alumni van Life Science & Technology - Faculteit der Wiskunde en ...

ProfielEen faculteit om te ontdekkenDe Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leidenwil excelleren in het onderzoek en onderwijs van haar disciplines, waaronderLife Science & Technology.2De opleiding Life Science & Technology is een bredeopleiding waar de cel in al haar facetten centraalstaat. Daarnaast is er in de bachelorfase een stevigebètabasis, die nodig is voor het begrijpen en ontwikkelenvan moleculaire aspecten van de life sciences inonze masteropleiding. De masterstudenten krijgen eenstevige fundamentele basis in de biologische chemie.Zij kunnen zich verder bekwamen in de fundamentelebiochemie, moleculaire genetica of structuurchemie ofervaring opdoen in een meer (bio)medische omgevingzoals het LUMC, ErasmusMC of het NKI. Demasterstudenten kunnen kiezen voor een research &development, een science-based business, communicatieof onderwijsspecialisatie.Het onderwijs wordt vrijwel uitsluitend door onderzoekersgegeven met als groot voordeel dat er kortelijnen zijn tussen de studenten en de onderzoekers. Ditfenomeen wordt nog versterkt door het gegeven dat demasterstudenten LST in Leiden een mentor hebben,die zowel hun stage als supervisor van hun onderzoekals ook hun andere studieonderdelen begeleidt. Alsnel tijdens je studie raak je betrokken bij onderzoekdat internationaal gerekend mag worden tot de top.Het onderzoek kenmerkt zich naast een fundamenteelkarakter ook door de vele toepassingsmogelijkhedenop het gebied van de gezondheid, duurzaamheid envoedsel.Na de studie Life Science & Technology kun je allerleibanen vinden in het zeer sterk groeiende gebied vande moderne biotechnologie. Op allerlei plaatsen komje studenten tegen die recent deze opleiding hebbenafgerond.

DSM is een bedrijf dat wereldwijd werkt voor de sectoren gezondheid, voeding enindustrie. Bij het cluster Materials Sciences worden chemische producten als plasticsgemaakt, die worden gebruikt voor bijvoorbeeld coatings, autodashboards en telefoons.Het cluster Life Sciences houdt zich onder meer bezig met medicijnproductie en hetmaken van vitamines en gistextracten. Daarnaast is DSM actief betrokken bij het UnitedNation’s World Food Program en het NOC*NSF. Er werken 22.000 mensen.Onze klanten in de levensmiddelenindustriewillen graag gistextracten inpoedervorm. Omdat wij alleen vloeibaregistextracten maken in Delft, laten we hetdoor externe partijen omzetten in poeder.Na het droogproces komen de gistextractenbij ons terug en leveren wij het poederaan bijvoorbeeld Unilever. Zij gebruikthet als smaakversterkend ingrediënt voorbijvoorbeeld soepen of sauzen.Omdat we werken met grote hoeveelhedengistextract, hebben we meerderepartners die het voor ons drogen. AlsTolling Manager, ook wel Third PartyManager genoemd, coördineer en bewaakik het externe productieproces. Ik geefde externe partijen technische informatieover het gedrag van het product, hetgewenste product en als het proces nietnaar wens verloopt, geef ik aan wat erzou moeten veranderen. Het is mijn taaksamen met deze externe partij de kwaliteitvan het product te bewaken en ervoorte zorgen dat het logistieke proces goedgaat. Het eindproduct moet kwalitatiefgoed en op tijd klaar zijn voor onze klant.Als het droogproces niet volgens opdrachtgaat, dan moet ik in goed overleg hetprobleem oplossen. Communicatievaardighedenzijn daarbij heel belangrijk enhet liefst ga ik naar de fabriek toe om demensen daar face to face te spreken, datwerkt toch altijd beter dan via de telefoon.Het geeft me een goed gevoel alswe een oplossing hebben gevonden ofeen compromis hebben kunnen sluitenen verder kunnen. Mijn capaciteiten alscommunicator, manager en coördinatorzijn nu het belangrijkst, mijn LSTachtergrondminder. Ik vind het leuk snelte schakelen en actie te ondernemen en opkorte termijn resultaat te zien.In mijn eerste jaar in Delft bleek Bouwkundeniet wat ik ervan had verwacht. Ikstapte over naar LST, een nieuwe opleidingmet allemaal vakken die ik op de middelbareschool interessant vond. Je studeertin twee steden tegelijk. Heel aantrekkelijk,want Delft en Leiden zijn allebei leukestudentensteden. In Leiden kreeg ik veelbiologische vakken en practica. Dat warenlange dagen en thuis moest ik ook nogstuderen. Er was wel een goede afwisselingtussen theorie en praktijk. In Delft volgdeik de technische richting van LST, metonder andere natuurkunde en biotechnologie.Die toepassingsgerichte vakkenlagen me het beste, ik had niet zoveelgeduld voor primair onderzoek met cellenen eiwitten. Voor de studentenvereniginghad ik genoeg tijd over, ik ben daarin nikstekort gekomen.Ik zat een jaar als voorzitter in het bestuurvan de studievereniging van LST. Daarheb ik leren organiseren en projectencoördineren. We stelden een reis samen,regelden de borrels en we hadden overlegmet andere studieverenigingen om tehoren hoe zij de zaken aanpakten. Ookvertegenwoordigden we de studenten. Alsiedereen bijvoorbeeld moeite had met eenbepaald vak of docent, dan gingen wij ingesprek. Op kamers gaan vond ik heerlijk.Ik kwam uit een klein dorp in Brabant enkreeg eindelijk de kans zoveel mensen teontmoeten en me sociaal te ontwikkelen.Ik kan wel zeggen dat ik er veel wereldserdoor ben geworden.5

