Downloads - CAD Magazine

Opiniearchitectengen. Ten laatste zijn veel van de beschrevenonderdelen op maat van hetproject gemaakt en dus uniek. Met anderewoorden: projecten in deAutomotive- en Luchtvaartindustrie enprojecten in de Bouwwereld kunnenhaast niet vérder uit elkaar liggen.Herziening ontwerpmethodesAuteurs zoals Stephan Kieran en JamesTimberlake zijn er van overtuigd dathet ontwerpwerk industrieel kan wordengestroomlijnd. In RefabricatingArchitecture breken ze een lans voor deherziening van de bestaande ontwerpenbouwmethodes ten voordele vaneen industriële benadering. Hun conclusieis dat de methodes van de automotive-en luchtvaartindustrie niet alleenperfect te integreren zijn in debouwpraktijk, maar dat ze ook geldbesparendwerken. Hierbij verliezen zeechter enkele belangrijke aspecten uithet oog – misschien doelbewust? Zowordt de hoge kosten van kleine oplagesin een industrieel productiesysteemvolledig genegeerd. Ook de prijs vanproductiefaciliteiten en materiaaltransportwordt niet meegerekend.Bovendien lijden hun analyses duidelijkonder modernistische vooroordelenover wat architectuur zou moeten zijn.Hun bevindingen zijn dus in het bestegeval alleen van toepassing op een zeerbeperkt segment van de architectuurpraktijk.Eén punt staat vast: voor een bouwkundigevorm van BIM kunnen we onsniet baseren op andere industrieën. Deefficiëntie uit de automotive- en luchtvaartindustrieis niet rechtstreeks vertaalbaarnaar de bouwwereld. We hebbendus een andere invulling van hetBIM-begrip nodig.BIM: de klok en de klepelOnder architecten heerst verwarringover BIM. Deze onzekerheid is gedeeltelijkte verklaren door het feit dat éénvlag eigenlijk twee totaal verschillendeladingen dekt. Aan de ene kant staatBIM voor een bepaalde modelleer- entekenmethode. Deze eerste vorm vanBIM noemen we hier verder ‘Ontwerp-BIM’. Aan de andere kant staat BIMvoor het efficiënter communiceren tussende partners in het bouwproces.Deze tweede vorm van BIM duiden wein de rest van dit artikel aan als‘Uitwisselings-BIM’. Beide vormenvan BIM hebben elk hun eigen achtergronden elk hun eigen reden van bestaan.Uitwisselings-BIM is een methode omde efficiëntie van het bouwproces tevergroten. Hier wordt van de premisseuitgegaan dat een gestroomlijnde informatie-uitwisselingtussen bouwpartnerstot lagere bouwkosten leidt. In de hedendaagseBIM-praktijk vertaalt ditconcept zich vaak in een objectgebaseerdebeschrijving van het gebouw.Met Uitwisselings-BIM wordt inderdaadgeld bespaard – maar het is nietduidelijk of die besparing ook voor architecteniets oplevert. Een recent studierapportvan het AmerikaanseNational Institute of Standards andTechnology (NIST) vat de besparingenper groep samen: (1) gebouweigenaars:$10,65 miljoen; (2) onderaannemers:$2,2 miljoen; (3) hoofdaannemers:$1,8 miljoen; (4) architecten en ingenieurs:$1,17 miljoen.Deze cijfers maken twee zaken duidelijk.Ten eerste zijn de mogelijke besparingenvoor de eigenaar vrij groot.De druk vanuit deze partij op de bouwpartnersom mee te doen in het BIMgebruikis dus op z’n zachtst gezegdvrij groot.Ten tweede zijn de besparingen voorarchitecten en ingenieurs het kleinst.Nochtans zijn zij cruciaal voor het welslagenvan de hele BIM-onderneming.Architecten en ingenieurs vormen namelijkde eerste schakel van elk bouwproject.Gaat er bij het architectenwerkiets mis, dan lijdt de hele BIM-kettingdaar onder. Architecten moeten dus extrainvesteren om de kwaliteit van hunBIM-bijdrage te kunnen garanderen.Weegt die investering in verbeterdecommunicatie op tegen de gerealiseerdebesparing? Worden architecten daarextra voor gecompenseerd? Deze vraagis nog door geen enkel onderzoeksrapportbevestigend beantwoord.Teken het slechts één keerOntwerp-BIM heeft een heel andereachtergrond dan Uitwisselings-BIM.Ontwerp-BIM is een extrapolatie vande eerste regel van CAD: ‘teken hetslechts één keer’. Bij Ontwerp-BIMwordt een 2D/3D-model opgebouwdvolgens een object-gebaseerde methode.Vaak voorkomende gebouwdelenzoals muren, deuren, kozijnen, daken,en trappen worden geplaatst als ‘intelligente’objecten met specifieke eigenschappen,en niet als ‘domme’ geometrie.De tekeningen – plannen, gevels,doorsneden – worden afgeleid van deverschillende zichten op dit geïntegreerde2D/3D-model.Het voordeel van Ontwerp-BIM is dataanpassingen van het gebouwmodel altijdin alle zichten zichtbaar zijn. Decoördinatie van de verschillende (uitslag)tekeningenverloopt dus veel vlotter.Nog een voordeel is dat de modelonderdelenook niet-grafische eigenschappenkunnen hebben, zoals aantallen,akoestische isolatiewaarde of projectplanningsinformatie.Ontwerp-BIM heeft echter ook nadelen.BIM-gebaseerde CAD-programma’sweten slechts zelden hoe gebouwonderdelen– of gebouwen in het algemeen– op elkaar aansluiten. In de uitslagtekeningenverschijnt alleen datgenewat we ook echt gemodelleerd ofgespecifieerd hebben. Bovendien iseen BIM-pakket niet vooruitziend, enkan het dus niet anticiperen op de complexiteitvan bepaalde detailoplossingen.Ontwerp-BIM is gebaseerd op de ideedat het efficiënter is de dingen te modellerendan ze te tekenen. Is de vormvolledig in 3D gemodelleerd, dan kanBIM-software er zowel de overzichtsalsdetailplannen van afleiden. De stapnaar projectplanning en naar bestekkenen staten van hoeveelheid is voor eenBIM-programma dan bijna vanzelfsprekend.Tekenen vs modellerenDe praktijk bewijst echter dat het nietaltijd efficiënt is alles in 3D te modelleren.Tekenen gaat soms sneller gaatCADMagazine September 2006-6 37