong>de</strong>s chiens.Les animaux ont été mis en observation ou autopsiés.Aucun animal n'a été reconnu atteint <strong>de</strong> rage.B. — Activité du Corps médical.Les mé<strong>de</strong>cins <strong>de</strong> la Direction <strong>de</strong> l'Hygiène publique onteffectué, durant l'année 1968, 199 contrôles médicaux àdomicile ; 57 pour le personnel administratif, 90 pour lepersonnel ouvrier et 52 pour le corps enseignant.D'autre part, il a été procédé, au cabinet médical <strong>de</strong> laDirection <strong>de</strong> l'Hygiène, à 3.987 examens médicaux, dont1.745 <strong>de</strong> la compétence <strong>de</strong> la Commission médicale.La Commission d'appel, constituée par décision du Conseilcommunal du 9 juillet 1956, a statué dans 45 cas.*Conformément aux dispositions du titre II du Règlementgénéral pour la Protection du Travail, le laboratoire <strong>de</strong> laDirection <strong>de</strong> l'Hygiène publique a procédé, durant la mêmepério<strong>de</strong>, à 182 examens hématologiques complets, en vue dudépistage <strong>de</strong>s maladies professionnelles.Il a été procédé, en outre, à 95 examens sanguins en vue<strong>de</strong> la recherche d'oxy<strong>de</strong> <strong>de</strong> carbone, qui ont permis <strong>de</strong> déceler<strong>de</strong>s teneurs <strong>de</strong> 5,6 % (1 cas), 5,5 % (1 cas), 5 % (1 cas),4,5 % (1 cas), 4 % (1 cas), 3,5 % (2 cas), 3 % (2 cas),2,75 % (3 cas), 2,5 % (4 cas), 1,5 % (2 cas), 1 % (3 cas).En plus <strong>de</strong>s examens prescrits par les dispositions légales,il a été pratiqué, à la <strong>de</strong>man<strong>de</strong> du Prési<strong>de</strong>nt du Comité <strong>de</strong>Sécurité, d'Hygiène et d'Embellissement <strong>de</strong>s lieux du travail,38 examens cliniques <strong>de</strong> dépistage chez <strong>de</strong>s ouvriers <strong>de</strong>s152


cimetières <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> affectés aux travaux <strong>de</strong> régénérescence<strong>de</strong>s pelouses ; tous ces ouvriers ont subi, en outre, uneexploration radiologique <strong>de</strong>s organes thoraciques. Le total<strong>de</strong> ces examens est repris dans la somme globale <strong>de</strong>s examensspécifiés aux <strong>de</strong>uxième alinéa <strong>de</strong> la rubrique B.Nous publions ci-après les données relatives aux journéesd'absence et au nombre <strong>de</strong> congés pour motifs <strong>de</strong> santé.Pendant l'année 1968, 82.663 V2 jours d'absence pourmotif médicaux ont été accordés et 8 mesures d'invalidationont été prises. De plus, à la suite <strong>de</strong> l'action du Service duContrôle médical du Personnel, les congés <strong>de</strong> maladie octroyéspar le mé<strong>de</strong>cins traitants ont été réduits <strong>de</strong> 233 jours.Le tableau ci-après donne la répartition <strong>de</strong>s jours d'absencesuivant la catégorie <strong>de</strong>s agents absents.Journées d'absenceCatégoriesd'agentsMaladies Maternités TotalPersonnel employé :masculin» » féminin8.6246.373V42.3628.6248.735V2Personnel ouvriermasculin» » féminin28.7831/29.8861.20328.7831/211.089Personnel enseignant :masculin» » féminin6.46913.772Vi5.1906.46918.9621/2Total personnel :masculin» » féminin43.8761/230.032 8.75543.876V238.78773.9081/2 8.755 82.6631/2153


Répartition <strong>de</strong>s acci<strong>de</strong>nts du travail et <strong>de</strong>s journéesd'incapacité <strong>de</strong> travail qui en sont résultées :MasculinFémininA.T. (1) J.I. (2) A.T. (1) J.I. (2)Personnel employé . . .251141/22029Personnel ouvrier . . .1611.09165439/2Personnel enseignant12131445111/2TOTAL 198 1.3361/2 129 980Si nous considérons uniquement les absences <strong>de</strong>s membresdu personnel dues à <strong>de</strong>s maladies, à l'exclusion <strong>de</strong> cellesdues à la suite <strong>de</strong> maternité et d'acci<strong>de</strong>nts du travail, nousconstatons :1° pour l'ensemble du personnel masculin: 43.876V2 journéesd'absence ;2° pour l'ensemble du personnel féminin : 30.032 journéesd'absence, soit un total <strong>de</strong> 73.908 ] /2 journées d'absence.C. — Surveillance du Commerce <strong>de</strong>s <strong>de</strong>nréesalimentaires.Au cours <strong>de</strong> l'année 1968, l'Inspecteur <strong>de</strong>s <strong>de</strong>nrées alimentairesa procédé à 2.362 coups <strong>de</strong> son<strong>de</strong> et prélèvementschez les grossistes et détaillants, dans les magasins, etc.En outre, 94 échantillons divers ont été déposés au laboratoireintercommunal aux fins d'analyse. Ce laboratoire aprocédé à l'analyse complète <strong>de</strong> 1.428 produits pour lecompte <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong>.(1) Dans les colonnes marquées A.T. sont repris les nombresd'acci<strong>de</strong>nts du travail.(2) Dans les colonnes marquées J.I. sont repris les nombres <strong>de</strong>journées d'incapacité <strong>de</strong> travail dues à <strong>de</strong>s acci<strong>de</strong>nts du travail.154


D. — Salubrité publique.Afin <strong>de</strong> s'assurer <strong>de</strong> l'application <strong>de</strong> dispositions réglementairesen matière <strong>de</strong> salubrité publique, le Service technique<strong>de</strong> la Direction <strong>de</strong> l'Hygiène publique a procédé à5.547 enquêtes au cours <strong>de</strong> l'année 1968.1. Constructions, reconstructionset transformations d'immeubles.Les plans <strong>de</strong> 110 <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s <strong>de</strong> construction, 60 <strong>de</strong> reconstructionet 310 <strong>de</strong> transformation d'immeubles, soit au total480 ont fait l'objet <strong>de</strong> 907 examens.De plus, 2.130 visites <strong>de</strong> contrôle ont été effectuées dansles immeubles, à l'effet <strong>de</strong> s'assurer <strong>de</strong> l'application du règlementen ce qui concerne l'hygiène du bâtiment ainsi que lesdispositions particulières prévues aux plans d'autorisation.La diminution du nombre <strong>de</strong> visites <strong>de</strong> contrôle par rapportaux années antérieures est due à la pénurie <strong>de</strong> personneltechnique.Il est à noter que ces visites suscitent un travail plusconsidérable qu'auparavant, en raison <strong>de</strong> l'évolution <strong>de</strong> laconstruction, le nombre <strong>de</strong> « buildings » importants ne cessant<strong>de</strong> s'accroître.D'autre part, l'apparition <strong>de</strong> nouveaux matériaux et appareillages,soumis à l'agréation du Collège, nécessite <strong>de</strong>s étu<strong>de</strong>set essais, dont certains en collaboration avec l'InstitutNational du Logement.2. Octroi d'allocations pour la démolitiond'habitations insalubres et d'allocations <strong>de</strong> déménagementlors <strong>de</strong> l'évacuation d'habitations insalubres.Conformément aux dispositions contenues dans l'arrêtéroyal du 10 août 1967, 12 <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s d'allocation <strong>de</strong> démolitionont été introduites. Après enquête, ces <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s ontété transmises à l'Autorité supérieure.155


100 <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s d'allocation <strong>de</strong> déménagement ont été introduites; elles ont été transmises à l'Autorité supérieure aprèsl'accomplissement <strong>de</strong>s formalités prescrites par les dispositions<strong>de</strong> l'arrêté du 10 janvier 1966.15 enquêtes dans les immeubles ont été nécessaires pourdéterminer la suite qu'il convenait <strong>de</strong> réserver aux <strong>de</strong>man<strong>de</strong>sd'allocation.3. Assainissement.Au cours <strong>de</strong> l'année 1968, la Direction <strong>de</strong> l'Hygiène publiquea procédé à 612 visites du point <strong>de</strong> vue <strong>de</strong> la salubritédans 293 maisons et terrains en jachère.A la suite <strong>de</strong> ces inspections techniques, un ensemble <strong>de</strong>travaux <strong>de</strong> natures diverses a été imposé aux propriétaires <strong>de</strong>simmeubles et terrains reconnus momentanément insalubres.Dans 175 cas, <strong>de</strong>s travaux d'assainissement ont été jugésindispensables en vue <strong>de</strong> sauvegar<strong>de</strong>r la salubrité publique.Les travaux prescrits et conseillés ont été complètementexécutés dans 166 cas (soit 94,9 %), ils l'ont été partiellementdans 9 cas (soit 5,1 %).Dans 21 cas, ces travaux ont été effectuésrecommandation verbale.sur simpleParmi les réclamations parvenues au service concernantl'état sanitaire <strong>de</strong> certains immeubles, il a été constaté dans118 cas, soit qu'il n'y avait pas lieu <strong>de</strong> prescrire <strong>de</strong>s travauxd'assainissement, soit que ceux-ci venaient d'être effectués,soit que l'objet <strong>de</strong> la plainte était <strong>de</strong> la compétence d'un autreservice auquel cas celui-ci en a été avisé, soit encore qu'il nes'agissait que <strong>de</strong> simples <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s <strong>de</strong> renseignements.Dans le but <strong>de</strong> sauvegar<strong>de</strong>r la salubrité publique ainsi quela santé <strong>de</strong>s habitants, 103 immeubles ou parties d'immeublesont été reconnues insalubres et déclarés inhabitables par arrêtédu Bourgmestre. Cette mesure a été levée pour 8 immeublesou parties d'immeubles.*156


Le tableau ci-après indique, en détail, les divers travauxprescrits et recommandés qui ont été effectués grâce à cesvisites.Nature <strong>de</strong>s travauxd'assainissementeffectuésHabitationset abordsDébits <strong>de</strong> boissonsLieux <strong>de</strong> travailTotalEVACUATIONSDES MATIERES USEESRaccor<strong>de</strong>mentsd'égoutsDésobstruction d'égouts, w.-c. et sterfputten.1212Réparation ou remplacement d'égouts . .55762Transformation ou réparation <strong>de</strong> :Water-closets, urinoirs et sterfputten . .223961Tuyaux <strong>de</strong> chute et <strong>de</strong> décharge . . .33437Ventilation <strong>de</strong> tuyaux <strong>de</strong> chute . . . .11Ventilation <strong>de</strong> tuyaux <strong>de</strong> décharge . . .55882255» » lavabos, éviers et déversoirs112211231AERATION14203431215157


Nature <strong>de</strong>s travauxd'assainissementeffectuésHabitationset abordsDébits <strong>de</strong> boissonsLieux <strong>de</strong> tavails0HMISE EN BON ETATRéparation <strong>de</strong> murs et plafonds . . . .<strong>de</strong> planchers et pavements . .» <strong>de</strong> toitures et corniches . . .» <strong>de</strong> tuyaux <strong>de</strong>scente <strong>de</strong>s eaux» et exhaussement <strong>de</strong> cheminées8253232283 1125323228EAUXPlacement <strong>de</strong>s eaux <strong>de</strong> la distribution . .Suppression <strong>de</strong> puitsInscription « Eau impropre à la consommation»1010DERATISATIONSuppression <strong>de</strong> galeries creusées par lesDestruction <strong>de</strong>s rongeurs dans <strong>de</strong>s terrainsDestruction <strong>de</strong>s rongeurs dans <strong>de</strong>s écoles ethabitations178277178277Total . . . 285 116 401158


4. Maisons <strong>de</strong> logement.Par application <strong>de</strong> l'article 206 du règlement général <strong>de</strong>police, la mise en exploitation d'une maison <strong>de</strong> logement doitêtre signalée à l'Administration communale, et le déclarantdoit se conformer aux prescriptions qui lui sont notifiées parla Direction <strong>de</strong> l'Hygiène publique.En 1968, 3 visites sur place ont été effectuées aux fins<strong>de</strong> vérification <strong>de</strong> l'état <strong>de</strong>s lieux.5. Activités exceptionnelles.Le contrôle d'immeubles occupés par les travailleurs étrangerss'est normalement poursuivi.6. Dératisation.L'importante entreprise <strong>de</strong> <strong>de</strong>struction <strong>de</strong>s rats s'est poursuiviejusqu'en octobre 1968, selon <strong>de</strong>s métho<strong>de</strong>s plus sévèresque précé<strong>de</strong>mment et sur une aire représentant quelque 8/10<strong>de</strong> la superficie <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong>. Cependant, si un progrès certaina été constaté, il faut reconnaître que les résultats obtenusn'ont pas atteint ce que l'on pouvait en espérer. Des réinfestations,parfois graves, se sont produites en certains secteurs,notamment à Laeken. La raison principale est toujours lamême : l'absence <strong>de</strong> traitement en certains quartiers et encertaines communes contiguës.« C'est un problème d'agglomération », a défini M. l'EchevinPiron.C'est aussi un problème technique exigeant <strong>de</strong>s métho<strong>de</strong>sdifférentes selon les quartiers et les conditions météorologiques.En attendant que l'une et l'autre mènent à <strong>de</strong>s solutionstout à fait satisfaisantes, l'Administration a décidé <strong>de</strong> traiterl'ensemble du territoire <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> et <strong>de</strong> se procurer lematériel <strong>de</strong> contrôle pour suivre efficacement le travail <strong>de</strong>séquipes privées <strong>de</strong> dératisation afin <strong>de</strong> constater si toutes lesclauses du cahier <strong>de</strong>s charges sont respectées.159


Parmi les firmes, il en est une qui a donné toutes satisfactions,ce qui justifie <strong>de</strong> conclure avec elle un contrat <strong>de</strong> longuedurée. Ce système est économique, car il permet d'obtenir<strong>de</strong>s prix plus bas, la firme pouvant étaler sur plusieurs annéesles frais très variables résultant <strong>de</strong>s pertes subies à cause <strong>de</strong>sconditions climatiques (inondations <strong>de</strong> terriers, appâts emportésdans les égouts), augmentations <strong>de</strong> salaires, <strong>de</strong> taxes, <strong>de</strong>sproduits. Le contrat à long terme représente aussi pour la<strong>Ville</strong> une garantie plus gran<strong>de</strong> quant à l'efficacité du travail.Les informations ultérieures permettront sans doute <strong>de</strong> généraliserce système, si d'autres firmes donnent les satisfactionsque l'on en attend.Les opérations se poursuivront dorénavant, aussi bien dansles égouts qu'en surface, tout au long <strong>de</strong> l'année, avec applicationsmensuelles ou selon <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s et traitement massifau printemps et en automne.Outre la collaboration que nous accor<strong>de</strong>nt les Services<strong>de</strong>s Egouts, <strong>de</strong> la Propreté publique et <strong>de</strong> la Police, les Administrationscommunales contiguës, les Administrations centrales,les entreprises importantes ainsi que les habitants, sontinvités à participer à l'œuvre permanente <strong>de</strong> <strong>de</strong>struction <strong>de</strong>srats.7. Débits <strong>de</strong> boissons.En vue <strong>de</strong> la délivrance du certificat prévu par l'article 26<strong>de</strong>s dispositions légales concernant les débits <strong>de</strong> boissonsfermentées, coordonnées par l'arrêté royal du 3 avril 1953,la Direction <strong>de</strong> l'Hygiène publique a effectué, à la <strong>de</strong>man<strong>de</strong><strong>de</strong> la Division Centrale <strong>de</strong> Police, 179 enquêtes dans cesétablissements au cours <strong>de</strong> l'année 1968.Dans 89 cas, les installations ont été trouvées en ordredès la première visite ; dans les autres cas, plusieurs visites,ainsi que <strong>de</strong>s notifications aux intéressés ont été nécessairesavant que puisse être délivré le certificat requis.Le nombre total <strong>de</strong>s visites effectuées dans ces établissementsdurant l'année 1968 s'est élevée à 291.160


7. Pollution <strong>de</strong> l'atmosphère.En exécution <strong>de</strong> la mission dont il est chargé en vertu <strong>de</strong>sdispositions <strong>de</strong> l'article 5 <strong>de</strong> la loi du 28 décembre 1964relative à la lutte contre la pollution atmosphérique, le Ministère<strong>de</strong> la Santé publique a décidé d'établir un réseau <strong>de</strong>mesure <strong>de</strong> la pollution <strong>de</strong> l'air dans l'agglomération bruxelloiseet à Vilvor<strong>de</strong>.Au cours <strong>de</strong> l'année 1968, 22 appareils <strong>de</strong> mesure ont étéplacés. Ils ont été mis en fonctionnement en octobre.Il n'est pas encore possible actuellement <strong>de</strong> tirer <strong>de</strong>sconclusions <strong>de</strong>s résultats déjà obtenus, un cycle annuel, aumoins, étant nécessaire pour émettre un avis scientifiquesur la question.tiE. — Police <strong>de</strong>s établissements classés.Au cours <strong>de</strong> l'année 1968, les diverses autorités habilitéespour statuer en matière d'établissements classés comme dangereux,insalubres ou incommo<strong>de</strong>s, ont pris 367 décisions,qui se répartissent comme suit :A) Collège échevinal : 197— autorisations accordées : 188 ;— autorisations refusées : 9.iB) Gouverneur: 10— chaudières à vapeur (art. 728, 783 et 792) : 9 ;— classe D (art. Il bis) : 1.C) Députation permanente : 146En première instance : 144— Autorisations accordées :— Règlement général pour la Protection du Travail: 134 ;161


— Règlement sur les radiations ionisantes : 4 ;— Règlement général sur les explosifs : 1 ;— Autorisations partielles : 2 ;— Autorisations refusées : 3.En <strong>de</strong>gré d'appel : 2— Appel accueilli (modification <strong>de</strong>s conditions d'exploitation): 1 ;— Appel rejeté (sans objet) : 1.D) Roi : 14En première instance : 12— Autorisations accordées (art. 17 : établissements <strong>de</strong>l'Etat) : 9 ;— Autorisations complémentaires (art. 2, alinéa 3) : 3(dont une partielle).En appel : 2— Autorisation <strong>de</strong> la Députation permanente confirmée: 1 ;— Refus <strong>de</strong> la Députation permanente confirmé : 1.L'instruction <strong>de</strong>s <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s et la surveillance <strong>de</strong>s établissementsont nécessité 1.844 visites sur place <strong>de</strong>s agents techniques.En outre, une cinquantaine <strong>de</strong> salles <strong>de</strong> spectacles tombantsous l'application <strong>de</strong>s prescriptions du titre III du RèglementGénéral pour la Protection du Travail ont été visitées mensuellement.162


Chapitre VIITravaux publics etRégiesDIRECTION ADMINISTRATIVEDES TRAVAUX PUBLICS ET DES REGIESDans le domaine <strong>de</strong>s travaux publics, les activités <strong>de</strong> laDirection administrative s'exercent principalement dans l'accomplissement<strong>de</strong>s formalités qui résultent <strong>de</strong> l'application<strong>de</strong>s dispositions légales et réglementaires, multiples et variéesdans les domaines <strong>de</strong> l'octroi <strong>de</strong>s permis <strong>de</strong> bâtir et <strong>de</strong> lotir,<strong>de</strong>s autorisations diverses, <strong>de</strong>s adjudications, <strong>de</strong> la voirie,<strong>de</strong>s alignements, <strong>de</strong>s acquisitions <strong>de</strong> terrains et <strong>de</strong> bâtiments,<strong>de</strong>s expropriations, <strong>de</strong>s plans d'aménagement, <strong>de</strong>s questionssociales et <strong>de</strong>s transports en commun.Quelques chiffres peuvent illustrer ces activités :1. Nombre d'autorisations diverses délivrées :1966 1967 1968a) constructions nouvelles et reconstructions173 154 170b) transformations 331 312 310c) enseignes 500 420 454d) pompes à carburant . . . . 10 7 3e) appareils automatiques . . . 50 52 38f) bascules (pèse-personnes) . . 1 —g) poteaux publicitaires . . . . 5 3 9h) terrasses fermées ou ouvertes(renouvellement) 96 83 83i) câbles, poteaux et cabines téléphoniques<strong>de</strong> la R.T.T. . . . 84 69 73j) permis <strong>de</strong> lotir — ^163


2. Recouvrement <strong>de</strong>s frais engagés par la <strong>Ville</strong> :1966 1967 1968pour construction oureconstruction <strong>de</strong>strottoirs . . fr. 1.198.914 911.953 1.023.019pour construction oureconstructiond'égouts . . fr. 1.676.290 1.782.895 1.631.534pour travaux diverset placement <strong>de</strong>barrières Nadarou Vauban . fr. 711.387 154.188 19.5283. Perceptions <strong>de</strong> re<strong>de</strong>vances. . . fr. 388.790 530.454 795.1314. Adjudications.Le Service a désigné, suivant roulement, les entrepreneursappelés à soumissionner pour <strong>de</strong>s adjudications restreintes.Il a orocédé aux diverses formalités requises pourla publicité <strong>de</strong>s appels d'offre généraux ou <strong>de</strong>s adjudicationspubliques et a établi 98 bons <strong>de</strong> comman<strong>de</strong>.5. Personnel ouvrier.En application <strong>de</strong>s nouveaux cadres, les attributions <strong>de</strong>la Direction administrative <strong>de</strong>s Travaux publics et <strong>de</strong>sRégies relatives au personnel ouvrier, ont été reprises par :a) la Direction <strong>de</strong>s Finances : pour la liquidation <strong>de</strong>ssalaires et <strong>de</strong>s rentes d'acci<strong>de</strong>nts du travail ;b) le Service du Personnel : pour tous les autres travaux(barèmes, salaires individuels, cadres, nominations).6. Plans d'aménagement et d'alignement.164Le Conseil communal a statué sur les affaires suivantes :a) Plans d'aménagement et d'expropriation :— Quartier <strong>de</strong> la rue du Damier. Revision du planapprouvé par arrêté royal du 18 juillet 1963 ;


— Marché national. Terrains <strong>de</strong> l'ancienne usine àgaz, quai <strong>de</strong>s Usines ;— Quartier <strong>de</strong> l'avenue Louise et abords.b) Alignements :— Impasse Defuisseau : suppression totale ;— Désaffectation du tréfonds du boulevard AdolpheMax. d'une partie <strong>de</strong> la rue <strong>de</strong> Malines, d'unepartie <strong>de</strong> la rue du Pont-Neuf et <strong>de</strong> <strong>de</strong>ux tronçons<strong>de</strong> la rue Neuve ;— Désaffectation du tréfonds d'une partie <strong>de</strong> la place<strong>de</strong> la Monnaie et <strong>de</strong> la rue du Fossé-aux-Loups ;— Impasse du Jasmin : suppression totale ;— Désaffectation <strong>de</strong> parties <strong>de</strong> voirie communaleaux abords <strong>de</strong> la rue <strong>de</strong> la Loi.c) Classement dans la voirie communale :— Chaussée <strong>de</strong> Vleurgat.d) Classement dans la voirie <strong>de</strong> l'Etat :— Rue Juste-Lipse.7. Acquisitions d'immeubles à l'amiable.Deux cent quinze dossiers d'acquisition à l'amiable oud'échange <strong>de</strong> maisons ou terrains ont été soumis auConseil communal et transmis à l'approbation <strong>de</strong> l'Autoritésupérieure.8. Ouvertures <strong>de</strong> tranchées dans les voies publiques (chausséeset trottoirs).Le Service a délivré 811 autorisations d'ouvertures <strong>de</strong>tranchées (longitudinales et transversales) en voirie communaleainsi que 51 autorisations pour tranchées transversalesà pratiquer dans la voirie <strong>de</strong> l'Etat.Sept cent nonante-huit déclarations d'ouvertures d'urgence<strong>de</strong> tranchées lui ont été adressées d'autre part.165


9. Dommages <strong>de</strong> guerre et d'occupation (domaine public).a) Remboursements effectués par l'Etat en 1968 : néant.b) Récapitulation <strong>de</strong>s opérations <strong>de</strong> 1940 à fin 1968:OpérationsSituation du 1-1-68 Situationau 31-12-67 au 31-12-68 au 31-12-68Montant <strong>de</strong>s dommagesayant fait l'objet<strong>de</strong> constats (valeurconstat) . . . 44.021.754 — 44.021.754Montant réclamé àl'Etat pour réparationseffectuées (valeurréelle) . . . 68.383.284 1.103.611 * 67.279.673Montant remboursépar l'Etat. . . . 61.820.875 — 61.820.875* Le montant <strong>de</strong> 1.103.611 francs représente les dommages <strong>de</strong> guerresubis par l'ancienne usine à gaz non encore remboursés par l'Etatet que la <strong>Ville</strong> se voit contrainte d'abandonner en échange <strong>de</strong>l'obtention d'un subsi<strong>de</strong> global et forfaitaire <strong>de</strong> 40.513.000 francspour la construction <strong>de</strong> <strong>de</strong>ux nouveaux gazomètres.166


TRANSPORTSEN COMMUN1. — Société <strong>de</strong>s Transports Intercommunaux <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>.La quote-part <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> dans la répartition <strong>de</strong> la re<strong>de</strong>vancecalculée à raison <strong>de</strong> 1 % <strong>de</strong> la recette brute, s'est élevée,pour l'année 1968, à 3.309.816 francs.Le Collège a décidé <strong>de</strong> ne pas formuler d'observations ausujet <strong>de</strong>s points suivants :1) ripage <strong>de</strong>s voies <strong>de</strong> tramways rue <strong>de</strong> Laeken, carrefourrue <strong>de</strong> l'Evêque, pour permettre l'aménagement d'unetrémie d'accès à un parking souterrain ;2) démontage dans diverses artères <strong>de</strong>s voies <strong>de</strong> tramways<strong>de</strong>venues inutilisées suite à la restructuration du réseau,dont les <strong>de</strong>rnières phases ont été mises en vigueur les9 janvier, 19 mars et 16 avril 1968.2. — Société Nationale <strong>de</strong>s Chemins <strong>de</strong> fer Vicinaux.Comme pour l'exercice d'exploitation 1967, aucun divi<strong>de</strong>n<strong>de</strong>n'est à attribuer aux associés pour l'exercice d'exploitation1968.En conséquence, la <strong>Ville</strong> doit verser le montant <strong>de</strong> l'annuitéprévue pour la libération <strong>de</strong>s capitaux souscrits, soit331.736 francs.Le Collège a approuvé le projet <strong>de</strong> réforme <strong>de</strong> structure<strong>de</strong> la ligne ferrée <strong>Bruxelles</strong>-Ninove, comportant le remplacement<strong>de</strong> la traction ferroviaire par l'exploitation par autobus,en prévision <strong>de</strong> la mo<strong>de</strong>rnisation <strong>de</strong> la route <strong>Bruxelles</strong>-Ninove.167


SOCIETES DONT LA VILLE FAIT PARTIE1. — Société Intercommunale pour le Détournement et leVoûtement <strong>de</strong> la Senne dans l'Agglomération bruxelloise.Société coopérative constituée le 8 juillet 1930 dont ladurée a été prorogée jusqu'au 7 juillet 1990.Souscription <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> : 600.000 francs, soit 120 partssociales <strong>de</strong> 5.000 francs.Représentants <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> :Administrateurs :M. CooremansM. De RonsM. JonckheereM. BrynaertM. JanssensM m e Servaes(mandat jusqu'en 1972)(mandat jusqu'en 1969)(mandat jusqu'en 1972)(mandat jusqu'en 1969)(mandat jusqu'en 1972)(mandat jusqu'en 1969)Commissaire :M. Pellegrin(mandat jusqu'en 1972).2. — Société Intercommunale pour l'Assainissement <strong>de</strong> laVallée du Molenbeek et du Pontbeek.Société coopérative constituée le 18 janvier 1946 pour unedurée <strong>de</strong> trente ans.Souscription <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> : 60.000 francs, soit trente partssociales <strong>de</strong> 2.000 francs.Représentants <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> :Administrateur : M. Mergam.Commissaire168: M. De Rons.(Mandats jusqu'en 1970).*


3. — Société Intercommunale pour l'Assainissement etl'Aménagement <strong>de</strong> la Vallée <strong>de</strong> la Woluwe.Société coopérative constituée le 9 février 1925 dont ladurée a été prorogée jusqu'au 8 février 1985.Souscription <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong>: 15.000 francs, soit trois partssociales <strong>de</strong> 5.000 francs.Représentant <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> : M. Verdickt, administrateur(décédé).*4. — Société Intercommunale pour VAssainissement <strong>de</strong> laVallée du Maelbeek.Société coopérative constituée le 26 avril 1954 pour unedurée <strong>de</strong> 10 ans et dont la durée a été prorogée jusqu'au26 avril 1974.Souscription <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> : 142 parts sociales sans indication<strong>de</strong> valeur.Représentant <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> : M. Morelle, administrateur (mandatjusqu'en 1972).***5. — Société Intercommunale <strong>de</strong>s Voies d'Accès à l'Aérodrome<strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>.Société coopérative constituée le 16 juillet 1931 dont ladurée a été prorogée jusqu'au 15 juillet 1961.Souscription <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> : 100.000 francs, soit vingt partssociales <strong>de</strong> 5.000 francs.Représentants <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> :M. Cousin, administrateur effectif ;M. De Grauw, administrateur suppléant.(Mandats jusqu'en 1974).***169


6. — Société Nationale <strong>de</strong>s Chemins <strong>de</strong> Fer Vicinaux.Société anonyme créée pour une durée illimitée.Montant total <strong>de</strong>s souscriptions <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> au capital <strong>de</strong>différentes lignes : 7.297.000 francs, soit 7.297 actions <strong>de</strong>1.000 francs, libérables en 90 annuités.*7. — Société <strong>de</strong>s Transports Intercommunaux <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>.Association <strong>de</strong> droit public, dotée <strong>de</strong> la personnalité juridique,constituée pour une durée indéterminée allant aumoins jusqu'au 31 décembre 1983.Il a été attribué à la <strong>Ville</strong> 8.117 parts sociales <strong>de</strong> série A<strong>de</strong> 10.000 francs.Représentants <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> :M. Schalckens, administrateur effectif ;M. Janssens, administrateur suppléant.(Mandats jusqu'en 1969).***8. — Service communal <strong>de</strong> Belgique.Société coopérative constituée le 6 mai 1963 pour unedurée <strong>de</strong> 30 ans.Souscription <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> à raison <strong>de</strong> 170.000 francs, soit170 parts sociales.Représentant <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> :M. Brichet, administrateur (mandat jusqu'en 1969).170*


9. — Intercommunale pour l'autoroute E 5.En séance du 11 décembre 1967, le Conseil communal adécidé <strong>de</strong> participer à la création <strong>de</strong> cette intercommunalequi a été constituée le 13 décembre suivant sous forme <strong>de</strong>société coopérative, pour un terme expirant le 31 décembre1998.Souscription <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> : 300 millions <strong>de</strong> francs à libérerprogressivement jusqu'à concurrence <strong>de</strong> 40 %.Représentants <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> :M. De Rons, administrateur ;M. Snyers d'Attenhoven, administrateur suppléant.171


6. — Société Nationale <strong>de</strong>s Chemins <strong>de</strong> Fer Vicinaux.Société anonyme créée pour une durée illimitée.Montant total <strong>de</strong>s souscriptions <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> au capital <strong>de</strong>différentes lignes : 7.297.000 francs, soit 7.297 actions <strong>de</strong>1.000 francs, libérables en 90 annuités.*7 — Société <strong>de</strong>s Transports Intercommunaux <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>.Association <strong>de</strong> droit public, dotée <strong>de</strong> la personnalité juridique,constituée pour une durée indéterminée allant aumoins jusqu'au 31 décembre 1983.Il a été attribué à la <strong>Ville</strong> 8.117 parts sociales <strong>de</strong> série A<strong>de</strong> 10.000 francs.Représentants <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> :M. Schalckens, administrateur effectif ;M. Janssens, administrateur suppléant.(Mandats jusqu'en 1969).*8. — Service communal <strong>de</strong> Belgique.Société coopérative constituée le 6 mai 1963 pour unedurée <strong>de</strong> 30 ans.Souscription <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> à raison <strong>de</strong> 170.000 francs, soit170 parts sociales.Représentant <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> :M. Brichet, administrateur (mandat jusqu'en 1969).170*


9. — Intercommunale pour l'autoroute E 5.En séance du 11 décembre 1967, le Conseil communal adécidé <strong>de</strong> participer à la création <strong>de</strong> cette intercommunalequi a été constituée le 13 décembre suivant sous forme <strong>de</strong>société coopérative, pour un terme expirant le 31 décembre1998.Souscription <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> : 300 millions <strong>de</strong> francs à libérerprogressivement jusqu'à concurrence <strong>de</strong> 40 %.Représentants <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> :M. De Rons, administrateur ;M. Snyers d'Attenhoven, administrateur suppléant.O— 00= (J)- CM= 00= C\J= CM= CD- m- CM= CM= 00= CM00= CM171= O^CM


Rapport relatif aux régiesDepuis le 1 erjanvier 1964, l'entièreté <strong>de</strong> nos réseaux <strong>de</strong>distribution est gérée pour notre compte par les sociétés intercommunalessuivantes :— pour l'eau, par la Compagnie Intercommunale Bruxelloise<strong>de</strong>s Eaux ;— pour le gaz et l'électricité, par la Société IntercommunaleBruxelloise d'Electricité et <strong>de</strong> Gaz, en abrégé « Sibelgaz »,laquelle s'occupe également <strong>de</strong> l'éclairage <strong>de</strong> nos voiespubliques.La Direction administrative <strong>de</strong>s Travaux publics et <strong>de</strong>sRégies, en sa qualité d'organe <strong>de</strong> liaison entre ces intercommunaleset la <strong>Ville</strong>, s'occupe <strong>de</strong> toutes les propositions introduitespar ces sociétés en vue <strong>de</strong>s extensions, modificationsou améliorations à apporter aux réseaux <strong>de</strong> distribution ainsiqu'à l'éclairage public.C'est ainsi qu'en 1968, le Collège a été saisi <strong>de</strong> 280 affairesy relatives se subdivisant comme suit :gaz . . . .électricité . .éclairage publicD'autre part, <strong>de</strong>s accords <strong>de</strong> voirie ont été donnés pour lapose <strong>de</strong> canalisations ne faisant pas partie <strong>de</strong> nos réseaux <strong>de</strong>distribution, à savoir :22 conduites <strong>de</strong> gaz haute pression ;66 câbles haute tension.eau 617610736172


DISTRIBUTION DE L'EAUCompagnie Intercommunale Bruxelloise <strong>de</strong>s Eaux.Société coopérative constituée le 12 décembre 1891 sousla dénomination « Compagnie Intercommunale <strong>de</strong>s Eaux <strong>de</strong>l'Agglomération Bruxelloise ». Sa durée a été fixée à 90 ansà partir du 1 erjanvier 1921, date à laquelle la société a prissa dénomination actuelle.Souscription <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> : 2.900.000 francs, soit 29 partssociales <strong>de</strong> 100.000 francs. A ce jour, le capital versé s'élèveà 696.000 francs.Représentants <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> :administrateurs : M. De Grauw (mandat jusqu'en 1973) ;M. Janssens (mandat jusqu'en 1970) ;commissaire : M. Thielemans (décédé le 6 juillet 1968).Le nombre d'abonnements s'élevait au 31 décembre 1968à 46.200, se subdivisant comme suit :— concessions perpétuelles avec compteurs . . . 539— concessions ordinaires :sans compteur 4avec compteur 45.657En outre, 233 raccor<strong>de</strong>ments provisoires étaient en serviceà cette date.Au 31 décembre 1968, 47.598 compteurs étaient en service.Pendant l'année 1968, il a été posé sur le territoire <strong>de</strong> la<strong>Ville</strong> <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>, 8.867 mètres <strong>de</strong> conduites nouvelles <strong>de</strong>divers diamètres.173


D'autre part, il a été enlevé ou abandonné dans différentesartères. 7.311 mètres <strong>de</strong> canalisations <strong>de</strong> divers diamètres,ce qui porte la longueur du réseau au 31 décembre 1968 à:longueur au 31 décembre 1967 . . 468.173 m.longueur posée en 1968 8.867 m.Total 477.040 m.à déduire : conduites enlevées ouabandonnées en 1968 7.311 m.développement du réseau au 31 décembre1968 469.729 mIl a été établi en outre :163 vannes d'arrêt ;90 chambres <strong>de</strong> vannes ;89 hydrants.Il a été procédé à l'enlèvement <strong>de</strong> 20 vannes d'arrêt et60 hydrants ; <strong>de</strong> plus 6 chambres <strong>de</strong> vannes et 23 hydrantsont été modifiés.Le nombre <strong>de</strong> branchements exécutés pour usage domestiqueou industriel et service d'incendie s'est élevé à 163 ;en outre, 193 branchements ont été remplacés et 415 sectionnés.Le nombre <strong>de</strong> fuites et ruptures pendant l'exercice se répartit<strong>de</strong> la façon suivante :aux conduites-mères . . . 138aux branchements . . . . 760Volume d'eau enregistré à l'entrée du territoire(en mètres cubes).Année 1968 Semestre Trimestre15.171.9367.666.3307.505.606333- 8 9 5 ' 9 5 0- 7 7 0 - 3 8 06 2 4 5 9 6'3.881.010174


1958195919601961196219631964196519661967Annéesantérieures14.787.70512.944.25912.972.34913.873.46214.388.76115.106.78415.044.37815.063.29915.139.21414.949.893Compte d'exploitation <strong>de</strong> la C.I.B.E.pour l'exercice 1968.Service ordinaire :Recettes fr. 179.254.030Dépenses 115.655.550Sol<strong>de</strong> bénéficiaire fr. 63.598.480Service extraordinaire :Dépenses fr. 22.942.074Recettes . . 4.022.162Sol<strong>de</strong> déficitaire fr. 18.919.912Recettes :Compte général <strong>de</strong> la Régie <strong>de</strong>s Eauxpour l'exercice 1968.Service ordinaire :Sol<strong>de</strong> bénéficiaire du compted'exploitation <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> à laC.I.B.E fr. 63.563.680Divi<strong>de</strong>n<strong>de</strong> <strong>de</strong>s actions C.I.B.E. . . 34.800Total <strong>de</strong>s recettes .. fr. 63.598.480175


Dépenses :Execution <strong>de</strong> travaux divers . . fr. 727.216Frais généraux 42.321Secours et pensions 636.518Repavage <strong>de</strong> tranchées . . . . 277.017Total <strong>de</strong>s dépenses fr. 1.683.072Boni fr. 61.915.408Service extraordinaire :Dépenses fr. 18.919.912Recettes —Mali fr. 18.919.912DISTRIBUTION DU GAZET DE L'ELECTRICITESociété Intercommunale Bruxelloised'Electricité et <strong>de</strong> Gaz (Sibelgaz).Société anonyme constituée le 31 décembre 1960 pour unterme expirant le 31 décembre 1988.Depuis le 1 erjanvier 1964, la <strong>Ville</strong> est affiliée à cettesociété pour ses <strong>de</strong>ux districts.Administrateurs représentant la <strong>Ville</strong> :M. Mergam (mandat jusqu'en 1974) ;M. Jonkheere (mandat jusqu'en 1970).La Société « Sibelgaz » a obtenu la concession <strong>de</strong> la distributiond'électricité et <strong>de</strong> gaz sur le territoire <strong>de</strong>s communesaffiliées aux sociétés « Intercommunale Bruxelloise <strong>de</strong> l'Electricité» et « Intercommunale Bruxelloise du Gaz ».176


Elle a chargé la S.A. « Intercommunale Belge <strong>de</strong> Gaz etd'Electricité », en abrégé « Intercom », <strong>de</strong> la gestion <strong>de</strong> cettedistribution, par la voie d'un contrat <strong>de</strong> gestion qui resteraen vigueur aussi longtemps que « Sibelgaz » assurera la distributiond'énergie électrique et <strong>de</strong> gaz sur le territoire <strong>de</strong>l'une quelconque <strong>de</strong>s communes affiliées.Longueur <strong>de</strong>s canalisations (en mètres) :Gaz:1 e r district2e districtTotalau 31-12-1968au 1- 1-1968222.359221.325161.349160.361383.708381.686Différence . .+ 1.034+ 988+ 2.022Electricité :(*)au 31-12-1968au 1- 1-1968311.143308.417215.632211.232526.775519.649Extension en 1968 . + 2.726+ 4.400+ 7.126(*) Les longueurs mentionnées ci-<strong>de</strong>ssus comprennent leréseau aérien (15.785 mètres à la fin <strong>de</strong> l'année 1968).Nombre <strong>de</strong> compteurs :Gaz (détail) :1er district2 e districtTotalau 31-12-1968au 1- 1-196849.06449.33830.59529.82979.65979.167Différence .— 274+ 766+ 492Electricité(basse tension) :au 31-12-1968 . . 53.642 33.036au 1- 1-1968 . . 53.579 32.171Différence . . . . + 63 + 86586.67885.750+ 928177


Fourniture d'énergie en 1968.Q a z :I e district 2 e district TotalVente en détail :m 3 G.N. 24.175.086 16.181.563 40.356.649Vente en gros :m 3 G.N. 8.410.377 1.572.135 9.982.512Total: m 3 G.N. 32.585.463 17.753.698 50.339.161Electricité :Basse tension :kWh. 112.733.781 30.367.348 143.101.129Haute tension :kWh. 212.054.148 76.058.198 288.112.346Total: kWh. 3 24.787.929 1 06.425.54 6 431.213.475Résultats financiers <strong>de</strong> l'exercice 1968.Bénéfices d'exploitation.Electricité : 1 er district 2 e districtBasse tension . . . . fr. 51.421.380 25.157.509Haute tension 73.024.815 6.045.641Total bénéfices <strong>de</strong> la distribution124.446.195 31.203.150Divi<strong>de</strong>n<strong>de</strong>s spécial et sur activitéachat 2.958.504 846.246Apport en usage d'installations:Intérêts fr. 24.514.625 —Re<strong>de</strong>vances d'amortissement . 9.621.410 —Total 34.136.035 —Adéduire : Travaux Etat etd i ve r s —1.223.412 —Total général 160.317.322 32.049.396178


Gaz :1 er districtGaz détail fr. 14.074.395G a zgros 1.765.530Total bénéfices <strong>de</strong> la distribution15.839.925Divi<strong>de</strong>n<strong>de</strong>s spécial et sur activitéachat 3.003.747Apport en usage d'installations:Intérêts fr. 12.769.116'Re<strong>de</strong>vances d'amortissement . 5.093.5812e district11.950.700144.34912.095.0491.563.005Total 17.892.697A déduire : Travaux Etat . . — 972.168Total général 35.734.20113.658.054Immobilisations propres <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> (1 er et 2 e districts).Electricité(non compriséclairage public)Valeur d'apport au 1-1-1968 460.389.346Rajustement 1968 . . . . 3.819.483Extensions 1968 . . . 47.492.141Gaz251.602.9862.088.01231.475.791Valeur d'apport rajustée31-12-1968 . . .Amortissement 1968 .Valeur comptable rajustée31-12-1968 . . .. 511.700.970 285.166.789. - 84.496.310 -55.885.670au. 427.204.660 229.281.119179


ECLAIRAGE PUBLICDépenses1" district fr. 18.938.1772 e district 15.035.249Total 33.973.426INTERCOMMUNALE BRUXELLOISEDE L'ELECTRICITESociété coopérative constituée le 2 mars 1929 dont ladurée a été prorogée jusqu'au 2 mars 1989.Depuis le 1 erjanvier 1964, la <strong>Ville</strong> est affiliée à cette,société pour ses <strong>de</strong>ux districts.Participation <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> : 1 er district 2* districtau capital social . . . . fr. 15.555.000 7.275.000aux réserves 4.421.562 —Administrateurs représentant la <strong>Ville</strong> :M. Mergam (mandat jusqu'en 1974) ;M. Jonckheere (mandat jusqu'en 1970).INTERCOMMUNALE BRUXELLOISE DU GAZSociété coopérative constituée le 2 mars 1929 dont ladurée a été prorogée jusqu'au 2 mars 1989.Depuis le 1 erjanvier 1964, la <strong>Ville</strong> est affiliée à cettesociété pour ses <strong>de</strong>ux districts.Participation <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> : 1 er district 2 e districtau capital social . . . . fr. 7.135.000 3.655.000aux réserves 4.952.188 —Administrateurs représentant la <strong>Ville</strong> :M. Mergam (mandat jusqu'en 1974) ;M. Jonckheere (mandat jusqu'en 1970).180


Service technique<strong>de</strong>s Travaux publicsURBANISME. — SECTION ILe Service a instruit (au point <strong>de</strong> vue alignements, niveaux,dispositions <strong>de</strong> plans d'aménagement) :— 1.058 <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s en permis <strong>de</strong> bâtir et <strong>de</strong> commodoincommodo;— 7 <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s en permis <strong>de</strong> lotir ;— 113 <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s en certificats d'urbanisme ;— 302 <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s <strong>de</strong> pose <strong>de</strong> câbles, <strong>de</strong> canalisations et <strong>de</strong>conduites.Le Service a fait délivrer :1) 5 autorisations en permis <strong>de</strong> lotir ;2) 2 refus en permis <strong>de</strong> lotir ;3) 39 certificats d'urbanisme.Le Service a effectué 60 vérifications en cours <strong>de</strong> construction.Le Service s'est rendu à 136 ren<strong>de</strong>z-vous sur place, pourtracer et indiquer les alignements et les niveaux, tant pour<strong>de</strong>s nouvelles constructions que pour l'exécution <strong>de</strong> travaux<strong>de</strong> voiries et poses <strong>de</strong> canalisations.Il a délivré 50 bulletins d'alignements et <strong>de</strong> niveaux.Il a été procédé au mesurage d'une emprise à incorporerà la voie publique.Les mardis et jeudis après-midi et sur ren<strong>de</strong>z-vous spéciaux,le Service s'est mis à la disposition du public pourrenseignements relatifs aux plans particuliers d'aménagement,181


aux alignements et niveaux, pour la mise au point <strong>de</strong>s dossiers<strong>de</strong> bâtir, pour l'établissement <strong>de</strong>s dossiers en permis <strong>de</strong>lotir, ou <strong>de</strong> <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s <strong>de</strong> certificats d'urbanisme (400 ren<strong>de</strong>zvous).Le Service a, dans le cadre <strong>de</strong> ses attributions, entretenuune correspondance avec les diverses administrations communales,provinciales ou <strong>de</strong> l'Etat, ainsi qu'avec <strong>de</strong>s particuliers.URBANISME. — SECTION IIPlans d'aménagement.Le Service a poursuivi l'étu<strong>de</strong> <strong>de</strong>s plans d'aménagement :1) Quartier avenue <strong>de</strong> Versailles ;2) Rive gauche du Canal Maritime ;3) Quartier square Prince Charles ;4) Quartier Mutsaard ;5) Ilot sacré — revision ;6) Quartier <strong>de</strong>s Minimes ;7) Quartier rue d'Assaut ;8) Quartier rues <strong>de</strong> Trêves, Jacques <strong>de</strong> Lalaing, <strong>de</strong> la Loiet d'Arlon ;9) Revision du plan d'entrée <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek ;10) Elargissement rue <strong>de</strong> la Loi (avenue <strong>de</strong>s Arts - rue duCommerce) ;11) Rue aux Laines ;12) Revision plan Rempart <strong>de</strong>s Moines ;13) Avenues <strong>de</strong> Cortenberg, <strong>de</strong> la Joyeuse Eentrée et rue <strong>de</strong>la Loi ;14) Vanniers — 3 e îlot ;15) Rue du Maelbeek — Parc Léopold ;16) Marché National — Quai <strong>de</strong>s Usines ;17) Plaine <strong>de</strong>s Sports à Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek ;18) Suppression <strong>de</strong> l'impasse du Potage ;182


19) Ilot formé par les rues Terre Neuve, <strong>de</strong> la Roue et <strong>de</strong>sUrsulines ;20) Ilot formé par les rues Hautes, Pieremans, <strong>de</strong> la Philanthropie,du Remblai et le boulevard du Midi ;21) Ilot formé par l'avenue <strong>de</strong>s Arts, les rues du Trône, <strong>de</strong>l'Esplana<strong>de</strong> et d'Egmont ;22) Ilot formé par la Place Fontainas, les rues d'An<strong>de</strong>rlecht,Van Artevel<strong>de</strong> et <strong>de</strong>s Six Jetons ;et en collaboration avec le secteur privé :1) Avenue <strong>de</strong> Versailles prolongée (III) ;2) Place <strong>de</strong> la Liberté ;3) Place Saint-Géry ;4) Quartier <strong>de</strong> l'avenue Louise ;5) Quartier Nord-Est — Ilots compris entre le boulevardCharlemagne, la rue Joseph II, l'avenue Livingstone etla rue Stévin ;6) Ilot compris entre les avenues F. D. Roosevelt, Jeanne,<strong>de</strong>s Courses et du Congo et la limite Ixelles-<strong>Bruxelles</strong>.Le Service a obtenu un arrêté royal pour :— le 10- 6-68 : Rue <strong>de</strong> Loxum — modification d'alignement;— le 17- 6-68 : Impasse Defuisseau — suppression totale ;— le 25- 7-68 : Quartier Radis — extension ;— le 30- 8-68 : Suppression partielle du sentier n° 35 ;— le 10- 9-68 : Cité Modèle — Plateau du Heysel ;— le 9-12-68 : Quartier du S'Heeren Huys ;— le 13- 2-69 : Quartier Damier — extension ;le 24- 2-69 : Quartier rues <strong>de</strong> l'Abricotier, Haute, duFaucon et Montserrat :— le 13- 3-69 : Désaffectation du tréfonds du boulevardAdolphe Max.183


L'Etat a pris, sur le territoire <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>, lesarrêtés royaux suivants :— le 22-8-68 : Complexe Juste Lipse ;le 28-2-69 : Extension du Palais <strong>de</strong> Justice.Il a été exécuté 50 clichés.URBANISME. — SECTIONmLe service a instruit :Deman<strong>de</strong>s <strong>de</strong> constructions nouvelles 194Deman<strong>de</strong>s <strong>de</strong> principe 61Deman<strong>de</strong>s <strong>de</strong> transformations 396Deman<strong>de</strong>s <strong>de</strong> démolitions 24Deman<strong>de</strong>s <strong>de</strong> battage <strong>de</strong> pieux 4Deman<strong>de</strong>s <strong>de</strong> placement <strong>de</strong> terrasses 17Deman<strong>de</strong>s <strong>de</strong> placement <strong>de</strong> marquises-auvents . . 6Deman<strong>de</strong>s <strong>de</strong> placement <strong>de</strong> gargouilles 8Deman<strong>de</strong>s <strong>de</strong> placement d'enseignes 476Deman<strong>de</strong>s <strong>de</strong> placement <strong>de</strong> poteaux lumineux . . 9Deman<strong>de</strong>s <strong>de</strong> placement d'appareils distributeurs automatiquesen général 38Deman<strong>de</strong>s <strong>de</strong> placement d'appareils distributeurs <strong>de</strong>carburant 8Deman<strong>de</strong>s <strong>de</strong> commodo et d'incommodo 340Les mardi et jeudi après-midi et sur ren<strong>de</strong>z-vousspécial, le service s'est mis à la disposition du publicet <strong>de</strong>s architectes pour renseignements concernant lesbâtisses et mise au point <strong>de</strong>s dossiers <strong>de</strong> bâtir introduits,soit approximativement: visites 1.206Surveillance <strong>de</strong> chantiers :Nombre <strong>de</strong> visites <strong>de</strong> surveillances <strong>de</strong> chantiers aucours <strong>de</strong>squelles 92 infractions aux stipulations durèglement ont été relevées 1.064184


Il a été délivré :Autorisations <strong>de</strong> palissa<strong>de</strong>s 163Autorisations <strong>de</strong> placement d'échelles volantes . . . 433// a été effectué :Mesurages, acomptes et liquidation <strong>de</strong> comptes <strong>de</strong>palissa<strong>de</strong>s 955Sécurité publique :Sur appel <strong>de</strong> la police ou sur <strong>de</strong>man<strong>de</strong> <strong>de</strong>s propriétaires,le service s'est rendu sur place où <strong>de</strong>s immeublesmenaçaient la sécurité publique ou celle <strong>de</strong>shabitants 69Il a été expédié <strong>de</strong>s lettres <strong>de</strong> <strong>de</strong>man<strong>de</strong> <strong>de</strong> démolition 25Il a été proposé <strong>de</strong>s arrêtés <strong>de</strong> démolition . . . . 1Il a été pris <strong>de</strong>s arrêtés d'évacuation 1Construction et réfection <strong>de</strong> trottoirs :Etablissements <strong>de</strong> bons <strong>de</strong> comman<strong>de</strong> pour réfectionset constructions <strong>de</strong>s trottoirs. Mesurages <strong>de</strong>s travauxexécutés et liquidation <strong>de</strong>s factures 254Il a été réfectionné ou construit 450 trottoirs dont140 à charge d'autres services et 310 pour compte<strong>de</strong> tiers.La surveillance <strong>de</strong> ces chantiers a exigé approximativement: visites 1.350Devis établis et envoyés à <strong>de</strong>s particuliers et différentsservices 470Autorisations délivrées pour construction et réparation<strong>de</strong>s trottoirs6 2// a été traité :Dossiers d'acci<strong>de</strong>nts <strong>de</strong> personnes1 0185


a été effectué :a) enquêtes et recouvrements pour escala<strong>de</strong>s et dégâtsoccasionnés aux trottoirs 25b) vérifications d'états <strong>de</strong>s lieux pour ouvertures <strong>de</strong>tranchées dans les trottoirs par différents serviceset régies 250c) visites approfondies <strong>de</strong> salles <strong>de</strong> spectacles situéessur le territoire <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> 480d) vérifications <strong>de</strong> placement et <strong>de</strong> suppression <strong>de</strong>gargouilles 82e) vérifications <strong>de</strong> placement et d'enlèvement d'appareilsdistributeurs automatiques, en général . . . 143f) vérifications <strong>de</strong> placement et d'enlèvement <strong>de</strong> pompesdistributrices <strong>de</strong> carburant 30g) vérifications <strong>de</strong> renouvellement <strong>de</strong> placement <strong>de</strong>terrasses 102h) vérifications <strong>de</strong> placement et d'enlèvement <strong>de</strong>poteaux lumineux 113i) vérifications <strong>de</strong> placement d'enseignes et d'autrespublicités 1.011Sur <strong>de</strong>man<strong>de</strong> <strong>de</strong> la police, il a été effectué :visites <strong>de</strong> placement <strong>de</strong> stores et paravents . . . 42URBANISME. — SECTION IV1968-1969.Acquisitions - Expropriations - Expertises.A) Acquisitions et expropriations.186Le Service a poursuivi l'acquisition <strong>de</strong> 29 immeubles ouemprises. Il a présenté à l'appréciation du Collège11 offres d'immeubles exposés en vente publique. Troispropriétés offertes ont été acquises.2 acquisitions ont été poursuivies par voie d'échange.


3 cessions gratuites sont en cours.3 immeubles ont été acquis par voie d'expropriationjudiciaire.B) Dans le cadre <strong>de</strong> la lutte contre les taudis, le Service :1) A <strong>de</strong>mandé l'obtention <strong>de</strong>s subsi<strong>de</strong>s pour un immeublepour lequel la <strong>Ville</strong> attend l'arrêté d'insalubrité ;2) A <strong>de</strong>mandé à percevoir les subsi<strong>de</strong>s pour 9 immeubleset les a obtenus.C) Expertises. — Mesurages.Le Service a effectué 7 constats <strong>de</strong> hors-plomb.Il a procédé également au règlement <strong>de</strong> 2 mitoyennetés.Il a également procédé à :24 évaluations <strong>de</strong> re<strong>de</strong>vances pour saillies extraordinaires.34 états <strong>de</strong>s lieux et recolements.219 enquêtes pour l'établissement <strong>de</strong> canalisations dansla voie publique.11 évaluations <strong>de</strong> la plus-value.47 enquêtes pour délivrance <strong>de</strong> certificat d'urbanisme.Les dossiers établis en vue <strong>de</strong> la récupération <strong>de</strong>s taxes<strong>de</strong> voirie sont complétés au fur et à mesure <strong>de</strong>s acquisitions.D) Divers.1) Intervention du service dans le sinistre provoqué parles inondations avenue <strong>de</strong> la Reine et ayant nécessitél'établissement d'environ 70 dossiers d'état <strong>de</strong>s lieux.}2) Etablissement d'états <strong>de</strong>s lieux en vue <strong>de</strong> la construction<strong>de</strong>s égouts rue du Pont Neuf.3) Intervention quasi permanente du Service dans lesdésordres constatés aux bâtiments, rue <strong>de</strong> la Loi.187


4) Egalement intervention du Service dans les désordresconstatés dans les égouts publics résultant <strong>de</strong> laconstruction <strong>de</strong> murs emboués.5) Le Service est également intervenu à différentes reprisesdans le levé <strong>de</strong>s dégâts survenus à <strong>de</strong>s immeublesprivés par suite <strong>de</strong> perturbations dans le réseau <strong>de</strong>distribution <strong>de</strong> la C.I.B.E.6) Le Service a poursuivi les modalités d'échange <strong>de</strong>biens immobiliers avec la R.T.T., rue <strong>de</strong> la Paille.7) Il a également continué les négociations au Petit CheminVert en vue <strong>de</strong> l'aménagement du complexe sportif<strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek.ARCHITECTUREA. — Travaux d'entretien<strong>de</strong>s bâtiments communaux du domaine public et divers.Bâtiments d'administration, bâtiments scolaires, divisioncentrale et commissariats <strong>de</strong> police, crèches, théâtres communaux,cimetières et installations diverses, etc.Indications générales :15 adjudications publiques ou appels généraux d'offres ;98 adjudications restreintes ;634 <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s <strong>de</strong> prix ;807 ordres aux adjudicaires annuels ;1.322 interventions <strong>de</strong>s équipes d'ouvriers <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong>.1. Adjudications annuelles.Les travaux <strong>de</strong> renouvellement et d'entretien courantont été en partie exécutés au moyen <strong>de</strong> 12 adjudicationsannuelles publiques et restreintes concernant notammentles travaux <strong>de</strong> couvertures, <strong>de</strong> dallages et pavages,<strong>de</strong> vitrerie, <strong>de</strong> parquetage, <strong>de</strong> plafonnage, <strong>de</strong> nettoyage<strong>de</strong>s vitrages, etc.188


Il a été exécuté 807 travaux à bor<strong>de</strong>reau <strong>de</strong> prix, sur labase <strong>de</strong>s adjudications correspondantes.Bâtiments d'administration et divers.(Palais du Midi, Hôtel communal <strong>de</strong> l'ex-Laeken, etc.).Les travaux qui concernent ces bâtiments ont donné lieuà l'élaboration et à l'exécution <strong>de</strong> 19 adjudications restreinteset <strong>de</strong> 38 <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s <strong>de</strong> prix ordinaires.Principaux travaux :— Palais du Midi :Peinture du grand hall d'entrée.Diverses réparations aux carrelages, parquetages etmenuiseries (adjudications annuelles).Diverses réparations aux toitures et aux lanterneaux.— Ancien Hôtel communal <strong>de</strong> l'ex-Laeken :Des travaux <strong>de</strong> réfection <strong>de</strong> toitures ont été exécutés.Peinture intérieure <strong>de</strong>s locaux et dégagements.Les faça<strong>de</strong>s vers cour ont été dérochées et hydrofugées.— Magasins rue <strong>de</strong>s Palais, rue Willem Demol et rueWalraevens :Diverses réparations aux toitures ont été effectuées.— Bâtiments du Service <strong>de</strong> la Propreté publique — Quai<strong>de</strong> la Voirie :Toutes les boiseries extérieures ont été repeintes.Division centrale et Commissariats <strong>de</strong> Police :Il a été établi pour ces bâtiments 5 adjudications restreinteset 27 <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s <strong>de</strong> prix ordinaires pour diverstravaux d'entretien courant.Des réfections aux toitures et aux carrelages ont étéeffectuées par les adjudicataires annuels.Renouvellement <strong>de</strong> revêtements <strong>de</strong> parquets aux 5 eet6 e étages <strong>de</strong> la Division centrale.189


Des aménagements intérieurs ont été effectuésMl Tucommunal.4. Bâtiments scolaires et assimilés :Les travaux d'aménagement, <strong>de</strong> renouvellement, <strong>de</strong> plicernent<strong>de</strong> nouvelles installations sanitaires, <strong>de</strong> dallage,<strong>de</strong> rafraîchissement <strong>de</strong> peintures et d'entretien courantont nécessité 62 adjudications restreintes et 424 <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s<strong>de</strong> prix ordinaire et ont <strong>de</strong>mandé 938 interventions<strong>de</strong>s équipes d'ouvriers <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong>.Les travaux <strong>de</strong> réfection <strong>de</strong> toitures, <strong>de</strong> verrerie, <strong>de</strong> plafonnage,<strong>de</strong> parquetage, <strong>de</strong> serrurerie et <strong>de</strong> carrelage ontété exécutés par les adjudicataires annuels.Principaux travaux :I.A.M. — Renouvellement d'égout (<strong>de</strong>rnière phase);Athénée Léon Lepage. — Renouvellement <strong>de</strong> peinturesintérieures et extérieures ;Athénée Robert Catteau. — Aménagement <strong>de</strong> la salle<strong>de</strong> douches et peintures intérieures ;Athénée Adolphe Max. — Renouvellement <strong>de</strong> châssisguillotines ;Lycée Emile Jacqmain. — Mise en état <strong>de</strong>s châssis etpeinture <strong>de</strong> divers locaux ;Lycée Carter. — Peinture <strong>de</strong>s locaux du 2 e étage ;Lycée Dachsbeck. — Peintures intérieures ;Annexe Ecole Normale Emile André, rue Blaes. -Construction d'un local pour les installations sanitaires;Ecole Normale Emile André. — Mise en état et peinture<strong>de</strong>s châssis ;Académie <strong>de</strong>s Beaux-Arts. — Peintures intérieures ;Ecole primaire n° 20. — Peinture générale <strong>de</strong> tous leslocaux ;190


oie primaire 24/25. — Drainage <strong>de</strong> la nappe aquifèreen sous-sol et mise en état <strong>de</strong> divers locaux ::ole primaire n° 36. — Remplacement <strong>de</strong> planchers parj> <strong>de</strong>s carrelages ;jardin d'enfants n° 6. — Mise en état et peinture <strong>de</strong>châssis ;ardin d'enfants n° 8. — Peinture générale <strong>de</strong> tous les•q,] locaux ;.Jardin d'enfants n° 2. — Construction d'un escalier enbéton armé.II Bâtiments et crèches :Les travaux <strong>de</strong> renouvellement <strong>de</strong> couvertures, le rafraîchissement<strong>de</strong> peintures et d'entretien courant ont faitl'objet <strong>de</strong> 2 adjudications restreintes et 22 <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s <strong>de</strong>prix ordinaires.Remise en état complète du rez-<strong>de</strong>-chaussée <strong>de</strong> la Crèche<strong>de</strong> la rue <strong>de</strong>s Charpentiers.Théâtres communaux et magasins <strong>de</strong> décors :Il a été exécutés <strong>de</strong>s travaux dans ces bâtiments àconcurrence <strong>de</strong> 6 bor<strong>de</strong>reaux <strong>de</strong> prix et <strong>de</strong> 14 <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s<strong>de</strong> prix ordinaires.Théâtre du Parc :Réfection <strong>de</strong> toiture ;Divers travaux d'entretien courant.Théâtre flamand :Divers travaux d'entretien courant.Magasins <strong>de</strong> décors et remise à kiosques :Consolidation et divers travaux d'entretien courant.Cimetières et bâtiments du Service <strong>de</strong>s Inhumations:Cimetière <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> à Evere :Construction <strong>de</strong> bordures avec poutres d'appui pour lesmonuments.191


Des aménagements intérieurs ont été effectués au Tircommunal.4. Bâtiments scolaires et assimilés :190Les travaux d'aménagement, <strong>de</strong> renouvellement, <strong>de</strong> placement<strong>de</strong> nouvelles installations sanitaires, <strong>de</strong> dallage,<strong>de</strong> rafraîchissement <strong>de</strong> peintures et d'entretien courantont nécessité 62 adjudications restreintes et 424 <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s<strong>de</strong> prix ordinaire et ont <strong>de</strong>mandé 938 interventions<strong>de</strong>s équipes d'ouvriers <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong>.Les travaux <strong>de</strong> réfection <strong>de</strong> toitures, <strong>de</strong> verrerie, <strong>de</strong> plafonnage,<strong>de</strong> parquetage, <strong>de</strong> serrurerie et <strong>de</strong> carrelage ontété exécutés par les adjudicataires annuels.Principaux travaux :I.A.M. — Renouvellement d'égout (<strong>de</strong>rnière phase) ;Athénée Léon Lepage. — Renouvellement <strong>de</strong> peinturesintérieures et extérieures ;Athénée Robert Catteau. — Aménagement <strong>de</strong> la salle<strong>de</strong> douches et peintures intérieures ;Athénée Adolphe Max. — Renouvellement <strong>de</strong> châssisguillotines ;Lycée Emile Jacqmain. — Mise en état <strong>de</strong>s châssis etpeinture <strong>de</strong> divers locaux ;Lycée Carter. — Peinture <strong>de</strong>s locaux du 2 e étage ;Lycée Dachsbeck. — Peintures intérieures ;Annexe Ecole Normale Emile André, rue Blaes. —Construction d'un local pour les installations sanitaires;Ecole Normale Emile André. — Mise en état et peinture<strong>de</strong>s châssis ;Académie <strong>de</strong>s Beaux-Arts. — Peintures intérieures ;Ecole primaire n° 20. — Peinture générale <strong>de</strong> tous leslocaux ;


Ecole primaire 24/25. — Drainage <strong>de</strong> la nappe aquifèreen sous-sol et mise en état <strong>de</strong> divers locaux ;Ecole primaire n° 36. — Remplacement <strong>de</strong> planchers par<strong>de</strong>s carrelages ;Jardin d'enfants n° 6. — Mise en état et peinture <strong>de</strong>châssis ;Jardin d'enfants n° 8. — Peinture générale <strong>de</strong> tous leslocaux ;Jardin d'enfants n° 2. — Construction d'un escalier enbéton armé.Bâtiments et crèches :Les travaux <strong>de</strong> renouvellement <strong>de</strong> couvertures, le rafraîchissement<strong>de</strong> peintures et d'entretien courant ont faitl'objet <strong>de</strong> 2 adjudications restreintes et 22 <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s <strong>de</strong>prix ordinaires.Remise en état complète du rez-<strong>de</strong>-chaussée <strong>de</strong> la Crèche<strong>de</strong> la rue <strong>de</strong>s Charpentiers.Théâtres communaux et magasins <strong>de</strong> décors :Il a été exécutés <strong>de</strong>s travaux dans ces bâtiments àconcurrence <strong>de</strong> 6 bor<strong>de</strong>reaux <strong>de</strong> prix et <strong>de</strong> 14 <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s<strong>de</strong> prix ordinaires.Théâtre du Parc :Réfection <strong>de</strong> toiture ;Divers travaux d'entretien courant.Théâtre flamand :Divers travaux d'entretien courant.Magasins <strong>de</strong> décors et remise à kiosques :Consolidation et divers travaux d'entretien courant.Cimetières et bâtiments du Service <strong>de</strong>s Inhumations:Cimetière <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> à Evere :Construction <strong>de</strong> bordures avec poutres d'appui pour lesmonuments.191


Cimetières <strong>de</strong> Laeken, <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek etHaren :Divers travaux d'entretien courant aux bâtiments.Construction d'un nouveau bureau avec installationssanitaires au Cimetière <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek.Presbytères :Divers travaux d'entretien courant ont été exécutés.Transformations et mise en état complète du presbytère<strong>de</strong> la Cathédrale Saint-Michel.8. Bancs publics .L'entretien courant a été assumé.De nouveaux bancs ont été placés.9. Barrières Nadar ou Vauban :Les barrières Nadar ont fait l'objet <strong>de</strong> 72 placementstotalisant une longueur <strong>de</strong> 22.340 mètres.10. Plaques indicatrices <strong>de</strong> voies publiques :Leur fourniture et leur placement ont fait l'objet <strong>de</strong>2 adjudications restreintes ; il a été procédé au placement<strong>de</strong> 441 nouvelles plaques et à la refixation <strong>de</strong>46 plaques.11. Urinoirs publics :L'entretien courant a été assumé. Réparations aux canalisationsd'eau et aux égouts, plusieurs urinoirs ont étérepeints.12. Parc — Squares — Bois <strong>de</strong> la Cambre :192L'entretien <strong>de</strong>s clôtures, pavillons, ponts rustiques, etc.,a fait l'objet <strong>de</strong> 26 <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s <strong>de</strong> prix.Toutes les boiseries d'un pont rustique ont été renouveléesau Bois <strong>de</strong> la Cambre.


13. Abris pour la sécurité civile :L'entretien courant a été assuré. Mise en état <strong>de</strong>s portesd'accès.14. Colonnes d'affichage :L'entretien courant a été assumé.15. Mobiliers <strong>de</strong>s locataires expulsés et objets trouvés:La gestion du magasin a été assumée.Il a été enregistré l'entrée <strong>de</strong> 77 mobiliers d'expulsés et<strong>de</strong> 163 objets trouvés encombrants (voitures, etc.).16. Bourse <strong>de</strong>s Fonds publics :Mise en état <strong>de</strong> l'escalier monumental.17. Sta<strong>de</strong>s du Heysel et Van <strong>de</strong>r Putten :Divers travaux d'entretien <strong>de</strong>s bâtiments ont été exécutés.Placement <strong>de</strong> grillages <strong>de</strong> séparation et <strong>de</strong> clôtures auSta<strong>de</strong> du Heysel.Peinture extérieure <strong>de</strong>s portes et châssis au Sta<strong>de</strong> duHeysel.18. Equipes d'ouvriers <strong>de</strong> la section d'entretien :Entretien courant — Mise en état <strong>de</strong> carrelages au soussol.Les ouvriers plombiers ont assuré au total 1.033 interventionsdans les divers bâtiments et installations, lesouvriers d'autres corps <strong>de</strong> métier ont exécuté 289 travaux<strong>de</strong> renouvellement et d'entretien.L'approvisionnement <strong>de</strong>s magasins a donné lieu à180 <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s <strong>de</strong> prix.193


B. — Travaux exécutés dans les bâtiments ancienset aux monuments.Hôtel <strong>de</strong> <strong>Ville</strong> :a) Travaux exécutés par l'équipe d'ouvriers <strong>de</strong> la division:— entretien <strong>de</strong>s salles, cabinets et dégagements ;— aménagement <strong>de</strong>s salles lors <strong>de</strong> cérémonies, fêtes,examens, etc. ;— nettoyage <strong>de</strong> vitrages ;— entretien du mobilier.b) Travaux divers <strong>de</strong> peinture, maçonnerie, menuiserie, ferronnerie,serrurerie, plomberie, couverture, vitrerie et garniture.Maison du Roi, Maison Patricienne, Musée Scott :Travaux divers <strong>de</strong> peinture, maçonnerie, couverture, ferronnerie,plomberie, vitrerie, menuiserie.Faça<strong>de</strong>s Grand-Place :Travaux d'entretien : mise en peinture <strong>de</strong>s boiseries,dorure <strong>de</strong>s éléments décoratifs, etc.Œuvres d'art ornant la voie publique :Travaux d'entretien : nettoyage <strong>de</strong>s parties en pierre ouen métal,dorure ou mise en peinture <strong>de</strong>s textes, rejointoiement,etc.Magasins du Service, rue Jacques Behr :Classement et conservation <strong>de</strong>s collections et modèles.Emplacements réservés pour cimetières :Examen <strong>de</strong>s projets <strong>de</strong> monuments au point <strong>de</strong> vue esthétique.194


C— Travaux étudiés ou en cours d'étu<strong>de</strong>.(pério<strong>de</strong> du 1-7-1968 au 1-7-1969).Tour <strong>de</strong> l'ancienne église Sainte-Catherine: RéparationComman<strong>de</strong> <strong>de</strong> pierres (en cours).Terrains annexes Sta<strong>de</strong> du Heysel : Installation <strong>de</strong> vestiairespour sportifs (projet étudié).Mur <strong>de</strong> soutènement du pourtour du Sta<strong>de</strong>, à gauche <strong>de</strong>stribunes.Construction d'un pavillon sanitaire, d'un auvent et d'unatelier (projets).Heures Joyeuses — Bibliothèque n° 14 (N.-O.-H.) : Projetd'exécution à l'étu<strong>de</strong>.Bancs publics : Projet d'exécution (prototype exécuté).Jardin d'enfants n° 5, rue <strong>de</strong>s Fleuristes : Reconstruction.Gar<strong>de</strong>rie Impératrice Charlotte : Implantation <strong>de</strong> classes préfabriquées.Ecole Emile André, annexe rue Blaes : Nouvelles installationssanitaires (étudié).Ecole n° 2, rue du Poinçon : Projet d'exécution à l'étu<strong>de</strong>.Ecole Funck, annexe rue du Vautour : Deux classes et douches(projet d'exécution terminé).Ecole n° 5, rue <strong>de</strong> l'Omegang, 18 : Reconstruction.Ecole n° 30 au Verregat : Reconstruction.Athénée A. Max et Lycée Carter, Boulevard Clovis :a) Extension et équipement ;b) Construction gymnase et douches (étudié).Ecole Normale Emile André, rue <strong>de</strong>s Capucins: Extension(l r e phase) (projet en cours d'étu<strong>de</strong>).Ecole <strong>de</strong>s Industries du Bois : Extension vers la rue Haute,2 E phase.Lycée Emile Jacqmain : Redistribution <strong>de</strong>s locaux.195


Académie <strong>de</strong>s Beaux-Arts : Reconstruction et aménagementsdivers.Eglise Notre-Damefaça<strong>de</strong>s.Eglise du Musée : Peinture intérieure.<strong>de</strong> la Chapelle : Nettoyage partiel <strong>de</strong>sEglise <strong>de</strong>s Brigittines : Remise en état <strong>de</strong>s toitures — Remiseen état <strong>de</strong>s faça<strong>de</strong>s latérales.Complexe <strong>de</strong> la Grand-Poste : Etu<strong>de</strong>s et calculs divers.Bassin <strong>de</strong> natation : Construction d'un bassin <strong>de</strong> natation etd'une salle <strong>de</strong> sports au 2 edistrict.Caserne pour les Pompiers : Construction d'une nouvellecaserne à l'Allée Verte.Sta<strong>de</strong> Van <strong>de</strong>r Putten : Couverture d'un terrain <strong>de</strong> basket-ball.Presbytère <strong>de</strong> la Collégiale Saint-Michel : Restauration <strong>de</strong>sfaça<strong>de</strong>s.Police - Pompiers, avenue <strong>de</strong>s Pago<strong>de</strong>s : Adjonction d'unabri (projet).Salle <strong>de</strong> fêtes <strong>de</strong> l'Hôtel <strong>de</strong> <strong>Ville</strong> <strong>de</strong> Laeken : Bar et réfectoire(avant-projet).Cimetière <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek : Local <strong>de</strong> service (projet).Construction d'un hall couvert et fermé à usage d'entrepôt(Architecture).Poste <strong>de</strong> Police, 6 eArméeDivision.du Salut : Etu<strong>de</strong> <strong>de</strong> transfert.Chapelle <strong>de</strong>s Brigittines : Archives (avant-projet).10 : Transformation complé­Ecole n° 11, rue du Moniteur,mentaire (projet).Bâtiment pour le Service <strong>de</strong>s Egouts (avant-projet).Ecole 37-40 (esquisse).Bâtiment situé place Sainte-Catherine (levé).Jardins d'enfants n° 36, avenue <strong>de</strong> la Sarriette (projet).196


D. — Travaux exécutés ou en cours d'exécution.CathédraleEGLISESSaint-Michel : Restauration <strong>de</strong> la Tour Sud.Eglise du Divin Enfant Jésus : Remise en état <strong>de</strong>s verrières etrestaurations diverses. — Imperméabilisation <strong>de</strong>s faça<strong>de</strong>s.Eglise Notre-Dame <strong>de</strong>s Riches Claires : Restauration <strong>de</strong>sfaça<strong>de</strong>s.Eglise Notre-Dametoitures.<strong>de</strong> la Chapelle : Travaux d'entretien <strong>de</strong>sEglise Saint-Jean-Baptiste au Béguinage : Restauration <strong>de</strong>sfaça<strong>de</strong>s.Eglise Notre-Dame<strong>de</strong> Bon Secours : Restauration intérieure.Eglise Saint-Lambert : Restauration <strong>de</strong> la Croix et rejointe -ment <strong>de</strong>s faça<strong>de</strong>s.RESTAURATIONSImmeuble rue <strong>de</strong>s Chapeliers, 3-5 : Restauration complète<strong>de</strong> la faça<strong>de</strong> et reconstruction intérieure.Tour <strong>de</strong> l'ancienne église Sainte-Catherine : Restauration<strong>de</strong>s quatre faça<strong>de</strong>s.Hôtel <strong>de</strong> <strong>Ville</strong> : Restauration <strong>de</strong>s faça<strong>de</strong>s.Maison <strong>de</strong> Bellone : Aménagement intérieur.INSTRUCTION PUBLIQUE(Athénées, Lycées, Jardins d'enfants, etc.).Ecole Normale Charles Buis : Nouvelles installations sanitaires.Ecole Normale Emile Demot : Aménagement d'installationssanitaires (2 ephase).197


Ecole n° 11, rue du Moniteur : Agrandissement.Ecole n° 19 : Aménagement <strong>de</strong>s installations sanitaires.Ecole n° 30, au Verregat : Constructions d'installations sanitaires.Ecole n" g34-35, rue Gust. Demanet : Extension d'une nouvelleaile.Jardin d'enfants n" 12, rue <strong>de</strong> Cureghem : Aménagement d'unréfectoire et d'installations sanitaires.Jardin d'enfants n" 21 : Construction d'une salle <strong>de</strong> jeux etd'un bureau.Plaine <strong>de</strong> jeux « Reine Astrid » ; Construction <strong>de</strong> nouvellesinstallations sanitaires et réparation <strong>de</strong> la passerelle.Jardin d'enfants n° 22, rue De Wand : Construction d'unesalle <strong>de</strong> jeux.Ecole Normale Charles Buis : Construction <strong>de</strong> nouveauxlocaux.DIVERSComplexe <strong>de</strong> la Grand-Poste : Construction <strong>de</strong> la Cité administrative.Cimetière <strong>de</strong> Laeken : Remplacement <strong>de</strong>s dalles lumineusesau-<strong>de</strong>ssus <strong>de</strong>s cryptes.A ncien Hôtel Communalsanitaires.<strong>de</strong> Laeken : Construction <strong>de</strong> locauxHôtel <strong>de</strong> <strong>Ville</strong> et Maison du Roi : Protection contre l'incendie.Terrains annexes Sta<strong>de</strong> Heysel:<strong>de</strong> construction.Pavillon sanitaire et atelierSta<strong>de</strong> du Heysel : Construction d'un mur <strong>de</strong> soutènement,avenue du Marathon.Palais d'Egmont : Démolition d'une annexe <strong>de</strong> l'Orangerie.198


S(tàiiii l uareMarguerite : Travaux d'imperméabilisation <strong>de</strong>s locauxpour sportifs. — Erection du monument « Naissance d'une!;}•;-;•; Nation ».Propriété Janssens Frères, rue Flodorp, Haren : Démolitionet reconstruction sur un nouvel alignement d'un mur <strong>de</strong>soutènement.Sta<strong>de</strong> Van<strong>de</strong>r Putten — Maison <strong>de</strong>s Jeunes : Construction.Square Ambiorix : Construction d'un pavillon pour jardiniers,j yp; Cimetière <strong>de</strong> Laeken : Reconstruction d'un mur décoratif.tmctas<strong>de</strong>laSERVICE DU PAVAGEI. — REGIERepavage <strong>de</strong> tranchées 10.580 m 2Réparation locale <strong>de</strong> voies publiques (en pavage,cendrées, empierrement, etc.) 36.900 m 2Entretien <strong>de</strong>s revêtements spéciaux :j ) (Tapis asphaltique 11.143 m 2Emulsion <strong>de</strong> bitume66,195 ton.mII. _ENTREPRISESructf ^ 1) Pavage :Relevé à bout et cylindrage 69.888 m 2o#. Coulage <strong>de</strong> joint 69.457 m 23 1Surfaçage- 7 2 6 m 20\ Repavage <strong>de</strong> tranchées 2.151 mRaccor<strong>de</strong>ments <strong>de</strong> pavage 484 m 22) Revêtements spéciaux :Tapis asphaltiqueBéton asphaltique3 8- 9 9 3 m^1 0 6 1 6 m 2199


III. — TRAVAUXEXTRAORDINAIRESa) Aménagement du premier tronçon <strong>de</strong> la rue A. Maes.b) Rue <strong>de</strong> la Tour Japonaise (section Versailles - Laskouter: Aménagement.c) Recoupe <strong>de</strong> trottoirs rue Marie-Christine.d) Elargissement partiel rue François Vekemans.e) Aménagement d'un parking provisoire rue <strong>de</strong>s CapucinsPose <strong>de</strong> Bin<strong>de</strong>r.f) Rue Notre-Dame <strong>de</strong> Grâce : Aménagement <strong>de</strong> la <strong>de</strong>uxièmepartie du parking provisoire.g) Pose <strong>de</strong> dalles en ban<strong>de</strong>s jaunes système « Avotal ».h) Pose <strong>de</strong> 3.996 m 2 <strong>de</strong> tapis asphaltique au cimetière <strong>de</strong><strong>Bruxelles</strong> à Evere.i) Pont du Jubilé : Réalisation d'un béton asphaltique.j) Rue Montoyer (Commerce - Trêves) : Elargissement etaménagement d'une zone <strong>de</strong> stationnement en klinkerkei.k) Ecole <strong>de</strong> plein air <strong>de</strong> Rixensart : Aménagement d'un revêtementasphaltique sur le chemin d'entrée.EGOUTSI. — TRAVAUX D'ENTRETIEN EXECUTES EN REGIEa) Par la section « Collecteurs - Senne - Installations spéciales:2001) Curage :— du Hollebeek et du Leybeek : évacuation <strong>de</strong>415 tonnes <strong>de</strong> boues ;— <strong>de</strong>s siphons sous la place Sainctelette et entretien<strong>de</strong>s installations y afférentes ;— curages spéciaux <strong>de</strong>s collecteurs à Haren : évacuation<strong>de</strong> 798 tonnes <strong>de</strong> boues ;— curage et entretien <strong>de</strong>s collecteurs et aqueducs <strong>de</strong>décharge.


