2 mensenkinderen 103

Ellen Reehorstin samenwerking met Hanneke VenemaVerhalend ontwerpen enwerkstukkenIn dit tweede artikel over Verhalendontwerpen komt het zinvol maken enpresenteren van werkstukken aan bod,gekoppeld aan voorbeelden uit deleerlijn Ruimte.Werkstukken in verhalend ontwerpenAan tafel vertel ik dat ik een artikel over verhalend ontwerpenga schrijven. ‘Waarover precies?’ vraagt mijn oudstepuberdochter, die in haar basisschooltijd vele verhalendeontwerpen heeft meegemaakt. Mijn toelichting dat hetzal gaan over werkstukken lokt een ongelovig gesnuif uit.Onze jongste dochter, die nog meer ervaring heeft metverhalend ontwerpen, valt haar zus bij. ‘Werkstukken maakje niet binnen een verhalend ontwerp’ zegt ze beslist.Over werkstukken hoef je deze meiden niets te vertellen,ze maken ze vanaf de brugklas aan de lopende band. Zoekenop internet, tekst typen in eigen woorden, inhoudsopgaveen mooi voorkantje, mapje erom en klaar. Geenleraar of ouder hoeft erbij te helpen en de cijfers zijn altijdgoed om een rapportcijfer mee op te halen. Blijkbaar hebbenze dit op hun basisschool erg goed geleerd. Bijzonder,want werkstukken hebben ze daar naar eigen zeggen nietgemaakt. Of wel?Hanneke Venema, die op de Annie MG Schmidtschool inGroningen jarenlang hun groepsleidster was, heeft eenverklaring. ‘Een verhalend ontwerp biedt juist erg veelmogelijkheden om kinderen een werkstuk te laten maken,maar ze passen zo goed in het verhaal dat de kinderen hetniet zo ervaren. Ze maken bijvoorbeeld een informatiebordwaarop bezoekers van hun dierentuin alles over een dierkunnen lezen, of een poster over de spijsvertering die inhun kinderziekenhuis aan de muur hangt. Zo oefenen zealle vaardigheden die voor het maken van een werkstukvan belang zijn. Het bevalt mij uitstekend om deze vaardighedenzo aan te bieden. Het gaat veel soepeler en de kwaliteitvan de werkstukken is stukken hoger, waarschijnlijkomdat we ze nodig hebben in het verhaal.’Wie nieuwsgierig is geworden, of het echt zo simpel is omwerkstukken te integreren in een verhalend ontwerp, kanhet makkelijk zelf even proberen. Kies bijvoorbeeld eenverhaallijn van een ontwerp over ‘ruimte’ (zie kader) en kijkof je daarbinnen een logische plek en een zinvolle vormvoor een werkstuk kunt bedenken.Een werkstuk bij de leerlijn RuimteIn het tv-station zou de tv-redactie de resultaten van hunresearch kunnen verwerken in informatieposters over deprovincies. De kinderkrant van het programmablad gaatdan natuurlijk over Nederland. Het architectenbureau werktde resultaten van het wijkonderzoek uit en maakt een folderom de verkoop te stimuleren. Omdat de architect en detoverfee nieuwsgierig zijn naar hun lievelingsplekjes makende kinderen harmonicaboekjes met tekeningen, teksten eneigen foto’s. En zo zijn er vast nog veel meer mogelijkhedente bedenken. Telkens gaat het om research (informatieverzamelen en doordenken), teksten schrijven (vaak doelgroepgericht),vormgeving en presentatie.Een zinvolle plek en een logische vorm blijken in een verhalendontwerp gemakkelijk te vinden. Minstens zo interessantis de vraag hoe je ervoor kunt zorgen dat de werkstukkenook werkelijk kwaliteit krijgen. Hanneke doet dat inelk geval zonder de ‘instructiestencils werkstuk maken’ dieze vroeger uitdeelde. ‘Ondanks die instructiebladen warener elke keer flink wat werkstukken onder de maat. Dusverbeterde ik de informatie, maar dat hielp eigenlijk niets.Behoorlijk frustrerend. Tegenwoordig help ik de kinderenmet een paar sleutelvragen op weg. Dat kost mij mindertijd, zij vinden het leuker en de resultaten zijn veel beter.’Kijk even mee hoe Hanneke episode 3 van het tv-stationaanpakt: ‘Ik vertel dat het tv-station zijn eigen programmabladheeft. In het midden zit een katern voor kinderen enjongeren. Er is in dit katern van alles te vinden over Nederland.Zo weet ik toevallig dat er in ieder geval vraag is naarde volgendeonderwerpen:• klimaat in Nederland• Nederland en het water• het waddengebied• Schiphol• de Rotterdamse haven• export/import• delfstoffenMENSENKINDEREN 103september 200621