Nr 03 - 2004 - Proef de herfst - Weller

Herfst ’042 Agenda 3 Krista’s column 4 Vraag het aan Weller 5 De Wellertaart 6 Een herfst vol verrassingen 11 Frans’herinnering 12 Koken bij de buren 14 Samen gaat het beter 15 Oma’s tips 16 Weller in de buurt 18 De taalvan de mam 19 Erop uit met de kids 20 Zomaar van Weller 22 Wie sjoen os Parkstad is 24 Vroeger 27Wellerhebbes 28 Smukstuk 30 Wellernieuwtjes 31 De buitenboel 32 Wellerkids & Co.Proefde herfst!

Adressenherfst 04wellermagazine02Leven in de WellerijBij de Wellerij kunt u met al uw vragen en (woon)wensen terecht. We hebben eenactueel zicht op de Wellerwoningen, maar kunnen u ook helpen met al uw vragen diete maken hebben met uw woonplezier. Bovendien is er in de Wellerij altijd van alles tebeleven en te doen. Kijk maar eens naar de agenda hieronder. De workshops zijn inhet groen aangegeven. Weller inspireert u graag. En het kost u niets.Onze inspiratie kost u nietsDeze zomer maakten we het extra gezellig. We wilden u de zon letterlijk latenproeven. Zo was er een workshop ouderwets jam maken met de jamspecialisten vande Eyserhalte en de workshop Visagie met allerlei schoonheidstips. In het najaar gaanwe samen herfstkransen maken, koekjes bakken en heerlijk wild bereiden met eentopkok. U leest er meer over op pagina 20 en 21. Wilt u erbij zijn? Stuur een kaartjenaar Debby Bosch of mail haar (DebbyBosch@wellernet.nl). Plaatsen zijn beperkt, dusuiteraard geldt hier: wie het eerste komt… Tot snel bij Weller!WellerPostbus 2, 6400 AA Heerlentelefoon 045 – 404 86 00www.wellernet.nlWellerijGeerstraat 320, HeerlenDorpstraat 121, BrunssumTelefoon 045 – 404 86 00OpeningstijdenMaandag t/m vrijdag van 09.00 uurtot 18.00 uur, donderdagavondtot 20.00 uur en zaterdag van 10.00uur tot 14.00 uur.Een herfst vol activiteiten!Gratis workshops!Klus of reparatie?Bel de GRATIS Wellerlijn.Volg op uw telefoontoestel detoetsen 0800 - BEL WELLERof kies 0800 - 235 93553723 HerfstSeptemberOktober4 Dierendag14 Workshop herfstkransenmaken met Jean PierreStoelinga in de Wellerij15 Start Ramadan28 Workshop koekjes bakkenin de Wellerij31 Klok 1 uur terug31 HalloweenOp pagina 30 deWELLERBONvoor eenwellercadeautjeNovember13 Einde Ramadan18 Workshop koken met wildin de WellerijColofonWeller magazine is een uitgave van Welleren verschijnt vier maal per jaar.Weller magazine wordt in een oplage van12.000 exemplaren verspreid onder Wellerklantenen relaties.Heeft u tips, vragen, opmerkingen of interessanteberichten voor dit magazine stuur zedan naar Weller magazine, t.a.v. de redactie,Postbus 2, 6400 AA Heerlen.Productie, fotografie, vormgeving: ZuiderlichtLithografie en drukwerk: Rosbeek