2) Entretien :— <strong>de</strong>s installations spéciales <strong>de</strong>s prises d'eau auCanal <strong>de</strong> Willebroek et au nouveau voûtement<strong>de</strong> la Senne ;— <strong>de</strong>s installations <strong>de</strong>s grilles <strong>de</strong> la Senne situées àla tête amont <strong>de</strong> la Senne, rue <strong>de</strong>s Vétérinaires àAn<strong>de</strong>rlecht ;— <strong>de</strong>s vannes à segment du voûtement <strong>de</strong> la Senne(Porte d'An<strong>de</strong>rlecht) ;— <strong>de</strong> l'installation <strong>de</strong>s déversoirs d'orage située ausquare <strong>de</strong> l'Aviation à An<strong>de</strong>rlecht.b) Par la section <strong>de</strong>s « Egouts » :— Signalisation et remblayage d'enfoncements dans lavoie publique.Curage :— d'égouts publics, <strong>de</strong> branchements à rue d'immeublesparticuliers ;— <strong>de</strong> branchements à rue d'immeubles publics, <strong>de</strong> chambres<strong>de</strong> vannes et <strong>de</strong> bouches d'incendie ;— désobstruction <strong>de</strong> bouches à grille et d'urinoirspublics ;— travaux <strong>de</strong> curage <strong>de</strong> fossés à Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeeket à Haren.II. — TRAVAUX NEUFS EXECUTES EN REGIE- Rue <strong>de</strong> la Tour Japonaise (entre l'avenue <strong>de</strong> Versailleset l'allée <strong>de</strong>s Moutons) : 92 mètres d'égout nouveau enmaçonnerie, <strong>de</strong> 1,80 X 1,20 m.- Rue du Craetveld (<strong>de</strong>puis la rue François Vekemans jusqu'àhauteur <strong>de</strong> la future avenue <strong>de</strong> Versailles) : 148 mètresd'égout nouveau en maçonnerie, <strong>de</strong> 1,80 X 1,20 m.- Rue Charles Cammaert (<strong>de</strong>puis la rue du Craetveld jusqu'àla rue Philippe Van<strong>de</strong>r Elst) : 41 mètres d'égoutnouveau en maçonnerie, <strong>de</strong> 1,50 X 1,00 m.201


— Rue Waran<strong>de</strong>veld (partie supérieure, près <strong>de</strong> la rue <strong>de</strong>Lombartzij<strong>de</strong>) : construction <strong>de</strong> <strong>de</strong>ux égouts en tuyaux enasbete-ciment d'une longueur totale <strong>de</strong> 168 mètres.— Rue Twijeninck (entre la rue du Pré aux Oies et leKasteelhof) : 218 mètres d'égout nouveau en maçonnerie,<strong>de</strong> 1,80 X 1,20 m.— Rue <strong>de</strong>s Faînes (près du carrefour <strong>de</strong> la rue du Ramier) :33 mètres d'égout en tuyaux.— Rue du Molenblok (entre la rue du Pâturage et la rue <strong>de</strong>Heembeek) : 130 mètres d'égout nouveau en maçonnerie,<strong>de</strong> 1,80 X 1,20 m.— Rue Guimard : construction <strong>de</strong> trois égouts en maçonnerie,<strong>de</strong> 1,50 X 1,00 m. (longueur réalisée en 1968:1 11 mètres) et <strong>de</strong> 50 mètres d'égouts en tuyaux, avecremblayage <strong>de</strong> l'ancien égout.— Rue <strong>de</strong> l'Industrie (entre le Square Frère-Orban et la rueBelliard) : reconstruction <strong>de</strong> 70 mètres d'égout en maçonnerie,<strong>de</strong> 1,80 X 1,20 m.— Rue du Commerce (carrefour rue du Luxembourg) :reconstruction <strong>de</strong> 30 mètres d'égout en maçonnerie <strong>de</strong>1,80 X 1.20 m. et <strong>de</strong> 1,50 X 1,00 m. (exécution en souterrain).— Rue du Commerce (entre la rue du Luxembourg et larue du Trône) : reconstruction <strong>de</strong> 90 mètres d'égout enmaçonnerie, <strong>de</strong> 1,80 X 1,20 m.— Institut <strong>de</strong>s Arts et Métiers (<strong>de</strong>uxième aile) : construction<strong>de</strong> 86 mètres d'égout en tuyaux.— Avenue <strong>de</strong> la Toison d'Or (entre la rue <strong>de</strong>sDrapiers etl'avenue Louise) : construction <strong>de</strong> <strong>de</strong>ux cheminées <strong>de</strong>visite à l'égout public.— Chaussée <strong>de</strong> Vilvor<strong>de</strong> (en liaison avec la réalisation dunouveau siphon du Marly) : construction <strong>de</strong> 70 mètresd'égout en tuyaux.— Avenue <strong>de</strong> Versailles (carrefour <strong>de</strong> la Drève du LongBonnier) : construction <strong>de</strong> 59 mètres d'égout en maçonnerie,en remplacement <strong>de</strong> l'égout en tuyaux défectueux.202


III. — TRAVAUX NEUFSEXECUTES PAR L'ENTREPRISE PRIVEEConstruction <strong>de</strong> branchements à rue : 88 interventions.Reconstruction <strong>de</strong> branchements à rue : 59 interventions.Construction <strong>de</strong> branchements pour bouches d'incendie :48 interventions.Construction <strong>de</strong> branchements pour chambres <strong>de</strong> vannes :56 interventions.Avenue <strong>de</strong>s Pago<strong>de</strong>s et rue De Wand (jusqu'à l'avenue <strong>de</strong>la Brise) : reconstruction <strong>de</strong> 292 mètres d'égout en maçonnerie,<strong>de</strong> 1,80 X 1,20 m.Chaussée <strong>de</strong> Louvain (entre le boulevard Clovis et la ruedu Noyer) : construction <strong>de</strong> 335 mètres d'égout en maçonnerie,<strong>de</strong> 1,80 X 1,20 m.TRAVAUXEXTRAORDINAIRESRéalisation <strong>de</strong> nouvelles voies et rénovation urbaine.Construction d'ouvrages d'art.Bureau d'étu<strong>de</strong>s. — Démolitions.Constructions d'ouvrages d'art :1) Construction d'un siphon (sous le canal Maritime)avec chambre et déversoir d'orage, au Marly.2) Construction du pont sur la Senne à Buda.A ménagement routier à <strong>Bruxelles</strong>.1) Aménagement <strong>de</strong> la rue Servandoni (voirie et égouts).2) Aménagement <strong>de</strong> la rue <strong>de</strong> Verdun (entre la rueServandoni et la rue Twyeninck : voirie et égouts).3) Aménagement d'un tronçon <strong>de</strong> la rue du Beemdgracht(voirie et égouts).203


4) Plateau du Mutsaard — avenue du Forum, chausséeRomaine et avenue <strong>de</strong> l'Amphore — exécution <strong>de</strong>la première phase <strong>de</strong>s travaux (égouts et voiries).C. Démolitions :Dans le cadre <strong>de</strong> la lutte contre les taudis, les travaux <strong>de</strong>démolitions se sont poursuivis dans le centre, à Ne<strong>de</strong>r-Over-Hembeek, à Laeken et à Haren.D. Etu<strong>de</strong>s et interventions diverses effectuées pour le compted'autres services :1) Transformation du magasin <strong>de</strong> décors du Théâtre duParc.2) Ecole du Mutsaard (agrandissement) : étu<strong>de</strong> du bétonarmé.3) Square <strong>de</strong> la Porte Rouge : aménagement d'un jardinpublic.4) Jardin d'enfants, rue du Moniteur : étu<strong>de</strong> <strong>de</strong>s escaliersen béton.5) Renforcement <strong>de</strong>s charpentes <strong>de</strong> l'Académie royale<strong>de</strong>s Beaux-Arts.6) Lycée Carter : agrandissement du réfectoire.7) Ecole Charles Buis : construction <strong>de</strong>s hourdis.8) Ecole Funck : exhaussement d'un étage (aile gauche).E. Travaux importants étudiés en vue <strong>de</strong> leur mise en adjudication:2041) Cinquième tronçon (l r e partie) du collecteur <strong>de</strong> Haren(rue du Pré-aux-Oies — <strong>de</strong> la rue Cortenbach vers larue <strong>de</strong> Verdun).2) Rue <strong>de</strong> la Seigneurie (voirie et égouts).3) Rue <strong>de</strong> Verdun (voirie et égouts), entre la station <strong>de</strong>Haren Sud et la commune d'Evere.


4) Travaux mis en adjudication :a) Elargissement et mo<strong>de</strong>rnisation <strong>de</strong> la rue FrançoisVekemans — Aménagement <strong>de</strong> la place du« Zavelput » ;b) Collecteur avenue Houba-<strong>de</strong> Strooper, <strong>de</strong> la rueJ.-B. Depaire à la rue Alfred Stevens.PLANTATIONSTravaux spéciaux.Abattage d'arbres dans le secteur 3 du Bois <strong>de</strong> la Cambresuivant les avis <strong>de</strong> la Commission d'experts désignéspar le Collège.Plantation <strong>de</strong> 5.400 plantes <strong>de</strong> reboisement pour la régénérationdu secteur 2 du Bois <strong>de</strong> la Cambre délimité parl'avenue <strong>de</strong> Diane, le carrefour <strong>de</strong>s Attelages, l'avenue<strong>de</strong> Watermael et l'avenue <strong>de</strong> la Clairière, l'allée du Derbyet le sentier <strong>de</strong>s Myrtilles.Régénération du second mail <strong>de</strong> maronniers du Parc <strong>de</strong><strong>Bruxelles</strong> entre l'allée <strong>de</strong>s Palais et la rue Ducale.Travaux d'entretien dans le Parc <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> pour lecompte <strong>de</strong> la S.T.I.B. dans l'enceinte du chantier Métro.Aménagement <strong>de</strong> l'espace libéré par le chantier du Maelbeekau Parc Léopold le long <strong>de</strong> la chaussée d'Etterbeek.Travaux réalisés par le secteur privé :Plantation <strong>de</strong> l'extension du cimetière <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek.Elagage <strong>de</strong>s arbres d'alignement <strong>de</strong> certaines artères <strong>de</strong>la ville.205


Travaux ordinaires.— Entretien du Bois <strong>de</strong> la Cambre, <strong>de</strong>s parcs et <strong>de</strong>s squares(220 ha).— Multiplication et cultures <strong>de</strong>s plantes nécessaires à la décorationflorale <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong>.— Elevage <strong>de</strong> jeunes arbres et <strong>de</strong> plantes arbustives dans lapépinière.— Garnitures florales réalisées à l'Hôtel <strong>de</strong> <strong>Ville</strong> à l'occasion<strong>de</strong> réceptions : 13 ; dans les écoles et autres établissements: 17.— Echardonnage <strong>de</strong>s terrains <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong>.— Replantation <strong>de</strong> jeunes arbres là où <strong>de</strong>s abattages d'arbresvétustés ont été rendus nécessaires.— Adjudications pour ventes : 2.— Adjudications pour fournitures ou travaux: 117.— Travaux ou fournitures exécutés pour divers services etdéplacement d'arbres d'alignement pour compte <strong>de</strong> particuliers: 90.— Factures liquidées : 457.Il a été procédé à l'examen <strong>de</strong> :— 100 <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s <strong>de</strong> pose <strong>de</strong> câbles, canalisations, etc.— 3 <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s d'autorisation <strong>de</strong> bâtir à proximité immédiated'espaces verts.— 40 <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s <strong>de</strong> la police d'établir le montant du préjudicesubi lors d'acci<strong>de</strong>nts <strong>de</strong> roulage ou d'actes <strong>de</strong> malveillance.— Au cours <strong>de</strong> l'année, 10 acci<strong>de</strong>nts du travail se sont produitssur un effectif moyen <strong>de</strong> 93 ouvriers. Ces acci<strong>de</strong>ntsont entraînés une incapacité <strong>de</strong> travail <strong>de</strong> 121 jours.206


SERVICE D'ACTIONET DE COORDINATION POUR LA LUTTECONTRE LES TAUDISET LA RENOVATION URBAINE1. Territoire <strong>de</strong> l'ancienne Commune <strong>de</strong> Haren.Le Groupe « Les Architectes et Urbanistes Associés »(A.U.A.) a poursuivi les étu<strong>de</strong>s relatives aux diversplans particuliers d'aménagement et a déposé un projetqui servira <strong>de</strong> base à la confection <strong>de</strong>sdits plans particuliers.2. Quartier Nord-Est.L'étu<strong>de</strong> du quartier compris entre la rue <strong>de</strong> la Loi et lalimite territoriale <strong>de</strong>s communes limitrophes a été confiéeau Groupe « Structures » qui a terminé provisoirementsa tâche. Sur la base <strong>de</strong> cette étu<strong>de</strong>, le Conseil communalsera saisi dans un bref délai <strong>de</strong>s plans particuliersd'aménagement pour ce quartier.3. Quartier Léopold.Le Groupe « Structures » est chargé <strong>de</strong> l'étu<strong>de</strong> et <strong>de</strong>l'élaboration <strong>de</strong>s plans particuliers d'aménagement <strong>de</strong>sîlots compris entre la gare du Luxembourg, la rue Belliard,la rue <strong>de</strong> la Loi et le Parc du Cinquantenaire. Lamission du Groupe est en cours.4. Quartier <strong>de</strong>s « Radis-extension ».Le plan particulier d'aménagement du quartier délimitépar la place du Jeu <strong>de</strong> Balle, la rue <strong>de</strong> la Plume, larue <strong>de</strong>s Ménages, le boulevard du Midi, la rue <strong>de</strong>s Tanneurset la rue du Chevreuil a été approuvé par l'arrêtéroyal du 24 juillet 1968. Suite à cette approbation, lesestimations sont poursuivies sans désemparer en vued'entamer les acquisitions ou expropriations qui serontreportées sur une pério<strong>de</strong> <strong>de</strong> quatre ans.207


5. Quartier du « Damier ».Le plan particulier d'aménagement du quartier a étéapprouvé par l'arrêté royal du 13 février 1969. Lesexpropriations nécessaires à la réalisation <strong>de</strong> ce plan sonten cours, notamment rue Neuve, rue aux Choux et rue<strong>de</strong> la Blanchisserie. La me du Damier déplacée estpartiellement réalisée et son achèvement est prévu pour1969.6. Quartier « Hôpital Dinant ».Les acquisitions et expropriations <strong>de</strong> l'îlot compris entrela place <strong>de</strong> Dinant, la rue <strong>de</strong> Dinant, la rue <strong>de</strong> l'Escalieret le boulevard <strong>de</strong> l'Empereur sont terminées et larénovation a déjà été réalisée dans sa première phase.7. Quartier <strong>de</strong> la « Querelle ».Les négociations en vue <strong>de</strong> l'acquisition amiable <strong>de</strong>simmeubles ont été poursuivies et il est à prévoir quetoutes les opérations, soit d'acquisitions amiables, soitd'expropriations judiciaires pourront être terminées en1969. De cette façon les complexes sociaux pourrontêtre exécutés.8. Quartier dit « <strong>de</strong> la Chaufferette ».Les étu<strong>de</strong>s <strong>de</strong> ce quartier sont en cours et seront poursuiviesen fonction <strong>de</strong> l'aménagement du Petit Ring intérieurdu Pentagone et <strong>de</strong> l'échangeur <strong>de</strong> circulation.9. Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek.208Le Groupe A.U.A. (Architectes et Urbanistes Associés)est chargé <strong>de</strong>s plans d'organisation et <strong>de</strong>s plans particuliersd'aménagement <strong>de</strong> la partie du territoire compriseentre les rues <strong>de</strong> Beyseghem, du Craetveld, lalimite territoriale <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> <strong>de</strong> Vilvor<strong>de</strong>, les rues <strong>de</strong>Ransbeek et François Vekemans.Un premier plan particulier d'aménagement a fait l'objetd'une approbation royale le 14 septembre 1967 pour lapartie du territoire située au nord <strong>de</strong> la rue du Craetveld.


Un <strong>de</strong>uxième projet <strong>de</strong> plan particulier d'aménagementdénommé Q 3 a été remis à la <strong>Ville</strong> et est examiné parle Service.Les étu<strong>de</strong>s <strong>de</strong>s quartiers Q 4 et Q 5 se poursuivent.10. Pentagone.Les Groupes « Structures et A.U.A. » ont été chargés<strong>de</strong>s étu<strong>de</strong>s relatives aux aménagements à prévoir dansle Pentagone. Les étu<strong>de</strong>s entreprises ont permis <strong>de</strong>présenter au Conseil communal <strong>de</strong>s cartes montrantl'importance <strong>de</strong> la pénétration <strong>de</strong>s véhicules dans lePentagone.D'autre part, un plan particulier d'aménagement a puêtre dressé en ce qui concerne le quartier <strong>de</strong>s places<strong>de</strong> la Liberté et <strong>de</strong>s Barrica<strong>de</strong>s.Actuellement, ces Groupes s'occupent <strong>de</strong> l'étu<strong>de</strong> d'unplan particulier d'aménagement du quartier <strong>de</strong> la placeSaint-Géry dans le cadre du tracé du Petit Ring intérieurdu Pentagone.11. Avenue Louise.L'étu<strong>de</strong> du plan particulier d'aménagement du quartier<strong>de</strong> l'avenue Louise pour la partie du territoire compriseentre la place Stéphanie et le Bois <strong>de</strong> la Cambre, confiéeau Groupe « Urbat » (Urbanisme et Aménagement duTerritoire) est terminée et le plan particulier d'aménagementa été admis définitivement par le Conseil communalen séance du 19 mai 1969.Bureau spécial quartier Nord.Le Service a poursuivi l'acquisition <strong>de</strong>s immeubles nécessairesà la réalisation du plan particulier d'aménagementapprouvé par l'arrêté royal du 17 février 1967.209


Il a présenté au Collège l'acquisition <strong>de</strong> 249 immeublesou emprises et a réalisé le planning <strong>de</strong>s acquisitions établipour l'année 1968.D'autre part, le Service a entamé et poursuivi les négociationsavec <strong>de</strong> futurs promoteurs.Dans le cadre <strong>de</strong> ses attributions et en collaboration avecle Service <strong>de</strong>s Propriétés Communales, le Service a fourni<strong>de</strong> nombreux renseignements tant aux habitants du quartierqu'à différents organismes s'intéressant au plan d'aménagement.


Chapitre VIII Service du Chauffage et<strong>de</strong> l'Electricité dans lesBâtiments communauxLe Service du Chauffage et <strong>de</strong> l'Electricité dans les Bâtimentscommunaux s'occupe principalement <strong>de</strong> l'entretien etdu dépannage <strong>de</strong>s installations électriques, chauffage, gaz etventilation d'environ cent cinquante bâtiments communaux.Au cours <strong>de</strong> l'année 1968, les Bâtiments communaux ontété approvisionnés en combustibles à raison <strong>de</strong> :— Coke et charbon : 835.930 kg— Gasoil : -236.684 1 . . .— Fuel-oil léger: 8.178.589 1— Fuel-oil lourd : 135.000 1 .— Gaz <strong>de</strong> ville : 3.118.078 m :i— Gaz naturel : 933.507 nr s .— Bois et copeaux : 36.560 kgValeur1.040.109427.39814.947.185160.7623.741.6932.240.41740.581Le programme <strong>de</strong> mo<strong>de</strong>rnisation <strong>de</strong>s installations <strong>de</strong> chauffageet d'équipement <strong>de</strong>s bâtiments s'est poursuivi au cours <strong>de</strong>l'année 1968.Au 31 décembre, 100 bâtiments étaient équipés d'installations<strong>de</strong> chauffage se répartissant comme suit :— 52 d'entre elles fonctionnent au mazout ;— 29 d'entre elles sont basées sur l'utilisation du gaz ;— les 19 autres sont mixtes (mazout et gaz).211


L'ensemble <strong>de</strong> ces immeubles comporte 190 brûleurs oumazout, 38 brûleurs à gaz à flamme lancée et 59 autres àrampe.Ces installations fonctionnent actuellement <strong>de</strong> façon entièrementautomatique.De nombreux et importants travaux ont été exécutés aucours <strong>de</strong> l'année 1968. Les principaux d'entre eux sont reprisci-après. Les projets y relatifs ont été entièrement étudiés parle Service du Chauffage et <strong>de</strong> l'Electricité dans les Bâtimentscommunaux qui en a également surveillé l'exécution.TRAVAUX EXECUTESPAR L'ENTREPRISE PRIVEEA) Section chauffage.Nouvelles installations <strong>de</strong> chauffage central.— Lycée Dachsbeck — rue Sainte-Anne.— Eglise du Bon Secours.— Immeubles sis rue <strong>de</strong>s Chapeliers, 3-5.— Ecole Funck — rue du Poinçon.— Complexe scolaire, rue Reper Vreven : nouveau pavillon.— Ecole <strong>de</strong> plein air à Vlezenbeek : équipement <strong>de</strong> quatrepavillons.B) Section gaz.212Remplacement <strong>de</strong>s canalisations <strong>de</strong> gaz (travail nécessitépar l'introduction du gaz naturel) :— Complexe sis rues Reper Vreven et Félix Sterckx(crèche, jardin d'enfants, école primaire et athénée).— Ecole n os 34-35, rue Gustave Demanet.— Service <strong>de</strong>s Plantations (Esplana<strong>de</strong> du Centenaire).


— Sta<strong>de</strong> du Heysel (2 e phase).— 5 e Division <strong>de</strong> Police et Poste <strong>de</strong> Sapeurs-Pompiers,59, rue Stévin.— Installations du Service <strong>de</strong>s Sports, square Marguerite.— Crèche Gabrielle Van<strong>de</strong>rvel<strong>de</strong>, 55, rue <strong>de</strong> Gravelines.— Athénée Adolphe Max, boulevard Clovis, 40 et annexessises aux n os21 - 29 - 31, <strong>de</strong> cette artère.— Parc d'enfants Reine Astrid, avenue <strong>de</strong> Madrid, 100.— Lycée Carter et jardin d'enfants y attenant, rue <strong>de</strong>Gravelines.— Ecole Normale Charles Buis, 28-30, place Rouppe.C) Section électricité.1) Nouvelles installations d'éclairage.— Académie <strong>de</strong> Musique : équipement d'une classe.— Ecole n os 24-25 : équipement d'une classe.— Ecole n° 32 : équipement <strong>de</strong> 3 classes.— Ecole n° 15 : équipement d'une classe.— « Dortmund » : équipement <strong>de</strong> 3 classes.— Académie <strong>de</strong>s Beaux-Arts : équipement <strong>de</strong> diverslocaux.— Crèche sise avenue Impératrice Charlotte : placementd'un éclairage extérieur.— Crèche sise avenue Mutsaard : placement d'un éclairageextérieur.— Ecole n os 12-20 : placement <strong>de</strong> 11 appareils d'éclairageet d'un tableau.— Jardin n° 2 : éclairage <strong>de</strong> la cage d'escalier.— Ancien Hôtel communal <strong>de</strong> Laeken : installation <strong>de</strong>l'éclairage dans les locaux sanitaires.— Ecole n° 30 : installation <strong>de</strong> l'éclairage dans les locauxsanitaires.Eglise Notre-Dame du Bon Secours.213


— Ecole n os 37-40 : installation électrique et pose <strong>de</strong>luminaires.— Ecole n° 32 : éclairage <strong>de</strong> nouvelles classes.— Ecole Bischoffsheim : éclairage <strong>de</strong>s laboratoires <strong>de</strong>photographie.2) Mise en 220 Volts.— Crèche Gabrielle Van<strong>de</strong>rvel<strong>de</strong>.— Centre <strong>de</strong> Santé, quai aux Barques.— Lycée Dachsbeck.— Ecole Bischoffsheim.— Ecole n° 15.— Ecole n° 17.— Ecole n os 28-29.— Ecole n° 21.— Annexe <strong>de</strong> l'Ecole Funck.— Salle <strong>de</strong> la Ma<strong>de</strong>leine — 2 e étage.3) Divers.— Sta<strong>de</strong> du Heysel : placement <strong>de</strong> 4 cabines <strong>de</strong> transformationet d'un nouveau câble.— Ecole normale Emile De Mot : raccor<strong>de</strong>ment d'unecuisinière électrique.— Crèche Ernest Salu : raccor<strong>de</strong>ment d'une lessiveuse etrenforcement <strong>de</strong>s installations.— Ecole Funck, rue du Vautour : équipement du réfectoireet <strong>de</strong> la cuisine.— Bains <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> : remplacement <strong>de</strong>s 4 contacteurset <strong>de</strong>s canalisations.— Institut <strong>de</strong>s Arts du Vêtement (Ancien Hôtel communal<strong>de</strong> Laeken) : placement d'une colonne d'alimentationtriphasée.— Jardin n° 21 : équipement <strong>de</strong>s nouveaux locaux.214


— Groupe scolaire sis rue Reper Vreven : placementd'une colonne d'alimentation vers le nouveau pavillon.— Eglise <strong>de</strong> la Chapelle : modification <strong>de</strong>s installationsactionnant les cloches.— Eglise Ste-Elisabeth : modification <strong>de</strong>s installations actionnantles cloches.— Cathédrale St-Michel : remise en état <strong>de</strong>s divers circuitsd'éclairage.— Service <strong>de</strong>s Plantations à Sterrebeek : installation d'uncâble alimentant le groupe hydrophore.— Jardin n° 12 : placement d'un chauffe-eau électrique.— Jardin n° 25 : placement d'un chauffe-eau électrique.— Ecole primaire n° 19 : renforcement d'une colonned'alimentation.— Hôtel <strong>de</strong> <strong>Ville</strong> — Service <strong>de</strong>s Archives : modification<strong>de</strong>s installations électriques, renforcement <strong>de</strong> l'éclairageet placement <strong>de</strong> luminaires.— Musée communal : renouvellement <strong>de</strong> l'installationélectrique <strong>de</strong>s sous-sols, côté Grand-Place.AVANT-PROJETS ETABLIS PAR LE SERVICEA) Chauffage.Hôtel <strong>de</strong> <strong>Ville</strong> : renouvellement <strong>de</strong> l'installation <strong>de</strong>chauffage.Ecole Funck, place Anneessens : renouvellement <strong>de</strong>l'installation <strong>de</strong> chauffage.Ecole primaire n° 38 : renouvellement <strong>de</strong> la chaufferie.— Jardin d'enfants n° 36 : nouveau pavillon.— Lycée Emile Jacqmain : modification <strong>de</strong>s installations<strong>de</strong> l'annexe.215


— Lycée Dachsbeck : renouvellement du chauffage.— Jardin d'enfants n° 25 : extension.— Sta<strong>de</strong> Charles Van<strong>de</strong>r Putten : chauffage et distributiond'eau chau<strong>de</strong>.B) Electricité.— Ecole primaire n° 2.— Jardin d'enfants n° 11.— Jardin d'enfants n° 22.— Jardin d'enfants n° 36.— Sta<strong>de</strong> Charles Van<strong>de</strong>r Putten — Maison <strong>de</strong>s Jeunes.ETUDES FAITES PAR LE SERVICEEN VUE DE REALISATIONS FUTURESA) Chauffage.216— Ecole primaire n° 2.— Académie <strong>de</strong>s Beaux-Arts : modifications aux plans etau cahier <strong>de</strong>s charges pour obtenir une phase unique.— Ecole primaire n° 11 : modifications au bâtiment.— Ecole Funck, rue du Vautour : nouvelles classes etdouches.— Ecole primaire n° 9 : locaux en sous-sol.— Centre Psycho-Médico-Social : extension.— Jardin d'enfants n° 4 : nouvelles installations sanitaires.— Jardin d'enfants n° 12 : extension du chauffage central.— Ecole Funck, place Anneessens : renouvellement duchauffage central.


— Caserne <strong>de</strong> Sapeurs-Pompiers, avenue <strong>de</strong> l'Héliport.— Ecole Funck, place Anneessens : chauffage du 2 e et du3 e étages.B) Electricité.1) Divers.— Ecole Funck : auditoire.— Ecole normale Emile André : réfectoire.— Ecole Funck : aile gauche.— Ecole normale Charles Buis, rue <strong>de</strong> Rollebeek : salle<strong>de</strong>s douches.— Athénée Adolphe Max : réfectoire.— Crèche rue Locquenghien : nouveaux locaux.— Heure Joyeuse sise rue <strong>de</strong>s Riches-Claires.— Académie Royale <strong>de</strong>s Beaux-Arts : divers locaux.— Centre Psycho-Médico-Social : nouveaux locaux.2) Etu<strong>de</strong>s en vue <strong>de</strong> la mise en 220 Volts.— Tir communal.— Ecole normale Charles Buis, rue <strong>de</strong> Rollebeek.— Ecole n° 32.— Crèche sise rue Blaes.— Jardin d'enfants n° 10.— Annexe <strong>de</strong> l'Ecole normale Emile André.— Ecole normale Emile Demot.— Jardin d'enfants n° 21.— Crèche et Jardin d'enfants, rue Locquenghien.— Jardin d'enfants n° 11.217


TRAVAUX IMPORTANTS EXECUTESPAR LE PERSONNEL DU SERVICEA) Chauffage.— Bain communal, rue du Chevreuil :— Remplacement <strong>de</strong> 9 pompes pour l'alimentation<strong>de</strong>s chaudières et vidange <strong>de</strong>s puisards.— Modification <strong>de</strong> l'installation.— Renouvellement :tuyauteries <strong>de</strong>s filtres à pression différentielle ;tuyauteries <strong>de</strong> chauffage par rayonnement entre 4 eet 5 e étage ;tuyauteries <strong>de</strong> trop-plein du grand bassin.— Modification <strong>de</strong> l'installation d'épuration d'eau dugrand bassin.— Ecole normale Charles Buis, rue <strong>de</strong> Rollebeek :Remplacer toutes les canalisations d'amenée du mazout.— Placement du chauffage dans <strong>de</strong> nouveaux locaux.— Modification <strong>de</strong>s radiateurs dans le hall d'entrée etdans le logement du concierge.— Modification <strong>de</strong> l'installation du chauffage en cave.— Annexe <strong>de</strong> l'Ecole Funck, rue du Vautour : placementdu chauffage dans le nouveau réfectoire.— Ecole Funck, place Anneessens :— Placement du chauffage dans un nouvel auditoire.— Placement du chauffage dans <strong>de</strong> nouveaux locaux.— Remplacement du collecteur général <strong>de</strong> retour.— Service <strong>de</strong>s Propriétés — Immeubles du domaineprivé sis :rue <strong>de</strong>s Riches-Claires, n° 3 : renforcement du chauffagedans le dégagement et la chambre à coucher(4* étage) ;18


ue <strong>de</strong> l'Enseignement, n° 86 : remplacement <strong>de</strong> lachaudière et modification <strong>de</strong> l'installation <strong>de</strong> chauffage.— Ecole <strong>de</strong> plein air sise à Rixensart : placement duchauffage dans la cuisine.— Ecole n°* 32-33, rue Thys Vanham :— Remplacement d'un élément <strong>de</strong> chaudière.— Placement du chauffage dans 5 nouvelles classes.— Ecole n° 38 :— Modification <strong>de</strong> l'installation <strong>de</strong> chauffage.— Remplacement <strong>de</strong>s tuyauteries d'amenée du mazout.— Remplacement d'une chaudière HF par une autre<strong>de</strong> marque Potterton.— Jardin d'enfants n° 12 : placement du chauffage dansun local en sous-sol.— Tir communal sis rue <strong>de</strong>s Six Jetons : placement duchauffage dans le stand <strong>de</strong> tir.— Centre Psycho-Médico-Social : remplacement d'éléments<strong>de</strong> chaudières.— Hôtel <strong>de</strong> <strong>Ville</strong> : remplacement <strong>de</strong> l'installation <strong>de</strong>chauffage dans la Salle Maximilienne (vapeur par eauchau<strong>de</strong>).— Ancien Hôtel communal <strong>de</strong> Laeken : placement duchauffage dans les locaux sanitaires <strong>de</strong> la Salle duConseil.— Crèche Ernest Salu sise rue <strong>de</strong> Molenbeek : placementd'une distribution d'eau chau<strong>de</strong> pour machine à laver.B) Régulation et brûleurs.— Remplacement <strong>de</strong>s relais <strong>de</strong>s brûleurs :— Ecole n° 21.— Ecole n° 4.219


-— Jardin d'enfants n° 4.— Jardin d'enfants n° 14.— 6'' Division <strong>de</strong> Police.— Athénée Léon Lepage.— Ecole n° 7.— Jardin d'enfants n° 5.— Institut <strong>de</strong>s Arts et Métiers, rue <strong>de</strong> la Rosée.— Remise en état, transformations et extensions d'installations:— Ecole d'Application Charles Buis.— Lycée Dachsbeck.— Ecole normale Emile Demot.— Annexe <strong>de</strong> l'Institut Funck.C) Electricité.— Travaux divers exécutés à l'Hôtel <strong>de</strong> <strong>Ville</strong>, à la Maisondu Roi, à la Maison Patricienne et au Palais du Midi.— Entretien et remise à l'heure <strong>de</strong>s horloges publiques et<strong>de</strong> celles installées dans les écoles, les jardins d'enfantset les crèches.D) Gaz.1. Remplacement <strong>de</strong> toutes les canalisations <strong>de</strong> gaz (nécessitépar l'introduction du gaz naturel) dans les établissementsdésignés ci-<strong>de</strong>ssous.a) Travaux qui ont été exécutés par notre Service.— Ecole primaire n° 30, rue du Verregat, 1 (2 e phase).— Jardin d'enfants n° 7, Impasse <strong>de</strong> la Libération.— Sta<strong>de</strong> du Heysel (Buvette).— Pavillon pour retraités, place St-Lambert.— Ecole primaire n° 36, avenue <strong>de</strong>s Pago<strong>de</strong>s.— Bureau administratif, 203, rue François Vekemans.


— Kluis, rue St-Nicolas.— Service <strong>de</strong> la Propreté publique, rue Lombartzy<strong>de</strong>.— Crèche Alix Bauwens, rue François Vekemans, 48.— 10° Division <strong>de</strong> Police, 10, rue <strong>de</strong> Cortenbach.— Crèche G. Lacroix, 10, rue <strong>de</strong> Cortenbach.— Ecole primaire n° 39, rue <strong>de</strong> la Paroisse, 34.— Jardin d'enfants n° 25, rue François Vekemans, 38.— Ecole primaire n° 38, rue <strong>de</strong> Verdun.— Cimetière <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>, avenue du Cimetière.— Garage <strong>de</strong>s Corbillards, avenue du Cimetière.— Ecole primaire n° 11, rue du Moniteur.b) Travaux qui ont été réalisés par notre Service en collaborationavec <strong>de</strong>s firmes privées.— Jardin d'enfants n° 22, rue <strong>de</strong> Wand, 22.— Lycée Dachsbeck, 24, rue <strong>de</strong> la Paille.— Ecole Funck (régime néerlandais), rue du Poinçon,28.— Jardin d'enfants n° 21, rue Léopold 1 er , 116.— Ecole n os 24-25, rue Claessens, 57-59.— Jardin d'enfants n° 17, rue Claessens, 57-59.— Ecole <strong>de</strong> Photographie, rue Claessens, 57-59.— Ecole n os 32-33, rues Thys Vanham et JacobsFontaine.— Crèche sise rue du Tivoli, 13.— Ecole n° 19, rue Véronèse, 21.Placement d'appareils et travaux divers.— Annexe <strong>de</strong> l'école Funck, rue du Vautour : déplacementdu compteur <strong>de</strong> gaz.— Lycée Carter, rue <strong>de</strong> Gravelines : placement <strong>de</strong> 2 autoclaves.— Jardin d'enfants n° 21 : placement <strong>de</strong> 5 radiateurs àgaz.221


— Etablissements divers : placement <strong>de</strong> 2 chauffe-eaud'un chauffe-bain et <strong>de</strong> 3 cuisinières.DEPANNAGESAu cours <strong>de</strong> l'exercice 1968, il a été procédé aux dépannagesci-après :— 361 aux installations électriques pour les bâtiments communaux;— 121 aux installations électriques pour le domaine privé ;— 182 aux installations <strong>de</strong> gaz ;— 311 aux brûleurs à mazout et aux brûleurs à gaz ;— 467 aux installations <strong>de</strong> chauffage.*SERVICEADMINISTRATIFL'activité du Service administratif découlant du fonctionnementdu Service technique, tant dans le domaine du chauffageque dans celui <strong>de</strong> l'électricité, s'est concrétisée sous différentsaspects dont les éléments principaux sont mentionnés ci-<strong>de</strong>ssous:— Etablissement <strong>de</strong> 1.510 bons <strong>de</strong> comman<strong>de</strong>.— Liquidation <strong>de</strong> 1.848 factures.— Accomplissement <strong>de</strong>s nombreuses formalités exigées parla constitution <strong>de</strong> 45 dossiers d'une importance particulière(adjudications).— Reconstitution <strong>de</strong> 8 dossiers se rapportant à <strong>de</strong>s <strong>de</strong>man<strong>de</strong>sd'octroi <strong>de</strong> subsi<strong>de</strong>s adressées à l'Etat.— Etablissement <strong>de</strong> 971 relevés <strong>de</strong> compte à <strong>de</strong>stinationd'autres services communaux et ordonnances <strong>de</strong> recouvrementà charge <strong>de</strong> débiteurs divers, pour un montant total<strong>de</strong> 27.184.609 francs.222


La valeur <strong>de</strong>s travaux commandés au secteur privé et <strong>de</strong>sachats qui y ont été effectués se décompose comme suit :1 ) Travaux <strong>de</strong> chauffage et d'électricité :a) par adjudication publique . . . . fr. 19.168.000b) par adjudication restreinte 43.000c) par marché <strong>de</strong> gré à gré 376.0002) Achats :a) par adjudication publique . . . . fr. 1.262.000b) par adjudication restreinte 915.000c) par marché <strong>de</strong> gré à gré 1.407.000*Le Service s'est également occupé <strong>de</strong> la gestion administrative<strong>de</strong>s installations téléphoniques placées par la Régie <strong>de</strong>sTélégraphes et <strong>de</strong>s Téléphones pour les besoins <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong>.D'autre part, il a poursuivi l'accomplissement <strong>de</strong>s nombreusesformalités découlant du maintien en existence <strong>de</strong>s régies<strong>de</strong> l'électricité et du gaz, soit, notamment :a) tenue <strong>de</strong> la comptabilité <strong>de</strong>s régies ;b) élaboration <strong>de</strong>s budgets ;c) établissement <strong>de</strong>s comptes.En outre, il a pratiquement achevé toutes les opérations <strong>de</strong>liquidation du Service <strong>de</strong> la Signalisation.223


Chapitre IXPropreté publique etTransportsExploitation.Au 31 décembre 1968 le parc automobile comprenait7 balayeuses mécaniques, une arroseuse-laveuse, 7 extracteurs<strong>de</strong> boue ainsi que 8 camions à benne et 52 camions à tambourdont 12 équipés <strong>de</strong> basculeurs pour l'enlèvement <strong>de</strong>spoubelles standardisées. Parmi les 40 véhicules à tambouractuellement en service <strong>de</strong> nombreux camions <strong>de</strong>vront êtrerebutés dans un proche avenir. La capacité totale <strong>de</strong>s véhiculesaffectés à l'enlèvement <strong>de</strong>s ordures ménagères s'élève à± 712 m 3 . Il reste une dizaine <strong>de</strong> réceptacles en bois à remplacerpar <strong>de</strong>s containers en tôle galvanisée.Transports.Au 31 décembre 1968, il y avait 27 véhicules automobilesspécialement affectés au Service <strong>de</strong>s Transports.Neige et verglas.Pour parer au danger <strong>de</strong> verglas, plus ou moins 20 m 3<strong>de</strong>cendres ont été placées à la section du Bois <strong>de</strong> la Cambre ;au cours <strong>de</strong> l'hiver il a été jeté ± 1.560 tonnes <strong>de</strong> sel, 10 tonnes<strong>de</strong> chlorure et ± 15 m 3<strong>de</strong> cendrées.Ces matériaux ont été jetés principalement à l'ai<strong>de</strong> <strong>de</strong> nos5 épan<strong>de</strong>uses mécaniques montées sur <strong>de</strong>s châssis récupères.225


Evacuation.L'évacuation <strong>de</strong>s immondices est effectuée sur un terrainsitué à Mont-St-Guibert. Le poids <strong>de</strong>s immondices éloignéess'est élevé à 76.365 tonnes pour l'année 1968, soit en moyenne6.363 tonnes par mois.Personnel.L'effectif s'élevait au 31 décembre 1968 à 384 agents(356 définitifs et 28 temporaires).Personnel administratif : 7.Personnel technique : 7.Personnel ouvrier : 370.226


Chapitre X Instruction publique1. GénéralitésTABLEAU RECAPITULATIF DE LA POPULATIONDESETABLISSEMENTS D'ENSEIGNEMENTDE LA VILLE1968-1969.Franc. Néerl. Total§ 1. — Enseignement gardien. .4.0242114.235§ 2. — Enseignement primaire .8.8595099.368§3. — Enseignement moyen . .3.067863.153§4. — Enseignement normal . .1.5092561.765§5. — Enseignement technique :§6. — Enseignement artistique :4.6135.4815311.3845765.1895.4815311.548Totaux : 29.468 1.802 164 31.270227


N.B. — Nomenclature utilisée dans les diverses rubriques.La rubrique personnel directeur comprend : directeur, sousdirecteur,instituteur en chef, chef <strong>de</strong> section ;personnel enseignant : professeur et chargé <strong>de</strong> cours : fulltimeet part-time, instituteur(trice) primaire et gardienne, professeur<strong>de</strong> morale, religion, couture, éducation physique, musique,natation : full-time ou part-time ;personnel enseignant auxiliaire : suppléant, secrétaire, surveillant-éducateur,maître d'étu<strong>de</strong>s, bibliothécaire, infirmière,assistante sociale, économe, psychologue, préparateur, ai<strong>de</strong> auxmachines ;cours et travaux accessoires : déjeuner, étu<strong>de</strong> ;cours et travaux accessoires autres : cours ordinaires d'adultes,cours <strong>de</strong> coupe, gymnastique, ménagers, orthoponie, musiquemenuiserie,...228


Tableau récapitulatifPersonnelà60CRégime français :Inspection4Enseignement gardien. .19121.15u '3en 2a s 9Enseignement primaire .EnseignementmoyenEnseignement normal. .3173641345198712220Enseignement technique :JourSoir221761650537%47Enseignement artistique :JourSoirBibliothèques publiques .Heures joyeuses . . .11637033181510Centre <strong>de</strong> Santé I.M.S. .Centre P.M.STotal .1072.610237 Vab) Régime néerlandais :Inspection . . . .Enseignement gardienEnseignement primaireEnseignement moyenEnseignement normalEnseignement techniqueCentre <strong>de</strong> Santé . .17121351172589Total1119513230


personnel.I Cours et travauxaccessoiresPersonnelsubalternePersonnelmédicalacao3OdoU68165772261156266242811064i/22322834223140|379 Vi 2730372 V45 Vz711 1 19231


Régime français2. EnseignementJardinsd'enfants123567891011121415161719202122232425263036Carter . .Dachsbeck .Catteau . .L. Lepage .E. BockstaelTotalPopulation scolaireCD1231418111415145125221855112810413588130897227353745314426662171172215861983.1285mÉOZ201319226131331712747119157101291048371842506726195239348961143154100136212481385325678175115144103137998428215782901626811628414341671252324.024232


!:ardienPersonnelce60CCdÔÛ •03ddSH•3cSOdsQPersonnelsubalterne60OdoOk?543462416355544437 +423523742237T2T232432313233133422621122122683123323242434432264124234380 16i


5'Jardinsd'enfantsLAu>ON 00 1N>* U) 1-4 W WBruxelloisH—ON N> |s> OJ Non-BruxelloisTotalPopulation scolaire1 DirecteurH—Enseignantc 1\ GardiennatPersemnel( bJ i— i— hO H-* Déjeuner1 1 1 ! Concierge$ ! 1 M 1 1 m 1 1 NettoyeusesPersonnelsubalterne


3. Enseignem entEcolesPopulation scolaireo4>oa) Régime français2479111215171920212324/2528/293032333436373940Ch. BuisCatteauLepageMaxCarterDachsbeckE. AndréE. Bockstael (garçons)(filles)137292255231912241833232271911492342042421722691741654591237411515610925789214791511532316.149103311179402545513229577812981122611344187121939112304206193561192559692.7101473252664101312491873783592202063122163402842951855096561352671243044134632822701581762523008.859236


Cours et travaux accessoiresPersonnel subalterneuc3oQ33 'ocoU3Uo2242432223222642243224212131


3. EnseignementEcolesPopulation scolairePersonnelEcolesBruxelloisNon-BruxelloisTotalDirecteurEnseignant ja) Régime français2479111215171920212324/2528/293032333436373940Ch. BuisCatteauLepageMaxCarterDachsbeckE. AndréE. Bockstael (garçons)(filles)1372922552319122418332322719114923420424217226917416545912374115156109257892147915115323110331117940254551322957781298112261134418712193911230420619356119255969147325266410131249187378359220206312216340284295185509656135267124304413463282270158176252300j17222324101620302618242318232022233338101610222426201214171822a) Régime français2479111215171920212324/2528/293032333436373940Ch. BuisCatteauLepageMaxCarterDachsbeckE. AndréE. Bockstael (garçons)(filles)6.149 2.710 8.859 31 641236


CTQ006Q 8?ooN)NOON4^•1EcolesHoPQ-POONOON00 O4^oONOONONOOON4^4^4^NO4^asONO4^4^BruxelloisNon-BruxelloisTotalPopulation scolaire jDirecteurON N>EnseignantPersonnelAuxiliaireDéjeunerEtu<strong>de</strong>GardiennatAutresConciergesNettoyeusesCours et travaux accessoires |Pers. subalt.


Régime linguistique.Désignation<strong>de</strong> l'écoleN o s 2479111215171920212324/2528/293032333436373940A. Ch. ButeA. E. AndréA. R. CatteauA. L. LepageA. A. MaxL. E. CarterL. DachsbeckE. Bockstael garç.filles02


Régime françaisClasses d'enseignement pour enfants exceptionnels.EcolesNombre d'élèves enTotaljre j 2 e 3 e 4 e 5 e 6 e 7 e247912151719202124/2528303233343639E.A. C. BuisA. E. BockstaelfillesE. A. E. André14118 122 12102714146 6122626931817193513147771373153514111341629101313151871391515251382617161845111513156152561418116139151612131103937852940518148583126156238265011331372425575 222 94 222 89 220 24 946240


Cours d'adultes. Statistiques pour Tannée scolaire 1968-1969Nombre <strong>de</strong>Nombre d'élèvesinscrits au 1-10Nombre d'élèvesEcole n"coursprofesseurscoursordinairescoursgymnastiquecourscoupe14 à 16ans16 à 20ansplus <strong>de</strong>20 ansTotal47192024/25303233343740Appl. Ch. BuisE. Bockstael G.F.Cuisine soir13311211113222513311211113212521611759413741382262555529181212171012331117132528271841054131141027211369043461237273212723142455401780701812374138122278625565140Total29 28 82 427 98 180 195 372 747


Bibliothèques publiques.BibliothèquespubliquesNombre <strong>de</strong>volumesinscritsau catalogueLecteursrégulièrementrecensésVolumesnouveauxacquisPersonnelPersonnelsubalterneConciergeNettoy.N o s 1234578910111213147.9907.2415.5777.4854.8006.0727.6766.7285.6837.2566.4465.2215.902265372208238412317202272747195440118801112199104159107153216237197207207198282233333322222311Total 82.077 4.587 2.378 33 1 1Bibliothèque centrale pédagogique.| 3.097 | 90 | 79 2 —Heures Joyeuses.N 0 85.89414.2958.99215.8016.2128.8698.8543.87589234.5882.4161.77917.1021.9911.012742471521456545310700554233Total72.79260.5223.790 18Bibliothèque I.A.M.18.602 250 i 157 I 2242


m x tn r>Qi• »oS- S* ^i » I op«—•PXPOoo4^4\ C\ J \ l/I W VJU> 4^ O ^Mo<strong>de</strong>rneH-«•Moyenneappliquée»-tCD4^O4^oEconom.Lg. Md(AC4± OO»— (-o 4^VO O OO ON ^>Scient. AoCHCD4^4^M A l/J >-» ON-vj O NO U> OO ^4Scient. B1.129i—•* >—^ ^— (—À OJON O 4S». I ! ^ H U)M 00 ^ | WOCLatin»1N)H-*1—*w \o 1 >—» * ONN> O 1 4*. OLG1—KNOVO4^ 4^ 1 N) N) ONO ON 1 L/» U)LSooCD*H-*4^>—* U) 1 N)O 4^ 1 N) N> ONLMCU)4^ 1 1 1 II 1 £Rhét.super.


W ffi wwoC/Dr-t-PCDopooPo3PpopHCD> r 5*CDPCTQCDOpCDPHosoO00004^00Bruxelloisoc->4OOSos4^4^o4*>00 OSOSOS


5. Enseignement normalI. — Population scolaire.EcolemoyenneMoyenned'applic.Ecole normalegard. prim. moyenSectionstechniquesTotalPopulationBrux.Non-Brux.a) Régime français :Ch. Buis . . . .25.321516463293539E. André . . . .17726844584.361E. De Mot . . .18513037368879609Totaux. . .362253 130 483164 373 1.7651561.509b) Régime néerlandais :4^K. Buis . . . .8614723339194


IL — Personnel.EcolesDirecteurPersoneelEnseignantEnseignantauxiliaireCours et travauxaccessoiresEtu<strong>de</strong>Déjeun.Personnel subalterneConciergeNettoyeusesOuvriersa) Régime français :•Ch. Buisi726242111i5376111E. De Moti72416Totaux . . . .3198204144281b) Régime néerlandais :K. Buis142215!7


6. EnseignementPopulation scolaireooO 4)mJour.a) Régime français :L. LepageBischoffsheimCouvreurFunckArts du vêtement . . . . . . . .Industries du vêtementCoiffureIndustries graphiquesProthèse <strong>de</strong>ntaireMécanique et électricitéTravail <strong>de</strong>s métauxIndustries du bois et <strong>de</strong> la peinture . . .Institut d'enseignement supérieur L. CooremansServices généraux I.A.M6541793059976251018810548651913332365842646284571436392621705632563743158891255334662153827367218628Total1.0793.5344.613b) Régime néerlandais :Instituut FunckTechnisch Instituut . . . .Af<strong>de</strong>lingen :Oriënteringsklas centrumOriënteringsklas Haren .HaartooiHoutnijverheid . . . .KleermakersMechanica - elektriciteit .Tandprothese . . . .11243107314219914617187583Total155421576248


Pc.PersonnelCours et travauxaccessoiresPersonnelsubalterneDirigeantEnseignantEnseignantauxiliaireEtu<strong>de</strong>DéjeunerConciergeNettoyeusesOuvriers2854418620133712189041311 Vz3 %261131322176102 1/23423145651a 2261637 Va 231064 /2112 '.335689


Population scolairePersonnel.213C0Oa sao oa uSÛ1/3aSoir.Institut Carrières Commerciales . . .Institut commercial secondaire et super.Cours du soir <strong>de</strong> languesCours supérieurs pour adultes . . . .PhotographieCoiffureMécanique et électricitéBijouterieIndustries du Vêtement et Chaussure .IndustrielleIndustries graphiquesEcole <strong>de</strong>s métauxPlomberieRadioIndustries du bois et <strong>de</strong> la peinture . .Cours <strong>de</strong> coupe, mo<strong>de</strong>s et <strong>de</strong>ssin pouradultesServices généraux I.A.M1781681152922557182049483126836151.000419773126102264377548547234412414661190651.178587888155124319448621055213921551726922680101352698244110178646261816355221221249161216Total8794.6025.48117 505 47


7. Enseignement artistiquePopulation scolaire Personnel CoursettravauxaccessoiresBruxelloisTotalNonBruxelloisDirigeantEnseignantAuxiliairePersonnel subalterneConciergeNettoyeusesOuvriersa) Régime français :Académie royale <strong>de</strong>sBeaux-Arts :Jour . . . .Soir . . . .65 466 531 1 63 15 1 1 7 120 100 12014 5Académie <strong>de</strong>Musi-8713931.264 1565Totaux . . .8914931.3841 7010b) Régime néerlandais :Muziekaca<strong>de</strong>mie4012416410


8. Centre <strong>de</strong> santé — Centre psycho-médico-social — Inspectionmédicale scolaire.DirecteurPersonnelInfirm.Auxil.Nombred'examensPersonnel subalterneConseill. Mé<strong>de</strong>cinsConciergeNettoyeusesOuvr.Centre <strong>de</strong> Santé - Inspection mé-12834215.0002Centre Psycho-médico-social . .1 62341.88212 —15325


Chapitre XIBeaux-Arts etFêtes publiquesTHEATRESA. — Théâtre royal du Parc.Direction : M. Roger Reding.Commission <strong>de</strong> Surveillance :Prési<strong>de</strong>nte : M m e Van Leynseele, Echevin <strong>de</strong>s Beaux-Arts.Membres : MM. Jonckheere, Pellegrin et Cabuy, Conseillerscommunaux, M. Scheyven, Député et M. Hougardy, Sénateur.*Saison 1968-1969.La saison a débuté le 18 septembre 1968 et s'est terminéle 14 mai 1969.319 représentations ont été donnée au total.253


RELEVE DES SPECTACLES REPRESENTESPiècesAuteursAdaptateursUn Ami imprévuRobert ThomasLa Foire d'EmpoigneetCécile ou l'Ecole <strong>de</strong>s PèresFleur <strong>de</strong> CactusSudJean AnouilhBarillet et GredyJulien GreenPizarro et le SoleilPeter ShafferJean MercureMagie RougeMichel <strong>de</strong> Ghel<strong>de</strong>ro<strong>de</strong>Le Point MYves JamiaqueLes Amants terriblesNoël CowardClau<strong>de</strong> André Pugetet Virginia BernonHORS ABONNEMENTLa Tour d'EinsteinChristian LigerFernand Raynaud254


' SPECTACiJ COURS DE LA SAISON 1968-1969Metteurs en scèneGenresNbres <strong>de</strong>représ.Dates?ert ThomasCréation mondiale.41Du 18 septembre 1968au 19 octobre 1968and PietriComédie34Du 23 octobre 1968au 22 novembre 1968a NergalComédie43Du 28 novembre 1968au 31 décembre 1968DuaComédie33Du 4 janvier 1969au 3 février 1969jjrre LarocheExpérimental -création mondialeRid./Bx.48Du 9 janvier 1969au 2 mars 1969DuaŒuvre belge37Du 5 mars 1969au 5 avril 1969ColmantExpérimentalcomédie35Du 9 avril 1969au 10 mai 1969i NergalComédie34305Du 13 mai 1969au 14 juin 1969xe FresnayExpérimental -création mondialeDu 14 au 21 septembre 1968.255


B. — Théâtre royal flamand.Direction : M. Victor De Ruyter.Commission <strong>de</strong> Surveillance :Prési<strong>de</strong>nte : M m e Van Leynseele, Echevin <strong>de</strong>s Beaux-Arts.Membres : MM. Deschuyffeleer, Mergam et Schouppe, Conseillerscommunaux ; MM. Maertens. Van Cauwelaert, Parlooret Van Impe.***Saison 1968-1969.La saison a débuté le 7 septembre 1968 et s'est terminé le27 juillet 1969.Au cours <strong>de</strong> la saison, il a été donné 395 représentations :349 représentations à <strong>Bruxelles</strong> et en province ;20 représentations matinées estudiantines :2 représentations pour la Télévision flaman<strong>de</strong> .371 représentations.12 représentations par le Groupe théâtral « Centrum »d'Amsterdam :12 représentations par <strong>de</strong>s troupes étrangères.395 représentations.257


RELEVE DES SPECTACLES REPRESENTESPiècesAuteursDe AvonturenSlippersFaustvan <strong>de</strong> Brave Soldaat SchwejkHelena op IthakaSlechte Tijd voor SergeantenDriestuiversoperaRomance in Leningrad(K.N.S. Antwerpen)De Getem<strong>de</strong> Feeks (N.T. Gent)Een Zondag in New YorkKaktusbloemCassandra (K.N.S.-N.T. Gent)De Prijs (K.N.S. Antwerpen)Kasteel te KoopEen Zomer smeult tôt AsLa MammaJonge Lente en Ouwe WijnBoeing-BoeingEen Meisje in <strong>de</strong> SoepNanaCentrum AmsterdamNe<strong>de</strong>rlandse en ItaliaanseJaroslav HasekAlan AyckbournJ.W. GoetheMarnix GijsenIra Levin et Mac HymanBertolt BrechtAleksei ArboezovWilliam ShakespeareNorman KrasnaBarillet en GrédyWalter EysselinckArthur MillerHerwig HensenTennessee WilliamsAndré RoussinBill NaughtonMarc CamolettiTerence FrisbyStaf Knop258


AU COURS DE LA SAISON 1968-1969Soirées +matinées<strong>Bruxelles</strong>PiècesclassiquesMatinéesProvinceSoirées +MatinéesT.V.Total14111623231725201655513105412431323030161332653163716106355521171895142117181212814181411212275 20 98 2 395259


Représentationspar <strong>de</strong>s troupes étrangères au Théâtre.Groupe théâtral — Centrum Ne<strong>de</strong>rland :2 représentations « Centrum vermoordt Pianiste » (PaulPôrtner).4 représentations « Een Dag uit <strong>de</strong> Dood van Verdom<strong>de</strong>Loewietje » (Peter Nichols).6 représentations « Adrianus VII » <strong>de</strong> Peter Luke, d'aprèsFr. Rolfe.12 représentations — Dans le cadre et avec l'appui <strong>de</strong> l'accordbelgo-néerlandais pour les échanges culturels.Troupes étrangères :2 représentations Wim Sonneveld Kabaret (Pays-Bas).1 représentation « Wrraaak ! ! ! » par le « Zui<strong>de</strong>lijk ToneelGlobe » (Pays-Bas).1 représentation « De Jongste Dag » par le « Zui<strong>de</strong>lijk ToneelGlobe » (Pays-Bas).1 représentation « Kleine Moor<strong>de</strong>naars » par le « Zui<strong>de</strong>lijkToneel Globe (Pays-Bas).1 représentation « Cérémonie voor een Vermoor<strong>de</strong> Neger »par le « Zui<strong>de</strong>lijk Toneel Globe » (Pays-Bas).1 représentation « De Minnaar » (Harold Pinter avond).1 représentation « Grafschrift voor George Dillon » par le« Groot Limburgs Toneel ».1 représentation « Een Dag uit <strong>de</strong> Dood van Joe Egg » parle « Groot Limburgs Toneel ».1 représentation « Fons Jansen Kabaret » (Pays-Bas).1 représentation « Ailes voor <strong>de</strong> Tuin » par le « Ned. KomedieA'dam ».1 représentation « Una délie ultime serre di Carnovale » parle « Teatro Stabile délia Citta di Genova » (Italie).260


1 représentation « Rozencrantz en Guil<strong>de</strong>nstern » par leStudio Herman Teirlinck (Anvers).Les représentations du « Zui<strong>de</strong>lijk Toneel Globe », du« Groot Limburgs Toneel » et du « Ne<strong>de</strong>rlandse KomedieA'dam », ont aussi lieu dans le cadre et avec l'appui <strong>de</strong> l'accordbelgo-néerlandais pour les échanges culturels.*CONCERTSConcerts au Parc <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> et sur les places publiques.1. <strong>Bruxelles</strong> (Centre) :a) Musiques militaires 8b) Musiques civiles :— Parc 42— Places publiques 32. <strong>Bruxelles</strong> (Laeken) 143. Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek 64. Haren679261


KERMESSES DE BRUXELLESA. — Le Comité <strong>de</strong> patronage <strong>de</strong>s foires <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>était constitué comme suit :Prési<strong>de</strong>nt : M. l'Echevin Van<strong>de</strong>n Boeynants.Membres Conseillers communaux : M""' Cristolovean, MM.Deschuyffeleer, De Greef, Mergam, Janssens, M m eAvella,MM. Pellegrin, Jonckheere, Brynaert, Van Cutsem.B. — Kermesse du boulevard du Midi.La Kermesse s'est déroulée, en 1968, du samedi 13 juilletau lundi 26 août inclus.Le Comité <strong>de</strong> patronage <strong>de</strong>s foires procéda à 18 heures àl'ouverture.Le produit total <strong>de</strong>s concessions d'emplacementsla somme <strong>de</strong> 12.629.025 francs.atteignitC. — Kermesse <strong>de</strong> Laeken.La kermesse <strong>de</strong> Laeken a eu lieu du samedi 5 avril au lundi28 avril 1969 inclus.La concession <strong>de</strong>s emplacements a produit une somme <strong>de</strong>640.550 francs.* *262


FETES PUBLIQUESET CEREMONIES TRADITIONNELLESA. — Fêtes <strong>de</strong> la Kermesse <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>.«IElles ont eu lieu du dimanche 30 juin au samedi 12 octobre1968.1 Jeudi 4 juillet.A 21 heures. — Ommegang.Samedi 13 juilletA 17 heures. — Concert-promena<strong>de</strong> par l'Harmonie postale.— Itinéraire : Grand-Place, rues <strong>de</strong> la Tête d'Or, duMarché-au-Charbon, du Lombard, place <strong>de</strong> la VieilleHalle-aux-Blés, rue <strong>de</strong> l'Escalier, Steenpoort, place <strong>de</strong> laChapelle, rue Blaes, Porte <strong>de</strong> Hal (18 heures) ; boulevarddu Midi, square <strong>de</strong> l'Aviation (dépôt <strong>de</strong> fleurs au monument),Porte d'An<strong>de</strong>rlecht, rue Cuerens.A 18 heures. — Ouverture officielle <strong>de</strong> la Kermesse.A 20 heures. — Concert-Promena<strong>de</strong> par la Fanfare Royalel'Union <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek. — Itinéraire : boulevard<strong>de</strong> l'Abattoir, Porte d'An<strong>de</strong>rlecht, boulevard duMidi (jusqu'à hauteur <strong>de</strong> la rue Haute).A 20 heures. — Grand-Place : Concert par la Fanfare 1900 -Musique officielle <strong>de</strong> la Chevalerie du Fourquet.Dimanche 14 juilletA 11 heures. — Grand-Place : Concert <strong>de</strong> carillon en la tour<strong>de</strong> l'Hôtel <strong>de</strong> <strong>Ville</strong>.A 18 heures. — Place Anneessens : Concert par l'Union nationale<strong>de</strong>s Anciens <strong>de</strong>s armées d'occupation.263


Lundi 15 juilletA 18 heures. — Place Anneessens : Concert par le RoyalCercle Meyerbeer.Samedi 20 juilletA 15 h. 30. — Kiosque du Parc <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> : Spectacle <strong>de</strong>marionnettes Toone VII (représentation gratuite).A 19 heures. — Grand-Place : Concert <strong>de</strong> carillon en la tour<strong>de</strong> l'Hôtel <strong>de</strong> <strong>Ville</strong>.A 20 heures. — Retraites militaires :1) Aux boulevards du Centre ;2) Porte <strong>de</strong> Flandre - rue Sainte-Catherine - rue <strong>de</strong>sPoissonniers - rue Auguste Orts - Bourse ;3) Porte <strong>de</strong> Hal - rue Haute - Place <strong>de</strong> la Chapelle - rueJ. Stevens, rue Lebeau, rue <strong>de</strong> l'Hôpital, rue du Lombard- rue <strong>de</strong>s Teinturiers - Bourse.A 21 h. 15. — Grand-Place : Concert extraordinaire avec leconcours <strong>de</strong>s Musiques militaires participant à la Revue<strong>de</strong> l'Armée.Dimanche 21 juilletA i l heures. — Grand-Place : Concert <strong>de</strong> carillon en la tour<strong>de</strong> l'Hôtel <strong>de</strong> <strong>Ville</strong>.A 20 heures. — Grand-Place : Concert extraordinaire organisépar le Ministère <strong>de</strong> l'Intérieur, à l'occasion <strong>de</strong> la FêteNationale, avec le concours <strong>de</strong> l'Harmonie royale <strong>de</strong>sMilitaires mutilés et invali<strong>de</strong>s <strong>de</strong> guerre. — Direction :Capitaine Frison.A 21 h. 30. — Place <strong>de</strong>s Palais : Feu d'artifice internationalorganisé par le Syndicat d'Initiative. — Places <strong>de</strong>bout :15 francs — Places assises : 30 francs.264


Dimanche 4 aoûtA 15 h. 30. — Kiosque du Parc <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> : Spectacle <strong>de</strong>marionnettes Toone VII (représentation gratuite).MANIFESTATIONSSPORTIVESAthlétismeDimanche 30 juin, à 15 heures. — Sta<strong>de</strong> du Heysel : MatchBelgique-Hollan<strong>de</strong>-Grèce, organisé par la Ligue RoyaleBelge d'Athlétisme.Samedi 3, à 15 heures, et Dimanche 4 août, à 14 h. 30. —Sta<strong>de</strong> du Heysel : Championnats nationaux seniors (hommeset dames), organisés par la Ligue Royale Belged'Athlétisme.Mercredi 4 septembre, à 18 h. 30. — Sta<strong>de</strong> du Heysel : ChallengeL. Cooremans et Grand Prix Willy Jussen, organiséspar le Royal Excelsior Sport's Club <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>.A vironDimanche 30 juin, à 14 h. 30. — Au Marly (Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek) : Régates Internationales <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>, organiséespar le Royal Sport Nautique <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>.Balle peloteSamedi 6 juillet, à 14 h. 30. — Sta<strong>de</strong> Van<strong>de</strong>r Putten, 51,boulevard <strong>de</strong> l'Abattoir : Finale <strong>de</strong> la Coupe du Brabant(Challenge <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>), organisée par l'EntenteRégionale <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> <strong>de</strong> la F.R.N.P.265


EscrimeDimanche 21 juillet, à 9 h. 30. — Palais du Midi, 3, rue R.van <strong>de</strong>r Wey<strong>de</strong>n : Tournois Internationaux organisés parla Fédération Royale Belge <strong>de</strong>s Cercles d'Escrime.LutteSamedi 12 octobre, à 20 heures. — Hall Nord du Palais duMidi, rue Roger van <strong>de</strong>r Wey<strong>de</strong>n, 3 ; Match <strong>Bruxelles</strong>-Normandie, organisé par l'Amateur Athlétic Club <strong>de</strong><strong>Bruxelles</strong>.Patinage à roulettesSamedi 14 septembre, à 19 h. 30. — Patinoire <strong>de</strong> l'Esplana<strong>de</strong>,134, avenue <strong>de</strong> Madrid: Soirée Internationale <strong>de</strong> PatinageArtistique et <strong>de</strong> Roller-Hockey organisée par leSunday's Club.Tennis <strong>de</strong> TableMercredi 11 septembre, à 20 heures. — 155, rue Léopold I er ,<strong>Bruxelles</strong> 2 : Tournoi <strong>de</strong> Tennis <strong>de</strong> Table pour amateurs,organisé par la Besace Laeken.Tir à l'arcDimanche 30 juin, à 9 heures. — Centre Sportif, 30, quai <strong>de</strong>sUsines : Championnats <strong>de</strong> Belgique F.I.T.A., organiséspar le Grand Serment Royal <strong>de</strong>s Archers <strong>de</strong> St-Sébastien<strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>.Dimanche 18 août, à 9 heures. — Rencontres E.E.T.A. (Belgique-Franceet Belgique-Hollan<strong>de</strong>), organisées par leGrand Serment Royal <strong>de</strong>s Archers <strong>de</strong> St-Sébastien <strong>de</strong><strong>Bruxelles</strong>.266


Volley-ballSamedi 28 septembre, à 10 heures. — Sta<strong>de</strong> du Heysel : TournoiInternational, organisé par l'Association RoyaleSportive <strong>de</strong> la Police <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>.B. — Commémoration <strong>de</strong> la Libération <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong>,le 8 septembre 1968.A l'occasion du 24' anniversaire <strong>de</strong> la Libération, un cortège<strong>de</strong>s groupements <strong>de</strong> la Résistance, <strong>de</strong>s groupementsd'anciens combattants et <strong>de</strong>s associations patriotiques, précédé<strong>de</strong> l'Harmonie royale <strong>de</strong> la Police <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> et <strong>de</strong>s Faubourgs,défila <strong>de</strong> la place <strong>de</strong> la Liberté vers la Grand-Place,où il fut accueilli par <strong>de</strong>s délégations <strong>de</strong>s écoles <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong>avec drapeaux. Après l'exécution <strong>de</strong>s hymnes nationaux <strong>de</strong>spays alliés, le cortège défila <strong>de</strong>vant les Autorités communales.En présence <strong>de</strong>s participants, <strong>de</strong>s fleurs furent déposées parM. le Bourgmestre :a) au Soldat Inconnu ;b) au mémorial <strong>de</strong> la rue <strong>de</strong> la Régence ;c) au monument aux officiers, sous-officiers et soldats tombésdans les rangs <strong>de</strong> l'Armée secrète (Grand Sablon) ;d) au mémorial <strong>de</strong> l'Hôtel <strong>de</strong> <strong>Ville</strong> ;e) au mémorial <strong>de</strong> la Résistance, au Palais du Midi (le lundi9 septembre).C. — Pèlerinage national place <strong>de</strong>s Martyrs.Les autorités civiles et militaires, les groupements d'ancienscombattants, les organisations <strong>de</strong> résistance et les associationspatriotiques, représentées par leurs drapeaux, ont rendu letraditionnel hommage aux Combattants <strong>de</strong> 1830, place <strong>de</strong>sMartyrs, le dimanche 22 septembre 1968, à 11 heures.Une couronne a été déposée au nom du Gouvernement et<strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>.267


D. — Remises <strong>de</strong> costumes à Manneken-Pis.3 costumes furent remis à Manneken-Pis, en 1968 :— 23 mai : « Planteur <strong>de</strong> café » ;— 17 juin : « Maître pâtissier » ;— 30 octobre : « Pionnier américain ».E. — Fêtes <strong>de</strong> quartier.Des cortèges, bals populaires, attractions foraines, jeuxpopulaires, concerts-promena<strong>de</strong>s et concerts sur kiosques, ontcontribué au succès <strong>de</strong> ces fêtes.268


Chapitre XIIMusée communalA. — Visites.Au cours <strong>de</strong> l'exercice écoulé, le nombre <strong>de</strong> visiteurs s'estélevé à un total <strong>de</strong> 38.571 (32.273 en 1967).— 26.823 visiteurs payants et 11.748 visiteurs non payants(21.324 et 10.949 en 1967), dont les élèves <strong>de</strong> 227 écoles(175 écoles en 1967) et les membres <strong>de</strong> 167 groupementsdivers (100 en 1967).27 visites guidées ont été faites, pour les élèves <strong>de</strong>s écoles,par le gui<strong>de</strong>s scientifiques attachées au Musée.27 visites guidées ont été faites, pour les groupements divers,par les mêmes gui<strong>de</strong>s.22 visites guidées ont été faites, par le Conservateur duMusée, pour diverses personnalités et quelques groupements.B. — Accroissement <strong>de</strong>s collections.Les collections se sont enrichies <strong>de</strong>s éléments suivants :1. — DONSTableaux, gravure, médailles, sculpture, drapeaux, <strong>de</strong>ntelles,etc.. dont les principaux :a) L'église <strong>de</strong> la Chapelle, à <strong>Bruxelles</strong> (face), par LouisClesse (don <strong>de</strong> M m e Louis Clesse).b) L'église <strong>de</strong> la Chapelle, à <strong>Bruxelles</strong> (côté), par LouisClesse (don <strong>de</strong> M m e Louis Clesse).269


c) 109 médailles, 54 plaquettes (don <strong>de</strong> M. et M n i f ' Verheven).d) 20 balles du Roi (balles d'argent) <strong>de</strong> la Société Royale dujeu <strong>de</strong> la petite balle au tamis (don <strong>de</strong> M. le ConseillerJamart).e) 2 drapeaux <strong>de</strong> la même société, l'un offert en 1854 par leRoi Léopold Premier, l'autre en 1912 par le Roi Albertdon <strong>de</strong> M. le Conseiller Jamart).f) Une vingtaine <strong>de</strong> documents (photos, diplômes, portraits,etc.) <strong>de</strong> la même société (don <strong>de</strong> M. le Conseiller Jamart).g) Une série <strong>de</strong> <strong>de</strong>ntelles anciennes (don <strong>de</strong> M m e Van Halteren).2. — AFFICHES24 affiches d'expositions ayant eu lieu en Belgique commeà l'étranger.3. _ GARDE-ROBE DE MANNEKEN-PISCelle-ci s'est augmentée <strong>de</strong> :a) Costume <strong>de</strong> planteur <strong>de</strong> café.b) Costume <strong>de</strong> maître pâtissier.c) Costume <strong>de</strong> pionnier <strong>de</strong> l'ouest Américain.4. — ACQUISITIONSL'église <strong>de</strong>s Brigittines, à <strong>Bruxelles</strong> — tableau par R. LaGrange.5. — ACCROISSEMENT DE LA DOCUMENTATION(Photographies, clichés, echtachromes,etc..)Notre documentation s'est enrichie <strong>de</strong> (dons et acquisitions):a) 285 photographies <strong>de</strong> documents du Musée ;270


) 119 négatifs ;c) 47 clichés cuivre ;d) 35 echtachromes.6. — ACCROISSEMENT DE LA BIBLIOTHEQUE(Livres, publications, catalogues, etc. — dons et acquisitions.)a) 148 livres et publications diverses sur <strong>Bruxelles</strong> ;b) 35 catalogues d'expositions <strong>de</strong> Belgique et <strong>de</strong> l'étranger.C. — Aménagement, organisation, divers.1. — AMENAGEMENT ET ORGANISATIONGrâce à l'intervention <strong>de</strong> l'Etat, la Salle Maneken-Pis a puêtre complètement transformée et mo<strong>de</strong>rnisée.Les costumes et uniformes étaient jusqu'à présent exposésdans une série <strong>de</strong> vitrines toutes différentes d'aspect comme<strong>de</strong> gran<strong>de</strong>urs ; <strong>de</strong>ux étaient en très mauvais état.La nouvelle présentation est réalisée dans une série <strong>de</strong> neufvitrines murales en chêne avec glaces coulissantes et éclairageintérieur.Les costumes et uniformes <strong>de</strong> notre plus vieux bourgeoissont comme précé<strong>de</strong>mment exposés, soit sur statuettes enplâtre, soit sur cintres, et groupés par catégories : sportif —folklore belge et étranger — militaires belges et étrangers,etc...D'autres sections du Musée ont indirectement profité <strong>de</strong> cenouvelaménagement. En effet, les anciennes vitrines ainsilibérées ont permis notamment une nouvelle présentation <strong>de</strong> :— la riche collection d'orfèvreries bruxelloises — exposéejusqu'ici avec les étains ;— les sceaux et les médailles ;271


— la collection offerte par M" 1 " Van<strong>de</strong>rgucht (faïences etporcelaines <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>) a trouvé place au palier du premierétage ;— tandis que 15 terres cuites d'artistes du XIX P siècle sontexposées au palier du second étage.Il a été procédé à la remise en état <strong>de</strong>s salles <strong>de</strong>s Prophè,tes, du Saint-Michel et <strong>de</strong>s Corporations.2. DIVERSa) Prêts d'œuvres pour expositions temporaires :Le Musée Communal a participé aux expositions ci-après,en prêtant <strong>de</strong>s œuvres appartenant à ses collections :1) Exposition « Instruments <strong>de</strong> musique folkloriques », auMusée Instrumental du Conservatoire Royal <strong>de</strong> Musique.2) Exposition « Art et tourisme en Brabant », organisée parla Fédération Touristique du Brabant, dans le cadre <strong>de</strong>la <strong>de</strong>uxième campagne internationale <strong>de</strong>s Musées.3) Exposition « Des siècles d'histoire — trente ans d'escorteRoyale », organisée par la Gendarmerie en la salle Ogivale<strong>de</strong> l'Hôtel <strong>de</strong> <strong>Ville</strong>.4) Exposition « 350 e anniversaire <strong>de</strong> la fondation <strong>de</strong> la CaissePublique <strong>de</strong> Prêt » — salle <strong>de</strong>s Mariages à l'Hôtel <strong>de</strong><strong>Ville</strong>.Cette exposition a ensuite pris place, pour un mois, dansla salle <strong>de</strong>s Sceaux au Musée Communal.D. — Manifestations artistiques et culturelles.— Le 29 janvier, réunion <strong>de</strong> l'Association <strong>de</strong>s Conservateurs<strong>de</strong>s Musées <strong>de</strong> Belgique, à l'issue <strong>de</strong> l'Assemblée Généraletenue dans la Salle <strong>de</strong> Conférence, les participants ontvisité le Musée Communal, la Maison Patricienne et leMusée Schott.272


Le 2 octobre, dans la Salle <strong>de</strong>s Cariati<strong>de</strong>s, a eu lieu unConcert <strong>de</strong> musique donné par le groupe vocal A.R.S.sous la direction et avec le concours <strong>de</strong> Maurice DeGroote, en l'honneur <strong>de</strong>s participants au stage du Conseil<strong>de</strong> l'Europe sur l'enseignement technique <strong>de</strong>stiné aux jeunesfilles, et organisé par le Ministère <strong>de</strong> l'EducationNationale et <strong>de</strong> la Culture.Une visite guidée du Musée et une réception dans la salle<strong>de</strong>s Céramiques eurent lieu à l'issue du concert.Le 2 décembre, réunion <strong>de</strong>s délégués <strong>de</strong> la Foire Internationale<strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> à l'étranger, visite guidée du Musée etréception dans la salle <strong>de</strong>s Céramiques.E. — Fêtes organisées sur la Grand-Place.A l'occasion <strong>de</strong> ces manifestations, les balcons <strong>de</strong> la Maisondu Roi furent occupés, le matin, l'après-midi ou le soir, parles invités du Conseil communal.F. — Visites guidées.1. Le service <strong>de</strong>s visites guidées a fonctionné comme indiquéau début du présent rapport.2. Toutes ces visites, faites par les gui<strong>de</strong>s scientifiques attachéesau Musée, furent suivies avec l'intérêt ; celles relativesaux écoles avaient été préparées en raison du programme<strong>de</strong> l'année scolaire et suivant les sujets <strong>de</strong>mandéspar M m^ et MM. les professeurs.3. Les visites réservées aux groupements ont eu pour thème,soit une visite générale succincte, soit <strong>de</strong>s visites fragmentairessur <strong>de</strong>s sujets déterminés.4. En outre, le Conservateur du Musée à guidé, soit <strong>de</strong>s personnalitésbelges et étrangères, soit <strong>de</strong>s groupements divers.Il a également commenté les richesses <strong>de</strong> l'Hôtel <strong>de</strong> <strong>Ville</strong>,à l'occasion <strong>de</strong> réceptions <strong>de</strong> personnalités par M. le Bourgmestreet M m e s et MM. les Echevins.273


G. — Affiches.Une nouvelle affiche, reproduisant le « Cortège <strong>de</strong> Noces »<strong>de</strong> Bruegel, a été réalisée.Ces affiches, ainsi que celles déjà existantes, ont été placéesen ville, par les soins du service compétent.H. — Travaux.a) L'inventaire et le classement <strong>de</strong>s médailles et plaquettes aété commencé et a donné lieu déjà à la confection <strong>de</strong>250 fiches.b) L'inventaire <strong>de</strong> la bibliothèque a été poursuivi par la confection<strong>de</strong> 150 fiches.c) La documentation spécialisée sur <strong>Bruxelles</strong>, appartenantaux collections du Musée Communal, a servi à illustrer <strong>de</strong>slivres, <strong>de</strong>s travaux, <strong>de</strong>s articles, <strong>de</strong>s émissions <strong>de</strong> télévision,<strong>de</strong>s films, etc...d) Le travail administratif et tous ses dérivés ont donné lieuà la rédaction <strong>de</strong> multiples rapports, lettres, notes, documents<strong>de</strong> toutes espèces, officiels et autres.Outre la rédaction <strong>de</strong> nombreuses réponses à <strong>de</strong>s <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s<strong>de</strong> renseignements sur le Musée et sur ses collections,émanant tant <strong>de</strong> l'étranger que du pays, le Conservateura procédé au classement, à la présentation comme à l'entretien<strong>de</strong>s collections.I. — Maison Patricienne.Rien <strong>de</strong> particulier n'a été apporté à l'aménagement <strong>de</strong>sdifférents salons au cours <strong>de</strong> l'année 1968.274


G. — Affiches.Une nouvelle affiche, reproduisant le « Cortège <strong>de</strong> Noces »<strong>de</strong> Bruegel, a été réalisée.Ces affiches, ainsi que celles déjà existantes, ont été placéesen ville, par les soins du service compétent.H. — Travaux.a) L'inventaire et le classement <strong>de</strong>s médailles et plaquettes aété commencé et a donné lieu déjà à la confection <strong>de</strong>250 fiches.b) L'inventaire <strong>de</strong> la bibliothèque a été poursuivi par la confection<strong>de</strong> 150 fiches.c) La documentation spécialisée sur <strong>Bruxelles</strong>, appartenantaux collections du Musée Communal, a servi à illustrer <strong>de</strong>slivres, <strong>de</strong>s travaux, <strong>de</strong>s articles, <strong>de</strong>s émissions <strong>de</strong> télévision,<strong>de</strong>s films, etc..d) Le travail administratif et tous ses dérivés ont donné lieuà la rédaction <strong>de</strong> multiples rapports, lettres, notes, documents<strong>de</strong> toutes espèces, officiels et autres.Outre la rédaction <strong>de</strong> nombreuses réponses à <strong>de</strong>s <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s<strong>de</strong> renseignements sur le Musée et sur ses collections,émanant tant <strong>de</strong> l'étranger que du pays, le Conservateura procédé au classement, à la présentation comme à l'entretien<strong>de</strong>s collections.I. — Maison Patricienne.Rien <strong>de</strong> particulier n'a été apporté à l'aménagementdifférents salons au cours <strong>de</strong> l'année 1968.<strong>de</strong>s274


J. — Musée Schott.Rien <strong>de</strong> particulier n'a été apporté à son aménagement. Ila continué à être accessible au public <strong>de</strong>ux jours par semaineet le nombre <strong>de</strong> visiteurs a été <strong>de</strong> 474 personnes.De plus, l'Association <strong>de</strong>s Conseravteurs <strong>de</strong>s Musées <strong>de</strong>Belgique ainsi que les membres <strong>de</strong> divers groupements ontadmiré les œuvres exposés.


