LeesVerder nr. 2/2013 - NBD Biblion

LeesverderJaargang 2 | nummer 2 | Zomer 2013TrendWaarom wetenschapvolle zalen trektThemaopvoeden doe je zoSelectieservicegoed overleg is de basisNog meerLeesVerdermet LayarDownload de app en haal meer uit LeesVerder

In dit nummerEen woord voorafTrend4Waarom wetenschapvolle zalen trektIn actie7Online databankenonder de loepThema-aanbieding10Wetenschap vooriedereenOntwikkelingen12Nieuw:Boekenopschool.nl14AchtergrondSelectieservice18Thema-aanbiedingOpvoeden doe je zo19Uit het labUpdateSelectieservice en PlankklaarKoppelenVan oudsher wordt in het bibliotheekwerk nagedacht overhet tegen zo laag mogelijke kosten doelmatig organiserenvan de collectieopbouw. Een van de eerste selectienota’swaarin sprake was van een nationale ambitie was die vanH. Greve in de jaren dertig van de vorige eeuw. Grevestelde voor de collectieopbouw dakpansgewijs teorganiseren zodat overbodige doublures voorkomenkonden worden. Het was crisis. Kapitaal was schaars.Ook nu is dat het geval. We proberen binnen de bibliotheekbranchemeer te doen met minder middelen. Grootvoordeel van onze tijd is dat wij meer technologie in huishebben om dit streven gestalte te geven. Het maakt heteenvoudiger collecties enerzijds op elkaar af te stemmen,anderzijds op de wensen van de klant.NBD Biblion is ruim veertig jaar geleden opgericht om eenpositieve bijdrage te leveren aan het collectioneren op eennationaal niveau. Ze kon lokaal werk uit handen nemen enzodoende op centraal niveau schaalvoordelen realiserenvoor de branche. De diensten Selectieservice enPlankklaar Koppelen passen in deze traditie.Door nieuwe technologie is NBD Biblion in staat te leverenmedia direct te koppelen aan de lokale catalogus. Eengratis dienst van NBD Biblion die lokaal aanzienlijkebesparingen kan opleveren.Ook Selectieservice is daarop gericht. Op basis van eenlokaal collectieprofiel en budget verzorgt NBD Biblion demediaselectie en kan de dienstverlening aan de burgerook in deze tijd lokaal op niveau blijven en waar mogelijkgeoptimaliseerd.Henk DasAlgemeen directeur NBD Biblion BVEn verder:Nieuws 3, 17Meest gestelde vragen 11Colofon 19Seizoensagenda 202LeesverderFoto: Jeroen Poortvliet

TrendKennis ‘dichtbij’ brengen is voer voor bestsellersWaarom wetenschapvolle zalen trektOpsteektelevisie in plaats van afzeiktelevisie. Uitpuilende wetenschapsbijlagen. Een keur aan wetenschappelijketijdschriften. Goedlopende tentoonstellingen. Bestsellers over de schoonheid van denatuurkunde, de politiek van de chimpansee en onze zelfzuchtige genen. Hoe populair zijn de wetenschappenvandaag de dag?4Leesverder©DigiDaan