Het NFI doet voornamelijk onderzoek in strafzaken, zoals zeden- en moordzaken. Politieen het Openbaar Ministerie (OM) zijn de belangrijkste opdrachtgevers van het NFI.Daarnaast werken we aan R&D en geven we onderwijs aan politie en justitie. Bij Niet-Humane Biologische Sporen van de afdeling Microsporen onderzoeken we alles wat leeft,zoals dieren, planten, schimmels en bacteriën. De sporen van de mens onderzoeken weniet, dat wordt gedaan bij de afdeling Humane Biologische Sporen. Daar genereren zemenselijke DNA-profielen.Bij Niet-Humane Biologische Sporenonderzoeken we bijvoorbeeld of een autoop de plaats delict kan zijn geweest. Datonderzoeken we bijvoorbeeld door tekijken of de blaadjes en zaadjes die in eenauto worden gevonden afkomstig kunnenzijn van de bomen en planten die op deplaats delict groeien en of de aarde onderde schoenen van de verdachte overeenkomtmet de grondsoort op de plek waarhet slachtoffer is aangetroffen. Ook bestuderenwe de illegale handel in diersoortenen hennep. Als er bijvoorbeeld een loodsmet plantjes is afgebrand, maar de potjesmet de wortels staan er nog, dan kunnenwe met DNA-onderzoek nagaan of het omeen hennepplantage ging of niet.Bij R&D kijken we op welke manierenbestaande technieken uit andere vakgebiedentoepasbaar zijn bij forensischonderzoek. Zo kan het zijn dat de techniekdie gebruikt wordt om bodemverontreinigingte analyseren en de verschillen ingrondsoorten aan te tonen ook geschikt isom juist de overeenkomsten te vinden ingrondmonsters.Opdrachten van politie en OM hebbenaltijd voorrang op R&D onderzoeken. Zokan ik bijvoorbeeld betrokken worden bijeen onderzoek naar een moord. Om deobjectiviteit van het onderzoek te waarborgen,weet je als forensisch onderzoekerniet alles van een zaak. Je weet meestalalleen dat wat je nodig hebt om een onderzoekuit te voeren en monsters te vergelijken.Al hoor je over sommige zaken ookveel via de media. Ik vind het leuk dat deuitkomst van hetgeen we onderzoekendirect bruikbaar is voor de politie. Bijfundamenteel onderzoek aan de universiteitis dat meestal niet zo.De opleiding LST vindt deels plaats inLeiden en deels in Delft aan de TU. Je leertzo twee leuke steden kennen. De diversiteitaan vakken gaf bij mij de doorslag tebeginnen aan deze studie. Je krijgt onderandere scheikundige vakken, biotechnologie,moleculaire genetica en technischevakken. Omdat deze opleiding zo breed is,kun je erna alle kanten op.In het begin vond ik de opleiding bestlastig. Vooral omdat de boeken in hetEngels waren. Ik zat vaak met mijnwoordenboek op schoot, maar het wendesnel. De discipline om te studeren wasook nieuw, maar omdat ik het interessantvond, was het niet echt een opgave. Het isbelangrijk dat je een studie kiest die je echtleuk vindt, anders houd je het niet vol. Ikbezocht veel colleges en de practica in hetlab, daardoor hoefde ik minder zelf thuiste studeren.In mijn vrije tijd was ik veel te vindenbij de studentenvolleybalvereniging enheb ik geroeid. Zo kon ik ook mensenontmoeten van andere opleidingen. LSTheeft een actieve studievereniging met veelborrels en bijeenkomsten en die zijn altijdgezellig. Mijn advies aan iedereen die eenpassende studie zoekt bij zijn interesse? Gavooral naar open dagen en praat daar metstudenten. Zo kom je uiteindelijk uit bijjouw ideale opleiding!7