Chapitre XIIIAssistance publiqueŒuvres socialesSportsa) Assistance publique.Actes d'administration.Au cours <strong>de</strong> l'année 1968, le Conseil communal a donnéson autorisation, son approbation ou émis son avis au sujetd'un grand nombre d'actes d'administration <strong>de</strong> la Commissiond'Assistance publique.Le Conseil a également marqué son approbation sur lesbudgets, modifications budgétaires et comptes <strong>de</strong> la Commission,ainsi que sur ceux <strong>de</strong>s établissements subordonnés :Maison <strong>de</strong>s Aveugles, Refuge Sainte-Gertru<strong>de</strong> et Refuge« Aux Ursulines ».277


Ci-<strong>de</strong>ssous, un tableau comparatif <strong>de</strong>s dossiers examinés en1967 et 1968 par l'Administration communale :1967 1968Principes <strong>de</strong> dépenses - articles 49 et 53 <strong>de</strong> la loidu 10 mars 1925Acquisitions, aliénations, cessions, échanges et locations<strong>de</strong> biens immobiliers - articles 47 et 52Personnel médical : créations d'emploi - article 93Personnel administratif, ouvrier et infirmier, créationsd'emplois - article 33 <strong>de</strong> la loi du 10 mars1925Adjudications - article 54 <strong>de</strong> la loi du 10 mars1925Legs - article 51 <strong>de</strong> la loi du 10 mars 1925 . .164582540217691726341575Totaux : 510 365Tableau comparatif <strong>de</strong>s dossiers soumis au Collège en 1967et 1968 :1967 196838 80Les Etablissements Hospitaliers <strong>de</strong> la Commission d'Assistancepublique ont enregistré au cours <strong>de</strong> l'exercice 1968 lesactivités ci-après :278


ï. — Nombre <strong>de</strong> journées d'hospitalisation.1) D'après le domicile <strong>de</strong>s mala<strong>de</strong>s :Domiciliésà <strong>Bruxelles</strong>Non BruxelloisTotal42.922131.886174.80864.638114.071178.7094.57336.07140.644d) Institut <strong>de</strong> Psychiatrie11.74429.52041.264e) Fondation H. Lambert1.73216.68618.418f) Institut G. Brugmann11.99618.09230.088g) Fondation <strong>de</strong> Latour <strong>de</strong> Freins . . .13.48119.12432.605


2) Suivant le mo<strong>de</strong> d'admissionMala<strong>de</strong>s admisen exécution<strong>de</strong>s lois <strong>de</strong>s 2 et3-4-1965 sur ledomicile <strong>de</strong> secoursAutres mala<strong>de</strong>sTotala) Hôpital Saint-Pierre105.06769.741174.808b) Hôpital Brugmann92.08186.628178.709c) Institut J. Bor<strong>de</strong>t14.96925.67540.644d) Institut <strong>de</strong> Psychiatrie19.18922.07541.264e) Fondation H. Lambert42317.99518.418f) Institut G. Brugmann6.29523.79330.088g) Fondation <strong>de</strong> Latour <strong>de</strong> Freins18.64013.96532.605


II. — Nombre <strong>de</strong> mala<strong>de</strong>s admis dans les établissements :HôpitalSaint-PierreHôpitalBrugmannInstitut <strong>de</strong>PsychiatrieInstitutBor<strong>de</strong>tTotal1. Mala<strong>de</strong>s admis en exécution <strong>de</strong>s lois <strong>de</strong>s 2 et3-4-1965 sur le domicile <strong>de</strong> secours:a) Bruxellois admis d'urgence ou sur billet <strong>de</strong>3.2465.5352.2702.0122171811314925.8648.220Totaux a) et b) :8.781 4.282 398 623 14.0842. Mala<strong>de</strong>s « autres catégories » :e) Admis sur réquisitoire <strong>de</strong> C.A.P. ayant concluf) Admis sur réquisitoire <strong>de</strong> C.A.P. n'ayant pasconclu une convention ou organismes divers .g) Payants partiels mutuellistes :211881.8721.0847432.503356281123115467282314.7712.030461 340 38923.209 1.828 25 857 5.919Totaux c) à g) :Totaux généraux 1 et 2 :6.83515.6165.0779.3594328301.5272.15013.87127.955


III. — Nombre <strong>de</strong> consultations.a) Hôpital Saint-Pierre 193.043b) Hôpital Brugmann 63.774c) Institut <strong>de</strong> Psychiatrie 4.142d) Institut Bor<strong>de</strong>t (service <strong>de</strong> neuro-chirurgie) . 750e) Institut Eastman :1° Consultations 17.7602° Traitements 27.845f) Maison <strong>de</strong> Retraite <strong>de</strong> l'Infirmerie . . . . 3.570Total . . . 310.884IV. — Nombre <strong>de</strong> journées d'entretien.a) dans les maisons <strong>de</strong> retraite :1. Maison <strong>de</strong> retraite <strong>de</strong> l'Infirmerie . . . 178.6242. Maison <strong>de</strong> retraite <strong>de</strong> l'Institut Eastman . 21.0233. Fondation Pachéco 5.5914. Fondations Réunies 28.7355. Cité Jouët-Rey 17.6996. Refuge <strong>de</strong>s vieillards « Aux Ursulines » . 71.9167. Refuge Sainte-Gertru<strong>de</strong> 43.5008. Maison <strong>de</strong>s Aveugles 39.5969. Colonie Libre <strong>de</strong> Geel 2.61610. Maisons <strong>de</strong> retraite privées 215.621Total . . . 624.921b) dans les orphelinats :1. Home «Juliette Herman » 37.1062. Home « Nos Garçons » 14.744282


3. Home Ange Wibin Gillard 3.9434. Institutions n'appartenant pas à l'administrationet placement chez particuliers . . 71.846Total . . . 127.639V. — Montant global <strong>de</strong>s secours distribués . . . 69.951.261Nombre <strong>de</strong> personnes secourues (situation au31 décembre 1968) 3.612VI. — Travaux importants exécutés au cours <strong>de</strong> l'année 1968 .— Hôpital Saint-Pierre. — Achèvement du bâtiment <strong>de</strong>stinéà abriter le laboratoire <strong>de</strong> biologie clinique et le service<strong>de</strong> transfusion sanguine.— Service du Linge. — Mo<strong>de</strong>rnisation <strong>de</strong> l'équipement etaménagement <strong>de</strong>s locaux par tranches successives.— Nombreux sont également les travaux d'entretien, d'aménagement,<strong>de</strong> mo<strong>de</strong>rnisation, <strong>de</strong> protection contre les dangersd'incendie, dans tous les établissements <strong>de</strong> la Commissiond'Assistance publique.VII. — Acquisitions importantes <strong>de</strong> matériel d'équipement médical.L Hôpital Saint-Pierre :1 nébuliseur ultra-sonique — 1 pace-maker externe portatif— 1 moteur 30.000 t/m — 1 lampe plafonnière —1 unité <strong>de</strong> surveillance cardiaque — 1 respirateur — 2 unités<strong>de</strong> surveillance cardiaque — 1 incubateur <strong>de</strong> soins intensifs— 1 système <strong>de</strong> monitoring au quartier d'accouchement— 1 installation <strong>de</strong> radiographie per-opératoire —1 table obstétricale — 1 lampe opératoire plafonnière -—1 incubateur portatif — 1 monitoring du rythme cardiaque— 1 incubateur pour prématurés — 1 appareil àdiathermie — 1 lampe à fente — 1 Ph mètre — 1 appareilà lyophiliser.283


2. Hôpital Brugmann :1 respirateur universel — 1 ensemble <strong>de</strong> monitoring cardiaque— 3 respirateurs assisteurs — 1 lampe opératoire— 5 respirateurs — 1 table d'opération à comman<strong>de</strong> électrique— 1 rectoscope opératoire — 1 couveuse électrique— 2 incubateurs — 1 appareil contrôleur-assisteur —1 respirateur — 1 appareil pour aérosol — 1 table d'opérationperméable aux RX — 2 appareils d'anesthésiologie— 1 appareil à tousser — 6 respirateurs — 2 matelaschauffants refroidissants à circulation d'eau — 1 défibrillateuravec cardioscopie.3. Institut Bor<strong>de</strong>t :2 tentes d'isolation — 2 pompes à aspiration — 1 tente àoxygène — 1 appareil pour hypothermie — 2 contrôleurscardiaques — 1 table d'examen — 1 ensemble <strong>de</strong> développement<strong>de</strong> radiographies — 1 électrocardiographe —1 oscilloscope à 2 canaux.VHJ. — Nombre d'agents au service <strong>de</strong> l'administration (C.A.P.).Situation au 31 décembre 1968.a) cadre administratif 462b) cadre sanitaire :1) mé<strong>de</strong>cins attachés aux établissements hospitaliers4392) pharmaciens 113) membres du personnel technique sanitaire . 1314) membres du personnel infirmier et soignant . 1.430c) cadre du personnel ouvrier 1.514d) cadre du personnel technique non sanitaire . . 35284


Caisse publique <strong>de</strong>s Prêts.Au cours <strong>de</strong> Tannée 1968, le Conseil communal a : arrêté lenouveau règlement organique (19 février 1968) ; approuvél'ouverture d'un nouveau crédit <strong>de</strong> 20 millions <strong>de</strong> francs àconsentir par la Caisse Générale d'Epargne et <strong>de</strong> Retraite(22 avril 1968), ainsi que divers actes d'administration.Valeur <strong>de</strong>s opérations traitées en 1968 :129.692.565 francs (123.866.115 francs en 1967).Dégagements volontaires :124.946.390 francs (114.361.485 francs en 1967).Dégagements par ventes :4.186.365 francs (3.529.315 francs en 1967).Position sociale <strong>de</strong>s emprunteurs :Ouvriers 29,4 %Employés 22,4 %Commerçants et professions libérales . . 9,5 %Pensionnés et retraités 2,4 %Divers (militaires, noma<strong>de</strong>s, étudiants) . 1,3 %Sans profession (*) 35 %* *(*) Il s'agit en majorité d'épouses agissant pour le compte du ménage.Ce taux est donc à répartir proportionnellement sur les autrescatégories.285


Aliénés - collocations.Conformément aux dispositions <strong>de</strong> l'article 93 <strong>de</strong> la loicommunale et <strong>de</strong> la loi du 18 juin 1850 sur le régime <strong>de</strong>saliénés, modifiée par celle du 28 décembre 1873, le CollègeEchevinal s'est prononcé en 1968 sur :150 cas <strong>de</strong> collocation (157 en 1967) ;156 cas <strong>de</strong> mises en liberté à l'essai <strong>de</strong> personnes internées àl'Institut <strong>de</strong> Psychiatrie conformément à l'article 15 <strong>de</strong>la loi (151 en 1967) ;D'autre part :285 personnes ont été admises directement dans un établissementpour mala<strong>de</strong>s mentaux (Institut <strong>de</strong> Psychiatrie ouasiles <strong>de</strong> province) (241 en 1967) ;22 personnes ont été admises provisoirement et libéréessans qu'un arrêté <strong>de</strong> collocation ait été pris à leur égard(40 en 1967) ;35 personnes ont été explorées et non admises (41 en 1967).Assistance préventive du vagabondage.Au cours <strong>de</strong> l'exercice 1968, le Service d'Assistance Préventivedu Vagabondage, travaillant en collaboration avecl'Office <strong>de</strong> Réadaptation Sociale, a eu à s'occuper <strong>de</strong> 845 personnesdont 340 avaient fait l'objet <strong>de</strong> condamnations antérieureset 18 étaient anciens pupilles du Juge <strong>de</strong>s Enfants.Les mesures prises à leur égard se répartissent commesuit :703 ont été hébergées dans les Maisons d'Accueil <strong>de</strong> l'Œuvre<strong>de</strong> l'Hospitalité ;184 ont été remises au travail ;286


13 ont bénéficié <strong>de</strong> secours <strong>de</strong> route pour regagner le lieu<strong>de</strong> leur domicile ou celui <strong>de</strong> leur travail ;1 a été placée dans un hospice et 1 dans un sanatorium ;147 ont été déférées au Parquet <strong>de</strong> Police en vue <strong>de</strong> leurenvoi éventuel aux Colonies <strong>de</strong> Bienfaisance <strong>de</strong> l'Etat ;693 ont bénéficié <strong>de</strong> repas ;30 ont bénéficié <strong>de</strong> soins médicaux ;8 ont bénéficié d'ai<strong>de</strong> vestimentaire ;47 enfants ont été placés <strong>de</strong> jour dans les crèches ou lesécoles communales <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>.En ce qui concerne la tutelle <strong>de</strong>s vagabonds libérés anticipativement<strong>de</strong>s Colonies <strong>de</strong> Bienfaisance <strong>de</strong> l'Etat, il y a lieu<strong>de</strong> signaler que sur 22 personnes, 5 se sont dérobées à laditetutelle.Les mesures pécuniaires se répartissent comme suit :16 dépôts d'argent ont été confiés au Service, soit 98.631 F ;73 retraits ont été effectués, soit 97.678 F.Le Service a procédé au cours <strong>de</strong> l'exercice 1968 à 12 enquêtespréliminaires à la libération <strong>de</strong> vagabonds internés auxColonies <strong>de</strong> Bienfaisance <strong>de</strong> l'Etat.** *Manifestations <strong>de</strong> charité.A l'occasion <strong>de</strong>s diverses manifestations <strong>de</strong> charité organiséesau cours <strong>de</strong> l'année 1968 et contrôlées par la Service <strong>de</strong>l'Assistance publique, <strong>de</strong>s Œuvres sociales et <strong>de</strong>s Sports, il aété recueilli la somme <strong>de</strong> 24.102.920 francs.287


Cette somme se répartit comme suit :Nombre <strong>de</strong>manifestationsSommesrecueilliesMontant dubénéfice1. Collectes sur la voie publiqueet dans les lieux publics :a) Collectes sur le territoire <strong>de</strong>l'agglomérationbruxelloiseb) Collectes locales . . . .18182.068.2431.773.3111.858.3401.770.4852. Collectes à domicile :Listes <strong>de</strong> souscription . .6140.246140.2463. Tombolas - Loteries . . .16820.121.12014.811.556Totaux : 210 24.102.920 18.580.627A l'occasion <strong>de</strong>s collectes mentionnées ci-<strong>de</strong>ssus, 4.232troncs ont été plombés par les soins du Service.D'autre part, l'autorisation accordée à 168 œuvres d'organiserune tombola ou loterie a entraîné l'estampillage par leService <strong>de</strong> 664.463 billets <strong>de</strong> tombola et <strong>de</strong> 125.337 enveloppes-loterie.288


) Œuvres sociales.Service social.En 1968, le Service social a examiné 3.986 <strong>de</strong>man<strong>de</strong>sd'ai<strong>de</strong>s diverses. Les assistantes sociales ont effectué <strong>de</strong>s enquêteset <strong>de</strong> nombreuses démarches auprès d'organismes officiels<strong>de</strong> bienfaisance et auprès d'œuvres privées.Service social du personnel.Cas examinés 155Placements d'enfants 7Frais médicaux et pharmaceutiques . . 100Prêts . . . . . . . . . . . 17Secours 15Ai<strong>de</strong>s familiales 7Divers 4Cas sans suite 5Montant <strong>de</strong>s interventions: 818.899 francs.Montant <strong>de</strong>s prêts : 197.000 francs.Dépistage : soit au Centre <strong>de</strong> Santé, soit à l'Hôpital Brugmann: 2 <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s.Epargne prénuptiale.En 1968, 79 primes d'encouragement à l'épargne prénuptialeont été accordées.Montant <strong>de</strong> l'intervention communale : 119.153 francs.289


Prime <strong>de</strong> naissance.En 1968, 1.392 primes <strong>de</strong> naissance ont été octroyées, soitune dépense <strong>de</strong> 1.392.000 francs.Canne blanche.Conformément aux dispositions <strong>de</strong> l'arrêté royal <strong>de</strong> 25 août1954, la <strong>Ville</strong> a accordé à 15 aveugles l'autorisation <strong>de</strong> porterla canne blanche.Canne jaune.En 1968, le Service social a délivré 15 cannes jaunes à <strong>de</strong>svieillards <strong>de</strong> plus <strong>de</strong> 75 ans.Prix.En 1968, la <strong>Ville</strong> <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> a procédé à la remise <strong>de</strong>sPrix Adnet, Théophile Janssens et Théodore et Flore VanCalck-Stevens, pour lesquels trois habitants <strong>de</strong> la capitale ontété désignés en qualité <strong>de</strong> bénéficiaires.Pavillons pour retraités.La <strong>Ville</strong> <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> a géré directement ou a activementcollaboré à la gestion <strong>de</strong>s pavillons <strong>de</strong> délassement pourretraités ci-<strong>de</strong>ssous :Pavillons : Moyenne journalière <strong>de</strong> présences :Cinquantenaire 100Drève Sainte-Anne 75Place Saint-Lambert 60Square <strong>de</strong> la Station 70Kluys 5290


Le 12 février 1968 a été inauguré le pavillon <strong>de</strong> délassementpour retraités au square Prince Léopold ; la moyennejournalière <strong>de</strong>s présences est <strong>de</strong> 55.Ai<strong>de</strong> aux Familles.En 1968, le Fonds Communal d'intervention en faveur <strong>de</strong>sservices agréés d'ai<strong>de</strong> aux familles est intervenu en faveur<strong>de</strong>s ressortissants bruxellois aidés par les œuvres ci-après :ŒuvresNombre <strong>de</strong>casMontant <strong>de</strong>sinterventionsOffice du Service familial . . . .Le Centre FamilialLa Femme PrévoyanteL'Ai<strong>de</strong> Familiale3154336416.75827.2859.95575.442Totaux : 182 129.440Les ai<strong>de</strong>s familiales du Service d'ai<strong>de</strong> aux familles bruxelloisesont preste 10.691 heures dans les familles domiciliéessur le territoire <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> ou chez <strong>de</strong>s agents attachés ànotre administration.***291


Pensions <strong>de</strong> vieillesse.Tableau <strong>de</strong>s <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s <strong>de</strong> pensions du 1 erjanvier au 31 décembre1968 :<strong>Bruxelles</strong>I<strong>Bruxelles</strong>IIN.-O.-H. Haren TotauxSalariésIndépendants . . . .? 0827158783071112837283.1081.078Majorations <strong>de</strong> rentes<strong>de</strong> vieillesse . . .Totaux :2853.082871.27241432673784.564Au cours <strong>de</strong> l'année 1968, il a été fourni aux Ministèrescompétents 7.246 renseignements et 4.321 titres <strong>de</strong> pensionont été délivrés.En outre, le Service a transmis au Ministère du Travail et<strong>de</strong> la Prévoyence sociale 834 <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s <strong>de</strong> pension pourestropiés et mutilés. Le nombre <strong>de</strong> renseignements fournis audépartement précité s'élève à 4.170.*Chômage.En vertu <strong>de</strong>s dispositions légales, les administrations communalessont tenues <strong>de</strong> procé<strong>de</strong>r au contrôle quotidien <strong>de</strong>schômeurs.Le nombre <strong>de</strong> ceux-ci est essentiellement variable et ilfluctue suivant divers facteurs : gel, intempéries, grèves, vacancesannuelles, etc.292


Ci-<strong>de</strong>ssous le relevé mensuel <strong>de</strong>s personnes contrôlées durantl'exercice 1968 :Janvier :Février :Mars :Avril :Mai :Juin :Juillet :Août :SeptembreOctobre :NovembreDécembre2.6942.4032.0721.8151.5061.5851.1351.1671.2421.1441.3162.612* *Crèches communales.Au cours <strong>de</strong> l'année 1968, <strong>de</strong>ux nouvelles gar<strong>de</strong>ries pouvantaccueillir chacune 30 enfants <strong>de</strong> 18 mois à 3 ans ontété mises en service : avenue Mutsaard, 25, et avenue ImpératriceCharlotte, 2. La <strong>Ville</strong> <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> a donc assumé lagestion <strong>de</strong> 15 crèches et <strong>de</strong> 8 gar<strong>de</strong>ries.Le nombre <strong>de</strong> journées <strong>de</strong> présence s'est élevé à 125.568(92.600 pour les crèches et 32.968 pour les gar<strong>de</strong>reis) en1968, (123.577 en 1967 — 90.971 pour les crèches —32.606 pour les gar<strong>de</strong>ries).Les crèches étant agréées par l'O.N.E., les subsi<strong>de</strong>s dont la<strong>Ville</strong> a bénéficié <strong>de</strong> ce fait se sont élevés en 1968 à1.105.345 francs (838.351 en 1967). Le montant <strong>de</strong>s re<strong>de</strong>vancespayées par les parents a atteint 5.200.075 francs(4.876.595 en 1967).De nombreux groupements et personnalités ont visité nosétablissements et en ont étudié l'organisation.293


De mai à octobre, comme chaque année, les enfants <strong>de</strong> certainesgar<strong>de</strong>ries ont effectué un séjour à la Station d'Educationen Plein Air « Adolphe Max » à Vlezenbeek : 4.975 journées<strong>de</strong> présence (pour 22 semaines) y ont été enregistrées (3.019en 1967, pour 19 semaines).Crèches privées.Le montant <strong>de</strong>s subsi<strong>de</strong>s alloués par la <strong>Ville</strong> aux crèchesprivées s'est élevé en 1968 à 86.810 francs.Enfants en gar<strong>de</strong>.En 1968, le Service <strong>de</strong>s Crèches a examiné 35 <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s<strong>de</strong> placement pour 217 enfants, introduites en vue <strong>de</strong> prendreen gar<strong>de</strong> moyennant salaire <strong>de</strong>s enfants <strong>de</strong> moins <strong>de</strong> 7 ans(en 1967, 39 <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s <strong>de</strong> placement pour 259 enfants).*Jeunesse.Installé le 26 juin 1968, le Comité <strong>de</strong> Contact <strong>de</strong> la Jeunessebruxelloise, réunissant une vingtaine <strong>de</strong> délégués issus<strong>de</strong> divers mouvements et organismes <strong>de</strong> jeunesse, tant politiquesqu'indépendants, s'est réuni cinq fois en 1968.Au cours <strong>de</strong> ces réunions, dont il y a lieu <strong>de</strong> soulignerl'excellente atmosphère, a été élaboré un projet <strong>de</strong> statuts d'un« Conseil <strong>de</strong>s Jeunes <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> » dont le textesera soumis au Collège et au Conseil communal en 1969.***Les travaux <strong>de</strong> construction d'une Maison <strong>de</strong>s Jeunes auSta<strong>de</strong> Charles Van<strong>de</strong>r Putten ont commencé en septembre1968.L'évolution <strong>de</strong> l'entreprise permet d'espérer que l'établissementpourra être utilisé dans le courant <strong>de</strong> l'année 1969.294


En attendant, les jeunes usagers poursuivent et développentleurs activités au sein du « Centre créatif » qui bénéficie toujours<strong>de</strong> l'hospitalité du Service <strong>de</strong>s Sports.Sur le plan général, <strong>de</strong> nombreux contacts ont été pris envue <strong>de</strong> la mise sur pied d'un Service <strong>de</strong> la Jeunesse qui apporteraitaux jeunes <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> l'information et le soutien qu'ilssont en droit d'attendre <strong>de</strong> l'administration communale.Diverses réalisations belges et étrangères ont été étudiéesdans ce but.Diverses possibilités d'interventions en faveur <strong>de</strong>s mouvements<strong>de</strong> jeunesse sont à l'étu<strong>de</strong>.***Comme chaque année, la <strong>Ville</strong> <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> a apporté sonconcours financier et matériel à l'organisation <strong>de</strong> la Rencontre<strong>de</strong>s Jeunes <strong>de</strong> l'Union <strong>de</strong>s Capitales <strong>de</strong> la Communauté Européennequi, cette fois, avait lieu à Amsterdam.295


c) Sports.1. Statistique <strong>de</strong> fréquentation <strong>de</strong>s plaines <strong>de</strong> jeux en 1968.Nombre <strong>de</strong> présences :— à la plaine Van<strong>de</strong>r Putten— au Sta<strong>de</strong> du Heysel— au Centre Sportif du quai <strong>de</strong>s Usines . .— sur les autres plaines <strong>de</strong> jeux subsidiées .55.32532.08830.97218.690soit au total 137.075Ce chiffre ne comprend pas la fréquentation <strong>de</strong>s plaines <strong>de</strong>jeux établies sur la voie publique ni du Hall Nord du Palaisdu Midi.2. Fréquentation <strong>de</strong>s Bains <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>.— 497.136 clients en 1968.Pour mémoire, la fréquentation <strong>de</strong>s bains s'est élevée aucours <strong>de</strong>s années précé<strong>de</strong>ntes à :en 1954en 1955en 1956en 1957en 1958en 1959en 1960328.477283.940342.446341.427363.703386.232400.702en 1961en 1962en 1963en 1964en 1965en 1966en 1967411.505402.975428.500481.409490.038502.762508.842296


3. De nombreuses manifestations sportives ont été organiséesdans nos installations ou avec notre concours ; parmi lesplus importantes, il y eut :— en basket-ball : <strong>de</strong>ux rencontres <strong>de</strong> la coupe d'Europe <strong>de</strong>sVainqueurs <strong>de</strong> Coupe ;— en football : match Belgique-Allemagne et Finale <strong>de</strong> laCoupe <strong>de</strong> Belgique en présence du Roi et <strong>de</strong> la Reine ;— en athlétisme : Belgique-Hollan<strong>de</strong>-Grèce.De plus, le Service <strong>de</strong>s Sports a contribué à l'organisation<strong>de</strong>s Jeux Internationaux pour Handicapés qui se sont déroulésau Sta<strong>de</strong> du Heysel, ainsi que <strong>de</strong> la Coupe <strong>de</strong>s Clubs Championsdu Marché Commun en tennis qui a eu pour cadre lesinstallations du Royal Primerose Club <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>.297


Chapitre XIVCultesInhumations etTransports funèbresCULTESLe Conseil communal a émis un avis favorable au sujet <strong>de</strong>scomptes et <strong>de</strong>s budgets <strong>de</strong>s églises catholiques et protestanteset <strong>de</strong>s communautés israélites réformée et sépharadite <strong>de</strong><strong>Bruxelles</strong>, <strong>de</strong>s églises catholiques, protestantes et anglicane et<strong>de</strong> la communauté israélite orthodoxe, sises dans d'autrescommunes, mais dont la paroisse ou la circonscription s'étendégalement sur le territoire <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong>, ainsi que <strong>de</strong>s <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s<strong>de</strong> crédits supplémentaires aux budgets <strong>de</strong> diverses églises.D'autre part, un avis favorable a été émis sur les actes <strong>de</strong>diverses églises, à savoir :St-Jean-Baptiste, au Béguinage : Election <strong>de</strong> <strong>de</strong>ux nouveauxmarguilliers et du trésorier — Fixation du cautionnement<strong>de</strong> ce <strong>de</strong>rnier et quitus <strong>de</strong> gestion au trésorier sortant.N.-D. <strong>de</strong> Bon-Secours : Autorisation d'ester en justice — Augmentation<strong>de</strong> l'in<strong>de</strong>mnité <strong>de</strong> logement allouée au curé —Trésorier — Cautionnement supplémentaire.N.-D. <strong>de</strong> Laeken : Augmentation <strong>de</strong> l'in<strong>de</strong>mnité <strong>de</strong> logementallouée au curé.St-Jacques sur Cou<strong>de</strong>nberg : Travaux intérieurs <strong>de</strong> peinture.SS.-Michel-et-Gudule : Travaux urgents <strong>de</strong> remise en état <strong>de</strong>sinstallations électriques — Quote-part <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> — Presbytère— Travaux d'aménagement intérieur.299


SS.-Jean-et-Etienne, aux Minimes : Erection d'un nouvelleparoisse-succursale sous le vocable <strong>de</strong> St-Bernard — Installationd'un chauffage central.N.-D. aux Riches-Claires: Installation d'un cauffage central.Sacré-Cœur : Majoration <strong>de</strong> l'in<strong>de</strong>mnité <strong>de</strong> logement allouéeau curé.SS.-Pierre-et-Paul, à Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek : Modification <strong>de</strong>l'installation <strong>de</strong> chauffage.Ste-Elisabeth, à Schaerbeek : Legs <strong>de</strong> M. Marc Marlot —Fixation du montant et <strong>de</strong> la nature du cautionnement dunouveau trésorier. — Quitus <strong>de</strong> gestion au trésorier sortant.N.-D. <strong>de</strong> Lour<strong>de</strong>s, à Jette : Majoration <strong>de</strong> l'in<strong>de</strong>mnité <strong>de</strong> logementallouée au curé.Ste-Claire,curé.à Jette : Fixation <strong>de</strong> l'in<strong>de</strong>mnité <strong>de</strong> logement duSt-Remi, à Molenbeek-St-Jean : Affectation <strong>de</strong> fonds à <strong>de</strong>stravaux <strong>de</strong> réparation <strong>de</strong> l'installation électrique <strong>de</strong> l'église— Travaux <strong>de</strong> restauration <strong>de</strong> l'église.Eglise Protestante du Musée : Restauration <strong>de</strong>s orgues.Eglise Protestante Néerlandaise (2 d district) : Nomination d'unnouveau trésorier.***Le Service <strong>de</strong>s Cultes, en collaboration avec d'autres services,a poursuivi les étu<strong>de</strong>s et accompli les formalités administrativesrelatives aux travaux <strong>de</strong> restauration générale <strong>de</strong>séglises St-Jean-Baptiste, au Béguinage, N.-D. <strong>de</strong> Bon Secours,N.-D. <strong>de</strong> la Chapelle, Divin Enfant Jésus, St-Jacques-sur-Cou<strong>de</strong>nberg, N.-D. au Sablon, N.-D. aux Riches-Claires, N.-D.<strong>de</strong> Laeken, SS.-Jean-et-Etienne, aux Minimes, SS.-Pierre-et-Paul, à Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek, ainsi que <strong>de</strong> la cathédrale <strong>de</strong>sSS.-Michel-et-Gudule et <strong>de</strong> la synagogue israélite <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>.300** *


Subsi<strong>de</strong>s alloués par la <strong>Ville</strong>.Dépensesordinaires.Intervention <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong>, en tout ou en partie, dans les travauxd'entretien ordinaire <strong>de</strong>s églises, temples et presbytères :277.260 francs.La <strong>Ville</strong> a également couvert les déficits constatés aux budgets<strong>de</strong>s fabriques <strong>de</strong>s églises suivantes :— Notre-Dame <strong>de</strong> la Chapelle fr. 106.256— Notre-Dame au Sablon 18.612— Eglise Protestante Luthérienne 11.668— Notre-Dame <strong>de</strong> la Cambre 40.904Total : fr. 177.440In<strong>de</strong>mnités <strong>de</strong> logement allouées aux curés, pasteurs etrabin : 645.994 francs.SERVICE DES TRANSPORTS FUNEBRESPendant la trente et unième année d'exploitation en régie <strong>de</strong>notre Service <strong>de</strong>s transports funèbres, les véhicules du Service<strong>de</strong>s Inhumations ont parcouru une distance <strong>de</strong> 91.661 km.3.626 transports mortuaires ont été effectués ; ils se répartissentcomme suit :Transports payants :Adultes : 3.246.Enfants : 102.301


Transports effectués gratuitement :Convois d'invali<strong>de</strong>s <strong>de</strong> guerre avec l'apparat <strong>de</strong> premièreclasse 28Transports individuels d'indigents 40Transports collectifs d'indigents 210Total : 278Transports par le fourgon mortuaire sur réquisitoire <strong>de</strong>police : 94.Transports divers (fleurs, marchandises, cendrées, matériel,etc.): 491.Transports effectués par chars <strong>de</strong> l'entreprise privée : 673.Sous le rapport <strong>de</strong>s lieux <strong>de</strong> <strong>de</strong>stination, les 3.626 transportsmortuaires se répartissent <strong>de</strong> la manière suivante :— A l'un <strong>de</strong>s cimetières <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong>, à un domicile ou à unegare <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> : 1.924.— A une commune faubourg <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> ou à une communesise à 10 km. au plus <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> : 1.523.— En province, à plus <strong>de</strong> 10 km. <strong>de</strong> distance : 179.Résultats financiers.1) Transports mortuaires.RECETTESPour adultes : l r e classe2 e classe3 e classe4 e classe5 e classeNombre Somme104 fr. 353.600564 1.240.8001.761 2.289.300763 686.70054 16.200302


Pour enfants : l r e classe 2 5.0002 e classe 2 3.2003 e classe 30 30.0004 e classe 52 36.4005 e classe 16 3.200Total : fr. 4.664.4002) Taxes et suppléments divers 2.867.2803) Remboursements :a) Par le Procureur du Roi et diverses communes,<strong>de</strong>s frais <strong>de</strong> transports et <strong>de</strong> séjourà l'Institut <strong>de</strong> Mé<strong>de</strong>cine Légale . . . . 102.615b) Par la Commission d'Assistance publique,<strong>de</strong>s frais d'enterrement d'indigents relevantd'autres communes, admis dans les hôpitaux<strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> en vertu <strong>de</strong> convention ety décédés 80.9004) Retenues pour la Caisse <strong>de</strong>s pensions du personnel292.7605) Recettes diverses 2.830Total général <strong>de</strong>s recettes : fr. 8.010.785DEPENSES D'EXPLOITATION1. Matériel roulant :2) Essence, huile, graisse . . . . 189.6303) Pneumatiques et réparations <strong>de</strong>pneus 30.8054) Entretien mécanique et électrique. 29.207303


5) Entretien et réparation <strong>de</strong> carrosseries,ornements et garnitures . 27.121276.7632. Bâtiments :1) Eau, gaz, électricité . . . . fr. 15.8212) Chauffage <strong>de</strong>s locaux . . . . 37.8453) Entretien <strong>de</strong>s bâtiments . . . 3.72357.3893. Administration :Frais <strong>de</strong> bureau, <strong>de</strong> fournitures, imprimés, téléphone,contributions, taxes, remboursements,assurances fr. 88.2214. Personnel :1) Traitements du personnel directeuret administratif à raison <strong>de</strong>50 % du total fr. 1.090.2242) Traitements et salaires du chef <strong>de</strong>garage, <strong>de</strong>s ordonnateurs, porteurset chauffeurs 4.646.4003) Pensions 1.342.0854) Habillement du personnel . . . 206.3827.285.0915. Amortissements :1) Constructions :2 % sur 533.356 francs . . fr. 10.6672) Outillage et mobilier :5 % sur 342.723 francs . . . 17.13627.8036. Divers :1) Dépenses diverses, menus débours,frais <strong>de</strong> tram, etc. . . fr. 17.626304


2) Cercueils fournis par l'entrepriseprivée 49.86267.488Total général : fr. 7.802.755Récapitulation.Recettes <strong>de</strong> l'exercice 1968 fr. 8.010.785Dépenses <strong>de</strong> l'exercice 1968 7.802.755Excé<strong>de</strong>nt <strong>de</strong>s recettes sur les dépenses . . . fr. 208.030Il est à remarquer que le bénéfice net a été obtenu aprèspaiement <strong>de</strong> 1.342.085 francs pour les pensions à <strong>de</strong>s agentsayant appartenu au Service.Activité du garage.Indépendamment <strong>de</strong>s travaux d'entretien et <strong>de</strong> réparationseffectués aux véhicules du service, le personnel du garagea procédé à l'entretien et à la remise en état <strong>de</strong>s machines etdu matériel <strong>de</strong>s cimetières.Cimetières.Production <strong>de</strong>s fleurs <strong>de</strong>stinées aux corbeilles <strong>de</strong>s cimetièresainsi qu'aux monuments entretenus par l'Administration.Entretien <strong>de</strong>s plantations, plates-ban<strong>de</strong>s, garnitures et chemins.Plantations d'arbustes et <strong>de</strong> rosiers.Régénérescence <strong>de</strong>s pelouses <strong>de</strong> fosses ordinaires et <strong>de</strong>sconcessions temporaires <strong>de</strong> quinze ans.Travaux <strong>de</strong> peinture, d'entretien et <strong>de</strong> réparation du matérielet <strong>de</strong>s bâtiments.305


Remise en état <strong>de</strong> monuments funéraires et cavaux entretenuspar la <strong>Ville</strong>.Au cimetière <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> :— Placement <strong>de</strong> poutres en béton à la pelouse <strong>de</strong>s concessions<strong>de</strong> cinquante ans.— Asphaltage <strong>de</strong>s 6 e , 12 e , 13 e et 57 e avenues et du Rond-Point <strong>de</strong>s Alliés.— Peinture <strong>de</strong> la grille <strong>de</strong> l'entrée principale.— Curage <strong>de</strong> quatre puits d'absorption.— Curage du grand bassin d'absorption et reconstruction <strong>de</strong>smurs.— Transport et épandage <strong>de</strong> cendrée.Au cimetière <strong>de</strong> Laeken :— Assèchement <strong>de</strong>s galeries funéraires.— Restauration du mur décoratif surplombant les galeriesfunéraires.— Remise en état <strong>de</strong> la grille <strong>de</strong> l'entrée située rue <strong>de</strong>sArtistes.Au cimetière <strong>de</strong> Haren :— Peinture extérieure du bureau.***La <strong>Ville</strong> assume l'entretien <strong>de</strong> 1.574 monuments funérairesdans les divers cimetières.306


Concessions acquises en 1968Cimetières50 ans :caveaux, pleine terre,galeries funérairesNombreSuperficiem215 ansProduit <strong>de</strong>sconcessionsPart <strong>de</strong>l'AssistancepubliquePart <strong>de</strong> laFabrique <strong>de</strong>l'église N.-D.<strong>de</strong> Laeken82237,814014.629.210583.9273592,761.358.76016.697Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek102487614.540416.499411,1922183.930Totaux généraux 131 365,76 510 6.786.440 1.000.426 16.697


Chapitre XVContentieuxSection I.Acquisitions et échanges amiables, cessions gratuites etcessions <strong>de</strong> mitoyenneté :A) Dossiers transmis au Contentieux en 1968-1969 : 204.B) Actes <strong>de</strong> cession et <strong>de</strong> mainlevée reçus en 1968-1969 :252, dont 3 en vente publique.Section II.Expropriations judiciaires :A) Entamées en 1968-1969 : 13.B) Entamées antérieurement et toujours en cours : 23.SectionIII.Procès.§ 1. — Litiges particulières nés en 1968-1969.J. 25.825 — Manteau (<strong>de</strong>m.).Le 24 janvier 1968, la voiture <strong>de</strong> M. Edmond Manteau aheurté et blessé l'agent <strong>de</strong> police René Delbaere, qui réglaitla circulation à la sortie d'un parking du Centenaire. La <strong>Ville</strong>poursuit en justice le recouvrement <strong>de</strong> 34.177 francs./. 26.111 — Assurances Fédérales (dé].).La <strong>Ville</strong> et Sibelgaz ont été assignées en paiement <strong>de</strong>525.438 francs par les Assurances Fédérales, assureur-loi <strong>de</strong>309


M. Michel Delain, lequel a trouvé la mort dans une explosionsurvenue dans une chambre <strong>de</strong> visite donnant accès aux canalisations<strong>de</strong> distribution d'eau du chauffage central <strong>de</strong> l'Albertine.L'explosion est imputée à une infiltration <strong>de</strong> gaz./. 24.462 — Moreau (<strong>de</strong>m.).M. Jean Moreau, <strong>de</strong>meurant en République d'Afrique duSud, avait par l'intermédiaire <strong>de</strong> son frère et mandataire,M. Pierre Moreau à <strong>Bruxelles</strong>, offert le 5 février 1966 <strong>de</strong>cé<strong>de</strong>r à la <strong>Ville</strong> son immeuble sis à <strong>Bruxelles</strong>, rue <strong>de</strong>s Mécaniciens,3. Après <strong>de</strong> longs délais, il a retiré la procuration <strong>de</strong>son frère, rendant ainsi impossible la passation <strong>de</strong> l'acte <strong>de</strong>cession. La <strong>Ville</strong> a assigné MM. Moreau.§2. — Etat <strong>de</strong>s litiges cités au rapport précé<strong>de</strong>nt.Les affaires citées dans les rapports précé<strong>de</strong>nts, savoirEtat Belge/Canalisations (J. 24619), Rotty (J. 3.559), S.A.Entreprises et Travaux (J. 3.501), Van Nuvel (J. 3.467), Verbeek-LeDauphin (J. 3.309), Bossu (J. 3.695) et Bosmans(J. 25.178), sont toujours en cours et font l'objet <strong>de</strong> divers<strong>de</strong>voirs <strong>de</strong> procédure ou d'expertise.L'affaire De Vroe et Consorts (J. 24.904) est pratiquementterminée, les parties requérantes s'étant désistées.Le <strong>de</strong>man<strong>de</strong>ur Boucher (J. 24.584) a manifesté l'intention<strong>de</strong> se désister <strong>de</strong> son action.Le dossier Verheugen (J. 25.255) s'est terminé par la condamnation<strong>de</strong> l'intéressé et le paiement à la <strong>Ville</strong>.L'affaire Henot (J. 24.923) a aboutti à la récupération <strong>de</strong>ssommes dues, suite à l'instance correctionnelle.§3. — Ensemble <strong>de</strong>s litiges nouveaux traités en 1968-1969.En plus <strong>de</strong>s affaires mentionnées dans les rapports précé<strong>de</strong>ntset qui sont toujours en cours, il y a eu, outre les expro-310


priations, 46 affaires judiciaires nouvelles, dans lesquelles la<strong>Ville</strong> est :16 fois <strong>de</strong>man<strong>de</strong>resse,30 fois défen<strong>de</strong>resse.Ces affaires se répartissent comme suit :1) Acci<strong>de</strong>nts du travail : —.2) Actions en dommages et intérêts :a) à la suite <strong>de</strong> blessures occasionnées aux préposés <strong>de</strong> la<strong>Ville</strong> : 2.b) à la suite <strong>de</strong> dégâts occasionnées au matériel <strong>de</strong> la<strong>Ville</strong>: 1.3) Baux — à loyer : 6.— commerciaux : 7.4) Créances <strong>de</strong>s Régies : —.5) Actions en responsabilité intentées à la <strong>Ville</strong> du chef <strong>de</strong> :a) lésions corporelles : 3 ;b) dégâts matériels : 17 ;c) agissements <strong>de</strong> ses préposés : 1.6) Taxes communales : 1.7) Décret du 10 Vendémiaire An IV : —.8) Traitements et pensions : 1.9) Divers : 7.SectionIV.Recouvrement <strong>de</strong> créances sans procédure :A) Créances recouvrées : 1.B) Créances portées en irrecouvrabilité : 1.C) Affaires en cours : 7.311


Section V.Litiges portés <strong>de</strong>vant le Conseil d'Etat.§ 1. — Affaires citées au rapport <strong>de</strong> 1967-1968.Dans les affaires Van <strong>de</strong> Vijver (CE.88) et De Bruyn(CE. 89), le Conseil d'Etat a rejeté les requêtes introduitespar les intéressés.Dans l'affaire Crédit communal <strong>de</strong> Belgique (CE. 92), la<strong>Ville</strong> a également eu gain <strong>de</strong> cause, le fonctionnaire-déléguéayant retiré son arrêté critiqué.§2. — Affaires nouvelles.Aucune affaire nouvelle n'a été introduite en 1968-1969.Section VI.Dossiers ouverts en 1968-1969: 608.SectionVII.Section du Contentieux du Conseil communal : la sectiona tenu 13 séances.312


Chapitre XVIContrôle <strong>de</strong>s Dépenseset <strong>de</strong>sMatièresLa mission assignée par les règlements à la Direction duContrôle <strong>de</strong>s Dépenses et <strong>de</strong>s Matières a été scrupuleusementremplie en 1968. Cette mission <strong>de</strong> contrôle s'effectue à toutesles étapes <strong>de</strong> la vie administrative <strong>de</strong>s dossiers relatifs auxdépenses <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong>.Elle consiste notamment :1) pour le Contrôle <strong>de</strong>s Dépenses :— avis sur les propositions budgétaires et les <strong>de</strong>man<strong>de</strong>s<strong>de</strong> modifications budgétaires ;— vérification d'ordre administratif <strong>de</strong> tout document relatifà toute dépense à charge <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> ;— comptabilité <strong>de</strong>s dépenses engagées.Le tableau comparatif ci-<strong>de</strong>ssous donne un aperçu du nombre<strong>de</strong> pièces examinées et comptabilisées en 1966, 1967et 1968 :313


EngagementsPaiementsTotalBudget ordinaire.196622.33924.42746.766196723.16231.35354.515196829.45734.68264.139Budget extraordinaire.19662.2572.2154.47219672.1071.8483.95519681.8261.4693.295Budget pour ordre.19661.2141.3672.58119672.0982.3484.44619682.5802.8385.418Total.196625.81028.00953.8191967196827.36733.86335.54938.98962.91672.8522) pour le Contrôle <strong>de</strong>s Matières :— vérification <strong>de</strong>s clauses administratives et techniques<strong>de</strong>s cahiers <strong>de</strong>s charges ;— surveillance <strong>de</strong> la comptabilité <strong>de</strong>s matières et <strong>de</strong>s consommations<strong>de</strong> gaz, d'électricité, d'eau et <strong>de</strong> combustibles;314


— vérification <strong>de</strong>s consommations <strong>de</strong> carburants par lesvéhicules et les engins ;— vérification d'ordre technique <strong>de</strong>s travaux et <strong>de</strong>s fournitureseffectués pour le compte <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong>.La fonction du Contrôle étant souvent une fonction <strong>de</strong>conseil, il faut encore signaler que le Contrôle a été appelé, à<strong>de</strong> nombreuses reprises, à donner <strong>de</strong>s avis préalables sur lespropositions <strong>de</strong>s services ou a été sollicité pour l'obtention <strong>de</strong>conseils quant à la marche à suivre pour mener dans la bonnevoie certaines affaires difficiles.O~ coCD- -F g>:= CM= 00= C\Jl\D-E- h-EE -CM- CD= CM= LOEE~CMcn-i" C MC D - Ë= COEE~CM= CMEE~C\J-%|-|oo -i315EE~CMC O ^ Ë


I. - Table <strong>de</strong>s chapitresdu rapport annuelPagesChapitre I. — Administration. — Personnel. — Archives . 3— H. — Etat civil. — Population. — Affaires militaireset électorales 27— III. — Finances 59— IV. — Propriétés communales et Commerce . . 63— V. — Sûreté publique :A) Police 77B) Sapeurs-Pompiers 122— VI. — Démographie. — Statistique médicale. —Hygiène. — Salubrité publique . . . . 143— VU. — Travaux publics :A) Direction administrative . . . . . . 163Transports en commun 167Sociétés dont la <strong>Ville</strong> fait partie . . . 168B) Service technique :1. Urbanisme 1812. Architecture 1883. Pavage 1"4. Egouts2 0 05. Travaux extraordinaires 2036. Plantations2 0 57. Service d'action et <strong>de</strong> coordination . 207— vm. — Chauffage et Electricité dans les Bâtimentscommunaux211317


PagesChapitre IX. — Propreté publique et Transports . . . . 225— X. — Instruction publique 227— XI. — Beaux-Arts et Fêtes publiques 253— XII. — Musée communal 269— XIII. — A) Assistance publique 277B) Œuvres sociales 289C) Sports 296— XIV. — Cultes, Inhumations et Transports funèbres. 299— XV. — Contentieux 309— XVI. — Contrôle <strong>de</strong>s Dépenses et Matières . . . 313318


STAD BRUSSELJAARLIJKS VERSLAGVOORGELEGDAAN DE GEMEENTERAADDOOR HET COLLEGE VAN BURGEMEESTER EN SCHEPENENin uitvoering van het artikel 70 van <strong>de</strong> wet van 30 maart 1936DRUKKERU H. & M. SCHAUMANS, N. V.41, Sint-GillisvoorpleinBrussel 61969


Hoofdstuk IAdministratiePersoneelArchievena) Administratie.Geduren<strong>de</strong> het jaar 1968 heeft <strong>de</strong> Raad 55 zittingengehou<strong>de</strong>n.Daarenboven zijn er 16 zittingen <strong>de</strong>r Verenig<strong>de</strong> Secties,160 zittingen <strong>de</strong>r Secties en 34 zittingen van verschillen<strong>de</strong>commissies of comités geweest.Hij heeft <strong>de</strong> Internationale Jaarbeurs bezocht en een<strong>de</strong>monstratie van teledistributie in <strong>de</strong> lokalen van <strong>de</strong> LagereSchool n 19 bijgewoond.Geduren<strong>de</strong> het jaar 1968 heeft het Collège 93 zittingengehou<strong>de</strong>n en 11.576 beslissingen genomen.*Eretekens.In <strong>de</strong> loop van dit dienstjaar heeft het Secretariaat on<strong>de</strong>rzocht:— 163 bun<strong>de</strong>ls van eretekens in <strong>de</strong> Nationale Or<strong>de</strong>n ;— 161 bun<strong>de</strong>ls van burgerlijke eretekens ;— 320 bun<strong>de</strong>ls van nijverheidseretekens ;— 51 bun<strong>de</strong>ls van bijzon<strong>de</strong>re eretekens ;— 1 bun<strong>de</strong>l van ereteken voor moed en zelfopoffering ;— 33 bun<strong>de</strong>ls van bloedgevers.


In <strong>de</strong> loop van hetzelf<strong>de</strong> dienstjaar is <strong>de</strong> Gemeenteraadovergegaan tôt <strong>de</strong> uitreiking van hiernavermel<strong>de</strong> eretekensaan drie van zijn le<strong>de</strong>n voor <strong>de</strong> uitoefening van hun gemeentelijkmandaat te Brussel :1) Burgerlijk kruis van l stc klasse (35 jaren-mandaat) :<strong>de</strong> heer Lucien Cooremans, Burgemeester ;2) Rid<strong>de</strong>rkruis in <strong>de</strong> Leopoldsor<strong>de</strong> (15 jaren-mandaat) :Mevr. Demul<strong>de</strong>r, Denise, echtgenote Avella,<strong>de</strong> heer Janssens, Pierre, Gemeenteraadsle<strong>de</strong>n.An<strong>de</strong>r<strong>de</strong>els zijn <strong>de</strong> le<strong>de</strong>n van het Collège overgegaan tôt<strong>de</strong> uitreiking van :a) 164 verklein<strong>de</strong> en 75 grote modulussen aan <strong>de</strong> ambtenarendie een eervolle on<strong>de</strong>rscheiding hebben bekomenvoor aan <strong>de</strong> administratie bewezen diensten ;b) 223 ereplaketten aan oud-ambtenaren die tenminste20 jaar dienst bij <strong>de</strong> Stad tellen.4


) Personeel.KADERS1. — Wijzigingen.In <strong>de</strong> loop van het burgerlijk jaar 1968, heeft <strong>de</strong> Gemeenteraad<strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> wijzigingen aangebracht in <strong>de</strong> ka<strong>de</strong>rs van<strong>de</strong> gemeentelijke diensten :a) zitting van 1 april : indienststelling van twee nieuwe kin<strong>de</strong>rbewaarplaatsen;b) zitting van 1 april : aanpassing van het ka<strong>de</strong>r van hetParket van Politie ;c) zitting van 20 mei : instelling van een betrekking vandirecteur <strong>de</strong>r markten ;d) zitting van 21 oktober : herstructuratie van het ka<strong>de</strong>rvan <strong>de</strong> Dienst voor Rechtszaken ;e) zitting van 18 november : instelling van een betrekkingvan hoofdinspecteur ;f) zitting van 18 november : meester-, vak- en dienstpersoneel: wijziging van het aantal hulpautobestuur<strong>de</strong>rs envan het ka<strong>de</strong>r van <strong>de</strong> Ste<strong>de</strong>bouw.Op 1 mei 1969 werd op het Stadsbestuur nog geen enkelekennisgeving van koninklijke goedkeuring betreffen<strong>de</strong> vorenstaan<strong>de</strong>raadsbesluiten ontvangen.STATUUT2. — Nieuwe statutaire bepalingen.Tij<strong>de</strong>ns het verslagjaar wer<strong>de</strong>n <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> regelingen aangenomen:— besluit betreffen<strong>de</strong> <strong>de</strong> werving of <strong>de</strong> indienstneming vanpersonen ontslagen wegens gehele of ge<strong>de</strong>eltelijke sluitingvan steenkolenmijnen (Gemeenteraad van 22 januari1968) ;5


esluit hou<strong>de</strong>n<strong>de</strong> vaststelling van <strong>de</strong> examenprogramma'svan adjudant en van korporaal bij het Brandweerkorps(Gemeenteraad van 22 januari 1968) ;besluit betreffen<strong>de</strong> <strong>de</strong> benoeming in <strong>de</strong> betrekkingen van<strong>de</strong> werkplaats van het Brandweerkorps (Gemeenteraadvan 23 januari 1968) ;besluit betreffen<strong>de</strong> <strong>de</strong> benoemingsvoorwaar<strong>de</strong>n bij hetParket van Politie (Gemeenteraad van 1 april 1968) (1) ;besluit betreffen<strong>de</strong> <strong>de</strong> uitreiking van het bestuursbreveten van het technisch brevet voor <strong>de</strong> toegang tôt <strong>de</strong> gra<strong>de</strong>nvan bureauchef en van inspecteur (Gemeenteraad van22 april 1968) ;besluit betreffen<strong>de</strong> <strong>de</strong> instelling van een betrekking vandirecteur <strong>de</strong>r markten. — Vaststelling van <strong>de</strong> aanwervingsvoorwaar<strong>de</strong>n(Gemeenteraad van 20 mei 1968) (2) ;besluit betreffen<strong>de</strong> <strong>de</strong> toekenning van buitengewoon verlofvoor vakbondsopdrachten (Gemeenteraad van 18 november1968) ;- besluit betreffen<strong>de</strong> <strong>de</strong> instelling van een bijkomen<strong>de</strong>betrekking van hoofdinspecteur. — Vaststelling van <strong>de</strong>toegangsvoorwaar<strong>de</strong>n (Gemeenteraad van 18 november1968) (2) ;• besluit hou<strong>de</strong>n<strong>de</strong> bijzon<strong>de</strong>re bepalingen betreffen<strong>de</strong> <strong>de</strong>werving en <strong>de</strong> loopbaan van het meester-, vak- en dienstpersoneel(Gemeenteraad van 18 november 1968) ;- besluit betreffen<strong>de</strong> <strong>de</strong> bekwaamheidsproef voor hulpautobestuur<strong>de</strong>rs(Gemeenteraad van 18 november 1968) (3);- besluit betreffen<strong>de</strong> <strong>de</strong> loopbaan van <strong>de</strong> werklie<strong>de</strong>n van<strong>de</strong> Ste<strong>de</strong>bouw (Gemeenteraad van 18 november 1968) (3).(1) Vernietigd door koninklijk besluit van 23 augustus 1968.(2) Op 1 mei 1969, was <strong>de</strong> beslissing tôt instelling van <strong>de</strong> betrekkingnog niet door een koninklijk besluit goedgekeurd.(3) Deze beslissing werd geschorst door <strong>de</strong> Gouverneur van Brabanten gehandhaafd door <strong>de</strong> Raad.6


3. — Werving.Personeel in dienst getre<strong>de</strong>n in 1968.StagedoendTij<strong>de</strong>lijkA. Administratiej personeel:Klerk1283213B. Technici en gelijkgestel<strong>de</strong>n :— Conducteur (Elektriciteit) . . . .— Conducteur (Openbare Werken) . .C. Werklie<strong>de</strong>n :113341414121Totaal : 92 87


4. — Algemene statistiek :Aantal beambten in dienst op 31 <strong>de</strong>cember 1968.— Administratie] en technisch personeel :a) vast 830b) stagedoend en tij<strong>de</strong>lijk 115— Politieagenten :a) vast 1.003b) stagedoend 26— Brandweermannen :a) vast 391b) stagedoend 3— Werklie<strong>de</strong>n :a) vast 814b) stagedoend en tij<strong>de</strong>lijk 107— Loontrekkend personeel 148— Schoolinstellingen :a) on<strong>de</strong>rwijzend personeel 3.409b) administratief personeel 203c) loontrekkend personeel 520d7.569BEZOLDIGING5. _ Wed<strong>de</strong>n.Volgen<strong>de</strong> wijzigingen wer<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> bezoldigingsregelinggebracht :— In het ka<strong>de</strong>r van <strong>de</strong> sociale programmatie :8a) werd <strong>de</strong> aftrek, toegepast op <strong>de</strong> bezoldigingen van <strong>de</strong>ambtenaren waarvan <strong>de</strong> leeftijd schommelt tussen18 jaar en 21 jaar of 25 jaar, naargelang van <strong>de</strong>klasse van <strong>de</strong> wed<strong>de</strong>schaal, met <strong>de</strong> helft vermin<strong>de</strong>rd(Raadsbesluit van 22 april 1968 ; uitwerking op 1 januari1968) ;


) werd voor het jaar 1968 aan <strong>de</strong> personeelsle<strong>de</strong>n eenprogrammatietoelage van 1.500 frank verleend (Raadsbesluitvan 22 april 1968) ;— Raadsbesluit van 22 april 1968 hou<strong>de</strong>n<strong>de</strong> toekenning vaneen restructuratiebonificatie aan sommige ambtenaren,voor het jaar 1968 ;— Raadsbesluit van 22 april 1968 hou<strong>de</strong>n<strong>de</strong> wijziging in <strong>de</strong>bezoldigingsregeling van <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rbureauchef en van <strong>de</strong>daarmee gelijkgestel<strong>de</strong> ambtenaren, met uitwerking op1 april 1966 ;— Raadsbesluit van 10 juni 1968 waarbij voormeld Raadsbesluitbetreffen<strong>de</strong> <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rbureauchef van toepassingwordt verklaard op <strong>de</strong> ambtenaren die het genot hebbenvan <strong>de</strong> compensatieschaal 222 volgens <strong>de</strong> principalaatsregeling;— Raadsbesluit van 30 september 1968 hou<strong>de</strong>n<strong>de</strong> wijzigingin <strong>de</strong> regelen van toekenning van een compensatiewed<strong>de</strong>schaalaan sommige ambtenaren ;— Raadsbesluit van 30 september 1968 waarbij <strong>de</strong> bezoldigingsregelingvan <strong>de</strong> architecten en van <strong>de</strong> conducteursbeter werd gemaakt ;— Raadsbesluit van 18 november 1968 hou<strong>de</strong>n<strong>de</strong> bezoldigingsregelingvan het personeel van <strong>de</strong> sectie fotografiedie bij <strong>de</strong> technische dienst van Openbare Werken werdingericht ;— Raadsbesluit van 18 november 1968 hou<strong>de</strong>n<strong>de</strong> nieuwewed<strong>de</strong>regeling voor <strong>de</strong> hulpautobestuur<strong>de</strong>rs ;— Raadsbesluit van 18 november 1968 waarbij een hogerewed<strong>de</strong>schaal wordt toegekend aan <strong>de</strong> geschool<strong>de</strong> werklie<strong>de</strong>ndie technisch on<strong>de</strong>rwijs hebben genoten.il6- — Toelagen.Het vakantiegeld werd van 5.500 F op 7.500 F gebracht.De kledijvergoeding die aan sommige ambtenaren verleendwordt, werd eveneens voor het jaar 1968 verhoogd.9


7. — Pensioenen.In 1968 heeft <strong>de</strong> Gemeenteraad <strong>de</strong> hierna vermel<strong>de</strong> pensioenentoegekend :RustpensioenenOverlevingspensioenenLeeftijdsgrensOp aanvraagOngeschiktheidToekeningenOmzettingenBedien<strong>de</strong>n2110427Politie921647Brandweer4716Werklie<strong>de</strong>n50 991529Totaal84 9 47 26 109Algemeen totaal 140 135Overgegaan werd tôt herziening van 1.312 dossiers.Voor <strong>de</strong> maand <strong>de</strong>cember 1968 wer<strong>de</strong>n 4.450 pensioenenen 11 hulpgel<strong>de</strong>n uitbetaald.8. — Mobiliteit.De bedragen van <strong>de</strong> wed<strong>de</strong>schalen moeten vermeer<strong>de</strong>rdwor<strong>de</strong>n op 1 januari 1968 met 22,5 % en op 1 <strong>de</strong>cember 1968met 25 %.10


RATIONALISATÏE9. — Prijs voor Doelmarigheid.Een prijs voor Doelmatigheid werd voor het jaar 1968toegekend aan :a) Mevr. Kiekens-Spinette, Ghislaine, klerk bij <strong>de</strong> DienstBurgerlijke Stand, voor haar idée een verrijbare schrijfmachinete gebruiken bij het inschrijven van sommigevermeldingen op <strong>de</strong> bevolkingssteekkaarten.Toegeken<strong>de</strong> prijs : 4.000 F.b) De heer Sauvage, Jules, klerk bij <strong>de</strong> Dienst Contrôle op<strong>de</strong> Uitgaven en <strong>de</strong> Waren, voor zijn idée een verrijbaarvakmeubel al s trieercentrum te gebruiken ter bespoedigingvan <strong>de</strong> omloop <strong>de</strong>r stukken tussen <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rschei<strong>de</strong>nediensten in het Zuidpaleis.Toegeken<strong>de</strong> prijs : 4.000 F.10. — Organilsatïe van <strong>de</strong> diensten in het StadsadministratiefCentrum.Volgen<strong>de</strong> studies wer<strong>de</strong>n beëindigd :— het gebruik van <strong>de</strong> parkeergarages ;— <strong>de</strong> opstelling van een programma ter vernieuwing van eenge<strong>de</strong>elte <strong>de</strong>r kantoormeubelen (Commissie « Meubilair »).H. — Reorganisatie.— De organisatie van <strong>de</strong> diensttak Bevolking werd bestu<strong>de</strong>erdin het vooruitzicht van een eventuele automatisering<strong>de</strong>r informatieverwerking.— Een commissie van ambtenaren werd belast met heton<strong>de</strong>rzoek naar <strong>de</strong> mogelijkhe<strong>de</strong>n tôt rationalisatie van<strong>de</strong> transportmid<strong>de</strong>ien in <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rschei<strong>de</strong>ne Stadsdiensten.11


c) Archieven.Het is dit jaar niet mogelijk geweest <strong>de</strong> beknopte inventarisvan het politiefonds <strong>de</strong>finitief op te stellen, daar hetnodig bleek, geduren<strong>de</strong> meer dan zes maan<strong>de</strong>n, een kontrolevan het boekenbezit dagelijks te volgen. Dit jaar zal menzich actief met <strong>de</strong>ze zaak bezig hou<strong>de</strong>n.Men is doorgegaan <strong>de</strong> analyses van <strong>de</strong> Brusselse chartersuit te geven ; <strong>de</strong> analyses van meer dan 90 charters gedateerdvan 1327 tôt 1338 zullen weldra gepubliceerd wor<strong>de</strong>n.Verschei<strong>de</strong>ne dokumenten wer<strong>de</strong>n bij het Archief ge<strong>de</strong>poneerd.Dokumenten gegeven door Mej. Brunard met betrekkingtôt Brussel en gedateerd van 1772, jaar 11, 1808, en 2 vanhet jaar 1820.Gift van <strong>de</strong> heer Jean Jadot : Rekening van Beaumont(Henegouwen) van 1748. Op papier, 7 vellen.Gift van <strong>de</strong> heer Schepen Van Halteren : menigvuldigedocumenten on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re met betrekking tôt <strong>de</strong> familiesMarichal en Van Volxem en tôt eigendommen gelegen teVilvoor<strong>de</strong>, Perk, Stokkel, Snaaskerke, Mel<strong>de</strong>rt, Blan<strong>de</strong>n.Gift van <strong>de</strong> heer H. Van Holsbeeck : Klein boek<strong>de</strong>el metverschei<strong>de</strong>ne akten, <strong>de</strong>els op papier <strong>de</strong>els op perkament, vergezeldvan drie documenten niet ingebon<strong>de</strong>n in <strong>de</strong>ze band,met betrekking tôt een huis gelegen aan <strong>de</strong> Sinte Katelijnestraatop <strong>de</strong> hoek van <strong>de</strong> Kinnebakstraat.Gift van <strong>de</strong> auteur, <strong>de</strong> heer E. Vranckx : Genealogischenota's met betrekking tôt <strong>de</strong> familie Vranckx in het HertogdomBrabant : 3 boek<strong>de</strong>len op gestencild papier en fotocopiën.12


DEPARTEMENTVAN DE ADMINISTRATIVE ARCHIEVENDe boekhoudingsregisters van <strong>de</strong> Stad uit <strong>de</strong> 19 eeeuwverkeer<strong>de</strong>n in een grote wanor<strong>de</strong> en waren opgestapeld inrekken zon<strong>de</strong>r dat ze gerangschikt waren. Een eerste groeperingper kategorie van <strong>de</strong>ze registers werd dit jaar doorgevoerdmet het doel <strong>de</strong> rangschikking van gans het fonds van<strong>de</strong> financiën voor te benei<strong>de</strong>n.Het was noodzakelijk om over te gaan tôt <strong>de</strong> kontrole vanhet plannenbezit met het doel een <strong>de</strong>finitieve bestemming tegeven aan <strong>de</strong> dubbels en eventueel <strong>de</strong> ontbreken<strong>de</strong>n op tesporen. De plannen wer<strong>de</strong>n geëxcerpeerd op fiches en <strong>de</strong>zefiches wer<strong>de</strong>n ter beschikking van <strong>de</strong> lezers gesteld.Een volledige reorganisatie van <strong>de</strong> sector « Secretariaatvan het Archief » drong zich dit jaar op en eveneens het inor<strong>de</strong> brengen van <strong>de</strong> papieren die er bij horen. Dit werk werduitgesteld om re<strong>de</strong>nen onafhankelijk van onze wil (gebrekaan bevoegd personeel).In het voormalig gemeentehuis van Laken wer<strong>de</strong>n kel<strong>de</strong>rster beschikking van het Archief gesteld. Deze lokalen wer<strong>de</strong>ngewit en voorzien van rekken door het personeel van hetArchief. De documenten afkomstig van <strong>de</strong> kel<strong>de</strong>rs in <strong>de</strong> Wasserijstraat,die tôt hiertoe los neergelegd waren, hebben hetvoorwerp uitgemaakt van een eerste groepering en wer<strong>de</strong>n in<strong>de</strong>ze rekken geplaatst.Het excerperen van <strong>de</strong> dossiers van Openbare Werken en<strong>de</strong>ze van <strong>de</strong> Rechtszaken, die regelmatig naar het Archiefgezon<strong>de</strong>n wor<strong>de</strong>n, wer<strong>de</strong>n zoals gewoonlijk geëxcerpeerd ;<strong>de</strong> dossiers van <strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong> af<strong>de</strong>lingen van OpenbareWerken die reeds enkele tijd in het archief wer<strong>de</strong>n ge<strong>de</strong>poneerdkon<strong>de</strong>n ein<strong>de</strong>lijk gerangschikt wor<strong>de</strong>n en gaven aanleidingtôt het vervaardigen van ongeveer 2.900 fiches.Door een gelukkige samenloop van omstandighe<strong>de</strong>n washet mogelijk zeer goe<strong>de</strong> fotocopieën te maken van <strong>de</strong> brusselseprenten van het iconografisch fonds die bestemd zijnom ter inzage te geven in <strong>de</strong> leeszaal en alzo wordt het door<strong>de</strong> han<strong>de</strong>n gaan van waar<strong>de</strong>volle documenten verme<strong>de</strong>n.13


De volgen<strong>de</strong> dossiers wer<strong>de</strong>n naar het Archief gezon<strong>de</strong>n :Openbare Werken : 1.335 dossiers; Rechtszaken : 247 dossiers; Financiën : <strong>de</strong> bewijsstukken van <strong>de</strong> rekening van <strong>de</strong>Stad voor het dienstjaar 1967 ; Erediensten en Begrafenissen :14 pakken met <strong>de</strong> rekeningen van <strong>de</strong> Kerkfabrieken en 5 pakkenaangaan<strong>de</strong> <strong>de</strong> bezoldigingen en vergoedingen van hetpersoneel van <strong>de</strong>ze dienst ; Secretariaat : Processen-verbaalvan <strong>de</strong> verga<strong>de</strong>ring van het « Comité secondaire <strong>de</strong>s ouvriersne dépendant pas <strong>de</strong> l'Echevinat <strong>de</strong>s Travaux publics relatifsà la sécurité, hygiène et embellissement <strong>de</strong>s lieux <strong>de</strong> travail1950-1958 », vereffening van <strong>de</strong> zitpenningen 1955-1964 ;Chaplain penning 1955-1957, stenographische dienst 1956-1962 ; <strong>de</strong> verenig<strong>de</strong> secties 1965, 1966, 1967 ; notulen van<strong>de</strong> Gemeenteraad 1965, 1966 ; <strong>de</strong> dossiers van <strong>de</strong> Gemeenteraad1967, 1968.Dossiers wer<strong>de</strong>n uitgeleend aan <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> diensten :Openbare Werken : 191 dossiers ; Rechtszaken : 29 dossiers ;Openbaar On<strong>de</strong>rwijs : 35 dossiers ; Stadseigendommen : 3 dossiers; Secretariaat : 9 dossiers.DEPARTEMENT VAN DE BIBLIOTHEEKEr werd geduren<strong>de</strong> meer dan zes maand overgegaan tôteen Systematische kontrole van het boekenbezit met het oogop, enerzijds het samenstellen een numeriek fichier, om hetopsporen te vergemakkelijken van <strong>de</strong> verkeerd gerangschikteban<strong>de</strong>n en an<strong>de</strong>rzijds, om een lijst te kunnen opstellen vanal <strong>de</strong> boeken en bijdragen waarvan <strong>de</strong> bestemming verschiltvan <strong>de</strong> oorspronkelijke.Op fiches die in een daartoe bestemd fichier wer<strong>de</strong>n gerangschikt,wer<strong>de</strong>n al <strong>de</strong> werken opgetekend die geduren<strong>de</strong> ongeveertwintig jaar van <strong>de</strong> bibliotheek naar an<strong>de</strong>re fondsen wer<strong>de</strong>novergebracht en eveneens <strong>de</strong> nummers van <strong>de</strong> boeken dieovergegaan zijn van <strong>de</strong> ene sectie van <strong>de</strong> bibliotheek naareen an<strong>de</strong>re.De werken die in het dubbel in onze verzamelingen voorhan<strong>de</strong>nwaren wer<strong>de</strong>n er uitgetrokken en gevoegd bij <strong>de</strong>sectie van <strong>de</strong> dubbels.14


De totale boekenaanwinst bedroeg 877 werken. De cata-Jogisering van <strong>de</strong> aanwinsten heeft 3.650 fiches gevergd.Het beschrijven van <strong>de</strong> aanwinsten van <strong>de</strong> kaarten en plattegron<strong>de</strong>nen het fonds van <strong>de</strong> médailles verg<strong>de</strong> 62 fiches.Van <strong>de</strong> 1 mei 1968 tôt 30 april 1969 hebben 2.120 lezers<strong>de</strong> leeszaal bezocht. Zij hebben 779 archiefstukken, 1.826 parochieregisters,93 schuiven met genealogische fiches, 550 boeken(afgezien van <strong>de</strong>ze die rechtstreeks door <strong>de</strong> lezers uit <strong>de</strong>rekken wor<strong>de</strong>n genomen), 121 kaarten en 440 dagbla<strong>de</strong>ngeraadpleegd.Het handschrift « Liber authenticus sacratissimae utriusquesesus Christi fi<strong>de</strong>lium Confraternitatis Septum Dolorum BeataeMariae Virginis Nuncupatae » en een prent die <strong>de</strong> onthoofdingvan <strong>de</strong> Graven van Egmont en Hoorne voorsteltwer<strong>de</strong>n uitgeleend voor een tentoonstelling gehou<strong>de</strong>n in hetKasteel van Gaasbeek en <strong>de</strong> Kredietbank met als on<strong>de</strong>rwerp« Lamoraal van Egmont ».Het Stadarchief was zeer gevoelig voor <strong>de</strong> giften waarme<strong>de</strong>zijn bedacht werd door <strong>de</strong> heer W. A. Bàckermeister,Mevr. A. M. Bonenfant-Feytmans, <strong>de</strong> heren F. A. Brekelmans,L. Carlier, Graaf Ch. <strong>de</strong> Broqueville, J. De Coninck,D. De Grave, G. J. <strong>de</strong> Landtsheer, A. Dubucq, J. Jadot,E. Lagrange, M. Lang, Y. Leblicq, H. Liebaers, Mevr. Limbosch,<strong>de</strong> heer V. G. Martiny, Mevr. Mortier, <strong>de</strong> herenR. Moulin, R. Petit, Mej. Ch. Piérard, <strong>de</strong> heren L. Robyns<strong>de</strong> Schneidauer, Mevr. J. Rouhart-Chabot, <strong>de</strong> heren A. Sion,E. Spelkens, A. Staehelin, A. Uyttebroeck, G. van <strong>de</strong>n Abeelen,Mej. M.-A. Van <strong>de</strong>n Heuvel, <strong>de</strong> heren P. Van<strong>de</strong>nhouten,L. Van Dormael, E. J. Th. van Emste<strong>de</strong>, Mevr. Y. VanLeynseele, <strong>de</strong> heren R. O. J. Van Nuffel, J. Vercruysse,R. Wellens en Mevr. R. Yerganian-Waterloos.Het past dat we in het bijzon<strong>de</strong>r wijzen op <strong>de</strong> gift vanacht-en-twintig re<strong>de</strong>voeringen gehou<strong>de</strong>n bij <strong>de</strong> aanvang van<strong>de</strong> collèges en eveneens van verschei<strong>de</strong>ne verslagen en leerplannenvan <strong>de</strong> Vrije Universiteit van Brussel geschonkendoor <strong>de</strong> heer Hoofdbibliothecaris van <strong>de</strong>ze universiteit ; eneveneens op <strong>de</strong> aankoop van 178 gedrukte thesissen uit <strong>de</strong>jaren 1810 tôt 1812 van <strong>de</strong> Keizerlijke Universiteit vanBrussel.15


