Rapport Patiëntveiligheid, de rol van de bestuurder - Veilige zorg ...
Rapport Patiëntveiligheid, de rol van de bestuurder - Veilige zorg ... Rapport Patiëntveiligheid, de rol van de bestuurder - Veilige zorg ...
nen met verbeteren? Waar haalt hij de tijd en middelen vandaan om ermeeaan de slag te gaan? Het valt te verwachten dat dit demotiverend werkt enweerstand zal oproepen jegens het SIRE rapport en wellicht de methode opzich.Incidentanalyse is bedreigendSIRE vergroot de kwetsbaarheidEenmaal ingezet, vergroot SIRE de zichtbaarheid van onveiligheid door desystematische analyse van datgene wat er misging. Dit maakt SIRE potentieelbedreigend voor de medewerkers en de organisatie, omdat van beiden dekwetsbaarheid en feilbaarheid beter zichtbaar worden. Het is waarschijnlijkdat de weerstand tegen SIRE groter zal zijn naarmate de organisatie mindergewend is om open te zijn over fouten.Professionals worden afhankelijk van de SIRE onderzoekersIncidentanalyse kan voor de medewerkers die bij het incident betrokkenwaren een pijnlijk proces zijn. Minutieus worden beslissingen en handelingenvoorafgaand aan een incident in kaart gebracht en door vreemde ogenbekeken. Er moet verantwoording worden afgelegd aan derden. Dit dwingttot introspectie van de professional die bij het incident betrokken was.Bovendien kan deze het als een motie van wantrouwen ervaren dat anderenhet incident onderzoeken waar hij bij betrokken was. Het suggereert dat deprofessional daar zelf onvoldoende toe in staat zou zijn. Dit maakt de professionalafhankelijk van het oordeel van een ander over zijn werk en dat isbedreigend.Analyse voedt angst voor schuldvraagZoals eerder benoemd speelt de schuldvraag na een incident vaak ook eengrote rol. Dit neemt toe naarmate de uitkomst van het incident ernstiger is.Wanneer derden het incident onderzoeken speelt bij de betrokkenen ook devraag in hoeverre er schuldigen zullen worden aangewezen. Wanneer ditleidt tot een gevoel van wantrouwen jegens de SIRE onderzoekers of het doelvan het onderzoek, zullen betrokkenen geneigd zijn om minder open overde omstandigheden rondom het incident te zijn. Dat geldt zelfs voor betrokkenendie zelf evident geen aandeel hebben gehad in het veroorzaken vanhet incident, zoals onderstaand voorbeeld illustreert:Een pediatrische patiënt die behandeld werd voor leukemie had een onderhoudsdoseringantibiotica voorgeschreven gekregen. Dit is standaard bij deze patiënten-Patiëntveiligheid, de rol van de bestuurder 205
groep om bacteriële infecties te voorkomen. Toen de patiënt een longontstekingontwikkelde bleek dat hij gedurende enkele maanden zijn antibiotica niet hadgekregen. Er werd een MIP melding gedaan. Volgens de melder hadden de oudersdiverse keren gevraagd of hun kind geen antibiotica moest krijgen, zonder dat diteffect had. Vanwege het feit dat er een longontsteking nodig was geweest omzichtbaar te krijgen dat de patiënt al maanden inadequaat werd behandeldbesloot de MIP tot het uitvoeren van een SIRE. De SIRE onderzoekers spraken ookde ouders om hun kant van het verhaal mee te nemen in de analyse. De eerstereactie van de ouders op de SIRE onderzoekers was wantrouwend. Niet vanuiteigenbelang, maar omdat zij bang waren dat het onderzoek betrokken artsen ofverpleegkundigen in diskrediet zouden brengen en dat wilden zij niet. Het kosttede SIRE onderzoekers enige moeite om de ouders te overtuigen dat zij er niet op uitwaren om een schuldige aan te wijzen.11SIRE voelt soms contra-intuïtief voor SIRE onderzoekersHet uitvoeren van een SIRE is complex. De onderzoeker moet zich verdiepenin een zorgproces dat hij vaak niet kent en tegelijkertijd steeds de focusverleggen van “schulddenken” naar “systeemdenken”. Het laten uitvoerenvan SIRE’s door professionals zelf voegt een extra dimensie toe aan dezecomplexiteit: de emotionele beladenheid rondom onderzoek doen naar hethandelen van eigen collega’s. Voor