Henriëtte LanzPromovendus bij de Universiteit LeidenIn het Gorlaeus Laboratorium van de Universiteit Leiden wordt onderzoek gedaan opallerlei gebieden, van biochemie en fysische chemie tot anorganische en organischechemie. In het Cell Observatory werken onderzoeksgroepen samen om cellen in alhun facetten te bestuderen. Cellen van mensen, dieren en planten, van organismes alszebravissen en de allerkleinste op elektronenniveau. Ik werk in de weefselkweek enbestudeer cellen tot op eiwitniveau.8Bij de groep Moleculaire Genetica doe ikonderzoek naar kanker. Mijn professorheeft een eiwit ontdekt dat oorspronkelijkwordt gemaakt door een kippenvirus.Als je dit inbrengt in tumorcellen, gaande zieke cellen dood, maar blijven degezonde cellen eromheen ongemoeid. Hetzou mooi zijn als we dit principe kunnengebruiken bij mensen, want de huidigechemotherapie maakt ook de gezondecellen stuk.In ons onderzoek willen we weten hoe heteiwit het verschil tussen een tumorcel eneen gezonde cel herkent en hoe hij weetbij welke cel hij moet zijn. Gezonde cellenhebben een soort zelfmoordprogrammawaardoor ze kunnen stoppen met vermenigvuldiging,maar kankercellen gaanaltijd maar door met vermenigvuldigen.Het ontdekte eiwit kan het mechanismetot zelfdestructie weer inschakelen bijkankercellen. Wij willen ook weten hoedit werkt, want misschien kunnen wehet proces nabootsen als medicijn. Hetkan nog jaren duren voor de therapiewerkelijkheid wordt. Dat is erg frustrerend,maar wel typisch een eigenschapvan onderzoek binnen de farmaceutischeindustrie. Je moet een lange adem hebben.Van een proef die goed is gelukt kan ikheel gelukkig worden. Ik vind het mooiom iets aan te tonen wat nog nooit iemandheeft gezien. Het labwerk vind ik heerlijk,ik kan zelf bepalen hoe ik mijn werk doeen hoe ik mijn dag indeel. Ik begeleid 4stagiairs met wie ik dagelijks de werkzaamhedenbespreek. Ook het geven vancolleges vind ik boeiend, studenten zijnheel enthousiast over nieuwe kennis. Zegeven me ook vaak nieuwe inzichten doorhun ideeën en vragen, waardoor ik andersga kijken naar mijn eigen onderzoek.Na mijn promotie kan ik verder gaan metonderzoek of gaan werken in het bedrijfsleven,bijvoorbeeld op een R&D afdeling.Het liefst wil ik als postdoc een paar jaarnaar een universiteit in het buitenland. Ikmoet dan wel eerst mijn vriend overtuigen,want het zou natuurlijk leuk zijn alshij met me mee gaat. Les geven vind ik ookerg leuk, dus dat is ook een optie.Ik heb voor deze studie gekozen omdat ikalle bètavakken interessant vond en graagalles wilde gebruiken in mijn vervolgstudie.Mijn decaan gaf me de folder vanLST. Toen ik een dagje meeliep op deuniversiteit, wist ik nog niet zeker of ditde juiste studie voor me was. Om goed nate denken, ben ik er een jaartje tussenuitgeweest. Uiteindelijk ben ik toch met LSTgestart en heb daar nooit spijt van gehad.De practica vond ik het boeiendst, lekkerbezig zijn met je handen, maar ook naarde colleges ging ik graag. Als je die trouwvolgde, hoefde je thuis minder te studeren.Als je niet zeker weet wat je wilt studeren,ga dan lekker een jaar werken of reizen.Dan heb je tijd om na te denken, kom jeerachter wat je niet wilt en ontwikkel je jepersoonlijkheid, waardoor je beter in staatbent een keuze te maken. Daarna ben jeextra gemotiveerd!

Ik studeerde LST van 2002 tot 2008 met als masterFunctional Genomics. Na mijn afstudeerstage kreeg ik eenplek aangeboden als promovendus. Nu ben ik bijna klaar metmijn promotieonderzoek in Cell Observatory.9

