Vl lil - Vijfeeuwenmigratie.nl

Kerstfeest vierden deJoegoslaven in Den Haagop tweede kerstdag 1970in het CJ Mv-gebouw aande Prinsegracht. RechtsBoris Vukovié.[K.R. Böken ka mp, He]daan met Joegoslavische vrouwen 4S In de jarenzeventig bestond slechts tien procent van degeworven buitenlandse arbeidskrachten inNederland uit vrouwen, die overwegend afkomstigwaren uit Joegoslavië (Servië) .46 InDen Haag kwamen ze terecht bij de wasserijenDe Gekroonde Valk en Eigen Hulp, en in deverpleging. De meeste Joegoslavische vrouwenkwamen evenwel in dienst bij de sigaretten fabriekaan de Saturnusweg.In 1969 stuurde Laurens personeelschef BertHasper voor het eerst naar Joegoslavië. Na toestemmingvan het ministerie van Sociale Zakenzorgde de Nederlandse ambassade in Belgradovoor de benodigde contacten met hetarbeidsbureau in het dichtbij gelegen Sabac. Uiteen voorselectie onder zestig vrouwen warener 37 overgebleven, van wie Hasper er 23 moestselecteren. Dat deed hij door met behulp vaneen tolk korte gesprekken met de vrouwen tevoeren, vooral over hun werkervaring. 47 Zijnselectiecriteria leken op het eerste gezicht duidelijk:de leeftijd van de vrouw moest tussende eenentwintig en veertig jaar liggen, zij moestongehuwd zijn en als ze zwanger raakte zou hetcontract worden verbroken en moest ze de terugreiszelf betalen. In normale gevallen betaaldeLaurens de terugreis als de vrouw eenjaar in dienst was geweest. Toch viel moeilijk tecontroleren of de geselecteerden de waarheidspraken en in de praktijk liet een deel van devrouwen die naar Nederland vertrok haar manenjofkinderen achter. 48De eerste 23 Joegoslavische vrouwen begonnenop 10 november 1969 bij Laurens en ze voldedenzo goed dat tot 1973 jaarlijks nieuwe vrouwenwerden geworven. 49 Het bedrijf bemiddeldebij hun huisvesting; zij kregen kost eninwoning in een pension aan de Stationsweg,dat werd omgedoopt in Yugoslavenski Dom(Joegoslavisch Tehuis).50 De SBBW huurde dezetwee panden van hotel Bristol. Voor het kokenwerden twee vrouwen uit de groep aangewezen,omdat de kost die normaal op tafel kwamweinig waardering oogstte. Het pension op deStationsweg heeft zo'n drie jaar bestaan; toenwilden de meeste vrouwen weleens zelfstandigwonen. Onder de vrouwen die in 1970 m etBert Hasper naar Nederland kwamen, bevondzich Mila Markovié, zijn toekomstige vrouw.Ik kom uit Servië, uit Krajinek. Ik was 22 enmeldde me aan bij het arbeidsbureau in mijnwoonplaats, omdat ik zonder werk zat. Ik hadgeen idee hoe Nederland er uit zag, dus hetwas een hele uitdaging. Bij Laurens heb ik eenweek in de fabriek gewerkt, daarna een paarjaar in de kantine en uiteindelijk tot 1991 inhet laboratorium. Met de andere Joegoslavischevrouwen had ik nooit zoveel contact. Inhet pension was het best gezellig, je was tenslottemet landgenoten onder elkaar. Maar zeteens vijf vrouwen bij elkaar, dan krijg je gegarandeerdproblemen. 51De meeste Joegoslaven in Den Haag warenvrouwen; de mannen werkten doorgaans inRotterdam in de scheepsbouw. Boris Vukovié