2 mensenkinderen 103

Lambert van der VenContractwerk in hetErvaringsgericht OnderwijsIn het Ervaringsgericht onderwijs wordenkinderen met behulp van een contractgestimuleerd om zelfstandig hun werkaan te pakken. Bij het samenstellen vanhet contract hebben zowel de kinderen als de groepsleider de mogelijkheid om eisen en wensen in te brengen.Het onderstaande verhaal kan Jenaplanscholen inspireren om van zelf(ver)werken tot zelfverantwoordelijk lerenvorm te geven.Woensdagmiddag, ik ben bezig met het voorbereidenvan een nieuwe week. Een nieuwe contractweek wel teverstaan! Elke donderdag start voor de kinderen van mijngroep 7-8 een nieuw contract, dat de week erop op woensdagklaar moet zijn.Een middag van zaken op een rij zetten… hoe ver is Imkemet haar spellingspakket? Vordert Thijs met zijn rekenbladen?Voorzie ik wel instructie voor mijn wereldoriëntatieopdrachtof laat ik ze eerst zelf stoeien? Hoeveel tijd krijgenze voor de ontdekopdracht?Allemaal vragen die op woensdagmiddag om een antwoordvragen, want een goed voorbereide omgevingvraagt om een goed voorbereid contract.Contractwerk is een organisatievorm waarbij voor iederindividueel kind een activiteitenpakket voor een bepaaldeperiode (hier een week) op papier wordt vastgelegd. Voor deafwerking van het pakket/contract krijgen de kinderen contractwerktijdwaarbinnen zij relatief zelfstandig over de duuren volgorde van de activiteiten kunnen beslissen.De planningDonderdagmorgen. Met groep 7 neem ik de planning door.Ik bespreek de taken, die voor de hele groep in het contractzitten. De individuele taken bespreek ik in de loop vande ochtend, of ik heb ze al op de contractbrief genoteerd.Later neem ik de contractplanning door voor groep 8. Nade planningskring gaan alle kinderen zelf plannen. Sommigendoen dat individueel, Ingrid en Iris bekijken samenwelke taken ze op dezelfde dag plannen. Dan kunnen zedeze week lekker vaak samenwerken.Kinderen kunnen zelf kiezen wanneer ze aan welke activiteitgaan werken. Daarom plannen zij dus ook zelf hun contractin met activiteiten. Kinderen die moeite hebben met het ontbrekenvan een duidelijke structuur, zullen baat hebben bijbegeleiding tijdens het inplannen. Het kan helpen om bij henalvast de instructiemomenten op de contractbrief te noteren,zodat zij die momenten als richtlijn kunnen gebruiken.Aan het werkTegen half tien is iedereen druk aan de gang. Ik geefinstructie aan zes kinderen uit groep 8. Zij zijn bezig methet onder de knie krijgen van de ‘bijwoordelijke bepaling’.In deze niveaugroep zitten negen kinderen. Kevin, Sjors enLizet hebben er voor gekozen om het zelfstandig af te werken.Zij zijn al een aantal weken goed op dreef met hungrammaticawerk en hebben mij eigenlijk niet nodig.Contractwerk biedt veel ruimte voor differentiatie. Kinderendie geen instructie nodig hebben, moeten ook niet verplichtzijn die instructie te volgen. Dat zal enkel afbreuk doen aande betrokkenheid van de betreffende kinderen. Aansluitenbij hun niveau kan ook betekenen dat je bepaalde kinderenmeer vrijheid en ruimte geeft om het zelf te proberen.Eva en Mathilde kunnen ondertussen niet vooruit met hunbegrijpend leeskaarten. Zij zijn klaar met de kaarten die ikeen paar weken geleden met hen heb afgesproken. Ze willennu weten waar ze mee verder moeten. Ze hebben hunnaam op het bord geschreven toen ik mijn grammaticainstructiegaf. Intussen hebben ze alvast een stuk van hunhandschrifttaak gedaan. Terwijl ik hen vooruithelp, wordik afgeleid door Steven en Bart. Zij liepen al enkele wekentegen de chaos bij de potloden en stiften aan. Ik heb hengevraagd een oplossing te bedenken. Op de gang zijn zebezig met het timmeren van een rekje, waar de bakjes inpassen. Enthousiast leggen ze aan iedereen die het wilhoren uit, hoe symmetrisch het rekje opgebouwd is endat alles precies op maat gemaakt wordt. Ook de hamerdreunt met flinke klappen op het houtmateriaal, zodat allesgoed stevig in elkaar zit. Nadat Eva en Mathilde vooruitMENSENKINDEREN 103september 2006