Brigitta WitteScientist bij GalapagosGalapagos is een commercieel bedrijf in de biotechnologie. We werken aan nieuwemedicijnen voor verschillende ziektes als kanker, diabetes, astma en reuma, insamenwerking met grote en kleine farmaceutische bedrijven. We doen vooral onderzoek,maar ook medicijnproductie. Het ontwikkelen van de medicijnen zelf is een vrij nieuweactiviteit van Galapagos. Wereldwijd werken er ongeveer 800 mensen.10Biologie vond ik boeiend op de middelbareschool. Voor mijn studiekeuze heb ik megeoriënteerd op studiebeurzen en gepraatmet studenten van de universiteit en mijndecaan. De HLO (hbo voor laboratoriumonderzoek)leek me interessant, maar hetbrede van LST trok me meer. Omdat ikvan ver kwam, kreeg ik via de universiteiteen kamer. Tegenwoordig moet je hospiteren;een soort sollicitatie in een studentenhuis,waarbij je gaat praten met de bewonersom te zien of het klikt. Meestal zijn erwel 10 gegadigden voor de kamer, dus datis best spannend. Tijdens de introductiedagenontmoette ik vanzelf leuke mensenen leerde ik de stad snel kennen.De LST-colleges over eiwitten inspireerdenme het meest, omdat ook docenteneigenlijk niet goed wisten welke processenzich binnenin de cellen voordoen.Dat motiveerde me om die richting op tegaan met mijn studie. Toen ik klaar was,wilde ik niet verder in het onderzoek,want ik vond het lastig met de frustratieom te gaan als experimenten mislukten.Het leuke aan het bedrijfsleven vindik dat er veel sneller resultaten wordenbehaald. Dat concrete past beter bij me.Bij Galapagos onderzoeken we wat er misgaat zodra iemand ziek wordt. Dat doenwe op moleculair niveau. Welke eiwittenzijn erbij betrokken en wat doen zewaardoor de ziekte zich kan ontwikkelen.Bij taaislijmziekte is er bijvoorbeeld ietsmis met een eiwit dat zout vervoert van decellen naar de longen waardoor het taaieslijm ontstaat. Zodra we dat weten, gaanwe in een ander laboratorium onderzoekenmet welk chemische stofje we datkapotte eiwit weer goed kunnen latenfunctioneren en als we dat hebben gevonden,proberen we er een medicijn van temaken. Dit is een lang proces, dat al gauwvijftien jaar duurt.We werken bij Galapagos in Leiden aan deeerste stap van het hierboven beschrevenproces. Ik werk op de virusproductieafdeling,waar we kijken naar de functie vaneiwitten. Dat doen we zoveel mogelijk metecht materiaal van mensen. We proberenbijvoorbeeld diabetes na te bootsen engebruiken vervolgens virussen die we hierbeschikbaar hebben om de expressie vande eiwitten in de cellen te beïnvloeden.Ieder virus beïnvloedt weer een andereiwit. Door de glucoseconcentratie inde cellen te meten, kunnen we zien welkvirus het eiwit van iemand met diabetesverandert.De virussen die we gebruiken voor de testskweken we zelf en de beschikbaarheidervan coördineer ik. Ik beheer de voorraadvia de database en plan de productie vannieuwe virussen, de gewenste hoeveelheid,het type en de datum waarop ze beschikbaarmoeten zijn. Zodra ze zijn gemaakt,lever ik ze uit aan de projectgroep.Daarnaast geef ik advies en probeer ik uitte vinden welke virussen precies gewenstzijn. Ook assisteer ik bij de geautomatiseerdeexperimenten, het is leuk om danweer even in het lab te staan. Ik heb veelafwisseling in mijn werk en benut mijnorganisatietalent. Het allerleukste vind ikde interactie met collega’s en door mijnachtergrond begrijp ik goed waar ze meebezig zijn.

Ik studeerde LST van 2000 tot 2006 en deedmijn master in de richting Functional Genomics.Bij Solvay werkte ik bij de analyse van dekwaliteitscontrole van de griepprik en in 2008 begonik bij Galapagos.11

Suzan CommandeurPromovendus bij het Leids UniversitairMedisch Centrum12Van 2001 tot 2006 studeerde ik LST. Mijn master deed ikin de richting Functional Genomics. Daarna ben ik meteenbegonnen met mijn promotieonderzoek bij het LUMC. Ikben het nu aan het afronden. Daarnaast zijn we vanuit ditonderzoek een eigen bedrijf aan het opstarten.

