Vl lil - Vijfeeuwenmigratie.nl

De geur van rubber en tabak...,CTreCLre...,l/)Kom wonen en werken in Twente. Dit was deslogan waarmee rubberfabriek Vredestein beginjaren zestig inwoners van de door woningnoodgeteisterde Randstad naar Enschede probeerdete lokken. De Vredestein-vestiging inLoosduinen stelde in die tijd juist Friezen enGroningers een moderne baan en een mooi salarisin het vooruitzicht. Later bleek het niet ergte klikken tussen de Hagenaars en de Friezen.De meesten keerden naar het Noorden terug.Een verschil in mentaliteit, zegt een oud-medewerker.1De snelle economische groei in de jaren zestigleidde tot structurele tekorten op de Nederlandsearbeidsmarkt. Vooral fabrieken haddenarbeiders nodig achter hun machines, want alsdie niet draaiden werd er verlies geleden 2 Vandaardat het bedrijfsleven zich op de wervingvan buitenlandse arbeidskrachten begon terichten. Eerst op eigen initiatief, later ondertoeziend oog van de Nederlandse overheid, dieer belang bij had de immigratie van arbeidersnauwgezet te controleren. Het ministerie vanSociale Zaken moest de ingediende aanvragenvan de Nederlandse bedrijven goedkeuren alvorensde werving kon beginnen. De eerstewervingsovereenkomst werd in 1960 geslotenmet Italië; Spanje (1961), Turkije (1964), Marokko(1969) en Joegoslavië (1970) volgden.Maar niet alle buitenlandse arbeiders werdenofficieel geworven. Velen kwamen op eigen gelegenheid:op zoek naar werk en avontuur.De gastarbeiders kwamen in vele Haagse fabriekenterecht, waarvan we er drie centraalzullen stellen: Van Heyst (radiatoren en stalenramen), Vredestein (onder meer rubberen vloerenen rubberen onderdelen voor havenwerken)en Laurens (sigaretten). De eerste twee fabriekenzijn geselecteerd, omdat er in hetjaarverslag van de vreemdelingendienst over1961 stond vermeld dat zij toen reeds Italiaansegastarbeiders in dienst hadden. De fabriek vanLaurens is uitgekozen , omdat veel buitenlandersdaar in dienst traden toen het faillissementvan Van Heyst midden jaren zestig inzicht kwam. Bovendien begon Laurens beginjaren zeventig als eerste vrouwen te werven.Van Laurens en Vredestein is een aantal medewerkersvan het eerste uur achterhaald, om hunverhaal te spiegelen aan dat van het bedrijf. BijVredestein vormden Italianen de grootstegroep buitenlanders, vandaar dat wij hen apartbehandelen. Verder werkten er vooral Span-Het aantal Zuid-Europeanen,Turken enMarokkanenin Den Haag1960 -19701960 1961 1962 1963 1964Grieken 34 34 42 39 63Italianen 737 804 922 1012 1114Joegoslaven 59 90 102 105 117Marokkanen 17 9 23Portugezen 20 33 42 41 110Spanjaarden 53 100 98 145 286Turken 19 17 17 42 2181965 1966 1967 1968 1969 197080 82 67 66 66 641131 1203 1153 1195 1194 1278119 117 130 126 126 16875 582 572 745 943 1237306 498 450 542 644 759533 540 386 466 505 582680 870 722 834 992 1303138Bron: Verslagen vreemdelingenpolitie 1960-197°. De cijfers vormen steeds totaal-aantallen.