- - - ------ ------------------------------------------ --- - - --- -22Schutzman Wider 1967,151.Wanneer we de personen die tussen20Idem, Reactie College van B&W23Poeze 1986, 288.1951 en 1960 uit Nieuw Guinea kwamenerbij tellen, komen we uit opDen Haag aan minister Binne<strong>nl</strong>andseZaken. 12 augustus 1952.24Idem, 329.25Idem, 262, 313-3"4.26Idem, 315.27Interview met M. van Opstal-Kajat op14 januari 1998.28Vergelijk de opmerking hierover inhet hoofdstuk over de Chinezen metbetrekking tot restaurant Het VerreOosten.29Versteeg 1994.66.000 personen.6Daarbij moeten we wel bedenken datzich onder deze groep ook bijvoorbeeldMolukkers en Indonesiërs bevonden.Voor Den Haag is hun aandeelwaarschij<strong>nl</strong>ijk relatief klein.7In Den Haag woonden in december199711.660 personen van de eerste en12.255 personen van de tweede Indischegeneratie; voor Amsterdam warende cijfers respectievelijk 11.275 en18A85. Ontleend aan: Maandstatistiekvan de bevolking, CBS , jrg. 45 (december1997),93,95,102 en 104. Deze cijferszijn van december 1997; in de in21Idem , Nota Volkshuisvesting, 14 maart1957·22In 1959 lag 65 procent van de nieuwe93 woningen voor repatrianten inBouwlust en Morgenstond; in 1961was dit percentage op 55 woningen34 procent. SSA gemeente Den Haag,archiefnummer 1.778.545 (wo),dossier 3296.23Het Binnenhof, 13 november 1957.24Inclusief de mensen uit NieuwGuinea. 's-Gravenhage, 18de jrg., nr. 1(januari 1963), staat IV.INDI SCHE NEDERLANDERSIZie over dit beeld De Indische Verlofganger,Ilde jrg., nr. 18 (2 decemberleiding zijn de cijfers van december1996 gebruikt;8Haagsche Courant, 25 april 1998,bijlage B3.25Cottaar en Willems 1984, 119-122;Handelingel1lO maart 1958, 123.26Handelingen van de gemeenteraadvan 's-Gravenhage, 10 maart 1958,115,1932),300-302.Het meest recente overzichtswerk123.2Tussen 1945 en 1980 migreerden ongeveer300.000 Nederlanders uit hetvoormalig Nederlands-Indië, Indonesiëen Nieuw-Guinea naar Nederland.Een onbekend aantal van hen repatrieerdenaar hun geboorteland. Hetover de geschiedenis van IndischeNederlanders is: Wi1lems e.a. 1997.10Prins 1997, 9·11En natuurlijk ook een beperkt aantalIndonesische studenten en bedienden.27Dossier 5981' Afdeling Wederopbouwen Volkshuivesting aan B&W 11 december1957.28A RA, Archief CCKP, inv.nr 282; SSADen Haag, wo, archiefnummerleeuwendeel echter bestond uit Nederlandersdie in Indië waren geboren.Voor het gemak duiden wij de gehele12Metdankaan H.W. van den Doel vande Rijksuniversiteit Leiden, die mij1.778.545, dossier 3296.29Interview met A.}. de Rijk in apri lcategorie hier als 'Indische Nederlanders'of'lndische repatrianten' aan. InWillems en Lucassen 1994 wordt dieperop deze materie ingegaan.3}anse 1961, 32.deze informatie verschafte.13PoezeI986,86.14In 1933 verhuisden winkel en restaurantnaar de Kneuterdijk 18a.1998.30Interview met G. Coorenengel op14 januari 1998. We kwamen haar aleerder tegen als eigenaresse van restaurantSoeboer.4'Haagse migratie met het buite<strong>nl</strong>and inde jaren 1951 tot en met 1960', 's-Gravenhage,18de jrg., nr. I (januari 1963)staat IV; SSA gemeente Den Haag,wo, Archiefnummer 1.778.534, dos15HGA, OV3, reclame nr. 73 1.16Indië in Den Haag 1982, 15.1 7Interview met H. Meijer en P. Meijer3 1Interview met G. Günther-ButtersRuben op 8 december 1997.32Handelingen, 17 januari 1952, 126, 130,276,286.sier 5987, Commissie van toezicht ophet gemeentelijk bureau voor de huisvestingaanB&W, l2juli 1952; MWV,Maidman op 7 en 11 november 1996.18SSA gemeente Den Haag, Archief33Handelingen, 19 januari 1952, 214.C.H.P.W. van den Oever was wetArchiefnr. 1. 842.917, dossier 440, AfdelingWederopbouw en Volkshuisvestingaan B&W, 11 december 1957.De mensen die ná '960 uit Indonesiënummer 1.778.534 (wo), Dossier5981' Huisvesting gerepatrieerden"949-1958, Commissie van Toezichtop het Gemeentelijk Bureau voor dehouder voor de PvdA.34Haagsche Courant, 4 februari 1958 en20 februari 1958; LibelIe, 25ste jrg.,(spijtoptanten) en Nieuw-GuineaHuisvesting aan B&W, 16 decembernr. 13, 29 maart 1958.196kwamen zijn hier niet meegeteld.1949·19Idem, B&W Den Haagaan GedeputeerdeStaten Zuid-Holland, 29 augustus1950.35LibelIe, 25ste jrg., nr. 13 , 29 maart"958.36Daum 1963 (1888),9.