Het LUMC is een centrum van medische vernieuwing. Naast het verzorgen van ziekenheeft het als doel de patiëntenzorg te verbeteren door wetenschappelijk onderzoek.Medici, zorgverleners en onderzoekers worden hier opgeleid om daaraan hun bijdragete leveren. Het LUMC is gespecialiseerd in complexe medische vraagstukken waar geenpasklare antwoorden op zijn. Ook wordt hier veel onderzoek naar huidkanker gedaan.Op een open dag bij de TU Delft maakteik kennis met LST. Ik wist niks vancellen, want ik had geen biologie in mijnpakket. Maar ik was helemaal gefascineerden nieuwsgierig geworden naarlevende cellen; dat je er op een analytische,technische manier naar kunt kijken ener onderzoek naar kunt doen. In Leidenwerden vooral moleculair medischevakken gegeven en in Delft de technischevakken. Die afwisseling vond ik erg leuken ook het reizen vanuit mijn woonplaatsRotterdam was prima te doen. Meestal zatik een hele dag op eenzelfde locatie.Ik ben een poosje studentenambassadeurgeweest voor LST. Een aantrekkelijk enleerzaam bijbaantje en nog betaald ook.Ik gaf voorlichting op studiebeurzen enscholen en vertelde hoe het was om deopleiding te doen. Later stuurde ik eenheel team studentvoorlichters aan die naarde beurzen gingen. Ik deed de coördinatieen de planning en zorgde dat het promotiemateriaalaanwezig was. Dat regelenvond ik leuk om te doen.Als promovendus werk ik in het laboratoriumvan dermatologie. We kweken echtestukjes huid in een petrischaaltje. Metbehulp van een vloeistof, het kweekmedium,blijven de huidcellen wel 20 wekenin leven en gaat de celdeling gewoonverder. Deze huidmodellen zijn ondermeer geschikt voor medische en cosmetischetests. Tegelijkertijd doen we metbehulp van deze modellen onderzoek naarhuidkanker. Ik werk aan de ontwikkelingvan een huidkankermodel voor mijnpromotie. Door deze uitvinding hoevenwe cosmetica, medicijnen, huidzalfjesen het effect van UV straling niet meerte testen op dieren, want dat kan voortaanop de door onszelf gekweekte huid.Maatschappelijk is het dus ook een goedeontwikkeling en dat vind ik mooi.De gezonde huid die we als basis gebruikenvoor het opbouwen van de nieuwehuid komt uit de plastische chirurgie.Mensen die een buikwandcorrectie ofborstverkleining ondergaan, kunnende verwijderde huid aan de wetenschapgeven. De eerste keer dat je ermee werktis wat vreemd, maar het went snel. Debasis van de huidkankermodellen komtvan zieke mensen in de kliniek. Ik kandeze nu zo in leven houden dat ook deeigenschappen van de tumor blijvenbestaan. Dit is interessant omdat je nu inhet laboratorium zou kunnen kijken ofde kanker minder agressief wordt als jeer een medicijn aan toevoegt. Het is heelconcreet onderzoek.Door de opleiding LST ben ik een allround onderzoeker. Als ik zou stoppen bijdermatologie, denk ik dat ik snel kan overschakelenop onderzoek naar een anderorgaan dan de huid, want de basiskennisblijft hetzelfde. Binnenkort promoveerik, dat is best spannend en officieel.Mijn familie en vrienden zijn erbij als decommissie me allemaal vragen stelt overmijn onderzoek en proefschrift.We zijn ondertussen begonnen met hetopzetten van een commercieel bedrijf inde huidmodellen want er is veel vraagnaar. We blijven daarmee verbonden aanhet LUMC. Ik sta dan met één voet inhet wetenschappelijk onderzoek en metde andere in het bedrijfsleven, een mooiecombinatie!13

Ik studeerde LST (2000-2006) met als afstudeerprofielCell Diagnostics. Ik deed mijn afstudeerstage bij PuracBiochem en promotieonderzoek bij de vakgroepenMilieubiotechnologie en Petroleum Engineering van de TUDelft. Sinds 2010 werk ik bij The Dow Chemical Company.15

Maureen de WispelaereProject Manager Food bij PURAC16Mijn bachalor LST deed ik van 1999 tot 2003. Ik bener een jaartje tussenuit geweest voor het bestuur vanstudievereniging. Mijn master deed ik in de richtingFood Savety aan de universiteit in Wageningen, waarnaik werkte bij Nestlé en Mars.

PURAC is een biochemisch bedrijf. Bij de divisie Food worden natuurlijke ingrediëntenvoor de levensmiddelenindustrie gemaakt. Deze zijn afgeleid van melkzuur en wordengeproduceerd door natuurlijke fermentatie. Met innovatieve oplossingen maken welevensmiddelen smaakvol op een veilige en gezonde manier. De producten wordengemaakt in verschillende vormen en verwerkt in bijvoorbeeld een dressing, frisdrank ofvlees. Ik werk op de afdeling Product Development.Thuis blijven wonen was voor mij geenoptie, want ik kwam uit Zeeuws Vlaanderen.Ik kwam terecht in een studentenhuismet maar liefst 16 andere bewoners. Heelgezellig, want iedereen was erg betrokkenen geïnteresseerd in elkaar. Samen rundenwe het huishouden, ik heb er leren kokenen we maakten schoon volgens de bekendeschoonmaakroosters, elke week had je jeeigen verantwoordelijkheid.De studentenvereniging was een primaplek om mensen van buiten mijn eigenopleiding te leren kennen. Ik heb er goeievriendinnen aan overgehouden en ookmet een paar huisgenoten heb ik nogsteeds contact. In het tweede jaar was ikbestuurslid van de studievereniging. Alsvoorzitter was dat een full time klus endaarom had ik bewust mijn studie een jaarstilgelegd. De vereniging bestond nog nietzo lang, dus we moesten veel activiteitenopzetten. We organiseerden reizen,bedrijfsbezoeken, workshops en lezingen,maar ook borrels en feestjes.Het vak biotechnologie vond ik fascinerendbij de opleiding LST. De professormaakte eens yoghurt en salami metbehulp van organismen. Prachtig. Ookin mijn eigen keuken was ik gek op hetuitproberen van recepten. Toen ik mijnhuisgenote zelfgedraaide leverworst zagmaken voor haar practicum op de levensmiddelenschool,vroeg ik me af hoe je datnou deed op een hygiënische manier. Metmijn bachelor LST op zak, maakte ik deoverstap naar de Universiteit van Wageningen.Mijn passie voor het producerenvan voedsel en het experimenteren metrecepten gecombineerd met mijn interessein het nut van essentiële vetten, antioxidantenen mineralen op de levendecelgroei kwamen daar helemaal samen.De aansluiting met de master Food Safetywas perfect; minder technisch en meertheoretisch. In samenwerking met TNOen het RIVM ben ik afgestudeerd aan devakgroep Toxicologie, met als onderwerphet risico van een maaltijd van vis metnitraatrijke groenten. Mijn carrière begonin Zwitserland bij het Nestlé ResearchCentre als Research Assistant bij Quality& Safety en later bij Bioanalytical Sciences.Ook werkte ik als Product Scientist bijMars Nutrition for Health & Wellbeing. In2008 begon ik bij PURAC als projectmanagerin het Innovation Centre Food.Op de afdeling Product DevelopmentFood van Purac ben ik de spin in het web.Ik coördineer het proces vanaf het ideetot de lancering van een nieuw product inde markt. Ik sta niet meer in het laboratorium,daar heb ik niet genoeg geduldvoor. Ik kies liever voor een baan metactie en snelle resultaten. In mijn functiewerk ik met veel verschillende mensen,dat maakt het interessant. Ik vind het leukom dingen te regelen en ervoor te zorgendat het project soepel loopt. Dat de juistemensen op tijd de gewenste taak opleverenen iedereen tevreden is over het verloopvan het project.Onderwerpen die bij LST actueel waren,komen in mijn werk dagelijks aan bod.Van fermentatie, biowetenschappen,procestechnologie en analytische methodentot kwaliteitcontrole en microbiologie.De brede basiskennis, verkregen bij LST,en specifieke kennis uit mijn masteropleidinggeven me een solide basis.17

