Rapport Patiëntveiligheid, de rol van de bestuurder - Veilige zorg ...

incidenten: als ik het jou nu niet lastig maak naar aanleiding van dit incident,laat jij mij ook met rust als ik ergens bij betrokken raak. In het medischedomein is het zelfs vastgelegd dat er prudent moet worden omgegaanmet intercollegiale kritiek. In het document “Gedragsregels voor artsen” uit2002 van de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering derGeneeskunst (KNMG) staat: “Kritiek ten aanzien van een collega of collegaedient primair met de betrokken collega(e) te worden besproken.” Niet eenszo heel lang geleden, in 1978, werd hetzelfde artikel als volgt verwoord: “Vaneen arts mag worden verwacht dat hij zich zal onthouden van het in hetopenbaar of ten opzichte van patiënten uiten van kritiek op een collega endat hij zich gereserveerd zal opstellen in gevallen van kritiek op een collega.”Deze gedragsregel is niet opgesteld om disfunctionerende collega’s tebeschermen. Het doel is te voorkomen dat artsen die samen betrokken zijnbij de behandeling van een patiënt elkaar afvallen in het bijzijn van diepatiënt. Dat leidt namelijk tot onrust bij de patiënt en wantrouwen jegens deafgevallen arts, met wie de patiënt mogelijk nog een behandelrelatie heeft.Artsen worden met deze gedragsregel aangespoord om twijfel eerst intercollegiaalte bespreken. Vanuit dit perspectief valt er veel goeds te zeggen overdeze gedragsregel. De regel kan echter ook anders geïnterpreteerd worden.Een arts zou een andere arts van oncollegialiteit kunnen beschuldigenindien hij, in zijn eigen ogen te ongereserveerd, kritiek krijgt van dezecollega. In het UMC Utrecht hebben we ervaren dat een wat ouder staflid diegenoemd was in een MIP melding inderdaad opperde dat hij overwoog eenklacht in te dienen bij de KNMG over degene die de MIP melding had gedaan,omdat hij dit vond getuigen van oncollegiaal gedrag. De gedragsregel kan zobijdragen aan een cultuur waarin onderlinge kritiek gemeden wordt.35Hiërarchische verhoudingen remmen feedbackIn de cultuurenquête die in 2003 en 2006 was uitgezet binnen het UMCUtrecht als onderdeel van het patiëntveiligheidsbeleid, luidde één van destellingen “ik zou mijn supervisor/leidinggevende aanspreken op onveiliggedrag”. Vooral de respons van de aios was verontrustend. Van de 135 aiosdie de enquête hebben ingevuld gaf 40% aan dit niet te zullen doen. Dus alszij zagen dat hun supervisor iets deed wat voor hen evident onveilig was voorde patiënt, zouden ze er niets van zeggen (zie figuur 2). Hoewel de enquêteniet doorvroeg naar de achtergrond van het antwoord, is het aannemelijk datde hiërarchische verhouding tussen aios en zijn supervisor hierin een rolspeelt.Patiëntveiligheid, de rol van de bestuurder 85