Rapport Patiëntveiligheid, de rol van de bestuurder - Veilige zorg ...
Rapport Patiëntveiligheid, de rol van de bestuurder - Veilige zorg ... Rapport Patiëntveiligheid, de rol van de bestuurder - Veilige zorg ...
Dataverzameling en –analyseEr is veel geschreven over kwaliteit van zorg en over het aansturen vanprofessionals en/of professionele organisaties. Ook is er veel geschreven overonderwerpen die verwant zijn aan patiëntveiligheid. Dit onderzoek beoogtniet om een compleet beeld te geven van alle bestaande literatuur over dezeonderwerpen. De dataverzameling is gericht op literatuur die ingaat op, ofraakvlakken heeft aan, het handelingsperspectief voor bestuurders dieleiding willen geven aan het verbeteren van de patiëntveiligheid. Hiervoor isgezocht in drie typen literatuur: literatuur over patiëntveiligheid, literatuurover kwaliteit van zorg en literatuur over sturing in professionele organisaties.Het onderzoek heeft zich beperkt tot literatuur in de Nederlandse enEngelse taal. De nadruk ligt op publicaties die na 1999 zijn uitgekomen,omdat het thema patiëntveiligheid in dat jaar onder de internationaleaandacht kwam.3 EMPIRISCH DEELOnderzoeksvragenHet empirisch deel van dit onderzoek richt zich op drie deelvragen:- Welke belemmeringen waren aanwezig in de drie onderzochte casus?- Welke strategieën zijn in de casus toegepast om hiermee om te gaan?- Hoe hebben deze strategieën bijgedragen aan het verbeteren van de patiëntveiligheid?Het empirisch deel van dit onderzoek richt zich op casuïstiek die in deperiode 2003-2006 plaatsvond in het Universitair Medisch Centrum Utrecht(UMC Utrecht).OnderzoekssettingDe organisatie waarin het onderzoek plaatsvondHet UMC Utrecht is een van de acht Universitair Medische Centra inNederland. Het is ontstaan uit de fusie tussen het Academisch ZiekenhuisUtrecht, de faculteit geneeskunde van de Universiteit Utrecht en het WilhelminaKinderziekenhuis. Jaarlijks worden er zo’n 28.000 patiënten opgenomenen bezoeken 300.000 patiënten de poliklinieken. Er werken 10.000mensen waarvan 500 medisch specialisten en 1500 verpleegkundigen. Allemedische (vervolg)opleidingen worden er gegeven, alsook de opleidingenvoor verpleegkundige specialisaties als Nurse Practitioner en PhysicianAssistant. Het budget is 700 miljoen euro.Patiëntveiligheid, de rol van de bestuurder 21
Het UMC Utrecht heeft een driekoppige Raad van Bestuur, die aangevuldwordt door de Commandant van het Centraal Militair Hospitaal (CMH). HetCMH valt onder het Nederlandse Ministerie van Defensie en grenst fysiekaan het UMC Utrecht. Het UMC Utrecht kent 12 divisies, die elk een eigendivisieleiding hebben, meestal bestaand uit een medisch manager, eenmanager onderzoek, een manager zorg en een manager bedrijfsvoering. Eendivisie is opgebouwd uit een aantal afdelingen. Een gemiddelde divisie heeftde grootte van een klein ziekenhuis. Het UMC Utrecht kent sinds 1999 eendecentrale besturingsfilosofie. Elk jaar stellen de divisies een managementcontractop waarin zij afspraken maken met de Raad van Bestuur over hunbeoogde productie, financiën en inspanningen met betrekking tot de eigenen de organisatiebrede strategische onderwerpen.Het ontwikkelingstraject van het thema patiëntveiligheid in het UMC UtrechtBij de invoering de decentrale besturingsfilosofie is het thema “kwaliteit vanzorg” ook gedecentraliseerd. Vanaf dat moment werden de divisies zelfgeacht vorm te geven aan de eis om verantwoorde zorg te leveren. In de jarendaarna bleek dat de divisies dit op zeer verschillende wijze deden en dat erbehoefte ontstond aan een kader en een centraal verbindend