Rapport Patiëntveiligheid, de rol van de bestuurder - Veilige zorg ...

terwijl een chronisch zieke patiënt juist kan genieten van de lichamelijkefuncties die hem nog resten en de behandeling beschouwt als een zegen diedit mogelijk maakt. De context waarin een patiënt zich bevindt, zoals zijnachtergrond en eerdere ervaringen, beïnvloeden de trade-off die hij maakt endaarmee zijn beoordeling van de kwaliteit van zorg.Er is ook een verschil in context tussen het individu en de maatschappij.Voor een individu is de kundigheid van de directe zorgverlener van belangvoor de kwaliteit van zorg, voor de maatschappij is het voor de kwaliteit vanzorg van belang om voldoende kundige zorgverleners te hebben. Een patiëntdie aan zijn oor wordt geopereerd, wil een kundige KNO arts. Maar omkundig te worden, moet elke KNO arts door een leercurve. De eerste patiëntendie hij opereert krijgen kwalitatief minder goede zorg dan de patiëntendie hij na enkele jaren ervaring opereert. Vanuit de context van de maatschappijis het voor de kwaliteit van zorg essentieel dat er patiënten als eerstegeopereerd worden, omdat er anders over enkele decennia geen kundigeKNO artsen meer zullen zijn. Vanuit de context van de individuele patiënt ishet echter ongunstig om als eerste patiënt door een KNO arts in opleidinggeopereerd te worden. De patiënt zal erkennen dat het belangrijk is om KNOartsen op te leiden, “maar niet ten kosten van mijn gezondheid”. Het verschilin context beïnvloedt de trade-off die gemaakt wordt tussen het belang vande individuele patiënt versus het belang van de maatschappij.Kwaliteit is dynamischDe interpretatie van de waarden en de trade-off tussen de waarden zijndynamisch. Ze kunnen niet alleen per persoon en per context verschillen, zeworden beïnvloed door ontwikkelingen in de tijd. Door externe veranderingenof nieuwe kennis neemt het belang van de ene waarde toe ten opzichtevan het belang van de andere waarde. In de eerste alinea van dit hoofdstukwerd al beschreven hoe er in de loop van de tijd steeds meer waarden werdentoegekend aan het begrip “kwaliteit van zorg”. In het begin van de vorigeeeuw was de voornaamste waarde de professionele competentie van dezorgverlener. In de jaren twintig van die eeuw voegde de Amerikaanse artsErnest Avery Codman hier “resultaat” aan toe als waarde waarmee dekwaliteit kon worden bepaald. Dit viel niet goed. Codman werd ontslagenvanwege deze “traitorous views”. Veertig jaar later was het algemeen geaccepteerddat het resultaat van de zorg van belang was voor het beoordelenvan de kwaliteit van zorg. In de jaren tachtig werd de waarde “efficiëntie”toegevoegd aan de beoordeling van kwaliteit van zorg, mede vanwege de30Patiëntveiligheid, de rol van de bestuurder 121