Rapport Patiëntveiligheid, de rol van de bestuurder - Veilige zorg ...
Rapport Patiëntveiligheid, de rol van de bestuurder - Veilige zorg ... Rapport Patiëntveiligheid, de rol van de bestuurder - Veilige zorg ...
fessionals van verschillende disciplines met elkaar aan tafel zaten om eenzorgproces te bespreken waarin zij al jaren samenwerkten. Door naar elkaarte luisteren ontstond ook meer begrip voor elkaars perspectief op het zorgproces.Dankzij de multidisciplinaire opzet waarbij teamleden elkaar kritischevragen konden stellen kwamen ook risico’s naar boven die buiten heteigen professionele domein lagen. Tijdens de SAFER rondom vincristinebijvoorbeeld, hoorde de aios voor het eerst welk effect het op de apotheek hadals hij een medicatieopdracht voor vincristine wijzigde. De aios had geenbeeld van hoe het eraan toe ging in de apotheek en had die kennis ook nietnodig om zijn eigen werk goed te doen. Het opdoen van die kennis droegechter wel bij aan het kweken van wederzijds begrip en het zo mogelijkrekening houden met de andere betrokkenen in het zorgproces. Deelnemersrealiseerden zich dat het te kort door de bocht was om te denken dat “hetgoed komt als iedereen doet waarvoor hij is ingehuurd”, maar dat het eigenhandelen invloed kan hebben op de mogelijkheden van anderen in datzelfdezorgproces om hun werk goed uit te voeren. De multidisciplinaire, opensetting werd door de deelnemers als een van de aantrekkelijke eigenschappenvan de SAFER methode gezien. De teamleden realiseerden zich dat zij deSAFER met elkaar deden en dat ieder vanuit de eigen rol belangrijk was omde SAFER tot een goed einde te brengen.Deelnemers werden gestimuleerd om open te zijn over eigen foutenIn de eerste bijeenkomst werd de werkwijze van SAFER toegelicht. Hierbijkwam ook aan bod dat de meeste fouten niet ontstaan door disfunctionerendemedewerkers maar door de systemen waarin de medewerkers hunwerk moeten doen (het systeemdenken). Hieruit volgde dat het tijdens deSAFER belangrijk was dat alle deelnemers open kon spreken over eigenfouten zodat het team zo compleet mogelijk zicht kreeg op alle manierenwaarop het onderzochte zorgproces mis kon gaan. Fouten toegeven was dusfunctioneel en zelfs essentieel voor een goede SAFER.Uitvoering SAFER werd zonodig aangepastEr was vaak kritiek op de starheid van de methodiek. Teamleden hadden deneiging om snel tot conclusies te komen. Soms moest dit worden afgeremddoor de begeleider omdat het ten koste ging van de zuiverheid van deanalyse. Soms werd de structuur echter dermate beperkend ervaren dat debegeleider besloot af te wijken van de structuur om aan het team tegemoet tekomen. Over het algemeen werd de gestructureerde werkwijze van SAFERgewaardeerd vanwege de geringe kans dat het team iets over het hoofd zouzien.Patiëntveiligheid, de rol van de bestuurder 271
Inhoudelijke uitkomst SAFER was subjectief maar welonderbouwdHet kon niet voorkomen worden dat de uitkomst van SAFER deels subjectiefwas. Er was onvoldoende data om objectieve oordelen te vellen over de matevan risico binnen de vele deelprocessen van het onderzochte zorgproces. Ookbleef het zo dat de causale relatie tussen potentiële oorzaak en mogelijkgevolg zelden eenduidig was. Veelal reageerde een team hier pragmatischop: als er een relevant risico voor de patiënt was en er was een maatregelendenkbaar die dit risico mogelijk kon beperken werd die maatregel voorgesteld.Het risico dat dit zou leiden tot zinloze aanbevelingen, of een enormaantal aanbevelingen, werd ondervangen door het team en de begeleider.Een voorgestelde aanbeveling moest beargumenteerd worden binnen hetteam en de brede samenstelling van het team zorgde ervoor dat de aanbevelingvanuit verschillende perspectieven zinvol moest lijken. Ook lette deprocesbegeleider erop dat het te beargumenteren was hoe een aanbevelingde veiligheid van het onderzochte zorgproces kon verbeteren want de procesbegeleiderschreef het rapport waarin de aanbevelingen werden toegelicht.Het is aannemelijk dat het voor zowel het team als de procesbegeleider ookeen rol speelde dat de aanbevelingen op haalbaarheid getoetst