Van <strong>de</strong> werken die ons wer<strong>de</strong>n geschonken of die wegekocht hebben werd een bibliografische lijst samengestelddie enkel werken bevat die han<strong>de</strong>len over Brussel en <strong>de</strong>geschie<strong>de</strong>nis <strong>de</strong>r ste<strong>de</strong>n(l).— Abs (Robert), Catalogus [van <strong>de</strong>] Bibliotheek [van het] E. Van<strong>de</strong>rvel<strong>de</strong>instituut. Brieven - documenten - manuscripten, enz., 1, Brussel,1969. (G., R. Abs).— Akermi (Emir Fathy al-), Les Archives Arabes. Situation actuelleet perspectives d'avenir, in Archives et bibliothèques <strong>de</strong> Belgique,dl. XXXIX, 1-2, 1968. (G., Emir F. Akermi).— Battistini (Mario), Esuli italiani in Belgio (1815-1861 ), Firenze,1968, (G., Mevr. M. Battistini).— Baudouin (F.), Het Rubenshuis. Beknopte gids. Stad Antwerpen.Kunsthistorische Musea, Antwerpen, 1966. (G, G. J. De Landtsheer).— Bestaan (125 jarig) van het Koninklijk Belgisch Genootschap voorNumismatiek, 1841-1966, Wetteren, z.d. (G, J. Jadot).— Beterams (Gaston), Inventaris van <strong>de</strong> Gemeentearchieven vanBrecht. Rijksarchief te Antwerpen, Brussel, 1968. (G., A.R.A.).— Bodoni (Jean-Baptiste), Criatio dominica in CLV. linguas versaet exoticis characteribus plurumque expressa, Parmae, 1806. [nieuwefac-similé uitgave door Franco Maria Ricci, uitgever teParma, 1968].— Bourjol (Maurice), L'administration locale <strong>de</strong> la République démocratiquealleman<strong>de</strong>, Dres<strong>de</strong>n, 1966. (G., J. André).— Buntinx (Jean), Inventaris van het Archief van <strong>de</strong> Raad vanVlaan<strong>de</strong>ren. IV. Rijksarchief te Gent, Brussel, 1968. (G, A.R.A.).— Cahiers bruxellois — Revue trimestrielle d'histoire urbaine, XIII,1968 : M. Martens, Conrard <strong>de</strong> Prince, contemporain <strong>de</strong> vanRiedwijck, <strong>de</strong> Martin <strong>de</strong> Tailly, <strong>de</strong> Butkens et <strong>de</strong> Puteanus, et sonœuvre généalogique, afl. 1, pp. 5-18 ; Pl. Lefèvre, La représentationscénique du Mystère Eucharistique à <strong>Bruxelles</strong> au XVI e siècle,ibid., pp. 19-26 ; Ch. <strong>de</strong> Broqueville, Le mont-<strong>de</strong>-piété <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>(1618-1795). Aperçu historique, ibid., pp. 27-66 ; J.-M. Lalouxen D. <strong>de</strong> Bournonville, Possibilités <strong>de</strong> découvertes archéologiquesdans le cadre <strong>de</strong>s travaux du métro bruxellois, ibid., pp. 67-71.(1) De giften wor<strong>de</strong>n aangeduid door <strong>de</strong> letter « G ».16


— Catalogus librorum bibliopolii Pétri Foppens, Bruxellis, P. Foppens,1752. (G., F. Baudin).— Clerc (Paul), Grands ensembles, banlieues nouvelles. Enquêtedémographique et psycho-sociologique, Parijs, 1967.— Cockx-In<strong>de</strong>stege (Elly) & Glorieux (Geneviève), Belgica typographica1541-1600. Catalogus librorum impressorum ab anno MDXLIad annum MDC in regionibus quae mine Regni Belgarum partessunt. I : Bibliotheca Regia Bruxellensis, 's-Gravenhage, 1968.— Coppens (Cyprianus), Cartularium Affligemense ab anno 1245 adannum 1253, Hekelgem, 1968. (G., C. Coppens).— Dams (J.), en <strong>de</strong> Bethune (E.), Le nouveau Fonds <strong>de</strong>s communes,Brussel, 1968.— Danckaert (Lisette), L'évolution territoriale <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>. La cartographie<strong>de</strong> ± 1550 à 1840, Brussel, 1968.— Dandois (Bernard), Vingt lettres sur l'Association Internationale<strong>de</strong>s Travailleurs en Belgique (1865-1872), in Le Mouvement social,1968, n' 62, pp. 49-98. (G., B. Dandois).— De Bens (E.), Inventaris van <strong>de</strong> Belgische gecensureer<strong>de</strong> informatieperstij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> twee<strong>de</strong> wereldoorlog. Algemeen Rijksarchief,Brussel, 1968. (G., A.R.A.).— Delahaye (Albert), Heerlijkheid en heren van Zevenbergen. Deel I :(C.1280) - 1453, Zun<strong>de</strong>rt, 1968. (G., A. Delahaye).— Deleurere (M.-T.), Oorkon<strong>de</strong>n betreffen<strong>de</strong> het onroerend bezitte Brussel en omgeving in <strong>de</strong> XIU c -XV e eeuw, in Han<strong>de</strong>lingenvan <strong>de</strong> Koninklijke Commissie voor Geschie<strong>de</strong>nis, CXXXIV, 1968,pp. 1-74. (G., M.-T. Deleurere).— Desees (Julien), Les jeux sportifs <strong>de</strong> pelote-paume en Belgiquedu XIV e au XIX e siècle. Aperçus historiques, récits anecdotiques,évolutions, Brussel, 1967. (G., J. Desees).— Desmarez (Jean-Jacques), Manuel <strong>de</strong> mé<strong>de</strong>cine légale à l'usage<strong>de</strong>s juristes, y compris les éléments annexes <strong>de</strong> la mé<strong>de</strong>cine dutravail, Brussel - Parijs, 1967.— De Smet (Antoine), La cartographie scientifique à Louvain <strong>de</strong>1500 à 1550, in Kartengeschichte und Kartenbearbeitung. Festschriftzum 80. Geburtstag von Wilhelm Bonacker Geograph undWissenschaftlicher Kartograph in Berlin, Bad Go<strong>de</strong>sberg, [1968],pp. 59-61. (G.. A. De Smet).17


— Dewachter (Wilfried), De wetgeven<strong>de</strong> verkiezingen als procèsvan machtsverwerving in het Belgisch politiek bestel. Individu ensamenleving, Antwerpen - Leuven - Brussel - Gent - Kortrijk, 1967.— Deyon (Pierre), Amiens, capitale provinciale. Etu<strong>de</strong> sur la sociétéurbaine au 17 e siècle, Parijs - Den Haag, 1967.— Duchesne (Albert), A propos d'une nouvelle dénomination proposéepour notre Ecole Militaire. Quand <strong>Bruxelles</strong> avait uneAcadémie Militaire (1872-1873), in Belgisch tijdschrift voor militairegeschie<strong>de</strong>nis, XVII, 8, 1968, pp. 629-638. (G., A. Duchesne)(1).— Gaus (Helmut) & Vermeersch (Arthur L), Répertoire <strong>de</strong> la pressebruxelloise (1789-1914). Repertorium van <strong>de</strong> Brusselse pers (1789-1914). L-Z., Leuven - Parijs, 1968. (G., Interuniversitair centrumvoor he<strong>de</strong>ndaagse geschie<strong>de</strong>nis).— Genicot (Léopold), Haut clergé et noblesse dans le diocèse <strong>de</strong>Liège du XI e au XV e siècle, in Gerd Tollebach zum 65.Geburtstag.Freiburg - Basel - Wien, z.d.— Genin (Louis), L'ensemble Jette-Ganshoren au cours <strong>de</strong> la dominationfrançaise 1792-1814, Visé, 1968. (G., L. Genin).— Gille (G.), Recherches sur l'histoire <strong>de</strong>s emprunts <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong> <strong>de</strong>Paris (1815-1875), Parijs, 1968. (G., G. Gille).— Gocar (M.), Cette bonne vieille bière, Brussel, 1969. (G., M. Gocar).— Gouvernés et gouvernants. Deuxième partie : Antiquité et hautmoyen âge, Brussel, 1968.— Hansotte (G.), L'organisation administrative <strong>de</strong>s communautésrurales du Pays <strong>de</strong> Stavelot aux temps mo<strong>de</strong>rnes, in FolkloreStavelot-Malmedy-Saint-Vith, XXX, 1966. (G., M. Lan g (2).— Helbig (J.), Maria van Woluwe, legendarische of historische martelares?, in Eigen Schoon en <strong>de</strong> Braban<strong>de</strong>r, 1940. (G., L. Robyns<strong>de</strong> Schneidauer).— Henné (Alexandre) en Wauters (Alphonse), Histoire <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong><strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>. Nouvelle édition du texte original <strong>de</strong> 1845 augmentée<strong>de</strong> nombreuses reproductions <strong>de</strong> documents choisis par MinaMartens, archiviste <strong>de</strong> la <strong>Ville</strong>. Deel 1 en 2, Brussel, 1968-69.(G., J. Adam).(1) De heer A. Duchesne schonk daarenboven nog verschei<strong>de</strong>nean<strong>de</strong>re van zijn studies.(2) De heer M. Lang schonk daarenboven nog verschei<strong>de</strong>ne an<strong>de</strong>revan zijn studies.18


— Jappe Alberts (W.). De stadsrekeningen van Amhem. RijksuniversiteitUtrecht. Groningen. 1967.— Joris (André), Les franchises urbaines en pays mosan et la charte<strong>de</strong> Huy <strong>de</strong> 1066, in Les libertés urbaines et rurales du XI e auXIV* siècle, z.o.. 1968. (G., A. Joris).— Ladrier (Françoise). Inventaire <strong>de</strong>s archives <strong>de</strong> l'abbaye <strong>de</strong> Saint-Hubert. Archives <strong>de</strong> l'Etat à Arlon. Dépôt annexe <strong>de</strong> Saint-Hubert, Brussel, 1968. (G., A.R.A.).— Lagrange (E.), A travers l'histoire <strong>de</strong> la mé<strong>de</strong>cine en Belgique, inYperman, Bulletin <strong>de</strong> la Société Belge d'Histoire <strong>de</strong> la Mé<strong>de</strong>cine,XV. 2. 1968 ; Guillaume I et l'enseignement supérieur belge, inJanus, 1967, pp. 256-261. (G., E. Lagrange).— Lambert (Kanunnik), Liber Floridas. Co<strong>de</strong>x autographus bibliothecaeuniversitatis Gandavensis. Auspiciis eins<strong>de</strong>m universitatisin commemorationem dici natalis, Gandair, 1968.— Lamoral d'Egmont, seigneur <strong>de</strong> Gaasbeek 1522-1568. Domaine<strong>de</strong> l'Etat à Gaasbeek, 10 août -15 septembre 1968, Sint-Niklaas-Waas. 1968. (G., G. Renson).— Laurent Delvaux en Jacob De Wit, Brussel, 1969. (G., F. Baudin).— Lebouille (Marcel-F.), Demeures bruxelloises d'autrefois. L'hôtel<strong>de</strong> Calenberg. Ses origines et sa dévolution (1526-1777), in Brabantica,IX, 1968, pp. 129-173. (G., M. Lebouille) (1).— Leemans-Prins (Elisabeth), Zegels en wapens van <strong>de</strong> ste<strong>de</strong>n inZuid-Holland, Den Haag, 1966.— Lejeune (Rita) en Stiennon (Jacques), La Légen<strong>de</strong> <strong>de</strong> Roland dansl'art du moyen âge, Brussel. 1967.— Leynen (P.), Hendrik Magnus, 1400-1480, hertogelijk raadsheer,in Eigen Schoon en <strong>de</strong> Braban<strong>de</strong>r, LI, 1968, pp. 252-259 ; Hetvorstelijk hof van Kou<strong>de</strong>nberg, <strong>de</strong> bouw van <strong>de</strong> grote zaal en hettransport van <strong>de</strong> balken (1452-59), in Eigen Schoon en <strong>de</strong> Braban<strong>de</strong>r,LU, 1969. (G., P. Leynen).— Miscellanea Jozef Duverger. Bijdragen tôt <strong>de</strong> kunstgeschie<strong>de</strong>nis<strong>de</strong>r Ne<strong>de</strong>rlan<strong>de</strong>n, Gent, 1968, bevat on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re : J. Bruyn, Eenportret van Enguerrand <strong>de</strong> Monstrelet door Rogier van <strong>de</strong>r Wey<strong>de</strong>n,<strong>de</strong>el I pp. 92-101 ; H. Smeyers, Schil<strong>de</strong>rijen van KwintenMetsijs in het bezit <strong>de</strong>r Aarishertogen Albrecht en Isabella, ibid.,(1) De heer Lebouille schonk daarenboven nog verschei<strong>de</strong>ne an<strong>de</strong>revan zijn studies.19


pp. 139-152 ; J. Theuwissen, Is het hoittzagen, afgebeeld op <strong>de</strong>« Pru<strong>de</strong>ntia » van Pieter Bruegel, een ironisch-satirisch tafereel ?,ibid.. pp. 260-264 ; V. Dene, Un paysage <strong>de</strong> Pieter Bruegel lejeune d'après celui <strong>de</strong> Pieter Bruegel le vieux dans la collectiondu Musée d'Art <strong>de</strong> Bucarest, ibid., pp. 269-274; M. Martens, Un Mvitrail disparu aux armes <strong>de</strong>s lignages bruxellois à la cathédraleSaint-Michel, ibid.. pp. 411-427; M. Casteels, Een onbekendwerk van Arnoldus Quellien <strong>de</strong> longe voor <strong>de</strong> vroegere Augustijnenkerkte Brussel, <strong>de</strong>el II, pp. 633-640 ; J. Versijp, De Brusselsetapijtwever Jan <strong>de</strong> Buck en zijn werk, ibid., pp. 766-777 ; J. Blazkava.Deux verdures bruxelloises du 17 e siècle dans le château<strong>de</strong> Hluboka et <strong>de</strong> Ceskij Krumbov, ibid., pp. 794-805.— Monasticon belge. Tome IV, Province <strong>de</strong> Brabant. Deuxièmevolume, Luik, 1968.— Mùllerus (Andréas), Symbolae suriacae. Berolini, Ex officinaRungiana, [1673], [gevolgd door : Andréas Mulleri Greiffenhagii,_a-SiDissertationes duae <strong>de</strong> Mose Mar<strong>de</strong>no, una ; ...Coloniae Bran<strong>de</strong>n- j fburgicae, Ex officina Georgi Schultzi, 1673]. (G., A. van Lant- \{schoot).— Nationaal biografisch woor<strong>de</strong>nboek, <strong>de</strong>len 1 tôt 3, Brussel, 1964. p(G., Koninklijke Vlaamse Aca<strong>de</strong>miën van Belgie).n— Nimal (Pierre), Naissance <strong>de</strong> Bapaume. Recherches sur les origineset la formation <strong>de</strong> la ville, Bapaume, 1966.— Nortier (Michel), Millénaire monastique du Mont Saint-Michel.IV. Bibliographie générale et sources, door Michel Nortier. Nogentsur-Marne,Société parisienne d'histoire et d'archéologie norman<strong>de</strong>s,1967, 8o, XVI-280 p.— Notebaert (Alexandre), Abbaye <strong>de</strong> la Cambre, à Ixelles, in Monasticonbelge, IV. Province <strong>de</strong> Brabant (2 e volume), Luik, 1968 ;Oorkon<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> Abdij ter Kameren betreffen<strong>de</strong> haar uithof teGiersbergen, Groningen, 1968. (G., A. Notebaert).— Paulus VI, Paus, Allocutio Pro Pace, Parmae, 1967.— Philippen (Jos), De Oostbrabantse be<strong>de</strong>vaartvaantjes van vôôr1850, Langemark, z.d.— Piérard (Ch.), Littérature Montoise 1800-1914, Bergen, 1968. (G.,Ch. Piérard).— Repertorium van <strong>de</strong> pers in West-Vlaan<strong>de</strong>ren, 1807-1914. Dearrondissementen Oosten<strong>de</strong>, Brugge, Diksmui<strong>de</strong>, Ieper, Kortrijk,Tielt en Veurne, Leuven, 1968.20


— Rijkswacht. Eeuwen geschie<strong>de</strong>nis. Dertig jaar koninklijke gelei<strong>de</strong>.Tentoonstelling door <strong>de</strong> Rijkswacht gerealiseerd in samenwerkingmet het Algemeen Rijksarchief, Brussel, 13-24 juni 1968. Catalogus,Brussel, 1968.— Schillings (A.), Matricule <strong>de</strong> l'Université <strong>de</strong> Louvain. V. 19 février1616-3 février 1651. Corrections et tables, Brussel, 1967.— Schouteet (A), De bouwrekening van twee gewone burgershuizente Brugge 1541-1542, in Han<strong>de</strong>lingen van het Genootschap« Société d'Emulation » te Brugge, CIV, 1967. (G., A. Schouteet).— Sion (Georges), Zes ste<strong>de</strong>n, één Europa. Amsterdam, Bonn, Brussel,Luxemburg, Parijs, Rome, [Brussel], [1968] (1).— Staatsarchiv (Das) Bremen 1968. Behôr<strong>de</strong> - Dokument - Geschichte,Bremen, 1968. (G., Stadsarchief van Bremen).— Steens (G.), Que nous rappelle la rue Amédée Lynen à Saint-Josse-Ten-Noo<strong>de</strong>?, in Intercom, n» 20 & 21, 1968, pp. 34-42 & 52-59.(G., G. Steens).— Stichelbaudt (Léon), La Commission internationale <strong>de</strong> l'Etat civil(C.I.E.C.). — Bilan <strong>de</strong> vingt années d'activité, in Revue <strong>de</strong> l'Administrationet du Droit administratif <strong>de</strong> la Belgique, 1968 ; L'étatcivil à bord <strong>de</strong>s aéronefs belges. Loi du 4 août 1967, ibi<strong>de</strong>m ; Lafiliation maternelle <strong>de</strong>s enfants désavoués adultérins et ses effetsjuridiques, in Revue <strong>de</strong> l'Administration et du Droit administratif<strong>de</strong> la Belgique, 1969, (D., L. Stichelbaudt) (2).— Studia historica Gan<strong>de</strong>nsia, n r 67 : Warlop (E.), De Vorming van<strong>de</strong> Grote Schepenbank van het Brugse Vrije (ll e -13 e eeuw) ; n r 93 :Bael<strong>de</strong> (M.), Les Conseils colatéraux <strong>de</strong>s anciens Pays-Bas. Résultatset problèmes (1531-1794) ; n r 94 : Van <strong>de</strong>n Berghe (Y.), Dealgemene Armenkamer te Brugge (1776-1925) ; n r 100: Lijst van<strong>de</strong> doctoraats- en licentiaatsverhan<strong>de</strong>lingen voorgelegd aan <strong>de</strong>sectie geschie<strong>de</strong>nis van <strong>de</strong> Rijksuniversiteit te Gent van 1952 tôt1967 en publicaties daaruit voortgevloeid ; n r 101 : Hannes (].),L'Atlas Cadastral Parcellaire <strong>de</strong> la Belgique <strong>de</strong> P. C. Popp. Importance<strong>de</strong> cette source pour la géographie historique <strong>de</strong>s communes ;n r 103 : Prevenier (W.), De verhouding van <strong>de</strong> Clerus tôt <strong>de</strong>locale en régionale overheid in het Graafschap Vlaan<strong>de</strong>ren in <strong>de</strong>(1) Er werd daarenboven <strong>de</strong> franse, duitse en italiaanse uitgave vandit werk geschonken.(2) De heer Stichelbaudt schonk daarenboven een studie over hethuwelijk in Luxemburg.21


Laie Mid<strong>de</strong>leeuwen ; n r 109 : Buntinx (W.), Watcrdunen, cenvcrgeten slod in Zeeuws-Vlaan<strong>de</strong>ren.— Trachsel (Emile), <strong>Bruxelles</strong>. Parc du Petit-Sablon, 1568, Brussel,1968.— LJkkel, van vroeger tôt nu, Ukkel, z.d. (G., Gemeentebestuur vanUkkel door bemid<strong>de</strong>ling van <strong>de</strong> heer J. Cammaert).— Van Buyten (L.) en Verhelst (J.), Archieven van Oostvlaamse kerkfabrieken[Ottd Regiem], <strong>de</strong>el I. Rijksarchief te Gent, Brussel,1968. (G, A.R.A.).— Van Caenegem (R. C), Boerenrecht en gcwoonterecht. HetRoineinse recht in <strong>de</strong> Zui<strong>de</strong>lijke Ne<strong>de</strong>rlan<strong>de</strong>n op het ein<strong>de</strong> <strong>de</strong>rMid<strong>de</strong>leeuwen, in Bijdragen en me<strong>de</strong><strong>de</strong>lingen van het historischgenootschap, 80, 1966, pp. 12-37. (G, R.C. Van Caenegem).— Van Den Bergen-Pantens (C), Etu<strong>de</strong> <strong>de</strong> <strong>de</strong>ux œuvres exécutées àla mémoire <strong>de</strong> Nicolas van <strong>de</strong>n Heetvel<strong>de</strong> (j- 1464), in ArchivumHeraldicum, 1968 ; Iconographie d'une alliance : les Wouters etles Beste, in Le Parchemin, 1969, pp. 389-401. (G., C. Van <strong>de</strong>nBergen-Pantens).— Van Den Haute (Robert), Notes d'histoire schaerbeekoise. Laparoisse Saint-Servais <strong>de</strong>s origines à 1905, Brussel, 1968. (G.,R. Van Den Haute).— Van<strong>de</strong>r Lin<strong>de</strong>n (A.), Notice sur Jean Rousseau, membre <strong>de</strong> l'Académie,in Annuaire [<strong>de</strong> /'] Académie royale <strong>de</strong> Belgique pour 1969,pp. 35-39. (G, A. Van<strong>de</strong>r Lin<strong>de</strong>n) (1) .— Van Haegendoren (M.) & Libois (A.), Les institutions dans lesPays-Bas méridionaux, Brussel, 1968. (G., A.R.A.).— Vanhamme (Marcel), <strong>Bruxelles</strong>, <strong>de</strong> bourg rural à cité mondiale,Antwerpen - Brussel, 1968.— Vanhamme (M.), Jean <strong>de</strong>s Roches (1740-1787), in PaedagogicaHistorica, VIII, 2, 1968. (G, M. Vanhamme).— Van Meerbeeck (Lucienne), Les fonds ecclésiastiques aux Archives<strong>de</strong> l'Etat, in Archives et Bibliothèques <strong>de</strong> Belgique. « Les Archiveset Bibliothèques religieuses en Belgique », 1968, pp. 102-131.(G, L. Van Meerbeeck).— Van Nuffel (Herman), Lamoraal van Egmont in <strong>de</strong> Geschie<strong>de</strong>nis,Literatuur, Beel<strong>de</strong>n<strong>de</strong> Kunst en Légen<strong>de</strong>, Leuven, 1968. (G, Kredietbank).(1) De heer A. Van<strong>de</strong>r Lin<strong>de</strong>n schonk daarenboven nog twee vanzijn artikels.22


Van Nuffel (Robert O. J.), Giovanni Arrivabene, economista epatriota, in Atti e memorie <strong>de</strong>ll'Académie Virgiliana di MantovaS.N., XXXVI, Mantova, 1968. (G., R. Van Nuffel).Van Roey (J.), De correlatie tussen het sociale beroepsmilieu en<strong>de</strong> godsdienstkeuze te Antwerpen op het ein<strong>de</strong> <strong>de</strong>r XVI e eeuw,in Bronnen voor <strong>de</strong> religieuze geschie<strong>de</strong>nis van België. Mid<strong>de</strong>leeuwenen Mo<strong>de</strong>rne Tij<strong>de</strong>n, Leuven, 1968. (G., J. Van Roey).Van Werveke (Hans), Miscellanea mediaevalia. Versprei<strong>de</strong> opstellenover economische en sociale geschie<strong>de</strong>nis van <strong>de</strong> Mid<strong>de</strong>leeuwen,Gent, 1968.Vermeersch (Arthur L), Répertoire <strong>de</strong> la presse bruxelloise (1789-1914). In<strong>de</strong>x <strong>de</strong>s noms <strong>de</strong> personnes. Repertorium van <strong>de</strong> Brusselsepers (1789-1914). In<strong>de</strong>x van <strong>de</strong> persoonsnamen. A-Z., Leuven- Parijs, 1968.Vervaeck (Solange), Inventaire <strong>de</strong>s archives du Ministère <strong>de</strong> laJustice, administration <strong>de</strong> la Sûreté publique (Police <strong>de</strong>s Etrangers),dossiers généraux (Régime français - 1914). Archives généralesdu Royaume, Brussel, 1968. (G., A.R.A.).Wangermée (Robert), La musique flaman<strong>de</strong> dans la société <strong>de</strong>sXV e et XVP siècles, Brussel, 1966.Weber (Wolfhard), Erdôlhan<strong>de</strong>l und Erdôlverarbeitung an <strong>de</strong>rUnterweser 1860-1895, Bremen, 1968. (G., Stadsarchief van Bremen).Wellens (Robert), Inventaire <strong>de</strong>s papiers Michel Levie (1851-1939). Archives <strong>de</strong> l'Etat à Mons, Brussel, 1968. (G., A.R.A.).Wellens (Robert), Le droit <strong>de</strong> préséance dans les assemblées <strong>de</strong>sEtats généraux <strong>de</strong>s Pays-Bas au XV e siècle, in Anciens pays etassemblées d'Etats, 1968, pp. 115-147; Le Hainaut et la révoltegantoise <strong>de</strong> 1452-1453, in Mémoires et publications, 81, 2, 1967,pp. 53-74. (G., R. Wellens).Wellens (R.), Inventaire <strong>de</strong>s Archives <strong>de</strong> la Paroisse <strong>de</strong> Saint-Nicolas-En-Havré à Mons (XIIP-XX* siècle). Archives <strong>de</strong> l'Etatà Mons, Brussel, 1968. (G., A.R.A.).Witte (Els), Scheuring in het Brusselse Libéralisme. De krachtmetingvan 9 maart 1847 tussen doctrinairen en radicalen, inHan<strong>de</strong>lingen van <strong>de</strong> Maatschappij voor Geschie<strong>de</strong>nis en Oudheidkundcte Gent, XXII, 1968 ; Een staalje van Brusselse propagandauit <strong>de</strong> jaren 1845-1846, in Brabantse Folklore, 1968,nM77. (G.. E. Witte).23


VERZAMELING VAN KAARTEN EN PLATTEGRONDEN— <strong>Bruxelles</strong> et ses Faubourgs. Plan complet, Brussel, A. De BoecK,z.d. (G, J. Pins).— Carte routière <strong>de</strong>s environs <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>, Brussel, CartografischInstituut, april 1904. (G., Mevr. Mortier).— Exposition universelle et internationale <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> 1958. 1. Plan<strong>de</strong> l'Exposition ; 11.P lan <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>-Centre ; 111. Plan <strong>Bruxelles</strong>-Extension, Brussel, Charles De Bock.— Plan-gui<strong>de</strong> <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong>. Carte n r 16, Brussel, R. De Rouck. (G.,Mevr. Mortier).DEPARTEMENT VAN DE ICONOGRAPHIEDe vooropgestel<strong>de</strong> principes voor <strong>de</strong> classificatie van <strong>de</strong>iconographische documenten wer<strong>de</strong>n dit jaar toegepast op<strong>de</strong> 925 prenten gerangschikt on<strong>de</strong>r letter K. Met dit werkwerd reeds vorig dienstjaar begonnen.Het vijf<strong>de</strong> en grootste formaat of formaat R stel<strong>de</strong> enkelemoeilijkhe<strong>de</strong>n gezien bepaal<strong>de</strong> prenten, smaller dan <strong>de</strong> an<strong>de</strong>ren,een bedreiging uitmaken voor <strong>de</strong>ze laatsten. Er werd duseen nieuw formaat in het leven geroepen, het formaat V,waarin 190 prenten wer<strong>de</strong>n on<strong>de</strong>rgebracht. Na <strong>de</strong> or<strong>de</strong>ningvan dit formaat V, werd aangevangen met <strong>de</strong> classificatievan <strong>de</strong> tekeningen. Deze wer<strong>de</strong>n reeds ver<strong>de</strong>eld volgens hunformaat aangeduid door <strong>de</strong> letters B, E, H, L, S. Het formaatB telt 82 tekeningen, het formaat E, 121 ; meer dan<strong>de</strong> helft van <strong>de</strong> tekeningen die on<strong>de</strong>r formaat H ressorterenkregen reeds een nieuw nummer.PRENTEN : Laken, Zenne, Kanaal van Willebroek, lith. in kleurendoor J. Hoolans (druk. Simoneau). — Harrewijn, Gravenkasteelte Gent in 1641 (reproductie van 1910 als hul<strong>de</strong>blijk voor FrançoisLaurent, 1909) (G, Mevr. Limbosch). — Lithografie (G., J. Jadot).— Kalen<strong>de</strong>r van het jaar 1918 van <strong>de</strong> T.C.B. in kleurensteendruk(G, R. Somme). — Anto-Carte, Les Aveugles (G., Ch. Stevens). —TEKENINGEN : Documenten aangaan<strong>de</strong> <strong>de</strong> ou<strong>de</strong> gasfabriek van<strong>de</strong> Stad Brussel (G, Electriciteit en verwarming in <strong>de</strong> Gemeentegebouwen).— FOTO'S : 20 foto's van ou<strong>de</strong> prenten en tekeningenvan <strong>de</strong> Grote Markt en het stadhuis (G., Firma Desoer). — 15 foto's24


(G.. D. De Grave). — 1 foto (G., Mevr. Fauconnier). — Foto's vangemeentewapens (G., Latte). — 17 foto's van schil<strong>de</strong>rijen van personaliteitenuit <strong>de</strong> politieke of artistieke wereld uit <strong>de</strong> 19e eeuw (G.,M. Lebouille). — Aanzichten van Brussel en An<strong>de</strong>rlecht (G., L. Robyns<strong>de</strong> Schneidauer). — Een portret van Koning Albert van F. Baesen van Burgemeester Van <strong>de</strong> Meulebroeck van Verhasselt (G.,P. Van<strong>de</strong>rmeulen). — Portret van <strong>de</strong> Schepen Verheven en 73 foto'svan Brussel (G., Mevr. Verheven). — Aankoop van 366 foto's vanBrussel en een belangrijke fotografische documentatie aangaan<strong>de</strong> hetverle<strong>de</strong>n van Brussel afkomstig van Brussel (Koninklijk Paleis,Koninklijke Bibliotheek. Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium)en het buitenland (Berlijn, Keulen en Kopenhagen). — Zeson<strong>de</strong>rzoekingen aangaan<strong>de</strong> het slopen van gebouwen te Brussel in1968 (Rogierplein, Hui<strong>de</strong>nmarkt, Leopoldswijk, Jourdanplein, Louizaplein,Broekstraat : 83 foto's.PRENTBRIEFKAARTEN : Waterloolaan (G., Colet). — 10 aanzichtenvan <strong>de</strong> ruinen van Zeebrugge (1914-1918) (G., Mevr. Gonthier).— 54 aanzichten van <strong>de</strong> oorlog 1914-1918 (G., H. Kremer).— 486 aanzichten (G., A. Lohest). — Grote Markt (G.,Lousberg). — 85 aanzichten van Brussel, België en het buitenland(G., Mevr. Mosten). — Het spijshuis van <strong>de</strong> Munt in 1910 (G.,L. Robyns <strong>de</strong> Schneidauer). — 49 aanzichten van Brussel en België(G., Schâfer). — 333 aanzichten van België en het buitenland (G.,Ch. Stevens). — NUMISMATIEK : 6 penningen van <strong>de</strong> stad Gent(1920) (G., Mevr. Limbosch). — 9 penningen van <strong>de</strong> stad Brussel(1857-1953) (G., Mevr. Verheven).DEPARTEMENTVAN DE DOCUMENTATIE OVER BRUSSELHet inbin<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> specimen-dagbla<strong>de</strong>n waarvan op <strong>de</strong>gebreken van <strong>de</strong> eerste rangschikking reeds gewezen werd,is al ver gevor<strong>de</strong>rd. De buitenlandse tijdschriften wer<strong>de</strong>n ditjaar per land geklasseerd en overgebracht naar nieuwe kel<strong>de</strong>rsdie te onzer "beschikking wer<strong>de</strong>n gesteld in het voormaligGemeentehuis van Laken. Ze zullen er alfabetisch per landwor<strong>de</strong>n gerangschikt.In het ka<strong>de</strong>r van dit département wer<strong>de</strong>n verschei<strong>de</strong>nemuziekpartituren in bruikleen gegeven aan het Ballet van Wallonie,aan <strong>de</strong> Belgische Radio en Televisie, aan het Comitéd'ai<strong>de</strong> aux Enfants Handicapés <strong>de</strong> l'Enseignement spécial <strong>de</strong>la <strong>Ville</strong> <strong>de</strong> Liège, aan <strong>de</strong> Koninklijke Muntschouwburg, aan25


<strong>de</strong> Muziekaca<strong>de</strong>mie van Schaarbeek, aan <strong>de</strong> Opéra vanMilaan.Het Fonds van <strong>de</strong> Documentatie over Brussel werd metdocumenten van ou<strong>de</strong>re en eveneens van récente data verrijktdoor giften vanwege Mevr. A.-M. Bonenfant, <strong>de</strong> heer Braun<strong>de</strong> ter Meeren, Mej. Cardinael, <strong>de</strong> heren Carlier, G. Chantren.J. Copin, L. Daco, Graaf Ph. d'Arschot, P. Dresse <strong>de</strong>Lébioles, Mevr. Dupont, <strong>de</strong> heren Fayt, J. Géal, MejuffrouwenHauman, Kerkhofs, <strong>de</strong> heren L. Lebeer, Y. Leblicq,M. Lebouille, V.G. Martiny, Mevrouwen Mortier,Harvey-Pierard, <strong>de</strong> heer L. Robyns <strong>de</strong> Schneidauer, Mej.Saccasyn, <strong>de</strong> heren A. Sion, Somme, Sartorius, R. Spiette,Theeuwissen, A. Uyttebrouck, Mej. M.A. Van <strong>de</strong>n Heuvel,<strong>de</strong> heren Van Goethem, Van Hasselle, L. Verniers.Het past dat in het bijzon<strong>de</strong>r <strong>de</strong> giften vermeld wor<strong>de</strong>nvan Mevr. Limbosch : han<strong>de</strong>lspapieren van <strong>de</strong> firma Dangotte-Limbosch,verschei<strong>de</strong>ne muntstukken, een brievenboekvan 1922 en verschei<strong>de</strong>ne tijdschriften en diverse documenten; van <strong>de</strong> heer Notebaert : verschei<strong>de</strong>ne muziekpartituren,tijdschriften en eveneens diverse documenten.Het fonds van <strong>de</strong> periodieken werd buiten <strong>de</strong> ons kosteloosen regelmatig toegezon<strong>de</strong>n dagbla<strong>de</strong>n en tijdschriften verrijktdoor nieuwe verzamelingen die we gekocht hebben,ofwel die ons door verschei<strong>de</strong>ne organismen en maatschappijenbereidwillig wer<strong>de</strong>n geschonken. Wij vermel<strong>de</strong>n : —Bilan. Bulletin théorique mensuel <strong>de</strong> la fraction <strong>de</strong> gauchedu Parti Communiste, n r 1 tôt 46, van 1933 tôt 1937. —Bulletin <strong>de</strong> la Ligue <strong>de</strong>s Amis <strong>de</strong> la Forêt <strong>de</strong> Soignes, 1937tôt 1941, 1944 tôt 195). (G., Ch. De Coninck). — Communisme.Bulletin mensuel édité par la fraction belge <strong>de</strong> lagauche communiste internationale, n r1 tôt 21, van 1937 tôt1939. — Le Fil du Temps, n r 1 tôt 3, <strong>de</strong>c. 1967, juni 1968,oct. 1968. — Het Belgisch Ziekenhuis. Officieel tijdschriftvan <strong>de</strong> Belgische Vereniging <strong>de</strong>r Ziekenhuizen, vanaf oktober1961 (G., R. Martin). — Le Lynx, 15 augustus 1831tôt 31 <strong>de</strong>cember 1831, 1 oktober 1833 tôt 31 <strong>de</strong>cember1833. (Aankoop). — Le Sillon, 1951 tôt 1952. (G., VanHasselle). — La Vie agricole, 1942 tôt 1943. (G., VanHasselle). — U.R.S.S., Bulletin quotidien édité par le bureau<strong>de</strong> l'agence <strong>de</strong> presse Novosti, vanaf 1 januari 1969.26


Hoofdstuk IIBurgerlijke StandBevolkingKieszakenMilitaire zakenBurgerlijke StandGeboorten en overlij<strong>de</strong>ns.Voor wat <strong>de</strong> geboorten en overlij<strong>de</strong>ns betreft verklaren <strong>de</strong>hieron<strong>de</strong>r aangehaal<strong>de</strong> punten het gering verschil bestaan<strong>de</strong>tussen <strong>de</strong> cijfers gegeven door <strong>de</strong> Directie voor BurgerlijkeStand en <strong>de</strong> Directie voor Openbare Gezondheid.1) De Directie voor Burgerlijke Stand houdt slechts rekeningmet <strong>de</strong> akten in 1968 opgesteld.On<strong>de</strong>r <strong>de</strong> akten opgesteld in het begin van januari kunnener enkele, geboorten en overlij<strong>de</strong>ns van ein<strong>de</strong> 1967betreffen.Daarenboven kunnen, geduren<strong>de</strong> <strong>de</strong> eerste dagen van1969, akten opgesteld wor<strong>de</strong>n voor geboorten en overlij<strong>de</strong>nsdie ein<strong>de</strong> <strong>de</strong>cember 1968 plaats grepen.2) De Directie voor Openbare Gezondheid houdt echtermaar rekening met geboorten en overlij<strong>de</strong>ns die tij<strong>de</strong>ns<strong>de</strong> loop van het jour 1968 gebeur<strong>de</strong>n.21


Geboorten.Akten opgesteld in hetTotalenJarenIstedistrictFrans2


Huwelijken.Akten opgesteld in hetTotalenJarenFransJstedistrict districtNe<strong>de</strong>rlandsIstedistrict districtIstedistrict2


Diamanten en BriljantenBruiloften.Diploma's opgesteld in hetTotalenFransNe<strong>de</strong>rlandsJarenist,district2<strong>de</strong>districtistedistrict2<strong>de</strong>districtistedistrictdistrict<strong>de</strong> tweedistrictensamen196723— 6291119688248614** Totaal <strong>de</strong>r diploma's opgesteld in het Frans : 10in het Ne<strong>de</strong>rlands : 4Akten ingeschreven of overgeschreven in het aanvullendregister (echtscheidingen en scheidingen van tafel en bed,aannemingen, erkenningen, geboorten, huwelijken en overlij<strong>de</strong>nsin het buitenland, verbeteringsvonnissen en gerechtelijkeverklaringen van overlij<strong>de</strong>n).Akten opgesteld in hetTotalenJarenistedistrictFrans2<strong>de</strong>districtNe<strong>de</strong>rlandsistedistrict2<strong>de</strong>districtistedistrict2<strong>de</strong>district<strong>de</strong> tweelistrictensamen19671.3163332141351.5304681.99819681.0853901811501.2665401.806** Totaal <strong>de</strong>r akten opgesteld in het Frans : 1.475in het Ne<strong>de</strong>rlands : 33130


uvuuvuviuuigvu wm llilllgtll » ail UUCI Cil UfU.Totaal <strong>de</strong>r twee districtenEchtscheidingenScheidingen vantafel en bedFrans Ne<strong>de</strong>rl. Frans Ne<strong>de</strong>rl.337 81 19On<strong>de</strong>rver<strong>de</strong>eld als volgt :EchtscheidingenScheidingen vantafel en bedFrans Ne<strong>de</strong>rl. Frans Ne<strong>de</strong>rl.Brussel IBrussel II .280576912181—Analyse.Ontbinding van huwelijkenvoltrokken in BelgiëEchtscheidingenScheidingen vantafel en bedFrans Ne<strong>de</strong>rl. Frans Ne<strong>de</strong>rl.Brussel IBrussel II15757141221Scheidingen vanOntbinding van huwelijken Echtscheidingentafel en bedvoltrokken in het buitenland(Wet dd. 20-7-1962 *) Frans Ne<strong>de</strong>rl. Frans | Ne<strong>de</strong>rl.1Brussel I 123 55 16 , —Echtscheidingen : 178.Scheidingen van tafel en bed : 16.(*) Lui<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> wet van 20 juli 1962 moet <strong>de</strong> echtscheiding of <strong>de</strong>scheiding van tafel en bed op <strong>de</strong> registers van <strong>de</strong> Burgerlijke Standvan Brussel eerste district overgeschreven wor<strong>de</strong>n wanneer het huwelijkniet in België voltrokken werd.31


Inboorlingschap.JarendistrictAkten opgesteld in hetFransV2


Behan<strong>de</strong>l<strong>de</strong>briefwisseling.Aantal ontvangen brieven in 1968.istedistrict2


BevolkingSchommelen van <strong>de</strong> rechtsbevolking.MannelijkeVrouwe-UjkeTotalenBevolking berekend op 31<strong>de</strong>cember80.57488.058168.632Verschil tussen het aantal aangekomenen vertrokken personen (bevol-+ 472— 18+ 454Verschil tussen het aantal aangekomenen vertrokken personen (vreem-— 1.395— 771— 2.166Bevolking berekend op 31 <strong>de</strong>cember79.651 87.269 166.92035


De ccntralisatie is ver doorgevoerd ten ein<strong>de</strong> <strong>de</strong> verzwakking<strong>de</strong>r krachtinspanningen en <strong>de</strong> verspreiding <strong>de</strong>r financïelemid<strong>de</strong>len te voorkomen.De burgerlijke stand is onbeperkt genegen tôt het afsluitenvan internationale overeenkomsten die <strong>de</strong> lan<strong>de</strong>n dichterbij elkaar brengen mits ontlasting in het eigen rechtvan te enge partikularismen.


BevolkingSchommelen van <strong>de</strong> rechtsbevolking.MannelijkeVrouwelijkeTotalenBevolking berekend op 31 <strong>de</strong>cember80.57488.058168.632Verschil tussen het aantal aangekomenen vertrokken personen (bevol-+ 472— 18+ 454Verschil tussen het aantal aangekomenen vertrokken personen (vreem-— 1.395— 771— 2.166Bevolking berekend op 31 <strong>de</strong>cember79.651 87.269 166.92035


BEVOLKINGSREGISTERSSchommelen van <strong>de</strong> rechtsbevolking.MannelijkeVrouwelijkeTotalenINSCHRIJVEN :1. Geboorten betrekking hebbend op<strong>de</strong> rechtsbevolking9668291.7952. Inschrijven ingevolge <strong>de</strong> vestigingvan een gewoon verblijf in <strong>de</strong> Stad7.0106.87613.8863. Ambtshalve inschrijvingen (koninklijkbesluit van 1-4-60, art. 17) . .4. Inschrijven van <strong>de</strong> uit het vreem<strong>de</strong>lingenregisterafgevoer<strong>de</strong> perso-2.2371.6973.9345. Vreem<strong>de</strong>lingen komen<strong>de</strong> uit hetbuitenland en rechtstreeks ingeschrevenin <strong>de</strong> bevolking . . . .7714Totalen : . . .10.2209.40919.629AFVOERINGEN :1. Overlij<strong>de</strong>ns betrekking hebbend op<strong>de</strong> rechtsbevolking1.2481.2602.5082. Afvoeringen ingevolge overbrengingvan een gewoon verblijf naar eenan<strong>de</strong>re gemeente van hetRijk ofnaar het buitenland8.0547.90815.9623. Ambtshalve afvoeringen (koninklijkbesluit van 1-4-60, art. 16) . . .4462597054. Afvoeringen gedaan met het oogop <strong>de</strong> inschrijving in het vreem<strong>de</strong>-Totalen : . . .9.748 9.427 19.175Verschil tussen <strong>de</strong> inschrijvingen en <strong>de</strong>afvoeringen + 472 — 18 + 45436


y REEMDEL1NGENREGISTERSchommelen van <strong>de</strong> rechtsbevolking.MannelijkeVrouwelijkeTotalenINSCHRIJVEN :1. Geboorten betrekking hebbend op1521412932. Inschrijven ingevolge <strong>de</strong> vestigingvan een gewoon verblijf in <strong>de</strong> Stad3.3252.4435.7683. Inschrijvingen van <strong>de</strong> uit <strong>de</strong> bevolkingsregistersafgevoer<strong>de</strong> personen .Totalen : . . .3.4772.5846.061AFVOERINGEN :1. Overlij<strong>de</strong>ns betrekking hebbend op169252. Afvoeringen ingevolge overbrengingvan een gewoon verblijf naar eenan<strong>de</strong>re gemeente van hetRijk of1.6641.1372.8013. Ambtshalve afvoeringen . . .


GEBOORTENHet totaal aantal kin<strong>de</strong>ren in 1968 geboren op het grondgebiedvan Brussel bedraagt 3.498 en wordt als volgt on<strong>de</strong>rver<strong>de</strong>eld:Wettige Onwettige TotalenMannelijke : 1.654 163 1.817Vrouwelijke : 1.524 157 1.681Totalen: 3.178 320 3.498Een bepaald aantal van <strong>de</strong>ze geboorten heeft geen betrekkingop <strong>de</strong> rechtsbevolking, namelijk <strong>de</strong>ze van kin<strong>de</strong>ren wiermoe<strong>de</strong>r in een an<strong>de</strong>re gemeente van het land verblijf t. Dezegeboorten wor<strong>de</strong>n aan <strong>de</strong> betrokken gemeenten me<strong>de</strong>ge<strong>de</strong>eldovereenkomstig artikel 6 van het koninklijk besluit van1 april 1960.Wettige Onwettige TotalenMannelijke: 1.258 110 1.368Vrouwelijke: 1.194 103 1.297Totalen: 2.452 213 2.665Daarentegen wer<strong>de</strong>n er 1.255 kin<strong>de</strong>ren, behorend tôt <strong>de</strong>rechtsbevolking, geboren in een an<strong>de</strong>re gemeente van hetland of in het buitenland. Deze geboorten wor<strong>de</strong>n als volgton<strong>de</strong>rver<strong>de</strong>eld :a) kin<strong>de</strong>ren ingeschreven in <strong>de</strong> bevolkingsregisters :Wettige Onwettige TotalenMannelijke: 566 36 602Vrouwelijke: 483 25 508Totalen: 1.049 61 1.110b) kin<strong>de</strong>ren ingeschreven in het vreem<strong>de</strong>lingenregister :Mannelijke : 67Vrouwelijke : 78Totaal : 145Totaal: 1.110 4- 145 = 1.255.38


Hierna volgt <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rver<strong>de</strong>ling van <strong>de</strong> geboorten die betrekkinghebben op <strong>de</strong> rechtsbevolking :a) Bevolkingsregisters :Wett. Onwett. TotalenKin<strong>de</strong>ren geboren teBrusseljMann.\Vrouw.3162684853364321Kin<strong>de</strong>ren geboren in een f ]yi arinan<strong>de</strong>re gemeente van het]land of in het buitenland I Vrouw -5664833625602508Totalen1.6331621.795b) Vreem<strong>de</strong>lingenregister :Kin<strong>de</strong>ren geboren te Brussel .Mannelijke. 85Kin<strong>de</strong>ren geboren in een an<strong>de</strong>regemmente van het land of in hetbuitenland 67Vrouwelijke6378Totalen: 152 141Het totaal aantal geboorten dat betrekking heeft op <strong>de</strong>rechtsbevolking bedraagt 2.088 en wordt als volgt on<strong>de</strong>rver<strong>de</strong>eld:a) Bevolkingsregisters :b) Vreem<strong>de</strong>lingenregister :1.795293Totaal :2.08839


OVERLIJDEJNSHet totaal aantal personen te Brussel overle<strong>de</strong>n, per kunneon<strong>de</strong>rver<strong>de</strong>eld, bedraagt (l st


AMBTSHALVEAFVOERINGENa) De ambtshalve afvoeringen uitgevoerd in <strong>de</strong> bevolkingsregisterswor<strong>de</strong>n als volgt on<strong>de</strong>rver<strong>de</strong>eld :Belgen Vreem<strong>de</strong>lingen TotalenMannel. Vrouwel. Mannel. Vrouwel. Mannel. Vrouwel.337 178 109 81 446 259515 190 705b) De ambtshalve afvoeringen uitgevoerd in het vreem<strong>de</strong>lingenregisterwor<strong>de</strong>n als volgt on<strong>de</strong>rver<strong>de</strong>eld :Mannelijke : 955Vrouwel ijke : 512Totaal: 1.46741


MOBILITEIT VAN DE BEVOLKINGWoonstveran<strong>de</strong>ringen binnen <strong>de</strong> Stad.(Betreft alleen <strong>de</strong> veran<strong>de</strong>ringen uitgevoerdin <strong>de</strong> bevolkingsregisters).Maan<strong>de</strong>nAantalveran<strong>de</strong>ringenAantal personenhierbij betrokkenJanuariFebruari . .5995871.1471.136Maart . .;; . .7291.357April6491.155Mei6271.092Juni528976Juli6161.125Augustus . . . .September . . .Oktober . . . .November . . . .December . . . .5366306405745629339969621.035994Totalen : 7.277 12.90842


AANGIFTEN VAN WOONSTVERANDERINGSamenvatrîng.BevolkingsregistersVreem<strong>de</strong>lingenregisterAantal personen die binnen <strong>de</strong>gemeente van woons t veran<strong>de</strong>rdzijnAantal personen uit een an<strong>de</strong>regemeente van het land of uit hetbuitenland te Brussel aangekomen(inbegrepen : 8 personen ingeschrevenbij wijze van twee<strong>de</strong>verblijf)Aantal personendie hun afvoeringgevraagd hebben naar een an<strong>de</strong>regemeente van het land of naar hetbuitenland (inbegrepen : 67 personenafgevoerd bij wijze van twee<strong>de</strong>verblijf)12.90813.90816.976 *2.6015.7682.801Totaal aantal personen waarvoor in1968 een aangifte van woonstveran<strong>de</strong>ringgedaan werd te Brussel 43.792 11.170(*) In dit cijfer zijn begrepen :a) 537 geannuleer<strong>de</strong> afvoeringen ;b) 366 afvoeringen zon<strong>de</strong>r invloed op het cijfer van <strong>de</strong> rechtsbevolking(personen die reeds afgevoerd wer<strong>de</strong>n naar het buitenlandof ambtshalve wer<strong>de</strong>n afgevoerd).43


VERGELIJKINGWettigeGeboortenOnwettigeTotaalOverlij<strong>de</strong>nsHuwelijkenWettigingvankin<strong>de</strong>renEchtscheidingen1.920 168 2.088(*)2.533(**)1.205m53 418(*) Het getal 2.088 bevat uitsluitend <strong>de</strong> geboorten van kin<strong>de</strong>ren diete Brussel, in een an<strong>de</strong>re gemeente of in <strong>de</strong> vreem<strong>de</strong> geborenzijn, en wier ou<strong>de</strong>rs, Belgen of vreem<strong>de</strong>lingen, op het grondgebiedvan <strong>de</strong> Stad woon<strong>de</strong>n.(**) Wat <strong>de</strong> overlij<strong>de</strong>ns en huwelijken betreft, geldt het alleen voorpersonen die te Brussel ingeschreven waren op het ogenblik van<strong>de</strong> gebeurtenis.(***) Dit getal 418 omvat :1) <strong>de</strong> echtscheidingen betreffen<strong>de</strong> huwelijken te Brussel (l 8 t e en2 d e district) voltrokken ;2) <strong>de</strong> echtscheidingen betreffen<strong>de</strong> huwelijken buiten België voltrokkenen die te Brussel l s t e district dienen overgeschreven(wet van 20-7-1962 — toegepast se<strong>de</strong>rt 17-8-1962).Vandaar het groot getal van <strong>de</strong> te Brussel (l s t e en 2 d e districtsamen) overgeschreven echtscheidingen, vergeleken met dit van<strong>de</strong> huwelijken die er voltrokken wer<strong>de</strong>n.*# *De vergelijking van <strong>de</strong> veran<strong>de</strong>ringen in <strong>de</strong> burgerlijkestaat van <strong>de</strong> personen die hun gewoon verblijf te Brussel hebben,met het cijfer van <strong>de</strong> rechtsbevolking, geeft <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong>resultaten :In 1968 had<strong>de</strong>n wij :1° 1 geboorte per 80 inwoners, zon<strong>de</strong>r on<strong>de</strong>rscheid tussenhun wettigheid of hun onwettigheid ;2° 1 wettige geboorte per 87 inwoners ;3° 1 onwettige geboorte per 993 inwoners ;44


4° 1 overlij<strong>de</strong>n per 66 inwoners ;5° 1 huwelijk per 138 inwoners ;6° Het jaar 1968 toont, vergeleken met het jaar 1967, <strong>de</strong>volgen<strong>de</strong> verschillen aan :Meer Min<strong>de</strong>rGeboorten — 53Huwelijken —Overlij<strong>de</strong>ns 59 —Inschrijvingen 88Afvoeringen 930Ambtshalve afvoeringen . . .137lo"ANDERE BEWERKINGEN UITGEVOERDDOOR DE BEVOLKINGSDffiNST1) Legalisatie van handtekeningen en voor eenssluitendwaarmerken van afschriften . . . 34.8502) Deurwaar<strong>de</strong>rsexploten neergelegd overeenkomstig<strong>de</strong> beschikkingen van artikel 68 vanhet Wetboek van Burgerlijke Rechtsvor<strong>de</strong>ring 17.9733) Deurwaar<strong>de</strong>rsexploten aan <strong>de</strong> betrokkenenoverhandigd 13.4294) Opzoekingen gedaan in <strong>de</strong> bevolkingsregistersop aanvrag van officiële organismen, vanweldadigheidsinstellingen, van partikulieren,schriftelijk of aan het loket, alsme<strong>de</strong> op telefonischeaanvragen 100.7715) Getuigschriften (bewijzen van inschrijving in<strong>de</strong> bevolkingsregisters, nationaliteitsbewijzen,bewijzen van gezinssamenstelling, enz.) . . 39.7806) I<strong>de</strong>ntiteitskaarten afgeleverd aan Belgen19.051I<strong>de</strong>ntiteitskaarten afgeleverd aanvreem<strong>de</strong>lingen 4.22823.27945


7) Benamingen van openbare wegen 268) Huisnummering (295 nieuwe nummers en325 opheffingen) 6209) Bijhou<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> rantsoeneringskaarten :a) 12.908 verblijfsveran<strong>de</strong>ringen binnen <strong>de</strong>Stad ;b) 17.972 aankomsten in <strong>de</strong> Stad ;c) 3.903 wijzigingen van burgerlijke staat(huwelijk, echtscheiding, weduwschap,nationaliteit) ;d) Overzen<strong>de</strong>n, na afvoering, van 16.018 rantsoeneringskaartennaar an<strong>de</strong>re gemeenten ;e) Vernietiging van 3.461 rantsoeneringskaarteningevolge overlij<strong>de</strong>ns en ambtshalveafvoeringen ;f) Opstelling van 2.633 rantsoeneringskaarteningevolge geboorten, aankomsten in <strong>de</strong>Stad komen<strong>de</strong> van het buitenland, we<strong>de</strong>rinschrijvingen.10) Afgifte van rijbewijzen 16.309ONTVANGSTEN1) Legalisaties en eenslui<strong>de</strong>n<strong>de</strong> waarmerkingenfr. 212.5002) Opzoekingen in <strong>de</strong> bevolkingsregisters . . . 312.0003) Getuigschriften 85.0004) I<strong>de</strong>ntiteitskaarten 321.0005) Rijbewijzen (staatsbijdrage) 1.394.300Total : fr. 2.324.80046


VERBINDINGSBUREAUSZaken behan<strong>de</strong>ldBureau gelegen in hetvoormalige Gemeentehuisvan LakenBureaus gelegen in <strong>de</strong>9 e en 10 e politieaf<strong>de</strong>lingen(voormalige gemeentenvan Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek en vanHaren)Bureau gelegen in <strong>de</strong>5 e politieaf<strong>de</strong>ling (tijdperkvan 15 octobertôt 31 <strong>de</strong>cember 1968)Verklaringen van aankomst in <strong>de</strong> Stad .2.815468222Verklaringen van vertrek uit <strong>de</strong> Stad .1.7031430Verblijfsveran<strong>de</strong>ringen binnen <strong>de</strong> Stad .1.8045176Getuigschriften (uittreksels uit <strong>de</strong> bevolkingsregistersen militiegetuigschriften)4.3161.419153.638479Uittreksels uit <strong>de</strong> registers van <strong>de</strong> Burger-272920Beroepsveran<strong>de</strong>ringen172869Adresopzoekingen en inlichtingen . . .2.104265274^Legalisatie van handtekeningen en vooreenslui<strong>de</strong>nd waarmerken van afschriftenAangiften van geboorten (*)2.7154319


4^00Bureau gelegen in hetvoormalige Gemeentehuisvan LakenBureaus gelegen in <strong>de</strong>9 e en 10 e politieaf<strong>de</strong>lingen(voormalige gemeentenvan Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek en vanHaren)Bureau gelegen in <strong>de</strong>5 e politieaf<strong>de</strong>ling (tijdperkvan 15 octobertôt 31 <strong>de</strong>cember 1968)Aangiften van overlij<strong>de</strong>ns (*)3Opstellen van huwelijksdossiers (*) .24An<strong>de</strong>re zaken betreffen<strong>de</strong> <strong>de</strong> BurgerlijkeStand (aanvraag tôt huwelijksafkondigingen,enz.) (*)43Allerlei (inentingen, geboortepremies, enz.)2037177Aanvragen om een rijbewijs5.8312.875105() Te Laken wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong>ze zaken rechtstreeks behan<strong>de</strong>ld door <strong>de</strong> bureaus van <strong>de</strong> Burgerlijke Stand van het2 (1^ district.( : ) Buiten <strong>de</strong> gemel<strong>de</strong> operatiën behan<strong>de</strong>len <strong>de</strong> bureaus van Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek en van Haren ook verschillen<strong>de</strong>zaken die betrekking hebben met an<strong>de</strong>re directies van <strong>de</strong> Stad.(***) Een nieuw verbindingsbureau, gelegen 59 a Stevinstraat en bestemd voor <strong>de</strong> inwoners van <strong>de</strong> 5 <strong>de</strong> af<strong>de</strong>ling,werd op 22 januari 1968 geopend. Se<strong>de</strong>rt 15 oktober 1968, wor<strong>de</strong>n er <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> zaken behan<strong>de</strong>ld als op hetverbindingsbureau van Laken. Aanvankelijk, wer<strong>de</strong>n er alleen rijbewijzen afgeleverd.


KieszakenA. Beweging van het kiezerskorps :Aankomsten in <strong>de</strong> Stad 9.134Mutaties binnen <strong>de</strong> Stad 8.167Afvoeringen 10.712Ambtshalve afvoeringen 461Verbeteringen 1.133B. V eran<strong>de</strong>ringen in <strong>de</strong> burgerlijke staat betreffen<strong>de</strong> het kiezerskorps:l s t e district 2 e districtHuwelijken 759 446Overlij<strong>de</strong>ns 1.065 721Echtscheidingen 107 35Naturaliteit 73 43Toezendingen en uittreksels uit akten betreffen<strong>de</strong><strong>de</strong> burgerlijke staat, uitgaan<strong>de</strong> van an<strong>de</strong>regemeenten (art. 80 van het Burgerlijk Wetboeken art. 6 van <strong>de</strong> algemene on<strong>de</strong>rrichtingenvan 1-4-60) 1.706C. On<strong>de</strong>rzoeken — Inlichtingen :Inlichtingen gevraagd aan an<strong>de</strong>re gemeenten enaan <strong>de</strong> Politie , 150Inlichtingen verstrekt aan an<strong>de</strong>re gemeenten . . 2.762Opzoekingen in <strong>de</strong> bevolkingsregisters en <strong>de</strong>registers van <strong>de</strong> Burgerlijke Stand . . . . 5.46749


D. Schorsing van <strong>de</strong> kiesrechten :Veroor<strong>de</strong>lingen en faillietverklaringen . . . . 1.851In eer herstellingen 81E. Aflevering aan particulieren van uittreksels uit<strong>de</strong> kiezerslijst 50F. Gezworenen bij het Hof van Assisen :Nazien <strong>de</strong>r door het Parket generaal toegezon<strong>de</strong>nuittreksels uit <strong>de</strong> lijst <strong>de</strong>r gezworenen . . . 134Toezending <strong>de</strong>r gerechts<strong>de</strong>urwaar<strong>de</strong>rsexplotentôt oproeping <strong>de</strong>r gezworenen welke nietbereikt v/er<strong>de</strong>n bij dagvaarding 51WETGEVENDE EN PROVINCIALE VERKIEZINGENvan 31 maart 1968.On<strong>de</strong>r <strong>de</strong> talrijke werken die ten laste vielen van hetgemeentebestuur noteren wij :— Het in<strong>de</strong>len van <strong>de</strong> algemene kiezers van Brussel in192 stembureaus ;— Voor <strong>de</strong>ze stembureaus, het samenstellen van 3 lijstge<strong>de</strong>eltenvan 192 in secties ver<strong>de</strong>el<strong>de</strong> kiezerslijsten ;— Het klasseren en uit<strong>de</strong>len <strong>de</strong>r 111.017 oproepingsbrievenopgesteld door <strong>de</strong> Dienst <strong>de</strong>r Kieszaken ;— Het klasseren en uit<strong>de</strong>len van ongeveer 21.000 oproepingsbrievenuitgaan<strong>de</strong> van an<strong>de</strong>re gemeenten van hetKoninkrijk en bestemd voor <strong>de</strong> kiezers die thans te Brusselverblijven ;— Het ophalen en herklasseren van een zelf<strong>de</strong> aantal ontvangstbewijzen;— Het opstellen van 4.957 reisbons met vrij vervoer voor <strong>de</strong>kiezers die zich buiten <strong>de</strong> agglomeratie moeten begeven ;50


— Voorbereiding van het materieel voor elk kiesbureau(briefomslagen, etiketten, lijsten <strong>de</strong>r geschorste kiezers,staten <strong>de</strong>r militairen on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> wapens, aanplakbrieven,enz.).De aan <strong>de</strong> verkiezingen voorafgaan<strong>de</strong> verrichtingen en <strong>de</strong>algemene optelling <strong>de</strong>r stemmen wer<strong>de</strong>n verzekerd door hetop het Justitiepaleis gevestigd hoofdbureau, on<strong>de</strong>r het voorzitterschapen het toezicht van <strong>de</strong> Voorzitter van <strong>de</strong> Rechtbankvan eerste Aanleg.In het arrondissement Brussel, heeft <strong>de</strong> verkiezing van31 maart 1968 <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> resultaten opgeleverd :WETGEVENDE VERKIEZINGENKamer <strong>de</strong>r Volksvertegenwoordigers.33 Volksvertegenwoordigers.Aantalbekomen zetelsLijst 1 (F.D.F.) 5Lijst 2 (Volksunie) 2Lijst 3 — —Lijst 4 (P.S.B. — Simonet) 5Lijst 5 (Kommunistische Partij — Moulin) 1Lijst 6 (P.S.C. — Persoons) 1Lijst 7 (Van<strong>de</strong>n Boeynants — KarteiV.D.B. - C.V.P.) 9Lijst 8 (P.V.V.) 8Lijst 9 (Bond van Linkse Socialisten —Legreve) —Lijst 10 (Kommunistische Partij — Grippa) —Lijst 11 (B.S.P. — Lijst Gel<strong>de</strong>rs) . . . . 2Lijst 12 (Kartel P.S.I. - P.N.P.) . . . .Totaal : 3351


Senaat.17 Senatoren (rechtstreeks verkozen).Aantalbekomen zetelsLijst 1 (F.D.F.) 3Lijst 2 (Volksunie) 1Lijst 3 — —Lijst 4 (P.S.B. — Machtens) 3Lijst 5 (Kommunistische Partij — Blume) . —Lijst 6 (P.S.C. — Lijst Beauthier) . . . —Lijst 7(Lijst Van<strong>de</strong>n Boeynants — KartelV.D.B. - C.V.P.) 4Lijst 8 (P.V.V.) 5Lijst 9 (Bond van Linkse Socialisten —Groslambert) —Lijst 10 (Kommunistische Partij — Rain- —dorf) —Lijst 11 (B.S.P. — Vermeylen) . . . . 1Lijst 12 — . —Totaal: 17PROVINCIALEVERKEEZINGENDistrict Brussel.(Stemt overeen met het kieskanton van Brussel.)Aantal te begeven zetels : 8.Aantalbekomen zetelsLijst 1 (F.D.F.) 2Lijst 2 (Volksunie) —Lijst 3 — —Lijst 4 (B.S.P. — Schouppe) 252


Lijst 5 (Kommunistische Partij — Montfort)Lijst 6Lijst 7 (Kartel V.D.B. - C.V.P.) . . . . 2Lijst 8 (P.V.V.) 2Lijst 9 —Lijst 10 (Kommunistische Partij — DeGenst)Lijst 11 —Lijst 12 (Kartel P.S.I. - P.N.P.) . . . .Totaal : 8HERZIENING DER KIEZERSLIJSTENOvereenkomstig artikel 11 van het Kieswetboek en <strong>de</strong> wetvan 23 juni 1967 werd op 1 juli 1968 overgegaan tôt <strong>de</strong>herziening van <strong>de</strong> lijst <strong>de</strong>r parlements- en gemeenteraadskiezers.De lijsten wer<strong>de</strong>n voorlopig afgesloten op 20 september1968 overeenkomstig artikel 27 van het Kieswetboek.61 klachten wer<strong>de</strong>n neergelegd bij het Schepencollege.Op 10 <strong>de</strong>cember 1968 werd overgegaan tôt <strong>de</strong> <strong>de</strong>finitieveafsluiting van <strong>de</strong> lijsten, overeenkomstig artikel 36 van hetKieswetboek.De herziening heeft <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> uitslagen opgeleverd :Tabel <strong>de</strong>r kiezers ingeschrevenop <strong>de</strong> <strong>de</strong>finitieve lijsten afgesloten op 10 <strong>de</strong>cember 1968.Parlementskiezers : Gemeenteraadskiezers :Mannen : 44.656 Mannen : 45.153Vrouwen : 57.762 Vrouwen : 58.733102.418 103.88653


Af<strong>de</strong>lingenParlementskiezers Uitsluitend gemeenteraadskiezers AlgemenetotalenMannen Vrouwen Totalen Mannen Vrouwen TotalenI eAf<strong>de</strong>ling2.107 2.619 4.726 ' 23 50 73 4.7992 e Af<strong>de</strong>ling3.719 4.893 8.612 65 96 161 8.7733 e Af<strong>de</strong>ling6.190 8.527 14.717 108 170 278 14.9954? Af<strong>de</strong>ling1.775 2.347 4.122 24 52 76 4.1985 e Af<strong>de</strong>ling6.250 8.225 14.475 53 130 183 14.6586 P Af<strong>de</strong>ling2.745 3.825 6.570 101 135 236 6.8067 e Af<strong>de</strong>ling1.924 2.395 4.319 , 12 30 42 4.3618 e Af<strong>de</strong>ling A . . . . 8.514 11.013 19.527 49 140 189 19.7168


Tabel <strong>de</strong>r aanvulliîigslijstcn vastgesteld op 10 <strong>de</strong>cember 1968Parlementskiezers Uitsluitend gemeenteraadskiezers AlgemenetotalenMannen Vrouwen Totalen Mannen Vrouwen Totalen2 e ge<strong>de</strong>elte (personen geborenvanaf 2 mei 1948 tôt1 oktober 1948 inbegrepen)351 329 680 1 3 4 6843 ( ge<strong>de</strong>elte (geboren vanaf2 oktober 1948 tôt 1 mei1949 inbegrepen) . . .473 463 936m33 9394 V ge<strong>de</strong>elte (geboren vanaf2 mei 1949 tôt 1 oktober1949 inbegrepen) . .373 322 695 i 3 4 699Totalen : 1.197 1.114 2.311 2 9 11 2.322L/1


Militaire zakenMILITIE EN OPEISINGEN1. Inschrijving <strong>de</strong>r dienstplichtigen geboren in 1952.812 Belgen wer<strong>de</strong>n ingeschreven in <strong>de</strong> werfreserve.2. Samenstelling van het contingent van 1968.562.268 dienstplichtigen waren bestemd om in het contingentvan 1968 te wor<strong>de</strong>n opgenomen. Het contingentovergegeven aan het recruterings- en selectiecentrumomvatte 567 dienstplichtigen. De overige 1.701 wer<strong>de</strong>nver<strong>de</strong>eld als volgt :Vrijwillige dienstnemers 10Afgevoer<strong>de</strong> en overle<strong>de</strong>n dienstplichtigen . . . 9Vervroeg<strong>de</strong> dienstnemers 69Vrijgelaten dienstplichtigen, op morele grond . . 42Uitgestel<strong>de</strong> dienstplichtigen 1.371Ontheven van <strong>de</strong> werkelijke dienst 60Vrijgesteld op lichamelijk grond 82Voorlopig afgekeurd op lichamelijke grond . . 47Gewetensbezwaar<strong>de</strong>n —Uitgesloten van <strong>de</strong> dienst —Vrijgesteld door <strong>de</strong> Minister van BinnenlandseZaken 7Vrijgelaten krachtens een internationale overeenkomst41.701


3. Vitstel.1.525 aanvragen tôt uitstel wer<strong>de</strong>n ingediend ; 118 dienstplichtigenhebben verzaakt aan het bekomen uitstel.4. Militievergoedingen.75 rechthebben<strong>de</strong>n dien<strong>de</strong>n een aanvrag in tôt het bekomenvan militievergoedingen.5. Vergunningen verleend voor het hou<strong>de</strong>n van postduiven.Aan 10 duivenliefhebbers, le<strong>de</strong>n van 5 maatschappijen,werd toelating tôt het hou<strong>de</strong>n van postduiven gegeven.6. A f gif te van getuigschriften.Wer<strong>de</strong>n afgeleverd :4.863 militiegetuigschriften en bewijzen van aanwezigheidon<strong>de</strong>r <strong>de</strong> wapens ;32 getuigschriften voor vrijwillige dienstneming.7. Briefwisseling.2.509 stukken wer<strong>de</strong>n ingeschreven ;565 oproepingsor<strong>de</strong>rs wer<strong>de</strong>n aan <strong>de</strong> belanghebben<strong>de</strong>novergemaakt.8. Allerlei.278 afschriften wer<strong>de</strong>n eenslui<strong>de</strong>nd verklaard ;171 documenten wer<strong>de</strong>n door een legalisatie van handtekeningvoorzien.9. Gebeurlijke opeising van motorvoertuigen en allerlei goe<strong>de</strong>ren.Met het oog op <strong>de</strong> gebeurlijke opeising van motorvoertuigenen allerlei goe<strong>de</strong>ren, maakte <strong>de</strong> Rijkswacht ons1.0 & 68 opeisingsberichten over die aan <strong>de</strong> belanghebben<strong>de</strong>noverhandigd wer<strong>de</strong>n.821 verou<strong>de</strong>r<strong>de</strong> opeisingsberichten, zon<strong>de</strong>r nut gewor<strong>de</strong>n,wer<strong>de</strong>n ingetrokken en naar <strong>de</strong> Rijkswacht teruggezon<strong>de</strong>n.57


MILITAIREN MET ONBEPAALDVERLOFDe militaire overheid maakte aan <strong>de</strong> Stad Brussel2.170 steekkaarten mo<strong>de</strong>l A over, betreffen<strong>de</strong> militairenmet onbepaald verlof, onlangs te Brussel gevestigd.3.427 adviezen van aanwijzing, 873 steekkaarten mo<strong>de</strong>l D(<strong>de</strong>finitief verlof) en 7 we<strong>de</strong>roproepingsor<strong>de</strong>rs mo<strong>de</strong>l Kwer<strong>de</strong>n aan <strong>de</strong> belanghebben<strong>de</strong>n afgeleverd.51 toelatingen tôt vestiging in het buitenland wer<strong>de</strong>ngevizeerd.321 vrachtbrieven. alsme<strong>de</strong> politieverslagen (opgemaaktvoor <strong>de</strong> militaire overheid) wer<strong>de</strong>n behan<strong>de</strong>ld.Aan <strong>de</strong> Rijkswacht wer<strong>de</strong>n 2.706 staten van in <strong>de</strong> toestandvan militairen ontstane wijzigingen overgemaakt.Eveneens wer<strong>de</strong>n aan an<strong>de</strong>re gemeenten 1.572 steekkaartenmo<strong>de</strong>l A toegezon<strong>de</strong>n.


