Groots reGelwerk in HondsbroekscHe Pleij - Royal Haskoning

Dijkverlegging Hondsbroeksche PleijIn de Hondsbroeksche Pleij is dePleijkdijk verlegd en zijn een hoogwatergeul,een regelwerk en eenwaterpartij aangelegd. Deze ingrepenzorgen voor meer afvoercapaciteit opde IJssel en Nederrijn en een beterewaterverdeling tussen beide rivieren.WNZ‘text’‘text’Ooude situatienieuwe situatienieuwe objectennieuwe kade/dijkdijkverlagingdijk(N-)wegNederrijnN325IJsseloudePleijdijkPlanning1234250 mnieuwePleijdijkProjectbesluitVoorbereiding werkzaamhedenSchop in de grondOplevering waterveiligheidMeer informatie: www.ruimtevoorderivier.nlgemaalHondsbroekschePleijregelwerkwaterpartijHet regelwerk regelt dewaterverdeling over de IJsselen Nederrijn bij hoogwater.oudePleijdijkWESTERVOORT1 2 3 42003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011geheel opgebouwde werk kan stromen, want dat zou dan ookover de dijken heengaan. In geheel geopende toestand kande regelkraan bij maatgevend hoogwater maximaal 660 m3/sec doorlaten. In dat geval wordt er circa 175 m3/s extra afvoernaar de IJssel gerealiseerd. Een deel van de afvoer doorhet regelwerk komt namelijk van het zomerbed van de IJssel.Omdat er een flink verval over het regelwerk kan ontstaanwanneer deze gesloten is, moet de kwelweglengte voor degrondwaterstroming voldoende lang zijn. Daarom is, zo verteltVervoorn, een vijf meter diepe damwand onder de vloer aangebrachtals onderloopsheidscherm (voor de kwelweglengteonderlangs het regelwerk), die aansluit op de damwanden inde aansluiting op de dijk, die als zogenaamde achterloopsheidschermenfunctioneren (voor de kwelweglengte achterlangshet regelwerk).‘Mixed in place’Het ontwerp van de hoogwatergeul en de nieuw aan te leggenPleijdijk maakten reeds onderdeel uit van het contract, zovervolgt Vervoorn. Wel moest volgens hem een uitvoeringsontwerpvoor de dijk worden gemaakt met daarbij een kwel-NederrijnIJsselsplitsingspuntBij deze waterpartij is eengemaal gebouwd dat hetopgevangen waterterugpompt in de IJssel.nieuwePleijdijkhoogwatergeulhoogwatergeulRijndijkregelwerk waterpartijregelwerkhoogwaterOm stijging van het grondwatertijdens hoogwater op te vangen,is er een waterpartij aangelegd.Deze voorkomt dat kelders enkruipruimtes onder water lopen.EffectkwelschermWaterstanddaling van 40 cmbij extreem hoogwater.0 300 mgrondwaterKwelscherm tegenverzwakking van de dijk.scherm in plaats van een pipingberm om het meenemen vangronddeeltjes in de waterstroom zoveel mogelijk te verhinderen.Vervoorn: “Wij hebben toen de toepassing van een zogeheten‘mixed in place’-wand verder uitgewerkt. Daarbij wordteen cement-betonietmengsel met de ondergrond vermengd.Op die manier ontstaat een waterdicht scherm. Het was deeerste keer dat deze techniek is toegepast in Nederland ineen dijk. Royal Haskoning had al ruime ervaring met de techniek,doordat wij voor ander project deze techniek hadden onderzochtals innovatieve dijkversterkingsmethode.”Gemaal LelieKwelwater dat bij een hoge waterstand in de kwelsloot achterde nieuw aangelegde dijk terecht komt, wordt door een, doorde combinatie eveneens ontworpen en gebouwd gemaal terugde rivier ingepompt. Het gemaal bestaat uit een onderbouwmet twee droog opgestelde VOPO-pompen met eencapaciteit van 15.000 m3 per etmaal. Het gemaal kreeg denaam Lelie vanwege de lelievorm van de bovenbouw, die viaeen ontwerpprijsvraag onder beeldend kunstenaars tot standkwam. De bovenbouw dient tevens als uitkijkpost.Grote saneringHet creëren van extra hoogwatergeulen en uiterwaardenin het kader van Ruimte voor de Rivier isniet alleen een kwestie van grondverplaatsingen enal dan niet nieuwe dijken aanleggen. Op veel plaatsenin uiterwaarden is de bodem verontreinigd doormenselijke activiteiten in het verleden, zoals stortplaatsenen bedrijfsactiviteiten. Dat wil zeggen dater vaak saneringsactiviteiten bij komen kijken. Zoook in de Hondsbroeksche Pleij.In de voormalige uiterwaard stond tot voor kort het Westervoortsfamiliebedrijf van de Gebroeders Hermsen. Eencomposteringsbedrijf waar ook