zoudenworden door het divisiemanagement. Het team had er geen belang bij dathun rapport na al hun inspanningen ongebruikt in een la zou verdwijnen.Controle bleek lastigDe wijze waarop de Raad van Bestuur zicht zou moeten krijgen op de matewaarin de divisies de aanbevelingen hadden opgevolgd bleek lastig vorm tegeven. De aanbevelingen waren veel gedetailleerder dan de onderwerpenwaar de divisies normaliter over rapporteerden aan de Raad van Bestuur. Inde vergaderingen van de interne Adviescommissie Kwaliteit Patiëntenzorgkwam naar voren dat de commissie het te betuttelend zou vinden als dedivisieleiding een afvinklijstje zou moeten invullen waarin zij per aanbevelingwerden gecontroleerd op wat ze ermee gedaan hadden. De commissievond het ook ongewenst als er geen enkele vorm van controle zou zijn. Decommissie kon echter niet tot een consensus komen over een werkbareoplossing die tussen deze twee extremen lag en besloot het aan de verantwoordelijkheidvan de divisiemanagers over te laten. De mogelijk verminderdecompliance van een enkele divisie werd minder belangrijk geacht danhet mogelijk intimiderende beeld van SAFER dat bij alle divisies zou ontstaanals de controle te streng zou zijn.272Hoofdstuk 8 | Scenario Analyse van Faalwijzen, Effecten en Risico’s (SAFER)
- Page 221 and 222: In april 2007 kwam de eerste editie
- Page 223 and 224: esloot dat zij zouden adviseren om
- Page 225 and 226: vonden. De meeste medewerkers gaven
- Page 227 and 228: Structuur rapportage gaf ruimte voo
- Page 229 and 230: De aandacht voor incidentanalyse is
- Page 231 and 232: Belemmerende factorenDe methode wor
- Page 233 and 234: Elk deeltraject kende een eigen pro
- Page 235 and 236: Kerncommissie, de MIP, de SIRE onde
- Page 237 and 238: Deelname was veiligBescherming van
- Page 239 and 240: prikkelend voor de deelnemers en ve
- Page 241 and 242: Noten bij hoofdstuk 71 | Bagian JP,
- Page 244 and 245: 8Hoofdstuk 8Scenario Analyse vanFaa
- Page 246 and 247: Bij de ontwikkeling van het project
- Page 248 and 249: 2 WAAROM HET INGEWIKKELD ISInleidin
- Page 250 and 251: apport krijgt kan zich verplicht vo
- Page 252 and 253: of dat ze onhaalbaar zijn (bijvoorb
- Page 254 and 255: werk zo goed mogelijk doen maar er
- Page 256 and 257: eigen professie onder controle kunn
- Page 258 and 259: ief”, het officiële document waa
- Page 260 and 261: de uitvoerbaarheid van een SAFER. B
- Page 262 and 263: Vooraf werd erkend dat het effect v
- Page 264 and 265: 4 DE DOORWERKING VAN SAFERDe uitvoe
- Page 266 and 267: professionals die dagelijks te make
- Page 268 and 269: weerstanden tegen SAFER en de forse
- Page 270 and 271: Het groepsproces voorkwam dat er te
- Page 274 and 275: Tijdens de evaluatie bleek dat het
- Page 276 and 277: Tabel 1: Gebruikte strategieën om
- Page 278 and 279: Invoering vond plaats in deeltrajec
- Page 280 and 281: SAFER teamleden werden gestimuleerd
- Page 282 and 283: Besluitvorming tijdens deelprocesse
- Page 284 and 285: de Raad van Bestuur. Doordat SAFER
- Page 286 and 287: desondanks tot uitkomsten te komen
- Page 288 and 289: teveel naar zijn eigen hand zou zet
- Page 290: Noten bij hoofdstuk 81 | DeRosier J
- Page 293 and 294: 1 DE STRATEGIEËN DIE BIJ DE DRIE C
- Page 295 and 296: om de ambiguïteit of de variëteit
- Page 297 and 298: Tabel 1: Voorbeelden van de wijze w
- Page 299 and 300: Tabel 3: Theoretische noties met be
- Page 301 and 302: MIP SIRE SAFERVrijwilligheid vandee
- Page 303 and 304: MIP SIRE SAFERDe verplichting totde
- Page 305 and 306: MIP SIRE SAFERRuimte voorverschille
- Page 307 and 308: Tabel 4: Empirische bevindingen die
- Page 309 and 310: van het proces wel inhoudelijk te v
- Page 311 and 312: Zo konden de professionals zich erv
- Page 313 and 314: Inbreng van professionals leidde to
- Page 315 and 316: werd bedreigd. Het moest voor manag
- Page 317 and 318: - De deelnemers hadden een exit-opt
- Page 319 and 320: nemen of dat er een beslissing werd
- Page 321 and 322: sten af te ronden, omdat dit van he