Hoofdstuk IIIFinanciënAFDELING AAlgemene comptabilité^.Begroting 1968 : goedgekeurd door <strong>de</strong> Bestendige Deputatie<strong>de</strong> 9 februari 1968.Uitkomst gewone begroting eigenlijk dienstjaar: mali 1.774.903 frank.Rekening 1967 : Uitkomst gewone dienst eigenlijk dienstjaar :mali 17.419.178 frank.Aantal opgestel<strong>de</strong> betalingsbevelen : 16.901.Wed<strong>de</strong>n en kin<strong>de</strong>rbijslagen.Maan<strong>de</strong>lijkse en toevallige bezoldigingen. — Aantal bezoldig<strong>de</strong>beambten : 2.162 in vast verband en 625 in tij<strong>de</strong>hjkverband.Uitbetaling achterstallige bezoldigingen: 2.133.Renten voor arbeidsongevallen : 51.Aan <strong>de</strong> Bijzon<strong>de</strong>re Kas voor Kin<strong>de</strong>rbijslagen betaal<strong>de</strong> bijdragenvoor beambten die niet aan <strong>de</strong> Sociale Zekerneiûon<strong>de</strong>rworpen zijn : 3.585 bijdragen.Aantal beambten on<strong>de</strong>rworpen aan <strong>de</strong> R.M.Z. : 1.055.Maan<strong>de</strong>lijkse vereffen<strong>de</strong> kin<strong>de</strong>rbijslagen aan 1.432 beambtenin vast verband en 124 beambten in tij<strong>de</strong>hjk verband.59


Gemeentelijke pensioenen.Aantal vereffen<strong>de</strong> pensioenen : 3.465.Aantal gevallen van hulpverlening : 11.Aantal pensioenherzieningen : 1.312.Gemeenteschuld.1) Op <strong>de</strong> markt geplaatste leningen : nihil.2) Vervroeg<strong>de</strong> terugbetalingen : nihil.3) Uit<strong>de</strong>lgingen :De laatste vervaldag van <strong>de</strong> lening Brussel 1953 (275 miljoen)viel op 15 november 1968. Van 1954 tôt 1967werd <strong>de</strong>ze lening afgelost bij jaarlijkse tranches van9.625.000 frank ; het in 1968 terugbetaal<strong>de</strong> saldo bedroeg140.250.000 frank (9.625.000 frank gewone uitgaven +130.625.000 frank buitengewone uitgaven).4) Leningen opgenomen bij het Gemeentekrediet voor gesubsidieer<strong>de</strong>buitengewone werken :Aantal aangevraag<strong>de</strong> en goedgekeur<strong>de</strong> leningen : 13.Totaal bedrag : 94.230.000 frank.AFDELING BGemeentebelastingen.Aantal belastingen : 38.Aantal reglementshernieuwingen : 11.Aantal reglementswijzigingen : 1.Aantal ingekohier<strong>de</strong> artikels : 67.993.Vastgestel<strong>de</strong> rechten : 199.121.842 frank.60


Beurzen en markten.WarenbeursMarktenEffectenbeursfr,Nettoopbrengst336.7722.119.0023.242.218Gemeentelijke vleeskeuring. — Aantal inbeslagnemingen :Ingewan<strong>de</strong>n : 16 stukken.Gevogelte : 4.559 stukken.Wild : 135 stukken + 71 kg.Vis : 16.566 kg.Schaaldieren : 377 kg.kaas : 181 dozen.Kadaster.Aantal verrichtingen betreffen<strong>de</strong> <strong>de</strong> kadastrale herziening837Aantal opmetingen 942Aantal expertises 1.322Berekening ge<strong>de</strong>eltelijke kadastrale inkomens (belastingop het meubilair) 1.213AFDELING CContrôle <strong>de</strong>r ontvangsten.Aantal geboekte invor<strong>de</strong>ringsstaten : 7.636.Aantal door <strong>de</strong> dienst opgemaakte invor<strong>de</strong>ringsstaten : 70.Nazicht van <strong>de</strong> kassen en <strong>de</strong> provisies.Aantal kassen : 194.Aantal verrichte verificaties : 376.61


Hoofdstuk IVStadseigendommenen Han<strong>de</strong>lAantal aan het Collège voorgeleg<strong>de</strong> zakengeduren<strong>de</strong> het jaar 1968 : 1.159.A. — VERVREEMDING VAN ONROERENDEGOEDERENDe tabel I hierna geeft in bijzon<strong>de</strong>rhe<strong>de</strong>n <strong>de</strong> in 1968verwezenlijkte verkopingen voor een totaal bedrag van38.230.002 frank tegen 12.170.270 frank in 1967.Zes bouwgron<strong>de</strong>n von<strong>de</strong>n, geduren<strong>de</strong> het voorbije jaar, eenkoper.Meer<strong>de</strong>re verkavelingen liggen ter studie en namelijk <strong>de</strong>zevan <strong>de</strong> Haagwin<strong>de</strong>nlaan en <strong>de</strong> Stalkruidlaan, Ro<strong>de</strong> Kruislaanen <strong>de</strong> Romeinse steenweg, Frans Vekemansstraat.An<strong>de</strong>rzijds heeft <strong>de</strong> Stad bouwvergunningen bekomen voorenkele gron<strong>de</strong>n die gelegen zijn in <strong>de</strong> Frans Vekemansstraat.B. — ALLERLEI ONROERENDE VERRICHTINGENEr werd, in 1968, overgegaan tôt het verlij<strong>de</strong>n van vijfkwijtingsakten, betrekking hebben<strong>de</strong> op <strong>de</strong> koopprijs van <strong>de</strong>goe<strong>de</strong>ren die <strong>de</strong> Stad toebehoor<strong>de</strong>n.C. — VERHURINGENDe tabel II l?at toe <strong>de</strong> belangrijkheid van <strong>de</strong> onroeren<strong>de</strong>eigendom van <strong>de</strong> Stad evenals <strong>de</strong> schommelingen te waar<strong>de</strong>ren.63


De totale ontvangst van huurgel<strong>de</strong>n bedroeg in 1968,79.097.025 frank vermeer<strong>de</strong>rd met 1.885.184 frank ontvangstengeboekt op vroegere dienstjaren, tegen 78.061.446 frankin 1967 en 75.448.908 frank in 1966.Bij gelegenheid van het afsluiten van nieuwe overeenkomstenen <strong>de</strong> hernieuwing van <strong>de</strong> han<strong>de</strong>lshuurcelen, wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong>huurgel<strong>de</strong>n gelei<strong>de</strong>lijk verbon<strong>de</strong>n aan <strong>de</strong> schommelingen vanhet prijsin<strong>de</strong>xcijfer bij consumptie.Daarenboven naargelang <strong>de</strong> verhoging van dit in<strong>de</strong>x wer<strong>de</strong>n,geduren<strong>de</strong> 1968, meer<strong>de</strong>re huurgel<strong>de</strong>n aangepast.De ontvangsten van het Koninklijk Cirkus belopen 2 miljoen549.621 frank voor het seizoen 1968-1969, geduren<strong>de</strong>hetwelk er 183 voorstellingen plaats grepen (geduren<strong>de</strong> 1967-1968 : een ontvangst van 2.787.351 frank voor 189 voorstellingen).Voor het geheel <strong>de</strong>r Magdalenazaal beliepen <strong>de</strong> totale ontvangsten,voor het jaar 1968 : 2.370.000 frank (seizoen 1967-1968 : 2.400.000 frank).Wat betreft het voormalig gemeentehuis van Laken, wer<strong>de</strong>nin <strong>de</strong> loop van het seizoen 1968-1969, 79 bezettingen van <strong>de</strong>feestzalen vastgesteld (seizoen 1967-1968 : 70 bezettingen).De ontvangsten belopen 140.865 frank voor <strong>de</strong> bezettingsbijdragenen 104.000 frank voor het gebruik van het mobilairen <strong>de</strong> blijven<strong>de</strong> versiering (seizoen 1967-1968 : respectievelijk136.562 frank en 115.200 frank).De mo<strong>de</strong>rnisatie van <strong>de</strong> grote huizen <strong>de</strong>welke bedrijvigwerd voortgezet, liet toe tôt <strong>de</strong> verhuring over te gaan van <strong>de</strong>gemo<strong>de</strong>rniseer<strong>de</strong> appartementen van het gebouw Anspachlaan,53, en van <strong>de</strong> appartementen en winkels van <strong>de</strong> resi<strong>de</strong>ntiëlegebouwen opgericht op <strong>de</strong> hoek van <strong>de</strong> Tribunestraat(Parlementsgalerij) en van <strong>de</strong> Zuidstraat, 133 (hetzij in totaal :63 appartementen, 54 flatten en 4 winkels).64


An<strong>de</strong>rzijds zijn <strong>de</strong> herstellings- en hernieuwingswerken van<strong>de</strong> gebouwen gelegen Hoe<strong>de</strong>nmakersstraat, 3-5, die door <strong>de</strong>Stad wer<strong>de</strong>n aangeworven, juist beëindigd, en werd onmid<strong>de</strong>llijktôt <strong>de</strong> verhuring overgegaan.** *De dienst <strong>de</strong>r Stadseigendommen gelastte zich eveneens methet voorlopig beheer, vanaf <strong>de</strong> aanschaffing tôt op het ogenblikvan <strong>de</strong> afbraak, van een nieuwe reeks huizen aangekochtof onteigend, om re<strong>de</strong>n van openbaar nut, namelijk met hetdoel op <strong>de</strong> stadsvernieuwing en <strong>de</strong> strijd tegen <strong>de</strong> krotwoningenin <strong>de</strong> « Krakeel-, Dinant-, Mathieu Desmaréstraat en <strong>de</strong>Antwerpsesteenweg wijken.Zodra het mogelijk is wordt overgegaan tôt <strong>de</strong> afbraak, tenein<strong>de</strong> <strong>de</strong> gron<strong>de</strong>n af te staan, on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re, voor het bouwenvan sociale woningen door <strong>de</strong> plaatselijke verenigingen.Aankopingen in 1968.~ Brussel l s t e district : 32 huizen (91 in 1967).— Wijk Antwerpsesteenweg : 207 huizen.— Brussel 2 e district (inbegrepen Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek enHaren) : 17 huizen (22 in 1967).Daarenboven wer<strong>de</strong>n 13 innemingen en gron<strong>de</strong>n aangekocht.Afbraken in 1968.— Brussel l s t e district : 62 huizen.— Brussel 2 e district (inbegrepen Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek enHaren) : 31 huizen.65


ONTABEL I.OsVervreemding van onroeren<strong>de</strong> goe<strong>de</strong>ren geduren<strong>de</strong> het jaar 1968.Ligging van het goedInhoud<strong>de</strong>r lotenin m 2DataInstrumenteren<strong>de</strong>notarisInzetprijsFr.BekomenprijsFr.Ristorno'sdoor <strong>de</strong>notarissenAilerleionkostena) Vervreemding bij wijze vanopenbare toewijzing.Hul<strong>de</strong>rgemlaan hoek van <strong>de</strong> Stalkruidlaan(loten 147 en 148) .811,692 aprilLevie974.500974.50033.395Oorlogskruisenlaan (lot 53) . .206,5011juniKnops454.300454.3007.710Oorlogskruisenlaan (lot 54) . .220,3219 novemberDe Coster484.700484.70016.073Lenteklokjeslaan (lot 137) . . .348 —19 novemberDe Wever487.200546.00015.4231.586,512.400.700 2.459.500 72.601


Ligging van het goedInhoud<strong>de</strong>r lotenin m 2DataInstrumenteren<strong>de</strong>notarisInzetprijsFr.BekomenprijsFr.Ristorno'sdoor <strong>de</strong>notarissenAllerleionkostenb) On<strong>de</strong>rhandse afstan<strong>de</strong>n.Trapstraat n 19/21 - 23/25 -27/29 en 31Versailleslaan, Laskouter-, Beizegem-en Japanse Torenstraat .Gron<strong>de</strong>n gelegen An<strong>de</strong>rlechtsesteenweg,Gierstraat, Loofstraaten Pottenbakkersstraat . . .2 huizen gelegen Heizelstraat, 120en 136Aar<strong>de</strong>weg n 1 ' 38 (<strong>de</strong>el) . . . .Aar<strong>de</strong>weg n r 38 (<strong>de</strong>el) . . . .407,8015.445_756,02218,—98,79102,9914 mei21 mei25 juni18 juli22 augustus8 oktoberMoyersoenComité tôtaankoop vanonroeren<strong>de</strong>goe<strong>de</strong>renId.WackersBeernaertVan<strong>de</strong>rkelen6.426.74223.606.8004.871.915475.80098.790102.99017.028,6035.583.037


Ligging van het goedInhoud<strong>de</strong>r lotenin m 2DataInstrumenteren<strong>de</strong>notarisInzetprijsFr.BekomenprijsFr.Ristorno'sdoor <strong>de</strong>notarissenAllerleionkostenc) Ruilingen.2 huizen gelegen Bondsstraat,21/23 (ruiling zon<strong>de</strong>r opleg)331 —27 februariBrochée2 percelen grond gelegen Oorlogskruisenlaan(ruiling met opleg).107,9030 aprilAdministratieveakte197.465438,90197.465


TABEL IIBeheer <strong>de</strong>r onroeren<strong>de</strong> goe<strong>de</strong>ren. — Toestand op 31 <strong>de</strong>cember 1968.Aantal onroeren<strong>de</strong> goe<strong>de</strong>renWijkenGebouwenverhuurd inhun geheelGebouwenverhuurdper ge<strong>de</strong>elteGron<strong>de</strong>nTotaalAantalverhuringenPrivaat domcin.12636856385336255011610481341300186220Ten algemene nutte aangekocbte eigendommen.Winkels on<strong>de</strong>r het Paleis van Schone Kunsten .1238420686121—32917012119733944411


Aantal onroeren<strong>de</strong> goe<strong>de</strong>renWijkenGebouwenverhuurd inhun geheelGebouwenverhuurdper ge<strong>de</strong>elteGron<strong>de</strong>nTotaalAantalverhuringenMei CRFPACHT verhuur<strong>de</strong> gron<strong>de</strong>n . . . .46Magdalenazaal en Bortiergalerij . . . .911014Drink hall, sanitaire instell., benzinestations .1166Legaten3147Bestendig domein . . .5275983Niet btbouw<strong>de</strong> domein145145130Voormalig gemeentehuis van Laken .1121er Kamerenbos1515Mid<strong>de</strong>nhallen112Heizelvlakte18Totaal475 + 461 +154 =1.0901.915In vergelijking met 1967+ 311— 105


D. — WERKENGeduren<strong>de</strong> het jaar 1968 werd het gewoon on<strong>de</strong>rhoud van<strong>de</strong> gebouwen verzekerd zoals tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> vorige jaren met ditverschil dat er tevens begonnen werd met <strong>de</strong> grote on<strong>de</strong>rhoudswerkenzoals vernieuwing van buitenschrijnwerkerij,daken en <strong>de</strong> schil<strong>de</strong>ring van trappehuizen.Voor wat betreft <strong>de</strong> mo<strong>de</strong>rnisering van het stadspatrimoniumwer<strong>de</strong>n <strong>de</strong> werken aan het appartementsgebouw gelegenop <strong>de</strong> hoek van <strong>de</strong> Zuidstraat en <strong>de</strong> Bogaar<strong>de</strong>nstraat, die inaugustus 1966 aangevangen wer<strong>de</strong>n, ein<strong>de</strong> april 1968 opgeleverd.Tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> maand augustus 1968 werd een aanvang genomenmet <strong>de</strong> bouw van het complex voor bejaar<strong>de</strong> gezinnente Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek. Deze realisatie, die 40 woningenevenals gemeenschappelijke zalen omvat, zal beëindigd wor<strong>de</strong>nbegin 1970.De werken aan het gebouw Anspachlaan, 53, wer<strong>de</strong>n voltooi<strong>de</strong>n <strong>de</strong> appartementen kon<strong>de</strong>n in huur gegeven wor<strong>de</strong>nbegin februari 1969.Ver<strong>de</strong>r werd in het Koninklijk Cirkus het lichtorgel en verschillen<strong>de</strong>binnenuitrustingen vervangen.In <strong>de</strong> Magdalenazaal wer<strong>de</strong>n <strong>de</strong> schil<strong>de</strong>rwerken van <strong>de</strong>grote feestzaal en <strong>de</strong> gemeenschappelijke <strong>de</strong>len van hetbureaucomplex vernieuwd. Het ge<strong>de</strong>elte van het gebouw datgeteisterd werd door een brand werd hersteld.Ein<strong>de</strong> 1968 werd een mo<strong>de</strong>rniseringsprogramma van hetstadspatrimonium door het Collège aanvaard. Deze vernieuwingzal over een pério<strong>de</strong> van ongeveer 10 jaar gespreidwor<strong>de</strong>n en is inge<strong>de</strong>eld in 3 groepen :1) Afbraak van <strong>de</strong> gebouwen die niet vatbaar zijn voor mo<strong>de</strong>rnisering,bv. Artevel<strong>de</strong>straat. De voorstudie van dit ontwerpis thans beëindigd en <strong>de</strong> werken zou<strong>de</strong>n kunnenaanvangen tij<strong>de</strong>ns het twee<strong>de</strong> semester van 1970.2) Mo<strong>de</strong>rnisering van <strong>de</strong> gebouwen die nog in goe<strong>de</strong> staatverkeren. Hier wordt vooral geduid op <strong>de</strong> eigendommenvan <strong>de</strong> centrale lanen waarvan <strong>de</strong> gelijkvloerse verdiepin-71


gen door <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rschei<strong>de</strong>ne huur<strong>de</strong>rs wer<strong>de</strong>n gemo<strong>de</strong>rniseer<strong>de</strong>n waarvan <strong>de</strong> verdiepingen aangepast kunnen wor<strong>de</strong>n.3) Verkoop van <strong>de</strong> geïsoleer<strong>de</strong> eigendoramen die geen bijzon<strong>de</strong>rewaar<strong>de</strong> vertegenwoordigen voor het patrimonium.Samenvatten<strong>de</strong> tabel van <strong>de</strong> werken.1) Grote en huuron<strong>de</strong>rhoudswerken.Werken uitgevoerd door <strong>de</strong> aannemers aangeduiddoor aanbesteding fr. 5.278.7092) Werken uitgevoerd door verschillen<strong>de</strong> diensten1.109.1773) Werken uitgevoerd door toedoen van <strong>de</strong> privatesector 2.560.7364) Mo<strong>de</strong>rnisering.— Oprichting van een appartementsgebouwop <strong>de</strong> hoek van<strong>de</strong> Zuidstraat en <strong>de</strong> Bogaar<strong>de</strong>nstraat16.658.600— Oprichting van een woningencomplexvoor bejaar<strong>de</strong> gezinnente Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek. 4.408.400— Afwerking van het gebouwAnspachlaan, 53 2.526.051— Werken uitgevoerd in het KoninklijkCirkus 5.170.705— Werken uitgevoerd in <strong>de</strong> Magdalenazaal613.50129.377.25738.325.87972


Opmetingen.Bij gebrek aan personeel wer<strong>de</strong>n <strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong> opmetingennodig voor <strong>de</strong> verkopingen, evenals het opstellen van <strong>de</strong>verschillen<strong>de</strong> dossiers voor <strong>de</strong> verkavelingsaanvragen toevertrouwdaan <strong>de</strong> privé sector.E. — ORGANISMEN WAAR DE STADAANGESLOTEN IS/. — N.V. « De Brusselse Haard ».De zes beheer<strong>de</strong>rsmandaten aan <strong>de</strong> Stad voorbehou<strong>de</strong>n zijnnu toegekend aan <strong>de</strong> heer Burgemeester Cooremans, <strong>de</strong>heer Schepen Morelle en <strong>de</strong> heren Gemeenteraadsle<strong>de</strong>n Mergam,Pellegrin, Leblanc en Schouppe.Een mandaat van commissaris is toevertrouwd aan <strong>de</strong>heer Van<strong>de</strong>kerckhoven, Gemeenteraadslid.Er werd voor het dienstjaar 1968 geen divi<strong>de</strong>nd uitgekeerd.2. — Cooperatieve Vennootschap «De Lakense Haard».Drie beheer<strong>de</strong>rsmandaten zijn aan <strong>de</strong> Stad voorbehou<strong>de</strong>n.Ze zijn nu gehou<strong>de</strong>n door <strong>de</strong> heer Schepen De Rons, door <strong>de</strong>heer De Boeck en Mevr. Avella, Gemeenteraadsle<strong>de</strong>n.Een mandaat van commissaris is toevertrouwd aan <strong>de</strong>heer Deschuyffeleer, Gemeenteraadslid.Voor het jaar 1968 werd er geen divi<strong>de</strong>nd uitgekeerd.3. « S.A. du Logement <strong>de</strong> l'Agglomération Bruxelloise ».De Stad wordt bij <strong>de</strong>ze vennootschap vertegenwoordigddoor <strong>de</strong> heer Schepen De Rons en <strong>de</strong> heren Gemeenteraadsle<strong>de</strong>nMergam en Van<strong>de</strong>kerckhoven. Daarenboven, bij het73


ollege van Commissarissen heeft Mevr. Servaes, Gemeenteladsïid,een mandaat.Voor het jaar 1968 werd er geen divi<strong>de</strong>nd uitgekeerd./. — Cooperatieve Vennootschap « Société Régionale duLogement pour le Grand <strong>Bruxelles</strong> » (Sorelo).Bij dit organisme heeft <strong>de</strong> Stad een beheer<strong>de</strong>rsmandaat, nutoevertrouwd aan <strong>de</strong> heer Leblanc, Gemeenteraadslid.Voor het jaar 1968 werd er geen divi<strong>de</strong>nd uitgekeerd.5. — Naamloze Kredietvennootschap voor het ArrondissementBrussel - « De Economische Woning ».Bij dit vennootschap bezit <strong>de</strong> heer Schepen De Rons eenbeheer<strong>de</strong>rsmandaat.Het aan <strong>de</strong> Stad uitgekeerd divi<strong>de</strong>nd voor 1968 beloopt40.000 frank.6. — N.V. Zeekanaal en Haveninrichtingen van Brussel.De Stad wordt bij <strong>de</strong> Raad van Beheer vertegenwoordigddoor drie beheer<strong>de</strong>rs : <strong>de</strong> heren De Boeck, Deschuyffeleer enMevr. Avella, Gemeenteraadsle<strong>de</strong>n.De jaarlijkse rente van 363.886 frank welke <strong>de</strong> Stad toekomtis voor 1968 betaald gewor<strong>de</strong>n.Er wordt geen divi<strong>de</strong>nd toegekend.7. — V.Z.W.D. « Le Centenaire ».Volgens <strong>de</strong> statuten, zijn van rechtswege lid van <strong>de</strong> Beheerraad,<strong>de</strong> heer Burgemeester, in hoedanigheid van voorzitter,en <strong>de</strong> heren Schepenen die in hun bevoegdheid <strong>de</strong> OpenbareWerken, het On<strong>de</strong>rwijs en <strong>de</strong> Stadseigendommen hebben, inhoedanigheid van on<strong>de</strong>rvoorzitters.74


Bij toepassing van <strong>de</strong> overeenkomst welke <strong>de</strong> concessie vanhet recht <strong>de</strong> Eeuwfeestpaleizen en hun bijgebouwen te bezettenen uit te baten beheerst, werd <strong>de</strong> Stad, voor het jaar 1968,een bijdrage betaald van 1.100.000 frank, rekening hou<strong>de</strong>ndmet <strong>de</strong> stijging van <strong>de</strong> prijsin<strong>de</strong>x bij consumptie.F. — AFDELING HANDELA. Wekelijkse rustdag.Geen enkel n. : euw vak in nering en ambacht heeft het on<strong>de</strong>rwerpuitgemaakt van een besluit, genomen in toepassing van<strong>de</strong> wet waarbij <strong>de</strong> wekelijkse rustdag wordt ingesteld.Dientengevolge was <strong>de</strong> werkzaamheid op dit gebied natuurlijkvereenvoudigd. Alleen wer<strong>de</strong>n geregistreerd :13 nieuwe inschrijvingen van han<strong>de</strong>laars die een rustdaggekozen hebben ;19 inschrijvingen van wijzigingen.Niettemin heeft het Collège, tij<strong>de</strong>ns dit zelf<strong>de</strong> boekjaar,7 besluiten eenomen hou<strong>de</strong>n<strong>de</strong> afwijking van <strong>de</strong> weKelijKserustdag, ter gelegenheid van buurtfeesten, kermissen en em<strong>de</strong>jaarsfeesten.B. Buitenbetrekkingen.te lossen.zakelijk maakten.C. Waarborgen en financiële borgstellingen.75IIIII1 234 5 é7


werktuigen en goe<strong>de</strong>ren, bestemd om tentoongesteld te wor<strong>de</strong>nter gelegenheid van jaarmarkten, tentoonstellingen eninternationale salons, die gehou<strong>de</strong>n wor<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> Eeuwfeestpaleizen,met <strong>de</strong> me<strong>de</strong>werking en on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> bescherming van<strong>de</strong> Internationale Jaarmarkt van Brussel.D. Toegang tôt het beroep.Ingevolge <strong>de</strong> beslissing van het Collège, betreffen<strong>de</strong> <strong>de</strong> herinrichtingvan het Vreem<strong>de</strong>lingen- en getuigschriftbureau,heeft<strong>de</strong> Han<strong>de</strong>lsaf<strong>de</strong>ling, belast met het overnemen van <strong>de</strong> functievoor het afleveren van activiteitsattesten, <strong>de</strong> daaraangaan<strong>de</strong>werkzaamhe<strong>de</strong>n aangevangen.De overname ervan is geheel verwezenlijkt se<strong>de</strong>rt <strong>de</strong> maand<strong>de</strong>cember 1968.Talrijke laattijdige aanvragen zijn in <strong>de</strong> loop van <strong>de</strong> laatsteweken van het jaar behan<strong>de</strong>ld geweest.76


PolitieI. Misda<strong>de</strong>n, wanbedrijven en overtredingen - algemenestatistiek.A) Misda<strong>de</strong>n en wanbedrijven tegen <strong>de</strong> openbare or<strong>de</strong>.B) Misda<strong>de</strong>n en wanbedrijven tegen personen.C) Misda<strong>de</strong>n en wanbedrijven tegen eigendommen.D) Inbreuken voorzien bij spéciale wetten.E) Algemeenhe<strong>de</strong>n.F) Vergelijken<strong>de</strong> statistieken (opgemaakte P.V. - Brand- Jeugdbescherming - Diefstal auto's - an<strong>de</strong>re diefstallen).II.Aanhoudingen.A) Algemene statistiek.B) Vergelijken<strong>de</strong> statistiek.C) Aanhoudingen uitgevoerd op <strong>de</strong> openbare weg vanpersonen in C.S.B. gesignaleerd.III. Ze<strong>de</strong>ndienst.A) Inrichtingen gesloten bij beslissing van <strong>de</strong> heer Burgemeester(art. 11 van het wetsbesluit van 14 november1939).B) Vergelijken<strong>de</strong> statistiek van <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoeken inzakeschennis van <strong>de</strong> eerbaarheid.77


IV. Parket van <strong>de</strong>Poliîierechtbank.A) Algemene statistiek.B) Vergelijken<strong>de</strong> statistiek.V. Inbreuken inzake wegverkeer.A) Vergelijken<strong>de</strong> statistiek.B) Maan<strong>de</strong>lijks overzicht.VI. Personeel.VII. Rollend materieel.A) Omstandig overzicht op 31 <strong>de</strong>cember 1968.B) Aantal kilometers afgelegd door <strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong>categorieën voertuigen.VIII. Transmissiematerieel.IX. Bewapening.X. School voor politieagenten.XI. Hon<strong>de</strong>nbriga<strong>de</strong>.78


I. Algemene statistiek van misda<strong>de</strong>n en wanbedrijven,MISDADEN, WANBEDRIJVENJanuari Febr. Maart AprilA) Misda<strong>de</strong>n en wanbedrijventegen <strong>de</strong> openbare rust.Aanslagen en samenzweringen tegen <strong>de</strong> Koningen tegen <strong>de</strong> Koninklijke familie enNamaking en vervalsing van openbare effectenof van bankbiljetten, openbare of pri-Erediensten (inbreuken dienaangaan<strong>de</strong>) . .Vernieling of beschadiging van graven, openbaremonumenten en kunstvoorwerpen, ti-513167Versprei<strong>de</strong>n of uitgeven van geschriften zon<strong>de</strong>rvermelding van naam van <strong>de</strong> schrijverOntvluchting van gevangenenGewoonlijk voorwerpen naar <strong>de</strong> kantoren van<strong>de</strong> berg van barmhartigheid brengen voor21141Valse munt (vervalsing of uitgifte) . . . .Valsheid in geschriften en telegrammen (vervalsingvan certificaten, paspoorten) . . .Valse getuigenis, omkoping van getuigen, valseverklaring van <strong>de</strong>skundige of tolk . .Inmenging in <strong>de</strong> openbare ambten . . . .Valse naam aannemen, zich onwettig titelsvan a<strong>de</strong>l toekennen, onwettig eretekens,716281453493680


maangegeven aan <strong>de</strong> polirie geduren<strong>de</strong> het jaar 1968.EN OVERTREDINGENMei Juni Juli Aug. Sept. Okt. Nov. Dec. TIf482332313221211311136655376151311141124414116


Weerspannigheid en smaad tegen dragers vanhet openbaar gezag of van <strong>de</strong> openbaremachtGckwalificeer<strong>de</strong> landloperijGewone landloperijBijzon<strong>de</strong>re landloperijB) Misda<strong>de</strong>n en wanbedrîjventegen personen.Overspel en me<strong>de</strong>plichtigheid. On<strong>de</strong>rhoud vanbijzit in <strong>de</strong> echtelijke woonstTe von<strong>de</strong>ling leggen en verlaten van kin<strong>de</strong>renVerlating van familieArbeidsongevallenMoordPoging tôt moordAanranding op <strong>de</strong> eerbaarheidAanslag op <strong>de</strong> persoonlijke vrijheid . . . .VruchtafdrijvingDubbel huwelijkVrijwillige slagen of verwondingen . . . .Onvrijwillige slagen of verwondingen . . .Slagen of verwondingen die <strong>de</strong> dood veroorzaken,doch zon<strong>de</strong>r het oogmerk om tedo<strong>de</strong>nLaster, eerroof, lasterlijke aangifte en grovebeledigingenKnevelarij en verduistering door openbareambtenarenOmkoping van openbare ambtenaren of officierenof van personen met een openbaredienst belastAanhitsing tôt ontucht en ontvoering vanmin<strong>de</strong>rjarigen82


Mei Juni Juli Aug. Sept. Okt. Nov. Dec. Totaal...162252220110917244141710314598216143179751610190187113147151213108618011513981156185207571717153718919319334142065120311217862121774168411016925316616788946232108S21.1412.22;î4:5-1


Vcrnieling (door beschieting, enz...) . . . .TweegevechtOntvoering, heling, on<strong>de</strong>rdrukking, on<strong>de</strong>rschuivingof on<strong>de</strong>rstelling van kin<strong>de</strong>ren . .VergiftigingOnwettige uitoefening van <strong>de</strong> geneeskun<strong>de</strong> .Vervalsing van dranken en eetwaren . . .Onvrijwillige doding (uit gebrek aan voorzorg)Kin<strong>de</strong>rmoordBegrafenissenDoodsbedreigingenDoodslagPoging tôt doodslagOpenbare schennis van <strong>de</strong> goe<strong>de</strong> ze<strong>de</strong>n .Ou<strong>de</strong>rmoordBanbreuk van toezichtOnwettige opsluitingVerkrachtingC) Misda<strong>de</strong>n en wanbedrijventegen eigendommen.Misbruik van vertrouwenVereniging van misdadigersBomaanslagenBedrieglijke bankbreuk en bedrog bij eenfaillissementBraak van afsluitingZegelverbrekingNamaking of vervalsing van stempels, zegelsen merken, gebruik van nagemaakte of vervalstestempels, zegels, merken, enz. . . .Vernieling van afsluitingen, verplaatsing ofverwij<strong>de</strong>ring van grenspalen en hoekbomen.84


Mei Juni Juli j Aug. Sept. Okt. Nov. Dec. Totaal113320101617111421112153111911411881521183331211522159132421731303317711146561918415639119721510221201341619161562111143822285


Januari Febr. Maart AprilVerduistering 23 14 13Uitgifte van chèques zon<strong>de</strong>r <strong>de</strong>kking . . . 17 4 5Oplichting 6 5 6Afpersing (chantage) 2 — 1Afzetterij 13 13 15Prijsverhoging of -verlaging van eetwaren,goe<strong>de</strong>ren of openbare effecten door bedrieglijkemid<strong>de</strong>len, onwettige verhoging,voorraadOnvrijwillige brandstichting 5 6 3Vrijwillige brandstichtingLoterijenSpeelhuizenPandhuizenRoverij — Plun<strong>de</strong>rijHeling en bedrieglijke heling | 65 | 40 !Onttrekking en verduistering van inbeslaggenomenvoorwerpen en staatsgel<strong>de</strong>n . . .Verdovingsmid<strong>de</strong>len |Ingebeel<strong>de</strong> wisselsWoonstschending |Schending van het briefgeheim . . . .Eenvoudige diefstal 187 222 222Poging tôt eenvoudige diefstal 20 32 24Diefstal on<strong>de</strong>r verzwaren<strong>de</strong> omstandighe<strong>de</strong>n . 233 214 206AccijnzenD) Inbreuken,voorzien door spéciale werfen.PrijzenaanplakkingKrenkingen van het krediet van <strong>de</strong> Staat .Geneeskun<strong>de</strong>Wapens (wet van 3-1-1933)Jacht86


Mei Juni Juli Aug. Sept. Okt. Nov. Dec. Totaal2066216235934193172051105716336116121618206218351743169418821194715675161692117436217181081121791162392362177611062612422823193110993315353131892624822599116716812383126342038681111422542911737172912.4393022.59927I87


Spoorwegen en tramsLeurhan<strong>de</strong>l (K.B. van 28-11-1939) . . . .Geestrijke drankenDeserties en afwezighe<strong>de</strong>nAuteursrechtenGevaarlijke, ongezon<strong>de</strong> en hin<strong>de</strong>rlijke inrichtingenVeeziekteUitdrijvingKiesbedrogFiscaal bedrogOpenbare dronkenschapKieswettenSchoolwettenOnmid<strong>de</strong>llijke doodLuchtvaartBeledigingen tegenover <strong>de</strong> Koninklijke Familie,prenten, zinnebeel<strong>de</strong>n, geschriften,drukwerk (wet van 6-4-1847)Verduistering (K.B. van 30-8-1939) . . . .Betaling <strong>de</strong>r lonen aan werklie<strong>de</strong>n (wet van15-8-1897)Arbeidsvergunning (K.B. van 30-9-1939) . .VisvangstReisduivenVreem<strong>de</strong>lingenpolitie (telling)PostZeevaartpolitieGezondheidspolitie op <strong>de</strong> huisdieren . . . .Vervolgingen krachtens <strong>de</strong> wet van 8-4-1965op <strong>de</strong> jeugdbeschermingBescherming van kin<strong>de</strong>ren in <strong>de</strong> leurhan<strong>de</strong>len <strong>de</strong> wet betreffen<strong>de</strong> <strong>de</strong> arbeid van vrouwenen kin<strong>de</strong>ren in <strong>de</strong> industriële on<strong>de</strong>rnemingen(wetten van 26-8-1888 en 13-12-1889)


Mei Juni Juli Aug. Sept. Okt. Nov. Dec. Totaal111429111673603701634116561562186971517147113114183052091111275157456212122042178241221194436171478411123748922


Januari Febr. MaartProstitulie (wet van 21-8-1948)Bescherming van <strong>de</strong> arbei<strong>de</strong>rs tegen arbeidsongevallenen <strong>de</strong> salubriteit van <strong>de</strong> werkplaatsAanzetting tôt het plegen van misda<strong>de</strong>n enwanbedrijven (wet van 25-3-1891) . . .Aanbod en voorstel om bepaal<strong>de</strong>misda<strong>de</strong>nte plegen (wet van 7-7-1875)HondsdolheidAl koholOntvlambare en springstoffenHôtel wezenZegelwetVerkoop van dranken en eetwaren . . . .Openbare verkoop van nieuwe goe<strong>de</strong>ren . .Verschillen<strong>de</strong> misdrijvenZelfmoordPoging tôt zelfmoordVerdwijningen81381110446139541021Inlichtings-P.V. over stakingenE) Algemeenhe<strong>de</strong>n.a) Processen-verbaal.1. Aantal processen-verbaal opgesteld op gerechtelijkgebied :a) directe klachtenb) vervul<strong>de</strong> plichten2. Aantal processen-verbaal opgesteld op administratiefgebied3. Aantal processen-verbaal opgesteld op politiegebied1.3113.58223+ 35(8« Afd.)9.9661.1693.452248.0071.3173.713229.405b) Gerechtelijke en administratieveaanwijzers.Aantal behan<strong>de</strong>l<strong>de</strong> stukken in aanwijzers31.77330.02132.33290


Mei Juni Juli Aug. Sept. Okt. Nov. Dec.11732132574311197559169373187539311387810184461711057621Totaal :1.1883.6071.2323.3401.1483.3571.1603.0741.2263.4091.3103.7971.1823.3471.2323.26820241117161816168.565 6.5866.2246.30110.65511.5219.9169.032Totaal :1.108 25.86525.75226.517 I 28.025 I 32.084 ! 29.104 I 28.294 | 348.33291


F) Vergeijken<strong>de</strong> statistieken.AANTALPROCESSEN-VERBAALOP GERECHTELIJK GEBIED1958 1963 1964 1965 1966 1967 1965PROCESSEN -VERBAALOP POLITIE GEBIED90101 61.110 77725 92.892 87982 I067S0||Q3768VERVULDE PLICHTEN 46.877 38320 42848 51564 44.432 41.555 41.293DIRECTE KLACHTEN 16.451 13.808 12789 13513 16487 14.154 14.641


AANTAL GEDANE ONDERZOEKEN INZAKEBRAND200196180160U01201U1008083 83604020


AANTAL ONDERZOEKEN WEGENSKINDERBESCHERMING2^0022002294220322 572000201318001600uoo120010009288006004002001958 I965 966 967 1 96894


AANTALÛNDERZOEKEN GEDAAN AANGAANDEAUTODIEFSTALLEN OF DIEFSTALLEN INGESTATIONEERDE VOERTUIGEN1319107796811646011958 1965 1966 19 67 196895


AANTAL ONDERZOEKEN GEDAANAANGAANDE ANDERE DIEFSTALLEN4500£252400035003737U7ù 345£39A6300025002000150010005001958 965 1966 967 196896


II. AA) AJgemeNumerieke opgave van <strong>de</strong> presonen, die inOPSLIPOLITIEAFDELINGENKrachtens <strong>de</strong> circulairesvan <strong>de</strong> Procureur-GeneraalBesl. autoriteitgerechtelijkeadministratievemilitaiiZe<strong>de</strong>nbriga<strong>de</strong>HoofdwachtGerechtelijke Briga<strong>de</strong> . . .I eAf<strong>de</strong>ling2 e Af<strong>de</strong>ling3 e Af<strong>de</strong>ling . . . . .4 e Af<strong>de</strong>ling5 e Af<strong>de</strong>ling6 e Af<strong>de</strong>ling7 e Af<strong>de</strong>ling8 e Af<strong>de</strong>ling9 e Af<strong>de</strong>ling10 e Af<strong>de</strong>lingGerechtelijke Politie . . .Openbare veiligheid . . .RijkswachtTotalen132539999913180272532402316873491.13998


hoodingen.statistiek.f v sfadsgevangenls wer<strong>de</strong>n opgesloten geduren<strong>de</strong> het jaar 1968.TINGENEen nachtopaanvraagPolitiemaatregel(be<strong>de</strong>larij -vermoe<strong>de</strong>nvanlandloperij)DronkenschapProstitutieWanor<strong>de</strong>en politiemaatregel122212321232011562151213133522641310210942763153833514123662182954113311543 338561.21699


B) Vergelijken<strong>de</strong> staristieken.POLITIEPERSONEN OPGESLOTEN IN DE GEMEENTEGEVANGENIS DOOR DEJAREN 1958 1965 1966 1967 1968GERECHTELUKEPOLITIEOPENBAREVEILIGHEID317 161 162 1U 16822 3 7 1 7RIJKSWACHT 183 220 2 £5 287 358POLITIE VAN BRUSSEL 3002 27U 2731 3053 3257TOTAAL 352/» 3099 3U5 3455 3790


AANTAL INDIVIDUEN AAN WIE OP EIGEN AANVRAA GONDERDAK WERD VERSCHAFT IN DE GEMEENTEGEVANGENIS6oo 5575005335434003 0024727029825320010019581963 | 1964 | 1965 | 1966 | 1967 1968


102


AANTAL INDIVIDUEN AANGEHOUDEN EN TER BESCHIKKINGGESTELD VAN DE ADMINISTRATIVE OVERHEID330300295270250200189176222150i o o85501958 1963 1964 1965 1966 1967 1968


AANTAL INDIVIDUEN AANGEHOUDEN EN TER BESCHIKKINGGESTELD VAN DE GERECHTERLIJKE OVERHEID108686 0 8489759316036291958 1963 1964 1965 1966 1967 19 68


uooAANTAL INDIVIDUEN AANGEHOUDEN ENOPGESLOTEN ALS GEVOLG VAN EENDERWELKE POLITIEMAATREGEL 12A912001000800600592537573681 690400335200• l I L1958 1963 1964 1965 1966 1967 1968


AANTAL INDIVIDUEN AANGEHOUDEN EN TER BESCHIKKINGGESTELD VAN DE GERECHTERLIJKE OVERHEID1086100086 0 848975931«oo6006036294002 001958 1963 19 64 1965 1966 1967 19 68


A . i . L L U .AANTALINDIVIDUEN AANGEHOUDEN EN TER BESCHIKKINGGESTELD VAN DE MILITAIRE OVERHEIDr0 1 2 3 45 6 7 8 9 10 11 i:5040302010101312019581963 1964 1965 1966 1967 1968


III. Ze<strong>de</strong>ndiensr.A) Staat <strong>de</strong>r huizen waarin aile drankslijterijen verbo<strong>de</strong>nwer<strong>de</strong>n door besluit van <strong>de</strong> heer Burgemeester.(In uitvoering van B.W. van 14 november 1939 — art. 11).Eén huis werd gesloten.108


B) Vergelijken<strong>de</strong> statistiek.AANTAL ONDERZOEKEN WEGENSOPENBARE SCHENNIS VAN DE GOEDE ZEDEN225n20175150208 209 20917516212510195896TTr966J1967 968109


IV. Parket van <strong>de</strong> Politierechtbank.A) Algemene statistiek1) Statistiek van <strong>de</strong> zaken behan<strong>de</strong>lddoor het Parket van <strong>de</strong> Politierechtbank in 1968.(Beëindigd op 31 januari 1969)Gerechtelijke zaken ingeschreven in <strong>de</strong> noticiën . 160.634Uitgegeven voorstellen tôt minnelijke schikking . 97.000*Uitgegeven voorstellen tôt minnelijke schikkingzon<strong>de</strong>r uitwerking gebleven 12.610*Ingeschreven gerechtelijke zaken en gelikwi<strong>de</strong>erddoor minnelijke schikking 64.741Ingeschreven gerechtelijke zaken en onmid<strong>de</strong>llijkop <strong>de</strong> zitting gebracht 9.852Ingeschreven gerechtelijke zaken en op zitting gebrachtna niet betaling van <strong>de</strong> minnelijke schik-, kingen 10.229Ingeschreven gerechtelijke zaken over <strong>de</strong>welkenog geen beslissing genomen werd . . . . 25.686Ingeschreven gerechtelijke zaken, ge<strong>de</strong>poneerd,tôt beschikking overgemaakt aan an<strong>de</strong>re parketten,samengevoegd, enz 50.126Op <strong>de</strong> 84.822 ingeschreven gerechtelijke zaken in 1968,voor <strong>de</strong>welke <strong>de</strong> vervolgingen gerechtvaardigd, 64.741 wer<strong>de</strong>ngelikwi<strong>de</strong>erd door minnelijke schikking — 20.081 wer<strong>de</strong>n op<strong>de</strong> zitting gebracht.* Dit cijfer omvat ook zaken van 1967.110


2) Détail van <strong>de</strong> in 1968 gevonniste zakendoor <strong>de</strong> politierechtbank.Overtredingen aan het Strafwetboek, aan spécialewetten en reglementen hieron<strong>de</strong>r niet vermeld . 22.863als burgelijk verantwoor<strong>de</strong>-Personen aangegevenlijk : 4.958.Overtredingen op <strong>de</strong> reglementen van het rondventenen <strong>de</strong> leurhan<strong>de</strong>l 42Overtredingen op <strong>de</strong> besluitwet op <strong>de</strong> dronkenschap730Overtredingen op <strong>de</strong> wet op <strong>de</strong> Schoolplicht . . . —.Landloperij en be<strong>de</strong>larij 325Bosmisdrijven 8Totaal : 23.968111


B) Vergelijken<strong>de</strong> statistiek.PARKET VAN DE POLITIERECHTBANKn220000GERECHTELIJKEZAKENa. - «NGESCHREVEN IN DE NOTICIENb.- UITGEGEVEN MINNELIJKE SCHIKKINGENC- VERVOLGINGEN ^ »d- ZONDER GEVOLGEN OF OVERGEMAAKT ^ AAN ANDEREPARKETTEN112


V. Inhi eukcii inzakc wcgverkeer.A) Vergclijken<strong>de</strong> stafistiek.AANTAL VERKEERSOVERTREDINGEN VASTGESTELD IN DE LOOPVAN DE JAREN 1959-1966-1967-1968U118


B) Maan<strong>de</strong>lijks overzicht.MAANDELIJKSE OPNAME VAN DE VÊRKEERSOVERTREDINGENVASTGESTELD INDE LOOP VAN HET JAAR 1968


VI. Besfuur van het Personeel.In 1968 werd er overgegaan tôt <strong>de</strong> aanwerving van 13 politieagentenop proef.23 politiele<strong>de</strong>n hebben hun ambt neergelegd wegens opruststelling,ontslag, afdanking of overlij<strong>de</strong>n.


EFFECTIEF VAN DE POLITIE OP 31/12 VAN IEDER JAARGRAADOrqan ieket f ectiefPPD.REEELEFFECTIEFD. pp D. PP D. PP D. PPHOOFDCOMMISS ARIS 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0COMMISSARfS 9 5 7 4 8 5 9 5 9 5 8 5ADJ.COMMISSARIS- INSPECTEUR 22 2 21T 23 1 21 1 23 1 22 1ADJUNCT -COMMJSSARIS 61 12 43 4 56 12 59 12 61 12 63 12BUZONDERE AGENT 130 0 115 4 127 3 127 3 127 2 125 1ASSISTENTE 10 0 2 0 7 0 7 0 7 0 7 0AftPMTA* C N I INSPECTEURBRIGADIER 1035 0 955 6 793 3 785 2 767 2 761 1PARKWACHTER 40 0 U 0 4 0 4 0 4 0 3 0TOTAAL 1308 19 1155 ^5 1019 24 1013 23 999 22 993 20ALGEMEEN TOTAAL 1327 1153 1043 103 6 1021 1013JAREN 1958 1965 1966 1967 i960PP= PARKET VAN POLIT IERECHTBANK D = DIENSTEN


POLITIERecruteringJAREN19581965196619671968AGENTEN1032235r161 3KAND1DATENA .C.0rASSISTENTEN00 0TOTAA L11122 371 6 13


POLITIEPERSONEELOPRUSTSTELLING-ONTSLAG-AFZETTING - OVERLIJDENEN NIETIGVERKLARING VAN VOORLOPIGE BE NOEMINGENJAREN 1958 1965 1966 1967 1968NIETIGVERKLARING L L 9 3 1AFZETTING U 1 0 1 0OVERLIJDEN 6 U 3 6 2ONTSLAG 13 17 12 3 3GEPENSIONEERDEN 37 35 20 18 15TOTAAL 6£ 61 U 31 21


VII. Rollend materieel.A) Aantal voertuigen op 31 <strong>de</strong>cember 1968 :— 30 motorrijwielen Harley-Davidson ;— 30 personenwagens Peugeot 404 ;— 2 lichte vrachtwagens Bedford ;— 5 transportwagens Peugeot ;— 5 vrachtwagens Peugeot ;— 3 bromfietsen.B) Aantal afgeleg<strong>de</strong> k Home ters in 1968 :— 154.838 door <strong>de</strong> motorrijwielen;— 747.069 door <strong>de</strong> autovoertuigen ;— 11.023 door <strong>de</strong> bromfietsen.***VIII. Transmissiematerieel.A) Centrale 13.28.40 (enig nummer).— 1 automatische telefooncentrale (capaciteit : 300nummers) ;— 11 secundaire automatische centrales (capaciteit : 20nummers elk) ;— 2 distributietafels ;— 11 posten voor operateurs ;— 250 telefoonposten in dienst.B) Politie - Brandweer - Alarmnet.— 1 telefonische tafel (capaciteit : 150 nummers) ;— 106 alarmmel<strong>de</strong>rs in dienst.119


C) Telexapparaten.— 1 automatische centrale (capaciteit : 20 nummers) ;— 17 telexapparaten in dienst.D) Radio.— 1 uitzend- en ontvangst basisstation met 4 frekwenties;— 73 mobiele posten :— 31 in personenwagens ;— 10 in <strong>de</strong> transportwagens ;— 10 in <strong>de</strong> motorrijwielen ;22 draagbare toestellen.E) Centrale 906.Het gaat hier om een intercommunale telefooncentralevoorbehou<strong>de</strong>n aan <strong>de</strong> dringen<strong>de</strong> oproepen bestemd voor <strong>de</strong>politie. Deze centrale post is gelegen in <strong>de</strong> gebouwen van <strong>de</strong>hoofdaf<strong>de</strong>ling van politie.A) Individuele.IX. Bewapening.— 1.225 pistolen FN mod. 22, cal. 7,65 ;— 41 pistolen FN mod. 10, cal. 7,65 ;— 128 pistolen MAP, cal. 7,65 ;— 1.500 gummiknuppels.B) Collectieve.120— 50 karabijnen US .30, cal. 7,62 ;— 5 geweren FAL/FN, cal. 7,62 ;— 100 knuppels van 80 cm lang ;— 50 schil<strong>de</strong>n.** *


X. Politieschool.Deze school dient verplichtend gevolgd door al <strong>de</strong> kandidatenpolitieagenten van Brussel en is eveneens toegankelijk,mits een vergoeding aan <strong>de</strong> Stad, voor recruten komen<strong>de</strong> uit<strong>de</strong> randgemeenten.Duur van <strong>de</strong> opleiding : 12 weken ongeveer.In 1968 werd aan 31 recruten on<strong>de</strong>rricht verstrekt, hetzij :— in <strong>de</strong> Franse af<strong>de</strong>ling : 14 waarvan 7 komen<strong>de</strong> uit eenan<strong>de</strong>re gemeente ;— in <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse af<strong>de</strong>ling : 17 waarvan 11 komen<strong>de</strong> uiteen an<strong>de</strong>re gemeente.***XI. Hon<strong>de</strong>nbriga<strong>de</strong>.Op 31 <strong>de</strong>cember 1968 beschikte <strong>de</strong>ze eenheid over 13 hon<strong>de</strong>n.121


BrandweerkorpsSTATISTISCHE TABELSBETREFFENDE DE ACTIVITEITGEDURENDE HET JAAR 1968LIJST DER TABELSI. — Staat van <strong>de</strong> effectieven op 31 <strong>de</strong>cember 1968.IL — Telling van <strong>de</strong> waarschuwingen.III. — Wijze van blussen en telling van <strong>de</strong> bran<strong>de</strong>n.IV. — Opsomming van <strong>de</strong> vermoe<strong>de</strong>lijke oorzaken van <strong>de</strong>bran<strong>de</strong>n.V. — Redding en evacuatie van personen gekwetst, verbrandof vergiftigd en omgekomen in <strong>de</strong> bran<strong>de</strong>n.VI. — Redding en evacuatie van personen buiten <strong>de</strong> bran<strong>de</strong>n.VIL — Verschillen<strong>de</strong> operaties.VIII. — In<strong>de</strong>ling van <strong>de</strong> tussenkomsten per grondgebied.IX. — Vervoer per ambulancewagens.X. — Grafiek van <strong>de</strong> evolutie <strong>de</strong>r tussenkomsten tij<strong>de</strong>ns<strong>de</strong> laatste vijf jaren.122


TABEL IStaat van <strong>de</strong> effectieven op 31 <strong>de</strong>cember 1968.Soort agent enAantalOfficieren :Majoor 1Kapitein-commandanten2On<strong>de</strong>r-luitenanten 6Korpsgeneesheer 1On<strong>de</strong>rofficieren :Adjudanten 6Sergeanten2 2Korporaals en brandweermannen :Korporaals^2BrandweermannenTurnleraar *Totaal : . . . 391300Organisch voorzien 425123


TABEL IITelling van <strong>de</strong> waarschuwingen.SOORTAantalBran<strong>de</strong>n 824Redding buiten <strong>de</strong> bran<strong>de</strong>n 236Ongevallen 975Schoorsteenbran<strong>de</strong>n 150Valse alarmen :a) goed bedoel<strong>de</strong> 131b) slecht bedoel<strong>de</strong> 16Totaal: . . . 2.332


TABEL IIIWijze van blussen en telling van <strong>de</strong> bran<strong>de</strong>n.WIJZE VAN BLUSSENAantalI. — Bran<strong>de</strong>n geblust door particulieren voor <strong>de</strong> aankomstvan <strong>de</strong> brandweerH. — Bran<strong>de</strong>n geblust door <strong>de</strong> brandweer door hetgebruik van <strong>de</strong> hiernavolgen<strong>de</strong> mid<strong>de</strong>len :Door het uitschakelen van <strong>de</strong> elektrische stroom . .Door het sluiten van <strong>de</strong> toevoerkraan van een brandstofMet natte dweilenMet zavelMet emmerswaterMet <strong>de</strong> handpompDoor <strong>de</strong> combinatie van <strong>de</strong>ze verschillen<strong>de</strong> mid<strong>de</strong>lenMet een snelblusser met koolzuursneeuwMet een poe<strong>de</strong>rsnelblusserMet eenhogedrukpistoolMet een of twee leidingen van 45 mm . . . . .Met een leiding van 65 mmMet twee leidingen van 65 mmMet een leiding van 45 mm en een leiding van 65 mmof met een hogedrukpistool en een leiding van65 mmMet twee leidingen van 45 mm en een leiding van65 mm of met twee hogedrukpistolen en een leidingvan 65 mmMet een groter aantal leidingenMet verschillen<strong>de</strong> mid<strong>de</strong>lenDoor zich zelf gedoofd• •Zon<strong>de</strong>r tussenkomst, gezien an<strong>de</strong>re korpsen zich opplaats bevon<strong>de</strong>nMet een besproeiingsstraalpijp of een leiding van eenbinnenhulpinrichtingMetschuimTotaal : . . .184427545870344519269631727813824125


TABEL IVOpsomming van <strong>de</strong> vermoe<strong>de</strong>lijke oorzakenvan <strong>de</strong> bran<strong>de</strong>n.AANDUIDINGAantalI. _ ONVOORZICHTIGHEDENEN NALATIGHEDENOntvlamming van benzine, alkohol of an<strong>de</strong>re gemakkelijkeontvlambare produkten, in <strong>de</strong> nabijheid vaneen naakte vlam, in kontakt met een warme oppervlakteof door een vonkKuisen van kledingstukken met benzine in <strong>de</strong> nabijheidvan kachels of van een naakte vlam . . . .Opzoeken van een gaslek met een lucifer1641Papier, hout te dicht geplaatst bij verwarmingstoestellenKledingstukken of linnen te dicht bij verwarmingstoestcllengeplaatstPetroleumverwarmers op bran<strong>de</strong>n<strong>de</strong> haar<strong>de</strong>n geplaatstMeubelen te dicht geplaatst bij bran<strong>de</strong>n<strong>de</strong> haar<strong>de</strong>n . .Verlaten ingeschakel<strong>de</strong> strijkijzers of electrische verwarmersVerlaten recipiënten op komforen of bran<strong>de</strong>n<strong>de</strong> haar<strong>de</strong>n(verkoling van <strong>de</strong> inhoud)Onvoorzichtighe<strong>de</strong>n van roker — Niet gedoof<strong>de</strong> sigarettenof lucifers bij onoplettendheid geworpen invuilnisbakken of op ontvlambare voorwerpen (meubelen,linnen, droog gras, enz.)4111418100Draagbare verwarmers, lampen of kaarsen te dicht bijovergordijnen of an<strong>de</strong>re ontvlambare voorwerpengeplaatst126


TABEL IV (vervolg)AANDUIDINGAantalVerlaten bran<strong>de</strong>n<strong>de</strong> kaarsen te dicht bij ontvlambarestoffen geplaatstVette vod<strong>de</strong>n, boenwas, enz., in <strong>de</strong> oven van een kachelachtergelatenVerzameling of val van niet gedoofd roetAs, gloeien<strong>de</strong> kolen in vuilnisbakken of op brandbarematerialen geworpenGebruik van benzine of petroleum om een kachel aante stekenWerklie<strong>de</strong>n die vuur hebben doen ontstaan als gevolgvan snij- of laswerken alsook door het afbijten(verf, vernis, enz.)Kin<strong>de</strong>ren spelend met lucifersAn<strong>de</strong>re onvoorzichtighe<strong>de</strong>nII. — BOUW- OF INSTALLATIEGEBREKENHout dat door een schoorsteenpijp dringt of met <strong>de</strong>zein aanraking isToestellen, verwarmingsbuizen, slechthet parket of houtwerkgeïsoleerd vanIII. — VERSCHILLENDEOORZAKENKortsluiting :— binnen <strong>de</strong> gebouwen, verlichting, huishou<strong>de</strong>lijkeapparaten, enz 91— op <strong>de</strong> openbare weg, voertuigen van aileaard, verlichtingspalen, enz 61Terugslag in <strong>de</strong> carburatorOntploffing of slechte werking van verschillen<strong>de</strong> toestellen(motors, verwarmingstoestellen, lampen) . .127É•


TABEL IV (vervolg)AANDUIDINGVal van lampen, kaarsen of een an<strong>de</strong>rehaardbran<strong>de</strong>n<strong>de</strong>Ontvlamming van oververhit vet of vet<strong>de</strong>eltjes in eenevacuatiekokerToevallige ontvlamming van een gaslekKwaadwilligheidVonken van verwarmingstoestellenOntvlamming van <strong>de</strong> benzinereservoir van een voertuigals gevolg van een botsingVonken van naburige schoorstenen of van locomotievenOververhitte teer-, oliebakken, enzOntvlamming van scheikundige produktenOntvlamming door overbelasting van <strong>de</strong> isolatiestofvan electrische dra<strong>de</strong>nBreuk van <strong>de</strong> rubberen slang (of an<strong>de</strong>re stof) van eenfies met samengeperste en ontvlambare gassen . .Ontvlamming van koffiepellen in een koffiebran<strong>de</strong>r .ZelfverbrandingHeropflakkering van brand (naar aanleiding van verschillen<strong>de</strong>oorzaken)Gebrekkige werking van een bran<strong>de</strong>r of opeenhopingvan stookolie (of an<strong>de</strong>re brandstof) in een verwarmingsinstallatieVernietiging door het vuur van onkruid of van an<strong>de</strong>reafvalvoorwerpenAllerleiBlikseminslagIV. — ONBEKENDEOORZAKENTotaal : . . .128


TABEL VRedding en evacuatie van personen gekwetst,verbrand of vergiftigd en omgekomen in <strong>de</strong> bran<strong>de</strong>n.AARD VAN DEOPERATIESAantal personenburgersbrandweermannenRedding :Langs steeklad<strong>de</strong>r, autolad<strong>de</strong>r of trappen .Evacuatie :Van gekwetste, verbran<strong>de</strong> of vergiftig<strong>de</strong>slachtofferswaarvan <strong>de</strong> toestand hetvervoer naar een hospitaal noodzakelijk141753Totalen : . . . 36 3129


TABEL VIRedding en evacuatie van personen buiten <strong>de</strong> bran<strong>de</strong>n.Aantal slachtoffersAARD VAN DE OPERATIESlevend overle<strong>de</strong>nBrusselAangeslot.gemeentenBrusselAangeslot.gemeentenLiften :Ingesloten personen in eenliftcabine stilstaand tussentwee verdiepingen . . .3915Personen verpletterd tusseneen liftcabine en <strong>de</strong> vloer1Verkeersongevallen :Trains :Personen toevallig on<strong>de</strong>r een42Personen toevallig on<strong>de</strong>r een1Autovoertuigen :In of on<strong>de</strong>r autovoertuigengeklem<strong>de</strong> personen . . .2157Putten - Uitgravingen :Personen gevallen in een putof een an<strong>de</strong>re uitgraving .111Verstikkingen :Personen die zich in het waterwierpen (vijver, kanaal)of er toevallig ingevallen .Personen verstikt door elektrocutie11313130


TABEL VI (vervolg)Aantal slachtoffersAARD VAN DE OPERATIESlevend overle<strong>de</strong>nBrusselAangeslot.gemeentenBrusselAangeslot.gemeentenPersonen verstikt door stadsgas(zelfmoord) . . . .19211318Personen toevallig verstikt121763Personen verstikt door kooloxy<strong>de</strong>of emanatie vanscheikundige produktenPersonen verstikt of ongestelddoor gebrek aan zuurstofin een lokaal (badkamerof an<strong>de</strong>re) . . . .8368111Personen verstikt doorop-269Allerlei :Personen bedolven on<strong>de</strong>r in-Personen waaraan zuurstofwerd toegediend,omwillevan verschillen<strong>de</strong> ziekten .11314111Totalen: . . . 113 86 38 37199752' H131


TABEL VITVerschillen<strong>de</strong> operaties.AARD VAN DE OPERATIESOF VAN DE ONGEVALLENBrusselAangeslotengemeentenHet meren of wegnemen van schoorsteenkoppenuithangbor<strong>de</strong>n, omheinigenen an<strong>de</strong>re materialenwelke dreigen op <strong>de</strong> openbare wegOntwortel<strong>de</strong> of afgeknakte bomenen boomtakken die <strong>de</strong> openbareBreuk van telefoondra<strong>de</strong>n, kabels,Wegnemen of meren van televisieantennen,welke dreigen op <strong>de</strong>openbare weg te vallen . . . .Slechte werking van haar<strong>de</strong>n enketels met stookolie (overver-hittetoestellen of ketels)Ledigen van overstroom<strong>de</strong> lokalen,souterrains, enzVersperring van gaspijpen . . . .Opruiming van <strong>de</strong> openbare weg alsgevolg van allerlei ongevallen .Verplaatsing van een autovoertuigof an<strong>de</strong>r welke <strong>de</strong> openbare wegbelemmert96911330471613214143278124132


TABEL VII (vervolg)AARD VAN DE OPERATIESOF VAN DE ONGEVALLENBrusselBotsing tussen voertuigencamion, tram)(rijtuig,Stillegen van <strong>de</strong> motor vanautovoertuigeenRedding van boten welke dreigen tezinken (ledigen)Ledigen van vijvers, enzVullen van vijvers, vergaarbakken,enzwegoverstro-Verstopte riolen metmingen als gevolg8Wegnemen van bijenzwermen . .Stilleggen van alarmschellen welkeontijdig in werking tra<strong>de</strong>n . . .319Vliegtuig in landingsmoeilijkhe<strong>de</strong>n .Neutralisatie van een benzine-olievlak,of een <strong>de</strong>r welk produkt op<strong>de</strong> openbare wegVervoer van lijken naar het do<strong>de</strong>nhuisVerstopte riolen1831814Ophalen van een autovoertuig in eenrivier gevallenOpenen van een appartements<strong>de</strong>ur(sleutel langs binnenzij<strong>de</strong>) prestatiemet een lad<strong>de</strong>r133


TABEL VII (vervolg)AARD VAN DE OPERATIESOF VAN DE ONGEVALLENBrusselAangeslotengemeentenOpvissen van een drenkeling (vlot-Prestatie met een lad<strong>de</strong>r of autolad<strong>de</strong>r(politie nazicht)910Vervoer en tussenkomsten voor an-12Niet door brand gevolg<strong>de</strong> ontplof-5165378Totalen : . . . 6603159" '5134


TABEIIn<strong>de</strong>ling van <strong>de</strong> tussenkomsteiêPLAATSVAN DE TUSSENKOMSTEN Bran<strong>de</strong>n Schoorsteenbran<strong>de</strong>n1. Geholpen gemeenten :Ukkel4155686176724029894733851141041342111402. Geholpen gemeenten (zon<strong>de</strong>r kontrakt) :19GanshorenJette136


\ IIIper grondgebied.-ReddingenOngevallenGoedbedoel<strong>de</strong>valsealarmenSlechtbedoel<strong>de</strong>valsealarmenVervoer perambulancewagensTOTALEN-1272217256112231916581152101534726313031180610163116145111316.3212553288351151491580121631021281127.691814641791.057139315460953397391511219212137


TABELVANPLAATSDE TUSSENKOMSTENBran<strong>de</strong>nSchoorsteenbran<strong>de</strong>nKraairiem .Leuven . . . . . . . . .Meise , ] . . . . ' . . . . .Namen . . . . . . . . .Qhain . .Ou<strong>de</strong>rgemPlancenoitRuisbroekSchaarbeek . . . . . . .Sint-Agatha-Berchem . . . .Sint-Gillis . . . . . . . .Sint-Jans-Molenbeek . . . .Ter Hulpen . . . . . . .Watermaal-Bosvoor<strong>de</strong> . . .Wezembeek-OppemWillebroek . . . . . . . .WolvertemZaventem . ,Totalen138


VIII (vervolg)ReddingenOngevallenGoedbedoel<strong>de</strong>valsealarmenSlechtbedoel<strong>de</strong>valsealarmenVervoer perambulancewagensTOTALEN11118922111121612171221f3 4411231214402613111155236 975 131 16 7.785 10.117139


TABEL IXVervoer per ambulancewagens.MAANDENVAN HET JAARvanAantal tussenkomsten voor het opla<strong>de</strong>nop <strong>de</strong> openbare wegziekenvan gekweisten(ongeval)vanbuiten <strong>de</strong> openbare wegziekenvan gekwetsten(ongeval)Aantalkerendat <strong>de</strong>ambulancewagenniet dien<strong>de</strong>te latenTOTALENJanuariFebruariMaartApril .MeiJuni .JuliAugustusSeptemberOktober .NovemberDecember4729496874767470766754451981441691921902141681631922301901952722672632412612202111932232212563039610110792110786975788810987805764706568706658627060693598652663700656592567627668679690Totalen7292.2452.9311.0907907.785h!E3W


TABELXJAREN:Grafiek van <strong>de</strong> evolutie <strong>de</strong>r tussenkomsten(ambulancewagens niet inbegrepen)tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> laatste vijf jaren.1964 1965 1966 1967Totaal<strong>de</strong>r tussenkomsten in :Aantal ongevallen in :Aantal bran<strong>de</strong>n in :Aantalschoorsteenbran<strong>de</strong>n inAantal reddingen bu*ten <strong>de</strong> bran<strong>de</strong>n in :Aantalvaise alarmen in:— goed bedoel<strong>de</strong> :- slecht bedoel<strong>de</strong> :141


Hoofdstuk VIDemografieMedische statistiekHygiëneOpenbare gezondheidI. — DEMOGRAFIEA. — Doodgeboortefrequentie.Het aantal van <strong>de</strong> doodgeborenen en an<strong>de</strong>re levenloze aangegevenkin<strong>de</strong>ren (6 tôt 9 maand dracht), aangegeven bij <strong>de</strong>Burgerlijke Stand geduren<strong>de</strong> het jaar 1968, overeenkomstig <strong>de</strong>beschikkingen van het <strong>de</strong>kreet van 4 juli 1806, bedraagt 76,hetzij een verhouding van 2,17 op 100 leven<strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren.Uit het nazien van <strong>de</strong> verklaringen gedaan tussen 1867 en1968 blijkt :TijdperkenOntijdiggeborenkin<strong>de</strong>ren.Jaarlijksgemid<strong>de</strong>ldaantalT-.--J Doodgeborenen 1 .,„„ Anen an<strong>de</strong>relevenlozeaangegevenkin<strong>de</strong>ren.Jaarlijksgemid<strong>de</strong>ldaantalCijfer van <strong>de</strong>doodgeborenenen an<strong>de</strong>relevenlozeaangegevenkin<strong>de</strong>renper 100 leven<strong>de</strong>kin<strong>de</strong>ren1867-18801881-19001901-19201921-19401941-19601961196219631964196519661967196810518312837414023222101417568696158909076766,686,426,865,713,622,122,141,741,572,292,352,162,17143


Het verhoudingscijfer van <strong>de</strong> doodgeborenen op 100 ingeschrevenleven<strong>de</strong> geboorten is van 2,11 voor <strong>de</strong> wettigegeboorten en 2,83 voor <strong>de</strong> onwettige geboorten.Ver<strong>de</strong>ling van <strong>de</strong> doodgeboren en an<strong>de</strong>re levenloze aangegevenkin<strong>de</strong>ren volgens <strong>de</strong> plaats van <strong>de</strong> bevalling.TenhuizeKliniekenen Hospitalen,moe<strong>de</strong>rhuizen TotalenWettige 2 65 67Onwettige — 9 9Totalen . . . 2 74 76AndHZB. — Sterftecijfer. airisen<strong>de</strong> vWat <strong>de</strong> Brusselse bevolking betreft, wer<strong>de</strong>n in 1968,1.951 sterfgevallen ingeschreven (972 voor het mannelijkgeslacht en 979 voor het vrouwelijk geslacht).Het totaal van <strong>de</strong> sterfgevallen overkomen aan <strong>de</strong> personendie in an<strong>de</strong>re gemeenten wonen en die rechtstreeks naar <strong>de</strong>hospitalen wer<strong>de</strong>n vervoerd, bedraagt 2.251, waarvan 1.29318W.voor het mannelijk geslacht en 958 voor het vrouwelijkgeslacht.1921Het overlij<strong>de</strong>n van een persoon (ou<strong>de</strong>rdom en geslachtonbepaald) werd ingeschreven niettegenstaan<strong>de</strong> zijn woon- J Mplaats of verblijfplaats onbekend bleef. \fDoor <strong>de</strong>ze cijfers te voegen bij <strong>de</strong>ze van <strong>de</strong> bewonersbekomt men een totaal van 4.203 verklaringen gedaan bij <strong>de</strong>diensten van <strong>de</strong> Burgerlijke Stand, waarvan 2.265 voor hetmannelijk geslacht, 1.947 voor het vrouwelijk geslacht, enéén van onbepaald geslacht.***De ver<strong>de</strong>ling volgens geslacht en maan<strong>de</strong>n van het jaar 1968van <strong>de</strong> sterfgevallen overkomen aan bewoners is in on<strong>de</strong>rstaan<strong>de</strong>tabel aangeduid :144


JanuariFebruariMaartApril'SJuni3•->AugustusSeptemberOktoberNovemberDecemberTotaalVrouwelijk8399 103936672686769778194972Mannelijk110 125778577686669676383899791Totaal |1931224180 178 143 140 134 136 136 140 164 183 1.95111*An<strong>de</strong>rzijds, is <strong>de</strong> in<strong>de</strong>ling van <strong>de</strong> sterfgevallen van kin<strong>de</strong>renvan min<strong>de</strong>r dan één jaar, afkomstig van Brusselse ou<strong>de</strong>rs, tussen<strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong> maan<strong>de</strong>n van het eerste jaar, in 1968,alsook geduren<strong>de</strong> <strong>de</strong> vroegere pério<strong>de</strong>s, teruggebracht op1.000 leven<strong>de</strong> geboorten van Brusselse ou<strong>de</strong>rs (1) te Brussel,<strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> :Tijdperken 0 tôt 1 maand 1 tôt 3 maand 3 tôt 6 maand 6 tôt 12 maand1867-1900 41,7 41,7 46,9 61,51901-1910 31,6 37,6 42,0 46.61911-1920 28,1 32,4 30,9 34,21921-1930 19,7 21,4 25,1 31,71931-1940 13,6 15,9 20,0 23,01941-1950 12,8 13,7 11,6 9,01951-1960 8,7 7,4 5,0 4,11961 14,4 5,2 5,2 3,11962 9.6 7,2 6,0 9,61963 16,0 3,2 2,1 2,11964 5,3 5,3 2,1 4,21965 3,2 4,2 2,1 2,11 9 6 68,7 5,5 6,6 6,61 9 6 75.9 10,5 10,5 5,91 9 6 810.8 8.4 12,0 4,8(D Van 1867 tôt 1955. werd <strong>de</strong>ze verhouding vastgesteld op 1.000geboorten ingeschreven te Brussel.145


II. — MEDISCHE STATISTIEKMedische politie.Hieron<strong>de</strong>r geven wij, volgens <strong>de</strong> officiële staten, het aantalgeneesheren, apothekers, tandartsen en vroedvrouwen gehuisvestte Brussel, in 1968, en gewettigd om er hun beroep uitte oefenen en dit samen met <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> gegevens voor <strong>de</strong> dienstjaren1876-1967 weer.JAARLIJKSE GEMIDDELDE CIJFERSDienstjaren Geneesheren Apothekers Tandartsen Vroedvrouwen1876-1885 177 86 66 521886-1895 206 113 71 571896-1900 300 136 81 471901-1910 351 127 88 411911-1920 372 106 78 361921-1930 359 114 79 321931-1940 340 108 87 311941-1950 311 133 87 301951-1960 431 195 117 781961 510 217 151 881962 512 227 158 861963 479 232 167 861964 488 238 181 911965 494 249 169 911966 494 249 181 951967 500 264 187 921968 494 262 213 93Geduren<strong>de</strong> het jaar 1968 werd geen enkel persoon vervolgdvoor overtreding van <strong>de</strong> wetten die <strong>de</strong> geneeskunstbeheersen.146


III. — WERKING VA. — Behoeding tej1° On<strong>de</strong>rzoek.761 gevallen van ziekten wer<strong>de</strong>n in 1968 me<strong>de</strong>ge<strong>de</strong>eld aan<strong>de</strong> Directie van <strong>de</strong> Openbare Gezondheid.Tabel aandui<strong>de</strong>n<strong>de</strong> <strong>de</strong> oorsprong van <strong>de</strong> aankondigingenvan <strong>de</strong> besmettelijke ziekten, bij <strong>de</strong> dienst toegekomen.ZIEKTENPrivategeneesherenHospitalenSint-Pieter BrugmanaTyphuskoorts . . .Paratyphuskoorts . «Pokken-windpokkenMazelenRoodvonk . . . .Kinkhoest . . . .Diphteritis . . . .Erysipelas . . . .Poliomyelitis . .Encephalitis lethargicaMeningitis C.S. . . .Tuberculose . . . .BofWaterpokken . . .Bacillaire Dysenterie .Hepatitis infectiosaRubeolaStomatitis . . . .Salmonella . . . .ShigellaAn<strong>de</strong>re ziekten . . .Totalen .55107411112758412133224148


DE GEZONDHEIDSDIENST• <strong>de</strong> besmettelijke ziekten.OfficiëleKin<strong>de</strong>rtuinenscholenLager: on<strong>de</strong>rwijsAn<strong>de</strong>reDienst van<strong>de</strong> openbareon<strong>de</strong>rstandAntituberculoosdispensariumAn<strong>de</strong>rebronnenvan inlichting.10745622631843363111571176 133 37


2° Behoeding tegen <strong>de</strong> besmettelijke aandoeningengeduren<strong>de</strong> <strong>de</strong> ziekte.Deze dienst werd, zoals vroeger, verzekerd door <strong>de</strong> verpleegstersvan <strong>de</strong> Directie van <strong>de</strong> Openbare Gezondheid.In 1968, hebben <strong>de</strong> verpleegsters het volgen<strong>de</strong> werk volbracht:Bezoeken ten huize na bericht van een besmettelijkeziekte 257Sociale geneeskundige bezoeken tij<strong>de</strong>ns het ziekteverlofvan het stadspersoneel 3Sociale bezoeken bij personen die niet tôt het stadspersoneelbehoren 193° Ontsmetting van besmette lokalen.De 761 ziekteberichten die op <strong>de</strong> Directie <strong>de</strong>r OpenbareGezondheid toegekomen zijn hebben <strong>de</strong> ontsmetting van81 woningen voor gevolg gehad.Gelijk met <strong>de</strong> lokalen wer<strong>de</strong>n ook <strong>de</strong> kledingstukken, hetlinnen, het bed<strong>de</strong>goed, enz., aan <strong>de</strong> actie van <strong>de</strong> ontsmettingon<strong>de</strong>rworpen.De hieron<strong>de</strong>rstaan<strong>de</strong> tabel wijst op het aantal ontsmettewoningen, gerangschikt volgens <strong>de</strong> besmettelijke aandoeningen,enz.Aantal ontsmette woningen voorDiphteritisoiTyphusHepatitisinfectiosaPolyomyelitisRoodvonkTuberculoseAn<strong>de</strong>re ziektenen gezondsheidsmaatregelenTotalen1 — — 1 — — 6 73 81De schoollokalen, waarin kin<strong>de</strong>ren verbleven die aangetastwer<strong>de</strong>n door zekere besmettelijke aandoeningen, wer<strong>de</strong>n door150


<strong>de</strong> zorgen van <strong>de</strong> Directie <strong>de</strong>r Openbare Gezondheid ontsmet.Er werd overgegaan tôt 43 ontsmettingen in <strong>de</strong> officiëlescholen.Het totaal van <strong>de</strong> ontsmette lokalen (scholen en woonplaatsen)bedraagt 73.885 kubieke meter.4° Inentingsdienst.Kosteloze zittingen voor koepokinenting en polioinnemingwer<strong>de</strong>n ingericht in het medisch kabinet van <strong>de</strong> Directie van<strong>de</strong> Openbare Gezondheid alsook in <strong>de</strong> Dienst voor Kin<strong>de</strong>rgeneeskun<strong>de</strong>van <strong>de</strong> Sint-Pieters- en Brugmannziekenhuizen.a) Koepokinenting.Het besluit van <strong>de</strong> Regent, dd. 6 februari 1946, welke<strong>de</strong> koepokinenting verplicht maakte voor <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren tussen<strong>de</strong> <strong>de</strong>r<strong>de</strong> en <strong>de</strong> twaaf<strong>de</strong> levensmaand, heeft het gemeentebestuuropdracht gegeven te letten op het uitvoeren van ditvoorschrift.Tij<strong>de</strong>ns het jaar 1968, heeft <strong>de</strong>ze opdracht bovendien voorgevolg gehad : het verzen<strong>de</strong>n van 2.589 brieven om <strong>de</strong> Brusselseou<strong>de</strong>rs aan hun wettelijke verplichtingen te herinneren,van 169 nota's om <strong>de</strong> tussenkomst van <strong>de</strong> politie te vragen,van 276 verschillen<strong>de</strong> briefwisselingen en het opstellen van5.440 nieuwe steekkaarten. Bovendien wer<strong>de</strong>n 2.008 inentingsattestenvan te Brussel wonen<strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren ontvangen en gerangschikt.b) Polioinneming.Het koninklijk besluit van 26 oktober 1966 maakte <strong>de</strong>polioinneming verplicht voor kin<strong>de</strong>ren van 3 tôt 18 maandoud.Tij<strong>de</strong>ns het jaar 1968, verg<strong>de</strong> <strong>de</strong>ze opdracht namelijk hetverzen<strong>de</strong>n van 3.183 brieven om <strong>de</strong> Brusselse ou<strong>de</strong>rs aan hunwettelijke verplichtingen te herinneren, 109 nota's om <strong>de</strong> tussenkomstvan <strong>de</strong> politie te vragen, 114 brieven van allerleiaard en het opstellen van 3.094 nieuwe steekkaarten. Bovendienwer<strong>de</strong>n 1.014 inentingsattesten van te Brussel wonen<strong>de</strong>kin<strong>de</strong>ren ontvangen en gerangschikt.151


5° Behoeding tegen hondsdolheid.Geduren<strong>de</strong> het jaar 1968 wer<strong>de</strong>n 34 personen gesignaleerddie door hon<strong>de</strong>n gebeten waren.De dieren wer<strong>de</strong>n in observatie geplaatst of on<strong>de</strong>rworpenaan een lijkschouwing.Geen enkel dier werd erkend als lij<strong>de</strong>nd aan hondsdolheid.B. — Aktiviteit van het geneeskundig Korps.De geneesheren van <strong>de</strong> Directie van <strong>de</strong> Openbare Gezondheidhebben, geduren<strong>de</strong> het jaar 1968, 199 geneeskundigecontroleon<strong>de</strong>rzoeken ten huize uitgevoerd : 57 bij het administratiefpersoneel, 90 bij het werklie<strong>de</strong>npersoneel en 52 bijhet on<strong>de</strong>rwijzend personeel.An<strong>de</strong>rzijds werd er in het geneeskundig kabinet van <strong>de</strong> Directievan <strong>de</strong> Openbare Gezondheid overgegaan tôt 3.987 geneeskundigeon<strong>de</strong>rzoeken, waarvan 1.745 door <strong>de</strong> geneeskundigecommissie.De Beroepscommissie, ingesteld bij beslissing van <strong>de</strong> Gemeenteraadvan 9 juli 1956, werd 45 maal bijeengeroepen.Overeenkomstig <strong>de</strong> beschikkingen van titel II van het AlgemeenRèglement voor Arbeidsbescherming, is het laborato^rium van <strong>de</strong> Directie <strong>de</strong>r Openbare Gezondheid overgegaan,tij<strong>de</strong>ns hetzelf<strong>de</strong> tijdperk, tôt 182 volledige bloedon<strong>de</strong>rzoekingen,ten ein<strong>de</strong> <strong>de</strong> beroepsziekten op te speuren.Bovendien werd er overgegaan tôt 95 bloedon<strong>de</strong>rzoekingenom kooloxy<strong>de</strong> op te sporen. Tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong>ze on<strong>de</strong>rzoekingen wer<strong>de</strong>nvolgen<strong>de</strong> verhoudingen vastgesteld : 5,6 % (1 geval),5,5 % (1 geval), 5 % (1 geval), 4,5 % (1 geval), 4 % (1 geval),3,5 % (2 gevallen), 3 % (2 gevallen), 2,75 % (3 gevallen),2,5 % (4 gevallen), 1,5 % (2 gevallen), 1 % (3 gevallen).