04 herfstwellermagazine03HerfstVaarwel zomer, dag mooie terrasjes en exotische strandfeestjes. Met weemoed neemik afscheid van mijn gezonde zomertintje. Mijn bikini ligt al weer een paar wekenongebruikt in de kast. Het is weer tijd voor weinig flatteuze truien en broeken die elkstukje huid zorgvuldig bedekken. Pijnlijk want eigenlijk ben ik een zomerkind. Ik wordchagrijnig van al die dikke lagen kleding en het tekort aan uv-straaltjes die licht biedenin de duisternis van de herfst.Maar mijn grootste herfsttrauma hield ik over aan mijn schooltijd. Elke morgen klomik op mijn trouwe stalen ros en fietste naar de ‘grote’ school. Natuurlijk niet voordatik twee uur voor de spiegel had gestaan. En vaak gebeurde dan net wat ik het meestvreesde: regen. Pluvius had blijkbaar een hekel aan me en liet geen mogelijkheidonbenut om een royale portie koude regendruppels op mijn met liefde gestylde haaruit te storten. Het enige wat er nog van mijn perfect gemodelleerde coiffure over was,waren natte kleffe slierten die aan mijn hoofd plakten. Het lijkt triviaal, maar voor eenpuberende ijdeltuit (gelukkig ben ik daar overheen gegroeid) is dat een big issue.Tegenwoordig geniet ik van het scala aan kleuren dat de herfst biedt, kijk gefascineerdnaar de spelende eekhoorns en fantaseer over kabouters die onder vliegezwammenwonen. Ja, moedertje natuur had goede redenen om het seizoen herfst te creëren.En ik? Ik weet inmiddels dat de herfst zo gek niet is. Lekker een boekje lezen bij eenknapperend haardvuurtje, zachte regengeluidjes op de achtergrond en een heerlijkglaasje wijn.Koken met wild, echte molens, een interview met een talentvolle jonge kok, een84-jarige bouwvakker en nog veel meer leuke onderwerpen. Kortom ideaal leesvoervoor een regenachtige dag. Dus laat de herfst maar komen. Veel leesplezier!Krista PoulissenHoofdredacteur

herfst 04wellermagazine04Vraag het aanWellerVerzekeringenEindelijk…. apetrots sta je met desleutels in de hand voor die langgedroomde woning. Even een weekjeklussen, spulletjes op de plek engenieten maar.Soms gewoon vergeten en somsook wel een bezuinigingspostje.Uw inboedelverzekering. Sommigehuurders denken dat de verzekeringin de huurprijs zit. Dat is zeker nietwaar! Weller biedt u wel de mogelijkheiddeel te nemen aan een glasverzekeringc.q. glasfonds. Voor een kleinbedragje per maand heeft u dan geenzorgen over eventuele glasschade.Ook heeft Weller het onroerend goed(de fysieke woningen) bij een maatschappijverzekerd.Voor alle zaken in uwwoning, berging en tuinbent u zelf verantwoordelijk!Uw inboedel groeit en groeit met dejaren. Een kostbaar bezit. Vaak kostbaarderdan u denkt en voordat je hetweet vertegenwoordigt dit een grootbedrag.Wat wordt er eigenlijk onder‘inboedel’ verstaan?Simpel. Inboedel is alles wat in uwhuis staat, ligt en hangt. Of evenergens anders staat, ligt of hangt.Er kan met uw inboedel ook meergebeuren dan u vermoedt. En dushebt u een goede inboedelverzekeringnodig. Met een inboedelverzekeringbeperkt u bij schade tenminste definanciële gevolgen tot een minimum.Wat verzekert een inboedelverzekering?Dat kan nogal verschillen per verzekeringsmaatschappij.In de polisvoorwaardenvindt u meestal een overzichtvan de zaken die gedekt worden.Bij de meeste maatschappijen verzekertu uw inboedel tegen de financiëlegevolgen van:• brandschade• blikseminslag• storm• diefstalOok verzekerd is schade die ontstaatdoor:• ontploffing• afpersing en gewelddadige beroving•vandalisme• sneeuw en hagelZoals al eerder gezegd: de dekkingverschilt per verzekeringsmaatschappij!Zo verzekert maatschappij A schroeiensmeltplekken wel en maatschappijB weer niet. Sommige verzekeringendekken diefstal en vernieling vanspullen in uw tuin wel en anderesluiten dit uit.Wat is meestal nietverzekerd?Hieronder staan de belangrijkste uitsluitingen.Meer informatie leest u inde polisvoorwaarden.• alles wat muurvast zit (bijvoorbeelduw keuken en badkamer)• motorrijtuigen, caravans en bromfietsen• contant geld (boven een bepaaldbedrag)• sieraden (heeft u duurdere sieradenof horloges, dan kunt u deze welextra meeverzekeren)• vochtdoorlating• overstromingHeeft u nog vragen of eventueel eenadvies nodig? Onze Wellermedewerkershelpen u graag in een vanonze Wellerijen.