Van pratende robots tot nanotechnologie, vanhet onderzoek naar ons brein tot de zoektochtnaar het Higgs-deeltje – we smullen ervan. Jezou zeggen dat gepopulariseerde wetenschapaan een ware opmars bezig is. Maar wetenschapperszouden geen wetenschappers zijnals ze daar niet eerst het bewijs voor willen zien.‘Zijn daar cijfers van bekend?’ vraagtIonica Smeets meteen. Smeets is wetenschapsjournalisten bekend als een van de Wiskundemeisjesvan de Volkskrant. ‘Ik weet ’t niet, Dewereld leert door was ook weer niet zo’n grootsucces. Ik zie wel meer aandacht op plaatsenwaar je het niet verwacht: wetenschappers diein talkshows optreden bijvoorbeeld. Of die zoalsik in een tent op Lowlands hun verhaal houden.Dat maakte je vroeger nooit mee.’ Ook MeikeMoors, manager Marketing & Communicatie bijScience Center Nemo en woordvoerder van hetWeekend van de Wetenschap (zie kader),brengt graag nuance aan. ‘Een trend suggereertiets van voorbijgaande aard, maar volgens mij ispublieke belangstelling voor de ontwikkelingenin de wetenschap van alle tijden. Ik denk wel datde interesse voor bepaalde domeinen van dewetenschap trendgevoelig is, omdat die op datmoment aansluiten bij wat er in de samenlevingleeft.’Social media als katalysatorToch ziet Moors in de huidige tijdgeest wel eenhang van het publiek om bij alles betrokken tewillen worden. Internet en de opkomst vansocial media fungeren daarbij als katalysator.‘De publieksparticipatie in allerlei maatschappelijkekwesties is veel groter geworden. Dankzijinternet is het eenvoudiger geworden om je alsleek in wetenschappelijke materie te verdiepenen vervolgens daarover in contact te treden metandere geïnteresseerden. En natuurlijk met dewetenschap zelf’, zegt Moors. ‘Het is wat datbetreft tweerichtingverkeer’, beaamt Smeets. Zijbegon haar carrière als wetenschapsjournalistdoor te gaan bloggen over wiskunde. ‘Populariserenmoet je niet als missie zien, maar internetbiedt wetenschappers wel een makkelijk podium.Opeens had ik 2000 lezers per dag. Het iseen slimme manier om jezelf te profileren.’Als succesvol blogger werd Ionica Smeets ‘opgepikt’door een traditioneel medium. Sindsdienis ze een veelgevraagd spreker: in 2012 hield zemeer dan veertig presentaties en lezingen. ‘Ikprobeer heel erg te denken vanuit het dagelijksleven en betrek daar de wetenschap bij. Tijdenslezingen geef ik altijd ‘huiswerk’ mee aan dezaal. Dat huiswerk kunnen mensen doen doorgewoon elke dag om zich heen te kijken. Jarenlater krijg ik nog reacties van mensen die hunhuiswerkopdracht inleveren! Verder is het metwiskunde lastig om mensen zelf iets te latendoen. Mijn doel is vooral om verhalen te vertellendie mensen willen doorvertellen.’Samenspel‘Populariseren is van alle tijden’, verteltMeike Moors. ‘Al in de achttiende eeuw warenvermakelijke demonstraties een manier om wetenschappelijkedenkbeelden onder een grootpubliek te verspreiden. Deze periode van de‘Physique Amusante’ droeg op haar manierweer bij aan de wetenschap. Kijk naar de sterkegroei in de instrumentmakerij van die tijd: demakers ervan hadden een lucratieve handel inde verkoop ervan aan rijke amateurs. Denk aande vacuümpompen en elektriseermachines diepopulair waren in salons en op theekransjes, alsteken van beschaving en goede smaak. Zonderdat er opzet achter zat, bereikten deze amateursdaarmee dat de instrumenten werden verbeterden vervolmaakt, waarvan de ‘echte’ wetenschapkon profiteren.’Toegankelijk maken van wetenschappelijkekennis kan op vele manieren vindt Moors. Zenoemt een samenspel van universiteiten, musea,science centra, science cafés, scholen,media en ook bibliotheken. De essentie is‘dichtbij’. Aanschouwelijk maken helpt: zelf experimenterenkan weer het vonkje overbrengenom er meer over te lezen, in bondige en krachtiggeschreven bestsellers die dicht bij de lezer blijven.Persoonlijkheden zijn daarbij belangrijk,niet alleen op televisie, maar ook via lezingen inhet land, door wetenschappers die open staanvoor vragen van het publiek. Succesauteurs vanpopulairwetenschappelijke werken zijn tegenwoordigbijna bekende Nederlanders. Dat betekentdat ook bestsellerauteurs op dit vlak voorbibliotheken interessant worden.De volgende generatieAls we spreken over ‘wetenschap’, hebben wehet vaak over de bètawetenschappen. ‘Daar ligtjuist een kans om de breedte van de wetenschapbij het publiek onder de aandacht tebrengen: van Higgs-deeltje tot straattaal’, vindtMoors. Smeets ziet er ook een andere kant aan:haar drijfveer om met bloggen te beginnen was©Hanne Nijhuis‘Een trend suggereert ietsvan voorbijgaande aard,maar volgens mij ispublieke belangstellingvoor de ontwikkelingenin de wetenschapvan alle tijden.’Meike Moors©Hanne Nijhuis5Leesverder

Trend©Stefan WitteIonica Smeetsjuist dat er zo weinig toegankelijke teksten overwiskunde beschikbaar waren. ‘Als je je als bètainteresseert voor kunsten en geschiedenis is erzó veel te lezen. Maar stel dat je Nederlandshebt gestudeerd en je wilt meer weten over natuurkundeof wiskunde. Dan is het heel lastigom boeken te vinden die op een begrijpelijkemanier je honger naar kennis stillen.’ Ze ziethetzelfde bij bibliotheken, culturele instellingenen buurthuizen. ‘Die bieden heel veel cursussenen avondklassen over kunst en literatuur.Maar een basiscursus natuurkunde? Die zoekje tevergeefs. Zelf heb ik vorig jaar samen metBas Haring een zomercursus in Leiden gegeven.Het zat barstensvol.’Misschien wel de belangrijkste reden om tepopulariseren is het werven van de volgendegeneratie wetenschappers, zo zeggen Moorsen Smeets. ‘Veel goede wetenschappers zijnals kind geïnspireerd door een groot voorbeeld’,sluit Smeets af. ‘Alleen al daarom zul jewetenschappelijke kennis voor een breed publiektoegankelijk moeten maken. Niet iederewetenschapper kan het of wil het, maar als dehelft het kan en doet, dan zou dat al prachtigzijn.’Lees verder Kijk op www.nbdbiblion.nl/leesverdervoor een aanvullend artikel over ditonderwerp.In Weekend van de Wetenschap gaande schatkamers openOp 5 en 6 oktober gaan overal in het landdeuren open die anders gesloten blijven. Hetzijn de deuren van wetenschappelijkeinstituten, musea, universiteiten, bedrijven,instellingen en overheden die meedoen aanhet Weekend van de Wetenschap, hetgrootste landelijke wetenschapsfestival. Hetweekend is een soort Open Monumentendagvan de wetenschap. Niet voor niets is hetthema ‘Schatkamers’. Overal in Nederlandkunnen bezoekers zelf ervaren hoe leuk,interessant en belangrijk wetenschap entechnologie zijn. Woordvoerder Meike Moorsziet graag dat bibliotheken hun steentjebijdragen. ‘Bibliotheken zijn belangrijkehoeders van kennis. Dus we juichen het toeals zij net als al die andere instellingen enbedrijven hun deuren opengooien.’Van statische lezingen naarkenniscafé’sDe Zeeuwse Bibliotheek in Middelburg isdaar een goed voorbeeld van. Op 5 oktoberhoudt die voor de negende keer de Wetenschapsdag.Het hele gebouw puilt dan uitvan proefjes en demonstraties die debibliotheek presenteert in samenwerking metde lokale sterrenwacht, de HogeschoolZeeland, de Roosevelt Academy en diversecommerciële partijen. Kinderen van 8 tot 12jaar staan centraal. Met al hun volwassenbegeleiders heeft de bibliotheek die dag alsnel duizend bezoekers over de vloer, alduscoördinator culturele en wetenschappelijkeactiviteiten Jeanine Naerebout. ‘Met die dagwillen we kindereneen boodschapmeegeven: kijk hoeleuk techniek is endenk daaraan als je later voor je studiekeuzestaat. Met andere activiteiten willen we ookhun ouders bereiken. Nu trekken we wel dejeugd en de vijftigplussers, maar de groepdaartussenin heeft het vaak te druk. Daaromverschuift onze aandacht van statischelezingen naar kenniscafés rond borreltijd opde vrijdagmiddag. Daarvoor nodigen wewetenschappers uit om over allerlei thema’ste vertellen en met het publiek in discussie tegaan. Daarbij is beeldcultuur steedsbelangrijker: we vertonen ook korte filmpjeswaarin de wetenschapper bondig zijnstandpunt weergeeft. Dat trekt meteen eenander publiek.’6Leesverder©DigiDiaan