Al <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rworpenen aan <strong>de</strong> beschikkingen van het bovenvermeldrèglement on<strong>de</strong>rgingen bovendien een geneeskundigon<strong>de</strong>rzoek in het medisch kabinet van <strong>de</strong> Directie <strong>de</strong>r OpenbareGezondheid.Buiten <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoekingen voorgeschreven door <strong>de</strong> wettelijkebeschikkingen, wer<strong>de</strong>n er, op verzoek van <strong>de</strong> Voorzitter vanhet Comité voor Veiligheid, Hygiène en Verfraaiing van <strong>de</strong>Arbeidslokalen, 38 klinische opsporingson<strong>de</strong>rzoeken uitgevoerdbij werklie<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> kerkhoven, aangesteld om er <strong>de</strong>grasperken te hernieuwen ; bovendien wer<strong>de</strong>n al <strong>de</strong>ze werklie<strong>de</strong>naan een radiologisch on<strong>de</strong>rzoek van <strong>de</strong> longen on<strong>de</strong>rworpen.Het totaal van <strong>de</strong>ze on<strong>de</strong>rzoekingen is begrepen in <strong>de</strong>totale som van <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoekingen vermeld in <strong>de</strong> twee<strong>de</strong> alinéavanrubriek B.Hierna publiceren wij <strong>de</strong> gegevens aangaan<strong>de</strong> <strong>de</strong> afwezigheidsdagenen het aantal ziekteverloven.Geduren<strong>de</strong> het jaar 1969 wer<strong>de</strong>n er 82.663 Vz afwezigheidsdagenwegens geneeskundige re<strong>de</strong>nen toegestaan en 8 ziekteverlovenongeldig verklaard. Bovendien wer<strong>de</strong>n <strong>de</strong> ziekteverloven,voorgeschreven door <strong>de</strong> behan<strong>de</strong>len<strong>de</strong> geneesheren, vermin<strong>de</strong>rdmet 233 dagen, dank zij <strong>de</strong> activiteit van <strong>de</strong> Controledienstvan het Personeel.De on<strong>de</strong>rstaan<strong>de</strong> tabel geeft <strong>de</strong> ver<strong>de</strong>ling weer van <strong>de</strong>afwezigheidsdagen volgens <strong>de</strong> kategorie van <strong>de</strong> personeelsle<strong>de</strong>n.Kategorieën van personelsle<strong>de</strong>nAfwezigheidsdagenZiekte Bevalling TotaalBedien<strong>de</strong>npersoneel :mannelijk» » vrouwelijk8.6246.373>/22.3628.6248.7351/2Werklie<strong>de</strong>rtpersoneel :mannelijk» » vrouwelijkOn<strong>de</strong>rwijzend personeel :mannelijk» » vrouwelijkTotaal personeel :mannelijk» ,, vrouwelijk28.7831/29.8866.46913.7721/21.2035.19043.876V230.032 8.75528.783V21 1.0896.46918.962V243.876V238.78773 9081/2 8.755 82.663Vi153


Ver<strong>de</strong>ling van <strong>de</strong> arbeidsongevallen en van <strong>de</strong> dagenwerkonbekwaamheid die eruit voortvloei<strong>de</strong>n :MannelijkVrouwelijkA.O. (1) D. (2) A.O. (1) I). (2)Bedien<strong>de</strong>npersoneel . . .251141/22029Werklie<strong>de</strong>npersoneel . .1611.09165439/2On<strong>de</strong>rwijzend personeel .12131445111/2TOTAAL 198 1.3361/2 129 980Als we alleen <strong>de</strong> afwezighe<strong>de</strong>n voor ziekte van <strong>de</strong> personeelsle<strong>de</strong>nbeschouwen, met uitsluiting van <strong>de</strong> verloven voorbevalling en arbeidsongevallen, bekomen wij :1° voor het geheel van het mannelijk personeel : 43.876V / 2 dagen;2° voor het geheel van het vrouwelijk personeel : 30.032 dagen,hetzij een totaal van 73.908 1 /* dagen.C. — Toezicht op <strong>de</strong> Han<strong>de</strong>l in voedingswaren.Geduren<strong>de</strong> het jaar 1968 heeft <strong>de</strong> inspekteur van <strong>de</strong> voedingswaren2.362 proefnemingen en opnemingen bij groot- enkleinhan<strong>de</strong>laars, in magazijnen, enz., uitgevoerd.Bovendien wer<strong>de</strong>n 94 verschillen<strong>de</strong> monsters voor ontledingbij het intercommunaal laboratorium afgegeven. Dit laboratoriumis overgegaan tôt <strong>de</strong> volledige ontleding van 1.428 produktenvoor rekening van <strong>de</strong> Stad.(1) In <strong>de</strong> kolommen A.O. is het aantal arbeidsongevallen vermeld.(2) In <strong>de</strong> kolommen D. is het aantal dagen werkonbekwaamheidwegens arbeidsongevallen vermeld.154


D. — Openbare gezondheid.Ten ein<strong>de</strong> zich te verzekeren over toepassing van <strong>de</strong> réglementairebeschikkingen wat <strong>de</strong> openbare gezondheid betreftheeft <strong>de</strong> Technische Dienst van het Bestuur van <strong>de</strong> OpenbareGezondheid 5.547 on<strong>de</strong>rzoeken uitgevoerd geduren<strong>de</strong> het iaar1968.1. Bouwwerken, we<strong>de</strong>ropbouwwerken en verbouwingenvan gebouwen.De plannen van 110 bouwaanvragen, 60 we<strong>de</strong>ropbouwwerkenen 310 verbouwingen van gebouwen, in het toaal dus480 waren het voorwerp van 907 on<strong>de</strong>rzoekingen.Daarbij wer<strong>de</strong>n er 2130 controleon<strong>de</strong>rzoekingen in <strong>de</strong> huizengedaan, die tôt doel had<strong>de</strong>n zich te verzekeren dat hetrèglement, aangaan<strong>de</strong> <strong>de</strong> gezondheid van <strong>de</strong> gebouwen alsook<strong>de</strong> bijzon<strong>de</strong>re schikkingen voorzien op <strong>de</strong> plannen van bouwvergunning,in acht genomen wer<strong>de</strong>n.De vermin<strong>de</strong>ring van het aantal controleon<strong>de</strong>rzoekingen invergelijking met <strong>de</strong> vorige jaren is te wijten aan het gebrekaan technisch personeel.Er dient aangestipt te wor<strong>de</strong>n dat <strong>de</strong>ze bezoeken veel meerwerk vragen dan vroeger, daar <strong>de</strong> ontwikkeling van <strong>de</strong> bouwwerkenen het aantal belangrijke torengebouwen steeds maartoenemen.Het verschijnen van nieuwe bouwstoffen en toestellen, aan<strong>de</strong> goedkeuring van het Schepencollege on<strong>de</strong>rworpen, vergtan<strong>de</strong>rzijds studies en proeven, waarvan sommige uitgevoerdwor<strong>de</strong>n in samenwerking met het Nationaal Instituut voorHuisvesting.2. Vergunning voor toelagen voor het slopen van ongezon<strong>de</strong>woningen en toelagen voor verhuizingen bij hetverlaten van ongezon<strong>de</strong> woningen.Overeenkomstig <strong>de</strong> bepalingen van het koninklijk besluitvan 10 augustus 1967, wer<strong>de</strong>n 12 aanvragen voor slopingstoelageingediend. Na on<strong>de</strong>rzoek wer<strong>de</strong>n <strong>de</strong>ze aanvragen naar<strong>de</strong> Hogere Overheid gezon<strong>de</strong>n.155


100 aanvragen voor verhuizingstoelage wer<strong>de</strong>n ingediend ;zij wer<strong>de</strong>n naar <strong>de</strong> Hogere Overheid gezon<strong>de</strong>n na het volbrengenvan <strong>de</strong> voorgeschreven formaliteiten bepaald door <strong>de</strong>beschikkingen van het voornoemd besluit.15 huiselijke bezoeken waren nodig om te bepalen welkgevolg er moest gegeven wor<strong>de</strong>n aan <strong>de</strong>ze aanvragen voortoelage.3. Gezondmaking.Geduren<strong>de</strong> het jaar 1968, heeft <strong>de</strong> Directie van <strong>de</strong> OpenbareGezondheid 612 bezoeken afgelegd om <strong>de</strong> gezondheidsvoorwaar<strong>de</strong>nvan 293 huizen en braakliggen<strong>de</strong> gron<strong>de</strong>n na tegaan.Ingevolge <strong>de</strong>ze technische on<strong>de</strong>rzoeken, werd een geheelvan werken van allerlei aard opgelegd aan <strong>de</strong> eigenaars vangebouwen en terreinen.In 175 gevallen, wer<strong>de</strong>n onontbeerlijke gezondmakingswerkennodig geoor<strong>de</strong>eld ten ein<strong>de</strong> <strong>de</strong> publieke gezondheid te vrijwaren.De voorgeschreven en aangera<strong>de</strong>n werken wer<strong>de</strong>n in 166 gevallenin hun geheel uitgevoerd (dus 94,9 %), zij wer<strong>de</strong>n inslechts 9 gevallen (dus 5,1 %) ge<strong>de</strong>eltelijk uitgevoerd.In 21 gevallen wer<strong>de</strong>n <strong>de</strong>ze werken uitgevoerd op eenvoudige,mon<strong>de</strong>linge aanbeveling.On<strong>de</strong>r <strong>de</strong> klachten die <strong>de</strong> Dienst bereikten wat <strong>de</strong> gezondheidsstaatvan zekere gebouwen betreft, werd vastgesteld dathet in 118 gevallen, hetzij niet nodig was gezondmakingswerkenvoor te schrijven, hetzij dat <strong>de</strong>ze reeds wer<strong>de</strong>n uitgevoerd,hetzij dat het voorwerp van <strong>de</strong> klacht <strong>de</strong> bevoegdheidvan een an<strong>de</strong>re dienst betrof, in welk geval <strong>de</strong>ze er dan ookvan ingelicht werd, hetzij nog dat het maar eenvoudige inlichtingsaanvragenbetrof.Ten ein<strong>de</strong> <strong>de</strong> openbare gezondheid alsook <strong>de</strong> gezondheidvan <strong>de</strong> bewoners te vrijwaren, wer<strong>de</strong>n 103 gebouwen of <strong>de</strong>lenvan gebouwen ongezond en onbewoonbaar verklaard doorbesluit van <strong>de</strong> Burgemeester. Deze maatregel werd voor 8 gebouwenof <strong>de</strong>len van gebouwen opgeheven.156


De hiemavolgen<strong>de</strong> lijst duidt meer ge<strong>de</strong>tailleerd <strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong>voorgeschreven en aanbevolen werken aan die dankzij <strong>de</strong>ze bezoeken wer<strong>de</strong>n uitgevoerd.Aardvan <strong>de</strong> uitgevoer<strong>de</strong>gezondmakingswerkenWEGNEMINGVAN DE GEBRUIKTESTOFFENAansluitingen aan rioleringen . . .Ontstopping van rioleringen, w.-c.'s en sterfputtenHerstelling of vernieuwing van rioleringenVeran<strong>de</strong>ring of herstelling van :Water-closets, waterplaatsen en sterfputtenStort- en afvoerbuizenVerluchting van stortbuizen . . . .Verluchting van afvoerbuizen . . •Verluchting van vaste putten . . . .Afschaffing van sterfputten . . . .» » water-closets .» » waterplaatsen .» » lavabo's, gootstenen enschuine dwarsgoten .» » vaste putten . • • •Wegnemen van vuilnis» » mestVERLUCHTINGvan bewoon<strong>de</strong> lokalen .. •*an v. ater-closets hokjes . •12552231582522114339342012157


Aardvan <strong>de</strong> uitgevoe<strong>de</strong>gezondmakingswerkenes >= o o 1P c•—» 1)'•S uacIN GOEDE STAAT STELLENHerstelling van muren en zol<strong>de</strong>ringen .» van plankenvloeren en bevloeringen» daken en kroonlijsten . . .» trappen» vensters» gootpijpen voor regenwater .» en verhoging van schoorstenenDrooglegging van muren2532322WATERPlaatsing van distributiewater . . . .Afschaffing van waterputten . . . .Opschrift « Ondrinkbaar water » . . .Heropeningen10DER ATI SATIEAfschaffing van rattengalerijen . . .Vernietiging van knaagdieren in <strong>de</strong> terreinenVernietiging van knaagdieren in <strong>de</strong> scholenen woningenOntsmetting17277Totaal285 116158


4. Logementhuizen.Bij toepassing van het artikel 206 van het Algemeen Politiereglementmoet aan het Stadsbestuur kennis gegeven wor<strong>de</strong>nvan <strong>de</strong> inrichting van een logementhuis, en moet <strong>de</strong> aangeverzich gedragen naar <strong>de</strong> voorschriften die hem betekend wor<strong>de</strong>ndoor <strong>de</strong> Directie van <strong>de</strong> Openbare Gezondheid.In 1968 wer<strong>de</strong>n 3 inspectiebezoeken ter plaatse afgelegdvoor verificatie van <strong>de</strong> plaatsen.5. TJitzon<strong>de</strong>rlijke werkzaamhe<strong>de</strong>n.De contrôle van <strong>de</strong> gebouwen bewoond door <strong>de</strong> vreem<strong>de</strong>werklie<strong>de</strong>n, werd regelmatig vervolgd.6. Rattenver<strong>de</strong>lging.De belangrijke rattenver<strong>de</strong>lgingson<strong>de</strong>rneming werd voortgezettôt in oktober 1968, volgens strengere metho<strong>de</strong>n danvroeger en over een gebied dat zo wat 8/10 van <strong>de</strong> oppervlaktevan <strong>de</strong> Stad bedraagt. Nochtans, zo er een zekere vooruitgangwerd vastgesteld, moet men toegeven dat <strong>de</strong> bekomenuitslagen niet bereikten wat men er mocht van verwachten.Herbesmettingen, somstijds erg, hebben zich voorgedaan inzekere sektoren, in 't bijzon<strong>de</strong>r te Laken. De bijzon<strong>de</strong>rstere<strong>de</strong>n is steeds <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> : het niet behan<strong>de</strong>len van zekere wijkenen van zekere omliggen<strong>de</strong> gemeenten.« Het is een agglomeratieprobleem » heeft <strong>de</strong> H. <strong>de</strong> SchepenPiron bevestigd.Het is insgelijks een technisch probleem dat verschillen<strong>de</strong>werkwijzen eist naargelang <strong>de</strong> wijken en <strong>de</strong> weersomstandighe<strong>de</strong>n.In afwachting dat zowel het ene als het an<strong>de</strong>re naar <strong>de</strong>bevredigen<strong>de</strong> oplossingen leidt, heeft <strong>de</strong> Administratie beslotenhet ganse grondgebied van Brussel te behan<strong>de</strong>len en zich nazichtmaterieelaan te schaffen om het werk van <strong>de</strong> privaterattenver<strong>de</strong>lgingsploegen doeltreffend te volgen en zodoen<strong>de</strong>te kunnen vaststellen of al <strong>de</strong> bepalingen van het bestek stiptwor<strong>de</strong>n nageleefd.159


On<strong>de</strong>r <strong>de</strong> firma's is er één die voLledige voldoening schenkt,dit wettig<strong>de</strong> een nieuwe verbintenis op lang termijn met <strong>de</strong>zefirma aan te gaan. Deze werkwijze is economisch daar erlagere prijzen kunnen bekomen wor<strong>de</strong>n. Tn<strong>de</strong>rdaad, het laat<strong>de</strong> firma toe <strong>de</strong> zeer wisselvallige kosten die voortvloeien uit<strong>de</strong> gele<strong>de</strong>n verliezen door weersomstandigheid (overstromingvan <strong>de</strong> galerijen, lokmid<strong>de</strong>len die in <strong>de</strong> rioleringen wor<strong>de</strong>nmeegespoeld), verhoging van <strong>de</strong> lonen, van <strong>de</strong> belastingen, van<strong>de</strong> produkten, over verschillen<strong>de</strong> jaren te sprei<strong>de</strong>n. Het kontraktop lang termijn geeft aan <strong>de</strong> Stad tevens een groterewaarborg wat <strong>de</strong> effentiëtie van het werk betreft. Latere inlichtingenzullen het waarschijnlijk mogelijk maken dit systeemte veralgemenen, indien an<strong>de</strong>re firma's <strong>de</strong> voldoening gevendie men er van hen verwacht.Het werk zal zich voortaan voortzetten, zowel in <strong>de</strong> rioleringenals aan <strong>de</strong> oppervlakte, tij<strong>de</strong>ns het ganse jaar, metmaan<strong>de</strong>lijkse bchan<strong>de</strong>lingen of op aanvraag, en massale behan<strong>de</strong>lingenin <strong>de</strong> lente en in <strong>de</strong> herfst.Buiten <strong>de</strong> me<strong>de</strong>werking die ons door <strong>de</strong> Riolerings-, <strong>de</strong> Reinigingsdiensten <strong>de</strong> Politie verleend werd, wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong> omliggen<strong>de</strong>Gemeentelijke Administraties, <strong>de</strong> Centrale Administraties,<strong>de</strong> belangrijke on<strong>de</strong>rnemingen en <strong>de</strong> bevolking uitgenodigdme<strong>de</strong> te werken aan het bestendig rattenver<strong>de</strong>lgingswerk.7. Drankslijterijen.Met het oog op het uitreiken van het certifikaat voorzien bijartikel 26 van <strong>de</strong> wetsbepalingen betreffen<strong>de</strong> <strong>de</strong> slijterijen vangegiste dranken, samengeor<strong>de</strong>nd in het koninklijk besluit van3 april 1953, heeft <strong>de</strong> Directie van <strong>de</strong> Openbare Gezondheidtij<strong>de</strong>ns het jaar 1968, op verzoek van <strong>de</strong> Centrale Politieaf<strong>de</strong>ling,179 on<strong>de</strong>rzoekingen in <strong>de</strong> inrichtingen gedaan.In 89 gevallen wer<strong>de</strong>n <strong>de</strong> installâmes bij het eerste bezoekin or<strong>de</strong> gevon<strong>de</strong>n ; in an<strong>de</strong>re gevallen kon, na meer<strong>de</strong>re bezoekenen kennisgevingen aan <strong>de</strong> belanghebben<strong>de</strong>n, het vereistecertifikaat afgeleverd wor<strong>de</strong>n ; alzo wer<strong>de</strong>n in 1968, 291 inspectiebezoekenin die inrichtingen afgelegd.160


8. Luchtverontreiniging.In uitvoering van <strong>de</strong> opdracht waarmee hij belast wordt,overeenkomstig <strong>de</strong> bepalingen van artikel 5 van <strong>de</strong> wet van28 <strong>de</strong>cember 1964, betreffen<strong>de</strong> <strong>de</strong> bestrijding van <strong>de</strong> luchtverontreiniging,heeft het Ministerie van Volksgezondheid beslisteen net van meettoestellen in <strong>de</strong> Brusselse agglomeratie en teVilvoor<strong>de</strong> op te richten.Tij<strong>de</strong>ns het jaar 1968 wer<strong>de</strong>n 22 meettoestellen geplaatst.Ze wer<strong>de</strong>n geduren<strong>de</strong> <strong>de</strong> maand oktober in werking gesteld.Het is thans nog niet mogelijjk conclusies te trekken uit<strong>de</strong> pas verkregen resultaten want een pério<strong>de</strong> van één jaar,ten minste, is nodig om een wetenschappelijke advies over<strong>de</strong> kwestie te kunnen geven.E. — Toezicht over <strong>de</strong> inge<strong>de</strong>el<strong>de</strong> inrichtingen.In <strong>de</strong> loop van 1968 wer<strong>de</strong>n door <strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong> overhe<strong>de</strong>n,gemachtigd om over <strong>de</strong> als gevaarlijk, ongezondof hin<strong>de</strong>rlijk inge<strong>de</strong>el<strong>de</strong> inrichtingen uitspraak te doen,367 besluiten genomen, on<strong>de</strong>rver<strong>de</strong>eld als volgt :A) Schepencollege : 197— toegestane vergunningen : 188 ;— geweiger<strong>de</strong> vergunningen : 9.B) Gouverneur : 10— stoomketels (art. 728, 783 en 792) : 9 ;— klasD(art. 17 bis) : 1.C) Bestendige Deputatie : 146In eerste aanleg : 144Toegestane vergunningen :Algemeen Règlement voor <strong>de</strong> Arbeidsbescherming: 134;161


- Règlement aangaan<strong>de</strong> <strong>de</strong> ioniseren<strong>de</strong> stralingen : 4 ;- Algemeen Règlement omtrent <strong>de</strong> springstoffen : 1.— Ge<strong>de</strong>eltelijke vergunningen : 2 ;— Geweiger<strong>de</strong> vergunningen : 3.In beroep : 2— Beroep ingewilligd (wijziging van <strong>de</strong> exploitatievoorwaar<strong>de</strong>n):1 ;— Beroep niet ingewilligd (zon<strong>de</strong>r doelein<strong>de</strong>) : 1.D) Koning : 14In eerste aanleg : 12— Toegestane vergunningen (art. 17 : Staatsinrichtingen) : 9 ;— Aanvullen<strong>de</strong> vergunningen (art. 2, alinéa 3) : 3 (waaron<strong>de</strong>réén ge<strong>de</strong>eltelijk).In beroep : 2— vergunning van <strong>de</strong> Bestendige Deputatie, bevestigd : 1 ;— weigering van <strong>de</strong> Bestendige Deputatie, bevestigd : 1.De behan<strong>de</strong>ling van <strong>de</strong> aanvragen en het toezicht over <strong>de</strong>inrichtingen verg<strong>de</strong>n 1844 bezoeken ter plaatse door <strong>de</strong> technischeagenten.Bovendien wer<strong>de</strong>n een vijftigtal schouwburgzalen, die on<strong>de</strong>r<strong>de</strong> toepassing vallen van <strong>de</strong> voorschriften van titel II van hetRèglement voor <strong>de</strong> Arbeidsbescherming, aan een maan<strong>de</strong>lijkstoezicht on<strong>de</strong>rworpen .162


Hoofdstuk VIIOpenbare Werken enBedrijvenADMINISTRATIVE DIRECTIEVAN OPENBARE WERKEN EN BEDRIJVENIn het ka<strong>de</strong>r van <strong>de</strong> openbare werken, bestaan <strong>de</strong> aktiviteitenvan <strong>de</strong> Administratieve Directie vooral uit het vervullenvan formaliteiten die voortspruiten uit <strong>de</strong> toepassingvan <strong>de</strong> talrijke en verschillen<strong>de</strong> wettelijke en veror<strong>de</strong>nen<strong>de</strong>beschikkingen omtrent het toekennen van bouw- en verkavelingsvergunningen,van diverse toelatingen, aanbestedingen,wegen, rooilijnen, verwervingen van terreinen en gebouwen,onteigeningen, plannen van aanleg, sociale kwesties en hetgemeenschappelijk vervoer.Enkele cijfers kunnen die aktiviteiten verdui<strong>de</strong>lijken :1. Aantal verschei<strong>de</strong>ne verleen<strong>de</strong> toelatingen :1966 1967 1968a) nieuwbouw en we<strong>de</strong>ropbouw . 173 154 170b) verbouwingen312 310c) uithangbor<strong>de</strong>n454d) motorbrandstofpompen . . .3e) automatische apparaten . . .f) bascules voor personen . . .g) publiciteitspalenh) gesloten of open terrassen (hernieuwing)i) kabels, telefoonpalen en -cellenvan <strong>de</strong> R.T.Tj) verkavelingsvergurming .33150010501542075233896 83 8384 69 7394163


2. Invar <strong>de</strong>r in g van onkosten door <strong>de</strong> Stad belegd :1966 1967 1968voor <strong>de</strong> bouw enherbouw van trottoirs. . . F 1.198.914 911.953 1.023.019voor <strong>de</strong> bouw enherbouw van riolen. . . . F 1.676.290 1.782.895 1.631.534voor diverse werkenen het plaatsenvan Nadar- ofVaubanafsluitingen. . . . F 711.387 154.188 19.5283. Inning von reditenF 388.790 530.454 795.1314. Aanbestedingen.De dienst heeft afwisselend <strong>de</strong> aannemers ter inschrijvingaangeduid voor <strong>de</strong> beperkte aanbestedingen. Daarbij wer<strong>de</strong>nook <strong>de</strong> formaliteiten vervuld vereist voor <strong>de</strong> algemeneofferteaanvraag en <strong>de</strong> openbare aanbesteding. Er wer<strong>de</strong>n98 bestelbons opgemaakt.5. Werklie<strong>de</strong>npersoneel.Door toepassing van <strong>de</strong> nieuwe ka<strong>de</strong>rs, wer<strong>de</strong>n <strong>de</strong>bevoegdhe<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> Administratieve Directie van OpenbareWerken en Gemeentebedrijven, aangaan<strong>de</strong> het werklie<strong>de</strong>npersoneel,overgenomen door :a) <strong>de</strong> Directie <strong>de</strong>r Financiën : voor <strong>de</strong> uitbetaling <strong>de</strong>rlonen en renten voor arbeidsongevallen ;b) <strong>de</strong> Personeelsdienst : voor aile an<strong>de</strong>re werken (barema's,individuele lonen, ka<strong>de</strong>rs, benoemingen).6. Plannen van aanleg en van rooilijnen.De Gemeenteraad heeft over <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> zaken beslist :a) Plannen van aanleg en van onteigeningen :—- Wijk van <strong>de</strong> Dambordstraat. Herziening van hetplan goedgekeurd door K.B. van 18 juli 1963 ;164


— Nationale Markt. Terreinen van <strong>de</strong> voormaligegasfabriek, Werkhuizenkaai ;— Louizalaanwijk en haar omgeving.b) Rooilijnen :— Defuisseaugang : volledige afschaffing ;— Afschaffing van <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rgrond van <strong>de</strong> AdolpheMaxlaan, een ge<strong>de</strong>elte van <strong>de</strong> Mechelsestraat, eenge<strong>de</strong>elte van <strong>de</strong> Nieuwbrug en van twee vakkenvan <strong>de</strong> Nieuwstraat ;— Afschaffing van <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rgrond van een ge<strong>de</strong>eltevan het Muntplein en <strong>de</strong> Wolvengracht ;— Jasmijngang : volledige afschaffing ;c) Rangschikking in <strong>de</strong> gemeentewegen :— Vleurgatsesteenweg.d) Klassering als hoofdweg :— Justus Lipsiusstraat.7. On<strong>de</strong>rhandse verwervingen van onroeren<strong>de</strong> goe<strong>de</strong>ren.— Bestemmingsveran<strong>de</strong>ring van ge<strong>de</strong>elten van gemeentelijkewegenis in <strong>de</strong> omgeving van <strong>de</strong> Wetstraat.Tweehon<strong>de</strong>rd vijftien bun<strong>de</strong>ls tôt on<strong>de</strong>rhandse verwervingof ruiling van huizen of gron<strong>de</strong>n wer<strong>de</strong>n aan <strong>de</strong>Gemeenteraad voorgelegd en doorgezon<strong>de</strong>n ter goedkeuringvan <strong>de</strong> Hogere Overheid.8. Uitgravingen in <strong>de</strong> openbare wegen (rijwegen en trottoirs).De dienst heeft 811 uitgravingsvergunningen in <strong>de</strong> lengteof dwars afgegeven in <strong>de</strong> gemeentewegen, alsook 51 vergunningenvoor dwarse uitgravingen uit te voeren in <strong>de</strong>Staatswegen.798 verklaringen van spoedopeningen wer<strong>de</strong>n hem an<strong>de</strong>rzijdsdoorgezon<strong>de</strong>n.165


9. Oorlogs- en bezettingsscha<strong>de</strong> (opcnbaar domein).a) Terugbctalingen uitgevoerd door <strong>de</strong> Staat in 1968 :nihil.b) Herhaling <strong>de</strong>r bewerkingen van 1940 tôt ein<strong>de</strong> 1968 :BewerkingenToestand van 1-1-68 Toestandop 31-12-67 tôt 31-12-68 op 31-12-67Bedrag van <strong>de</strong> scha<strong>de</strong>die het voorwerpuitgemaakt hebbenvan <strong>de</strong> opnemingen(waar<strong>de</strong> van <strong>de</strong> opneming). . . . 44.021.754 — 44.021.754Gevraagd bedrag van<strong>de</strong> Staat voor uitgevoer<strong>de</strong>herstellingen(werkelijke waar<strong>de</strong>) 68.383.284 1.103.611 * 67.279.673Terugbetaald bedragdoor <strong>de</strong> Staat . . 61.820.875 — 61.820.875* Het bedrag van 1.103.611 frank stelt <strong>de</strong> oorlogsscha<strong>de</strong> voor on<strong>de</strong>rgaandoor <strong>de</strong> voormalige Gasfabriek en door <strong>de</strong> Staat nog nietterugbetaald.De Stad is noodgedwongen ervan af te zien in ruil voor bet bekomenvan een globale en forfaitaire subsidie van 40.513.000 frankvoor <strong>de</strong> construktie van twee nieuwe gashou<strong>de</strong>rs.166


GEMEENSCHAPPELIJKVERVOER1. — Maatschappij voor het Intercomunaaî Vervoer te BrusselHet aan<strong>de</strong>el van <strong>de</strong> Stad in <strong>de</strong> ver<strong>de</strong>ling van <strong>de</strong> retributieberekend tegen 1 % van <strong>de</strong> bruto ontvangst, bedroeg voorhet jaar 1968, 3.309.816 frank.Het Collège heeft besloten geen bezwaren uit te brengentegen volgen<strong>de</strong> punten :1) verplaatsen <strong>de</strong>r tramsporen Lakensestraat, kruispunt van<strong>de</strong> Bisschopsstraat, om <strong>de</strong> aanleg van een toegangstremelaan een on<strong>de</strong>rgrondse parking toe te laten ;2) opbreken van <strong>de</strong> buiten gebruikgestel<strong>de</strong> tramsporen indiverse a<strong>de</strong>rs, ingevolge <strong>de</strong> herstructuratie van het net,waarvan <strong>de</strong> laatste fasen toegepast wer<strong>de</strong>n op 9 januari,19 maart en 16 april 1968.2. — Nationale Maatschappij van Buurtspoorwegen.Zoals voor het exploitatiejaar 1967, is er geen winstaan<strong>de</strong>eltoe te kennen aan <strong>de</strong> <strong>de</strong>elhebbers voor het exploitatiejaar1968.Bijgevolg moet <strong>de</strong> Stad het bedrag storten van <strong>de</strong> jaarlijkseaflossing voor <strong>de</strong> <strong>de</strong>lging van <strong>de</strong> voorgeschreven kapitalen,hetzij 331.736 frank.Het Collège heeft het ontwerp van structuurhervormingvan <strong>de</strong> spoorlijn Brussel-Ninove goedgekeurd. Dit ontwerpomvat <strong>de</strong> vervanging van <strong>de</strong> spoortractie door <strong>de</strong> exploitatiedoor mid<strong>de</strong>l van autobussen, met het oog op <strong>de</strong> mo<strong>de</strong>rniseringvan <strong>de</strong> baan Brussel-Ninove.167


MAATSCHAPPIJEN WAARVAN DE STADDEEL UITMAAKT1. — Intercommunale Maatschappij voor <strong>de</strong> Omleiding en<strong>de</strong> Overwelving van <strong>de</strong> Zenne in <strong>de</strong> Brusselse Agglomeratie.Samenwerken<strong>de</strong> Maatschappij opgericht op 8 juli 1930,waarvan <strong>de</strong> duur verlengd werd tôt 7 juli 1990.Door <strong>de</strong> Stad ingeschreven som : 600.000 frank, hetzij120 maatschappelijke aan<strong>de</strong>len van 5.000 frank.Stadsvertegenwoordigers :Beheer<strong>de</strong>rs :<strong>de</strong> heren CooremansDe RonsJonckheereBrynaertJanssensMevr. ServaesCommissaris :<strong>de</strong> heerPellegrin(mandaat tôt 1972)(mandaat tôt 1969)(mandaat tôt 1972)(mandaat tôt 1969)(mandaat tôt 1972)(mandaat tôt 1969).(mandaat tôt 1972).2. — Intercommunale Maatschappij voor <strong>de</strong> Sanering vanhet Dal <strong>de</strong>r Molenbeek en <strong>de</strong>r Pontbeek.Samenwerken<strong>de</strong> Maatschappij opgericht op 18 januari 1946voor een werkduur van <strong>de</strong>rtig jaar.Door <strong>de</strong> Stad ingeschreven som : 60.000 frank, hetzij <strong>de</strong>rtigmaatschappelijke aan<strong>de</strong>len van 2.000 frank.Stadsvertegenwoordigers :Beheer<strong>de</strong>r : <strong>de</strong> heer Mergam ;Commissaris : <strong>de</strong> heer De Rons.(Mandaten tôt 1970).*168


3- — Intercommunale Maatscliappij voor Sanering en Inrichtingvan <strong>de</strong> Vallei <strong>de</strong>r Woluwe.Samenwerken<strong>de</strong> Maatschappij opgericht op 9 februari 1925,waarvan <strong>de</strong> duur verlengd werd tôt 8 februari 1985.Door <strong>de</strong> Stad ingeschreven som : 15.000 frank, hetzijdrie maatschappelijke aan<strong>de</strong>len van 5.000 frank.Stadsvertegenwoordiger : <strong>de</strong> heer Verdickt, beheer<strong>de</strong>r (overle<strong>de</strong>n).***4. — Intercomunale Maatschappij voor <strong>de</strong> Sanering van hetDal van <strong>de</strong> Maalbeek.Samenwerken<strong>de</strong> Maatschappij opgericht op 26 april 1954voor een duur van 10 jaar en waarvan <strong>de</strong> duur verlengd werdtôt 26 april 1974.Door <strong>de</strong> Stad ingeschreven som : 142 maatschappelijkeaan<strong>de</strong>len zon<strong>de</strong>r waar<strong>de</strong>aanduidingen.Stadsvertegenwoordiger : <strong>de</strong> heer Morelle, beheer<strong>de</strong>r (mandaattôt 1972).***5. — Intercommunale Maatschappij van <strong>de</strong> Toegangswegentôt <strong>de</strong> Luchthaven Brussel.Samenwerken<strong>de</strong> Maatschappij opgericht op 16 juli 1931,waarvan <strong>de</strong> duur verlengd werd tôt 15 juli 1991.Door <strong>de</strong> Stad ingeschreven som: 100.000 frank, dat zijntwintig maatschappelijke aan<strong>de</strong>len van 5.000 frank.Stadsvertegenwoordigers :<strong>de</strong> heer Cousin, werkend beheer<strong>de</strong>r ;<strong>de</strong> heer De Grauvv, plaatsvervangend beheer<strong>de</strong>r.(Mandaten tôt 1974).*169


6. — Nationale Maatschappij van Buurtspoorwegcn.Naamloze Vennootschap opgericht voor een onbepaal<strong>de</strong>duur.Totaal bedrag van <strong>de</strong> Stadsinschrijvingen in het kapitaalvan <strong>de</strong> verschei<strong>de</strong>ne lijnen : 7.297.000 frank, dat zijn7.297 aan<strong>de</strong>len van 1.000 frank, betaalbaar in 90 jaarlijkseaflossingen.***7. — Maatschappij voor het Intercomunaal Vervoer te Brussel.Publiekrechtelijke vereniging met rechtspersoonlijkheid,opgericht voor een onbepaal<strong>de</strong> duur lopen<strong>de</strong> ten minste tôt31 <strong>de</strong>cember 1983.Er wer<strong>de</strong>n 8.117 maatschappelijke aan<strong>de</strong>len reeks A van10.000 frank aan <strong>de</strong> Stad toegekend.Stadsvertegenwoordigers :<strong>de</strong> heer Schalkens, werkend beheer<strong>de</strong>r ;<strong>de</strong> heer Janssens, plaatsvervangend beheer<strong>de</strong>r.(Mandaten tôt 1969).*• • **8. — Gemeentedienst van België.Samenwerken<strong>de</strong> Maatschappij opgericht op 6 mei 1963voor een duur vari 30 jaar.Door <strong>de</strong> Stad ingeschreven som : 170.000 frank, hetzij170 maatschappelijke aan<strong>de</strong>len.Stadsvertegenwoordiger : <strong>de</strong> heer Brichet, beheer<strong>de</strong>r (mandaattôt 1969).170***


9 — Intercommunale Vereniging voor <strong>de</strong> Autosnelweg E5.In zitting van 11 <strong>de</strong>cember 1967, heeft <strong>de</strong> Gemeenteraadbesloten <strong>de</strong>el te nemen aan <strong>de</strong> stichting van <strong>de</strong>ze intercommunalevereniging, die werd opgericht op 13 <strong>de</strong>cember 1967 in<strong>de</strong> vorm van een samenwerken<strong>de</strong> maatschappij, voor eentermijn eindigend op 31 <strong>de</strong>cember 1998.Door <strong>de</strong> Stad ingeschreven som : 300 miljoen frank gelei<strong>de</strong>lijkbetaalbaar tôt beloop van een bedrag van 40 %.Stadsvertegenwoordigers :<strong>de</strong> heer De Rons, beheer<strong>de</strong>r ;<strong>de</strong> heer Snyers d'Attenhoven, plaatsvervangend beheer<strong>de</strong>r.171


Verslag betreffen<strong>de</strong> <strong>de</strong> bedrijvenSe<strong>de</strong>rt 1 januari 1964 wordt het geheel van onze distributicnetten beheerd voor onze rekening door <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong>intercommunale maatschappijen :— voor het water, door <strong>de</strong> Brusselse Intercommunale Watermaatschappij;— voor het gas en <strong>de</strong> elektriciteit, door <strong>de</strong> Brusselse IntercommunaleMaatschappij voor Elektriciteit en Gas, in hetkort « Sibelgaz », welke zich ook bezig houdt met <strong>de</strong>verlichting van <strong>de</strong> openbare wegen.De Administratieve Directie van Openbare Werken enBedrijven, in haar hoedanigheid van verbindingsorgaan tussendie intercommunale maatschappijen en <strong>de</strong> Stad, houdtzich bezig met al <strong>de</strong> door <strong>de</strong>ze maatschappijen ingedien<strong>de</strong>voorstellen, met het oog op <strong>de</strong> uitbreidingen, veran<strong>de</strong>ringenof verbeteringen die aan <strong>de</strong> distributienetten aan te brengenzijn, alsook diegene die betrekking hebben op <strong>de</strong> openbareverlichting.Zo wer<strong>de</strong>n, in <strong>de</strong> loop van 1968, 280 dienaangaan<strong>de</strong>zaken aan het Collège voorgelegd, welke als volgt mogenver<strong>de</strong>eld wor<strong>de</strong>n :water 61gaselektriciteit . . . .openbare verlichting .An<strong>de</strong>rzijds, wer<strong>de</strong>n wegvergunningen gegeven voor het aanleggenvan leidingen die niet <strong>de</strong>el uitmaken van onze distributienetten,te weten :22 hoogdruk gasleidingen ;66 hoogspanningskabels.7610736172


Brasselse Intercommunale Watermaatschappij.Samenwerken<strong>de</strong> maatschappij opgericht op 12 <strong>de</strong>cember1891 on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> benaming « Compagnie Intercommunale<strong>de</strong>s Eaux <strong>de</strong> l'Agglomération bruxelloise ». Haar werkingsduurwerd op 90 jaar vastgesteld vanaf 1 januari 1921,datum waarop <strong>de</strong> maatschappij haar huidige benaming genomenheeft.Inschrijving van <strong>de</strong> Stad : 2.900.000 frank, dit zijn 29 maatschappelijkeaan<strong>de</strong>len van 100.000 frank. He<strong>de</strong>n bedraagthet gestort kapitaal 696.000 frank.Stadsvertegenwoordigers :Beheer<strong>de</strong>rs : <strong>de</strong> heer De Grauw (mandaat tôt 1973) ;<strong>de</strong> heer Janssens (mandaat tôt 1970).Commissaris : <strong>de</strong> heer Thielemans (overle<strong>de</strong>n op 6-7-1968).Op 31 <strong>de</strong>cember 1968, waren er 46.200 abonnementen diezich als volgt ver<strong>de</strong>len :— eeuwigduren<strong>de</strong> concessies met meter . . . . 539— gewone concessies :zon<strong>de</strong>r meter 4met meter 45.657233 voorlopige vertakkingen waren bovendien op diedatum in gebruik gesteld.Op 31 <strong>de</strong>cember van het jaar 1968, waren er 47.598 meters.Tij<strong>de</strong>ns het jaar 1968 wer<strong>de</strong>n op het grondgebied van <strong>de</strong>Brussel 8.867 meter nieuwe leidingen van diverse kalibersaangelegd.173


An<strong>de</strong>rzijds wer<strong>de</strong>n er 7.311 meter kanalisatie van diversediameters weggenomen of achtergelaten wat op 31 <strong>de</strong>cember1968 <strong>de</strong> lengte van het net bracht op :lengte op 31 <strong>de</strong>cember 1967 . . . 468.173 m.lengte aangelegd in 1968 . . . . 8.867 m.Totaal 477.040 m.af te trekken : in 1968 weggenomenof achtergelaten leidingen . . . 7.311 m.uitbreiding v.h. net op 31 <strong>de</strong>cember1968 469.729 m.Wer<strong>de</strong>n bovendien aangelegd :163 afsluitschuiven ;90 afsluitkamers ;89 hydranten.Er werd overgegaan tôt <strong>de</strong> wegneming van 20 afsluitschuivenen 60 hydranten ; daarenboven wer<strong>de</strong>n aan 6 afsluitkamersen 23 hydranten wijzigingen gebracht.Voor huishou<strong>de</strong>lijk of industrieel gebruik en voor <strong>de</strong> brandweerdienstwer<strong>de</strong>n 163 vertakkingen aangelegd ; ver<strong>de</strong>r wer<strong>de</strong>n193 vertakkingen vervangen en 415 afgesne<strong>de</strong>n.Het aantal lekken en breuken kan, voor het dienstjaar 1968,ver<strong>de</strong>eld wor<strong>de</strong>n als volgt :aan <strong>de</strong> hoofdbuizen : 138 ;aan <strong>de</strong> vertakkingen : 760.Watervolume opgetekend aan <strong>de</strong> ingang van het grondgebied(in kubieke meters).Jaar 1968 Semester Trimester15.171.9367.666.3307.505.6063.895.8503.770.3803.624.5963.881.010174


Vorige jaren195819591960196119621963196419651966196714.787.70512.944.25912.972.34913.873.46214.3S8.76115.106.78415.044.37815.063.29915.139.21414.949.893Exploitatierekening van <strong>de</strong> B.I.W.M.voor het dienst jaar 1968.Gvwont dienst :Ontvangsten fr. 179.254.030Uitgaven 115.655.550Batig saldo fr. 63.598.480Buitengewone dienst :Uitgaven fr. 22.942.074Ontvangsten 4.022.162Na<strong>de</strong>lig saldo fr. 18.919.912Ontvangsten :Algemene rekening van het Waterbedrijfvoor het dienst jaar 1968.Gewone dienst :Batig saldo van <strong>de</strong> exploitatierekeningvan <strong>de</strong> Stad bij <strong>de</strong>B.I.W.M fr- 63.563.680Divi<strong>de</strong>nd van <strong>de</strong> aan<strong>de</strong>len B.I.W.M. 34.800Totaal <strong>de</strong>r ontvangsten fr. 63.598.480175


UitgavenUitvoering van verschillen<strong>de</strong> werkenfr. 727.216Algemene onkosten 42.321Hulpverlening en pensioenen . . 636.518Herbestrating van uitgravingen . . 277.017Totaal <strong>de</strong>r uitgaven fr. 1.683.072Boni fr. 61.915.408Buitengewone dienst :Uitgaven fr. 18.919.912Mali fr. 18.919.912GAS- EN ELEKTRICITEITSDISTRIBUTIEBrusselse Intercommunale Maatschappijvoor Elektriciteit en Gas (Sibelgaz).Naamloze Maatschappij opgericht op 31 <strong>de</strong>cember 1960voor een termijn eindigend op 31 <strong>de</strong>cember 1988.Vanaf 1 januari 1964 is <strong>de</strong> Stad aangesloten bij <strong>de</strong>ze maatschappijvoor <strong>de</strong> twee distrikten.Beheer<strong>de</strong>rs die <strong>de</strong> Stad vertegenwoordigen :<strong>de</strong> heer Mergam (mandaat tôt 1974) ;<strong>de</strong> heer Jonckheere (mandaat tôt 1970).De maatschappij « Sibelgaz » heeft <strong>de</strong> concessie van <strong>de</strong>gas- en elektriciteitsdistributie bekomen op het grondgebiedvan <strong>de</strong> aangesloten gemeenten bij <strong>de</strong> maatschappijen « BrusselseElektriciteitsintercommunale » en « Brusselse Gasintercommunale».176


Ze heeft <strong>de</strong> N.V. « Belgische Intercommunale Maatschappijvoor Gas en Elektriciteit », in het kort « Intercom »,belast met het beheer van <strong>de</strong>ze distribuée door mid<strong>de</strong>l vaneen beheercontract dat van kracht zal blijven zolang « Sibelgaz» <strong>de</strong> distribuée van elektrische- en gasenergie zal verzekerenop het grondgebied van één <strong>de</strong>r aangesloten gemeenten.Lengte van <strong>de</strong> leidingen (in meters)Gas:le distrikt2e distriktTotaalop 31-12-1968222.359161.349383.708op 1- 1-1968221.325160.361381.686Verschil . .+ 1.034+ 988+ 2.022Elektriciteit :(*)op 31-12-1968311.143215.632526.775op 1- 1-1968308.417211.232519.649Uitbreiding in 1968 . + 2.726 + 4.400 + 7.126(*) De hierboven vermel<strong>de</strong> lengten bevatten het luchtnet(15.785 m. op het ein<strong>de</strong> van het jaar 1968).Aantal meters.Gas (in t klein)le distrikt2 e distriktTotaalop 31-12-1968op 1- 1-196849.06449.33830.59529.82979.65979.167Verschil— 274+ 766+ 492Elektriciteit(laagspanning) :op 31-12-1968 .op 1- 1-1968 .53.64253.57933.03632.17186.67885.750Verschil+ 63+ 865+ 928177


Energieleveringen in 1968.Gas: I e distrikt 2* distrikt TotaalVcrkoop in 'tklein : m 3 A.G. 24.175.086 16.181.563 40.356.649Verkoop in 'tgroot: m 3 A.G. 8.410.377 1.572.135 9.982.512Totaal: m ;i A.G. 32.585.463 17.753.698 50.339.161Elektriciteit :Laagspanning :kWh 112.733.781 30.367.348 143.101.129Hoogspanning :kWh 212.054.148 76.058.198 288.112.346Totaal: kWh 324.787.929 106.425.546 431.213.475Gel<strong>de</strong>lijke uitkomsten van het dienst jaar 1968.Exploitatie winsten.Elektriciteit : I e distrikt 2e distrikt ,Elektriciteit laaspanning . fr. 51.421.380 25.157.509Elektriciteit hoospanning . . 73.024.815 6.045.641Totaal distributiewinsten . . 124.446.195 31.203.150Speciaal divi<strong>de</strong>nd en vooraankoop bedrijvigheid . . 2.958.504 846.246In gebruik gehrachte installâtes:ïntresten fr. 24.514.625Aflossingsbijdragen . . . . 9.621.410 —Totaal 34.136.035Af te trekken : Staatswerkenen allerlei —1.223.412Algemeen totaal 160.317.322 32.049.396178


I e distrikt 2* distriktGas in 't klein . . . . fr.Gas in 't grootTotaal distributiewinsten . .Speciaal divi<strong>de</strong>nd en vooraankoop bedrijvigheid . .installâ­In gebruik gebrachtetes :Intrestenfr.Aflossingsbijdragen . . . .TotaalAf te trekken : Staatswerken .Algemeen totaal14.074.395 11.950.7001.765.530 144.34915.839.925 12.095.0493.003.747 1.563.00512.769.1165.093.581 —17.892.697 —— 972.168 —35.734.201 13.658.054Eigen vastleggingen van <strong>de</strong> Stad (I e en 2 e distrikten).(openbare verlichtingElektriciteitniet inbegrepenGasInbrengstwaar<strong>de</strong> op 1-1-1968 460.389.346 251.602.986Aanpassing 1968 . . . . 3.819.483 2.088.012Uitbreiding 1968 . . . . 47.492.141 31.475.791Op 31-12-1968 aangepasteinbrengstwaar<strong>de</strong> . . . . 511.700.970 285.166.789Aflossing 1968 - 84.496.310 - 55.885.670Op 31-12-1968 aangepasteboekwaar<strong>de</strong> 427.204.660 229.281.119179


Op en bore verl ich ting, Uitgavenl s t > distrikt fr. 18.938.1772 ,,e distrikt 15.035.249Totaal 33.973.426BRUSSELSE ELEKTRICITEITSINTERCOMMUNALESamenwerken<strong>de</strong> maatschappij opgericht op 2 maart 1929,waarvan <strong>de</strong> werkingsduur verlengd werd tôt 2 maart 1979.Vanaf 1 januari 1964 is <strong>de</strong> Stad aangesloten bij <strong>de</strong>ze maatschappijvoor haar twee distrikten.Deelneming van <strong>de</strong> Stad : I e distrikt 2e distriktin het maatschappij kapitaal . fr. 15.555.000 7.275.000in <strong>de</strong> reserven 4.421.562 —Beheer<strong>de</strong>rs die <strong>de</strong> Stad vertegenwoordigen :<strong>de</strong> heer Mergam (mandaat tôt 1974) ;<strong>de</strong> heer Jonckheere (mandat tôt 1970).BRUSSELSE GASINTERCOMMUNALESamenwerken<strong>de</strong> maatschappij opgericht op 2 maart 1929,waarvan <strong>de</strong> werkingsduur verlengd werd tôt 2 maart 1979.Vanaf 1 januari 1964 is <strong>de</strong> Stad aangesloten bij <strong>de</strong>ze maatschappijvoor haar twee distrikten.Deelneming van <strong>de</strong> Stad : I e distrikt 2 e distriktin het maatschappij kapitaal . fr. 7.135.000 3.655.000in <strong>de</strong> reserven 4.952.188 —Beheer<strong>de</strong>rs die <strong>de</strong> Stad vertegenwoordigen :<strong>de</strong> heer Mergam (mandaat tôt 1974) ;<strong>de</strong> heer Jonckheere (mandat tôt 1970).180


Technische dienst<strong>de</strong>r Openbare WerkenSTEDEBOUW. — SECTIE IDe dienst on<strong>de</strong>rzocht (uit oogpunt <strong>de</strong>r rooilijnen, waterpassen,beschikkingen <strong>de</strong>r aanlegplannen) :— 1.058 aanvragen voor bouwtoelatingen en commodoincommodo;— 7 verkavelingsaanvragen ;— 302 aanvragen voor het plaatsen van kabels en leidingen.De dienst <strong>de</strong>ed afleveren :1) 5 verkavelingsvergunningen ;2) 2 weigeringen tôt verkavelen ;3) 39 ste<strong>de</strong>bouwkundige attesten.De dienst heeft 60 nazichten gedaan voor in opbouw zijn<strong>de</strong>constructies.De dienst was vertegenwoordigd op 136 plaatsbezoekenvoor het aandui<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> rooilijnen en waterpassen, zo voorwat betreft <strong>de</strong> nieuwe constructies als voor het uitvoeren vanwegeniswerken en het plaatsen van leidingen en heeft 50 bulletinsafgeleverd betreffen<strong>de</strong> rooilijnen en waterpassen.Er werd overgegaan tôt het opmeten van een bij <strong>de</strong> openbareweg in te lijven inneming.Elke dinsdag en don<strong>de</strong>rdag namiddag en op an<strong>de</strong>re speciaalafgesproken dagen (400 afspraken), stel<strong>de</strong> <strong>de</strong> dienstzich ter beschikking van het publiek voor het geven van aller-181


lei inlichtingen aangaan<strong>de</strong> rooilijnen en waterpassen, voorhet op punt stellen van dossiers betreffen<strong>de</strong> bouwtoelatingen,voor het opmaken van <strong>de</strong> dossiers inzake verkavelingsvergunningenof aanvragen van ste<strong>de</strong>bouwkundige attesten.Ver<strong>de</strong>r heeft <strong>de</strong> dienst, in het ka<strong>de</strong>r van zijn bevoegdhe<strong>de</strong>n,brieven uitgewisseld met <strong>de</strong> verschei<strong>de</strong>ne gemeentelijkeen provinciale administraties en met <strong>de</strong>ze van het Rijk,alsme<strong>de</strong> met partikulieren.STEDEBOUW. — SECTIE IIPlannen van aanleg.De dienst zette <strong>de</strong> studie voort van <strong>de</strong> plannen van aanlegbetreffen<strong>de</strong> :1) <strong>de</strong> wijk van <strong>de</strong> Versailleslaan ;2) <strong>de</strong> linker oever van het zeekanaal ;3) <strong>de</strong> wijk van <strong>de</strong> Prins Karelsquare ;4) <strong>de</strong> Mutsaardwijk ;5) <strong>de</strong> beizon<strong>de</strong>re wijk van <strong>de</strong> Grote Markt en omgeving —herziening ;6) <strong>de</strong> Minimenwijk ;7) <strong>de</strong> wijk van <strong>de</strong> Stormstraat ;8) wijk van <strong>de</strong> Trier-, Jacques <strong>de</strong> Lalaing-, Wet- en Aarlenstraat;9) herziening van het plan van toegang tôt Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek ;10) verbreding van <strong>de</strong> Wetstraat (Kunstenlaan en Han<strong>de</strong>lsstraat);11) Wolstraat ;12) herziening van het plan <strong>de</strong>r Papenvest ;13) Kortenberg- en Blij<strong>de</strong> Inkomstlaan en Wetstraat ;14) Man<strong>de</strong>nmakerswijk — 3 <strong>de</strong> huizenblok ;15) Maalbeekstraat — Leopoldpark ;16) Nationale Markt — Werkhuizenkaai ;182


17) Sportplein te Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek ;18) afschaffing van <strong>de</strong> Potagegang ;19) wijk begrepen tussen <strong>de</strong> Nieuwland, <strong>de</strong> Rad- en <strong>de</strong>Ursulinenstraat ;20) wijk begrepen tussen <strong>de</strong> Hoog-, <strong>de</strong> Pieremans-, <strong>de</strong> Menslievendhei<strong>de</strong>n<strong>de</strong> Aanaardingstraat en <strong>de</strong> Zuidlaan ;21) wijk begrepen tussen <strong>de</strong> Kunstlaan, <strong>de</strong> Troon-, <strong>de</strong> Esplana<strong>de</strong>-en <strong>de</strong> Egmontstraat ;22) wijk begrepen tussen het Fontainasplein, <strong>de</strong> An<strong>de</strong>rklechtsesteenweg,<strong>de</strong> Van Artevel<strong>de</strong>- en <strong>de</strong> Zespenningenstraat;en in me<strong>de</strong>werking met <strong>de</strong> private sector :1) verleng<strong>de</strong> Versailleslaan (III) ;2) Vrijheidsplein ;3) Sint Goriksplein ;4) wijk van <strong>de</strong> Louizalaan ;5) Noord-Oostwijk — wijken begrepen tussen <strong>de</strong> Karel <strong>de</strong>Grotelaan, <strong>de</strong> Jozef II-straat, <strong>de</strong> Livingstonelaan en <strong>de</strong>Stevinstraat ;6) wijk begrepen tussen <strong>de</strong> F. D. Roosevelt-, <strong>de</strong> Johanna-,<strong>de</strong> Wedrennen- en <strong>de</strong> Kongolaan en <strong>de</strong> grens Elsene-Brussel.De dienst bekwam een koninklijk besluit voor :— 10- 6-68 : Loksumstraat — veran<strong>de</strong>ring van <strong>de</strong> rooilijn ;— 17- 6-68 : Defuisseaugang — volledige afschaffing ;— 24- 7-68 : Radijzenwijk — uitbreiding ;— 30- 8-68 : ge<strong>de</strong>eltelijke afschaffing van voetweg n r 35 ;— 10- 9-68 : Mo<strong>de</strong>lwijk — Heizelvlak ;— 9-12-68: 's Herenhuiswijk ;13_ 2-69 : Dambordwijk — uitbreiding ;24- 2-69 : wijk begrepen tussen <strong>de</strong> Abrikozeboom-, <strong>de</strong>Hoog-, <strong>de</strong> Valk- en <strong>de</strong> Montserratstraat ;23_ 2-69 : afschaffing van <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rgrond van <strong>de</strong> Ad.Maxlaan.183


De Staat nam voor het grondgebied van <strong>de</strong> Stad Brussel<strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> koninklijke besluiten :— 22-8-18 : Justus Lipsiuscomplex ;— 28-2-69 : uitbreiding van het Paleis van Justitie.Er wer<strong>de</strong>n 50 clichés uitgevoerd.STEDEBOUW. — SECTIEniDe dienst heeft afgehan<strong>de</strong>ld :Princiepsaanvragen 61Aanvragen voor nieuwe gebouwen 194Verbouwingsaanvragen 396Afbraaksaanvragen 24Aanvragen voor het heien van païen 4Aanvragen voor het plaatsen van terrassen . . . 17Aanvragen voor het plaatsen van luifels . . . . 6Aanvragen voor het plaatsen van afvoerpijpen . . . 8Aanvragen voor het plaatsen van uithangbor<strong>de</strong>n . . 476Aanvragen voor het plaatsen van lichtreklamepalen . 9Aanvragen voor het plaatsen van verschei<strong>de</strong>ne verkoopsautomaten38Aanvragen voor het plaatsen van brandstofver<strong>de</strong>lers 8Aanvragen voor commodo en incommodo . . . . 340De dinsdag en don<strong>de</strong>rdag namiddag of op afspraakheeft <strong>de</strong> dienst zich ter beschikking gesteld van hetpubliek en <strong>de</strong> architekten voor het verlenen van inlichtingenof het op punt stellen van <strong>de</strong> bouwaanvragen,het aantal bezoeken bedraagt ongeveer 1.206Toezicht op <strong>de</strong> werven :Aantal toezichtbezoeken op <strong>de</strong> werven, waarbij92 inbreuken wer<strong>de</strong>n vastgesteld op het bouwreglement1.064184


Er wer<strong>de</strong>n afgeleverd :Toelatingen voor het in gebruik nemen van <strong>de</strong> openbarewegToelatingen voor hangen<strong>de</strong> lad<strong>de</strong>rsEr wer<strong>de</strong>n uitgevoerd :Opmetingen, voorschotten en likwidaties van <strong>de</strong> rekeningenvoor het bezetten van <strong>de</strong> openbare weg . .Openbare veiligheid :Op aanvraag van <strong>de</strong> Politie of <strong>de</strong> eigenaars heeft <strong>de</strong>dienst zich ter plaatse begeven waar <strong>de</strong> gebouwen<strong>de</strong> openbare veiligheid of <strong>de</strong>ze van <strong>de</strong> bewonersbedreig<strong>de</strong>nAantal brieven verstuurd met verzoek om af te brekenAantal voorgestel<strong>de</strong> afbraakbesluitenAantal genomen evacuatiebesluitenAanleggen en herstellen van trottoirs :Aantal bestelbons voor herstellen en aanleggen vantrottoirs, opmetingen van <strong>de</strong> uitgevoer<strong>de</strong> werken envereffenen van <strong>de</strong> fakturenEr wer<strong>de</strong>n hersteld of aangelegd :450 trottoirs waarvan 140 ten laste van an<strong>de</strong>rediensten en 310 voor rekening van <strong>de</strong>r<strong>de</strong>n.Het toezicht van <strong>de</strong>ze werven heeft ongeveer 1.350 bezoekengevergd.Opgestel<strong>de</strong> bestekken en opgestuurd aan private personenen verschillen<strong>de</strong> dienstenAantal afgelever<strong>de</strong> toelatingen voor herstellen en aanleggenvan trottoirsEr werd behan<strong>de</strong>ld:Aantal dossiers van ongevallen van personen . . .


Er werd uitgevoerd :a) on<strong>de</strong>rzoek voor recuperatie van <strong>de</strong> onkosten voorbeschadigingen aangebracht aan <strong>de</strong> trottoirs . . . 25b) nazicht van <strong>de</strong> opmetingsstaten voor het openenvan <strong>de</strong> trottoirs door <strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong> diensten . . 250c) toezicht op <strong>de</strong> bioscopen en schouwburgen . . . 480d) nazicht van <strong>de</strong> plaatsing en het wegnemen vanafvoerbuizen 82e) nazicht van <strong>de</strong> plaatsing en het wegnemen van verkoopsautomaten143f) nazicht van <strong>de</strong> plaatsing en het wegnemen vanbrandstofver<strong>de</strong>lers 30g) nazicht van vernieuwingen van <strong>de</strong> toelating tôthet plaatsen van terrassen 102h) nazicht van <strong>de</strong> plaatsing en het wegnemen vanlichtreklamepalen 113i) nazicht van <strong>de</strong> plaatsing van lichtreklames enan<strong>de</strong>re 1.011Op aanvraag van <strong>de</strong> Politie :werd er nazicht gehou<strong>de</strong>n op het volgend aantalzonnetenten en terrasafsluitingen 42STEDEBOUW. — SECTIE IV1968-1969.Verwervingen - onteigeningen - expertises.A) Verwervingen en onteigeningen.29 gebouwen en grondinnemingen wer<strong>de</strong>n door <strong>de</strong> dienstverworven. Voorstellen tôt verwerving van 11 gebouwenin openbare verkoop aangebo<strong>de</strong>n, wer<strong>de</strong>n door <strong>de</strong>dienst bij het Collège ingediend.3 eigendommen wer<strong>de</strong>n aldus verworven.2 eigendommen wer<strong>de</strong>n door ruiling verworven.186


On<strong>de</strong>rhan<strong>de</strong>lingen zijn gaan<strong>de</strong> voor <strong>de</strong> kosteloze afstandvan 3 gron<strong>de</strong>n.3 gebouwen wer<strong>de</strong>n gerechtelijk onteigend.B) Bestrijding van krotwoningen.1) De dienst heeft een toelage aangevraagd voor een gebouwwaarvoor <strong>de</strong> Stad een verzoek tôt onbewoonbaarverklaringingediend heeft.2) De dienst heeft voor 9 gebouwen om een toelage verzochten verkregen.C) Expertises. — Metingen.Volgen<strong>de</strong> werkzaamhe<strong>de</strong>n wer<strong>de</strong>n door <strong>de</strong> dienst verricht:7 vaststellingen van overhelling van gebouwen.2 afhan<strong>de</strong>lingen van man<strong>de</strong>ligheid.24 berekeningen van belasting voor buitengewone innemingop <strong>de</strong> openbare weg.34 plaatsbeschrijvingen met vergelijking.219 on<strong>de</strong>rzoekingen voor het aanleggen van leidingen in<strong>de</strong> openbare weg.11 schattingen van meerwaar<strong>de</strong>.47 on<strong>de</strong>rzoekingen voor aflevering van getuigschrifteninzake ste<strong>de</strong>bouw.De bun<strong>de</strong>ls voor het terugvor<strong>de</strong>ren van <strong>de</strong> verhaalbelastingop het aanleggen van wegen wer<strong>de</strong>n aangevuld naarmate van <strong>de</strong> verwervingen.D) Verschei<strong>de</strong>ne verrichtingen.1) Tussenkomst van <strong>de</strong> dienst naar aanleiding van <strong>de</strong>overstroming in <strong>de</strong> Koninginnelaan ,waarvoor ongeveer70 bun<strong>de</strong>ls wer<strong>de</strong>n opgemaakt voor het vaststellenvan <strong>de</strong> scha<strong>de</strong>.2) Plaatsbeschrijving met het oog op het aanleggen vaneen riool in <strong>de</strong> Nieuwbrugstraat.187


3) Voortduren<strong>de</strong> tussenkomst van <strong>de</strong> dienst bij gebrekenvastgesteld aan gebouwen in <strong>de</strong> Wetstraat.4) Tussenkomst van <strong>de</strong> dienst bij gebreken vastgesteldaan <strong>de</strong> riolering ten gevolge van het bouwen vandiepwandmuren.5) Herhaal<strong>de</strong> tussenkomst van <strong>de</strong> dienst voor het vaststellenvan scha<strong>de</strong> veroorzaakt door storingen in hetwaterleidingsnet.6) De dienst heeft <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rhan<strong>de</strong>lingen voortgezet voorhet uitwisselen van eigendommen met <strong>de</strong> R.T.T. in<strong>de</strong> Strostraat.7) On<strong>de</strong>rhan<strong>de</strong>lingen wer<strong>de</strong>n voortgezet voor het verwervenvan eigendommen met het oog op het aanleggenvan een sportcomplex te Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek.BOUWKUNSTA. — On<strong>de</strong>rhoudswerken van openbare gebouwenen verschillen<strong>de</strong> inrichtingen.Algemene aanwijzingen :15 openbare aanbestedingen ;98 beperkte aanbestedingen ;634 prijsaanvragen ;807 besrellingen aan <strong>de</strong> jaarlijkse aannemers ;1.322 tussenkomsten door <strong>de</strong> werklie<strong>de</strong>n <strong>de</strong>r gemeente.1. Jaarlijkse aanbestedingen.De vernieuwings- en on<strong>de</strong>rhoudswerken wer<strong>de</strong>n ge<strong>de</strong>eltelijkuitgevoerd in 12 jaarlijkse openbare of beperkteaanbestedingen betreffen<strong>de</strong> <strong>de</strong> <strong>de</strong>kkingswerken, plafonneringswerken,ruiten wassen, enz.Op basis van <strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong> overeenkomstige aanbestedingenwer<strong>de</strong>n 807 werken volgens prijslijst uitgevoerd.188


2. Administratieve gebouwen en verschillen<strong>de</strong> inrichtingen(Zuidpaleis - Oud Stadhuis van Laken - enz.).De werken betreffen<strong>de</strong> die gebouwen hebben aanleidinggegeven tôt <strong>de</strong> voorbereiding en uitvoering van 19 beperkteaanbestedingen en van 38 gewone prijsaanvragen.Voornaamste werken :— Zuidpaleis :Verven van <strong>de</strong> ruime inganghall.Verschillen<strong>de</strong> herstellingen van <strong>de</strong> tegelvloeren,bevloeringen, scrijnwerkerij, enz. (jaarlijkse aanbesteding).Verschillen<strong>de</strong> herstellingen van <strong>de</strong> daken en van <strong>de</strong>lantaarnen.— Gewezen Stadhuis van Laken :Dakherstellingen wer<strong>de</strong>n uitgevoerd.Verven van lokalen en gangen.De gevels langs <strong>de</strong> binnenkoer wer<strong>de</strong>n afgeschuur<strong>de</strong>n behan<strong>de</strong>ld met een vochtwerend produkt.— Magazijnen : Paleizen- Willem Demot- en JacquesBehrstraat :Verschillen<strong>de</strong> dakherstellingen wer<strong>de</strong>n uitgevoerd.— Gebouwen van Reiniging- en Vervoerdienst :Gans het buitenhoutwerk werd geschil<strong>de</strong>rd.3. Centrale af<strong>de</strong>ling en politiecommissariaten :Voor die gebouwen wer<strong>de</strong>n 5 beperkte aanbestedingenen 24 prijsaanvragen opgemaakt voor verschillen<strong>de</strong> werkenen gewoon on<strong>de</strong>rhoudswerken.Dak- en vloerherstetlingen wer<strong>de</strong>n uitgevoerd door <strong>de</strong>jaarlijkse aanbeste<strong>de</strong>rs.Vernieuwen van <strong>de</strong> vloerbe<strong>de</strong>kking van <strong>de</strong> 5 een 6* verdiepingenvan <strong>de</strong> C.A.189


Inrichtingswerken wer<strong>de</strong>n uitgevoerd binnen <strong>de</strong> gemeentelijkeschietbaan.Aanleggen van sanitaire inrichtingen in <strong>de</strong> garage van<strong>de</strong> C.A.4. School- en eracm gelijkgestel<strong>de</strong> gebouwen :190De inrichtings- en vernieuwingswerken, het beleggen vannieuwe sanitaire apparaten, bevloeringswerken, het vervenen het algemeen on<strong>de</strong>rhoud hebben 62 beperkteaanbestedingen, 424 prijsaanvragen en 938 tussenkomstendoor <strong>de</strong> werklie<strong>de</strong>n <strong>de</strong>r Gemeente gevraagd.Herstellingswerken van daken, glaswerk, plafonneringen,parketering, tegels, slotenmakerij, wer<strong>de</strong>n uitgevoerddoor <strong>de</strong> jaarlijkse aannemers.Belangrijke werken :Instituut van Kunsten en Ambacht : vernieuwing vanriolen (laatste phase).L. Le page Atheneum : vernieuwing van <strong>de</strong> binnen enbuiten verven.Robert Catteau Atheneum : inrichten van stortba<strong>de</strong>n enuitvoeren van binnenschil<strong>de</strong>rwerken.Emile Jacqmain Lyceum : herstellen van <strong>de</strong> ramen enschil<strong>de</strong>ren van verschillen<strong>de</strong> lokalen.Maz Atheneum : vernieuwen van <strong>de</strong> schuif-Adolpheramen.CarterLyceum : schil<strong>de</strong>ren van <strong>de</strong> lokalen op 2 everdieping.Dachsbeck Lyceum : Binnenschil<strong>de</strong>rwerken.Bijgebouw van Normaalschool Emile André ,Blaesstraat :bouwen van een lokaal voor <strong>de</strong> sanitaire installaties.Normaalschool Emile André: herstellen en schil<strong>de</strong>renvan ramen.Aka<strong>de</strong>mievoor schone Kunsten : binnenschil<strong>de</strong>rwerken.


Lagere school n r20 : totale schil<strong>de</strong>ring van <strong>de</strong> lokalen.Lagere school 24/25 : wellei<strong>de</strong>n van het grondwater in<strong>de</strong> kel<strong>de</strong>rs en herstellen van verschillen<strong>de</strong> lokalen.Lagere school n rdoor tegels.Kin<strong>de</strong>rtuin n rKin<strong>de</strong>rtuin n r36 : vervangen van plankenvloeren6 : herstellen en schil<strong>de</strong>ren <strong>de</strong>r ramen.8 : totale schil<strong>de</strong>ring van al <strong>de</strong> lokalen.Kin<strong>de</strong>rtin rf 2 : bouwen van een trap in gewapend béton.5. Kin<strong>de</strong>rkribben.De dakvernieuwing, het verven en gewoon on<strong>de</strong>rhoudhebben het voorwerp uitgemaakt van 2 beperkte aanbestedingenen 22 gewone prijsaanvragen.Vernieuwen van het gelijkvloers van <strong>de</strong> Kin<strong>de</strong>rkribbein <strong>de</strong> Timmerlie<strong>de</strong>nstraat.6. Stadîheaters en opslagplaatsen :Er wer<strong>de</strong>n on<strong>de</strong>rhoudswerken uitgevoerd tôt een bedragvan 6 werken volgens prijslijst en 14 prijsaanvragen.Parkschouwburg :Herstelling van het dak ;Verschilen<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rhoudswerken.Vlaamse Schouwburg :Verschillen<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rhoudswerken.Opslagplaatsen en kioskenbergplaatsen :Versterkineswerken en verschillen<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rhoudswerken.7. Begraafplaatsen en gebouwen van <strong>de</strong> Begrafenisdienst.Stadskerkhof te Evere :Bouwen van boordbalken en fun<strong>de</strong>ringsbalken voor <strong>de</strong>monumenten.191


Kerkhoven van Laken, Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek en Haren :Verschillen<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rhoudswerken in <strong>de</strong> gebouwen.Bouwen van een nieuw bureel met sanitaire installâmesop het Kerkhof van Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek.Pastorijen :Verschillen<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rhoudswerken wer<strong>de</strong>n uitgevoerd.Verbouwen en volledig herstellen van <strong>de</strong> pastorie van<strong>de</strong> Sint-Michielskathedraal.8. Openbare rustbanken :Het gewoon on<strong>de</strong>rhoud werd uitgevoerd.Nieuwe banken wer<strong>de</strong>n geplaatst.Een beperkte aanbesteding heeft plaats gehad voor <strong>de</strong>levering van nieuwe gietijzeren voetstukken.9. Afsluitingen :De Nadar-afsluitingen hebben het voorwerp uitgemaaktvan 72 plaatsingen voor een samengelstel<strong>de</strong> lengte van22.340 meter.10. Straataanwijzers :De levering en <strong>de</strong> plaatsing hebben het voorwerp uitgemaaktvan 2 bepaal<strong>de</strong> aanbestedingen.441 nieuwe aanwijzers wer<strong>de</strong>n geplaatst en 46 wer<strong>de</strong>nopnieuw vastgehangen.11. Openbare waterplaatsen.Het gewoon on<strong>de</strong>rhoud werd uitgevoerd.Herstellingen aan <strong>de</strong> waterleidingen en riolen wer<strong>de</strong>ngedaan.Verschei<strong>de</strong>ne waterplaatsen wer<strong>de</strong>n opnieuw geverfd.12. Parken. — Pleintjes. — Terkameren bos :192Het on<strong>de</strong>rhoud van <strong>de</strong> afsluitingen, paviljoenen, rustiekebruggen, enz. hebben het voorwerp uitgemaakt van26 prijsaanvragen.


Al <strong>de</strong> houtwerken van een rustieke brug in Terkamerenbos wer<strong>de</strong>n vernieuwd.13. Schuilplaatsen voor <strong>de</strong> burgerlijke veiligheid :Het gewoon on<strong>de</strong>rhoud werd uitgevoerd.Herstelling van <strong>de</strong> toegangs<strong>de</strong>uren.14. Aanplakzuilen :Het gewoon on<strong>de</strong>rhoud werd uitgevoerd.15. Meubelen van uitgezette huur<strong>de</strong>rs en gevon<strong>de</strong>n voorwerpen:Er werd gezorgd voor het beheer van het magazijn.Er wer<strong>de</strong>n 77 huisra<strong>de</strong>n en 163 hin<strong>de</strong>rlijke gevon<strong>de</strong>nvoorwerpen geteld (voertuigen, enz.).16. Effectenbeurs.Gewoon on<strong>de</strong>rhoud.Herstelling van <strong>de</strong> monumentale trap.Herstelling van <strong>de</strong> bevloering van <strong>de</strong> kel<strong>de</strong>rverdieping.17. Heysel- en Van <strong>de</strong>r Puttenstadium :Verschillen<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rhoudswerken wer<strong>de</strong>n uitgevoerd in<strong>de</strong> gebouwen.Plaatsen van traliebeschotten en van afsluitingen op hetHeyselstadium.Buitenschil<strong>de</strong>rwerk van ramen en <strong>de</strong>uren.18. Werklie<strong>de</strong>nploegen van <strong>de</strong> sectie :De loodgieters zijn 1.033 maal tussengekomen voor hetuitvoeren van werken in <strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong> gebouwen eninstallaties ; <strong>de</strong> werklie<strong>de</strong>n van an<strong>de</strong>re ambachten hebben289 vernieuwings- en on<strong>de</strong>rhoudswerken uitgevoerd.Tôt het bevoorra<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> magazijnen, wer<strong>de</strong>n180 prijsaanvragen uitgeschreven.193


B. — Uitgevoer<strong>de</strong> werken aan <strong>de</strong> ou<strong>de</strong> gebouwenen monumenten.Stadhuis :a) Werken uitgevoerd door <strong>de</strong> ploeg arbei<strong>de</strong>rs van <strong>de</strong> af<strong>de</strong>ling:— on<strong>de</strong>rhoud van <strong>de</strong> zalen, kabinets en gangen ;— inrichting van zalen voor cérémonies, feesten, examens,enz. ;— reinigen van ruiten ;— on<strong>de</strong>rhoud van <strong>de</strong> meubelen.b) Verschillen<strong>de</strong> werken en versieringen, schrijnwerkerij, ververven,ijzerwerk, sloten, loodgieterij, be<strong>de</strong>kking, glaswerk.Broodhuis, A <strong>de</strong>lijk huis, Scott Muséum :Verschillen<strong>de</strong> metselwerken, verven, be<strong>de</strong>kking, ijzerwerk,loodgieterij, glaswerk, schrijnwerkerij.Gevels van <strong>de</strong> G rote Markt :On<strong>de</strong>rhoudswerken.Herverven van <strong>de</strong> houtbekleding, verguldsel van <strong>de</strong> versiering.Kunstwerken op <strong>de</strong> openbare wegen :On<strong>de</strong>rhoudswerken.Reinigen van <strong>de</strong>len in steen of metaal, verguldsel of vervenvan teksten, opvoeging, enz.Magazijnen van <strong>de</strong> dienst, Jacques Behrstraat :Klassering en bewaring van verzamelingen en mo<strong>de</strong>llen.Plaatsen bestemd voor kerkhoven :Studie van <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rwerpen van monumenten op esthetischgebied.194


C. — Bestu<strong>de</strong>er<strong>de</strong> of in sfudie zijn<strong>de</strong> werken(pério<strong>de</strong> van 1 Juli 1968 tôt 1 juli 1969).Sint Katelijnetoren : Herstelling — Bestelling van stenen (terstudie).Heizelsîadion : — Bijterreinen :Oprichten van sportieve kleedkamers (uitvoeringsontwerpbestu<strong>de</strong>erd) — Steunmuur van <strong>de</strong> omheining van hetHeizelstadion, links van <strong>de</strong> tribunes — Oprichten van eensanitair paviljoen, een luifel en een werkplaats (ontwerpen).Zonnige uren n r 7 — Bibliotheek n r 14 (Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek): Uitvoeringsontwerp ter studie.Rustbanken : Uitvoeringsontwerp bestu<strong>de</strong>erd.Kin<strong>de</strong>rtuin n' 5 — Bloemistenstraat : Herbouwen.Keizerin Charlotte : Inplanting van klas-Kin<strong>de</strong>rbewaarplaatssen.Emile Andréschool — Bijgebouw Blaesstraat : Nieuwegezondheidsinrichtingen (bestu<strong>de</strong>erd).School n r2 — Priemstraat : Uitvoeringsontwerp ter studie.School Funck — Bijgebouw Gierstraat : Avee klassen en stortba<strong>de</strong>n(uitvoeringsontwerp bestu<strong>de</strong>erd).School n"5et 18 — Ommegangstraat : Herbouw.School n> 30 — Verregat : Herbouw.Atheneum A. Max en Lyceum Carter — Clovislaan : Vergroting.— Stortba<strong>de</strong>n en turnzaal (bestu<strong>de</strong>erd).Lyceum Emiel Jacqmain : Herver<strong>de</strong>ling <strong>de</strong>r lokalen.Normaalschool Emile André — Kapucijnenstraat : Vergrotingfase) — Ontwerp — Uitbreiding en uitrusting.School voor Houtnijverheid : Nieuwe lokalen aan <strong>de</strong> kant vanHoogstraat (2 <strong>de</strong>fase).Beroepschool Bischojfsheim : Geschichtmaking van het gebouwKanonstraat.195


A ca<strong>de</strong>mie voor Schone Kunsten : Herbouw en diverse verbouwingen.Kerk van O.L.<strong>de</strong>r gevels.Kerk van het MuséumVrouw ter Kapelle : Ge<strong>de</strong>eltelijke reiniging: Binnenschil<strong>de</strong>ring.Brigittinenkerk : Dakherstellingswerken —<strong>de</strong> zijgevels.Herstelling vanZwembad in het 2 ÛVdistrikt : Bouwen van een zwembad envan een sportzaal.Complex van <strong>de</strong> Grote Post : Verschillen<strong>de</strong> studie's en berekeningen.Brandweerdienst : Bouw van een nieuwe kazerne aan <strong>de</strong>Groendreef.Van<strong>de</strong>r Putten Stadion : Be<strong>de</strong>kking van een basket-ball terrein.Pastorie van <strong>de</strong> St-Michiels Stiftkerk : Herstellingswerken <strong>de</strong>rgevels.Politie - Brandweer — Pago<strong>de</strong>nlaan : Toevoeging van eenschuilplaats (ontwerp).Feestzaal van Gemeentehuis te Laken : Bar en eetzaal (voorontwerp).Kerkhof van Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek : Dienstlokalen (ontwerp).Bouw van een over<strong>de</strong>kte en afgesloten hall te gebruiken alsopslagplaats (Bouwkunstdienst).Politie post — 6 <strong>de</strong>Af<strong>de</strong>ling.« Armée du Salut » : Studie voor overdracht.Brigittenkapel (Archief) : Voorontwerp.School n r 11 — Staatsbladstraat 10 : Complémentaire verbouwing(ontwerp).Gebouw voor rioleringsdienst : Voorontwerp.School 37/40 : Schets.Gebouw gelegen St-Katelijneplaats : Opneming.Kin<strong>de</strong>rtuin196n' 36 — Bonenkruidlaan : Ontwerp.


