2 mensenkinderen 103
2 mensenkinderen 103 2 mensenkinderen 103
Ad BoesDe blokperiode in het JenaplanonderwijsDe blokperiode in de spiegel is een ideale situatie om kinderen telaten oefenen met zelfstandig werkenen leren. Passend bij hun ontwikkeling kunnen kinderen hun eigen keuzes maken. Op Wonderwijs, een schoolmet het Iederwijsconcept, is het leren kiezen een belangrijke doelstelling, niet alleen in een blokperiode, maargedurende de hele week.Zonder blokperiode geen goedJenaplanonderwijsDeze stelling kan gemakkelijk worden verdedigd. Wie depraktijk van die periode in scholen vergelijkt, zal tot de conclusiekomen dat die sterk van elkaar verschillen. De terminologischeonduidelijkheid die dat oplevert kunnen wehier niet oplossen. Deels is die met de historie van Jenaplangegeven, omdat de blokperiode in de onderbouw inJena een ander doel en andere inhoud kende dan in debovenbouw. Maar er zijn ook overeenkomsten. Ze hebbenbetrekking op een aantal belangrijke ‘vrijheden’. In eenblokperiode is er een grote mate van vrijheid waar het gaatom:1. wat doe je;2. hoe lang blijf je daarmee bezig;3. doe je het alleen of samen;4. waar ga je dat doen?Met het eerste leer je plannen maken en zelfstandig werken,met het tweede de beschikbare tijd goed verdelen.Bij het derde aandachtspunt is aan de orde wat zich meerleent voor alleen bezig zijn en wat beter samen kan wordengedaan. Dat kan per kind sterk verschillen. De aanwezigheidvan in tal van opzichten verschillende kinderenin de stamgroep, veel meer dan in een jaarklas het gevalis, is voor het maken van die keuze bevorderlijk. Het iszeker niet zo dat kinderen bij voorkeur omgaan, werkenen spelen met kinderen van eenzelfde leeftijd. Een scalaaan materialen leent zich voor samen doen, een belangrijkevoorwaarde voor coöperatief leren. Met het vierde aandachtspuntin gedachte zijn er in een optimale praktijk veelmeer werkplekken die zich lenen voor het verrichten vandiverse activiteiten dan het aantal kinderen. Er zijn plaatsenwaar het stil is, andere waar meer dan gemiddeld geluidis toegestaan. Er zijn werkplekken voor één kind en hoeken,binnen en buiten de groepsruimte, waar kan wordensamengewerkt.Nederlandse scholen vallen bepaald niet op door een overvloedaan ruimte, eerder is van het tegendeel sprake, maartoch blijken er vaak meer ruimtes en ruimte beschikbaarte zijn dan op het eerste gezicht lijkt. Het belang van eeneffectieve ruimteverdeling kan moeilijk worden overschat.Onderzoek naar de ruimtebeleving van de kinderen levertaltijd veel op. Waar kinderen worden betrokken bij deinrichting en het gebruik van de ruimte op school nemenonmiddellijk hun betrokkenheid en zorg toe.WonderwijsMet deze aandachtspunten is het interessant te kijken naarandere onderwijsconcepten. Ik deed dat bij een Iederwijsschool,Wonderwijs in Loenen. Een meisje van 14 jaar (IvD)is gevraagd een week lang bij te houden wat ze deed. Nietin één blokperiode per dag, maar gedurende een geheleweek, van maandag 12 tot en met vrijdag 16 juni, een aantalweken voor de zomervakantie. De begeleider van degroep, Eric Reith, zegt er nadrukkelijk bij dat het overzichtniet duidelijk maakt hoe het er altijd toegaat. Een andereweek van hetzelfde meisje kan er voor een aanzienlijk deelanders uitzien. Dat geldt ook voor de andere kinderen, metinbegrip van IvD’s leeftijdgenoten.De belangrijkste voorwaarde om in het onderwijs zo te kunnenwerken is de wil van kinderen om zichzelf te ontwikkelen,nog beter geformuleerd, om actief te zijn, waarvangeestelijke groei het effect is. Ruimte in de tijd maakt hetmogelijk dat kinderen het ontplooiingsritme kunnen kiezendat bij hen past. Ontwikkelingen kenmerken zich niet doorgeleidelijkheid, eerder is van activiteitsgolven sprake.Er zijn volwassenen beschikbaar, met wie vooraf afsprakengemaakt kunnen worden; ook is er tussentijdse begeleidingnaar behoefte. Er is een overvloed aan beschikbareruimten voor uiteenlopende bezigheden, een manegedaarbij inbegrepen.10MENSENKINDEREN 103september 2006