Nanning de JongConsultant bij The Bridge business innovatorsThe Bridge business innovators is specialist in business innovatie. Niet alleen hetproduct en de gebruikte technologie in een bedrijf komen bij ons in aanmerking voorinnovatie maar ook de klantwaarden, het verdienmodel, de relatie met de klant ennieuwe combinaties van producten en diensten. Wij slaan bruggen tussen mensen,bedrijven, competenties en inzichten in nieuwe markten. Tussen wat ondernemingenvandaag moeten doen en wat zij morgen nodig hebben.18The Bridge business innovators is eenadviesbureau met ongeveer 20 medewerkers.Als zelfstandige dochter van TwynstraGudde behoort het bij de internationaleHighland Worldwide alliantie. Onsnetwerk van experts zit niet alleen inEuropa, maar ook in Azië en de VS. Metelkaar zorgen we dat de opdrachten zo goedmogelijk worden uitgevoerd. We werkenvoornamelijk voor de zakelijke markt, maarook voor kennisinstituten. En dan nietalleen aan product-, dienst- en procesinnovatie,maar ook aan nieuwe verdienmodellenals bij EasyJet, nieuwe marketingstrategieënen de ontwikkeling van salesorganisaties voor innovatieve productenen innovatieve samenwerking, zoals tussenDouwe Egberts en Philips Senseo.Ik doe opdrachten in typische LSTindustrieën,zoals farma en diagnostics.Ook werk ik voor branches van veevoeder,sierplanten, duurzame energie eninnovatieve woningen. Allemaal verschillendeopdrachtgevers, wat het werk ergdynamisch maakt en waarbij mijn bredeinteresse goed van pas komt. Ik heb voormijn klanten bijvoorbeeld nieuwe groeistrategieënontwikkeld. Daarbij kijk ikwat de groeimogelijkheden zijn voor hetbedrijf, hoe de markt eruit ziet en waarde kansen liggen. Daarbij houd ik zoveelmogelijk rekening met de toekomst.Ook helpen we bedrijven met het introducerenvan nieuwe producten en dienstenop de markt. Dat hebben we bijvoorbeeldgedaan voor de R&D afdeling van eenveevoederbedrijf. We bedenken strategieënom deze tot een succes maken, helpenhet management en denken mee over eennieuw fabrieksontwerp. Mijn kennis overthermodynamica komt dan weer goed pas.De sprong van Life Sciences & Technologynaar business innovatie vind ik nietzo’n gekke, omdat het allebei mijn passieaanwakkert voor radicale vernieuwing.Ik vind het spannend om de grenzen vanhet mogelijke op te rekken. Dat kan in dewetenschap, maar ook in het bedrijfsleven.In mijn werk heb ik veel profijt vanmijn opleiding. Analytische vaardighedenkomen van pas om snel grote hoeveelhedeninformatie van klanten te verwerkenen te structureren. Daarnaast heb iktijdens mijn studie geleerd te denken inmogelijkheden in plaats van in onmogelijkheden.De Life Sciences ontwikkelingengaan zo snel, dat radicaal denkenhelemaal niet zo gek is. Naast het bedenkenvan nieuwe dingen is het bijzondernuttig om eraan te kunnen rekenen en eeninschatting te maken of iets realistisch is.Door de verschillende industrieën waarinik werk, heb ik ook nog steeds plezier vanmijn biologische, scheikundige, natuurkundigeen informaticakennis.Op de universiteit heb ik mijn socialeen organisatorische vaardigheden goedkunnen ontwikkelen. Tijdens studieprojectenen in de studievereniging leerde ikte werken in een team en te functionerenin een internationale setting. Soms moestik anderen mee zien te krijgen in eenverandertraject. Dat is nog niet zo makkelijken je kunt het niet vroeg genoeg leren!

