Rapport Patiëntveiligheid, de rol van de bestuurder - Veilige zorg ...

Rapport Patiëntveiligheid, de rol van de bestuurder - Veilige zorg ... Rapport Patiëntveiligheid, de rol van de bestuurder - Veilige zorg ...

11.07.2015 Views

Inbreng van professionals organiseren vergde bestuurlijke krachtHiërarchisch of projectmatige aansturing, of het doorschuiven van hetprobleem naar de professionals, is gebaseerd op bestuurlijke macht. Hetorganiseren van professionele inbreng vergt echter bestuurlijke kracht. Ditkwam in alle drie de casus naar voren:- De Raad van Bestuur moest de neiging weerstaan om de complexiteit tevereenvoudigen;het zou veel eenvoudiger voor het bestuur zijn geweest om te sturen opstandaardisatie, het opleggen van bestaande protocollen of het streven naarexterne accreditatie. Door bijvoorbeeld een werkgroep samen te stellen diede NIAZ-accreditatie moet organiseren, kan de bestuurder van een ziekenhuiszich naar extern toe verantwoorden dat hij werkt aan het verbeterenvan de veiligheid zonder het risico van bestuurlijke chaos te lopen die zoukunnen ontstaan als hij zijn medewerkers zou vragen wat er daadwerkelijkschort aan de patiëntveiligheid.- De Raad van Bestuur moest de externe druk weerstaan om met generiekeinterventies valse veiligheid te creëren;het zou veel eenvoudiger voor het bestuur zijn geweest om wel aan dezedruk toe te geven, zoals door het invoeren van de interventies die gepropageerdworden in het nationaal veiligheidsprogramma, als deze er toenwaren geweest. Het instellen van een projectgroep met als opdracht hetinvoeren van de eisen uit het nationaal programma kan het probleem voorenige tijd van de bestuursagenda houden. Bij weerstanden vanuit deorganisatie kan het bestuur empathisch meezuchten en wijzen naar deoverheid of de Inspectie van wie zij dit allemaal maar opgelegd krijgen.- De Raad van Bestuur erkende de onderlinge afhankelijkheid van bestuur enprofessionals en gaf de professionals de kans mede-eigenaar te worden van hetveiligheidsprobleem;het zou veel eenvoudiger voor het bestuur zijn geweest om te stellen datpatiëntveiligheid iets is dat de professionals zelf moesten vormgeven. Zijzijn immers degenen die de patiëntenzorg uitoefenen. Een bestuurder valtniet op als hij de onderwerpen kwaliteit van zorg en patiëntveiligheiddelegeert naar het medisch stafconvent, of een verpleegkundige adviesraad.Het is veel moeilijker de wederzijdse afhankelijkheid te benoemenomdat de bestuurder zich hierdoor kwetsbaar opstelt. Het kan de deuropenzetten voor kritiek van professionals over de wijze waarop de bestuurderhen belemmert hun werk goed te doen. Het kan, zoals eerder gezegd,onderwerpen ter sprake brengen waar de bestuurder niet op zit te wachten.Patiëntveiligheid, de rol van de bestuurder 311

Inbreng van professionals leidde tot het vinden van duurzame oplossingenHoewel het op papier logisch lijkt de professional te betrekken bij hetverbeteren van de patiëntveiligheid, geven bovenstaande punten aan dat dezestrategie in de praktijk niet zonder bestuurlijk risico is. De gekozen strategie“openheid” was zeker niet de gemakkelijkste weg en deels zelfs contra-intuïtief.Het had in de drie casus wel positieve effecten, zoals:- Het betrekken van de zorgprofessionals bood hen de mogelijkheid zelf te besluitenwelke aspecten van het patiëntveiligheidsprobleem voor hen het meestpregnant waren en zelf oplossingen aan te dragen;zij gaven vanuit de MIP aan welke incidenten nader onderzocht moestenworden, zij gaven als SIRE onderzoeker aan wat de basisoorzaken van eenincidenten waren en welke maatregelen getroffen zouden moeten worden,zij gaven vanuit de SAFER teams aan wat er nodig was om risicovollezorgprocessen veiliger te maken. Dit gebeurde zonder dat het bestuur zijnverantwoordelijkheid ontliep. De professionals waren inhoudelijk “in thelead”, maar het was het bestuur dat dit initieerde en faciliteerde. Zo zorgdede Raad van Bestuur voor de SIRE training en de structuur waarbinnenmet SIRE gewerkt werd. De Raad van Bestuur maakte het mogelijk voor deMIP om een andere werkwijze te ontwikkelen, ondermeer door een electronischmeldingssysteem te financieren. Deze initiatieven van het bestuurmaakten processen mogelijk waarin professionals een brede variëteit aaninhoudelijke inbreng aandroegen en tot uitkomsten konden komen dieacceptabel en vertrouwenwekkend waren voor alle betrokkenen. Hierdoorontstonden gedragen oplossingen op maat voor lokale problemen. Bij SIREuitte zich dat ondermeer in tientallen maatregelen die ingevoerd werdenom de patiëntveiligheid verder te verbeteren.- Het betrekken van de professionals maakte hen mede-eigenaar van de problemenmet betrekking tot patiëntveiligheid;dit mede-eigenaarschap was van groot belang omdat veel van de aspectendie het sturen op patiëntveiligheid zo moeilijk maken hierdoor minderverstorend werden. Zo nam de zichtbaarheid van de patiëntveiligheidsproblematiektoe doordat honderden medewerkers incidenten meldden dieanders buiten het zicht waren gebleven. Tientallen professionals blekenbereid deel te nemen aan SIRE’s of SAFER’s, soms zelfs in hun vrije tijd.Hierdoor kon het begrip over de oorzaken en uitingsvormen van onveiligheidtoenemen en konden maatregelen worden genomen om de patiëntveiligheidte verbeteren.312Hoofdstuk 9 | de drie casus vergeleken