In actieOnline databanken onder de loepSinds begin dit jaar nemen bibliotheken zelf de online databanken* van NBD Biblion af. De digitale opvolgers vande knipselkranten zijn opgedeeld in negen databanken. We vroegen drie bibliotheken welke databanken ze afnemen,waarom en hoe het ze na ruim een half jaar bevalt.Bibliotheek MaastrichtBibliotheek Maastricht in het Centre Céramiqueis zowel fysiek als digitaal hypermodern.Het Centre is op Twitter dagelijks te volgen.Via de website en een speciale app kunnenleden los van tijd en plaats zoeken in decollecties van alle Limburgse bibliotheken enreserveren. Ook kunnen ze via een directelink op de site van de bibliotheek thuis gebruikmaken van twee databanken van NBDBiblion. Inloggen gebeurt op een a-selectservermet klantnummer en een pincode. BartLinssen houdt zich als informatiespecialistuitsluitend bezig met het digitale aanbod vande bibliotheek. Hij is positief over de onlinedatabanken: ‘Scholieren zijn vaak blij verrastmet de kant-en-klaar pakketjes die ze krijgenaangeboden. Veel mensen denken dat je ertegenwoordig met Google wel komt, maardaar is de informatie die wordt aangebodente breed.’ De databanken brengen volgensLinssen structuur. Zo bevat het dossierKlokkenluiders in de Actuele Documentatiebank(ADbank) uitleg over het fenomeenklokkenluider, relevante boektitels, een selectiekrantenartikelen uit Nederlandse enVlaamse kranten en tijdschriften, internetlinksen een foto van de beroemdste klokkenluider,Julian Assange van Wikileaks. Drie NBDBiblion-webredacteuren actualiseren onderandere dagelijks de ADbank. Het nieuws isleidend.Bart Linssen Bibliotheek Maastricht7Leesverder* Behalve LiteRom en Uittrekselbank Volwassenen. Deze worden nog landelijk afgenomen.

In actie‘Scholieren zijn vaak blij verrast metde kant-en-klaar pakketjes die ze krijgenaangeboden. Veel mensen denken dat je ertegenwoordig met Google wel komt,maar daar is de informatie die wordtaangeboden te breed.’PakketkortingBibliotheek Maastricht neemt zes databankenaf. De vraag van het publiek gaf de doorslag bijdie keuze. Net als alle abonnementhouderskan Linssen online de gebruiksstatistieken inziendie NBD Biblion bijhoudt per databank.Dankzij een pakketkorting van 20 procentneemt Maastricht meer databanken af danmen aanvankelijk van plan was. ‘De jeugddatabankenworden iets minder gebruikt, maar diekorting was een mooie voorwaarde. Bovendienkrijgen wij een tweede vestiging van het projectde Bibliotheek op school. We kunnen de databankendaar makkelijker promoten.’PromotieHet woord promotie duikt regelmatig op tijdenshet gesprek. Linssen heeft de indruk dat veelbibliotheekbezoekers niet weten welke informatiede databanken bevatten en wat ze ermeekunnen. ‘Een computer is in een bibliotheektoch een beetje onzichtbaar.’ Demedewerkers moeten de databanken onderde aandacht brengen. ‘Zij krijgen cursussen.Toch blijft het ingewikkeld overzicht te houdenover veranderingen en de mogelijkheden in teschatten. We stimuleren ze dan ook om routineop te bouwen door regelmatig in de databankente kijken.’ In nieuwsbrieven brengtLinssen extern de databanken voor het voetlicht.Hij bespreekt de voordelen, legt uit enplaatst links. Via Twitter dossiers promoten diegerelateerd zijn aan de actualiteit doet de bibliotheeknog niet vaak. Linssen ziet dit wel alseen interessante promotietool.Social media buttonsDe databanken zijn hun geld waard, maar er isvolgens Linssen ruimte voor verbetering. Alshet aan hem ligt wordt de ADbank, met namedie voor de jeugd, verder uitgebreid met meerdossiers, meer actualiteit en relevantie enmeer internetlinks naar gerenommeerde websites.‘Dat zie ik wel goed komen. Verder zoudenYouTube-filmpjes en luistercolleges echtmeerwaarde hebben. En social media buttonsbij de dossiers zodat mensen die met één klikkunnen promoten. Dat is de beste recensie dieje kunt hebben.’Bibliotheek ArnhemMaria Wezendonk ziet er in de Bibliotheek Arnhemop toe dat de digitale collectie goed toegankelijkis en de techniek werkt. De bibliotheekpromoot de databanken via intranet ende website. Twitter vindt Wezendonk op ditmoment minder relevant. ‘Het effect daarvanblijft beperkt zolang niet alle databanken thuisof via de mobiele telefoon kunnen worden gebruikt.’Thuisgebruik van de bestanden doorbibliotheekleden is op dit moment alleen mogelijkvoor LiteRom en de Uittrekselbank Volwassenen.Wezendonk zou graag zien dat dedatabanken in de bibliotheek vaker wordengeraadpleegd, maar vindt ze toch onmisbaarvoor de collectie. ‘We zijn een plusbibliotheekén provinciale hoofdstad en hebben veel gastleners,onze collectie moet breed blijven.’ Arnhembesloot dit jaar alle databanken af te nemen.Meer over Media (MoM) met achterflap,recensies en aanschafinformatie is belangrijkvoor de bibliotheek. ‘Die wordt al gebruikt zodrabezoekers een boek opzoeken in onze catalogus.Dat automatisme zie je ook terug bijLiteRom. De ADbank zou sneller en volledigerkunnen. Wat nu gebeurt, moet er ook gelijk in.’Arnhem gaat volgend jaar zeker door metMoM. De afname van andere databanken isnog onzeker. ‘Wij gaan naar een nieuw gebouw,het is afwachten of we er geld voor kunnenvinden.’ Aan de databanken ligt het niet.‘Die zijn gewoon goed’, besluit Wezendonk.Maria Wezendonk, Bibliotheek Arnhem8 Lees verder