Inhou<strong>de</strong>lijke uitkomst SAFER was subjectief maar welon<strong>de</strong>rbouwdHet kon niet voorkomen wor<strong>de</strong>n dat <strong>de</strong> uitkomst <strong>van</strong> SAFER <strong>de</strong>els subjectiefwas. Er was onvoldoen<strong>de</strong> data om objectieve oor<strong>de</strong>len te vellen over <strong>de</strong> mate<strong>van</strong> risico binnen <strong>de</strong> vele <strong>de</strong>elprocessen <strong>van</strong> het on<strong>de</strong>rzochte <strong>zorg</strong>proces. Ookbleef het zo dat <strong>de</strong> causale relatie tussen potentiële oorzaak en mogelijkgevolg zel<strong>de</strong>n eenduidig was. Veelal reageer<strong>de</strong> een team hier pragmatischop: als er een rele<strong>van</strong>t risico voor <strong>de</strong> patiënt was en er was een maatregelen<strong>de</strong>nkbaar die dit risico mogelijk kon beperken werd die maatregel voorgesteld.Het risico dat dit zou lei<strong>de</strong>n tot zinloze aanbevelingen, of een enormaantal aanbevelingen, werd on<strong>de</strong>r<strong>van</strong>gen door het team en <strong>de</strong> begelei<strong>de</strong>r.Een voorgestel<strong>de</strong> aanbeveling moest beargumenteerd wor<strong>de</strong>n binnen hetteam en <strong>de</strong> bre<strong>de</strong> samenstelling <strong>van</strong> het team <strong>zorg</strong><strong>de</strong> ervoor dat <strong>de</strong> aanbeveling<strong>van</strong>uit verschillen<strong>de</strong> perspectieven zinvol moest lijken. Ook lette <strong>de</strong>procesbegelei<strong>de</strong>r erop dat het te beargumenteren was hoe een aanbeveling<strong>de</strong> veiligheid <strong>van</strong> het on<strong>de</strong>rzochte <strong>zorg</strong>proces kon verbeteren want <strong>de</strong> procesbegelei<strong>de</strong>rschreef het rapport waarin <strong>de</strong> aanbevelingen wer<strong>de</strong>n toegelicht.Het is aannemelijk dat het voor zowel het team als <strong>de</strong> procesbegelei<strong>de</strong>r ookeen <strong>rol</strong> speel<strong>de</strong> dat <strong>de</strong> aanbevelingen op haalbaarheid getoetst zou<strong>de</strong>nwor<strong>de</strong>n door het divisiemanagement. Het team had er geen belang bij dathun rapport na al hun inspanningen ongebruikt in een la zou verdwijnen.Cont<strong>rol</strong>e bleek lastigDe wijze waarop <strong>de</strong> Raad <strong>van</strong> Bestuur zicht zou moeten krijgen op <strong>de</strong> matewaarin <strong>de</strong> divisies <strong>de</strong> aanbevelingen had<strong>de</strong>n opgevolgd bleek lastig vorm tegeven. De aanbevelingen waren veel ge<strong>de</strong>tailleer<strong>de</strong>r dan <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rwerpenwaar <strong>de</strong> divisies normaliter over rapporteer<strong>de</strong>n aan <strong>de</strong> Raad <strong>van</strong> Bestuur. In<strong>de</strong> verga<strong>de</strong>ringen <strong>van</strong> <strong>de</strong> interne Adviescommissie Kwaliteit Patiënten<strong>zorg</strong>kwam naar voren dat <strong>de</strong> commissie het te betuttelend zou vin<strong>de</strong>n als <strong>de</strong>divisieleiding een afvinklijstje zou moeten invullen waarin zij per aanbevelingwer<strong>de</strong>n gecont<strong>rol</strong>eerd op wat ze ermee gedaan had<strong>de</strong>n. De commissievond het ook ongewenst als er geen enkele vorm <strong>van</strong> cont<strong>rol</strong>e zou zijn. Decommissie kon echter niet tot een consensus komen over een werkbareoplossing die tussen <strong>de</strong>ze twee extremen lag en besloot het aan <strong>de</strong> verantwoor<strong>de</strong>lijkheid<strong>van</strong> <strong>de</strong> divisiemanagers over te laten. De mogelijk vermin<strong>de</strong>r<strong>de</strong>compliance <strong>van</strong> een enkele divisie werd min<strong>de</strong>r belangrijk geacht danhet mogelijk intimi<strong>de</strong>ren<strong>de</strong> beeld <strong>van</strong> SAFER dat bij alle divisies zou ontstaanals <strong>de</strong> cont<strong>rol</strong>e te streng zou zijn.272Hoofdstuk 8 | Scenario Analyse <strong>van</strong> Faalwijzen, Effecten en Risico’s (SAFER)