Na mijn opleiding LST (start 1999) volgde ik eeninternationaal management traineeship van Johnson &Johnson bij Centocor en Janssen Pharmaceutica. Daarnakwam ik via Google, met de zoektermen ‘innovatie + vacature’,bij The Bridge terecht.19

Jorien van GeestProcestechnoloog bij Biothane20Ik studeerde LST van 2000 tot 2006 en deed demaster Cells in Factories. Na mijn stage en masterMilieubiotechnologie begon ik als procestechnoloogbij Biothane.

Biothane is een wereldwijd toonaangevend bedrijf op het gebied van biologischeafvalwaterzuivering. Het bedrijf is gespecialiseerd in industriële anaerobezuiveringstechnieken waarbij biogas wordt geproduceerd. Als onderdeel van VeoliaWater Solutions & Technologies levert het bedrijf duurzame totaaloplossingen voor deindustrie, waaronder de productie van groene stroom en het sluiten van de watercyclusbijvoorbeeld in de voedingmiddelen-, papier- en biobrandstof- en chemische industrie.Tijdens mijn studie LST was ik altijdvooral geïnteresseerd in de mogelijkepraktische toepassingen van alle kennisdie ik er opdeed over de wondere wereldvan de microbiologie en moleculairegenetica. Daarom koos ik voor de masterCells in Factories, waarbij je een degelijkeprocestechnologische achtergrond krijgt.Ik volgde mijn bachelor- en afstudeerstagesin de vakgroep Milieubiotechnologieen deed er onderzoek naar zuivering vangas met behulp van bacteriën en bioplasticproductie uit afvalwater. Ik vond het leukdat dit onderzoek zo nuttig en praktijkgerichtwas en bovendien sprak het typewerk me aan. Geen steriel labwerk enniet al te veel pipetteren, maar reactorenbedrijven en aan massabalansen rekenen.In milieubiotechnologie wilde ik verder namijn studie. In maart 2007 kon ik aan hetwerk als procestechnoloog bij Biothane.Dit bedrijf is gespecialiseerd in anaerobeafvalwaterzuivering, een proces waarinorganische vervuiling in afvalwater metbehulp van bacteriën wordt omgezetin biogas. Omdat biogas kan wordengebruikt als energiebron, is het met onzetechniek mogelijk afvalwaterzuiveringenergieneutraal te maken en zelfs nettoenergie te genereren.De afvalwaterzuiveringsinstallatiesbouwen we voor fabrieken. Deze reactorenvariëren in formaat van een paarhonderd tot een paar duizend kubiekemeter. Als procestechnoloog begeleid ik naoplevering van de installatie de biologischeopstart en geef ik trainingen aan deoperators zodat ze er goed mee kunnenwerken. Omdat we veel installaties inhet buitenland hebben, ben ik vaak opreis. Inmiddels heb ik zeker 10 installatiesopgestart in verschillende landenals Rusland, Ierland, Portugal, Zweden,Letland en Polen.Als procestechnoloog word ik ook ingezetals er problemen zijn bij bestaande installatiesen begeleid ik lab- en pilotonderzoeken R&D projecten. Daarnaast maak ikprocesontwerpen voor nieuwe installatiesen geef ik trainingen aan collega’svan andere Veolia vestigingen die onzetechnologie verkopen. De diversiteit vanhet werk spreekt me erg aan. Behalvekennis over afvalwaterzuivering doe ik talvan vaardigheden op, zoals projectmatigwerken met strakke deadlines, operatorsbegeleiden die geen Engels spreken en trainingengeven zonder dat de deelnemers inslaap vallen.Ik heb veel goede herinneringen aan mijnstudietijd. De sfeer in onze groep wasfantastisch en tijdens mijn bestuursjaarvan de studievereniging LIFE heb ik veelgeleerd op sociaal en organisatorischgebied. De opleiding LST komt me nogsteeds goed van pas in mijn werk. Vooralde kennis van de Engelse taal, die ikopdeed tijdens een stage in Australië, ishandig bij internationale contacten entrainingen. Bij de Cell Factory vakken hebik een procesmatige manier van denkengeleerd, daarvan heb ik dagelijks profijt.Door alle moleculaire vakken heb ik eengoed besef van het feit dat we werkenmet levende bacteriën en dat die wel eensdingen doen die niemand verwacht of kanuitleggen.21

Paul van DongenAdvocaat bij NautaDutilh22Mijn LST-opleiding deed ik van 2002 tot 2009 met alsafstudeerrichting Functional Genomics. Ernaast heb ikRechten gestudeerd, voor mij was dat een fijne combinatie.Ik liep stage bij NautaDutilh en ben daar vervolgensgebleven als advocaat-stagiair.

