Rapport Patiëntveiligheid, de rol van de bestuurder - Veilige zorg ...
Rapport Patiëntveiligheid, de rol van de bestuurder - Veilige zorg ... Rapport Patiëntveiligheid, de rol van de bestuurder - Veilige zorg ...
InhoudEen risico van teveel vaart was dat beslissingen geforceerd zouden worden.Dat zou kunnen leiden tot uitkomsten waar de deelnemers niet tevredenover waren, die onvoldoende aansloten bij de realiteit of die onvoldoendeeffect hadden op de veiligheid. Het doel van de deelprocessen was de patiëntveiligheidte verbeteren. De uitkomsten van de deelprocessen moesteninhoudelijk solide zijn. Het moest beargumenteerbaar zijn waarom deuitkomsten een positief effect zouden kunnen hebben op de patiëntveiligheid.Dit was belangrijk voor de acceptatie van de uitkomsten, juist omdathet ongestructureerde karakter van de problematiek het vaak moeilijk totonmogelijk zou maken om hard te maken dat de uitkomsten de patiëntveiligheidzouden verbeteren. Een SAFER rondom het toedienen van chemotherapiezou bijvoorbeeld kunnen leiden tot het aanpassen van de werkwijze vande voorschrijvende arts. Voor zover het al meetbaar is hoe vaak er ietsverkeerd gaat binnen het zorgproces van dat chemotherapeutisch middel,zou een verandering in het aantal incidenten nooit kunnen worden toegeschrevenaan de verandering in de werkwijze van de voorschrijvende arts. Erzijn teveel interveniërende variabelen tussen het moment dat de arts voorschrijften de mogelijke momenten waarop er iets in dat zorgproces fout gaatom een één op één causaliteit hard te kunnen maken. Bij zijn streven naarinhoudelijk solide uitkomsten, zag het bestuur zich geconfronteerd met tweevan de kenmerken die het thema patiëntveiligheid zo moeilijk aanstuurbaarmaken: de beperkte zichtbaarheid en de beperkte kenbaarheid van deproblematiek. Enerzijds zou het slechts beperkt mogelijk zijn om hard temaken dat een interventie de veiligheid zou verbeteren. Anderzijds moestvoorkomen worden dat schaarse middelen werden verspild aan interventiesdie geen positief effect hadden op de patiëntveiligheid.Er zijn in de drie casus diverse strategieën gebruikt om met deze complexiteitom te gaan:- de bemensing van de deelprocessen bestond uit inhoudsdeskundigen;- inzet van externe deskundigen;- de focus werd van “schuld” naar “systeem” verschoven;- de werkwijze verliep van variëteit naar selectie;- er was een natuurlijke druk om tot acceptabele uitkomsten te komen.Deelname deskundigenOm tot inhoudelijk solide uitkomsten te komen was het van belang voldoendekennis in de deelprocessen in te bouwen. Deze strategie klinkt logischmaar het wordt in de praktijk vaak niet zo uitgevoerd. In hoofdstuk 5 zijnPatiëntveiligheid, de rol van de bestuurder 321
meerdere strategieën genoemd die worden ingezet om te sturen op kwaliteitvan zorg en vrijwel al die strategieën bestaan eruit dat een kleine groepeenzijdig besluit wat “de oplossing” is. Er is nadien vaak weinig begrip datdeze oplossing niet wordt overgenomen in de praktijk. De voorstanders vaneen Spoed Interventie Team zullen het onbegrijpelijk vinden dat alle ziekenhuizeneen dergelijk team niet zo snel mogelijk invoeren. Dit wordt vaakbeschouwd als onwil of het “not invented here syndroom”. Onwil en gebrekkigemotivatie kunnen een rol spelen, maar het is waarschijnlijk te kort doorde bocht om te stellen dat dit de oorzaak is dat aangedragen oplossing nietwordt overgenomen. Oorzaken moeten waarschijnlijk eerder gezocht wordenin een mismatch tussen de oplossing (of het probleem dat de oplossingadresseert) en de beleving van degene aan wie de oplossing wordt opgedrongen.Of een mismatch tussen de eisen van de oplossing en de mogelijkhedenvan de lokale situatie. De oplossing is voor hen dan niet inhoudelijk verdedigbaaren daarmee niet acceptabel. Of dat op realiteit of op gevoel berust isniet relevant. Het gevolg is relevant, namelijk dat de oplossing wordt afgewezen.De inspanningen van de groep die tot de oplossing was gekomenhebben onvoldoende rendement gehad en de groep aan wie de oplossing isaangedragen mist een kans om een zorgproces veiliger te maken. Iedereenverliest. In de drie