Bibliotheek FlevoMeerMirjam Sinnema, coördinator digitale bieb vanBibliotheek FlevoMeer, lijkt door het digitale virusgegrepen. Ze vertelt enthousiast over de activiteitenvan het Twitterteam dat van maandag tot enmet zaterdag 1200 volgers bedient van het laatstenieuws over boeken, auteurs en actuele dossiers.‘Als een auteur overlijdt dan zetten we diedirect in de digitale vitrine, over actuele zakentwitteren we. We hebben gemerkt dat we de databankenhet beste onder de aandacht kunnenbrengen via directe promotie.’ Bibliotheek Flevo-Meer, met vestigingen in Lelystad, Noordoostpolder,Dronten, Urk en Zeewolde, neemt eenaantal databanken af. Sinnema: ‘Budget speeldeeen belangrijke rol, maar onze keuze heeft ook temaken met waar we voor staan. Er wonen hierveel jongeren (Flevoland heeft relatief veel inwonersvan 0 tot 19 jaar) en we vinden educatiebelangrijk. We willen een kind aan de balie ietsMirjam Sinnema, Bibliotheek Flevomeer‘Budget speelde een belangrijke rol,maar onze keuze heeft ook te makenmet waar we voor staan.’bieden.’ Dat doet de bibliotheek met Jeugd LiteRomen Uittrekselbank Jeugd met daarin uittreksels,snuffelteksten en interpretaties vanthema’s en personages. Voor volwassenen zijner MoM, en LiteRom Nederlandse literatuur ende Uittrekselbank Volwassenen die centraal doorde VOB worden ingekocht. ‘Helaas is de ADbankhier gesneuveld.’ Sinnema is erg te spreken overde kwaliteit van de databanken. Wel merkt ookzij dat ze onbekend zijn. Ze neemt ze dan ookstandaard op in presentaties voor introducties opscholen. Over de toekomstige afname kan zegeen zinnig woord zeggen. ‘Niet in deze tijd vanbezuinigingen. Een ander betaalmodel zou voorons een overweging zijn, bijvoorbeeld pay perview.’Lees verder Kijk voor meer informatie over dedatabanken op www.nbdbiblion.nl/leesverderof neem contact op met onze afdeling Verkoop,(070) 337 7700, info@nbdbiblion.nlDe online databanken vanNBD Biblion:- Actuele Documentatiebank: dossiersinclusief artikelen en foto’s.- Actuele Documentatiebank Jeugd:dossiers te gebruiken voor spreekbeurtenen werkstukken.- FictieRom: bibliografische gegevens vanromans en verhalen.- Meer over Media (MoM): aanvullendeinformatie over media en auteurs in debibliotheekcatalogus, zoals achterflap,recensies, aanschafinformatie.- LiteRom Nederlandse literatuur:interviews met schrijvers en recensiesNederlandse literatuur.- Jeugd LiteRom: 10.000 auteursinterviewsen recensies van jeugdboeken.- LiteRom Wereldliteratuur: interviews metschrijvers en recensies van werken uitde wereldliteratuur.- Uittrekselbank Volwassenen: uittrekselsen auteursportretten.- Uittrekselbank Jeugd: uittreksels,auteursportretten en beknopte ‘snuffelteksten’.Meer informatie:www.nbdbiblion.nl/leesverderHet laatste nieuws over deAdBanken is te volgen via Twitter:@AD_Bank@ADBank_Jeugd9Leesverder