NautaDutilh is een groot advocatenkantoor met vestigingen in Amsterdam, Rotterdam,Brussel, Luxemburg, Londen en New York. Er werken meer dan 400 advocaten en juristenen iedereen heeft zijn eigen expertise. We richten ons met alle mogelijke juridischediensten voornamelijk op het bedrijfsleven. Denk daarbij bijvoorbeeld aan procederenen adviseren op het gebied van ondernemingsrecht, financieel recht, arbeidsrecht,vastgoedrecht, intellectueel eigendomsrecht en strafrecht.Op de middelbare school mocht ik aleen vak van de opleiding Rechten aan deUniversiteit van Tilburg volgen en datvond ik erg boeiend. Maar ik was ookgoed in scheikunde en koos uiteindelijkvoor LST als vervolgopleiding. Een bredeopleiding waar je veel kanten mee opkunt. Bij LST word je vooral opgeleid totwetenschappelijk onderzoeker. Ik vond dematerie interessant, maar ik zag mezelfniet mijn leven lang in het laboratoriumstaan en proeven doen. Ook omdat hetstuderen gemakkelijk ging, ben ik Rechtenernaast gaan studeren, want dat gaf memeer kans op een ander soort baan. Voormijn rechtenstudie hoefde ik niet veelcolleges volgen, daarom was het goed tecombineren met mijn inspanningen voorLST. Ik vond de vrijheid heerlijk op deuniversiteit. Eindelijk kon ik zelf bepalenin welke vakken ik mij wilde verdiepen.Inmiddels ben ik aan het werk alsadvocaat-stagiair bij NautaDutilh, waarik ook stage heb gelopen. Ik houd mebinnen de sectie Intellectuele Eigendombezig met octrooiprocedures. Bedrijvenvragen octrooi aan om hun uitvindingte beschermen en te voorkomen dat deconcurrent het product gaat namaken enkan meeprofiteren. Octrooien zijn er opallerlei technische gebieden, zo werkte ikonder andere aan zaken over octrooien opgenetisch gemodificeerd sojameel, medischehulpmiddelen en netwerken voormobiele telefonie.In octrooiprocedures ontwikkel je samenmet de cliënt en in overleg met deskundigenen octrooigemachtigden juridischeen feitelijke argumenten die vervolgensin processtukken en pleidooien wordenvoorgelegd aan de rechtbank. Omdat hetvaak ingewikkelde, technische onderwerpenzijn, is inhoudelijke kennis veelwaard. Door mijn studie LST kan ik dewetenschappelijke literatuur over technischeen farmaceutische onderwerpengemakkelijker beoordelen.Daarnaast werk ik aan zaken op het gebiedvan geneesmiddelenrecht. We adviserenbijvoorbeeld farmaceutische bedrijvenover de benodigde vergunningen omgeneesmiddelen op de markt te mogenbrengen. Ook geven we regelmatig adviesover de diverse contracten die farmaceutischebedrijven moeten aangaan, bijvoorbeeldmet ziekenhuizen voor het uitvoerenwetenschappelijke experimenten of voorhet bijhouden van de bijwerkingen vanhun geneesmiddelen. Ook daarbij komtmijn LST-achtergrond goed van pas.Voor een juridische procedure moet ikveel dossiers lezen. Van mijn cliënt en vande tegenpartij. Vervolgens overleg ik de tevolgen strategie met mijn cliënt en schrijf ikeen stuk ter verdediging dat we vervolgenspresenteren in de rechtbank. Dat werkelijkepleidooi in de rechtbank vind ik altijd hetspannendst. Een dag vol adrenaline waaropik constant scherp moet zijn; ik moet directkunnen reageren op vragen en opmerkingenvan de wederpartij en de rechter.Deze baan bevalt me erg goed. Er lopenvele projecten tegelijkertijd die allemaalanders zijn, daardoor wordt het nooit saai.Het is iedere keer weer een uitdaging eennieuwe zaak te doorgronden en sterkeargumenten ten gunste van mijn cliënt teontwikkelen. Ik wil elke dag nog beter zijnin mijn werk.23

24ColofonUitgever: Universiteit Leiden, Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen. Coördinatie: Universiteit Leiden, Michel Crama.Interviews, redactie, eindredactie: De Teksttafel, Mirjam Endendijk. Foto’s: Peter van Evert, Maureen de Wispelaere, Frederique Quaak,Geert van der Kraan, Janneke Metsaars en Jorien van Geest. Vormgeving: ratiodesign.nl Druk: van Zessen Klaar, Leiden.Met dank aan alle alumni die in deze brochure hun verhaal wilden vertellen.© november 2011, eerste drukDit is een uitgave van de Universiteit Leiden, Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen. Niets uit deze uitgave mag wordengekopieerd of vermenigvuldigd zonder de toestemming van de auteur en de uitgever. Deze brochure is met de meeste zorg samengesteld.Aan de inhoud ervan kunnen geen rechten worden ontleend.

www.studereninleiden.nlwww.mastersinleiden.nl