beschreven casus is dit risico bestreden door alle relevantepartijen in het proces te betrekken en de deelprocessen zo te ontwerpen datde kans toenam dat deze zouden leiden tot uitkomsten die inhoudelijkverdedigbaar waren voor alle betrokkenen. Zo werd bij het uitvoeren van eenSAFER een team samengesteld dat bestond uit minstens één vertegenwoordigeruit alle disciplines die bij het onderzochte zorgproces een rol speelden.Vaak was dit de eerste keer dat deze medewerkers met elkaar om de tafelzaten om het betreffende zorgproces te bespreken. Waar mogelijk en opportuunwerden ook externe deskundigen ingezet. Ieders perspectief werdbetrokken en er werden aanbevelingen bedacht waarvan de zorgprofessionalszelf dachten dat deze in de praktijk uitvoerbaar zouden zijn.2Focus van “schuld” naar “systeem”Door de publicatie van het rapport “To Err Is Human” door het AmerikaanseInstitute of Medicine (IoM) nam het inzicht toe dat veel onveiligheid niet hetgevolg was van falende individuen, maar van problemen in de systemenwaarin deze mensen hun werk moeten doen. Het IoM pleitte voor eenverschuiving van aandacht van de schuldvraag richting de systeemoorzaken.Dit zou niet alleen rechtvaardiger zijn, het zou ook de mogelijkhedenvergroten om tot maatregelen te komen die konden bijdragen aan structureleverbeteringen van de patiëntveiligheid. Het vervangen van een verpleegkun-322Hoofdstuk 9 | de drie casus vergeleken
- Page 272 and 273: fessionals van verschillende discip
- Page 274 and 275: Tijdens de evaluatie bleek dat het
- Page 276 and 277: Tabel 1: Gebruikte strategieën om
- Page 278 and 279: Invoering vond plaats in deeltrajec
- Page 280 and 281: SAFER teamleden werden gestimuleerd
- Page 282 and 283: Besluitvorming tijdens deelprocesse
- Page 284 and 285: de Raad van Bestuur. Doordat SAFER
- Page 286 and 287: desondanks tot uitkomsten te komen
- Page 288 and 289: teveel naar zijn eigen hand zou zet
- Page 290: Noten bij hoofdstuk 81 | DeRosier J
- Page 293 and 294: 1 DE STRATEGIEËN DIE BIJ DE DRIE C
- Page 295 and 296: om de ambiguïteit of de variëteit
- Page 297 and 298: Tabel 1: Voorbeelden van de wijze w
- Page 299 and 300: Tabel 3: Theoretische noties met be
- Page 301 and 302: MIP SIRE SAFERVrijwilligheid vandee
- Page 303 and 304: MIP SIRE SAFERDe verplichting totde
- Page 305 and 306: MIP SIRE SAFERRuimte voorverschille
- Page 307 and 308: Tabel 4: Empirische bevindingen die
- Page 309 and 310: van het proces wel inhoudelijk te v
- Page 311 and 312: Zo konden de professionals zich erv
- Page 313 and 314: Inbreng van professionals leidde to
- Page 315 and 316: werd bedreigd. Het moest voor manag
- Page 317 and 318: - De deelnemers hadden een exit-opt
- Page 319 and 320: nemen of dat er een beslissing werd
- Page 321: sten af te ronden, omdat dit van he
- Page 325 and 326: etrekking tot patiëntveiligheid, v
- Page 327 and 328: van de medewerkers die een SIRE had
- Page 329 and 330: - Initiatiefnemer is bij voorbaat v
- Page 331 and 332: 3 SamenvattingDit onderzoek richt z
- Page 333 and 334: alleen in de juiste onderlinge verh
- Page 335 and 336: 4 BeschouwingInleidingIn de vorige
- Page 337 and 338: ken die aan onveiligheid bijdroegen
- Page 339 and 340: Nuancering van de rol van processtu
- Page 341 and 342: de uitkomsten van dit onderzoek gen
- Page 343 and 344: • In dit onderzoek is gebleken da
- Page 346 and 347: Appendix AReferentiesSamenvattingSu
- Page 348 and 349: 1. Inleiding1.1 Voorgeschiedenis st
- Page 350 and 351: instellen van een Kerncommissie Pat
- Page 352 and 353: 2.4 UitwerkingEr moet één centraa
- Page 354 and 355: - Patiënten Service/ klachtenburea
- Page 356 and 357: Haar taken zijn:1 Het gevraagd en o
- Page 358 and 359: maatschappij kunnen behouden zonder
- Page 360 and 361: 6 Samenstelling Kerncommissie Pati
- Page 362 and 363: - Billings CE. The NASA Aviation Sa
- Page 364 and 365: - Evans RG, Cardiff K, Sheps S. Hig
- Page 366 and 367: - Linkin DR, Sausman C, Santos L, L
- Page 368 and 369: - Stolper E, van Bokhoven M, Houben
- Page 370 and 371: - Zwart DLM, van Rensen ELJ, Verhei