Thema-aanbiedingDat wetenschap niet saai en ontoegankelijk is maar boeiend voor een breed publiek van jongtot oud bewijzen talloze boeken, tijdschriften, tv-programma’s, musea en science centra,websites, lezingen, wetenschapspagina’s in kranten, evenementen, filmpjes op YouTube,enzovoort. De focus ligt vaak bij de bètawetenschappen al komen natuurlijk ook de anderewetenschappen aan bod. LeesVerder maakte een kleine selectie uit het enorme aanbod.Wetenschapvoor iedereenEvenementen en colleges• Weekend van de Wetenschap Landelijk festival, op 5-6 oktober.Thema is ‘Schatkamers’. Bibliotheken worden uitgenodigd mee tedoen. Zie elders in dit nummer. Bereik in 2012: meer dan 100.000bezoekers. www.hetweekendvandewetenschap.nl• MuseumJeugdUniversiteit Tientallen musea organiseren collegesvoor nieuwsgierige kinderen van 8-12 jaar. Wetenschappers vertellenover onderwerpen als dinosaurussen, muziek en mummies.www.museumjeugduniversiteit.nl• Nationale Wetenschapsquiz Een jaarlijkse quiz die in decemberwordt uitgezonden op tv. Eerdere edities zijn te bekijken op internet.www.wetenschap24.nl/programmasVijf romans waarin wetenschap/wetenschappers een rolspelen• Het meten van de wereld - Daniel Kehlmann• Het Darwin dilemma - Han Thomas• Solar - Ian McEwan• De veren van de dinosaurus - Sissel-Jo Gazan• Het hermetisch zwart - Marguerite YourcenarGeannoteerde titellijsten met fictie en non-fictie over wetenschap entechniek vindt u op www.nbdbiblion.nl.Musea en science centraDeze bereiken een breed publiek. De bij de VSC (Vereniging van samenwerkendecentra en musea in wetenschap en techniek) aangesloteninstellingen ontvangen jaarlijks ruim 1,6 miljoen bezoekers.Deze instellingen bieden ook speciale programma’s voor het onderwijsaan. www.sciencecentra.nl.• Museon - Interactief museum in Den Haag. Opgericht in 1904 alsMuseum ten bate van het Onderwijs. www.museon.nl• NEMO - Grootste science center van Nederland, vol wetenschappelijkeen technologische doe- en ontdekdingen. In Amsterdam.www.e-nemo.nl• Continium - Discovery Center over de betekenis van wetenschap entechniek voor het dagelijks leven. Uitgeroepen tot ‘Kidsproof museumvan Nederland 2013’. In Kerkrade. www.continium.nlWetenschapscommunicatieNiet alleen wetenschapsjournalisten brengen het wetenschapsnieuws,ook wetenschappers zelf geven vaak uitleg, bijvoorbeeldhoogleraar sterrenkunde Vincent Icke in DWDD en de Wiskundemeisjesin de Volkskrant. De Eurekaprijs voor wetenschapscommunicatieis voor zowel een wetenschapper als een journalist die een bijdrageaan het vergroten van de kennis en betrokkenheid van een breedpubliek bij de wetenschap heeft geleverd. De uitreiking is op1 oktober. Vorig jaar gewonnen door bioloog Freek Vonk en radio- entv-maker Rob van Hattum. www.knaw.nl/eurekaprijsWebsites• Wetenschap 24 - Verdieping van het wetenschapsnieuws en allesrond wetenschap van de publieke omroep. www.wetenschap24.nl• Scientias.nl - Een initiatief van twee wetenschapsjournalisten metals doel het leveren van een brede nieuwsvoorziening over wetenschap.www.scientias.nl• Science Out - Agenda met uittips voor jong en oud op het gebiedvan wetenschap en techniek. Organisaties kunnen zelf hun activiteiteninvoeren. www.scienceout.nl10 Leesverder

OntwikkelingenNieuw: Boekenopschool.nlHandige bestelwebsite voor hetDit najaar gaat de nieuwe NBD Biblion website voor het basis- en voortgezet onderwijs www.boekenopschool.nlonline. Via deze website kunnen mediatheken en scholen op eenvoudige wijze ingewerkte boeken (en in detoekomst ook andere media) bij NBD Biblion bestellen. Daarnaast bevat de website op het onderwijs toegespitstethema- en advieslijsten (waaronder Onderwijsrecensies) en links naar andere voor scholen relevanteproducten van NBD Biblion zoals de databanken en de LiteRom. NBD Biblion heeft hiervoor uitgebreidonderzoek gedaan naar de wensen van het onderwijs, via schoolbezoeken en een enquête onder de bezoekersvan de NOT-beurs. Veel van die wensen zijn verwerkt in de nieuwe website.12 Lees verder

onderwijs met veel extra’sDuurzaam en uitleenklaarUit het onderzoek bleek dat hetonderwijs veel waarde hecht aanduurzame boeken. Een grootaantal scholen noemt het als eenvan de voornaamste redenen omde boeken bij NBD Biblion tebestellen. ‘Vanwege de duurzaamheiden kwaliteit van deboeken’, zegt de mediathecarisvan het Goois Lyceum. Veelandere scholen zeggenhetzelfde. De openbarescholengemeenschap DeWaerdenborch uit Holten noemtook de ‘nette presentatie van deboeken’.De boeken van NBD Biblionworden geleverd in eenuitleenklare versie, gebonden ineen stevige kaft en geplastificeerd,geschikt voor jarenlanggebruik en vervoer in rugzakkenen schooltassen. Dat zeuitleenklaar zijn, levert ook nogeens tijdwinst op. Voor veelscholen, zoals het DriestarCollege in Gouda, is dat ook eenvan de redenen om de boekenbij NBD Biblion te bestellen.Meer over het bindwerk en deduurzaamheid vindt u bij de‘Meest gestelde vragen’ elders indit nummer van LeesVerder.ZoekfunctiesMet het zoeken naar geschikteboeken op niveau en thema isveel tijd gemoeid. ‘Nuttigezoekfuncties kunnen het procesversnellen’, aldus het GooisLyceum. Het kiezen vangeschikte titels wordt u op denieuwe website gemakkelijkgemaakt. Via een uniekfiltersysteem kunt u behalve optitel of auteur ook zoeken opbijvoorbeeld onderwijsniveau(basisschool of voortgezetonderwijs, onder- en bovenbouw),thema of genre.OnlineshopEen gebruikersvriendelijkebestelservice stond ook hoog ophet wensenlijstje van veelscholen. ‘Eenvoud in debestelprocedure’ werd bij hetIsendoorn College in Zutphen alseerste genoemd. De onlineshopop de nieuwe website komt aandeze wens tegemoet. Hetbestellen op Boekenopschool.nlgaat, heel simpel en handig, viaeen winkelwagentje. U verzameltde door u gewenste boeken viaeen bestelbutton in uw winkelwagentje,bent u klaar, danplaatst u uw bestelling enontvangt een factuur.ThemalijstenOok themalijsten staan bij veelscholen op het verlanglijstje. ‘Detoevoeging van thema´s op desite maakt het werk van demediathecaris eenvoudiger’,meent de mediathecaris van hetJacob-Roeland Lyceum inBoxtel. Op Boekenopschool.nlDe voordelen van bestellen viaboekenopschool.nlDuurzaamheid:de geleverde boeken zijn bestand tegen jarenlangintensief gebruik.Uitleenklaar:alle boeken zijn gebonden, geplastificeerd en voorzienvan boekhoek, genre- of SISO-etiket en RFID-label. Enmet één jaar garantie.Snelle levertijd:ingewerkt, kastklaar en toch relatief snel geleverd.Verzending:gratis.Korting:5 procent korting op de boekprijs, de kosten voor eenbibliotheekklaar boek zijn € 2,85.vindt u daarom ook onzeadvieslijsten voor basis- envoortgezet onderwijs en dethema-aanbiedingen, bestellijstenrond verschillende thema’szoals de Kinderboekenweek, deJonge Jury of actuele thema’s alspesten.Gratis nieuwsbriefBij Boekenopschool.nl gaat ookeen gratis nieuwsbrief verschijnen.Hierdoor blijft u op dehoogte van nieuws rondthema- en advieslijsten, actuelethema’s (bijvoorbeeld de titelsvan de Jonge Jury), nieuwe titelsen boeken die weer op voorraadzijn.Lees verder Voor meer informatiekijkt u op www.nbdbiblion.nl/leesverder of neemt u contact opmet de afdeling Verkoop,(070) 337 77 00 ofinfo@nbdbiblion.nl.13 Lees verder