D. — Uitgevoer<strong>de</strong> of in uirvoering zijn<strong>de</strong> werken.KERKENSint-Michielskathedraal : Restauratie van <strong>de</strong> Zuidtoren.Kerk van Sint-Jan-Baptist-ten-Begijnhofgevels en <strong>de</strong> toren.: Restauratie van <strong>de</strong>Kerk van het God<strong>de</strong>lijk Kind Jezus : Herstelling van <strong>de</strong> glasramenen allerlei restauraties — Ondoordringbaarmakenvan <strong>de</strong> gevels.Kerk van Onze-Lieve-Vrouw van Goe<strong>de</strong> Bijstand : Restauratiewerkenen binneninrichtingen.Sint-Lambertuskerk : Herstellingswerken van het kruis enopvoegen van <strong>de</strong> gevels.Onze-Lieve-Vrouw ter Rijke Klaren : Restauratie van <strong>de</strong>gevels.ter Kapelle : On<strong>de</strong>rhoudswer­Kerk van Onze-Lieve-Vrouwken van <strong>de</strong> daken.Kerk van Sint-Jan-Baptistgevels.ten Begijnhof : Restauratie van <strong>de</strong>RESTAURATIESGebouw Hoe<strong>de</strong>nmakersstraat 3-5 : Volledige herstelling.Toren van <strong>de</strong> voormalige Sinte-Katelijnekerk : Herstellingvan <strong>de</strong> vier gevels.Stadhuis : Herstelling van <strong>de</strong> gevels.Huis van Bellone : Binnen inrichting.OPENBAAR ONDERWIJS(Athenea, lycea, scholen, kin<strong>de</strong>rtuinen, enz.).NormaalschoolKarel Buis : Nieuwe gezondheidsinrichtingen.197


Normaal school Emile Demot : Inrichting van gezondheidsinstallaties(2 d " ge<strong>de</strong>elte).School n' 11 — Staatshladschool : Vegroting.School n' 19 : Inrichting van gezondheidsinstallaties.School n r30 — Verregat : Bouwen van gezondheidsinstallaties.School n rs34-35 — Gust. Demanetstraat : Vergrotingswerken.School voor Houtnijverheid : Uitbreiding langs <strong>de</strong> Hoogstraat.Kin<strong>de</strong>rtuin n r 12 — Kuregemsestraat : Inrichten van eenrefter en van gezondheidsinstallaties.Kin<strong>de</strong>rtuin n r21 : Bouw van een speelzaal en een bureau.« Koningin Astrid » speelplein : Bouwen van nieuwe sanitaireinstallâmes en herstellen van <strong>de</strong> voetbrug.Kin<strong>de</strong>rtuin n r22 — De Wandstraat : Bouwen van een speelzaal.NormaalschoolCharles Buis : Inrichten van nieuwe lokalen.ALLERLEIComplex van <strong>de</strong> Grote Post : Oprichten van het administratiefcentrum.Kerkhof van Laken : Vervangen van lichttegels boven <strong>de</strong>grafkel<strong>de</strong>rs.Voormalig Gemeentehuis te Laken : Bouw van gezondheidsinstallaties.Stadhuis en Broodhuis : Bescherming tegen brand.Bijgevoeg<strong>de</strong> terreinen Heizelstadion : Sanitair paviljoen enwerkplaats.Heizelstadion : Bouw van een steunmuur gelegen langsheen<strong>de</strong> Marathonlaan.Egmontpaleis : Afbreken van een bijgebouw aan <strong>de</strong> Oranjerij.198


Margaretasquare : Ondoordringbaar maken van lokalen voorsportliefhebbers — Oprichten van het kunstwerk « Geboortevan een Natie ».Ambiorixsquare : Bouwen van een paviljoen met lokalenvoor hoveniers.Van<strong>de</strong>r Putten Stadion : Bouw van een jeugdhuis.Kerkhof van Laken : Herbouw van een siermuurtje.BESTRATÏNGI. — EIGEN BEDRIJFHerbestrating van sleuven 10.580 m 2Lokale herstelling van openbare werken (inkasseiwerk, sintels, steenslagwerk, enz.) . . 36.900 m 2On<strong>de</strong>rhoud <strong>de</strong>r bijzon<strong>de</strong>re wegverhardingen vanOpenbare wegen :Asfalttapijt 11.143 m 2Bitumenemulsie66,195 ton,II. _AANNEMÏNGEN1 ) Kasseibestrating :Herbestrating walsen 69.888 m 2Voegvulling 69.457 m 2Oppervlakte 31.726 m 2Herbestrating van sleuven 2.151 m 2Aansluiten bestratingen 484 m 22) Bijzon<strong>de</strong>re wegverhradingen :Asfalttapijt 38.993 m 2Asfaltbeton • • • • • 10.616 m 2[19!


3) Buitengewone werken :a) Inrichting van eerste ge<strong>de</strong>elte van A. Maesstraat.b) Japaansetorenstraat (sectie Versailles - Laskouter) :inrichting.c) Verbreding van <strong>de</strong> Maria-Christinastraat.d) Lokale verbreding : Frans Vekemansstraat.e) Inrichting van een voorlopige parking Kapucijnenstraat,leggen van Bin<strong>de</strong>r.f) Onze-Lieve-Vrouw van Gratiestraat inrichting vantwee<strong>de</strong> ge<strong>de</strong>elte van een voorlopige parking.g) Leggen van tegels in gele ban<strong>de</strong>n « Avital » systeem.h) Leggen van 3.996 m 2 asfalttapijt op het kerkhof vanBrussel te Evere.i) Jubelfeestbrug : leggen van een asfaltbeton.j) Verbreding van <strong>de</strong> Montoyerstraat (Han<strong>de</strong>l - Trier)en inrichting van een stilstandzone met klinkerkeien.k) Openluchtschool van Rixensart : inrichting van eenasfalttapijt op <strong>de</strong> ingangsweg.RIOLENI. _ ONDERHOUDSWERKENIN EIGEN BEHEER UITGEVOERDa) Door <strong>de</strong> af<strong>de</strong>ling « Collecteurs-Zenne - Spéciale installaties» :1) Ruimingswerken :— van <strong>de</strong> Hollebeek en <strong>de</strong> Leybeek : ontslasting van415 ton slijk ;— van <strong>de</strong> duikers on<strong>de</strong>r het Saincteletteplein enon<strong>de</strong>rhoud van <strong>de</strong> installâmes van bedoel<strong>de</strong> duikers;— spéciale ruiming van <strong>de</strong> collecteurs te Haren : ontlastingvan 798 ton slijk ;


— ruiming en on<strong>de</strong>rhoud van <strong>de</strong> collecteurs en ontlastingsaquaducten.2) On<strong>de</strong>rhoud :— van <strong>de</strong> spéciale installâmes van waterkranen aanhet Kanaal van Willebroek en aan <strong>de</strong> nieuwe Zenneoverwelving;— van <strong>de</strong> Zennehekken en hun installâmes, gelegenaan <strong>de</strong> stroomopwaartse kop van <strong>de</strong> Zenne,Veeartsenstraat te An<strong>de</strong>rlecht ;— van <strong>de</strong> segmentschuiven aan <strong>de</strong> Zenneoverwelving,An<strong>de</strong>rlechtsepoort ;— van <strong>de</strong> installâmes van <strong>de</strong> onweersoverlaat gelegenLuchtscheepvaartsquare te An<strong>de</strong>rlecht.b) Door <strong>de</strong> af<strong>de</strong>ling « Riolen » (Brussel-Centrum en BrusselII) ;— aanwijziging en aanaarding van inzakkingen in <strong>de</strong>openbare wegen ;Ruiming :— van openbare riolen, van vertakkingen aan partikulieregebouwen ;— van vertakkingen aan openbare gebouwen, watersluizenen brandkranen ;— van straatkolken en openbare waterplaatsen ;— ruimingswerken van grachten te Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeeken Haren.II _ NIEUWE WERKENIN EIGEN BEHEER UITGEVOERD— Japanse Torenstraat (tussen <strong>de</strong> Versailleslaan en <strong>de</strong> Schapenstraat): bouwen van 92 m. riool in metselwerk, van1,80 X 1,20 m.— Kraatveldstraat (vanaf <strong>de</strong> Frans Vekemansstraat tôt op<strong>de</strong> hoogte van <strong>de</strong> toekomstige Versailleslaan) : 148 m.nieuwe riool in metselwerk, van 1,80 X 1,20 m.201


Karel Carnmaertstraat (vanaf <strong>de</strong> Kraatveldstraat tôt <strong>de</strong>Filip Van<strong>de</strong>r Elststraat : 41 m. nieuwe riool in metselwerk,van 1,50 X 1,00 m.— Waran<strong>de</strong>veldstraat (bovenste ge<strong>de</strong>elte, tegen <strong>de</strong> Lombartzij<strong>de</strong>straat): bouwen van twee riolen in asbest-cementbuizenvan een totale lengte van 168 m.— Twijeninckstraat (tussen <strong>de</strong> Ganzenwei<strong>de</strong>straat en het Kasteelhof): 218 m. nieuwe riool in metselwerk, van1,80 X 1,20 m. É#— Beukenootjesstraat (bij het kruispunt van <strong>de</strong> Bosduifstraat): 33 m. riool in buizen.— Molenblokstraat (tussen <strong>de</strong> Weilandstraat en <strong>de</strong> Heembeekstraat): 130 m. nieuwe riool in metselwerk, van1,80 X 1,20 m. ^— Guimardstraat : bouwen van 3 riolen in metselwerk, van1,50 X 1,00 m. (in 1968 verwezenlijkte lengte : 111 m.),en van 50 m. riool in buizen, met opvulling van het ou<strong>de</strong>riool.— Nijverheidsstraat (tussen <strong>de</strong> Frère-Orbansquare en <strong>de</strong> Belliardstraat): herbouw van 70 m. riool in metselwerk, van1,80 X 1,20 m.— Han<strong>de</strong>lsstraat (kruispunt Luxemburgstraat) : herbouw van30 m. riool in metselwerk, van 1,80 X 1,20 m. en1,50 X 1,00 m. (uitvoering in tunnel).— Han<strong>de</strong>lsstraat (tussen <strong>de</strong> Luxemburgstraat en <strong>de</strong> Troonstraat): herbouw van 90 m. riool in metselwerk van1,80 X 1,20 m.— Instituut voor Kunsten en Ambachten (2 (lt ' vleugel) : bouwenvan 86 m. riool in buizen.— Gul<strong>de</strong>n Vlieslaan (tussen <strong>de</strong> Lakenweverstraat en <strong>de</strong> Louizalaan): bouwen van twee on<strong>de</strong>rzoekschouwen aan hetopenbare riool.— Vilvoordscsteenweg (in aansluiting met <strong>de</strong> verwezenlijkingvan <strong>de</strong> nieuwe Marlyduiker) : bouwen van 70 m. rioolin buizen.— Versailleslaan (kruispunt Langbun<strong>de</strong>rdreef) : bouwen van59 m. riool in metselwerk, van 1,50 X 1,00 m., in vervangingvan het gebrekkige riool in buizen.2021B,


III. _ NIEUWE WERKENDOOR PRIVATE ONDERNEMINGEN UITGEVOERD— Bouwen van rioolaansluitingen : 88 tussenkomsten.— Herbouwen van rioolaansluitingen : 59 tussenkomsten.— Bouwen van rioolaansluitingen voor brandkranen : 48 tussenkomsten.— Bouwen van rioolaansluitingen voor schuifkamers : 56 tussenkomsten.— Pago<strong>de</strong>nlaan en De Wandstraat (tôt aan <strong>de</strong> Brieslaan): herbouw van 292 m. riool in metselwerk, van1,80 X 1,20 m.— Leuvensesteenweg (tussen <strong>de</strong> Clovislaan en <strong>de</strong> Notelaarsstraat): bouwen van 335 m. riool in metselwerk, van1,80 X 1,20 m.BUITENGEWONE WERKENVerwezenlïjkmg van nieuwe wegen en stadshernieuwing.A. Bouw van kunstxverken.Bouwen van kunsrwerken.Studiebureau. — Slopingen.1) Bouw van een hevelduiker (on<strong>de</strong>r het Zeekanaal)met kamer en onwe<strong>de</strong>roverlaat, in <strong>de</strong> Marlywijk.2) Bouw van een brug over <strong>de</strong> Zenne te Buda.B. Wegenaanleg te Brussel.1) Aanleg van <strong>de</strong> Servandonistraat (weg<strong>de</strong>k en riolen).2) Aanleg van <strong>de</strong> Verdunstraat (tussen <strong>de</strong> Servandonien<strong>de</strong> Twijeninckstraat : weg<strong>de</strong>k en riolen).3) Aanleg van een vak van <strong>de</strong> Beemdgrachtstraat (weg<strong>de</strong>ken riolen).203


4) Mutsaardvlakte (Forumlaan, Romeinsesteenweg enAmphoralaan) : uitvoering van <strong>de</strong> eerste fase <strong>de</strong>rwerken (weg<strong>de</strong>k en riolen).C. Slopingen.In het ka<strong>de</strong>r van <strong>de</strong> strijd tegen <strong>de</strong> krotwoningen wor<strong>de</strong>n<strong>de</strong> slopingswerken in het centrum, te Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek,te Laken en te Haren voortgezet.D. Studien en verschillen<strong>de</strong> tussenkomsten voor rekening vanan<strong>de</strong>re diensten.1) Verbouwingswerken aan <strong>de</strong> opslagplaats van décorsvan <strong>de</strong> Parkschouwburg.2) Mutsaardschool (uitbreidingswerken) : studie van hetgewapend béton.3) Aanleg van het plantsoen van <strong>de</strong> Ro<strong>de</strong> Poort.4) Kin<strong>de</strong>rtuin Staatsbladstraat : studie van <strong>de</strong> trappen ingewapend béton.5) Versteviging van <strong>de</strong> gebinten van <strong>de</strong> Koninklijke Académievan Schone Kunsten.6) Lyceum Carter : uitbreiding van <strong>de</strong> refter.7) Karel Bulsschool : vervanging van <strong>de</strong> gewelven.8) Funckschool : bijbouwen van een verdieping, op <strong>de</strong>linker vleugel.E. Belangrijke werken bestu<strong>de</strong>erd met het oog op <strong>de</strong> openbareaanbesteding.2041 ) Vijf<strong>de</strong> vak : eerste ge<strong>de</strong>elte van <strong>de</strong> collecteur vanHaren (Ganzewei<strong>de</strong>straat, van <strong>de</strong> Cortenbach naar <strong>de</strong>Verdunstraat).2) Heerlijkheidsstraat : wegen en riolen.3) Verdunstraat (tussen het station van Haren Zuid en<strong>de</strong> gemeente Evere : wegen en riolen).


4) Werken waarvoor een openbare aanbesteding uitgeschrevenwerd :a) Verbreding en vernieuwing van <strong>de</strong> Frans Vekemansstraat: inrichting van het « Zavelputplein ».b) Collecteur van <strong>de</strong> Houba <strong>de</strong> Strooperlaan (van<strong>de</strong> J.-B. Depairestraat tôt <strong>de</strong> Alfred Stevensstraat).PLANTSOENENSpéciale werken.Het vellen van bomen in <strong>de</strong> sector 3 van het Terkamerenbosop advies van <strong>de</strong> Commissie van <strong>de</strong>skundigenaangeduid door het Collège.Het planten van 5.400 bosplanten voor <strong>de</strong> herbebossingvan <strong>de</strong> sector 2 van het Terkamerenbos gelegen tussen<strong>de</strong> Dianalaan, <strong>de</strong> Gespanhoek, <strong>de</strong> Watermaalselaan, <strong>de</strong>Bospleinlaan, <strong>de</strong> Derbydreef en het Kraakbessenpad.Herbebossing van <strong>de</strong> twee<strong>de</strong> groep paar<strong>de</strong>kastanjebomenin het Park van Brussel, tussen <strong>de</strong> Paleizendreef en <strong>de</strong>Hertogsstraat.On<strong>de</strong>rhoudswerken in het Park van Brussel voor rekeningvan <strong>de</strong> M.I.V.B. binnen <strong>de</strong> ring van <strong>de</strong> Metrowerken.Aanlegging van <strong>de</strong> groene ruimte, vrijgekomen door <strong>de</strong>werken aan <strong>de</strong> Maelbeek in het Leopoldpark langs <strong>de</strong>Etterbeeksesteenweg.Werken door aannemers uitgevoerd :Beplanting van <strong>de</strong> uitbreiding van <strong>de</strong> begraafplaatsNe<strong>de</strong>r-Over-Heembeek.vanHet snoeien van laanbomen van sommige verkeerswegenvan <strong>de</strong> Stad.205


Gewone werken.— On<strong>de</strong>rhoud van het Terkamerenbos, <strong>de</strong> parken en <strong>de</strong> squares(220 Ha).— Vermenigvuldiging en teelt van planten nodig voor <strong>de</strong>bloemenversiering van <strong>de</strong> Stad.— Teelt van jonge bomen en heesterachtige planten in <strong>de</strong>kwekerij.— Bloemenversieringen aangebracht in het Stadhuis ter gelegenheidvan recepties : 13 ; in <strong>de</strong> scholen en an<strong>de</strong>reinstellingen T7.— Vernietiging van <strong>de</strong> distels op <strong>de</strong> stadsgron<strong>de</strong>n.— Herplanting van jonge bomen daar waar het vellen vanslechte bomen nodig was.— Aanbestedingen voor verkopen : 2.— Aanbestedingen voor leveringen of werken: 117.— Werken of leveringen uitgevoerd voor verschillen<strong>de</strong>diensten en verplaatsing van laanbomen voor rekeningvan particulieren : 90.— Uitbetaal<strong>de</strong> facturen : 457.Er werd overgegaan tôt het on<strong>de</strong>rzoek van :— 100 aanvragen voor het leggen van kabels, kanalisaties,enz.— 3 aanvragen betreffen<strong>de</strong> bouwvergunningen in <strong>de</strong> onmi<strong>de</strong>llijkenabijheid van groene zones.— 40 aanvragen van <strong>de</strong> politie voor het vaststellen van hetbedrag van <strong>de</strong> scha<strong>de</strong> aangebracht door verkeersongevallenof door kwaadwillige da<strong>de</strong>n aan beplantingen.— In <strong>de</strong> loop van het jaar <strong>de</strong><strong>de</strong>n er zich 10 werkongevallenvoor op een gemid<strong>de</strong>ld effectief van 93 werklie<strong>de</strong>n. Dieongevallen hebben een werkonbekwaamheid van 121 dagentôt gevolg gehad.206


ACTIE- EN COORDINATIEDIENST VOOR DEKROTOPRUIMING EN DE STADSVERNIEUWING1. Grondgebied van <strong>de</strong> vroegere gemeente Haren.De Groep « Les Architectes et Urbanistes Associés »(A.U.A.) ging voort met <strong>de</strong> studie betreffen<strong>de</strong> <strong>de</strong> verschei<strong>de</strong>nebiezon<strong>de</strong>re plannen van aanleg en heeft eenontwerp neergelegd dat als grondslag dienen zal tôt hetopmaken van <strong>de</strong>ze biezon<strong>de</strong>re plannen.2. Noord-Oostwijk.De studie van <strong>de</strong> wijk begrepen tussen <strong>de</strong> Wetstraat en<strong>de</strong> grenzen van het grondgebied <strong>de</strong>r aanpalen<strong>de</strong>gemeenten, werd aan <strong>de</strong> Groep « Structures » toevertrouwddie tij<strong>de</strong>lijk zijn taak volbracht heeft. Op basisvan <strong>de</strong>ze studie, zullen binnen korte tijd <strong>de</strong> biezon<strong>de</strong>replannen van aanleg voor <strong>de</strong>ze wijk aan <strong>de</strong> Gemeenteraadvoorgelegd wor<strong>de</strong>n.3. Leopoldwijk.De Groep « Structures » is gelast met <strong>de</strong> studie en hetopmaken van <strong>de</strong> biezon<strong>de</strong>re plannen van aanleg voor<strong>de</strong> huizenblokken begrepen tussen het Luxemburgstation,<strong>de</strong> Belliard- en <strong>de</strong> Wetstraat en het Jubelpark.De opdracht van <strong>de</strong>ze groep is aan <strong>de</strong> gang.4. Radijzenwijk (uitbreiding).Het ziezon<strong>de</strong>r plan van aanleg voor <strong>de</strong> wijk begrepentussen het Vossenplein, <strong>de</strong> Pluimstraat, <strong>de</strong> Huishou<strong>de</strong>nsstraat,<strong>de</strong> Zuidlaan, <strong>de</strong> Hui<strong>de</strong>vettersstraat en <strong>de</strong> Reestraat,<strong>de</strong> Zuidlaan, <strong>de</strong> Hui<strong>de</strong>vettersstraat en <strong>de</strong> Reebokstraatwerd door het Koninklijk besluit van 24 juli 1968goedgekeurd.Ingevolge <strong>de</strong>ze goedkeuring wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong> schattingen onverwijldvoortgezet met het inzicht, <strong>de</strong> aanwervingen ofonteigeningen te beginnen welke op een termijn vanvier jaar zullen ver<strong>de</strong>eld wor<strong>de</strong>n.207


. Dambordwijk.Het biezon<strong>de</strong>r plan van aanleg voor <strong>de</strong>ze wijk door hetkoninklijk besluit van 13 februari 1969 goedgekeurd.De noodzakelijke onteigeningen, voor het verwezenlijkenvan dit plan zijn aan <strong>de</strong> gang, namelijk in <strong>de</strong> Nieuwstraat,<strong>de</strong> Koolstraat en <strong>de</strong> Blekerijstraat.De verleg<strong>de</strong> Dambordstraat is ge<strong>de</strong>eltelijk gerealiseer<strong>de</strong>n haar afwerking is voor 1969 voorzien.6. Wijk van <strong>de</strong> Gasthuis, Dinantstraat.De aanwervingen en onteigeningen van het huizenblokbegrepen tussen het Dinantplein, <strong>de</strong> Dinant- en <strong>de</strong> Trapstraaten <strong>de</strong> Keizerslaan zijn afgehan<strong>de</strong>ld en <strong>de</strong> hernieuwingwerd reeds in haar eerste stadium verwezenlijkt.7. Krakeelwijk.De on<strong>de</strong>rhan<strong>de</strong>lingen, voor aanwerving in <strong>de</strong>r minnevan <strong>de</strong> gebouwen, wer<strong>de</strong>n voortgezet, en men mag voorziendat aile verichtingen, zowel <strong>de</strong> verwervingen in <strong>de</strong>rminne als <strong>de</strong> gerechtelijke onteigeningen zullen afgehan<strong>de</strong>ldzijn voor ein<strong>de</strong> 1969.De sociale kompleksen zullen alzo kunnen uitgevoerdwor<strong>de</strong>n.8. Lollepotwijk.De studies betreffen<strong>de</strong> <strong>de</strong>ze wijk zijn aan <strong>de</strong> gang enzullen voortgezet wor<strong>de</strong>n afhankelijk van <strong>de</strong> aanleg van<strong>de</strong> binnen <strong>de</strong> « Pentagone » gelegen kleine Ring en <strong>de</strong>verkeerswisselaar.9. Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek.De groep A.U.A. (« Architectes et Urbanistes Associés »is gelast met <strong>de</strong> inrichtingsplannen en <strong>de</strong> biezon<strong>de</strong>replannen van aanleg voor het <strong>de</strong>el van het grondgebiedbegrepen tussen <strong>de</strong> Beisegemstraat, <strong>de</strong> Kraatveldstraat,<strong>de</strong> grens van het grondgebied van <strong>de</strong> stad Vilvoor<strong>de</strong>, <strong>de</strong>Ransbeekstraat en <strong>de</strong> Frans Vekemansstraat.


Een eerste biezon<strong>de</strong>r plan van aanleg maakte het voorwerpuit van een koninklijke goedkeuring op 14 september1967 voor het <strong>de</strong>el van het grondgebied gelegenten noor<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> Kraatveldstraat.Een twee<strong>de</strong> ontwerp van biezon<strong>de</strong>r plan, genaamd Q 3,werd aan <strong>de</strong> Stad overhandigd en door <strong>de</strong> diensten on<strong>de</strong>rzicht.De studies van <strong>de</strong> Q 4 en Q 5 wijken wor<strong>de</strong>n voortgezet.10. Pentagone.De groepen « Structures » en « A.U.A. » wer<strong>de</strong>n gelastmet <strong>de</strong> studies betreffen<strong>de</strong> <strong>de</strong> in <strong>de</strong> Pentagone, te voorzieneinrichtingen. De on<strong>de</strong>rnomen studies maakten hetmogelijk aan <strong>de</strong> Gemeenteraad kaarten voor te leggen,welke <strong>de</strong> belangrijkheid aantonen van het naar hetcentrum gericht verkeer binnen <strong>de</strong> Pentagone.Een biezon<strong>de</strong>r plan van aanleg werd, an<strong>de</strong>rzijds, opgemaaktvoor wat <strong>de</strong> wijk van het Vrijheidsplein en hetBarrica<strong>de</strong>nplein betreft. Op dit ogenblik, hou<strong>de</strong>n <strong>de</strong>zegroepen zich bezig met <strong>de</strong> studie van een biezon<strong>de</strong>rplan van aanleg van <strong>de</strong> wijk van het Sint-Gorisplein inhet ka<strong>de</strong>r van het tracé van <strong>de</strong> binnen <strong>de</strong> Pentagone gelegenkleine Ring.11. Louizalaan.De studie van het biezon<strong>de</strong>r plan van aanleg van <strong>de</strong>Louizalaan, voor het <strong>de</strong>el van het grondgebied begrepentussen het Stefaniaplein en het Terkamerenbos, toevertrouwdaan <strong>de</strong> groep « Urbat » (Urbanisme et aménagementdu territoire), is afgewerkt en het biezon<strong>de</strong>rplan van aanleg werd <strong>de</strong>finitief aangenomen door <strong>de</strong>Gemeenteraad in zitting van 19 mei 1969.Speciaal bureau Noordwijk.De dienst heeft <strong>de</strong> verwerving voortgezet van <strong>de</strong> eigendommen.genoodzaakt voor <strong>de</strong> uitvoering van het bijzon<strong>de</strong>r209


plan van aanleg, goedgekeurd door het Koninklijk besluit van17 februari 1961.Hij heeft <strong>de</strong> verkrijging van 249 eigendommen of innemingen,ter goedkeuring van het Collège, voorgelegd en heeft<strong>de</strong> vastgestel<strong>de</strong> planning voor 1968 aangaan<strong>de</strong> <strong>de</strong> verwervingenverwezenlijkt.An<strong>de</strong>rzijds heeft <strong>de</strong> dienst <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rhan<strong>de</strong>lingen aangegaanen vervolgd met <strong>de</strong> toekomstige promotors.In het ka<strong>de</strong>r van zijn bevoegdhe<strong>de</strong>n en in me<strong>de</strong>werkingmet <strong>de</strong> dienst van <strong>de</strong> Stadseigendommen, heeft <strong>de</strong> dienst talrijkeinlichtingen verstrekt, zowel aan <strong>de</strong> bewoners van <strong>de</strong>wijk, als aan verschei<strong>de</strong>ne instellingen die belang stellen inhet plan van aanleg.210


floofdstuk VIII Verwarmings- enElectriciteitsdienst in<strong>de</strong> GemeentegebouwenDe Verwarmings- en Electriciteitsdienst in <strong>de</strong> Gemeentegebouwenhoudt zich vooral bezig met het on<strong>de</strong>rhoud en <strong>de</strong>herstellingen van <strong>de</strong> electrische installaties, verwarming, gasen verluchting van ongeveer hon<strong>de</strong>rd vijftig gemeentegebouwen.Geduren<strong>de</strong> het jaar 1968 zijn <strong>de</strong> gemeentegebouwenvolgen<strong>de</strong> wijze van brandstof voorzien gewor<strong>de</strong>n :Waar<strong>de</strong>— Cokes en kolen : 835.930 kg 1.040.109— Gasoil : 236.684 1 427.398— Lichte stookolie : 8.178.589 1 14.947.185— Zware stookolie : 135.000 1 160.762— Stadsgas : 3.118.078 nr 3.741.693— Aardgas : 933.507 nv s 2.240.417— Hout en schavelingen : 36.560 kg . . . . 40.581Geduren<strong>de</strong> het jaar 1968 is het mo<strong>de</strong>rniseringsprogramma<strong>de</strong>r verwarmingsinstallaties en uitrusting <strong>de</strong>r gebouwen voortgezet.Op 31 <strong>de</strong>cember waren 100 gebouwen uitgerust met eenverwarmingsinstallatie, als volgt ver<strong>de</strong>eld :— 52 on<strong>de</strong>r hen werken met stookolie ;— 29 on<strong>de</strong>r hen zijn gesteund op het gasverbruik ;— <strong>de</strong> 19 an<strong>de</strong>re zijn gemengd (stookolie en gas).op211


Het geheel van <strong>de</strong>ze gebouwen omvat 190 stookoliebran<strong>de</strong>rs,38 gasbran<strong>de</strong>rs met ingeblazen vlam en 59 an<strong>de</strong>re metramp.Deze installaties werken voor het ogenblik volledig automatisch.Vele en omvangrijke werken zijn in <strong>de</strong> loop van het dienstjaar1968 uitgevoerd gewor<strong>de</strong>n. De bijzon<strong>de</strong>rste on<strong>de</strong>r henzijn hierna hernomen. De bijhoren<strong>de</strong> ontwerpen zijn volledigbestu<strong>de</strong>erd gewor<strong>de</strong>n door <strong>de</strong> Verwarmings- en Electriciteitsdienstin <strong>de</strong> Gemeentegebouwen, welke eveneens <strong>de</strong> uitvoeringnagegaan heeft.WERKEN UITGEVOERDDOOR PRIVATE AANNEMINGENA) Af<strong>de</strong>ling verwarming.Nieuwe installaties voor centraleverwarming.— Lyceum Dachsbeck, Sint-Annastraat.— Kerk van Onze Lieve Vrouw van Goe<strong>de</strong> Bij stand.— Gebouw gelegen Hoe<strong>de</strong>nmakersstraat, 3-5.— School Funck, Priemstraat.— Schoolcomplex, Reper Vrevenstraat : nieuw paviljoen.— Openluchtschool te Vlezenbeek : uitrusten van 4 paviljoenen.B) Af<strong>de</strong>ling gas.Vervangen van <strong>de</strong> gasleidingen (nodig door het binnenbrengenvan het aardgas) :— Complex gelegen Reper Vreven- en Félix Sterckxstraat(kin<strong>de</strong>rkribbe, kin<strong>de</strong>rtuin, lagere school en atheneum).— Scholen n 1 * 34-35, G. Demanetstraat.— Aanplantingsdienst (Esplana<strong>de</strong> Eeuwfeestpaleizen).


— Heizelstadium (2 e faze).— 5 e Politieaf<strong>de</strong>ling en Brandweerpost, 59, Stevinstraat.— Installâmes van <strong>de</strong> Sportdienst, Margaretasquare.— Kin<strong>de</strong>rkribbe Gabrielle Van<strong>de</strong>rvel<strong>de</strong>, 55, Grevelingenstraat.— Atheneum Ad. Max, Clovislaan 40 en bijgebouwenn ls 21 -29-31.— Openluchtschool Koningin Astrid, Madridlaan 100.— Lyceum Carter en <strong>de</strong> bijhoren<strong>de</strong> Kin<strong>de</strong>rtuinen, Grevelingenstraat.— Normaalschool Karel Buis, 28-30, Rouppeplein.C) Af<strong>de</strong>lîng elektriciteit.1) Nieuwe verlichtingsinstallaties.— Muziekaca<strong>de</strong>mie : uitrusting van een klaas.— Scholen n rs 24-25 : uitrusting van een klas.— School n 1 ' 32 : uitrusten van 3 klassen.— School n 1 ' 15 : uitrusten van een klas.— « Dortmund » : uitrusten van 3 klassen.— Académie voor Schone Kunsten : uitrusten van verschillen<strong>de</strong>lokalen.— Kin<strong>de</strong>rkribbe gelegen Keizerin Charlottalaan : plaatsenvan een buitenverlichting.— Kin<strong>de</strong>rkribbe gelegen Mutsaardlaan : plaatsen van eenbuitenverlichting.— Scholen n rs 12-20 : plaatsen van 11 verlichtingstoestellenen van een bord.— Kin<strong>de</strong>rtuin n 1 2 : verlichting van <strong>de</strong> traphall.— Oud Gemeentehuis van Laken : verlichtingsinstallatiein <strong>de</strong> sanitaire instellingen.— School n r 30 : verlichtingsinstallatie in <strong>de</strong> sanitaireinstellingen.— Kerk Onze Lieve Vrouw van Goe<strong>de</strong> Bijstand.213


- Scholen n 37-40 : electrische installatie en plaatsenvan verlichtingstoestellen.- School n' 32 : verlichting van nieuwe klassen.- School Bischoffsheim : verlichting van <strong>de</strong> laboratoriavoor fotografie.) Overschakeling op 220 Volt.— Kin<strong>de</strong>rkribbe Gabrielle Van<strong>de</strong>rvel<strong>de</strong>.— Gezondheidscentrum, Schuitenkaai.— Lyceum Dachsbeck.— School Bischoffsheim.— School n r 15.— School n 1 17.— Scholen n rB 28-29.— School n 1 ' 21.— Bijgebouw van <strong>de</strong> School Funck.— Magdalenazaal — 2 e verdieping.2143) Verschei<strong>de</strong>ne.— Heizelstadium : plaatsen van 4 transformatiekabinesen van een nieuwe kabel.— Normaahchool E. De Mot : verbin<strong>de</strong>n van een nieuwelektrisch fornuis.— Kin<strong>de</strong>rkribbe Ernest Salu : verbin<strong>de</strong>n van een wasmachineen uitbreiding van <strong>de</strong> installaties.— School Funck, Gierstraat : uitrusten van <strong>de</strong> eetzaal envan <strong>de</strong> keuken.— Zwembad van Brussel : vervangen van vier uitschakelaarsen van <strong>de</strong> leidingen.— School voor Kledingskunsten (Oud Gemeentehuis vanLaken) : plaatsen van driefasige voedingskabel.— Kin<strong>de</strong>rtuin n 1 21 : uitrusten van <strong>de</strong> nieuwe lokalen.


— Schoolgroep Reper Vrevenstraat : plaatsen van eenvoedingsleiding naar het nieuw paviljoen.— Kapellekerk : wijziging van <strong>de</strong> voedingsleidingen <strong>de</strong>rklokken.— Kerk St-Elisabeth : wijziging van <strong>de</strong> voedingsleidingen<strong>de</strong>r klokken.— Kathedraal St-Michel : in or<strong>de</strong> stellen van verschillen<strong>de</strong>verlichtingskringen.— Aanplantingsdienst te Sterrebeek : plaatsen van eenkabel welke <strong>de</strong> hydrofoorgroep voedt.— Kin<strong>de</strong>rtuin n 1 ' 12 : plaatsen van een elektrische waterverwarmer.— Kin<strong>de</strong>rtuin n r 25 : plaatsen van een elektrische waterverwarmer.— School n 1 ' 19 : wijziging van een voedingsleiding.— Stadhuis — Archieven : wijziging <strong>de</strong>r elektrische installaties,uitbreiding van <strong>de</strong> verlichting en plaatsenvan verlichtingstoestellen.— Gemeentelijk Muséum : vernieuwing van <strong>de</strong> elektrischeinstallatie in <strong>de</strong> kel<strong>de</strong>r langs <strong>de</strong> zij<strong>de</strong> van <strong>de</strong> GroteMarkt.VOORONTWERPENDOOR DE DIENST OPGEMAAKTA) Verwarming.— Stadhuis : vernieuwing van <strong>de</strong> verwarmingsinstallatie.— School Funck, Anneessensplein : vernieuwing van <strong>de</strong>verwarmingsinstallatie.— School n r 38 : vernieuwing van <strong>de</strong> stookplaats.— Kin<strong>de</strong>rtuin n r 36 : nieuw paviljoen.215


Lyceum Em. Jacqmain : wijziging van <strong>de</strong> installatiesin het bijgebouw.Lyceum Dachsbeck : vernieuwing van <strong>de</strong> verwarming.— Kin<strong>de</strong>rtuin n r 25 : uitbreiding.— Stadion Charles Van<strong>de</strong>r Putten : verwarming en warmwaterver<strong>de</strong>ling.B) Elektriciteit.— School n r 2.— Kin<strong>de</strong>rtuin n r 11.— Kin<strong>de</strong>rtuin n' 22.— Kin<strong>de</strong>rtuin n' 36.— Stadion Charles Van<strong>de</strong>r Putten — Jeugdhuis.STUDIES GEDAAN DOOR DE DIENSTVOOR LATERE UITVOERINGENA) Verwarming.— School n r 2.— Académie voor Schone Kunsten : wijzigingen aan <strong>de</strong>plannen en aan het bestek om één enkele faze tebekomen.— School n 1 ' 11 : wijzigingen aan het gebouw.— School Funck, Gierstraat : nieuwe klassen en stortba<strong>de</strong>n.— School n 1 9 : lokalen in <strong>de</strong> kel<strong>de</strong>r.— Psycho-Medisch-Sociaal Centrum : uitbreiding.— Kin<strong>de</strong>rtuin n 1 4 : nieuwe sanitaire instellingen.— Kin<strong>de</strong>rtuin n 1 12 : uitbreiding van <strong>de</strong> centrale verwarming.216


— Brandweerkazerne : Helihavenlaan.— School Funck, Anneessensplein : verwarming van <strong>de</strong>2 e en van <strong>de</strong> 3 e verdieping.B) Elektriciteit.1) Verschei<strong>de</strong>ne.— School Funck : auditorium.— Normaalschool E. André : eetzaal.— School Funck : linker vleugel.— Normaalschool Karel Buis, Rollebeekstraat : stortbadzaal.— Atheneum Ad. Max : eetzaal.— Kin<strong>de</strong>rkribbe Locquenghienstraat : nieuwe lokalen.— Zonnig Uurtje, Rijke Klarenstraat.— Koninklijke Académie voor Schone Kunsten : verschillen<strong>de</strong>lokalen.— Psycho-Medisch-Sociaal Centrum : nieuwe lokalen.2) Studies voor het omzetten in 220 Volt.— Gemeentelijke Schietstand.— Normaalschool Karel Buis, Rollebeekstraat.— School n r 32.— Kin<strong>de</strong>rkribbe, Blaesstraat.— Kin<strong>de</strong>rtuin n r 10.— Bijgebouw van <strong>de</strong> Normaalschool E. André.— Normaalschool Em. Demot.— Kin<strong>de</strong>rtuin n 1 ' 21.— Kin<strong>de</strong>rkribbe en Kin<strong>de</strong>rtuin, Locquenghienstraat.— Kin<strong>de</strong>rtuin n 1 11.217


BELANGRIJKE WERKEN UITGEVOERDDOOR HET PERSONEEL VAN DE DIENSTA) Verwarming.— Zwembad, Reebokstraat :— Vervangen van 9 pompen voor <strong>de</strong> voeding van <strong>de</strong>ketels en het leegmaken van <strong>de</strong> sterfputten.— Wijziging van <strong>de</strong> installatie.— Vcrnieuwing van :<strong>de</strong> leidingen <strong>de</strong>r filters met drukverschil ;<strong>de</strong> verwarmingsleidingen <strong>de</strong>r stralingspanelen tussen<strong>de</strong> 4 e en <strong>de</strong> 5 e verdieping ;<strong>de</strong> overloopleidingen van het groot bad.— Wijziging van <strong>de</strong> waterzuiveringsinstallatie van hetgroot bad.— Normaalschool Karel Buis, Rollebeekstraat :— Vervangen van aile stookolieleidingen.— Plaatsen van verwarming in <strong>de</strong> nieuwe lokalen.— Wijziging van <strong>de</strong> radiatoren in <strong>de</strong> ingangshall en in<strong>de</strong> loge van <strong>de</strong> huisbewaar<strong>de</strong>r.— Wijziging van <strong>de</strong> verwarmingsinstallatie in <strong>de</strong> kel<strong>de</strong>r.— Bijgebouw van <strong>de</strong> School Funck, Gierstraat : plaatsenvan <strong>de</strong> verwarming in <strong>de</strong> nieuwe eetzaal.— School Funck, Anneessensplein :— Plaatsen van <strong>de</strong> verwarming in een nieuwe auditorium.— Plaatsen van <strong>de</strong> verwarming in <strong>de</strong> nieuwe lokalen.— Vervanging van <strong>de</strong> algemene terugcollector.— Dienst <strong>de</strong>r Stadseigendommen — Gebouwen van hetprivaat domein gelegen :— Rijke Klarenstraat n r 3 : verbetering <strong>de</strong>r verwarmingin <strong>de</strong> gang en in <strong>de</strong> slaapkamer (4 everdieping).


— On<strong>de</strong>rrichtstraat n r 86 : vervanging van <strong>de</strong> ketelen wijziging van <strong>de</strong> installatie.— Openluchtschool te Rixensart : plaatsen van <strong>de</strong> verwarmingin <strong>de</strong> keuken.— Scholen n" 32-33, Thys Vanhamstraat :— Vervangen van een ketelelement.— Plaatsen <strong>de</strong>r verwarming in 5 nieuwe klassen.— School n r 38 :— Wijziging aan <strong>de</strong> verwarmingsinstallatie.— Vervanging van <strong>de</strong> stookolieleidingen.— Vervanging van een ketel.— Kintertuin n' 12 : plaatsen van verwarming in eenlokaal van <strong>de</strong> kel<strong>de</strong>r.— Gemeentelijke schietstand : Zes Penningenstraat :plaatsen <strong>de</strong>r verwarming in <strong>de</strong> schietstand.— Psycho-Medisch-Sociaal Centrum : vervanging van ketelelementen.— Stadhuis : vervanging van <strong>de</strong> verwarmingsinstallatie in<strong>de</strong> Maximiliaanzaal (stoom door warm water).— Oud Gemeentehuis van Laken : plaatsen <strong>de</strong>r verwarmingin <strong>de</strong> sanitaire instellingen van <strong>de</strong> Raadzaal.— Kin<strong>de</strong>rkribbe Ernest Salu, Molenbeekstraat : plaatsenvan een warm waterver<strong>de</strong>ling voor het wasmachine.B) Regeling en bran<strong>de</strong>rs.— Vervanging van <strong>de</strong> bran<strong>de</strong>rrelais :— School n r 21.— School n 1 4.— Kin<strong>de</strong>rtuin n 1 4.— Kin<strong>de</strong>rtuin n r 14.— 6" Politieaf<strong>de</strong>ling.219


— Atheneum L. Lepage.— School n' 7.— Kin<strong>de</strong>rtuin n 1 5.— Instituut voor Kunsten en Ambachten.— Herstellingen, wijzigingen en uitbreidingen van installâmes:— Oefenschool Karel Buis.— Lyceum Dachsbeck.— Normaalschool Em. Demot.— Bijgebouw van het Instituut Funck.C) Elektriciteit.— Verschei<strong>de</strong>ne werken uitgevoerd in het Stadhuis, hetBroodhuis, het Patriciërshuis en het Zuidpaleis.— On<strong>de</strong>rhoud en juist afstellen van <strong>de</strong> openbare uurwerkenen van <strong>de</strong>ze opgesteld in <strong>de</strong> scholen, Kin<strong>de</strong>rtuinenen -kribben.D) Gas.1. Vervanging van al <strong>de</strong> gasleidingen (nodig door het inbrengenvan het aardgas) in volgen<strong>de</strong> etablissementen.a) Werken door onze dienst uitgevoerd.— School n r 30, Verregatstraat 1 (2 e faze).— Kin<strong>de</strong>rtuin n r 7.— Heizelstadion (drankzaal).— Paviljoen voor gepensioneer<strong>de</strong>n, St-Lambertplein.— School n r 36, Pago<strong>de</strong>nlaan.— Administratief bureau, 203, F. Vekemansstraat.— Kluis, St-Niklaasstraat.— Openbare Reinigingsdienst, Lombardsij<strong>de</strong>straat.— Kin<strong>de</strong>rkribbe Alix Bauwens, F. Vekemansstraat 48.220


— 10 Politieaf<strong>de</strong>ling : 10, Kortenbachstraat.— Kin<strong>de</strong>rkribbe G. Lacroix, 10, Kortenbachstraat.— School n 1 39, Parochiestraat.— Kin<strong>de</strong>rtuin n 1 25, F. Vekemansstraat 38.— School n 1 38, Verdunstraat.— Kerkhof van Brussel, Kerkhoflaan.— Garage voor Lijkwagens, Kerkhoflaan.— School n r 11, Staatsbladstraat.b) Werken door onze dienst uitgevoerd in samenwerkingmet private firma's.— Kin<strong>de</strong>rtuin n r 22, De Wandstraat 22.— Lyceum Dachsbeck, 24, Strostraat.— School Funck, Priemstraat 28.— Kin<strong>de</strong>rtuin n 1 21, Leopold I straat 116.— Scholen n rs 24-25, Claessensstraat 57-59.— Kin<strong>de</strong>rtuin n 1 ' 17, Claessensstraat 57-59.— School voor fotografie, Claessensstraat 57-59.— Scholen n ls 32-33, Thys Vanhamstraat en Jacobs-Fontainestraat.— Kin<strong>de</strong>rkribbe, Tivolistraat 13.— School n 1 19, Veronesestraat 21.Plaatsen van toestellen en verschei<strong>de</strong>ne werken.— Bijgebouw van <strong>de</strong> School Funck, Gierstraat : verplaatsenvan <strong>de</strong> gasteller.— Lyceum Carter, Grevelingenstraat : plaatsen van tweeautoklaven.— Kin<strong>de</strong>rtuin n 1 21 : plaatsen van 5 gasradiatoren.— Verschei<strong>de</strong>ne etablissementen : plaatsen van 2 waterverwarmers,1 badverwarmer en 3 keukenfornuizen.221


HERSTELLINGENGeduren<strong>de</strong> het dienstjaar 1968, zijn er volgen<strong>de</strong> herstellingenverricht :— 361 aan <strong>de</strong> elektrische installâmes van <strong>de</strong> gemeentegebouwen;— 121 aan <strong>de</strong> elektrische installâmes van het privaat eigendom;— 182 aan gasinstallaties ;— 311 aan stookolie- en aan <strong>de</strong> gasbran<strong>de</strong>rs ;— 467 aan <strong>de</strong> verwarmingsinstallaties.***ADMINISTRATIVE DIENSTDe werkzaamhe<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> Administratieve Dienst welkevoortvloeien uit <strong>de</strong> werking van <strong>de</strong> Technische Dienst, zowelin het domein <strong>de</strong>r verwarming als in dat <strong>de</strong>r elektriciteit, zijnvelerlei en <strong>de</strong> voornaamste elementen zijn <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> :— Opmaken van 1.510 bestelbons ;— Likwidatie van 1.848 fakturen ;— Het vervullen van talrijke formaliteiten vereist voor hetaanleggen van 45 dossiers van bijzon<strong>de</strong>r belang (aanbestedingen).— Het terug samenstellen van 8 dossiers betreffen<strong>de</strong> subsidieaanvragen,gericht aan <strong>de</strong> Staat.— Het opmaken van 971 rekeninguittreksels bestemd vooran<strong>de</strong>re gemeentediensten en van invor<strong>de</strong>ringsstaten tenlaste van diverse <strong>de</strong>biteuren, voor een totaal bedrag van27.184.609 frank.222


De waar<strong>de</strong> <strong>de</strong>r werken besteld aan <strong>de</strong> private sector en van<strong>de</strong> aankopen welke er verricht zijn, is <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> :1 ) Werken voor <strong>de</strong> verwarming en <strong>de</strong> elektriciteit :a) door openbare aanbesteding . . . fr. 19.168.000b) door beperkte aanbesteding . . . . 43.000c) on<strong>de</strong>rhandse overeenkomsten . . . . 376.0002) Aankopen :a) door openbare aanbesteding . . . fr. 1.262.000b) door beperkte aanbesteding . . . . 915.000c) on<strong>de</strong>rhandse overeenkomsten . . . . 1.407.000De Dienst heeft zich eveneens beziggehou<strong>de</strong>n met het administratiefbeheer van <strong>de</strong> telefooninstallaties geplaatst door <strong>de</strong>Régie van Telegraaf en Telefoon voor <strong>de</strong> noodwendighe<strong>de</strong>nvan <strong>de</strong> Stad.An<strong>de</strong>rzijds, heeft hij nog talrijke formaliteiten vervuldvoortvloeiend uit het in stand hou<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> regieën van gasen elektriciteit en voornamelijk :a) het hou<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> boekhouding <strong>de</strong>r regieën ;b) het opstellen van <strong>de</strong> budgetten ;c) het opmaken <strong>de</strong>r rekeningen.On<strong>de</strong>rmeer heeft hij praktisch al <strong>de</strong> likwidatiesbewerkingenbeëindigd van <strong>de</strong> Signalisatiedienst.223


Hoofdstuk IXReinigings- enVervoerdienstUitbating.Op 31 <strong>de</strong>cember 1968 bedroeg het voertuigenpark 7 mechanischeveegmachines, een sproeimachine, zeven kolkenzuigersalsook 8 kipwagens en 52 trommelwagens waarvan er 12 wer<strong>de</strong>nuitgerust met een kipinrichting voor <strong>de</strong> ophaling vanstandaardvuilemmers. Van <strong>de</strong> 40 trommelwagens die he<strong>de</strong>nin gebruik zijn, zullen er verschei<strong>de</strong>ne binnen afzienbare tijdmoeten afgevoerd wor<strong>de</strong>n. Het totaal laadvermogen van <strong>de</strong>voertuigen bestemd voor <strong>de</strong> ophaling van het huishou<strong>de</strong>lijkvuil bedraagt ± 712 m 3 . Een tiental houten kisten dienen nogvervangen te wor<strong>de</strong>n door containers uit verzinkte platen.Vervoer.Op 31 <strong>de</strong>cember 1968 waren er 27 voertuigen, in 't bijzon<strong>de</strong>rbestemd voor <strong>de</strong> vervoerdienst.Sneeuw en ijzelvorming.Om snel te kunnen verhelpen aan het gevaar ontstaan door<strong>de</strong> aanwezigheid van ijzel op <strong>de</strong> openbare weg, wer<strong>de</strong>n± 20 m 3 as ver<strong>de</strong>eld op verschillen<strong>de</strong> plaatsen van het Terkamerenbos,en er werd ± 1.560 ton zout, ±15 m 3as en10 ton calciumchlori<strong>de</strong> uitgestrooid. Het uitstrooien van <strong>de</strong>zematerialen werd bijna uitsluitend uitgevoerd door 5 automatischezoutstrooiers gemonteerd op nog bruikbare châssis.225


Vervoeren naar <strong>de</strong> stortplaats.Het vuilnis werd uitgespreid op een terrein gelegent teMont-St-Guibert. Het totaal gewicht van <strong>de</strong> weggevoer<strong>de</strong> vuilnissteeg tôt 76.365 ton of gemid<strong>de</strong>ld 6.363 ton per maandgeduren<strong>de</strong> het jaar 1968.Personeel.Op 31 <strong>de</strong>ceraber 1968 bedroeg het effectief : 384 agenten(356 vastbenoemd en 28 tij<strong>de</strong>lijken).Administratief personeel : 7.Technisch personeel : 7.Werklie<strong>de</strong>n personeel : 370.226


Hoofdstuk XOpenbaar On<strong>de</strong>rwijs1. Algemeenhe<strong>de</strong>nSAMENV ATTENDE TABEL VAN DE BEVOLKINGVAN DEONDERWIJSINRICHTINGENVAN DE STAD1968-1969.Frans Ne<strong>de</strong>rl. Totaal§ 1. — Kleuteron<strong>de</strong>rwijs . . .4.0242114.235§2. — Lager on<strong>de</strong>rwijs . . . .8.8595099.368§3. — Mid<strong>de</strong>lbaar on<strong>de</strong>rwijs . .3.067863.153§4. — Normaal on<strong>de</strong>rwijs . . .1.5092561.765§5. — Technisch on<strong>de</strong>rwijs :4 6135 4815765.1895.481§6. — Kunston<strong>de</strong>rwijs :5311.3845311.548Totalen : 29.468 1.802 164 31.270227


N.B. — In <strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong> rubrieken gebmikte nomenclatuur.De rubriek bestuurspersoneel omvat : directeur, on<strong>de</strong>rdirecteur,hoofdon<strong>de</strong>rwijzer, sectiehoofd ;on<strong>de</strong>rwijzend personeel : leraars en lesgevers : full-time enpart-time, lagere en kleuteron<strong>de</strong>rwijzer(es), leraar in ze<strong>de</strong>nleer,godsdienst, naai, lichamelijke opvoeding, muziek, zwemmen :full-time of part-time ;hulpon<strong>de</strong>rwijzend personeel : bijkomend secretaris, studiemeester-opvoe<strong>de</strong>r,studiemeester, bibliothecaris, verpleegster,sociale assistente, econoom, psycholoog, amanuensis, helperaan <strong>de</strong> machines ;cursussen en bijkomen<strong>de</strong> werken : maaltijd, studie ;cursussen en bijkomen<strong>de</strong> werken : gewone cursussen voorvolwassenen, cursus voor snit, gymnastiek, huishou<strong>de</strong>n, uitspraakleer,muziek, schrijnwerkerij, ...228


Samenvatten<strong>de</strong> 1PersoneelDirectieOn<strong>de</strong>rwijzendHulpon<strong>de</strong>rwijzendSchool-a) Frans taalstelsel :Mid<strong>de</strong>lbaar on<strong>de</strong>rwijs . . . .Technisch on<strong>de</strong>rwijs :DagKunston<strong>de</strong>rwijs :DagOpenbare bibliotheken . . . .P.M.S.-Centrum419317322171111107121641345198616505637033182.610971222037 VAAl151024237 VAb) Ne<strong>de</strong>rlands taalstelsel :InspectieBewaarschoolon<strong>de</strong>rwijs "1 . . .Lager on<strong>de</strong>rwijs } . . .Mid<strong>de</strong>lbaar on<strong>de</strong>rwijs 1 . . .Normaalon<strong>de</strong>rwijs j . . .Technisch on<strong>de</strong>rwijsGezondheidscentrum1712135117258953511 195 13230


Studie1 1 | U (J\ 1 o 1 M M 1 II 1 1 S S 1 BewakingBijkomen<strong>de</strong>activiteitenM 1 1 1 -1 1 1 1 1 1 1 1 1 II 1 1 1 1 1 Allerlei4^ >- | M ls) | 51 1u>II—» N>i—» 1p—' i—' i— 1 i—'li—» l o 4^ 0\ 0\ Os 11 1 1 ON N> ON OJ 1N> N> 1 H-» | -J 1 4x 00 N> C\ ~4 1s:SchoolbewakersSchoonmaaksters1 1 1 1 1 1 1 Ï3 1 1 1 1 1 | W H - I ^ l l Werklie<strong>de</strong>nWerkpersoneel1 1 1 1 1 1 1 * 1 I M 1 II 1 1 1 1 1 Adviseursoo M» t \ I l 1 II 1 1 1 1 1 Medici1 II 1 1 p » S 1 1 M 1 1. 1 1 1 1 1 Verpleegsterso4*H- OO 1 OS VO U> OsV< W 4i k) WH a i-> W OO 00 0\\£> vl o\ ^*C 00 \C Kl H \ O >0 N>


Frans taalstelsel2. KleiSchoolbevolkingKin<strong>de</strong>rtuinenBrusselseNietBrusselseTotaalDirecteur1235678910111214123141811141514512522185511281041516171358813091571441031371920218972273101299984282} ;232274538104821572453 379025144 181622626 42683066 5011636217 67284CarterDachsbeckCatteauL. LepageE. Bockstael . . . .11722158619826195239341434167125232iTotaal . . . . 3.128 896 4.024 1920131922613133171274711143154100136212481385325678175115232


on<strong>de</strong>rwijsPersoneelWerkpersoneelOn<strong>de</strong>rwijzendHulpon<strong>de</strong>rwijzendBewakingMiddagmaaltijdSchoolbewakersSchoonmaaksters543462416355544437+1423523742237123243231323313342262112212233123323242434432264124234341111111111111111222332212223313113311322313121 9 68 80 16 57233


5- 5' 5' 5' g- g- g- g-5?Kin<strong>de</strong>rtuinenH-» U) h-* U> ts>G\ 00 C\ bJ H» ^ N) WN>H-*BrusselseNietBrusselseTotaalSchoolbevolking1 1 1 1 ! 1 I IDirecteurOn<strong>de</strong>rwijzendBewakingn>c/>OP&H—~ I IMiddagmaaltijdSchoolbewakersSchoonmaakstersWerkpersoneel


3. LagcScholenSchoolbevolkingPersoneelScholenBrusselseNiet BrusselseTotaalDirectieOn<strong>de</strong>rwijzenda) Frans taalstelsel2479111215171920212324/2528/293032333436373940Ch. BuisCatteauLepageMaxCarterDachsbeckE. AndréE. Bockstael O'ongens)(meisjes)137292255231912241833232271911492342042421722691741654591237411515610925789214791511532316.149103311179402545513229577812981122611344187121939112304206193561192559691473252664101312491873783592202063122163402842951855096561352671243044134632822701581762523002.710 8.859 31 641236


2lis-on<strong>de</strong>rwijsLessen en bijkomen<strong>de</strong> werkenOn<strong>de</strong>rgeschikt personei•ocui NIf•o13O•33W3C03J «•S £234523136333242526524252322112223431323332344232322213121231271 171 96 72 26


Schoolbevolking Personeel Lessen en bijkomen<strong>de</strong> werken WerkpersoneelScholenBrusselseNiet BrusselseTotaalDirectieOn<strong>de</strong>rwijzendStudieBewakingAllerleiSchoolbewakersHulpon<strong>de</strong>rwijzendMiddagmaaltijdSchoonmaakstersb) Ne<strong>de</strong>rlandstaalstelsel24/256%421432111126bis461460312111 Vk2S/29bis32bis3544684196655374106!251212112111111137bis70171612138683410211133113Total 379 130 509 7 51 5 11 10 5 2 1 5 Vi


Taalstelsel.Aanduidingvan <strong>de</strong> school60 t» %C


Klassen van het dagon<strong>de</strong>rwijs (bijzon<strong>de</strong>re klassen).Frans taalstelselAantal leerlingen in het2 e Totaal247912151719202124/2528303233343639E.A. C. BuisA. E. Bockstaelmeisjes|E. A. E. André141462614111212102793181761226193513147713731514111341629101313151871391515138171618451115131561525614181161391516121311075 222 94 222 89 220 24240


het schooljaar 1967-1968AantalAantal leerlingeningeschreven op 1-10Aantal leerlingenSchool n'leergangenleraarsGewoneleergangenLeergangvoor gymnastiekLeergangvoor snitvan 14tôt 16 j.van 16tôt 20 j.van meerdan 20 j.Totaal47192024/25303233343740Appl. Ch. BuisE. Bockstael F.G.Keuken avond1331121111322251331121111321252161175941374138226255552918121217101233111713252827184105413114102721136904346123727321272314245540Totaal29288242798180195372


Openbare bibliotheken.OpenbarebibliothekenAantal boekeningeschrevenin catalogusRegelmatiggetel<strong>de</strong>lezersNieuweaangekochteboekenPersoneelWerkpersoneelSchoolbewakersSchoonmaakstersN r 1234578910111213147.9907.2415.5777.4854.8006.0727.6766.7285.6837.2566.4465.2215.902265372208238412317202272747195440118801112199104159107153216237197207207198282Totaal82.0774.5872.378 33Pedagogische centrale bibliotheek.3.097 I 90 I 79 2Zonnige Uurtjes.N R5.89414.2958.99215.8016.2128.8698.8543.87589234.5882.4161.77917.1021.9911.012742471521456545310700554233223323211 —Totaal72.792 60.522 3.790 18 1Bibliotheek I.K.A.18.602 | 250 | 157 | 2242


4. Mid<strong>de</strong>lbaar on<strong>de</strong>rwijsMo<strong>de</strong>rne HumanioraOu<strong>de</strong> HumanioraLagere Hogere Lag. HogereAtheneum R. Catteau . . . .Mo<strong>de</strong>rneFamilialeaf<strong>de</strong>lingEconom.Mo<strong>de</strong>rnetalenWetensch. A43Wetensch. B_Latijn335Latijn-Grieks60Latijn-Wetensch.63Latijn-Wiskun<strong>de</strong>116HogereRetorica34Atheneum L. Lepage . . . .1775667118152522Atheneum Ad. Max130848163142532Lyceum L. E. Carter . . . .154401013Lyceum E. Jacqmain . . . .43353959244904634Lyceum H. Dachsbeck . . . .6540108324010Atheneum E. Bockstael . . . .2451817161Totalen . . . 814 35 40 3 144 244 1.129 211 199 214 34


PersoneelCursussen enbijkomen<strong>de</strong>werkenWerkpersoneelO % 3 &se-gOtu• Hps—»ensiI «HO ^O c


ÇvZPwtaDOsg. a.CD« SSL g... Hor-t-CDpDoONOerP,r-•P£-00ONONooLALAOO4^4^ooON00H-*ON4>ON4^ONLAON00004^LAONLAONNO004^NOVO4*LAoNOONONOONLANOMid<strong>de</strong>lbareschoolFamilialeaf<strong>de</strong>lingCDPCTQCDÇ1P O-pCLCDzo-t3P2LOETOoTechnischeaf<strong>de</strong>lingHor-t-PP.CDCD


D. — Personeel*ScholenDirecteurPersonnelCursusen enbijkom. werkenStudieWerkpersoneelOn<strong>de</strong>rwijzendHulpon<strong>de</strong>rwijzendMiddagmaaltijdSchoolbewakerSchoonmaakstersWerklie<strong>de</strong>na) Frans taalstelsel :Ch. Buis17264211E. André15376111E. De Mot17416Totalen .198201428b) Ne<strong>de</strong>rlands taalstelsel :K. Buis42


6. TechniscSchoolbevolkingP2Dag.a) Frans taalstelselL. LepageBischoffsheimCouvreurFunckArts du vêtementIndustries du vêtementCoiffureIndustries graphiquesProthèse <strong>de</strong>ntaireMécanique et électricité ,Travail <strong>de</strong>s métaux ,Industries du bois et <strong>de</strong> la peinture . . ,Institut d'enseignement supérieur L. Coore-Services généraux I.A.M.Totaalb) Ne<strong>de</strong>rlands taalstelsel :Instituut FunckTechnisch Instituut . . . .Af<strong>de</strong>lingen :Oriënteringsklas centrumOriënteringsklas Haren .HaartooiHoutnijverheid . . . .KleermakersMechanica - elektriciteit .Tandprothese . . . .Totaal6541793059976251018810548651.079112431551913332365842646284571436392621705633.534107314421248


on<strong>de</strong>rwijsPersoneelCursussenen bijkomen<strong>de</strong>werkenWerkpersoneel1:1O gg g55M .2.2 M•S *C 4>2«xi Ma5/5Ec4)"S3u2854418620133712189041311 Vz3 %261131322176 —10 —2 1/2 ! —34231456512261637 Ï/4 231064 Vi.3356894 j —249


enoSchoolbevolkingPersoneelBrusselseNiet-BrusselseTotaalBestuursOn<strong>de</strong>rwijzendHulpon<strong>de</strong>rwijzendAvond.Institut Carrières Commerciales . . .Institut commercial secondaire et super.Cours du soir <strong>de</strong> languesCours supérieurs pour adultes . . . .PhotographieCoiffureMécanique et électricitéBijouterieIndustries du Vêtement et Chaussure .IndustrielleIndustries graphiquesEcole <strong>de</strong>s métauxPlomberieRadioIndustries du bois et <strong>de</strong> la peinture . .Cours <strong>de</strong> coupe, mo<strong>de</strong>s et <strong>de</strong>ssin pouradultesServices généraux I.A.M1781681152922557182049483126836151.000419773126102264377548547234412414661190651.178587888155124319448621055213921551726922680101352698244110178646261816355221221249161216Totaal8794.6025.481 1750547


17. Kunst on<strong>de</strong>rwijsBevolkingTotaalPersoneelBrusselseNiet-BrusselseDirecteurOn<strong>de</strong>rwijzendHulpon<strong>de</strong>rwijzendCursussenenbijkom.werkenWerkpersoneelSchoolbewakerSchoonmaakstersWerklie<strong>de</strong>na) Frans taalstelsel :Académie royale <strong>de</strong>sBeaux-Arts :Dag . . . .Avond . . .65 466 531 1 63 15 1 1 7 120 100 12014 5Académie <strong>de</strong> Musi-8713931.264 1565Totalen . . .8914931.3841 7010b) Ne<strong>de</strong>rl. taalstelsel :Muziekaca<strong>de</strong>mie4012416410


8. Gezondheidscentrum — Psycho-medisch-sociaal CentrumPersoneelMediciAantalon<strong>de</strong>rzoekenDirecteurAdviseursVerpleegstersHulpWerkpersoneelSchoolbewakersSchoonmaakstersWerklie<strong>de</strong>nPsycho-medisch-sociaal centrum .11 62823432415.0001.88212zGezondheidscentrum15325


Hoofdstuk XIKunstzakenen openbare feestenSCHOUWBURGENA. — Koninklijke Parkschouwburg.Directie : <strong>de</strong> heer Roger Reding.Toezichtscommissie :Voorzitster : Mevr. Van Leynseele, Schepen van Kunstzaken.Le<strong>de</strong>n : <strong>de</strong> heren Jonckheere, Pellegrin en Cabuy, Gemeenteraadsle<strong>de</strong>n• <strong>de</strong> heren Scheyven, Volksvertegenwoordiger,en Hougardy, Senator.*Seizoen 1968-1969.Het seizoen begon op 18 september 1968 en eindig<strong>de</strong> op14 mei 1969.In het totaal wer<strong>de</strong>n 319 voorstellingen gegeven.253


OVERZICHT VAN DE VOORGESTELDStukken Auteurs Bewerkersn Ami imprévuRobert Thomasi Foire d'Empoigneetécile ou l'Ecole <strong>de</strong>s Pèreseur <strong>de</strong> CactusîdJean AnouilhBarillet et GredyJulien GreenLzarro et le SoleilPeter ShafferJean Mercureagie RougeMichel <strong>de</strong> Ghel<strong>de</strong>ro<strong>de</strong>s Point MYves Jamiaquees Amants terriblesNoël CowardClau<strong>de</strong> André Pugeten Virginia VernonUITEN ABONNEMENTa Tour d'EinsteinChristian Ligerernand Raynaud54


jCHOUWSPELEN TIJDENS HET SEIZOEN 1968-1969RégisseursGenresAantallenvoorst.DatumsRobert ThomasWereldkreatie41Van 18 september 1968tôt 10 oktober 1968Roland PietriKomedie34Van 23 oktober 1968tôt 22 november 1968•Jean NergalKomedie43Van 28 november 1968tôt 31 <strong>de</strong>cember 1968lo DuaKomedie33Van 4 januari 1969tôt 3 februari 1969Pierre LarocheExperimentelewereldkreatieRid./Bx.48Van 9 januari 1969tôt 2 maart 1969JoDuaBelgisch werk37Van 5 maart 1969tôt 5 april 1969IL Colmantfeffl NergalExperimentelekomedieKomedie3534305Van 9 april 1969tôt 10 mei 1969Van 13 mei 1969tôt 14 juni 1969| Pierre FresnayExperimentelewereldkreatieVan 14 tôt 21 september 1968255


B. — Koninklîjke Vlaamse Schouwburg.Directie : <strong>de</strong> heer Victor De Ruyter.Toezichtscommissie :Voorzitster : Mevr. Van Leynseele, Schepen van Kunstzaken.Le<strong>de</strong>n : <strong>de</strong> heren Deschuyffeleer, Mergam en Schouppe, Gemeenteraadsle<strong>de</strong>n; <strong>de</strong> heren Maertens, Van Cauwelaert,Parloor en Van Impe.Seizoen 1968-1969.Het seizoen is begonnen op 7 esptembre 1968 en geëindigdop 27 juli 1969.In <strong>de</strong> lop van het seizoen wer<strong>de</strong>n 395 voorstellingengegeven.349 voorstellingen te Brussel en in Provincie.20 stu<strong>de</strong>ntenmatinees.2 voorstellingen voor <strong>de</strong> Vlaamse Televisie.371 voorstellingen.12 voorstellingen door Toneelgroep Centrum Amsterdam.12 voorstellingen door buitenlandse gezelschappen.395 voorstellingen.257


TABEL DER STUKKENGESPEEU w0TitelsAuteursDe AvonturenSlippersFaustvan <strong>de</strong> Brave Soldaat SchwejkHelena op IthakaSlechte Tijd voor SergeantenDriestuiversoperaRomance in Leningrad(K.N.S. Antwerpen)De Getem<strong>de</strong> Feeks (N.T. Gent)Een Zondag in New YorkKaktusbloemCassandra (K.N.S.-N.T. Gent)De Prijs (K.N.S. Antwerpen)Kasteel te KoopEen Zomer smeult tôt AsLa MammaJonge Lente en Ouwe WijnBoeing-BoeingEen Meisje in <strong>de</strong> SoepNanaCentrum AmsterdamNe<strong>de</strong>rlandse en ItaliaanseJaroslav HasekAlan AyckbournJ.W. GoetheMarnix GijsenIra Levin en Mac HymanBertolt BrechtAleksel ArboezovWilliam ShakespeareNorman KrasnaBarillet et GrédyWalter EysselinckArthur MillerHerwig HensenTennessee WilliamsAndré RoussinBill NaughtonMarc CamolettiTerence FrisbyStaf Knop258


ÏÏJDENS HET SEIZOEN 1968-1969Avond -fmatineesBrusselKlassiekestukkenMatinéesProvincieAvond +matinéesT.V.Totaal14111623231725201655513105412431323030161332655521171812123163798141161063551421171881411212275 20 98 2 395259


GASTVOORSTELLINGENToneelgroep CentrumAmsterdam.2 voorstellingen « Centrum Vermoordt Pianiste » (Paul Pôrtner).4 voorstellingen « Een dag uit <strong>de</strong> Dood van Verdom<strong>de</strong> Loewietje» (Peter Nichols).6 voorstellingen « Adrianus VII » van Peter Luke, naar Fr.Rolfe.12 voorstellingen in het ka<strong>de</strong>r en met <strong>de</strong> steun van het Belgisch-Ne<strong>de</strong>rlandsakkoord voor kulturele uitwisselingen.BuitenlandseGezelschappen.2 voorstellingen Wim Sonneveld Kabaret (Ne<strong>de</strong>rland).1 voorstelling « Wrraaak ! ! ! » door Zui<strong>de</strong>lijk Toneel Globe(Ne<strong>de</strong>rland).1 voorstelling « De Jongste Dag » door Zui<strong>de</strong>lijk ToneelGlobe (Ne<strong>de</strong>rland).1 voorstelling « Kleine Moor<strong>de</strong>naars » door Zui<strong>de</strong>lijk ToneelGlobe (Ne<strong>de</strong>rland).1 voorstelling « Cérémonie voor een Vermoor<strong>de</strong> Neger »door Zui<strong>de</strong>lijk Toneel Globe (Ne<strong>de</strong>rland).1 voorstelling « De Minnaar » (Harold Pinter avond).1 voorstelling « Grafschrift voor George Dillon » door hetGroot Limbourgs Toneel.1 voorstelling « Een Dag uit <strong>de</strong> Dood van Joe Egg », doorhet Groot Limburgs Toneel.1 voorstelling « Fons Jansen Kabaret » (Ne<strong>de</strong>rland).1 voorstelling « Ailes voor <strong>de</strong> Tuin » door Ned. KomedieA'dam.1 voorstelling « Una Délie Ultime Sere Di Carnovale » doorTeatro Stabile Délia Citta di Genova (Italie).260


1 voorstelling « Rozencrantz en Guil<strong>de</strong>nstern » door <strong>de</strong> StudioHerman Teirlinck (Antwerpen).Voorstellingen van Zui<strong>de</strong>lijk Toneel Globe, Groot LimburgsToneel en Ne<strong>de</strong>rlandse Komedie A'dam, eveneens inhet ka<strong>de</strong>r en met <strong>de</strong> steun van het Belgisch-Ne<strong>de</strong>rlands akkoordvoor kulturele uitwisselingen.*CONCERTENConcerten in <strong>de</strong> Waran<strong>de</strong> en op openbare pleinen.1. Brussel (centrum) :a) Militaire muziekkorpsen 8b) Burgerlijke verenigingen :— Waran<strong>de</strong> 42— Openbare pleinen 32. Brussel (Laken)1 43. Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek 64. Haren6Totaal : 79261


KERMISSEN VANBRUSSELA. — Het Beschermcomité <strong>de</strong>r Brusselse forenwerd als volgt samengesteld :Voorzitter : <strong>de</strong> heer Schepen Van<strong>de</strong>n Boeynants.Le<strong>de</strong>n Gemeenteraadsle<strong>de</strong>n : Mevr. Cristolovean, <strong>de</strong> heren Deschuyffeleer,De Greef, Mergam, Janssens, Mevr. Avella,<strong>de</strong> heren Pellegrin, Jonckheere, Brynaert, Van Cutsem.B. — Kermis <strong>de</strong>r Zuidlaan.De kermis greep in 1968 plaats vanaf zaterdag 13 juli tôtmaandag 26 augustus inbegrepen.Het beschermcomité <strong>de</strong>r foren ging te 18 uur tôt <strong>de</strong> openingover.De totale prijs van <strong>de</strong> concessies van <strong>de</strong> standplaatsen bereikte<strong>de</strong> som van 12.629.025 frank.C. — Kermis van Laken.De kermis van Laken had plaats vanaf zaterdag 5 april tôtmaandag 28 april 1969 inbegrepen.Het verhuren van <strong>de</strong> standplaatsen heeft <strong>de</strong> som van640.550 frank opgebracht.* *262


OPENBAREEN TRADITIONELEFEESTENPLECHTIGHEDENA. — Feesten van <strong>de</strong> Kermis van Brussel.Ze had<strong>de</strong>n plaats vanaf zondag 30 juni tôt zaterdag 12 oktober1968.Don<strong>de</strong>rdag 4 juliTe 21 uur. — Ommegang.Zaterdag 13 juliTe 17 uur. — Wan<strong>de</strong>lconcert door <strong>de</strong> Koninklijke Postharmonievan Brussel. — Wegwijzer : Grote Markt, Gul<strong>de</strong>nhoofdstraat,Kolenmarkt, Lombardstraat, Oud Korenhuis,Trapstraat, Steenpoort, Kapellemarkt, Blaesstraat,Hallepoort (18 uur) ; Zuidlaan, Vliegwezensquare (neerleggenvan bloemen aan het monument), An<strong>de</strong>rlechtsepoort,Cuerensstraat.Te 18 uur. — Officiële opening van <strong>de</strong> Kermis.Te 20 uur. — Wan<strong>de</strong>lconcert door <strong>de</strong> Koninklijke Fanfare« De Eendracht » van Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek. — Wegwijzer: Slachthuislaan, An<strong>de</strong>rlechtsepoort ,Zuidlaan (tôtop <strong>de</strong> hoogte van <strong>de</strong> Hoogstraat).Te 20 uur. — Grote Markt : Concert door <strong>de</strong> Fanfare 1900- Officieel muziekkorps van <strong>de</strong> Fourquetrid<strong>de</strong>ror<strong>de</strong>.Zondag 14 juliTe 11 uur. — Grote Markt : Beiaardconcert in <strong>de</strong> Stadhuistoren.Te 18 uur. — Anneessensplein : Concert door <strong>de</strong> NationaleVereniging van <strong>de</strong> vroegere militairen van <strong>de</strong> Bezettingslegers.263


Maandag 15 juliTe 18 uur. — Anneessensplein : Concert door <strong>de</strong> KoninklijkeKring Meyerbeer.Zaterdag 20 juliTe 15 u. 30. — Kiosk van <strong>de</strong> Waran<strong>de</strong> : Poppenspel TooneVII (kosteloze toegang).Te 19 uur. — Grote Markt : Beiaardconcert in <strong>de</strong> Stadhuistoren.Te 20 uur. — Militaire Taptoe :1) Langs <strong>de</strong> lanen van het Centrum ;2) Vlaamse Poort, Sint-Katelijnestraat, Visverkopersstraat,Auguste Ortsstraat, Beurs ;3) Hallepoort, Hoogstraat, Kapellemarkt, J. Stevensstraat,Lebeaustraat, Gasthuisstraat, Lombardstraat,Verversstraat, Beurs.Te 21 u. 15. — Grote Markt : Buitengewoon concert met <strong>de</strong>me<strong>de</strong>werking van <strong>de</strong> Militaire Muziekkorpsen die aan <strong>de</strong>Troepenschouw <strong>de</strong>elnemen.Zondag 21 juliTe 11 uur. — Grote Markt : Beiaardconcert in <strong>de</strong> Stadhuistoren.Te 20 uur. — Grote Markt : Buitengewoon concert ingerichtdoor het Ministerie van Binnenlandse Zaken, ter gelegenheidvan <strong>de</strong> Nationale Feestdag, met <strong>de</strong> me<strong>de</strong>werkingvan <strong>de</strong> Koninklijke Harmonie van <strong>de</strong> Verminkte enInvali<strong>de</strong> Soldaten van <strong>de</strong> Oorlog. — Leiding : KapiteinFrison.Te 21 u. 30. — Paleizenplein : Internationaal vuurwerk ingerichtdoor <strong>de</strong> Vereniging voor Vreem<strong>de</strong>lingenverkeer vanBrussel. — Standplaatsen : 15 frank — Zitplaatsen :30 frank.264


Zondag4 augustusTe 15 u. 30. — Kiosk van <strong>de</strong> Waran<strong>de</strong> : Poppenspel TooneVII (kosteloze toegang).S PORT M AN IFEST ATIESAtletiekZondag 30 juni, te 15 uur. — Heizelstadion : Match België-Ne<strong>de</strong>rland-Griekenland, ingericht door <strong>de</strong> KoninklijkeBelgische Atletiekbond.Zaterdag 3, te 15 uur, en Zondag 4 augustus, te 14 u. 30. —Heizelstadion : Nationale Kampioenschappen Seniors (herenen dames), ingericht door <strong>de</strong> Koninklijke BelgischeAtletiekbond.Woensdag 4 september, te 18 u. 30. — Heizelstadion : WisselbekerL. Cooremans en Grote Prijs Willy Jussen,ingericht door <strong>de</strong> « Royal Excelsior Sport's Club <strong>de</strong><strong>Bruxelles</strong> ».RoeienZondag 30 juni, te 14 u. 30. — Marly (Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek): Internationale Roeiwedstrij<strong>de</strong>n van Brussel, ingerichtdoor <strong>de</strong> « Royal Sport Nautique <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> ».KaatsspelZaterdag 6 juli, te 14 u. 30. — Van<strong>de</strong>r Puttenstadion, Slachthuislaan.51 : Finale van <strong>de</strong> Beker van Brabant (Wisselbekervan <strong>de</strong> Stad Brussel), ingericht door <strong>de</strong> GewestelijkeCentrale van Brussel van <strong>de</strong> K.N.V.K.265


SchermenZondag 21 juli, te 9 u. 30. — Zuidpaleis, R. van <strong>de</strong>r Wey<strong>de</strong>nstraat,3 : Internationale Tornooien, ingericht door <strong>de</strong>Koninklijke Fe<strong>de</strong>ratie <strong>de</strong>r Belgische Schermkringen.WorstelenZaterdag 12 oktober, te 20 uur. — Noordhall van het Zuidpaleis,Rogier van <strong>de</strong>r Wey<strong>de</strong>nstraat 3 : Match Brussel-Normandië, ingericht door <strong>de</strong> « Amateur Athletic Club<strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> ».RolschaatsenZaterdag 14 septembres te 19 u. 30. — Kunstijsbaan van <strong>de</strong>Esplana<strong>de</strong>, Madridlaan 134: Internationale Avond vanKunstrij<strong>de</strong>n op rollen en van Roller-Hockey, ingerichtdoor <strong>de</strong> « Sunday's Club ».TafeltennisWoensdag 11 september, te 20 uur. — Leopold I-straat 155 :Tafeltennistornooi voor liefhebbers, ingericht door <strong>de</strong>« Besace Laeken ».BoogschietingZondag 30 juni, te 9 uur. — Sportcentrum, Werkhuizenkaai20 : Kampioenschappen van België « F.I.T.A. », ingerichtdoor « Le Grand Serment Royal <strong>de</strong>s Archers <strong>de</strong>Saint-Sébastien <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> ».Zondag 18 augustus, te 9 uur. — Sportcentrum, Werkhuizenkaai20 • Wedstrij<strong>de</strong>n « E.E.T.A. » (België-Frankrijk enBelgië-Ne<strong>de</strong>rland), ingericht door « Le Grand SermentRoyal <strong>de</strong> Saint-Sébastien <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> ».266