sloopmateriaal en grondvan ontgravingen werd ingenomen. Dit bedrijf moest wijkenvoor de rivierverruimingsplannen van Rijkswaterstaat.De opdracht voor de sloop van de bedrijfspanden en afgravenvan de grond werd gegund aan de Vries & vande Wiel, een bedrijf dat ondermeer gespecialiseerd is insaneringswerk aan droge en natte bodems. Omdat hetcomposteringsbedrijf tot op het laatste moment nog actiefwas, moesten de werkzaamheden in fase 2 van hetRuimte voor de Rivierproject worden uitgevoerd. Dat wilzeggen nadat het regelwerk en de aanleg van de nieuwedijk in de Hondsbroeksche Pleij al was gerealiseerd, aldusTon Thehu, bedrijfsleider Zuidoost Nederland van de Vries& van de Wiel. “Een forse klus, die vanwege de aard vande verontreiniging aanmerkelijk duurder uitviel dan wasgeraamd.”Bedrijfsterrein opgehoogdDe aanbesteding vond plaats in juli 2009 en in januari2010 ging de eerste schop de grond in. Behalve de sloopvan gebouwen en loodsen moest ook nog eens ruim200.000 m3 grond worden afgegraven. Thehu: “Het bedrijfheeft in de loop der jaren het bedrijfs terrein opgehoogdom op die manier droge voeten te houden. Omdat een ingenieursbureaual eerder bij vooronderzoek had vastgestelddat er in de bodem onder meer olie en asbest aanwezigwas, hadden wij uit het bestek al een idee gekregenwat er zoal in de grond zou zitten. Dat vooronderzoekvond plaats toen het bedrijf nog actief was. Mede omdathet een nogal groot oppervlak betrof met een diepte vanzo’n 2,5 meter, bleek achteraf dat de boorbemonsteringonvoldoende informatie had opgeleverd. Terwijl wij aan hetwerk waren gegaan, werd al snel duidelijk dat de verontreinigingen hoeveelheid af te voeren materiaal veel groterComplementairHet werken in combinatie is beide partijen zeer goed bevallen,zegt Vervoorn. “Hoewel de beide bedrijven in de basis heelverschillend zijn, hebben wij complementair kunnen functionerenen is de winst behaald op de raakvlakken. Zo gebeurdehet dat uitvoerder Van den Biggelaar regelmatig aanschoof bijwas dan aanvankelijk gedacht. Vooraf was ingeschat datde hoeveelheid door zeving herbruikbare grond en puin,geschikt voor de recyclingindustrie, vele malen groter wasdan uiteindelijk bleek.”Veel werkEr komt bij een saneringswerk als in de HondsbroekschePleij veel meer kijken dan alleen ontgraven, zo licht Thehutoe: “Het begint met een onderzoek waarmee je probeertte lokaliseren waar de verontreinigde spots zich in degrond bevinden. Bij het ontgraven wordt op die locatieseen verhoogd saneringsregime ingezet. Vervolgens wordtalle ontgraven grond in een lokaal zeefproces behandelden gescheiden. Vanuit de zeefrestanten wordt weer onderzoekgepleegd naar de hoogte van de verontreiniging,bijvoorbeeld of de asbestconcentratie de interventiewaardeoverschrijdt of niet en of er sprake is van bijvoorbeeldolieverontreiniging. Ook wordt de fysische kwaliteit van degrond vastgesteld om te bepalen of het zand bijvoorbeeldherbruikbaar is in de wegenbouw, of het klei toepasbaar isin de klei-industrie, of grond die geen verdere toepassingheeft en afgezet moet worden. Uiteindelijk bleek dat nogalwat grond niet toepasbaar was voor hergebruik en bij Rosandepoldervan GMG gestort moest worden. Ook is veelverontreinigd materiaal afgevoerd naar de erkende inrichtingvan Pouw in Utrecht om het daar te laten reinigen ente scheiden.”In totaal is de Vries & van de Wiel twee jaar met het saneringsprojectbezig geweest. De oplevering had in juli 2011moeten plaatsvinden, maar door het vele extra werk envertragingen, werd dit pas februari 2012. De laatste klusbetrof het aanbrengen van zogenaamde krammenmattenom uitspoeling in het winterseizoen te voorkomen. In aprilsluit het bedrijf de werkzaamheden definitief af met het inzaaienvan gras en plaatsen van afrasteringen.de ontwerpers die, op hun beurt, ook regelmatig de laarzenaantrokken. Verder hebben MX-specialisten (die het ontwerpin een digitaal terreinmodel zetten) van het ontwerp digitalebestanden aangemaakt, waarmee de machines direct warenaan te sturen.”Nr.1 - 2012OTAROTAR26 Nr.1 - 2012Nr.1 - 2012 27OTAR