AchtergrondSelectieservicegoed overleg is de basisMet Selectieservice verzorgt NBD Biblion de selectie en inkoop van media voor een bibliotheek.LeesVerder sprak met het team van Selectieservice: Inge Frauenfelder, Hannah Goedbloed enMartine Meddens.14 Lees verderV.l.n.r.: Inge Frauenfelder, Hannah Goedbloed en Martine Meddens.

Steeds meerbibliothekenmaken gebruikvan SelectieserviceOm welke bibliotheken gaat het?‘Begonnen als pilot voor een jaar zijn we met Bibliotheek Haarlemmermeerals eerste gestart met Selectieservice. Inmiddels selecterenwe ook voor Bibliotheek Eemnes, Muiden, Weesp, Wijdemeren, BibliotheekAmstelland (vier vestigingen), Bibliotheek Huizen Laren Blaricumen voor Bibliotheek De tweede verdieping (Nieuwegein). Wegaan binnenkort beginnen met Selectieservice voor de OBA (OpenbareBibliotheek Amsterdam), voor de centrale en alle filialen. Verderzijn er nog onderhandelingen met een aantal bibliotheken die metSelectieservice willen starten. Selectieservice is een groeiendedienstverlening.’Hebben jullie ieder je ‘eigen’ bibliotheek waar je voorselecteert?‘Tot nu toe wel. Met de vakanties nemen we het van elkaar over. Wemoeten daarom wel weten wat er in al die bibliotheken zo ongeveerspeelt. Amsterdam gaan we verdelen, dat is te veel om in je eentje tedoen.’Nemen jullie de aanschafinformaties voor elke bibliotheekapart door of selecteer je tegelijkertijd voormeerdere bibliotheken?‘We nemen de Aanschafinformaties per bibliotheek door, anders gaaner dingen door elkaar lopen.’Inge: ‘Ik lees de Aanschafinformaties goed door, dan zit het voor devolgende bibliotheek ook in mijn hoofd, en onderstreep wat belangrijkis. Ik begin met Haarlemmermeer, selecteer dat is voor die vestiging endat is voor die. Als ik klaar ben, begin ik met de volgende bibliotheek.’‘We kijken niet alleen naar de recensie, maar ook naar de bibliografischebeschrijving waarbij gelet wordt op auteur, uitgeverij, enzovoort.Van belang is ook het genre en of een boek een standing order is.Bij een herdruk kijken we of vervanging nodig is, bijvoorbeeld als debibliotheek heeft aangegeven dat bij honderd uitleningen vervangingnodig is. We kunnen bij elke bibliotheek in hun bestand kijken en zienhoe vaak iets is uitgeleend. Dat is ook handig om te zien of een bepaaldeauteur populair is of niet.’‘Naast de Aanschafinformaties en de informatie uit de bibliotheekcatalogusis er nog een derde, belangrijke poot waar we naar kijken: iser nog budget?’Als bibliotheken zich aanmelden voor Selectieservicehoe beginnen jullie dan?‘Wij komen in beeld als de handtekening onder het contract tussen debibliotheek en NBD Biblion is gezet. Wij gaan dan naar de bibliotheektoe om in goed onderling overleg tot goede afspraken te komen. Watwil men precies, wat zijn de aanwijzingen en is het voor ons haalbaarom ons daar aan te houden? We bekijken samen het collectieprofielen stellen dat indien nodig bij zodat het bij ons systeem aansluit.Meestal zijn er al mailtjes vooraf gegaan aan dit overleg, zodat we alaardig op de hoogte zijn.’‘Sinds kort hebben we twee vragenlijsten voor de bibliotheek zodat ervan te voren al veel duidelijk is. Op deze lijsten staan alle zaken die wijwillen weten, zoals: “Wilt u uitsluiting van afwijkende formaten? Wanneerwilt u een heruitgave van een reisgids ontvangen? Wilt u uitgavenmet zeer kleine druk ontvangen? Wilt u titels uit de AB-categorie bestellen(Boekstart)? Wilt u AVM ontvangen? Welke jaarboeken wilt uontvangen?” Verder staan er vragen op over de indeling: of de bibliotheekSISO of PIM gebruikt.’15 Leesverder