de professionals die het SIRE onderzoekuitvoeren kan de methode leiden tot onprettige situaties, omdat het hensoms dwingt tot gedrag dat zij niet gewoon zijn. In het algemeen is mentussen professionals in de zorg niet gewend aan het afleggen van verantwoording.Men is wel gewend om kritische vragen te stellen en bijvoorbeeldbehandelbeleid plenair te bespreken en zo nodig aan te passen, maar er iseen fijne grens waarachter sociaal ongemak op de loer ligt. Om verstoordeverhoudingen te voorkomen, wordt hier meestal niet aan getornd. Hetafnemen van een interview in de SIRE procedure houdt geen rekening metdeze grens. Voor een goed interview moet de SIRE onderzoeker doorvragen,soms voorbij de grens die als fatsoenlijk wordt beschouwd binnen de professioneleomgangsnormen. Dat is nodig om achter de basisoorzaken van hetincident te komen maar het voelt niet goed.SIRE levert gedoe opHet uitvoeren van een SIRE kost tijd. Naar aanleiding van ervaring elders ende pilot werd ingeschat dat elke SIRE ongeveer 24 mensuren zou kosten. Eenernstig incident komt altijd onverwacht en ongelegen. De SIRE onderzoekermoet dan acuut zijn werk onderbreken om de SIRE uit te voeren. Dat is nietaltijd even makkelijk, zeker niet voor zorgprofessionals die ingeroosterd206Hoofdstuk 7 | Systematische Incident Reconstructie en Evaluatie (SIRE)
- Page 156 and 157: aan de MIP de melder ontslaat van v
- Page 158 and 159: ingevoerd waardoor een ander niet e
- Page 160 and 161: woorden. De leidinggevenden hebben
- Page 162 and 163: eerste melder de correspondentie va
- Page 164 and 165: domeinnamen met het woord “patië
- Page 166 and 167: had ongeveer 60 afdelingen en het z
- Page 168 and 169: veilig meldsysteem geen afbreuk doe
- Page 170 and 171: het functioneren van de MIP en daar
- Page 172 and 173: meldingen door artsen toenam. Een a
- Page 174 and 175: Vragenlijst zette aan tot denkenVoo
- Page 176 and 177: Bemensing en herkenbaarheid MIPMIP
- Page 178 and 179: Begrippenkader kerncommissie:Veilig
- Page 180 and 181: het bestraffen van de betrokken med
- Page 182 and 183: Tabel 3: Gebruikte strategieën om
- Page 184 and 185: Belemmerende factorenAls voorbeeldf
- Page 186 and 187: van de MIP commissie aan het woord
- Page 188 and 189: leiding vrijheidsgraden waardoor de
- Page 190 and 191: Gevoel van urgentie op niveau melde
- Page 192 and 193: edelijk termijn tot een uitkomst te
- Page 194 and 195: Noten bij hoofdstuk 61 | UMC Utrech
- Page 196: Patiëntveiligheid, de rol van de b
- Page 199 and 200: 1 INLEIDINGToelichting hoofdstukIn
- Page 201 and 202: kunnen leiden tot schade. Ook kunne
- Page 203 and 204: eigen handelen en heeft dit niet in
- Page 205: patiënt gaf zelf niet aan dat dit
- Page 209 and 210: 3 DE IMPLEMENTATIE VAN SIREDe imple
- Page 211 and 212: medisch specialist, 7 verpleegkundi
- Page 213 and 214: dat ze de centrale ondersteuning er
- Page 215 and 216: 2 Informatie ordenenDe onderzoeker
- Page 217 and 218: Het omgaan met de aanbevelingenHet
- Page 219 and 220: Bestuur kon professionals niet dwin
- Page 221 and 222: In april 2007 kwam de eerste editie
- Page 223 and 224: esloot dat zij zouden adviseren om
- Page 225 and 226: vonden. De meeste medewerkers gaven
- Page 227 and 228: Structuur rapportage gaf ruimte voo
- Page 229 and 230: De aandacht voor incidentanalyse is
- Page 231 and 232: Belemmerende factorenDe methode wor
- Page 233 and 234: Elk deeltraject kende een eigen pro
- Page 235 and 236: Kerncommissie, de MIP, de SIRE onde
- Page 237 and 238: Deelname was veiligBescherming van
- Page 239 and 240: prikkelend voor de deelnemers en ve
- Page 241 and 242: Noten bij hoofdstuk 71 | Bagian JP,
- Page 244 and 245: 8Hoofdstuk 8Scenario Analyse vanFaa
- Page 246 and 247: Bij de ontwikkeling van het project
- Page 248 and 249: 2 WAAROM HET INGEWIKKELD ISInleidin
- Page 250 and 251: apport krijgt kan zich verplicht vo