herfst 04wellermagazine06Een herfst volverrassingenDe herfst een saai, regenachtig of zelfs triest seizoen? Helemaal niet! De herfst is juist het seizoen met vele gezichten enverrassingen. Laat u inspireren door herfstbladeren met hun schitterende kleurenpracht en raak betoverd door ragfijne spinnenwebbenmet dauwdruppeltjes in struiken en bomen. Binnen mag u uiteraard weer ouderwets cocoonen: de verwarmingtikt weer gezellig, kaarsjes zorgen voor een intieme sfeer en op culinair gebied is het nu genieten van wat stevigere kost,verschillende soorten aromatische champignons of een overheerlijk wildrecept. Kortom: een herfst om warm te omarmen!Van groen naar rood, bruin, geel en oranje...Wist u trouwens dat die prachtige kleuren van herfstbladeren ontstaan omdat de bomen geen voeding meer aan hun blaadjesgeven? De bomen bereiden zich voor op de winter door de sapstromen in de bladeren stop te zetten. Zo kunnen ze beginnen aanhet afstotingsproces. Het bladgroen blijft achter en wordt afgebroken. Hierbij ontstaan verschillende chemische stofjes die de bekendeherfstkleuren bevatten. Overigens: de beste herfstkleuren ontstaan wanneer de nachten koud en de dagen warm en zonnig zijn.Trek na zo’n warme dag en koude nacht er dus zeker op uit om van die gratis kleurenpracht te genieten!

04 herfstwellermagazine07Genieten van de herfstHoewel het in september soms nog behoorlijk warm kan zijn, merkt u tochaan alles dat er een seizoensverandering op til staat. De nachten zijn merkbaarlanger, hier en daar zijn er al bomen die hun bladeren laten vallen en’s ochtends is een lekkere warme pullover geen overbodige luxe omdat dezon er langer over doet alles aangenaam warm te krijgen.Dagen en nachten zijn nu bijna even kruidig fris. En alhoewel u het binnenlang, geuren en kleuren sterker dannatuurlijk extra gezellig maakt met watooit. Kortom: de natuur ondergaatkaarsjes of misschien zelfs een knetterendhaardvuurtje, is dit hét seizoeneen ware metamorfose. Voelt en zietu het ook? Kleuren variëren vanom er lekker op uit te trekken. Omrood, bruin, oranje en geel. Zonsondergangenzijn nu nog magischerde herfstbladeren en te genieten van deheerlijk te wandelen door de knisperen-dan in de zomer en de lucht ruiktbuitenlucht en het herfstzonnetje.Eén uurlangerslapen!Merkt u het al? De dagen wordensteeds korter. Heel typerend voorde herfst natuurlijk. Maar ook voorde wintertijd die in het laatste weekendvan oktober in gaat. Toch kanhet zelfs nu nog heel goed nazomerweerzijn. Zelfs in oktober zijn delaatste jaren in ons land nog regelmatigtemperaturen tussen 20 en25°C gemeten. Feit is in ieder gevaldat u op zondag 31 oktober dewijzers van de klok om drie uur’s nachts terug mag draaien naartwee uur en dus een uur langerkunt slapen. Praktisch gezien betekenthet dat het ’s ochtends eerderlicht en ’s avonds eerder donkerwordt. Ook het uur waarop dehoogste temperatuur van de dagwordt bereikt, schuift op. In dewinter valt het warmste momentgemiddeld tussen drie en vier uur’s middags. Logisch dat u nu weermeer begint te verlangen naarouderwetse warme drankjes zoalshete chocomel (al dan niet metslagroom!) of een bord dampende,stevig gebonden soep. Of drinkgemberthee: het stimuleert debloedsomloop en verwarmt uwlichaam meteen!