Thema-aanbiedingOpvoedendoe je zoJe opvoeding vormt je voor het leven, maar gek genoeg is er voor zo’n belangrijke taak geen opleiding of kennisvereist. Er heerst tegenwoordig veel opvoedingsonzekerheid bij ouders. Boeken, internetfora, tijdschriften entelevisieprogramma’s over opvoeden springen daarop in.OpvoedenOpvoeden gebeurt in Nederland vooral thuis,maar ook bij opa en oma, op school, op desportclub en op straat. Iedereen voedt weeranders op, maar je kunt opvoeden ruwwegverdelen in deze vier methodes: de autoritaireopvoeding (ouder is de baas), de toegevendeopvoeding (vrij, weinig regels), de democratischeof autoritatieve opvoeding (duidelijkeregels, maar in overleg met het kind), en deonverschillige opvoeding (weinig aandacht ofzelfs verwaarlozing).Van baby naar puberIedere ontwikkelingsfase van een kind vereisteen andere aanpak. Een huilende peutertroost je anders dan een verdrietige puber.Alles van baby tot en met puber handig bijelkaar biedt de Opvoedingscanon: omdat overkinderen zoveel meer te weten valt van RenéDiekstra en Malou van Hintum, met bijbehorendewebsite www.opvoedingscanon.nl.Adoptie-, stief- en pleegkinderenIn Adoptie: verhalen, ervaringen en adviezenuit de adoptiedriehoek van Marieke Anthonisseen Margot van de Mortel komen de biologische,de adoptiefmoeder en het kind zelf aanhet woord. Adviezen over het omgaan met dekinderen van je partner vind je in Hoe maak jeeen succes van je nieuwe gezin? stiefplan, tipsen tools voor het samengestelde gezin van CorrieHaverkort e.a.Problemen in het gezinEen scheiding, ziekte of de dood, verdrietigegebeurtenissen waar sommige gezinnen meete maken krijgen. Kinderen in spagaat: rouw nascheiding en overlijden van Leoniek van derMaarel bevat praktische tips en adviezen, ookkomen de kinderen zelf aan het woord.Buitengewoon‘Gewone’ kinderen bestaan niet, maarsommige kinderen zijn meer buitengewoondan andere. Ze zijn gehandicapt, autistisch,hoogbegaafd of op een andere manier anders.Buitengewoon: het opvoedproces van een kindmet een handicap van Lot Steenberghe-Blokpoelgeeft ouders advies bij het opvoeden enbegeleiden van een kind dat lichamelijk ofgeestelijk gehandicapt is. Ook zijn hierover veleervaringsverhalen geschreven.PestenBijna één op de tien kinderen wordt elke weekof zelfs elke dag gepest. Pesten via internet isde afgelopen vier jaar verdubbeld. Pesten staatop het ogenblik veel in de belangstelling doorenkele door pestgedrag veroorzaakte zelfmoordenonder jongeren. Een wetsvoorstelwaardoor scholen meer mogelijkheden en eenwettelijke verplichting krijgen om pesten aan tepakken, is in voorbereiding. Er zijn veelkinderboeken over dit onderwerp. Een handigboek voor volwassenen is Zeg NEE tegenpesten: praktische gids voor leraren, hulpverleners,begeleiders en ouders van HerberdPrinsen.Lees verder Meer over opvoeden, zoalsopvoed-tv, het gebruik van sociale mediaen internet, plus links naar relevantetelevisieprogramma’s, websites en internetforarond opvoeden en pesten vindt u opwww.nbdbiblion.nl/leesverder.18 Leesverder

Uit het labUitgebreide titellijsten en bestellijsten rond dit thema vindt u opwww.nbdbiblion.nl en in AIDA.SamenwerkenOnderwerpen als pesten, seksualiteit, alcohol, drugs enadoptie zijn al jaar en dag onze best bezochte dossiers inzowel de Actuele Documentatiebank als in de ActueleDocumentatiebank Jeugd. Via de PIM-categorieën‘Lichaam en Gezondheid’ en ‘Opvoeding en Onderwijs’ opde voorpagina worden ze allemaal getoond, met de meestactuele bovenaan. Of zoek ze op trefwoord in het zoekveld,ook via de voorpagina.ActueleDocumentatiebank JeugdActueleDocumentatiebank12 x pesten in verhalenHou op met pesten!Claire Alexander (prentenboek)Spijt!Carry Slee (C)De afgelopen tijd heeft in het teken gestaan van de introductie vanNBD Biblion France. De ABF, de Franse tegenhanger van de Bibliotheektweedaagse,vond van 6-8 juni plaats te Lyon. Dat boodnatuurlijk bij uitstek de kans om de Franse bibliotheken te latenweten dat ze voortaan hun boeken gewoon bij ons kunnen bestellen.Veel bibliothecarissen kenden NBD Biblion van bezoeken aanNederland. Ons bindwerk heeft een goede naam. Iemand verteldedat men enigszins jaloers is op de wijze waarop in Nederland deverwerking en levering aan bibliotheken is geoptimaliseerd. Verschillendebibliotheken toonden serieuze belangstelling voor onsOne Stop Shop concept. Al met al een geslaagde introductie.Bibliotheken en scholen zijn natuurlijk partners daar waar het gaatom lezen, geletterdheid en leesbevordering. Om die samenwerkingoptimaal te laten verlopen moet men elkaars taal spreken. Inhet onderwijs gebruikt men het Onderwijs Begrippen Kader (OBK),een online database met onderwijsbegrippen en hun onderlingerelaties, bedoeld om de vindbaarheid en uitwisseling van lesmateriaalmogelijk te maken. NBD Biblion is samen met Kennisnet begonnenom de bibliografische metadata in kaart te brengen op hetOBK. Hierdoor moet in de toekomst eenvoudiger uitwisseling mogelijkzijn tussen de verschillende partijen. Concreet betekent dit dateen docent of leerling via een zoekportaal rechtstreeks toegangkrijgt tot relevante informatiebronnen in de bibliotheek!Super JanHarmen van Straaten (A)Het boze oogMikael Engström (A)Zwarte panterGreet Beukenkamp (B)Pudding TarzanOle Lund Kirkegaard (B)Kijk naar jezelf!Floortje Zwigtman enYpe Driessen (B)Een andere ElliotGraham Gardner (C)DertienDavid Mitchell (D)JudasHelen Vreeswijk (D)ArendStefan Brijs (V)SupergelukkigTatjana van Zanten (V)Verder zijn we druk bezig met het uitwerken van onze plannen voor dekindermedia-app. Een app waarmee ouders een selectie krijgen aangebodenvan de beste apps, games, kinderfilms en kinderboeken.Er is een klankbordgroep gevormd van specialisten uit de bibliotheekwerelden we zijn druk bezig met het uitdenken van de functionaliteiten.In LeesVerder van december leest u er meer over.Rikkert BoonstraHoofd BusinessDevelopmentCOLOFONLeesVerder is een uitgave van:NBD Biblion bv.Postbus 437, 2260 AK LeidschendamTelefoon: (070) 337 7700E-mail: info@nbdbiblion.nlRedactieElsje Heuff, Gonnie Knoppert,Linda KoopmansMet medewerking vanMattijs Diepraam, Anke HoetsCoverbeeldDigiDaanLees verder Reageren?Stuur uw reactie naarrbna@nbdbiblion.nl.Beeldredactie en vormgevingWendy PronkFotografieWendy Pronk, www.shutterstock.comDrukJP Offset, Duiven© NBD Biblion19 Leesverder