De sfeer, het pedagogisch klimaat, kan worden vergelekenmet de sfeer in een goed gezin én met samenleven in eengroter verband. Daar komen mensen(-kinderen) tot hunrecht, ze weten zich erkend en zijn bereid om bij te dragenaan wat tot het gemeenschappelijk belang behoort.In het activiteitenschema is in hoofdlijnen aangegeven watIvD deed en of ze Alleen of Samen bezig is geweest (A, Sof A/S); waar sprake is van het krijgen van een les dooreen Begeleider (B); waar geen B staat kunnen kinderen vanbegeleiders hulp krijgen en wanneer van werken aan dehand van een Leerboek of Leergang sprake is (L). Het laatstebetekent niet dat boeken steeds precies van voor naarachteren worden doorgewerkt.Vrijheid, blijheid?Voor een goed begrip is de volgende informatie nog vanbelang. In het programma kunnen op elk moment en naarbehoefte veranderingen optreden, de planning is dan ookflexibel. Gemaakte afspraken met begeleiders gaan in principealtijd door, veranderingen zijn met wederzijds goedvindenmogelijk. De kinderen volgen allerlei vakken, deelsdoen ze dat zelfstandig, deels in onderling overleg.Tussendoor, of in de uren studiebegeleiding waar een vastebegeleider altijd aanwezig is, kunnen kinderen vragen stellenen begeleiding vragen.Veel kinderen willen huiswerk. Een uur Engels op het roosterbijvoorbeeld wordt zo flink vermeerderd met huiswerk.Twee kinderen deden onlangs een half jaar over een boekuit een methode voor HAVO/VWO waarvoor in het reguliereonderwijs een jaar wordt uitgetrokken. Ook met dieachtergrond moet worden gekeken naar het aantal urenin het schema. Is er maar één uur biologie in de week? Datis toch veel te weinig? Intrinsieke motivatie, rijpheid, huiswerken individuele begeleiding maken het leren bijzondereffectief. Zo betekent anderhalf uur wiskunde precies zoDag Tijd Activiteit A/S B Lmaandag 09.00-09.20 Binnenkomst, kletsen, bakkie thee S09.20-10.30 Dansjes oefenen, toneel/musical S10.30-11.25 Engelse les A/S B L11.25-12.30 Eten, buiten in de hangmat, kletsen S12.30-13.30 Tekst toneel oefenen S13.30-14.30 Musical oefenen S B14.30-14.45 Opruimen Sdinsdag 09.00-09.15 Kletsen bij de thee S09.15-10.30 Wiskunde A/S B L10.30-12.00 Zwemmen, incl. heen en terug en eten S12.00-12.20 Engels A B L12.20-12.30 Kletsen S12.30-13.30 Geschiedenis/ aardrijkskunde S B L13.40-14.30 Toneel S B14.30-14.45 Opruimen Stot 17.00 Musical oefenen S Bwoensdag 09.00-10.15 Lessen seksuele opvoeding S B10.15-10.45 Nederlands A B10.45-10.55. Kletsen en zo S10.55-12.00 Natuur- en scheikunde A/S B L12.00-12.15 Opruimen Sdonderdag 09.00-09.10 Bijpraten, thee drinken S09.10-10.15 Aikido S B10.15-10.30 Kort spelletjes, hangmat S10.30-11.00 Paardrijden S B11.00-11.15 Voetballen S11.15-12.00 Onderzoekskring S B12.00-12.10 Eten, gezellig met andere meiden S12.10-13.30 Toneel, musical oefenen S B13.30-14.30 Yoga S B14.30-14.45 Opruimen Svrijdag 09.00-09.30 Gezelligheid met andere kinderen S09.30-10.30 Biologie A/S B10.30-11.30 Economie A/S B11.30-11.50 Schoolkring S B11.50-12.10 Voetballen S12.10-12.15 Eten S12.15-13.30 Toneel S B13.30-14.05 Kletsen, spelletje S14.05-14.35 Nederlands S B14.35-14.45 Opruimen SMENSENKINDEREN 103september 200611
- Page 3 and 4: Felix MeijerWe zouden eigenlijk alt
- Page 5 and 6: Van zelf (ver) werken naarzelfveran
- Page 7 and 8: de spiegel’ staan mooie voorbeeld