- - -- - - ----- --------19737Cottaar en Willems 1984, 127-13°. Deinformatie over de ongeregeldheden isverder ontleend aan: Haagsche Courantvan 12, 13, 14 en 16 mei 1958; SSAgemeente Den Haag, nr. 1.754.3,Dossier ABZ 15358.38SSA gemeente Den Haag, Archiefnr.1.754.3, dossier ABZ 15358, Hoofdcommissarisvan Politie (J.H .A.K. Gualthérievan Weeze!) aan burgemeester(Kolfschoten) 21 juni 1958.39SSA gemeente Den Haag, Archiefnr.1.754.3, dossier ABZ 15358, Wnd.Hoofdcommissaris van Politie aan deburgemeester, 22 mei 1958.40SSA gemeente Den Haag, Archiefnr.1.754.3, dossier ABZ 15358, Rapporthoofdagenten van gemeentepolitie,F. van Wetten en c.P. Dekker, 20 mei1958.41Ontleend aan: De Plu 1997. Voor meerinformatie zie ook Van der Velde 1998.42Voor een volledig overzicht van degeschiedenis van de Indo-rock zie:Mutsaers 1989.43Idem,12.44Een biografische introductie rot zij<strong>nl</strong>even en werk is Paas man e.a. 1994·Hierin ook een bibliografie van zijnromans, verhalen, gedichten en bundelingenvan journalistieke stukken.4SHet heeft deze bekendste NederlandsIndische schrijver vier jaar soebattenmet de Nederlandse autoriteiten gekostom toestemming voor hem enzijn gezin te krijgen om naar het landvan zijn vader te repatriëren. Zie Tinnemansen Van Winckelmann 1997,59-63.46Robinson z.j., 20.47Ontleend aan Janse 1961, 33 .48Tong Tong, 3de jrg. nr. 5, 15 september1958.49Tong Tong, 3de jrg. nr. 8, 30 oktober1958 .soInformatie over de Indische cabaretavondenis ontleend aan het CCKParchief,inv. nr. 84 in het AlgemeenRijksarchief. Met dank aan Wim Willems,die dit materiaal ter beschikkingstelde. Tjalie Robinson fungeerde indit verband als bestuurslid van OnzeBrug en de Bond van Oud-Steurtjesen werkte samen met het cc KP.51Slootweg 1988.52Interview met L. Ducelle op 6 juli 1998.53Ontleend aan een interview vanS. Boon met haar moeder E. Oerksenin januari/maart 1995 (gepubliceerdop Internet).S4Ontleend aan de Handelingen van deTweede Kamer, Deel 111, Zitting 1954-55, 33e verg., 16 december 1954· Hetvoorstel kwam van Kamerlid Van deWetering.ssGing het aanvankelijk om ongeveer650 leden, in 1962 was dit aantal reedsteruggelopen tot 200. Ontleend aan dein eigen beheer uitgegeven brochureStichting Protestants Indisch GeestelijkLeven, 1952-1962.56De gegevens over ds. Haasen zijn ontleendaan de stukken over en van hemin de 's-Gravenhaagse Kerkbode,waarvan de jaargangen 1951 t/m 1960zijn doorgenomen. Met dank aan WimWillems voor het afstaan van dit onderzoeksmateriaal.57Met zijn predikingen volgde hij eenrouleersysteem: de eerste zondag in deNieuwe Kerk aan het Spui, de tweedezondag in de Regentessekerk, de derdezondag in de Willemskerk en de vierdezondag in de Bethlehemkerk. Ontleendaan een interview dat WimWillems op 2juli 1998 had metA. Emanuel, die in de jaren vijftigverscheidene diensten van Haasenbijwoonde.S8Ibidem.S9's-Gravenhaagse Kerkbode (7 juli1956),8.60Interview met P. Meijer-Maidman.SURINAMERSZie: Tornij 1975, 29; Bloemberg 1995,4 6.2Martens en Verwey 1997, 10. De Surinamersmaken 9,2 procent van deHaagse bevolking uit.De gegevens over Sunkar zijn voornamelijkontleend aan Kagie 1989,49-50. Sunkar was in