Inbreng <strong>van</strong> professionals organiseren verg<strong>de</strong> bestuurlijke krachtHiërarchisch of projectmatige aansturing, of het doorschuiven <strong>van</strong> hetprobleem naar <strong>de</strong> professionals, is gebaseerd op bestuurlijke macht. Hetorganiseren <strong>van</strong> professionele inbreng vergt echter bestuurlijke kracht. Ditkwam in alle drie <strong>de</strong> casus naar voren:- De Raad <strong>van</strong> Bestuur moest <strong>de</strong> neiging weerstaan om <strong>de</strong> complexiteit tevereenvoudigen;het zou veel eenvoudiger voor het bestuur zijn geweest om te sturen opstandaardisatie, het opleggen <strong>van</strong> bestaan<strong>de</strong> protocollen of het streven naarexterne accreditatie. Door bijvoorbeeld een werkgroep samen te stellen die<strong>de</strong> NIAZ-accreditatie moet organiseren, kan <strong>de</strong> bestuur<strong>de</strong>r <strong>van</strong> een ziekenhuiszich naar extern toe verantwoor<strong>de</strong>n dat hij werkt aan het verbeteren<strong>van</strong> <strong>de</strong> veiligheid zon<strong>de</strong>r het risico <strong>van</strong> bestuurlijke chaos te lopen die zoukunnen ontstaan als hij zijn me<strong>de</strong>werkers zou vragen wat er daadwerkelijkschort aan <strong>de</strong> patiëntveiligheid.- De Raad <strong>van</strong> Bestuur moest <strong>de</strong> externe druk weerstaan om met generiekeinterventies valse veiligheid te creëren;het zou veel eenvoudiger voor het bestuur zijn geweest om wel aan <strong>de</strong>zedruk toe te geven, zoals door het invoeren <strong>van</strong> <strong>de</strong> interventies die gepropageerdwor<strong>de</strong>n in het nationaal veiligheidsprogramma, als <strong>de</strong>ze er toenwaren geweest. Het instellen <strong>van</strong> een projectgroep met als opdracht hetinvoeren <strong>van</strong> <strong>de</strong> eisen uit het nationaal programma kan het probleem voorenige tijd <strong>van</strong> <strong>de</strong> bestuursagenda hou<strong>de</strong>n. Bij weerstan<strong>de</strong>n <strong>van</strong>uit <strong>de</strong>organisatie kan het bestuur empathisch meezuchten en wijzen naar <strong>de</strong>overheid of <strong>de</strong> Inspectie <strong>van</strong> wie zij dit allemaal maar opgelegd krijgen.- De Raad <strong>van</strong> Bestuur erken<strong>de</strong> <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rlinge afhankelijkheid <strong>van</strong> bestuur enprofessionals en gaf <strong>de</strong> professionals <strong>de</strong> kans me<strong>de</strong>-eigenaar te wor<strong>de</strong>n <strong>van</strong> hetveiligheidsprobleem;het zou veel eenvoudiger voor het bestuur zijn geweest om te stellen datpatiëntveiligheid iets is dat <strong>de</strong> professionals zelf moesten vormgeven. Zijzijn immers <strong>de</strong>genen die <strong>de</strong> patiënten<strong>zorg</strong> uitoefenen. Een bestuur<strong>de</strong>r valtniet op als hij <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rwerpen kwaliteit <strong>van</strong> <strong>zorg</strong> en patiëntveiligheid<strong>de</strong>legeert naar het medisch stafconvent, of een verpleegkundige adviesraad.Het is veel moeilijker <strong>de</strong> we<strong>de</strong>rzijdse afhankelijkheid te benoemenomdat <strong>de</strong> bestuur<strong>de</strong>r zich hierdoor kwetsbaar opstelt. Het kan <strong>de</strong> <strong>de</strong>uropenzetten voor kritiek <strong>van</strong> professionals over <strong>de</strong> wijze waarop <strong>de</strong> bestuur<strong>de</strong>rhen belemmert hun werk goed te doen. Het kan, zoals eer<strong>de</strong>r gezegd,on<strong>de</strong>rwerpen ter sprake brengen waar <strong>de</strong> bestuur<strong>de</strong>r niet op zit te wachten.Patiëntveiligheid, <strong>de</strong> <strong>rol</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> bestuur<strong>de</strong>r 311

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!