onderwerpbinnen het thema kwaliteit. Eind 2002 werd besloten dat “patiëntveiligheid”dit onderwerp zou zijn en een strategisch thema voor het UMC Utrecht zouworden. Hiermee werd het UMC Utrecht de eerste Nederlandse zorginstellingmet een organisatiebreed patiëntveiligheidsbeleid. Het besluit vieltijdens de “najaarconferentie”, een jaarlijkse bijeenkomst van de Raad vanBestuur en de divisieleiding. Daaropvolgend werd de “KerncommissiePatiëntveiligheid” samengesteld. Haar opdracht was de Raad van Bestuur teadviseren hoe patiëntveiligheid als strategisch thema kon worden vormgegeven.In de zomer van 2003 bood deze commissie haar advies aan aan deRaad van Bestuur (zie appendix A). Het advies was drieledig:- het opzetten van een “kwaliteitsbureau” dat de kwaliteitsmedewerkers vande divisies zou verbinden en faciliterend zou zijn;- het opzetten van een “project patiëntveiligheid” dat top-down zou wordenaangestuurd vanuit het directoraat Raad van Bestuur;- het samenstellen van een “adviescommissie kwaliteit patiëntenzorg” dateen zwaar bemenste commissie zou worden die de Raad van Bestuur vanadvies diende over hoe kwaliteit en patiëntveiligheid vorm kon krijgen.Het project patiëntveiligheid liep van eind 2003 tot eind 2006. Het projectwerd getrokken door een staflid van de Raad van Bestuur. De doelstellingvan het project was om het voor het UMC Utrecht mogelijk te maken een22Hoofdstuk 2 | Methodologie
- Page 2: Patiëntveiligheid, de rol van de b
- Page 5 and 6: Dit proefschrift is goedgekeurd doo
- Page 7 and 8: InhoudsopgaveHoofdstuk 1 - Inleidin
- Page 10 and 11: 1Hoofdstuk 1Inleiding
- Page 12 and 13: 3 Aandacht verschuift richting vera
- Page 14 and 15: in een zorgproces dat juist als doe
- Page 16 and 17: In hoofdstuk 4 wordt toegelicht wat
- Page 18: Patiëntveiligheid, de rol van de b
- Page 21: 1 INLEIDINGVolgend op het besluit i
- Page 25 and 26: 1baar in het tweejaarlijkse Medewer
- Page 27 and 28: - de invoering van Systematische In
- Page 29 and 30: etreffende afdelingen is gegaan om
- Page 31 and 32: leerd. Op basis daarvan wordt een u
- Page 34 and 35: 3Hoofdstuk 3Achtergrond van hetthem
- Page 36 and 37: To Err Is Human - startschot voor w
- Page 38 and 39: 1984 groeit het aantal van 14 naar
- Page 40 and 41: Systeemdenken was nieuw voor de zor
- Page 42 and 43: sigaret staat te roken, wordt hij o
- Page 44 and 45: werken. Oftewel: wie weet het beter
- Page 46 and 47: de aanbevelingen was het invoeren v
- Page 48 and 49: Study en de daaropvolgende Adverse
- Page 50 and 51: De NTA 8009 was tevens bedoeld als
- Page 52 and 53: In 2008 is het project “VMS Zorg
- Page 54 and 55: In het volgende twee hoofdstukken w
- Page 56 and 57: 16 | Act on Patient Safety in the D
- Page 58: Patiëntveiligheid, de rol van de b
- Page 61 and 62: 1 INTRODUCTIEInleidingIn dit hoofds
- Page 63 and 64: 1234Definitie “patiëntveiligheid
- Page 65 and 66: patiënt of zijn status te zien. Di
- Page 67 and 68: het nog beter geweest als ook de sy
- Page 69 and 70: gevolg relatie is vaak niet duideli
- Page 71 and 72: 10krijgen vanwege de wijze waarop d
