Rapport Patiëntveiligheid, de rol van de bestuurder - Veilige zorg ...

Rapport Patiëntveiligheid, de rol van de bestuurder - Veilige zorg ... Rapport Patiëntveiligheid, de rol van de bestuurder - Veilige zorg ...

11.07.2015 Views

OpenheidDe doelstelling van de Raad van Bestuur was het verbeteren van de patiëntveiligheid.Er was vooraf geen eenduidige methode voor handen om dit tebereiken. Gezien de aard en complexiteit van het probleem, het gebrek aanoplossingen en de enorme beperkingen die er waren om op patiëntveiligheidte sturen, had de Raad van Bestuur sterke behoefte aan inhoudelijke inbrengvan zorgprofessionals. Het overkoepelende probleem was door de Raad vanBestuur gedefinieerd (“teveel patiënten lopen onbedoelde schade op”) maarvoor de subproblemen (hoe, waar en waarom patiënten schade oplopen)wilde de Raad van Bestuur inbreng krijgen van de professionals. Het bestuurhad dus niet alleen inbreng nodig om tot oplossingen te komen, maar ookvoor het kunnen definiëren van de subproblemen. Om daadwerkelijkeverbeteringen te bereiken, moesten de probleemdefinities en de oplossingenzo goed mogelijk aansluiten bij de realiteit van de dagelijkse praktijk. Daarvoorwas van belang dat het proces open stond voor inbreng vanuit zoveelmogelijk perspectieven op die dagelijkse praktijk. Dit alles gaf de professionalsuitzonderlijk veel ruimte om de richting van het beleid te bepalen.Desondanks was het betrekken van professionals niet op voorhand eenvoudig.Nog afgezien van logistieke drempels bij het om de tafel krijgen vandruk bezette professionals, kunnen er ook psychologische drempels zijn diehet voor professionals onaantrekkelijk maken inbreng te leveren, zelfs als zijhierdoor veel invloed krijgen op de richting van het beleid. Zo kunnenprofessionals denken dat de invloed schijn is, dat zij alleen voor de vormworden betrokken en dat de uitkomst voor het bestuur al vastligt; dat hunbijdrage een toneelstuk is om draagvlak te creëren voor een vastliggendbesluit. Om het aantrekkelijk te maken voor professionals om inbreng televeren, moest de agenda niet alleen door de Raad van Bestuur wordenbepaald, maar moesten de betrokken medewerkers hier zelf ook invloed opkunnen hebben. Dit uitte zich ondermeer in de vrijheid van de MIP om zelfte bepalen welke incidenten geanalyseerd werden en in de vrijheid vandivisiemanagers om zelf te besluiten welk risicovol zorgproces middelsSAFER zou worden onderzocht. Het bestuur gaf de professionals hiermee eenmachtsmiddel om de invulling van het beleid naar eigen inzicht te bepalen.Om het aantrekkelijk te maken om inbreng te leveren moesten alle relevantebetrokkenen de kans krijgen hun perspectief in te brengen en moesten zijweten op welk moment en op welke wijze zij dat konden doen. Hiervoor washet belangrijk dat de wijze waarop besluitvorming tot stand zou komen, het“procesontwerp”, transparant was. De introductiefilm waarin de MIP haareigen werkwijze toelichtte en de persoonlijke toelichting aan divisiemanagersvoorafgaand aan de invoering van SAFER waren hier voorbeelden van.Patiëntveiligheid, de rol van de bestuurder 309

Zo konden de professionals zich ervan verzekeren dat het proces integer zouworden doorlopen.In de strategieën die gebruikt zijn bij de drie casus komen meerdere aspectenhiervan terug:- de werkwijze van de interventies zijn actief bekend gemaakt;- de deelnemers wisten wat hen te wachten stond;- de samenstelling van de teams kon gewijzigd worden;- de uitvoerders konden zelf de inhoud bepalen.De eerste twee punten komen logisch over. Dit zijn bekende strategieën dieook bij hiërarchische of projectmatige sturing worden toegepast. Het moetduidelijk zijn wat er gaat gebeuren. Het proces moet voorspelbaar zijn omdathet anders bedreigend is. Maar de kracht van “openheid” zit in de laatstetwee punten. Deze aspecten laten zien dat het betrekken van professionalsvoor een bestuurder niet altijd even aantrekkelijk is als het lijkt:- Onzekerheid over de deelnemers maakt dat de Raad van Bestuur decontrole verliest over de richting waarop het proces gaat verlopen, zeker alsde deelnemers ook nog zelf mogen beslissen hoe de agenda eruit gaat zien.Het kan bijvoorbeeld gebeuren dat de bestuurder de professionals wilbetrekken om het percentage postoperatieve wondinfecties te verkleinen,maar dat de professionals vervolgens de salariëring van uitzendkrachtenop de agenda zetten. Het is dan erg lastig voor de bestuurder om dat puntvan de agenda te krijgen zonder het proces te ontwrichten. De bestuurderloopt door deze werkwijze dus het risico dat hij in discussies betrokkenwordt waar hij niet op zit te wachten en die afleiden van het onderwerpwaar het vanuit zijn perspectief om draait.- Je als bestuurder afhankelijk maken van de inbreng van professionalsheeft ook een afbreukrisico naar buiten toe. Voor de buitenwereld kan diteen beeld oproepen van een Raad van Bestuur die niet weet hoe hij hetprobleem moet aanpakken en het afschuift naar zijn medewerkers. Eenpositievere uitleg kan zijn dat het een weloverwogen strategie is waarbij hetbestuur vertrouwt op het probleemoplossend vermogen van de professionals.Beide interpretaties roepen echter het beeld op van slap beleid, niethet daadkrachtig optreden dat de buitenwacht van een Raad van Bestuurverwacht bij een belangrijk onderwerp als patiëntveiligheid.310Hoofdstuk 9 | de drie casus vergeleken