- Page 9: kunnen, ga ik naar Steven en Bart t
- Page 13 and 14: Karin BuskenDe blokperiode in eenmi
- Page 15 and 16: duidelijkste term, omdat er na een
- Page 17 and 18: In de drukhoekmaken Emma enMeike ee
- Page 19 and 20: ze wortels in de aarde slaan en de
- Page 21 and 22: Ellen Reehorstin samenwerking met H
- Page 23 and 24: Peter te RieleSEO op de automatisch
- Page 25 and 26: Ad BoesGoed nieuws uit Arnhem, over
De sfeer, het pedagogisch klimaat, kan worden vergelekenmet de sfeer in een goed gezin én met samenleven in eengroter verband. Daar komen mensen(-kinderen) tot hunrecht, ze weten zich erkend en zijn bereid om bij te dragenaan wat tot het gemeenschappelijk belang behoort.In het activiteitenschema is in hoofdlijnen aangegeven watIvD deed en of ze Alleen of Samen bezig is geweest (A, Sof A/S); waar sprake is van het krijgen van een les dooreen Begeleider (B); waar geen B staat kunnen kinderen vanbegeleiders hulp krijgen en wanneer van werken aan dehand van een Leerboek of Leergang sprake is (L). Het laatstebetekent niet dat boeken steeds precies van voor naarachteren worden doorgewerkt.Vrijheid, blijheid?Voor een goed begrip is de volgende informatie nog vanbelang. In het programma kunnen op elk moment en naarbehoefte veranderingen optreden, de planning is dan ookflexibel. Gemaakte afspraken met begeleiders gaan in principealtijd door, veranderingen zijn met wederzijds goedvindenmogelijk. De kinderen volgen allerlei vakken, deelsdoen ze dat zelfstandig, deels in onderling overleg.Tussendoor, of in de uren studiebegeleiding waar een vastebegeleider altijd aanwezig is, kunnen kinderen vragen stellenen begeleiding vragen.Veel kinderen willen huiswerk. Een uur Engels op het roosterbijvoorbeeld wordt zo flink vermeerderd met huiswerk.Twee kinderen deden onlangs een half jaar over een boekuit een methode voor HAVO/VWO waarvoor in het reguliereonderwijs een jaar wordt uitgetrokken. Ook met dieachtergrond moet worden gekeken naar het aantal urenin het schema. Is er maar één uur biologie in de week? Datis toch veel te weinig? Intrinsieke motivatie, rijpheid, huiswerken individuele begeleiding maken het leren bijzondereffectief. Zo betekent anderhalf uur wiskunde precies zoDag Tijd Activiteit A/S B Lmaandag 09.00-09.20 Binnenkomst, kletsen, bakkie thee S09.20-10.30 Dansjes oefenen, toneel/musical S10.30-11.25 Engelse les A/S B L11.25-12.30 Eten, buiten in de hangmat, kletsen S12.30-13.30 Tekst toneel oefenen S13.30-14.30 Musical oefenen S B14.30-14.45 Opruimen Sdinsdag 09.00-09.15 Kletsen bij de thee S09.15-10.30 Wiskunde A/S B L10.30-12.00 Zwemmen, incl. heen en terug en eten S12.00-12.20 Engels A B L12.20-12.30 Kletsen S12.30-13.30 Geschiedenis/ aardrijkskunde S B L13.40-14.30 Toneel S B14.30-14.45 Opruimen Stot 17.00 Musical oefenen S Bwoensdag 09.00-10.15 Lessen seksuele opvoeding S B10.15-10.45 Nederlands A B10.45-10.55. Kletsen en zo S10.55-12.00 Natuur- en scheikunde A/S B L12.00-12.15 Opruimen Sdonderdag 09.00-09.10 Bijpraten, thee drinken S09.10-10.15 Aikido S B10.15-10.30 Kort spelletjes, hangmat S10.30-11.00 Paardrijden S B11.00-11.15 Voetballen S11.15-12.00 Onderzoekskring S B12.00-12.10 Eten, gezellig met andere meiden S12.10-13.30 Toneel, musical oefenen S B13.30-14.30 Yoga S B14.30-14.45 Opruimen Svrijdag 09.00-09.30 Gezelligheid met andere kinderen S09.30-10.30 Biologie A/S B10.30-11.30 Economie A/S B11.30-11.50 Schoolkring S B11.50-12.10 Voetballen S12.10-12.15 Eten S12.15-13.30 Toneel S B13.30-14.05 Kletsen, spelletje S14.05-14.35 Nederlands S B14.35-14.45 Opruimen SMENSENKINDEREN <strong>103</strong>september 200611
Change language