Het UMC Utrecht heeft een driekoppige Raad <strong>van</strong> Bestuur, die aangevuldwordt door <strong>de</strong> Commandant <strong>van</strong> het Centraal Militair Hospitaal (CMH). HetCMH valt on<strong>de</strong>r het Ne<strong>de</strong>rlandse Ministerie <strong>van</strong> Defensie en grenst fysiekaan het UMC Utrecht. Het UMC Utrecht kent 12 divisies, die elk een eigendivisieleiding hebben, meestal bestaand uit een medisch manager, eenmanager on<strong>de</strong>rzoek, een manager <strong>zorg</strong> en een manager bedrijfsvoering. Eendivisie is opgebouwd uit een aantal af<strong>de</strong>lingen. Een gemid<strong>de</strong>l<strong>de</strong> divisie heeft<strong>de</strong> grootte <strong>van</strong> een klein ziekenhuis. Het UMC Utrecht kent sinds 1999 een<strong>de</strong>centrale besturingsfilosofie. Elk jaar stellen <strong>de</strong> divisies een managementcontractop waarin zij afspraken maken met <strong>de</strong> Raad <strong>van</strong> Bestuur over hunbeoog<strong>de</strong> productie, financiën en inspanningen met betrekking tot <strong>de</strong> eigenen <strong>de</strong> organisatiebre<strong>de</strong> strategische on<strong>de</strong>rwerpen.Het ontwikkelingstraject <strong>van</strong> het thema patiëntveiligheid in het UMC UtrechtBij <strong>de</strong> invoering <strong>de</strong> <strong>de</strong>centrale besturingsfilosofie is het thema “kwaliteit <strong>van</strong><strong>zorg</strong>” ook ge<strong>de</strong>centraliseerd. Vanaf dat moment wer<strong>de</strong>n <strong>de</strong> divisies zelfgeacht vorm te geven aan <strong>de</strong> eis om verantwoor<strong>de</strong> <strong>zorg</strong> te leveren. In <strong>de</strong> jarendaarna bleek dat <strong>de</strong> divisies dit op zeer verschillen<strong>de</strong> wijze <strong>de</strong><strong>de</strong>n en dat erbehoefte ontstond aan een ka<strong>de</strong>r en een centraal verbin<strong>de</strong>nd on<strong>de</strong>rwerpbinnen het thema kwaliteit. Eind 2002 werd besloten dat “patiëntveiligheid”dit on<strong>de</strong>rwerp zou zijn en een strategisch thema voor het UMC Utrecht zouwor<strong>de</strong>n. Hiermee werd het UMC Utrecht <strong>de</strong> eerste Ne<strong>de</strong>rlandse <strong>zorg</strong>instellingmet een organisatiebreed patiëntveiligheidsbeleid. Het besluit vieltij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> “najaarconferentie”, een jaarlijkse bijeenkomst <strong>van</strong> <strong>de</strong> Raad <strong>van</strong>Bestuur en <strong>de</strong> divisieleiding. Daaropvolgend werd <strong>de</strong> “KerncommissiePatiëntveiligheid” samengesteld. Haar opdracht was <strong>de</strong> Raad <strong>van</strong> Bestuur teadviseren hoe patiëntveiligheid als strategisch thema kon wor<strong>de</strong>n vormgegeven.In <strong>de</strong> zomer <strong>van</strong> 2003 bood <strong>de</strong>ze commissie haar advies aan aan <strong>de</strong>Raad <strong>van</strong> Bestuur (zie appendix A). Het advies was drieledig:- het opzetten <strong>van</strong> een “kwaliteitsbureau” dat <strong>de</strong> kwaliteitsme<strong>de</strong>werkers <strong>van</strong><strong>de</strong> divisies zou verbin<strong>de</strong>n en faciliterend zou zijn;- het opzetten <strong>van</strong> een “project patiëntveiligheid” dat top-down zou wor<strong>de</strong>naangestuurd <strong>van</strong>uit het directoraat Raad <strong>van</strong> Bestuur;- het samenstellen <strong>van</strong> een “adviescommissie kwaliteit patiënten<strong>zorg</strong>” dateen zwaar bemenste commissie zou wor<strong>de</strong>n die <strong>de</strong> Raad <strong>van</strong> Bestuur <strong>van</strong>advies dien<strong>de</strong> over hoe kwaliteit en patiëntveiligheid vorm kon krijgen.Het project patiëntveiligheid liep <strong>van</strong> eind 2003 tot eind 2006. Het projectwerd getrokken door een staflid <strong>van</strong> <strong>de</strong> Raad <strong>van</strong> Bestuur. De doelstelling<strong>van</strong> het project was om het voor het UMC Utrecht mogelijk te maken een22Hoofdstuk 2 | Methodologie