2 mensenkinderen 103

Karin BuskenDe blokperiode in eenmiddenbouwgroepMoet het af?Sinds 2002 werk ik op een Jenaplanschool, waar al meteen blokuurformulier werd gewerkt. De groepen 3, 4, 5en 6 maakten gebruik van dit formulier, waarop voor éénweek de verschillende taken stonden vermeld. Het was eenformulier ter grootte van een half A4tje en de kinderenwerkten er met verschillende kleuren voor verschillendedagen op. Er was echter geen ruimte voor eigen invulling.Vanaf het begin had ik in de middenbouw moeite met hetblokuurformulier. Ik vond het er niet vriendelijk en overzichtelijkuitzien en had moeite met het invullen. Al snel merkteik dat de kinderen ook worstelden met het formulier. Erstond op aangegeven wat er gedaan moest worden in dieweek, maar er was geen ruimte voor een eigen keuze. Deblokperiode bestond alleen uit taken die gedaan moestenworden. Daardoor waren kinderen vooral bezig met het afkrijgen van verschillende taken.Ad Boes zegt hierover: ‘Bij de zogenaamde taakmotivatiemaakt het kind werk, omdat de taak af moet. De aandachtis minder gericht op de inhoud van de taak dan op hetvoltooien daarvan. Bij taakmotivatie wordt een lager leerrendementbehaald dan bij intrinsieke motivatie, niet deinhoud van de taak houdt het kind bezig, maar het strevenom de taak af te hebben. Die eenzijdige gerichtheid wordtnog versterkt als de groepsleider laat merken het voltooienvan de taak het belangrijkste te vinden.’Ik vind het voltooien van een taak niet altijd het belangrijkste,hoewel ik soms ook vind dat iets afgemaakt moet worden.Mij gaat het er vooral om dat kinderen een instructiebegrijpen en kunnen toepassen. Hoe meer taken ik in deblokperiode laat doen, hoe minder kinderen leren om hetgeleerde toe te passen in verschillende situaties. Ik vind dathet duidelijk moet zijn waarvoor het geleerde dient en ikkan niet volstaan met te zeggen dat de kinderen iets lerendat ze kunnen toepassen als ze volwassen zijn. Waar blijftdan de motivatie van kinderen om een taak te maken? Datbevordert de intrinsieke motivatie niet.Het programma voor de blokperiode kwam altijd op hetbord te staan en was voor alle kinderen hetzelfde, openkele individuele afspraken na. De kinderen hadden opEen artikel over het invoeren vancontractwerk in de blokperiode van eenmiddenbouwgroep, waardoor kinderenmeer gelegenheid krijgen om zelfactiviteiten te kiezen.deze manier te weinig inbreng in de keuze van leerstofen activiteiten. Voor mij was hierbij vooral relevant of eenkind langzaam of snel werkte en of het de leerstof snapte.Waar de eigen interesse en kwaliteiten van het kind liggen,speelde hierbij een ondergeschikte rol.Wat vinden anderen?Allerlei teksten zetten me aan het denken: ‘Het gaat omde kwaliteit van het werk en niet om de kwantiteit. Kinderenworden beoordeeld door prestaties te relateren aande eigen mogelijkheden en niet aan de mogelijkheden vananderen.’ (Peter Petersen)‘Voor het maken van een goede planning voor een of meerblokperioden is het nodig dat een kind een contract sluit,met de groepsleider en, steeds meer, met zichzelf. Voorde te verrichten activiteiten wordt zo verantwoordelijkheidgenomen.’ (De Rozentuin)Ad Boes schreef over contractwerk: ‘Een kind doet eenvoorstel voor diverse soorten activiteiten, waarvoor blokperiodenin het weekplan zijn gereserveerd. Die afspraakkan, afhankelijk van de capaciteiten van het kind op datmoment, betrekking hebben op een complete blokperiode,op een deel daarvan, op een dagdeel, op twee dagen,op een week of misschien uiteindelijk op twee weken. Delengte van die periode mag niet alleen afhankelijk zijn vande bouw, waarin het kind zich op dat moment bevindt,maar van diens ontwikkeling op het gebied van planningen zelfverantwoordelijkheid. De weg daar naartoe is voorieder kind verschillend.’Ik wilde tot nu toe dat alle kinderen hetzelfde deden,dezelfde taken maakten en dezelfde verantwoordelijkhedennamen. Ik wil ervoor zorgen dat een kind, onafhankelijkvan de bouw waarin het verkeert, zo ver mogelijkkomt in het zich verantwoordelijk weten voor werk dat hetop zich genomen heeft en dat daarom binnen een afgesprokenperiode voltooid dient te zijn.Zo kwam ik tot de volgende vraagstelling: Hoe kan ik vande blokperiode een periode maken waarin kinderen zelfstandigen zelfverantwoordelijk leren werken, individueelMENSENKINDEREN 103september 200613