InhoudEen risico <strong>van</strong> teveel vaart was dat beslissingen geforceerd zou<strong>de</strong>n wor<strong>de</strong>n.Dat zou kunnen lei<strong>de</strong>n tot uitkomsten waar <strong>de</strong> <strong>de</strong>elnemers niet tevre<strong>de</strong>nover waren, die onvoldoen<strong>de</strong> aansloten bij <strong>de</strong> realiteit of die onvoldoen<strong>de</strong>effect had<strong>de</strong>n op <strong>de</strong> veiligheid. Het doel <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>de</strong>elprocessen was <strong>de</strong> patiëntveiligheidte verbeteren. De uitkomsten <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>de</strong>elprocessen moesteninhou<strong>de</strong>lijk soli<strong>de</strong> zijn. Het moest beargumenteerbaar zijn waarom <strong>de</strong>uitkomsten een positief effect zou<strong>de</strong>n kunnen hebben op <strong>de</strong> patiëntveiligheid.Dit was belangrijk voor <strong>de</strong> acceptatie <strong>van</strong> <strong>de</strong> uitkomsten, juist omdathet ongestructureer<strong>de</strong> karakter <strong>van</strong> <strong>de</strong> problematiek het vaak moeilijk totonmogelijk zou maken om hard te maken dat <strong>de</strong> uitkomsten <strong>de</strong> patiëntveiligheidzou<strong>de</strong>n verbeteren. Een SAFER rondom het toedienen <strong>van</strong> chemotherapiezou bijvoorbeeld kunnen lei<strong>de</strong>n tot het aanpassen <strong>van</strong> <strong>de</strong> werkwijze <strong>van</strong><strong>de</strong> voorschrijven<strong>de</strong> arts. Voor zover het al meetbaar is hoe vaak er ietsverkeerd gaat binnen het <strong>zorg</strong>proces <strong>van</strong> dat chemotherapeutisch mid<strong>de</strong>l,zou een veran<strong>de</strong>ring in het aantal inci<strong>de</strong>nten nooit kunnen wor<strong>de</strong>n toegeschrevenaan <strong>de</strong> veran<strong>de</strong>ring in <strong>de</strong> werkwijze <strong>van</strong> <strong>de</strong> voorschrijven<strong>de</strong> arts. Erzijn teveel interveniëren<strong>de</strong> variabelen tussen het moment dat <strong>de</strong> arts voorschrijften <strong>de</strong> mogelijke momenten waarop er iets in dat <strong>zorg</strong>proces fout gaatom een één op één causaliteit hard te kunnen maken. Bij zijn streven naarinhou<strong>de</strong>lijk soli<strong>de</strong> uitkomsten, zag het bestuur zich geconfronteerd met twee<strong>van</strong> <strong>de</strong> kenmerken die het thema patiëntveiligheid zo moeilijk aanstuurbaarmaken: <strong>de</strong> beperkte zichtbaarheid en <strong>de</strong> beperkte kenbaarheid <strong>van</strong> <strong>de</strong>problematiek. Enerzijds zou het slechts beperkt mogelijk zijn om hard temaken dat een interventie <strong>de</strong> veiligheid zou verbeteren. An<strong>de</strong>rzijds moestvoorkomen wor<strong>de</strong>n dat schaarse mid<strong>de</strong>len wer<strong>de</strong>n verspild aan interventiesdie geen positief effect had<strong>de</strong>n op <strong>de</strong> patiëntveiligheid.Er zijn in <strong>de</strong> drie casus diverse strategieën gebruikt om met <strong>de</strong>ze complexiteitom te gaan:- <strong>de</strong> bemensing <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>de</strong>elprocessen bestond uit inhouds<strong>de</strong>skundigen;- inzet <strong>van</strong> externe <strong>de</strong>skundigen;- <strong>de</strong> focus werd <strong>van</strong> “schuld” naar “systeem” verschoven;- <strong>de</strong> werkwijze verliep <strong>van</strong> variëteit naar selectie;- er was een natuurlijke druk om tot acceptabele uitkomsten te komen.Deelname <strong>de</strong>skundigenOm tot inhou<strong>de</strong>lijk soli<strong>de</strong> uitkomsten te komen was het <strong>van</strong> belang voldoen<strong>de</strong>kennis in <strong>de</strong> <strong>de</strong>elprocessen in te bouwen. Deze strategie klinkt logischmaar het wordt in <strong>de</strong> praktijk vaak niet zo uitgevoerd. In hoofdstuk 5 zijnPatiëntveiligheid, <strong>de</strong> <strong>rol</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> bestuur<strong>de</strong>r 321