Richtlijn Diabetische retinopathie - Nederlands Oogheelkundig ...

B e h a n d e l i n gLasercoagulatie van DME in de ETDRS werd uitgevoerd aan de hand van het biomicroscopischbeeld én een FAG. Focale lasercoagulatie bestond uit kleine lichte coagulatenop lekkende aneurysmata en grid-fotocoagulatie bestond uit een raster van coagulatenop gebiedjes van lekkage of capillaire non-perfusie. Lasercoagulatie werd uitgevoerd totminimaal 500 mm van het centrum.Mogelijke bijwerkingen van focale en rasterlasercoagulatie zijn paracentrale scotomen,initiële verslechtering van de visus, waarna stabilisatie, en zelden submaculaire fibrosemet ernstig visusverlies. Ook kan accidenteel de fovea worden geraakt.ConclusiesNiveau 2Bij clinically significant macular edema (CSME) vermindert lasercoagulatiede kans op visusverlies met meer dan 50% (ETDRS, A2).A2 Flynn 3Overige overwegingen• De ETDRS geeft een duidelijk houvast voor de behandeling van patiënten met DME,met name in situaties met focale retinaverdikking en lekkage. De behandeling vindtplaats aan de hand van het klinisch beeld en een FAG. De werkgroep is zich ervanbewust dat FAG een invasief onderzoek is, dat niet altijd uitvoerbaar is vanwege eenverhoogd risico bij cardiovasculaire comorbiditeit of vanwege mediatroebelingen.Bij consultatie van de Nederlandse oogartsen is gebleken, dat men bij patiëntenmet niet-klinisch significant macula-oedeem en in bepaalde gevallen van klinischsignificant macula-oedeem met alleen harde exsudaten, lasercoagulatie zonder voorafgaandeFAG kan uitvoeren. Patiënten met diffuus macula-oedeem met cystoïdelekkage op de FAG vormen een aparte categorie, waarop in de ETDRS-publicatiesonvoldoende wordt ingegaan. Deze categorie patiënten lijkt enerzijds een slechteprognose te hebben, anderzijds kan deze vorm van DME reversibel zijn, met nameals zij optreedt als complicatie, onder meer van panretinale lasercoagulatie. Dezepatiënten werden in ongecontroleerde onderzoeken door Olk behandeld met eenmodified-grid-behandeling, 2 die in Nederland bekend staat als een grid-behandelingen die op grote schaal wordt toegepast. Deze modified-grid-lasercoagulatie bestaat uiteen rasterpatroon van circa 110 coagulaten rond de fovea, tot minimaal 300 mm vanhet centrum van fixatie.• Er is geen bewijskracht dat bij diffuse maculopathie uitstel van lasercoagulatie totnadat de visus is gedaald, een betere uitkomst geeft, maar de meeste behandelaarszullen vanwege de bijwerkingen een modified-grid-behandeling pas uitvoeren bij eenvisus van 0,5 of lager.• Er zijn geen aanwijzingen dat lasercoagulatiebehandeling bij ischemisch maculaoedeemzinvol is.67