Vl lil - Vijfeeuwenmigratie.nl

Mevrouw Dokumacisamen met haar zoonIsmail in het Zuiderparkvlak na haar aan komstin Nederland (1969).De kinderwagen kreegzij van een Nederlandsecollega van haar man.[Part. coll. S. Dokumaci)149zeven maanden maakte hij de overstap naarLaurens. Kennissen die daar werkten verteldenlovende verhalen over het bedrijf, dat volgenshen ook beter betaalde dan de andere Haagsefabrieken. Op 5 oktober 1965 trad Alper er indienst: 'Er werkten toen nog maar weinig Turkenbij Laurens, eigenlijk waren er in heel DenHaag nog maar weinig Turken te vinden. ' 22Seyfettin Dokumaci kwam op vergelijkbarewijze bij Laurens terecht. Hij werd geboren inGökçehuyuk op het platteland van Konya,maar het boerenbedrijf trok hem niet. In verschillendegrote steden zocht hij naar een beroepdat bij hem paste, om uiteindelijk kleermakerte worden. Toch bleef hij het gevoelhouden dat er meer mogelijk was en in 1965vertrok hij op 26 -jarige leeftijd naar Nederland,geworven door de Kabelfabriek in Delft en metWaddinxveen als zijn nieuwe woonplaats.Maar het werk beviel niet erg en kleermakerDokumaci besloot de overstap naar het kledingbedrijfGazan in Den Haag te maken. Daarheeft hij zo'n tien maanden gewerkt; wegensde verslechterende economie in 1967 moest hetbedrijf toen zo'n 80 mensen ontslaan. Een kennisvan hem werkte bij Laurens en daar kon ookDokumaci in mei van dat jaar aan de slag.Twintig jaar is hij bij Laurens gebleven en hijheeft er altijd met plezier gewerkt. De verhoudingmet zijn meerderen was goed. Bij de bedrijfsleidinggenoot hij zo veel vertrouwen, dathij als een van de weinige buitenlanders meteen bestelwagen en veel geld op zak de straat opmocht om bestellingen af te leveren.Op hun beurt brachten ook Dokumaci en AIperweer nieuwe personeelsleden aan. Zo lietDokumaci in 1969 zijn vrouw naar Nederlandkomen, waar zij tien jaar lang eveneens bij Laurensheeft gewerkt. De gezinshereniging vande familie Alper vond pas in 1978 plaats, veertienjaar nadat de kostwinner uit Turkije wasvertrokken. Twee van zijn zonen werken nogsteeds in de sigarettenfabriek, al heet die tegenwoordigRothmans en is die gevestigd in Zevenaar.Alper werd in 1979 afgekeurd, terwijl Dokumacitot 1987 bij Laurens bleef werken. Tweejaar daarvoor was hij zich, samen met zijnzoons, al bezig gaan houden met de horeca;eerst een pizzabakkerij op de Hoefkade, latermet bakkerijen en slagerijen, onder meer op dePaul Krugerlaan. Toen er tweehonderd mensenbij Laurens werden ontslagen, maakte Dokumacivan de gelegenheid gebruik om definitiefover te schakelen naar deze sector van de arbeidsmarkt.Gastarbeiderpakhu izenAlper woonde, zoals zoveel van zijn Turkse collega's,lange tijd zonder zijn gezin in Den Haagen voor zijn huisvesting was hij aangewezenop pensions of kamers. In eerste instantie wasdat een groot pension op de hoek van de Stationswegen de Van Hogendorpstraat; laterwoonde hij op kamers in de Haagsestraat, deSpinozastraat, de Laan van Meerdervoort en deVan Merlenstraat. Dokumaci kocht in 1969,toen zijn vrouw naar Nederland kwam, eenhuis in de Smitstraat; daarvóór woonde hij opkamers in de Arnhemsestraat bij de Fokkelmans,die hij als eigen familie beschouwde.Koken deed hij in de keuken van de vrouw deshuizes, maar wel met apart kookgerei, vanwegehet varkensvlees dat de familie gebruikte.Laurens bemiddelde bij huisvesting, maar wanneerbuitenlandse werknemers zelf het initiatiefnamen, hield het bedrijf zich afzijdig. Alleenwanneer de reputatie van de buurt waarinzij terechtkwamen daartoe aanleiding gaf, gingpersoneelschefHasper langs om te controlerenof alles in orde was. In de grotere pensions wasdat zelden het geval; meestal waren ze ernstigverwaarloosd. Voor een deel was dat te wijtenaan de gewoonten van de bewoners en de onbekendheidmet bijvoorbeeld het gebruik vanzit-toiletten; bij Vredestein in Enschede warenom die reden hurktoiletten aangelegd voor deTurkse werknemers. 23 Bovendien kwam hetvoor dat de lakens 'nooit koud werden', omdatde bedden voor een aantal uren per dag werdenonderverhuurd en er dus veel meer dan hetgeregistreerde aantal bewoners in een pandwoonden. 24 Het was immers de bedoeling zoveelmogelijk geld te sparen en na een aantal jarenweerterug te gaan naar Turkij e.Maar ook de eigenaren trof schuld. Getuige devele perspublicaties was 1966 hét jaar van de