Paramaribo geborenop 4 november 1902 en zou al in1917 naar Nederland zijn gekomen. Uithet bevolkingsregister van Den Haagblijkt dat hij zich daar in 1933 vestigdeaan de Hoefkade en vervolgens in deElandstraat en de Wagenstraat.4Ontleend aan Kagie 1989, 49-5°, dieciteert uit een interview dat Elsevierin 1970 had met Jimmy van der Lak.In het BR zien we dat hij in 1921 in deAlexanderkazerne werd ingeschreven.In 1922 verhuisde hij naar de Jan vanHoutstraat en vervolgens naar dePerponcherstraat.6Ontleend aan Oostindie 1986, 91.Kagie 1989, 56.Op 1 juni 1933 werd hij weer in hetbevolkingsregister van Den Haag ingeschreven,eerst in de Maetsuyckerstraat.Vanaf 1933 woonde het gezin,dat inmiddels met vier kinderen wasuitgebreid, in de Joh. Camphuijsstraat.Ontleend aan Kagie 1989, 56-61; zieook Oostindie 1986, 67-76, 91.9Advertentie afgedrukt bij Kagie 1989,45·10Kagie 1989, 46-47, 85.11Weltak 199°, 88.12Idem, 85.13Oppeneer 1995. Kid Dynamite kwameind 1937 naar Den Haag om te trouwenmet de Haagse Louise BeIderbos.Hij woonde op het Kaapseplein en inde Torenstraat. Begin 1943 verhuisdehij naar Amsterdam, waar hij zijntweede vrouw ontmoette. Hij kwamin 1963 bij een auto-ongeluk om hetleven.14Idem, 23.
- Page 1:
VlC.,-.::JPJ3re..,lilH. Ganpatin de
- Page 7 and 8:
nen; toen kon de reis naar Nederlan
- Page 10 and 11:
~ Mw. Mangal kwam in '96,naar Den H
- Page 14 and 15:
voor dat iemand ingezeept onder de
- Page 16 and 17:
127Sillevoldt die hem op weg hielp
- Page 18 and 19:
- - - -- -- - - - -zonder pardon na
- Page 20:
Toen Sonnylall Bisoendial(uiterst l
- Page 23 and 24:
1,--I134De invloed van de zwarte Am
- Page 26 and 27:
..,0-(1)-.CL(1)..,lilR. Zannoni, 21
- Page 28 and 29:
De Italianen vanVredestein op de Ho
- Page 30 and 31:
~ De eerste zes jaar in DenHaag woo
- Page 32: kosthuizen terecht zijn gekomen. Ve
- Page 35 and 36: ...,c::rrec....re...,VI146neelsblad
- Page 38 and 39: Mevrouw Dokumacisamen met haar zoon
- Page 40 and 41: ~------------- ---------- --• Na
- Page 42 and 43: van Nederland verrees. Tot in de ja
- Page 44 and 45: Kerstfeest vierden deJoegoslaven in
- Page 48: Een veilig heenkomen
- Page 51 and 52: De familie Evrardverhuisde eind '9'
- Page 53 and 54: 1655 zusters hun intrek. Een van de
- Page 55 and 56: -'.,Op het plein voor hetKurhaus be
- Page 57: -- --~-~~~~~-De Galicisch Joodsesch
- Page 60 and 61: ------- - --Van vakantie tot perman
- Page 62 and 63: CDCDC1Q~::::JQ...CDCD::::J174famili
- Page 64 and 65: ([)([)OQ([)([)
- Page 66 and 67: gelezen, eindigend met de woorden:
- Page 68 and 69: Mislukte Hongaarse opstand181Het is
- Page 70: 183derschatten bevolkingsgroei - ve
- Page 75 and 76: ken toen dat nog kon. En musea, ik
- Page 77 and 78: 191noemen die hen waren voorgegaan.
- Page 79 and 80: - ~-- ------ -~---den met formulier
- Page 81: - ~~~--- ~~~~- --- - -~~~10Melssen-
- Page 85 and 86: 199GASTARBEIDERSInterview met J. Wo
- Page 87 and 88: S IDe informatie over de Hongaarsev
- Page 89 and 90: 203Oostindie, Gert, In het land van
- Page 91 and 92: Günther-Burters Ruben, Grace • 9
- Page 93 and 94: 207Honthorststraat . 46Hooftskade .
- Page 96: Dit is een boek over de lotgevallen