Vl lil - Vijfeeuwenmigratie.nl

Mislukte Hongaarse opstand181Het is eind oktober 1956 als de Hongaren in opstandkomen tegen het communistische bewind.51 In het Westen ontstaan spontane actiesom geld in te zamelen en het Rode Kruis maaktzich op voor de eerste hulpverlening: het verstrekkenvan voedsel en medicijnen. In Nederlandwordt op 3 november het Nationaal ComitéHulpverlening Hongaarse Volk 52 opgerichtom de verschillende acties te coördineren.Maar voor het bieden van hulp in Hongarijeis het dan al te laat. Het Kremlin staat eenonafhankelijk, democratisch Hongarije niet toeen in de nacht van drie op vier november makenRussische troepen een einde aan de kortdaarvoor hervonden vrijheid. De uittocht vanduizenden Hongaren begint. Eén van hen is de22-jarige György Habetler.Toen de opstand uitbrak, was ik dienstplichtig.Ik zat bij de Militaire Politie, maar woondenog gewoon bij mijn ouders. Op straat zagik de lijken van jongens liggen die ik kendeuit de kazerne. De Militaire Politie was natuurlijknet zoiets als de ss of de KGB. Ikbesloot niet af te wachten. Toen de RussenBoedapest hadden omsingeld, zijn we metz'n zevenen vertrokken. We kwamen aanvlak over de Oostenrijkse grens. In de buurtvan Wiener N eustadt zijn we in een leegstaandekazerne opgevangen. 53De familie Sóvári ging al sinds het einde van deEerste Wereldoorlog gebukt onder het communistischeregime. Zo ontnamen de communistenvader Sóvári zijn bedrijf, dat hij pas veleprocessen later weer in eigendom terugkreeg.Gyula Sóvári was 14 jaar toen hij bij zijn vaderin de zaak ging werken, een spoorwegrestaurantin een klein plaatsje aan de grens met Oostenrijk.Van leerling en gezel bracht hij het totober-kelner. In 1944 nam hij het bedrijf vanzijn vader over, waar hij dag en nacht met hethele gezin werkte. De communisten beschouwdenhem echter als een reactionair, een kapitalist.Zonder pardon werd hij begin jaren vijftiguit zijn zaak gezet en met zijn vrouw, spastischezoon en kinderjuffrouw naar een concentratiekampgebracht. Daar verbleven ze tweeen een kwart jaar, onderworpen aan een regimevan hard werken. Toen het gezin vrijkwam,bleek hun oude huis door de dorpelingen leeggeroofd.Daarom verhuisden ze naar een anderplaatsje, waar ze een kamer betrokken.Die plaats lag ongeveer twintig kilometer vande grens met Oostenrijk. We woonden er bijiemand in en ik kreeg een baan bij een oudekennis uit het restaurant in een fabriek voorlandbouwwerktuigen. In 1956 kregen we dekans om te vluchten. We zijn 's middagsmeegereden met een andere vluchteling, diehad een paard en wagen. Wat kon je meenemen?Niet meer dan wat kleding, dekens eneen kussen. De Russische tanks stonden aande grens. Ze hadden de vluchtelingen allemaaldood kunnen schieten, maar dat hebbenze niet gedaan. Wij kwamen terecht inNickelsdorf. We vluchtten met onze tweedochters. Onze oudste zoon van veertien,die spastisch was en in een tehuis zat, moestenwe achterlaten. Op aanraden van een Nederlandsevrouw die bij de Oostenrijkse televisiewerkte, zijn we naar Nederland gegaan.Later hebben we geprobeerd onze zoon hierheente krijgen, maar de Hongaarse regeringgaf geen toestemming. Ouders hoorden bijhun kinderen te blijven en niet andersom.Hij is overleden toen hij twintig was. 54