Rapport Patiëntveiligheid, de rol van de bestuurder - Veilige zorg ...

aan de MIP de melder ontslaat van verdere verantwoordelijkheid. Zo kan hetgebeuren dat een medewerker, om welke reden dan ook, een probleem “overde schutting” gooit, door het aan de MIP te melden en er vervolgens zelfniets meer mee doet.Het melden van een incident heeft iets tegennatuurlijksIncident melden is zinloos, omslachtig en onveiligDe indruk bestond binnen het UMC Utrecht dat de onderrapportage metname te wijten was aan drie oorzaken: men vond het zinloos om te meldenwant er gebeurde toch niets mee, men vond het omslachtig om te melden(het kost teveel tijd), of men was bang dat melden negatieve gevolgen voor demelder kon hebben. Deze drie factoren werden in 1995 ook in Amerikaansonderzoek genoemd als oorzaken van onderrapportage. Vanuit het perspectiefvan de melder kunnen dit drie valide redenen zijn om een incident niette melden.56Melden is bedreigendDe MIP functioneert bij gratie van de medewerkers die incidenten aan deMIP melden. Incidenten vinden het vaakst plaats op de meest kwetsbaredelen van het proces. Een van de meest kwetsbare delen is de directe interactietussen zorgverlener en patiënt omdat er dan vaak geen barrières meerzijn om te voorkomen dat fouten leiden tot een incident. Dit deel van hetproces vormt echter ook de kern van het professioneel handelen. Hier eenmelding over maken betekent dat men moet melden dat men zelf een foutheeft gemaakt, of dat een collega een fout heeft gemaakt. Het eerste ismoeilijk omdat dat zelfreflectie vereist, het lef om zich kwetsbaar op testellen maar ook inzicht dat het delen van de ervaring nuttig is. Het tweedewordt vaak gezien als “klikken”.Angst voor juridische gevolgenDe angst voor juridische gevolgen kan ook een rol spelen bij de keuze omeen incident niet te melden. In een kleine steekproef in 2007 van 20 medischspecialisten binnen het UMC Utrecht, bleek 50% te denken datopenheid over incidenten negatieve juridische gevolgen kon hebben. Het iseen hardnekkig misverstand dat openheid niet mag van de schadeverzekeraar,en dat openheid de kans op claims door patiënten vergroot. Dat komtdeels door de polisvoorwaarden van aansprakelijkheidsverzekeraars. In 2003luidde een standaardvoorwaarde uit de polis als volgt: “De verzekerde isverplicht (...) zich te onthouden van iedere erkenning van schuld of aanspra-Patiëntveiligheid, de rol van de bestuurder 155