OpenheidDe doelstelling <strong>van</strong> <strong>de</strong> Raad <strong>van</strong> Bestuur was het verbeteren <strong>van</strong> <strong>de</strong> patiëntveiligheid.Er was vooraf geen eenduidige metho<strong>de</strong> voor han<strong>de</strong>n om dit tebereiken. Gezien <strong>de</strong> aard en complexiteit <strong>van</strong> het probleem, het gebrek aanoplossingen en <strong>de</strong> enorme beperkingen die er waren om op patiëntveiligheidte sturen, had <strong>de</strong> Raad <strong>van</strong> Bestuur sterke behoefte aan inhou<strong>de</strong>lijke inbreng<strong>van</strong> <strong>zorg</strong>professionals. Het overkoepelen<strong>de</strong> probleem was door <strong>de</strong> Raad <strong>van</strong>Bestuur ge<strong>de</strong>finieerd (“teveel patiënten lopen onbedoel<strong>de</strong> scha<strong>de</strong> op”) maarvoor <strong>de</strong> subproblemen (hoe, waar en waarom patiënten scha<strong>de</strong> oplopen)wil<strong>de</strong> <strong>de</strong> Raad <strong>van</strong> Bestuur inbreng krijgen <strong>van</strong> <strong>de</strong> professionals. Het bestuurhad dus niet alleen inbreng nodig om tot oplossingen te komen, maar ookvoor het kunnen <strong>de</strong>finiëren <strong>van</strong> <strong>de</strong> subproblemen. Om daadwerkelijkeverbeteringen te bereiken, moesten <strong>de</strong> probleem<strong>de</strong>finities en <strong>de</strong> oplossingenzo goed mogelijk aansluiten bij <strong>de</strong> realiteit <strong>van</strong> <strong>de</strong> dagelijkse praktijk. Daarvoorwas <strong>van</strong> belang dat het proces open stond voor inbreng <strong>van</strong>uit zoveelmogelijk perspectieven op die dagelijkse praktijk. Dit alles gaf <strong>de</strong> professionalsuitzon<strong>de</strong>rlijk veel ruimte om <strong>de</strong> richting <strong>van</strong> het beleid te bepalen.Desondanks was het betrekken <strong>van</strong> professionals niet op voorhand eenvoudig.Nog afgezien <strong>van</strong> logistieke drempels bij het om <strong>de</strong> tafel krijgen <strong>van</strong>druk bezette professionals, kunnen er ook psychologische drempels zijn diehet voor professionals onaantrekkelijk maken inbreng te leveren, zelfs als zijhierdoor veel invloed krijgen op <strong>de</strong> richting <strong>van</strong> het beleid. Zo kunnenprofessionals <strong>de</strong>nken dat <strong>de</strong> invloed schijn is, dat zij alleen voor <strong>de</strong> vormwor<strong>de</strong>n betrokken en dat <strong>de</strong> uitkomst voor het bestuur al vastligt; dat hunbijdrage een toneelstuk is om draagvlak te creëren voor een vastliggendbesluit. Om het aantrekkelijk te maken voor professionals om inbreng televeren, moest <strong>de</strong> agenda niet alleen door <strong>de</strong> Raad <strong>van</strong> Bestuur wor<strong>de</strong>nbepaald, maar moesten <strong>de</strong> betrokken me<strong>de</strong>werkers hier zelf ook invloed opkunnen hebben. Dit uitte zich on<strong>de</strong>rmeer in <strong>de</strong> vrijheid <strong>van</strong> <strong>de</strong> MIP om zelfte bepalen welke inci<strong>de</strong>nten geanalyseerd wer<strong>de</strong>n en in <strong>de</strong> vrijheid <strong>van</strong>divisiemanagers om zelf te besluiten welk risicovol <strong>zorg</strong>proces mid<strong>de</strong>lsSAFER zou wor<strong>de</strong>n on<strong>de</strong>rzocht. Het bestuur gaf <strong>de</strong> professionals hiermee eenmachtsmid<strong>de</strong>l om <strong>de</strong> invulling <strong>van</strong> het beleid naar eigen inzicht te bepalen.Om het aantrekkelijk te maken om inbreng te leveren moesten alle rele<strong>van</strong>tebetrokkenen <strong>de</strong> kans krijgen hun perspectief in te brengen en moesten zijweten op welk moment en op welke wijze zij dat kon<strong>de</strong>n doen. Hiervoor washet belangrijk dat <strong>de</strong> wijze waarop besluitvorming tot stand zou komen, het“procesontwerp”, transparant was. De introductiefilm waarin <strong>de</strong> MIP haareigen werkwijze toelichtte en <strong>de</strong> persoonlijke toelichting aan divisiemanagersvoorafgaand aan <strong>de</strong> invoering <strong>van</strong> SAFER waren hier voorbeel<strong>de</strong>n <strong>van</strong>.Patiëntveiligheid, <strong>de</strong> <strong>rol</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> bestuur<strong>de</strong>r 309

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!