Tot slot25 september-4 oktoberNederlands Film FestivalNovemberHoe duur was de suiker,gebaseerd op de gelijknamige20 november-1 decemberIDFAroman van Cynthia Mc Leod, isOp IDFA (Internationalopeningsfilm. Gast van het JaarDocumentary Film Festivalis regisseur Paula van der Oest.Amsterdam) staat de creatievewww.filmfestival.nldocumentaire centraal.www.idfa.nlOktober1-31 oktoberMaand van de Geschiedenis22 novemberPresident Kennedy 50jaar geleden vermoordThema is ‘VorstIn Dallas (Texas) werd vijftigAugustus& Volk’, over hetKoninkrijk derjaar geleden John F. Kennedyneergeschoten. De moord is28 augustus100 jaar Vredespaleis8-15 septemberWeek van de AlfabetiseringNederlanden ende Oranjes,nog altijd onderwerp vanspeculatie en stof voorHet Vredespaleis in DenStichting Lezen & Schrijvenmaar ook oversamenzweringstheorieën.Haag, wereldwijdroept op activiteiten teandere vorstenwww.whitehouse.gov/about/symbool van vrede enorganiseren om de aandacht teen leiders die Nederland heeftpresidents/johnfkennedyrecht, werd in 1913vestigen op het belang van taal,gekend.geopend. Het honderd-lezen en schrijven. ‘Boek jewww.maandvandegeschiedenis.nljarig bestaan wordttoekomst’ is het thema.gevierd met verschillendeevenementen.www.weekvandealfabetisering.nl2-13 oktoberKinderboekenweek100jaar.vredespaleis.nl31 augustus-1 septemberManuscripta13-22 septemberFestival vanhet LerenHet Festival vanOnder het motto ‘Klaar voor destart!’ staan sport en spelcentraal. Harmen van Straatenschrijft het Kinderboekenweek-De jaarlijksehet Leren is een landelijkegeschenk. Het Prentenboek isopening van hetboekenseizoen, ditjaar in samenwer-campagne die zich richt op hetbevorderen van een leven langleren.van Loes Riphagen.www.kinderboekenweek.nl22-29 novemberWeek van de Mediawijsheidking met en op deUitmarkt in Amsterdam. Met dewww.festivalvanhetleren.nl7-13 oktoberWeek van de Opvoedinguitreiking van de EuropeseLiteratuurprijs.13–22 septemberFilm by the SeaIn deze week aandacht vooropvoeding. ‘Word spelender-De week vraagt aandacht vanwww.manuscripta.nlFestival met dewijs!’ is het thema. Hiermeejongeren, ouders en leerkrach-focus op literatuur-sluit de week aan bij het thematen voor het belang vanSeptemberverfilmingen. Met de uitreikingvan de Film by the Seavan de Kinderboekenweek.www.weekvandeopvoeding.nlmediawijsheid.www.weekvandemediawijsheid.nl1-8 septemberWeek van het Schrijven‘Het dogma voorbij’ is hetPublieksprijs en de DioraphteFilm- en Literatuurcompetitie.In Vlissingen.12-25 oktoberCinekidthema. Het literaire vak zit volwww.filmbythesea.nlFilm-, televisie- endogma’s. Moeten schrijversnieuwe mediafestivalzich hier altijd aan houden ofvalt er wel wat op af te dingen?www.schrijvenonline.org18 septemberStart De Weddenschap2013-2014voor de jeugd tijdensde herfstvakantie.In Amsterdam en metLeescampagne voor vmbo ensatellietfestivals doormbo. Drie BN’ers (Pierre Wind,heel Nederland.Stacey Rookhuizen en Mamounwww.cinekid.nlElyounoussi) dagen leerlingenuit drie boeken te lezen in zesmaanden tijd.www.deweddenschap.nl20 LeesverderMeer agenda-items vindt u opwww.nbdbiblion.nl/leesverder