Volley-ballZaterdag 28 september, te 10 uur. — Heizelstadion : InternationaalTornooi, ingericht door <strong>de</strong> « Association RoyaleSportive <strong>de</strong> la Police <strong>de</strong> <strong>Bruxelles</strong> ».B. — Her<strong>de</strong>nkingsfeest, op 8 september 1968,van <strong>de</strong> Stadsbevrijding.Ter gelegenheid van <strong>de</strong> 24 everjaardag van <strong>de</strong> Bevrijding<strong>de</strong>fileer<strong>de</strong>n groepen oudstrij<strong>de</strong>rs en va<strong>de</strong>rlandslieven<strong>de</strong> verenigingen,voorafgegaan door <strong>de</strong> Koninklijke Harmonie van <strong>de</strong>Politie van Brussel en voorste<strong>de</strong>n, vanaf het Vrijheidsplein tôtop <strong>de</strong> Grote Markt, waar ze ontvangen wer<strong>de</strong>n door <strong>de</strong>legaties<strong>de</strong>r Stadsscholen met vaan<strong>de</strong>ls. Na <strong>de</strong> uitvoering van <strong>de</strong>Volkslie<strong>de</strong>ren van <strong>de</strong> geallieer<strong>de</strong> lan<strong>de</strong>n, <strong>de</strong>fileer<strong>de</strong> <strong>de</strong> stoetvoor <strong>de</strong> gemeentelijke overhe<strong>de</strong>n.In aanwezigheid van <strong>de</strong> <strong>de</strong>elnemers, leg<strong>de</strong> <strong>de</strong> heer Burgemeesterbloemen neer :1 ) aan <strong>de</strong> Onbeken<strong>de</strong> Soldaat ;2) aan het ge<strong>de</strong>nkteken in <strong>de</strong> Regentschapsstraat ;3) aan het ge<strong>de</strong>nkteken aan <strong>de</strong> gesneuvel<strong>de</strong> officieren, on<strong>de</strong>rofficierenen soldaten in <strong>de</strong> gele<strong>de</strong>ren van het GeheimeLéger (Grote Zavel) ;4) aan het ge<strong>de</strong>nkteken in het Stadhuis ;5) aan het ge<strong>de</strong>nkteken van <strong>de</strong> Weerstand in het Zuidpaleis(maandag 9 september).C. — Nationale Be<strong>de</strong>vaart naar het Martelaarsplein.De burgerlijke en militaire overhe<strong>de</strong>n, <strong>de</strong> groeperingen vanoudstrij<strong>de</strong>rs, <strong>de</strong> weerstan<strong>de</strong>rsorganisaties en <strong>de</strong> va<strong>de</strong>rlandslieven<strong>de</strong>verenigingen, hebben op zondag 22 september 1968, te11 uur, met vaan<strong>de</strong>ls voorop <strong>de</strong> traditionele hul<strong>de</strong> aan <strong>de</strong>strij<strong>de</strong>rs van 1830 gebracht.In naam van <strong>de</strong> Regering en van <strong>de</strong> Stad Brussel wer<strong>de</strong>nkransen neergelegd.267


D. — Overhandigingen van kosrumen aan Manneken-Pis.3 kostumen wer<strong>de</strong>n in 1968 aan Manneken-Pis overhandigd:— 23 mei : « Koffieplanter » ;— 17 juni : « Meester Pasteibakker » ;— 30 oktober : « Amerikaanse pionnier ».E. — Wîjkfeesten.Stoeten, volksbals, foorattracties, volksspelen, wan<strong>de</strong>lconcertenen concerten op kiosk hebben het sukses van diefeesten bevor<strong>de</strong>rd.268


Hoofdstuk XIIStadsmuseumA. — Bezoeken.Tij<strong>de</strong>ns het verlopen jaar is het aantal bezoekers in totaaltôt 38.571 gestegen (32.273 in 1967).— 26.823 bezoekers hebben een toegangsprijs betaald en11.748 hebben vrije ingang verkregen (21.324 en 10.949in 1967), waaron<strong>de</strong>r <strong>de</strong> leerlingen van 227 scholen(175 scholen in 1967), en <strong>de</strong> le<strong>de</strong>n van 167 verschillen<strong>de</strong>groeperingen (100 in 1967).Voor <strong>de</strong> leerlingen <strong>de</strong>r scholen wer<strong>de</strong>n er door <strong>de</strong> wetenschappelijkegeleidsters van het Stadsmuseum 27 gelei<strong>de</strong> bezoekengedaan.Dezelf<strong>de</strong> geleidsters <strong>de</strong><strong>de</strong>n 27 gelei<strong>de</strong> bezoeken met verschillen<strong>de</strong>groeperingen.De Conservator zelf <strong>de</strong>ed 22 gelei<strong>de</strong> bezoeken voor personaliteitenen enkele groeperingen.B. — Aangroei van <strong>de</strong> verzamelingen.De verzamelingen wer<strong>de</strong>n met <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> stuken verrijkt :1. — GIFTENSchil<strong>de</strong>rijen, een steendruk, médailles, een beeldhouwwerk,vlaggen, kant, enz..., waarvan hierna <strong>de</strong> voornaamste :a) Kapellekerk te Brussel (voorkant), door Louis Clesse (giftvan Mevr. Louis Clesse.b) Kapellekerk te Brussel (zijkant), door Louis Clesse (giftvan Mevr. Louis Clesse.269


c) 109 médailles, 54 plaketten (gift van <strong>de</strong> heer en Mevr. Verheven).d) 20 Koningsballen (zilveren ballen) van <strong>de</strong> « Société Royaledu jeu <strong>de</strong> la petite balle au tamis » (gift van RaadslidJamart).e) 2 vlaggen van voornoem<strong>de</strong> Maatschappij, <strong>de</strong> ene geschonkenin 1954 door Koning Leoold I, <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re in 1912door Koning Albert (gift van Raadslid Jamart).f) Een twintigtal dokumenten (foto's, diploma's, portretten,enz...) van <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> Maatschappij (gift van RaadslidJamart).g) Oud kantwerk (gift van Mevr. Van Halteren).2. — AANPLAKBILJETTEN.24 aanplakbiljetten van tentoonstellingen die in België enin het buitenland plaats grepen.3. — KLEDIJ VAN MANNEKEN-PISVerrijkt met :a) Koffieplanterskostuum.b) Kledij van meester-pasteibakker.c) Kostuum van <strong>de</strong> Amerikaanse Westpioniers.4. — AANKOPENDe Brigittinenkerk, te Brussel, schil<strong>de</strong>rij van R. La Grange.5. — AANGROEI VAN DE DOKUMENTATIE(foto's, clichés, echtachomes, enz...)Onze dokumentatie is dit jaar aangegroeid met (giften enaankopen) :a) 285 foto's van dokumenten van het Muséum.270


) 119 negatieven.c) 47 koperen clichés.d) 35 echtachromes.6. — AANGROEI VAN DE BIBLIOTHEEK(boeken, bekendmakingen, katalogussen, enz. — giftenen aankopen).a) 148 verschillen<strong>de</strong> boeken en bekendmakingen over Brussel.b) 35 katalogussen van tentoonstellingen die in België en inhet buitenland plaats had<strong>de</strong>n.C. — Inrichtingen, organisatie, allerlei.1. — INRICHTNG EN ORGANISATIEDank zij <strong>de</strong> tussenkomst van <strong>de</strong> Staat, werd <strong>de</strong> Manneken-Piszaal voîledig vernieuwd en gemo<strong>de</strong>rniseerd.De kostuums en uniformen waren tôt nu toe tentoongesteldin een reeks uitstalkasten. Zij verschil<strong>de</strong>n allen in uitzicht engrootte en twee ervan waren in een heel slechte staat.De nieuwe voorstelling is uitgevoerd in 9 eikenhouten wanduitstalkastenmet glazen schuif<strong>de</strong>uren en binnenverlichting.De kostuums en uniformen van onze oudste burger zijnzoals voorheen tentoongesteld op plaatsteren beel<strong>de</strong>n of opkleerhangers, en gegroepeerd per kategorie : Sport — Belgischeen buitenlandse folklore, enz...An<strong>de</strong>re af<strong>de</strong>lingen van het Muséum hebben onrechtstreeksnut gehaald uit <strong>de</strong>ze nieuwe inrichting. In<strong>de</strong>rdaad, <strong>de</strong> vrijgekomenou<strong>de</strong> uitstalkasten hebben een nieuwe voorstellingmogelijk gemaakt van :<strong>de</strong> rijke v^rzameling Brusselse E<strong>de</strong>lsmeedkunst die tôt ophe<strong>de</strong>n samen met het tinwerk werd tentoongesteld ;— <strong>de</strong> zegels en <strong>de</strong> médailles ;271


<strong>de</strong> door Mevr. Van<strong>de</strong>rgucht geschonken verzameling(Brusselse faïence en porselein) werd op <strong>de</strong> overloop van<strong>de</strong> eerste verdieping geplaats ;15 stuks kunstaar<strong>de</strong>werk van kunstenaars uit <strong>de</strong> XIX eeeuw wer<strong>de</strong>n tentoongesteld op <strong>de</strong> overloop van <strong>de</strong> twee<strong>de</strong>verdieping.Er wer<strong>de</strong>n bovendien herstellingen uitgevoerd in <strong>de</strong> Profetenzaal,<strong>de</strong> Sint-Michaelzaal en <strong>de</strong> Ambachtenzaal.2. — ALLERLEIUitlening van werken voor tij<strong>de</strong>lijketentoonstellingen.Het Muséum heeft werken, behorend tôt zijn verzamelingen,aan <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> tentoonstellingen uitgeleend :1) Tentoonstelling van « Folkloristische Muziekinstrumenten», in het Muziekinstrumentenmuseum van het KoninklijkConservatorium.2) Ten toonstelling « Kunst en Toerisme in Brabant », ingerichtdoor <strong>de</strong> Toeristische Fe<strong>de</strong>ratie van Brabant, in hetka<strong>de</strong>r van <strong>de</strong> twee Internationale kampagne van <strong>de</strong> Musea.3) Tentoonstelling « Eeuwen Geschie<strong>de</strong>nis — <strong>de</strong>rtig jaarKoninklijke Gelei<strong>de</strong> », ingericht door <strong>de</strong> Rijkswacht in <strong>de</strong>Ogivale zaal van het Stadhuis.4) Tentoonstelling « 350 e verjaring van <strong>de</strong> stichting van <strong>de</strong>Openbare Kas van Lening », Trouwzaal van het Stadhuis.Deze tentoonstelling werd daarna, geduren<strong>de</strong> een maand,in <strong>de</strong> Zegelzaal van het Stadsmuseum voortgezet.D. — Artistieke en kulturele manifestaties.— Op 29 januari : bijeenkomst van <strong>de</strong> Belgische Museumvereniging.Na <strong>de</strong> algemene verga<strong>de</strong>ring in <strong>de</strong> Conferentiezaalhebben <strong>de</strong> <strong>de</strong>elnemers het Stadsmuseum, het Patriciërshuisen het Muséum Schott bezocht.272


— In <strong>de</strong> Kariati<strong>de</strong>nzaal werd op 2 <strong>de</strong>cember een vocaal koncertgegeven door <strong>de</strong> groep A.R.S., on<strong>de</strong>r leiding en met<strong>de</strong> me<strong>de</strong>werking van Maurice De Grote, ter ère van <strong>de</strong><strong>de</strong>elnemers aan <strong>de</strong> proeftijd van <strong>de</strong> Europese Raad vanhet Technisch On<strong>de</strong>rwijs voor jonge meisjes, ingerichtdoor het Ministerie van Nationale Opvoeding en Cultuur.Na het concert : geleid bezoek doorheen het Muséum enreceptie in <strong>de</strong> Keramiekzaal.— Op 2 <strong>de</strong>cember : verga<strong>de</strong>ring <strong>de</strong>r afgevaardig<strong>de</strong>n van <strong>de</strong>Internationale Jaarbeurs van Brussel in het buitenland ;geleid bezoek en receptie in <strong>de</strong> Keramiekzaal.E. — Feesten op <strong>de</strong> Grote Markt.Ter gelegenheid van <strong>de</strong>ze manifestaties werd het balkon vanhet Broodhuis 's morgens, 's namiddags of 's avonds bezetdoor mensen, die door <strong>de</strong> Gemeenteraad uitgenodigd wer<strong>de</strong>n.F. — Geleî<strong>de</strong> bezoeken.1. De dienst <strong>de</strong>r gelei<strong>de</strong> bezoeken heeft gewerkt zoals vermeldin het begin van dit verslag.2. Al <strong>de</strong>ze bezoeken wer<strong>de</strong>n door wetenschappelijke geleidstersvan het Stadsmuseum gedaan en wer<strong>de</strong>n met grotebelangstelling gevolgd. De school bezoeken wer<strong>de</strong>n voorbereidin funktie van het programma van het schooljaar envan <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rwerpen, door <strong>de</strong> leraren gevraagd.3. De bezoeken, voorbehou<strong>de</strong>n aan groeperingen, had<strong>de</strong>n alsthema, hetzij een beknopt algemeen bezoek, hetzij afzon<strong>de</strong>rlijkebezoeken aangaan<strong>de</strong> bepaal<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rwerpen.4. Bovendien leid<strong>de</strong> <strong>de</strong> Conservator van het Muséum hetzijBelgische en buitenlandse personaliteiten, hetzij verschillen<strong>de</strong>groeperingen.Zij heeft ook, en dit ter gelegenheid van ontvangsten ingerichtdoor het Collège van Burgemeester en Schepenen, <strong>de</strong>rijkdommen van het Stadhuis aan <strong>de</strong>ze personaliteiten toegelicht.273


G. — Aanplakbfljetten.Er werd een nieuw aanplakbiljet gedrukt met <strong>de</strong> afbeeldingvan <strong>de</strong> « Huwelijksstoet » van Bruegel. Samen met <strong>de</strong> reedsbestaan<strong>de</strong> affiches, werd het door <strong>de</strong> bevoeg<strong>de</strong> dienst overalin <strong>de</strong> stad aangeplakt.H. — Werken.a) Er werd begonnen met <strong>de</strong> samenstelling van <strong>de</strong> inventarisen <strong>de</strong> klassering <strong>de</strong>r médailles en plaketten : reeds 250steekkaarten wer<strong>de</strong>n opgemaakt.b) De inventaris van <strong>de</strong> bibliotheek werd voortgezet met <strong>de</strong><strong>de</strong> opmaking van 150 steekkaarten.c) De spéciale dokumentatie over Brussel, behorend tôt <strong>de</strong>verzamelingen van het Stadsmuseum, wer<strong>de</strong>n gebruikt alsillustratie voor boeken, werken, artikels, films, televiesieuitzendingen,enz...d) Op administratief gebied wer<strong>de</strong>n talrijke al dan niet officiëleverslagen, brieven, nota's, allerlei dokumenten, enz.,opgesteld.Buiten <strong>de</strong> vele vragen naar inlichtingen over het Muséumen zijn verzamelingen, die zowel vanuit het buitenlandals vanuit het binnenland toekwamen, zorg<strong>de</strong> <strong>de</strong> Conservatorook voor <strong>de</strong> rangschikking, <strong>de</strong> presentatie en heton<strong>de</strong>rhoud van <strong>de</strong> tentoongestel<strong>de</strong> voorwerpen.I. — Het Patriciërshuis.Betreffen<strong>de</strong> <strong>de</strong> inrichting van <strong>de</strong> zalen van dit gebouw, iser niets bijzon<strong>de</strong>rs te mel<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> loop van het jaar 1968.274


J. — Muséum Schott.Niets bijzon<strong>de</strong>rs te vermel<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> loop van het jaar.Het Muséum is twee dagen per week toegankelijk voor hetpubliek.In 1968 wer<strong>de</strong>n er 474 bezoekers geteld.En nog meer, <strong>de</strong> Belgisch Muséum Vereniging, alsook <strong>de</strong>le<strong>de</strong>n van verschillen<strong>de</strong> groeperingen hebben <strong>de</strong> tentoongestel<strong>de</strong>werken bewon<strong>de</strong>rd.


Hoofdstuk XIII Openbare On<strong>de</strong>rstandSociale WerkenSporta) Openbare On<strong>de</strong>rstand.Bestuursakten.In <strong>de</strong> loop van het jaar 196$ heeft <strong>de</strong> Gemeenteraad zijntOQlâting, zijn goedkeuring of zijn advies gegeven betreffen<strong>de</strong>een groot aantal administratieve han<strong>de</strong>lingen van <strong>de</strong> Commissevan Openbare On<strong>de</strong>rstand.De Raad heeft eveneens <strong>de</strong> begrotingen, <strong>de</strong> begrotingswijzigingenen rekeningen van <strong>de</strong> Commissie, alsook <strong>de</strong>ze <strong>de</strong>ron<strong>de</strong>rgeschikte inrichtingen: Blin<strong>de</strong>nhuis, Sint-Geertruidagestichten Tehuis voor ou<strong>de</strong>rliruren « Aux Ursulmes », goedgeij277


Hoofdstuk XIII Openbare On<strong>de</strong>rstandSociale WerkenSporta) Openbare On<strong>de</strong>rstand.Bestuursakten.In <strong>de</strong> loop van het jaar 1968 heeft <strong>de</strong> Gemeenteraad zijntoelating, zijn goedkeuring of zijn advies gegeven betreffen<strong>de</strong>een groot aantal administratieve han<strong>de</strong>lingen van <strong>de</strong> Commissievan Openbare On<strong>de</strong>rstand.De Raad heeft eveneens <strong>de</strong> begrotingen, <strong>de</strong> begrotingswijzigingenen rekeningen van <strong>de</strong> Commissie, alsook <strong>de</strong>ze <strong>de</strong>ron<strong>de</strong>rgeschikte inrichtingen : Blin<strong>de</strong>nhuis, Sint-Geertruidagestichten Tehuis voor ou<strong>de</strong>rlingen « Aux Ursulines », goedgekeurd.277


Hieron<strong>de</strong>r <strong>de</strong> vergelijken<strong>de</strong> tabel <strong>de</strong>r dossiers, on<strong>de</strong>rzochtdoor het Stadsbestuur in 1967 en 1968 :1967 1968Principen van uitgaven - Artikels 49 en 53 vanAankopen - Vervreemdingen - Overlatingen -Ruilingen en Verhuringen van onroeren<strong>de</strong>goe<strong>de</strong>ren.- Artikels 47 en 52 van <strong>de</strong> wet vanMedisch personeel : nieuwe betrekkingen - Artikel93 van <strong>de</strong> wet van 10 maart 1925Administratief, werklie<strong>de</strong>n- en verplegendpersoneel: nieuwe betrekkingen - Artikel 33 van <strong>de</strong>wet van 10 maart 1925Aanbestedingen. - Artikel 54 van <strong>de</strong> wet van10 maart 1925Legaten. - Artikel 51 van <strong>de</strong> wet van 10 maart1925164582540217691726341575Totalen : 510 365Vergelijken<strong>de</strong> tabel <strong>de</strong>r dossiers voorgelegd aan het Collègein 1967 en 1968 :1967 1968Op pensioen gestel<strong>de</strong>n 38 80De verpleeginstellingen van <strong>de</strong> Commissie van OpenbareOn<strong>de</strong>rstand hebben in <strong>de</strong> loop van het dienstjaar 1968 <strong>de</strong>hiernavermel<strong>de</strong> aktiviteiten opgetekend :278


I. — Aantal verpleegdagen.1) Volgens het verblijf van <strong>de</strong> zieken :Gedomicilieerdte BrussselNiet-BrusselaarsTotaala) Universitair Sint-Pietersziekenhuis . .42.922131.886174.808b) Universitair Brugmannziekenhuis . .64.638114.071178.7094.57336.07140.64411.74429.52041.2641.73216.68618.41811.99618.09230.088g) Stichting <strong>de</strong> Latour <strong>de</strong> Freins . . .13.48119.12432.605


L) volgens ae loeianngswijzeZieken toegelatenin uitvoering van<strong>de</strong> wetten van 2 en3-4-1965 op <strong>de</strong>on<strong>de</strong>rstandswoonstAn<strong>de</strong>re ziekenTotaala) Universitair Sint-Pietersziekenhuis105.06769.741174.808b) Universitair Brugmannziekenhuis92.08186.628178.709c) Instituut Bor<strong>de</strong>t14.96925.67540.644d) Instituut voor Psychiatrie19.18922.07541.264e) Stichting Henri Lambert42317.99518.418f) Instituut G. Brugmann6.29523.79330.088g) Stichting <strong>de</strong> Latour <strong>de</strong> Freins18.64013.96532.605


IL — Aantal zieken toegelaten in <strong>de</strong> instellingenSt-PietersziekenhuisBrugmannziekenhuisInstituutvoorPsychiatrieInstituutBor<strong>de</strong>tTotaal! Zieken toegelaten in uitvoering van <strong>de</strong> wetten van2 en 3-4-1965 op <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rstandswoonst . . . .a) Brusselaars toegelaten wegens spoedgeval of op3.2462.2702171315.864b) Niet-Brusselaars toegelaten wegens spoedgeval.5.5352.0121814928.220Totalen van a) en b) :8.781 4.282 398 623 14.0842. Zieken « an<strong>de</strong>re categorieën » :2172818843231e) Toegelaten op eis van <strong>de</strong> C.O.O. die een over-1.8722.5032811154.771f) Toegelaten op eis van <strong>de</strong> C.O.O. die geen over-1.0843561234672.030s) Partiële betalen<strong>de</strong> mutualisten :4613403888922) Niet-Brusselaars3.2091.828258575.919Totalen c) tôt g) :6.835 5.077 432 1.527 13.871Algemene totalen : 15.616 9.359 830 2.150 27.955


III, _ Aantal raadplegingen.a) Umversitair Sint-Pietersziekenhuis . . . . 193.043b) Universitair Brugmannziekenhuis . . . . 63.774c) Instituut voor Psychiatrie 4.142d) Instituut Bor<strong>de</strong>t (dienst voor neuro-chirurgie). 750e) Instituut Eastman1. Raadplegingen 17.7602. Behan<strong>de</strong>lingen 27.845f) Rusthuis van <strong>de</strong> Infirmerie 3.570Totaal . . . 310.884 WIV. — Aantal on<strong>de</strong>rhoudsdagen.a) in <strong>de</strong> rusthuizen :1. Rusthuis van <strong>de</strong> Infirmerie 178.6242. Rusthuis van het Instituut Eastman . . 21.0233. Stichting Pachéco 5.5914. Verenig<strong>de</strong> Godshuizen 28.7355. Complex .Touët-Rey 17.6996. Ou<strong>de</strong>rlingengesticht « Aux Ursulines » . 71.9167. Sint-Geertruidagesticht 43.5008. Blin<strong>de</strong>nhuis 39.5969. Vrije Kolonie van Geel 2.61610. Private Rusthuizen 215.621Totaal . . . 624.921b) in <strong>de</strong> weeshuizen :1. Tehuis «Juliette Herman » 37.1062. Tehuis « Onze Jongens » 14.744282


3. Tehuis Ange Wibin Gillard 3.9434. Instellingen die niet aan <strong>de</strong> administratietoebehoren en plaatsingen bij partikulierer 71.846Totaal . . . 127.639V. — Globaal bedrag van <strong>de</strong> uitgereikte hulpverleringen69.951.261Aantal personen aan wie hulp werd verstrekt(situatie op 31 <strong>de</strong>cember 1968) . . . 3.612VI. — Belangrijke werken uitgevoerd in <strong>de</strong> loop van het jaar 1968.— Sint-Pietersziekenhuis. — Voltooiing van het gebouw bestemdom het laboratorium voor klinische biologie en <strong>de</strong>dienst voor bloedtransfusie on<strong>de</strong>r te brengen.— Linnendienst. — Mo<strong>de</strong>rnisering van <strong>de</strong> uitrusting enveran<strong>de</strong>ring van <strong>de</strong> lokalen per opeenvolgen<strong>de</strong> tranches.— Talrijk zijn ook <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rhouds-, <strong>de</strong> veran<strong>de</strong>rings-, <strong>de</strong>mo<strong>de</strong>rniserings- en <strong>de</strong> beschermingswerken tegen hetbrandgevaar, in al <strong>de</strong> instellingen van <strong>de</strong> Commissie vanOpenbare On<strong>de</strong>rstand.VII. — Belangrijke aankopen van mediseh uitrustingsmateriaal.1. Sint-Pietersziekenhuis:1 ultra-sonisch nebuliseur — 1 draagbare uitwendige pacemaker— 1 motor 30.000 t/m — 1 plafondlamp — 1 eenheidvoor harttoezicht — 1 respirator — 2 eenhe<strong>de</strong>n voorharttoezicht — 1 incubator voor intensieve zorgen —1 monitoringsysteem voor <strong>de</strong> verloskamer — 1 installatievan operatieve radiografie — 1 obstetrische tafel — 1 operatieplafondlamp — 1 draagbare broedmachine — 1 monitoringvoor hartritme — 1 broedmachine voor tevroeggeborenen— 1 apparaat voor diathermie — 1 lamp metkloof — 1 PH meter — 1 lyofiliseerapparaat.283


2. Brugmannziekenhuis :1 algemene respirator — 1 geheel voor hartmonitoring —3 hulprespirators — 1 operatielamp — 5 respirators —1 operatietafel met elektrische commando — 1 operatieverectoscoop — 1 elektrische broeikast — 1 apparaat vooraérosol — 1 operatietafel die RX-stralen doorlaat —2 apparaten voor anesthesiologie — 1 hoestapparaat —6 respirators — 2 matrassen die verwarmd en afgekoeldkunnen wor<strong>de</strong>n door watercirculatie — 1 <strong>de</strong>fibrillator metcardioscoop.3. Instituut Bor<strong>de</strong>t :2 isolatietenten — 2 pompen met aspiratie — 1 zuurstoftent— 1 lyofiliseerapparaat — 2 hartkontroleurs — 1 on<strong>de</strong>rzoektafel— 1 geheel voor ontwikkeling van doorlichtingen— 1 elektrocardiograaf — 1 oscilloscoop met2 kanalen.VIII. — Aantal agenten in <strong>de</strong> administratiedienst (C.O.O.).Toestand op 31 <strong>de</strong>cember 1968.a) administratief ka<strong>de</strong>rb) gezondheidska<strong>de</strong>r :1) geneesheren verbon<strong>de</strong>n aan <strong>de</strong> verpleeginstellingen2) apotekers3) le<strong>de</strong>n van het technisch gezondheidspersoneel4) le<strong>de</strong>n van het verplegend- en verzorgend personeelc) le<strong>de</strong>n van het werklie<strong>de</strong>npersoneeld) le<strong>de</strong>n van het technisch niet-gezondheidspersoneel462439111311.4301.51435284


Openbare Kas van Lening.In <strong>de</strong> loop van het jaar 1968 heeft <strong>de</strong> Gemeenteraad hetnieuw organiek règlement vastgesteld (19 februari 1968) ; eennieuw krediet van 20 miljoen verstrekt door <strong>de</strong> AlgemeneSpaar- en Lijfrentekas geopend (22 april 1969), alsook verschei<strong>de</strong>neadministratieve han<strong>de</strong>lingen goedgekeurd.Bedrag van <strong>de</strong> bewerkingen in 1968 :129.692.565 frank (123.866.115 frank in 1967).Vrijwillige losmakingen :124.946.390 frank (114.361.485 frank in 1967).Losmakingen door verkoop :4.186.365 frank (3.529.315 frank in 1967).Maatschappelijke stand <strong>de</strong>r ontleners :Werklie<strong>de</strong>n 29,4 %Bedien<strong>de</strong>n 22,4 %Han<strong>de</strong>laars en vrije bèroepen . . . . 9,5 %Gepensioneer<strong>de</strong>n en op rust gestel<strong>de</strong>n . . 2,4 %Allerlei (militairen, noma<strong>de</strong>n, stu<strong>de</strong>nten) . 1,3 %Zon<strong>de</strong>r beroep (*) 35 %*(*) Het gaat hier vooral om gehuw<strong>de</strong> vrouwen han<strong>de</strong>lend voorrekening van het huisgezin. Dit percentage mag dus evenredig ver<strong>de</strong>eldwor<strong>de</strong>n over <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re kategorieën.285


Krankzinnigen - Opsluitingen.Overeenkomstig <strong>de</strong> bepalingen van het artikel 93 van <strong>de</strong>Gemeentewet en van <strong>de</strong> wet van 18 juni 1850 op het régime<strong>de</strong>r krankzinnigen, gewijzigd door <strong>de</strong>ze van 28 <strong>de</strong>cember 1873,heeft het Schepencollege zich in 1968 uitgesproken over :150 gevallen van opsluitingen (157 in 1967) ;156 vrijlatingen op proef van personen geïnterneerd bij hetInstituut voor psychiatrie, overeenkomstig artikel 15 van<strong>de</strong> wet (151 in 1967) ;An<strong>de</strong>rzijds,285 personen wer<strong>de</strong>n onmid<strong>de</strong>llijk toegelaten in een inrichtingvoor geesteszieken (Instituut voor Psychiatrie of provincieoor<strong>de</strong>n(241 in 1967) ;22 personen wer<strong>de</strong>n voorlopig toegelaten en vrijgelaten zon<strong>de</strong>rdat een opsluitingsmandaat ten hunner opzicht werdopgesteld (40 in 1967) ;35 personen wer<strong>de</strong>n on<strong>de</strong>rzocht en niet toegelaten (41 in1967).***Preventieve on<strong>de</strong>rstand tegen landloperij.In <strong>de</strong> loop van het jaar 1968, heeft <strong>de</strong> Dienst voor PreventieveOn<strong>de</strong>rstand tegen landloperij, in samenwerking met hetSociaal Werk voor We<strong>de</strong>raanpassing, het geval van 845 personenon<strong>de</strong>rzocht, waarvan 340 het voorwerp had<strong>de</strong>n uitgemaaktvan vroegere veroor<strong>de</strong>lingen en 18 vroeger pupillenvan <strong>de</strong> Kin<strong>de</strong>rrechter waren.De maatregelen genomen ten opzichte van al <strong>de</strong>ze personenver<strong>de</strong>len zich als volgt :703 wer<strong>de</strong>n on<strong>de</strong>rgebracht in tehuizen van het Werk <strong>de</strong>rHerbergzaamheid ;184 wer<strong>de</strong>n terug aan het werk gesteld ;286


13 hebben genoten van een hulp om hun woonplaats of <strong>de</strong>plaats van hun werk te bereiken ;1 werd in een gesticht voor ou<strong>de</strong>rlingen geplaatst en 1 ineen sanatorium ;147 wer<strong>de</strong>n ter beschikking van het politieparket gesteld methet oog op hun eventuele on<strong>de</strong>rbrenging in Liefdadigheidskoloniesvan <strong>de</strong> Staat ;693 wer<strong>de</strong>n begunstigd met eetmalen ;30 wer<strong>de</strong>n begunstigd met medische zorgen ;8 wer<strong>de</strong>n begunstigd met kleding ;47 kin<strong>de</strong>ren wer<strong>de</strong>n overdag in kribben of gemeentescholenvan <strong>de</strong> Stad Brussel geplaatst.Wat <strong>de</strong> voogdij <strong>de</strong>r landlopers, die vervroegd wer<strong>de</strong>n vrijgelatenuit <strong>de</strong> Liefdadigheidskolonies van <strong>de</strong> Staat betreft,valt er op te merken dat op 22 personen er zich 5 aan voornoem<strong>de</strong>voogdij hebben onttrokken.De gel<strong>de</strong>lijke maatregelen ver<strong>de</strong>len zich als volgt :16 bewaargevingen van geld wer<strong>de</strong>n aan <strong>de</strong> Dienst toevertrouwd,d.w.z. 98.631 frank ;73 terugbetalingen wer<strong>de</strong>n uitgevoerd, d.w.z. 97.678 frank.De Dienst is, in <strong>de</strong> loop van het dienstjaar 1968, overgegaantôt 12 on<strong>de</strong>rzoeken, die <strong>de</strong> vrijlating <strong>de</strong>r landlopersgeïnterneerd bij <strong>de</strong> Weldadigheidskolonies van <strong>de</strong> Staat,voor af gaan.*Lîefdadigheidsmanifestaties.Ter gelegenheid van <strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong> liefdadigheidsmanifestatiesingericht in <strong>de</strong> loop van het jaar 1968 en gecontroleerddoor <strong>de</strong> Dienst van Openbare On<strong>de</strong>rstand, SocialeWerken en Sport, werd een bedrag van 24.102.920 frank ingezameld.287


Dit bedrag ver<strong>de</strong>elt zich als volgt :AantalmanifestâmesIngezam.bedragenBedrag<strong>de</strong>r winst1. Inzamelingen op <strong>de</strong> openbareweg en op openbare plaatsen :a) Inzamelingen in <strong>de</strong> Brusselseagglomeratie . . .b) Plaatselijke inzamelingen .18182.068.2431.773.3111.858.3401.770.4852. Inzamelingen ten huize :Inschrijvingslijsten . . . .6140.246140.2463. Tombola's - Loterijen . . .16820.121.12014.811.556Totalen : 210 24.102.920 18.580.627Ter gelegenheid van <strong>de</strong> hierbovengemel<strong>de</strong> inzamelingen,heeft <strong>de</strong> Dienst 4.232 collectebussen gelood.An<strong>de</strong>rzijds, heeft <strong>de</strong> Dienst toelating verleend aan 168Werken om een tombola of loterij in te richten, het afstempelenvan 664.643 tombolabiljetten en 125.337 loterijomslagenmet zich meegebracht.288


) Sociale Werken.Sociale dienst.In 1968 heeft <strong>de</strong> Sociale Dienst 3.986 aanvragen voor verschillen<strong>de</strong>hulpverleningen on<strong>de</strong>rzocht. De maatschappelijkeassistenten hebben on<strong>de</strong>rzoeken uitgevoerd en <strong>de</strong><strong>de</strong>n talrijkestappen bij <strong>de</strong> officiële weldadigheidsinstellingen en privateorganismen.Sociale dienst voor het personeel.On<strong>de</strong>rzochte gevallenPlaatsing van kin<strong>de</strong>ren . . . .Medische en pharmaceutische kostenLeningenHulpverleningenFamiliehelpstersAllerleiZon<strong>de</strong>r gevolgBedrag van <strong>de</strong> tussenkomsten : 818.899 frank.15571001715745Bedrag <strong>de</strong>r leningen : 197.000 frank.Medische opsporingson<strong>de</strong>rzoeken : hetzij in het Gezondheidscentrum,hetzij in het Brugmannziekenhuis : 2 aanvragen.Voorhuwelijkssparen.In 1968 wer<strong>de</strong>n 79 aanmoedigingspremies tôt voorhuwelijkssparentoegekend.Bedrag van <strong>de</strong> gemeentelijke tussenkomsten : 119.153 F.289


Geboortepremies.In 1968 wer<strong>de</strong>n 1.392 premies verleend, hetzij een uitgavevan 1.392.000 frank.Witte stok.Overeenkomstig <strong>de</strong> beschikkingen van het koninklijk besluitvan 25 augustus 1954, heeft <strong>de</strong> Stad aan 15 blin<strong>de</strong>n <strong>de</strong> machtigingverleend een witte stok te dragen.Gele stok.In 1968, heeft <strong>de</strong> Sociale Dienst 15 gele stokken afgeleverdaan ou<strong>de</strong>rlingen van meer dan 75 jaar.Prijzen.In 1968, is <strong>de</strong> Stad Brussel overgegaan tôt het uitreikenvan <strong>de</strong> prijzen Adnet, Théophile Janssens en Théodore enFlore Van Calck-Stevens waarvoor drie inwoners van <strong>de</strong>hoofdstad wer<strong>de</strong>n aangeduid in hoedanigheid van begunstig<strong>de</strong>n.Paviljoen voor op rust gestel<strong>de</strong>n.De Stad Brussel heeft zelf <strong>de</strong> leiding genomen van of actiefmeegewerkt aan het beheer van <strong>de</strong> hieron<strong>de</strong>r vermel<strong>de</strong> ontspanningspaviljoenenvoor op rust gestel<strong>de</strong>n :Paviljoenen :JubelparkSint-AnnadreefSint-LambertuspleinStationpleinKluys290Dagelijks aanwezigheidsgemid<strong>de</strong>l<strong>de</strong> :1007560705


Op 12 februari 1968 werd het ontspanningspaviljoen aan<strong>de</strong> Prins Leopoldsquare ingehuldigd ; <strong>de</strong> dagelijkse aanwezigheidsgemid<strong>de</strong>l<strong>de</strong>is 55.Hulp aan gezinnen.In 1968 is het Gemeentefonds voor tussenkomst ten voor<strong>de</strong>levan <strong>de</strong> erken<strong>de</strong> diensten voor gezinshulp tussengekomenten gunste van <strong>de</strong> Brusselse inwoners die geholpen wer<strong>de</strong>ndoor <strong>de</strong> hieron<strong>de</strong>r vermel<strong>de</strong> liefdadigheidswerken :WerkenAantalgevallenBedrag <strong>de</strong>rtussenkomstenBureau van <strong>de</strong> Familiale Dienst . .Het Familiaal CentrumDe Vooruitzien<strong>de</strong> Vrouw . . . .De Familiehelpsters3154336416.75827.2859.95575.442Totalen : 182 129.440De familiehelpsters van <strong>de</strong> Dienst voor Hulp aan <strong>de</strong> Brusselsegezinnen hebben 10.691 uur gepresteerd in <strong>de</strong> famitiéswonen<strong>de</strong> op het grondgebied van <strong>de</strong> Stad Brussel of bij ambtenarenverbon<strong>de</strong>n aan ons bestuur.** *291


Ou<strong>de</strong>rdomspensioenen.Tabel van <strong>de</strong> pensioenaanvragen van 1 januari tôt 31 <strong>de</strong>cember1968 :BrusselIBrusselIIN.-O.-H. Haren TotalenLoontrekken<strong>de</strong>n . . .2.082878111373.108Zelfstandigen . . . .71530728281.078Verhoging van ou<strong>de</strong>rdomsrenten. . . . 285 87 4 2 378Totalen : 3.082 1.272 143 67 4.564In <strong>de</strong> loop van het jaar 1968, wer<strong>de</strong>n aan <strong>de</strong> bevoeg<strong>de</strong>Ministeries 7.246 inlichtingen verstrekt en 4.321 pensioentitelsafgeleverd.Bovendien heeft <strong>de</strong> Dienst aan het Ministerie van Arbei<strong>de</strong>n Sociale Voorzorg 834 pensioenaanvragen voor gebrekkigenen verminkten overgemaakt. Het aantal gegeven inlichtingenbedraagt 4.170, wat betreft <strong>de</strong>ze laatsten.Werkloosheid.Krachtens <strong>de</strong> wettelijke voorschriften, zijn <strong>de</strong> gemeentebesturenverplicht over te gaan tôt <strong>de</strong> dagelijkse contrôle van<strong>de</strong> werklozen.Hun aantal is uiterst veran<strong>de</strong>rlijk en schommelt in functievan verschillen<strong>de</strong> faktoren : vorst, weersomstandighe<strong>de</strong>n, stakingen,jaarlijkse verloven, enz.292


Hieron<strong>de</strong>r een maan<strong>de</strong>lijkse opgave van gekontroleer<strong>de</strong> personengeduren<strong>de</strong> het jaar 1968 :Januari :Februari :Maart :April :Mei :Juni :Juli :Augustus :September :Oktober :November :December :2.6942.4032.0721.8151.5061.5851.1351.1671.2421.1441.3162.612Gemeentelijke kribben.In 1968 wer<strong>de</strong>n twee nieuwe kin<strong>de</strong>rbewaarplaatsen geopenddie elk 30 kin<strong>de</strong>ren van 18 maan<strong>de</strong>n tôt 3 jaar kunnen herbergen,Mutsaardlaan, 25, en Keizerin Charlottelaan, 2. DeStad Brussel heeft dus in 1968 15 kribben en 8 kin<strong>de</strong>rbewaarplaatsenbeheerd.Het aantal aanwezigheidsdagen bereikte in 1968 125.563(hetzij 92.600 voor <strong>de</strong>"kribben en 32.968 voor <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>rbewaarplaatsen),(123.577 in 1967 — 90.971 voor <strong>de</strong> kribben— 32.606 voor <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>rbewaarplaatsen).Daar <strong>de</strong> kribben aanvaard zijn door het Nationaal Werkvoor Kin<strong>de</strong>rwelzijn wer<strong>de</strong>n er in 1968 1.105.345 frank bedrijfsubsidiesaan <strong>de</strong> Stad Brussel gestort (838.351 in 1967).Het bedrag van <strong>de</strong> tussenkomsten van <strong>de</strong> ou<strong>de</strong>rs bereikte in1968 5.200.075 frank (4.878.595 in 1967).Een aantal groeperingen en personaliteiten bezochten onzeinstellingen om <strong>de</strong> organisatie ervan te bestu<strong>de</strong>ren.293


Zoals ie<strong>de</strong>r jaar hebben <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren van bepaal<strong>de</strong> kin<strong>de</strong>rbewaarplaatsentussen mei en oktober van een verblijf in <strong>de</strong>Openluchtkribbe < Adolphe Max » te Vlezenbeek genoten :4.975 (voor 22 weken) aanwezigheidsdagen wer<strong>de</strong>n er opgetekend(3.019 in 1967, voor 19 weken).Private kribben.Het bedrag <strong>de</strong>r toelagen toegekend door <strong>de</strong> Stad aan privatekribben bedraagt in 1968 86.810 frank.Kin<strong>de</strong>ren 5m bewaking.In 1968 heeft <strong>de</strong> Dienst voor Kribben 35 aanvragen voorhet plaatsen van 217 kin<strong>de</strong>ren ingediend met het oog op hetbewaken van kin<strong>de</strong>ren van min<strong>de</strong>r dan 7 jaar (in 1967,39 aanvragen voor 259 kin<strong>de</strong>ren).***Jeugd.Opgericht op 26 juni 1968, heeft het Contactcomité van <strong>de</strong>Brusselse Jeugd een twintigtal afgevaardig<strong>de</strong>n uit verschillen<strong>de</strong>jeugdbewegingen, zowel poiitieke als onafhankelijke, vijfmaalin 1968 verenigd.Tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong>ze verga<strong>de</strong>ringen, waarvan <strong>de</strong> uitsteken<strong>de</strong> atmosfeermoet opgemerkt wor<strong>de</strong>n, werd een statutenontwerp vaneen Jeugdraad van <strong>de</strong> Stad Brussel uitgewerkt, waarvan <strong>de</strong>tekst in 1969 aan het Collège en <strong>de</strong> Gemeenteraad voorgelegdzal wor<strong>de</strong>n.***De bouwwerken van een jeugdtehuis op het Charles Van<strong>de</strong>rPuttenstadion zijn begonnert sinds september 1968.De vooruitgang van <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rneming laat hopen dat <strong>de</strong>instelling in werking zal tre<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> loop van het jaar 1969.294


In afwachting, zetten <strong>de</strong> jonge gebruikers hun aktiviteitenvoort en ontwikkelen ze <strong>de</strong>ze in <strong>de</strong> schoot van het « Scheppingscentrum» dat nog altijd <strong>de</strong> gastvrijheid van <strong>de</strong> Dienstvoor Sport geniet.**Op algemeen plan wer<strong>de</strong>n taîrijke contacten opgenomen omeen Dienst voor <strong>de</strong> Jeugd op te richten die aan <strong>de</strong> jongerenvan Brussel <strong>de</strong> informatie en <strong>de</strong> steun zou brengen die ze metrecht van <strong>de</strong> gemeentelijke administratie mogen wachten.Tôt dit doel wer<strong>de</strong>n verschei<strong>de</strong>ne belgische en vreem<strong>de</strong>verwezenlijkingen bestu<strong>de</strong>erd.Verschillen<strong>de</strong> mogelijkhe<strong>de</strong>n voor tussenkomst ten gunstevan jeugdbewegingen wor<strong>de</strong>n bestu<strong>de</strong>erd.**Zoals ie<strong>de</strong>r jaar heeft <strong>de</strong> Stad Brussel haar gel<strong>de</strong>lijke enmateriële me<strong>de</strong>werking verleend aan <strong>de</strong> organisatie van <strong>de</strong>Jaarlijkse Jeugdbijeenkomst van <strong>de</strong> U.H.E.G., die, in 1968, teAmsterdam plaats vond.295


c) Sport.1. Statistiek van <strong>de</strong> bezettingeii van <strong>de</strong> speelpleinen in 1968.Aantal aanwezighe<strong>de</strong>n :op het Van<strong>de</strong>r Puttenplein .Op het Heizelstadion55.32532.088- op het Sportcentrum van <strong>de</strong> Werkhuizenkaaï . 30.972op <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re speelpleinen die toelagen genieten 18.690hetzij een totaal van: 137.075Dit cijfer omvat niet <strong>de</strong> bezettingen van <strong>de</strong> speelpleinenlangs <strong>de</strong> openbare weg noch <strong>de</strong>ze van <strong>de</strong> Noordhal van hetZuidpaleis.2. Bezoeken aan <strong>de</strong> Ba<strong>de</strong>n van Brussel.- 497,136 klanten in 1968.Ter herinnering, <strong>de</strong> bezoeken aan <strong>de</strong> ba<strong>de</strong>n bedroegen <strong>de</strong>vorige jaren :in 1954in 1955in 1956in 1957in 1958in 1959in 1960328.477283.940342.446341.427363.703386.232400.702in 1961in 1962in 1963in 1964in 1965in 1966in 1967411.505402.975428.500481.409490.038502.762508.842296


3. Vele sportmanifestaties wer<strong>de</strong>n. georganiseerd in onze instellingenof met onze me<strong>de</strong>werking ; <strong>de</strong> belangrijkste hiervanwaren :— basket-bail : twee ontmoetingen voor <strong>de</strong> Europabeker voorBekerwjnnaars ;— voetbal : wedstrijd België-Duitsland en Finale van <strong>de</strong> BelgischeBeker in aanwezigheid van <strong>de</strong> Koning en <strong>de</strong> Koningin;— atletiek : België-Ne<strong>de</strong>rland-Griekenland.Daarenboven, heeft <strong>de</strong> Dienst voor Sport <strong>de</strong>elgenomen aan<strong>de</strong> organisatie van <strong>de</strong> Internationale Speîen voor Gehandikaptendie plaats von<strong>de</strong>n op het Fleizelstadion evenals <strong>de</strong> Bekervan <strong>de</strong> Clubkampioenen van <strong>de</strong> Gemeenschappelijke Marktin tennis, met als ka<strong>de</strong>r, <strong>de</strong> installâmes van <strong>de</strong> KoninklijkePrimerose Club van Brussel.297


Hoofdstuk XIVErediensten,Begrafenissen enLijkenvervoerEREDIENSTENDe Gemeenteraad heeft een gunstig advies uitgebracht wat<strong>de</strong> rekeningen en <strong>de</strong> begrotingen betreft van <strong>de</strong> katholieke enprotestantse kerken en van <strong>de</strong> israëlitische gemeenschappen(<strong>de</strong> hervorm<strong>de</strong> en <strong>de</strong> sepharaditische) van Brussel, van <strong>de</strong>katholieke, protestantse en anglikaanse kerken, en van <strong>de</strong>israëlitische orthodoxe gemeenschap, gelegen in an<strong>de</strong>re gemeenten,maar waarvan <strong>de</strong> parochie of het district zich tevensover het grondgebied van <strong>de</strong> Stad uitstrekt. Dit gunstig adviesgeldt ook voor <strong>de</strong> aanvragen om bijkomen<strong>de</strong> kredieten in <strong>de</strong>begrotingen van <strong>de</strong> verschei<strong>de</strong>ne kerken.An<strong>de</strong>rzijds werd een gunstig advies uitgebracht over <strong>de</strong>bestuursakten van <strong>de</strong> verschei<strong>de</strong>ne kerken, te weten :St-Jan-Baptist, op het Begijnhof : Verkiezing van twee nieuwekerkmeesters en van <strong>de</strong> schatbewaar<strong>de</strong>r — Vaststellingvan <strong>de</strong> borgtocht van <strong>de</strong>ze laatste en beheerkwijting voor<strong>de</strong> uittre<strong>de</strong>n<strong>de</strong> schatbewaar<strong>de</strong>r.O.L.V. van Goe<strong>de</strong> Bijstand : Machtiging om in rechten tetre<strong>de</strong>n — Verhoging van <strong>de</strong> woonstvergoeding toegekendaan <strong>de</strong> pastoor — Schatbewaar<strong>de</strong>r — Bijkomen<strong>de</strong> waarborg.O.L.V. van Laken : Verhoging van <strong>de</strong> woonstvergoeding toegekendaan <strong>de</strong> pastoor.St-Jakob-op-Kou<strong>de</strong>nberg: Binnenschil<strong>de</strong>rwerken.299


St-Michielskathedraal : Dringen<strong>de</strong> herstellingswerken aan <strong>de</strong> »®Pelektrische installatie — Aan<strong>de</strong>el van <strong>de</strong> Stad — Pastorij ,^0s• Binnenhuiswerken. :.Br*St-Jan-en-Stefaan, ter Miniemen : Oprichting van een nieuwehulpparochie on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> bescherming van St-Bernardus —Installatie van een centrale verwarming.O.L.V. <strong>de</strong>r Rijke Klaren : Installatie van een centrale verwarming.Heilig H art : Verhoging van <strong>de</strong> woonstvergoeding toegekendaan <strong>de</strong> pastoor. fe^0'HH.-Petrus en Pauîus, te Nc<strong>de</strong>r-Over-Heembeek : Wijzigingvan <strong>de</strong> verwarmingslnstallatie.St-Elisabeth, te Schaarbeek : Legaat van M. Marc Marlot —Vaststelling van het bedrag en <strong>de</strong> aard van <strong>de</strong> waarborg van<strong>de</strong> nieuwe schatbewaar<strong>de</strong>r — Beheerkwijting aan <strong>de</strong> uittre<strong>de</strong>n<strong>de</strong>schatbewaar<strong>de</strong>r.* y- Onze-IO.L.V. van Lour<strong>de</strong>s, te Jette : Verhoging van <strong>de</strong> woonstver- -Protêtgoeding toegekend aan <strong>de</strong> pastoor. _Q llze.;St-Klara, te Jette : Vaststelling van <strong>de</strong> woonstvergoeding van<strong>de</strong> pastoor.St-Remius, te St-Jans-Molenbeek : Bestemming van fondsenvoor herstellingswerken aan <strong>de</strong> elektrische installatie van <strong>de</strong>k3rk — Restauratiewerken aan <strong>de</strong> kerk.Protestantse kerk van het Muséum : Restauratie van hetorgel.district) : Be-Ne<strong>de</strong>rlandse Protestantse kerk van Brussel (2 enoeming van een nieuwe schatbewaar<strong>de</strong>r.De Dienst <strong>de</strong>r Erediensten heeft, in samenwerking met an<strong>de</strong>rediensten, <strong>de</strong> studies voortgezet en <strong>de</strong> administratieve formaiiteiten vervuld in verband met <strong>de</strong> restauratiewerken van<strong>de</strong> kerken St-Jan-Baptist op het Begijnhof, O.L.V. van Goe<strong>de</strong>Bijstand, O.L.V. ter Kapelle, God<strong>de</strong>lijk Kind Jezus, St-Jakobop <strong>de</strong> Kou<strong>de</strong>nberg, O.L.V. ter Zavel, O.L.V. ter Rijke Klaren,300


O.L.V. van Laken, HH. Jan en Stefanus, ter Miniemen, HH.Pieter en Paulus, te Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek, evenals van <strong>de</strong>Sint-Michiels en Goe<strong>de</strong>lekathedraal en <strong>de</strong> Israëlitische synagoogte Brussel.*Subsidies door <strong>de</strong> Stad toegekend.Gewoneuitgaven.Tussenkomst van <strong>de</strong> Stad, geheel of ge<strong>de</strong>eltelijk, in <strong>de</strong>gewone on<strong>de</strong>rhoudskosten van <strong>de</strong> kerken, tempels en pastorieën: 277.260 frank.De Stad heeft tevens het tekort ge<strong>de</strong>kt van <strong>de</strong> begrotingenvan <strong>de</strong> kerkfabrieken <strong>de</strong>r volgen<strong>de</strong> kerken :— Onze-Lieve-Vrouw ter Kapelle . . . . fr. 106.256— Onze-Lieve-Vrouw ter Zavel 18.612— Protestante Lutherse Kerk 11.668— Onze-Lieve-Vrouw ter Kameren 40.904Totaal : fr. 177.440Verblijfsvergoedingen toegestaan aan <strong>de</strong> pastoors, dominéesen rabbijn : 645.994 frank.*DIENST VOOR HET LIJKENVERVOERIn <strong>de</strong> loop van het ééneen<strong>de</strong>rtigste jaar van <strong>de</strong> exploitatieals gemeentebedrijf van onze Dienst voor lijkenvervoer, hebben<strong>de</strong> lijkwagens van <strong>de</strong> Begrafenissendienst 91.661 km.afgelegd.3.626 lijktransporten wer<strong>de</strong>n uitgevoerd, zoals volgt hierna :Betaald vervoer :Volwassenen : 3.246.Kin<strong>de</strong>ren: 102.301


Gratis uitgevoerd vervoer :Konvooien van oorlogsinvali<strong>de</strong>n met <strong>de</strong> bijhorighe<strong>de</strong>nvan eerste klas 28Individuele transporten van behoeftigen . . . . 40Collectieve transporten van behoeftigen . . . . 210Totaal : 278Vervoer gedaan door <strong>de</strong> do<strong>de</strong>nwagen op politieveror<strong>de</strong>niflg: 94.Verschillen<strong>de</strong> transporten (bloemen, goe<strong>de</strong>ren, asse, werktuigen,enz.) : 491.Vervoer gedaan door wagens van een partikuliere on<strong>de</strong>rneming: 673.Wat <strong>de</strong> bestemming betreft ver<strong>de</strong>len <strong>de</strong> 3.626 transportenzich als volgt :— Naar een van <strong>de</strong> stadsbegraafplaatsen, naar een verblijfplaatsof naar een station van Brussel : 1.924.— Naar een aan Brussel grenzen<strong>de</strong> gemeente of op 10 km.van Brussel gelegen : 1.523.— Naar <strong>de</strong> provincie, op meer dan 10 km. afstand : 179.1) Lijkenvervoer.Financiële resultaten.INKOMSTENVoor volwassenen l ste klas2 e klas3 e klas4 e klas5 e klas302Aantal1045641.76176354Sommenfr. 353.6001.240.8002.289.300686.70016.200


Voor kin<strong>de</strong>ren : l ste klas 2 5.0002 e klas 2 3.2003 e klas 30 30.0004 e klas 52 36.4005 e klas 16 3.200Totaal : fr. 4.664.4002) Belastingen en verschillen<strong>de</strong> toeslagen . . . 2.867.2803) Terugbetalingen :a) door <strong>de</strong> Prokureur <strong>de</strong>s Konings en verschei<strong>de</strong>negemeenten <strong>de</strong>r vervoer- en verblijfkostennaar het Instituut voor WettelijkeHeelkun<strong>de</strong> 102.615b) door <strong>de</strong> Commissie van Openbare On<strong>de</strong>rstand,<strong>de</strong>r begrafeniskosten van behoeftigenuit an<strong>de</strong>re gemeenten, opgenomen in<strong>de</strong> ziekenhuizen van Brussel (overeenkomst)en aldaar overle<strong>de</strong>n 80.9004) Afhoudingen voor <strong>de</strong> Pensioenkas van hetpersoneel 292.7605) Verschillen<strong>de</strong> inkomsten 2.830Gans totaal <strong>de</strong>r inkomsten : fr. 8.010.785UITBATINGSKOSTEN1. Rollend materieel :3) Ban<strong>de</strong>n en herstelling ervan . . 30.8054) Mechanisch en elektrisch on<strong>de</strong>r-303


5) On<strong>de</strong>rhoud en herstelling vankoetswerk, versierselen en siera<strong>de</strong>n27.121276.7632. Gebouwen :1) Water, gas, elektriciteit . . . fr. 15.8212) Verwarming van <strong>de</strong> lokalen . . 37.8453) On<strong>de</strong>rhoud van <strong>de</strong> gebouwen . . 3.72357.3893. Bestuur :Bureaukosten, leveringen, drukwerk, telefoon, belastinsen,taksen, terugbetalingen, verzekeringen. . fr- 88-2214. Personeel :1) Wed<strong>de</strong>n van het bestuurs- en administratiefpersoneel voor 50 %van het totaal fr. 1.090.2242) Lonen en wed<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> garagechef,begrafenislei<strong>de</strong>rs, dragers enautobestuur<strong>de</strong>rs 4.646.4003) Pensioenen 1.342.0854) Uitrusting van het personeel . . 206.3827.285.0915. Afschrijvingen :1) Bouw :2 % op 533.356 frank . . . fr. 10.6672) Werktuigen en roeren<strong>de</strong> goe<strong>de</strong>ren: 5 % op 380.489 frank . . 17.13627.8036. Allerlei :1) Diverse uitgaven, kleine onkosten,tramonkosten, enz fr. 17.626304


2) Kisten door <strong>de</strong> partikuliere on<strong>de</strong>rnemingengeleverd 49.86267.488Geheel totaal : fr. 7.802.755Samenvatting.Inkomsten van het dienstjaar 1968 . . . . fr. 8.010.785Uitgaven van het dienstjaar 1968 7.802.755Tegoed van <strong>de</strong> inkomsten op <strong>de</strong> uitgaven . . fr. 208.030Er valt op te merken dat <strong>de</strong> nettowinst werd bekomen nabetaling van 1.342.085 frank voor <strong>de</strong> pensioenen van oudbeambtenvan <strong>de</strong> Dienst.Bedrijvigheid in <strong>de</strong> garage.Buiten <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rhouds- en herstellingswerken uitgevoerdaan <strong>de</strong> voertuigen van <strong>de</strong> Dienst, heeft het garagepersoneel <strong>de</strong>machines en het materieel <strong>de</strong>r begraafplaatsen on<strong>de</strong>rhou<strong>de</strong>nen in or<strong>de</strong> gebracht.Begraafplaatsen.Bloementeelt bestemd voor <strong>de</strong> korven van <strong>de</strong> begraafplaatsen,evenals voor <strong>de</strong> monumenten door het Bestuur on<strong>de</strong>rhou<strong>de</strong>n.On<strong>de</strong>rhoud van plantsoenen, tuinbed<strong>de</strong>n, versierselen enwegen.Aanplanting van struiken en rozelaars.In or<strong>de</strong> brengen <strong>de</strong>r perken van <strong>de</strong> gewone graven en van<strong>de</strong> tij<strong>de</strong>lijke vergunningen van vijftien jaar.Ververij, on<strong>de</strong>rhoud en herstelling van het materieel en van<strong>de</strong> gebouwen.305


Hcrstelling van <strong>de</strong> monumenten en kel<strong>de</strong>rs door <strong>de</strong> Stadon<strong>de</strong>rhou<strong>de</strong>n.Op <strong>de</strong> begraafplaats van Brussel :— Plaatsing van betonnen balken op het perk van <strong>de</strong> concessiesvan vijftig jaar.— Asphalteren van <strong>de</strong> 6 e , 12 e , 13 e en 57 e laan, het Rondpunt<strong>de</strong>r Geallieer<strong>de</strong>n.— Verven van het hekken van <strong>de</strong> hoofdingang.— Zuiveren van vier opslorpingsputten.— Zuiveren van het groot opslorpingsbekken en herstellingvan <strong>de</strong> muren.— Vervoer en uitsprei<strong>de</strong>n van as.Op <strong>de</strong> begraafplaats van Laken :— Droog maken van <strong>de</strong> do<strong>de</strong>ngalerijen.— Restauratie van <strong>de</strong> versieringsmuur van <strong>de</strong> do<strong>de</strong>ngalerijen.— Herstelling van het hekken aan <strong>de</strong> ingang gelegen Kunstenaarsstraat.Op <strong>de</strong> begraafplaats van Haren :— Schil<strong>de</strong>ren van het bureel (buitenwerk).***De Stad on<strong>de</strong>rhoudt bovendien 1.574 monumenten in <strong>de</strong>verschillen<strong>de</strong> begraafplaatsen.306


Vergunningen verworven in 1968Begraafplaatsen50 jaar:kel<strong>de</strong>rs, voile grond.do<strong>de</strong>ngalerijenAantalOppervlaktem 215 jaarOpbrengst<strong>de</strong>r vergunningenDeel van <strong>de</strong>OpenbareOn<strong>de</strong>rstandDeel van <strong>de</strong>KerkfabriekO.L.V.van LakenEvere82237,814014.629.210583.927Laken3592,761.358.76016.697Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek102487614.540416.499Haren411,1922183.930Gehele totalen131365,765106.786.4401.000.42616.697


Hoofdstuk XVRechtszakenSectie LVerwervingen en ruilingen in <strong>de</strong>r minne, afstan<strong>de</strong>n tenkosteloze titel en afstan<strong>de</strong>n van gemeenhe<strong>de</strong>n :A) Overgemaakte dossiers aan <strong>de</strong> Dienst voor Rechtszakenin 1968-1969 : 204.B) Akten van afstand en van handlichting ontvangen in1968-1969 : 252, waarvan 3 bij openbare verkoop.Sectie ILGerechtelijke onteigeningen :A) Begonnen in 1968-1969 : 13.B) Vroeger begonnen en nog steeds aan gang : 23.Sectie III.Rechtsgedingen.§ 1. — Bijzon<strong>de</strong>re geschillen ontstaan in 1968-1969.J. 25.825 — Manteau (eiseres).Op 24 januari 1968, heeft <strong>de</strong> wagen van <strong>de</strong> heer EdmondManteau <strong>de</strong> politieagent René Delbaere aangere<strong>de</strong>n en gekwetst.Deze agent regel<strong>de</strong> het verkeer aan <strong>de</strong> uitgang van <strong>de</strong>Eeuwfeestparking. De Stad vervolgt gerechtelijk <strong>de</strong> inning van34.177 frank./. 26.111 — Fédérale Verzekeringen (verweerster).De Stad en Sibelgaz wer<strong>de</strong>n gedagvaard, ten ein<strong>de</strong> <strong>de</strong> somvan 525.438 frank te betalen, door <strong>de</strong> Fédérale Verzekerin-309


Herstelling van <strong>de</strong> monumenten en kel<strong>de</strong>rs door <strong>de</strong> Stadon<strong>de</strong>rhou<strong>de</strong>n.Op <strong>de</strong> begraafplaats van Brussel :— Plaatsing van betonnen balken op het perk van <strong>de</strong> concessiesvan vijftig jaar.— Asphalteren van <strong>de</strong> 6 e , 12 e , 13 e en 57 e laan, het Rondpunt<strong>de</strong>r Geallieer<strong>de</strong>n.— Verven van het hekken van <strong>de</strong> hoofdingang.— Zuiveren van vier opslorpingsputten.— Zuiveren van het groot opslorpingsbekken en herstellingvan <strong>de</strong> muren.— Vervoer en uitsprei<strong>de</strong>n van as.Op <strong>de</strong> begraafplaats van Laken :— Droog maken van <strong>de</strong> do<strong>de</strong>ngalerijen.— Restauratie van <strong>de</strong> versieringsmuur van <strong>de</strong> do<strong>de</strong>ngalerijen.— Herstelling van het hekken aan <strong>de</strong> ingang gelegen Kunstenaarsstraat.Op <strong>de</strong> begraafplaats van Haren :— Schil<strong>de</strong>ren van het bureel (buitenwerk).*De Stad on<strong>de</strong>rhoudt bovendien 1.574 monumenten in <strong>de</strong>verschillen<strong>de</strong> begraafplaatsen.306


Herstelling van <strong>de</strong> monumenten en kel<strong>de</strong>rs door <strong>de</strong> Stadon<strong>de</strong>rhou<strong>de</strong>n.Op <strong>de</strong> begraafplaats van Brussel :— Plaatsing van betonnen balken op het perk van <strong>de</strong> concessiesvan vijftig jaar.— Asphalteren van <strong>de</strong> 6 e , 12 e , 13 e en 57 e laan, het Rondpunt<strong>de</strong>r Geallieer<strong>de</strong>n.— Verven van het hekken van <strong>de</strong> hoofdingang.— Zuiveren van vier opslorpingsputten.— Zuiveren van het groot opslorpingsbekken en herstellingvan <strong>de</strong> muren.— Vervoer en uitsprei<strong>de</strong>n van as.Op <strong>de</strong> begraafplaats van Laken :— Droog maken van <strong>de</strong> do<strong>de</strong>ngalerijen.— Restauratie van <strong>de</strong> versieringsmuur van <strong>de</strong> do<strong>de</strong>ngalerijen.— Herstelling van het hekken aan <strong>de</strong> ingang gelegen Kunstenaarsstraat.Op <strong>de</strong> begraafplaats van Haren :— Schil<strong>de</strong>ren van het bureel (buitenwerk).***De Stad on<strong>de</strong>rhoudt bovendien 1.574 monumenten in <strong>de</strong>verschillen<strong>de</strong> begraafplaatsen.306


Intercommunale Cooperatieve Gemeenschapvoor Lijkverassing.Gemeentenvereniging, te Brussel.De balans en <strong>de</strong> rekening van <strong>de</strong> winsten en verliezen, op31 <strong>de</strong>cember 1968 afgesloten, tonen :Ontvangsten fr. 1.185.321,32Uitgaven 928.148 —Over te dragen restant . . . . fr. 257.173,32373 verassingen wer<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> loop van dit dienst jaar uitgevoerd; 26 lijken kwamen van <strong>de</strong> Stad Brussel.307


Vergunningen venvorven in 1968Begraafplaatsen50 jaar:kel<strong>de</strong>rs, voile grond,do<strong>de</strong>ngalerijenAantalOppervlaktem15 jaarOpbrengst<strong>de</strong>r vergunningenDeel van <strong>de</strong>OpenbareOn<strong>de</strong>rstandDeel van <strong>de</strong>KerkfabriekO.L.V.van LakenEvere82Laken35Ne<strong>de</strong>r-Over-Heembeek 10Haren4Gehele totalen • • »131237,8192,762411,19365,7640187225104.629.2101.358.760614.540183.9306.786.440583.927[ 416.4991.000.42616.69716.697


Hoofdstuk XVRechtszakenSectie I.Verwervingen en ruilingen in <strong>de</strong>r minne, afstan<strong>de</strong>n tenkosteloze titel en afstan<strong>de</strong>n van gemeenhe<strong>de</strong>n :A) Overgemaakte dossiers aan <strong>de</strong> Dienst voor Rechtszakenin 1968-1969 : 204.B) Akten van afstand en van handlichting ontvangen in1968-1969 : 252, waarvan 3 bij openbare verkoop.Sectie II.Gerechtelijke onteigeningen :A) Begonnen in 1968-1969 : 13.B) Vroeger begonnen en nog steeds aan gang : 23.Sectie III.Rechtsgedingen.§ 1. — Bijzon<strong>de</strong>re geschillen ontstaan in 1968-1969.J. 25.825 — Manteau (eiseres).Op 24 januari 1968, heeft <strong>de</strong> wagen van <strong>de</strong> heer EdmondManteau <strong>de</strong> politieagent René Delbaere aangere<strong>de</strong>n en gekwetst.Deze agent regel<strong>de</strong> het verkeer aan <strong>de</strong> uitgang van <strong>de</strong>Eeuwfeestparking. De Stad vervolgt gerechtelijk <strong>de</strong> inning van34.177 frank./. 26.111 —Fédérale Verzekeringen (verweerster).De Stad en Sibelgaz wer<strong>de</strong>n gedagvaard, ten ein<strong>de</strong> <strong>de</strong> somvan 525.438 frank te betalen, door <strong>de</strong> Fédérale Verzekerin-309


gen, wetsverzekeraar van <strong>de</strong> heer Michel Delain, die gedoodwerd ten eevolge van een ontploffing welke zich voor<strong>de</strong>ed in<strong>de</strong> kamer^die toegang verschaft tôt <strong>de</strong> canalisaties van <strong>de</strong>waterver<strong>de</strong>ling voor <strong>de</strong> centrale verwarming van <strong>de</strong> Albertina.Deze ontploffing zou te wijten zijn aan gasinfiltratie./. 24.462 — Moreau (eiseres).De heer Jean Moreau die in Zuid-Afrika verblijft, had,door tussenkomst van zijn lasthebber, zijn broe<strong>de</strong>r, <strong>de</strong>heer Pierre Moreau te Brussel, op 5 februari 1966, aanbodgedaan om zijn eigendom gelegen te Brussel, Werktuigkundigenstraat,n' 3, af te staan aan <strong>de</strong> Stad. Na geruime tijd heefthij <strong>de</strong> volmacht van zijn broe<strong>de</strong>r herroepen, zodat het verlij<strong>de</strong>nvan <strong>de</strong> akte van afstand thans onmogelijk is. De Stadheeft <strong>de</strong> heren Moreau gedagvaard.§ 2. — Toestand <strong>de</strong>r geschillen vermeld in hetvoorgaand verslag.De zaken vermeld in voorgaan<strong>de</strong> verslagen, zijn nog steedsaan gang en maken het voorwerp uit van verschei<strong>de</strong>ne verplichtingenop het gebied van <strong>de</strong> rechtspleging of van het<strong>de</strong>skundig on<strong>de</strong>rzoek, te weten : Belgische Staat/Canalisaties(J. 24.619), Rotty (J. 3.559), S.A. Entreprises et Travaux(J. 3.501), Van Nuvel (J. 3.467), Verbeek-Le Dauphin (J.3.309), Bossu (J. 3.695) en Bosmans (J. 25.178).De zaak De Vroe en Deelgenoten is practisch geëindigddaar <strong>de</strong> eisers afstand van hun rechtsvor<strong>de</strong>ring hebbengedaan.De eiser Boucher (J. 24.584) heeft kennis gegeven van zijninzicht om van zijn rechtsvor<strong>de</strong>ring afstand te doen.Het dossier Verheugen (J. 25.255) eindig<strong>de</strong> met <strong>de</strong> veroor<strong>de</strong>lingvan <strong>de</strong> belanghebben<strong>de</strong> en <strong>de</strong> betaling aan <strong>de</strong> Stad.De zaak Henot (J. 24.923) leid<strong>de</strong> tôt <strong>de</strong> verkrijging van <strong>de</strong>verschuldig<strong>de</strong> bedragen ten gevolge van een procédure voor <strong>de</strong>correctionele rechtbank.310


§3. — Algemeen overzicht van <strong>de</strong> nieuwe geschillenbehan<strong>de</strong>ld in 1968-1969.Buiten <strong>de</strong> zaken vermeld in <strong>de</strong> vorige verslagen welke nogsteeds aan gang zijn, wer<strong>de</strong>n naast <strong>de</strong> gerechtelijke onteigeningen,46 nieuwe gerechtelijke dossiers aan <strong>de</strong> Dienst voorRechtszaken toevertrouwd.Hierin is <strong>de</strong> Stad :16 maal eiseres,30 maal verweerster.Deze zaken kunnen als volgt wor<strong>de</strong>n inge<strong>de</strong>eld :1) Arbeidsongevallen : —.2) Vor<strong>de</strong>ringen tôt scha<strong>de</strong>vergoeding :a) ten gevolge van verwondingen opgelopen door aangestel<strong>de</strong>nvan <strong>de</strong> Stad : 2 ;b) ten gevolge van scha<strong>de</strong> berokkend aan het materiaalvan <strong>de</strong> Stad : 1.3) Huurcelen — huishuur : 6.— han<strong>de</strong>lshuur : 7.4) Schuldvor<strong>de</strong>ringen <strong>de</strong>r Regieën : —.5) Vor<strong>de</strong>ringen waardoor <strong>de</strong> verantwoor<strong>de</strong>lijkheid van <strong>de</strong>Stad in het gedrang gebracht wordt, uit hoof<strong>de</strong> van :a) lichamelijke letsels : 3 ;b) stoffelijke scha<strong>de</strong> : 17 ;c) gedragingen van haar aangestel<strong>de</strong>n : 1.6) Gemeentetaksen : 1.7) Decreet van <strong>de</strong> 10 e Vendémiaire van het IV e Jaar <strong>de</strong>rrepublikeinse jaarrekening : —.8) Wed<strong>de</strong>n en pensioenen : 1.9) Verschei<strong>de</strong>ne : 7.311


Sectie IV.Inning van schuldvor<strong>de</strong>ringen zon<strong>de</strong>r rechtspleging :a) Geïn<strong>de</strong> schuldvor<strong>de</strong>ringen : 1 ;b) In onwaar<strong>de</strong> gebrachte schuldvor<strong>de</strong>ringen : 1 ;c) Lopen<strong>de</strong> zaken : 7.Sectie V.Voor <strong>de</strong> Raad van State gebrachte geschillen.§ 1. — Aangehaal<strong>de</strong> zaken in het verslag van 1967-1968.In <strong>de</strong> zaken Van <strong>de</strong> Vijver (CE. 88) en De Bruyn (CE.89), heeft <strong>de</strong> Raad van State <strong>de</strong> verzoeken <strong>de</strong>r belanghebben<strong>de</strong>nverworpen.In <strong>de</strong> zaak betreffen<strong>de</strong> het « Gemeentekrediet van België »(CE. 92), heeft <strong>de</strong> Stad eveneens een gunstig resultaat bekomendaar <strong>de</strong> «fgevaardig<strong>de</strong> ambtenaar zijn besluit dat aankritiek on<strong>de</strong>rworpen werd, heeft ingetrokken.§2. — Nieuwe zaken.Geen enkele nieuwe zaak werd ingeleid in 1968-1969.Sectie VI.Geopen<strong>de</strong> bun<strong>de</strong>ls in 1968-1969 : 608.Sectie VII.Sectie voor Rechtszaken van <strong>de</strong> Gemeenteraad : <strong>de</strong>ze sectiehield 13 zittingen.312


Hoofdstuk XVI Contrôle op <strong>de</strong>Uitgaven en <strong>de</strong> WarenDe door <strong>de</strong> reglementen aan <strong>de</strong> Directie van <strong>de</strong> Contrôle op<strong>de</strong> Uitgaven en <strong>de</strong> Waren toevertrouw<strong>de</strong> opdracht werd nauwgezetvolbracht in 1968.In uitvoering van <strong>de</strong>ze opdracht wor<strong>de</strong>n aile bun<strong>de</strong>ls, betrekkinghebbend op <strong>de</strong> uitgaven ten laste van <strong>de</strong> Stad nagezientelkens <strong>de</strong> gang van zaken dit vereist en dit in aile stadiavan <strong>de</strong> werken en <strong>de</strong> leveringen.De opdracht bestaat on<strong>de</strong>rmeer in :1) voor wat <strong>de</strong> Contrôle op <strong>de</strong> Uitgaven betreft :— het geven van advies over <strong>de</strong> begrotingsvoorstellen en<strong>de</strong> aanvragen tôt begrotingswijzigingen ;— <strong>de</strong> administratieve contrôle op aile voorstellen die <strong>de</strong>begroting van <strong>de</strong> Stad beïnvloe<strong>de</strong>n ;— het hou<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> boekhouding van <strong>de</strong> aangewen<strong>de</strong>uitgaven.Hieron<strong>de</strong>r <strong>de</strong> vergelijken<strong>de</strong> tabel van <strong>de</strong> stukken on<strong>de</strong>rzochten ingeschreven in 1966, 1967 en 1968.313


AanwendingenBetalingenTotaalGewone begroting.19661967196822.33923.16229.45724.42731.35334.68246.76654.51564.139Buitengewone begroting.1966196719682.2572.1071.8262.2151.8481.4694.4723.9553.295Begroting voor or<strong>de</strong>.1966196719681.2142.0982.5801.3672.3482.8382.5814.4465.418Totaal.19661967196825.81027.36733.86328.00935.54938.98953.81962.91672.8522) voor wet <strong>de</strong> Contrôle op <strong>de</strong> Waren betreft :— nazicht van <strong>de</strong> administratieve en technische clausulesvan <strong>de</strong> bestekken ;— het toezicht op <strong>de</strong> boekhouding van <strong>de</strong> waren, het gas-,water-, elektriciteits- en brandstofverbruik ; '314


I. - In<strong>de</strong>ling van het jaarlijks verslagBladz.Hoofdstuk I. — Administratie. — Personeel. — Archieven. 3— II- — Burgerlijke Stand. — Bevolking. — Militaire-en Kieszaken . . . . . . . . 27— III. — Financiën 59— IV. — Stadseigendommen en Han<strong>de</strong>l 63— V. — Openbare Veiligheid :A) Politie 77B) Brandweer 122— VI. — Demografie. — Medische Statistiek. — Hygiëne.— Openbare Gezondheid . . . . 143— VII. — Openbare Werken :A) Administratieve Directie van OpenbareWerken en Bedrijven 163Gemeenschappelijk vervoer . . . . 167Maatschappijen waarvan <strong>de</strong> Stad <strong>de</strong>eluitmaakt 168B) Technische Dienst :1. Ste<strong>de</strong>bouw 1812. Bouwkunst 1883. Bestrating 1994. Riolering 2005. Buitengewone Werken 2036. Plantsoenen 2057. Actie- en Coordinatiebureau . . . 207— VITI. — Verwarming en Elektriciteit in <strong>de</strong> Stadsgebouwen211317


AanwendingenBetalingenTotaalGewone begroting.19661967196822.33923.16229.45724.42731.35334.68246.76654.51564.139Buitengewone begroting.1966196719682.2572.1071.8262.2151.8481.4694.4723.9553.295Begroting voor or<strong>de</strong>.1966196719681.2142.0982.5801.3672.3482.8382.5814.4465.418Totaal.19661967196825.81027.36733.86328.00935.54938.98953.81962.91672.8522) voor wet <strong>de</strong> Contrôle op <strong>de</strong> Waren betreft :— nazicht van <strong>de</strong> administratieve en technische clausulesvan <strong>de</strong> bestekken ;— het toezicht op <strong>de</strong> boekhouding van <strong>de</strong> waren, het gas-,water-, elektriciteits- en brandstofverbruik ;314


— contrôle op het brandstofverbruik van voertuigen enmachines ;— <strong>de</strong> technische contrôle van <strong>de</strong> werken en leveringenvoor rekening van <strong>de</strong> Stad.De dienst heeft naast zijn controleopdracht, ook nog eenadviseren<strong>de</strong> functie. Herhaal<strong>de</strong>lijk wordt aan <strong>de</strong> Contrôle eenvoorafgaan<strong>de</strong>lijk advies gevraagd over bepaal<strong>de</strong> voorstellenen verstrekt <strong>de</strong> dienst raadgevingen om moeilijke aangelegenhe<strong>de</strong>ntôt een goed ein<strong>de</strong> te brengen.


I. - In<strong>de</strong>ling van het jaarlijks verslagBladz.Hoofdstuk I. — Administratie. — Personeel. — Archieven . 3— II. — Burgerlijke Stand. — Bevolking. — Militaire-en Kieszaken 27— III. — Financièn 59— IV. — Stadseigendommen en Han<strong>de</strong>l 63— V. — Openbare Veiligheid :A) Politie 77B) Brandweer 122— VI. — Demografie. — Medische Statistiek. — Hygiëne.— Openbare Gezondheid . . . . 143— VII. — Openbare Werken :A) Administratieve Directie van OpenbareWerken en Bedrijven 163Gemeenschappelijk vervoer . . . . 167Maatschappijen waarvan <strong>de</strong> Stad <strong>de</strong>eluitmaakt 168B) Technische Dienst :1. Ste<strong>de</strong>bouw 1812. Bouwkunst 1883. Bestrating 1994. Riolering 2005. Buitengewone Werken 2036. Plantsoenen 2057. Actie- en Coordinatiebureau . . . 207— VIII. — Verwarming en Elektriciteit in <strong>de</strong> Stadsgebouwen211317


Bladz.Hoofdstuk IX. — Reinigings- en Vervoerdienst 225— X. — Openbaar On<strong>de</strong>rwijs 227— XI. — Kunstzaken en Openbare Feesten . . . . 253— XII. — Stadsmuseum 269— XIII. — A) Openbare On<strong>de</strong>rstand 277B) Sociale Werken 289C) Sport 296— XIV. — Erediensten en Begrafenissen 299— XV. — Rechtszaken 309— XVI. — Contrôle op <strong>de</strong> Uitgaven en Waren . . . 313318


A rii MA

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!