Snoepen van de herfstherfst 04wellermagazine08Net zo verrassend als de herfst in de natuur is, is ze dat ook in de keuken, want hetwordt weer ouderwets smullen geblazen! Vooral voor wildliefhebbers. Onder wildworden alle zoogdieren (haarwild) en vogels (vederwild) verstaan waarop gejaagdmag worden. Hoewel er het hele jaar wild gegeten kan worden, is het aanbod tussen15 oktober en 31 december bijna compleet en is het echte wildseizoen in volle gang.Typisch wild zoals fazant, kwartel, wild zwijn, hert en haas, is nu volop te krijgen bijuw eigen poelier of in restaurants. Niet iedereen is even dol op wild. Dat heeft alleste maken met de typische, krachtige wildsmaak. Echt wild moet zijn eigen voedselzoeken. De dieren voeden zich met grassen, bladeren, bessen, noten en ander voedseldat ze in de natuur vinden. En al die verschillende ingrediënten zijn in het vlees terugte proeven.Typisch herfstwijntjeMisschien bijna net zo belangrijkals het wild zelf, is een bijpassendewijn. Om te wetenwelke wijnen bij welke gerechtenpassen, kunt u nog het besteafgaan op het seizoen. Bij warmweer horen lichte en frisse wijnendie perfect bij zomersegerechten smaken. In de herfstheeft u waarschijnlijk minder zinin frisse, fruitige smaken en magde wijn een ‘zwaarder gewicht’hebben zoals een bourgognewijn.En die past perfect bijwild. Sowieso past een bourgogneheel erg goed bij alleswat uit het bos komt. Denkmaar aan wilde paddestoelen,truffels, noten en bosvruchtencompotes.De truffel: koning derchampignons!Hoewel veel Limburgers bij ‘het zwarte goud’ in de eerste plaats aansteenkool denken en bij ‘het witte goud’ aan asperges, zijn het ookde synoniemen voor dé smaakmaker bij uitstek: de zwarte en wittetruffel. De term ‘goud’ staat er niet voor niets, want de delicatesse isbijna onbetaalbaar.Wist u dat:• een truffel een zwam is die onder de grond groeit?• hij daardoor niet groot wordt, maar zich al ophopend vormt tot een concentraat volmet rijke paddenstoelensmaak?• vrouwtjes zwijnen worden ingezet bij het zoeken naar truffels omdat de truffels eenstofje afscheiden dat sterk lijkt op de seksuele lokstof van mannetjes zwijnen?• er zo’n 200 verschillende soorten truffels bestaan?• ze vooral in Italië en Frankrijk worden gevonden?• honden gemakkelijk getraind kunnen worden om truffels te zoeken?• geraspte truffel erg lekker smaakt bij pasta?• verse truffels tot duizenden euro’s kunnen kosten per kilo?