- Page 252 and 253: of dat ze onhaalbaar zijn (bijvoorb
- Page 254 and 255: werk zo goed mogelijk doen maar er
nen met verbeteren? Waar haalt hij <strong>de</strong> tijd en mid<strong>de</strong>len <strong>van</strong>daan om ermeeaan <strong>de</strong> slag te gaan? Het valt te verwachten dat dit <strong>de</strong>motiverend werkt enweerstand zal oproepen jegens het SIRE rapport en wellicht <strong>de</strong> metho<strong>de</strong> opzich.Inci<strong>de</strong>ntanalyse is bedreigendSIRE vergroot <strong>de</strong> kwetsbaarheidEenmaal ingezet, vergroot SIRE <strong>de</strong> zichtbaarheid <strong>van</strong> onveiligheid door <strong>de</strong>systematische analyse <strong>van</strong> datgene wat er misging. Dit maakt SIRE potentieelbedreigend voor <strong>de</strong> me<strong>de</strong>werkers en <strong>de</strong> organisatie, omdat <strong>van</strong> bei<strong>de</strong>n <strong>de</strong>kwetsbaarheid en feilbaarheid beter zichtbaar wor<strong>de</strong>n. Het is waarschijnlijkdat <strong>de</strong> weerstand tegen SIRE groter zal zijn naarmate <strong>de</strong> organisatie min<strong>de</strong>rgewend is om open te zijn over fouten.Professionals wor<strong>de</strong>n afhankelijk <strong>van</strong> <strong>de</strong> SIRE on<strong>de</strong>rzoekersInci<strong>de</strong>ntanalyse kan voor <strong>de</strong> me<strong>de</strong>werkers die bij het inci<strong>de</strong>nt betrokkenwaren een pijnlijk proces zijn. Minutieus wor<strong>de</strong>n beslissingen en han<strong>de</strong>lingenvoorafgaand aan een inci<strong>de</strong>nt in kaart gebracht en door vreem<strong>de</strong> ogenbekeken. Er moet verantwoording wor<strong>de</strong>n afgelegd aan <strong>de</strong>r<strong>de</strong>n. Dit dwingttot introspectie <strong>van</strong> <strong>de</strong> professional die bij het inci<strong>de</strong>nt betrokken was.Bovendien kan <strong>de</strong>ze het als een motie <strong>van</strong> wantrouwen ervaren dat an<strong>de</strong>renhet inci<strong>de</strong>nt on<strong>de</strong>rzoeken waar hij bij betrokken was. Het suggereert dat <strong>de</strong>professional daar zelf onvoldoen<strong>de</strong> toe in staat zou zijn. Dit maakt <strong>de</strong> professionalafhankelijk <strong>van</strong> het oor<strong>de</strong>el <strong>van</strong> een an<strong>de</strong>r over zijn werk en dat isbedreigend.Analyse voedt angst voor schuldvraagZoals eer<strong>de</strong>r benoemd speelt <strong>de</strong> schuldvraag na een inci<strong>de</strong>nt vaak ook eengrote <strong>rol</strong>. Dit neemt toe naarmate <strong>de</strong> uitkomst <strong>van</strong> het inci<strong>de</strong>nt ernstiger is.Wanneer <strong>de</strong>r<strong>de</strong>n het inci<strong>de</strong>nt on<strong>de</strong>rzoeken speelt bij <strong>de</strong> betrokkenen ook <strong>de</strong>vraag in hoeverre er schuldigen zullen wor<strong>de</strong>n aangewezen. Wanneer ditleidt tot een gevoel <strong>van</strong> wantrouwen jegens <strong>de</strong> SIRE on<strong>de</strong>rzoekers of het doel<strong>van</strong> het on<strong>de</strong>rzoek, zullen betrokkenen geneigd zijn om min<strong>de</strong>r open over<strong>de</strong> omstandighe<strong>de</strong>n rondom het inci<strong>de</strong>nt te zijn. Dat geldt zelfs voor betrokkenendie zelf evi<strong>de</strong>nt geen aan<strong>de</strong>el hebben gehad in het veroorzaken <strong>van</strong>het inci<strong>de</strong>nt, zoals on<strong>de</strong>rstaand voorbeeld illustreert:Een pediatrische patiënt die behan<strong>de</strong>ld werd voor leukemie had een on<strong>de</strong>rhoudsdoseringantibiotica voorgeschreven gekregen. Dit is standaard bij <strong>de</strong>ze patiënten-Patiëntveiligheid, <strong>de</strong> <strong>rol</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> bestuur<strong>de</strong>r 205