04 herfstwellermagazine09Herfsttijd,paddestoelentijdPaddestoelen kunt u natuurlijk het hele jaar door krijgen, maar in de herfst kunt u uit meer soorten kiezen. Probeert ugewoon eens wat varianten uit en ontdek welke u de lekkerste vindt. Het bekendst zijn natuurlijk de witte of Hollandsechampignons. Ook de kastanjechampignon wordt steeds populairder met zijn wat steviger vruchtvlees en meer aroma.In menige keuken wordt inmiddels flink gekokkereld met oesterzwammen, cantharellen, grotchampignons of de shii-take,een van origine Japanse zwam. Boschampignons, zowel de verse als gedroogde exemplaren, zijn erg aromatisch en passenperfect bij de herfst. Probeer onderstaand recept maar eens!Fusilli met paddestoelensausVoor 4 personenBenodigdheden:• 50 gram gedroogde bospaddestoelen• 1/2 dl droge witte wijn•1 dl heet water• 200 gr ricotta kaas•1 plak bacon van 100 gram• 1/8 liter crème fraîche•2 eetlepels fijngehakte peterselie• 400 gr fusilli• 50 gr geraspte Parmezaanse kaasBereiding:•Was de paddestoelen zorgvuldigen week ze 1 uur in de wijn en hethete water.• Snij de bacon in reepjes en bak zein wat margarine 3 minuten op eenmatig vuur.• Snij de paddestoelen in stukjes, voegze samen met het weekvocht toeaan de bacon en smoor alles in circa10 minuten gaar.•Kook intussen 400 gram fusillibeetgaar.•Voeg de crème fraîche aan hetpaddestoelenmengsel toe alshet meeste vocht is verdampten warm dit 1 minuut mee.• Neem de pan van het vuur enmeng de ricottakaas en depeterselie er doorheen.• Breng op smaak met zout enpeper.• Meng de paddestoelensausdoor de fusilli en bestrooi metParmezaanse kaas.Smakelijk eten!

Herfstfeest Halloweenherfst 04wellermagazine10Halloween, ook genoemd All Hallows’ eve(ning), is de Engelse naam voor Allerheiligenavond.Het wordt gevierd op 31 oktober, de avond voor Allerheiligen dus. In Amerikais Halloween al jaren een waar begrip. Kinderen gaan er verkleed als heksen, spokenof geesten zingend langs deuren voor wat lekkers of wat geld. Een beetje zoals Driekoningenbij ons dus. Pompoenen worden uitgehold, krijgen uitgekerfde gezichten,worden verlicht met kaarsjes en op veranda’s of in raamkozijnen gezet. Minderbekend is dat Halloween een inmiddels 3000 jaar oud Keltisch feest is dat ‘einde vande zomer’ betekende. Men geloofde dat de zielen van de doden op dit tijdstip hetdichtste bij waren en dat je dan het beste contact met ze kon zoeken of hen om raadkon vragen. De inmiddels overbekende pompoen was bedoeld om geliefde overledenente verwelkomen én om kwaadwillende geesten af te schrikken. Ook was zo’npompoen natuurlijk erg handig als verlichting in huis. Bij ons wordt Halloween minderuitbundig gevierd, al worden er elk jaar meer Halloween-feestjes georganiseerden versieren bijna alle bakkers en slagers hun winkels met pompoenen en andereHalloween-attributen. Waarom zou u ook niet uw huis in deze periode versieren enextra gezellig maken met Halloween-afbeeldingen, kaarten, grapjes of versieringen?Doen!Natuur als creatieve inspiratiebronZin om creatief bezig te zijn? Word weer even kind, ga naar buiten en verzamelde mooiste bladeren, eikeltjes, kastanjes, takken, noten en zaden die u kuntvinden! Ze combineren qua kleuren niet alleen prachtig met elkaar, maar gevenuw huis in een mum van tijd een warme herstsfeer. Een paar voorbeelden?• Leg op de volledige bodem van eenmooie grote schaal herfstbladerenen schik naar eigen inzicht encreativiteit er wat denneappels,kastanjes en takjes op. Een paarmandarijntjes of kleurige kalebassenin het midden maken uwherfstschaal af.• Maak een bladerenslinger door metnaald en draad herfstbladeren aanelkaar te rijgen. Drapeer hem overhet midden van de tafel• Pomanders (vruchten versierd metkruidnagels) geven een instantherfstsfeer. Plak een kleurig linttwee maal om een sinaasappelheen (alsof u de vrucht in vierendeelt), maak met een grote naaldgaatjes in de delen die niet doorhet lint bedekt zijn en vul ze op metkruidnagels. Geurt zalig!• Of maak het uzelf gemakkelijk: eenmand met kant en klare kalebassenof pompoenen in een mooi hoekjein de kamer of bij de voordeur isdecoratief en supersnel klaar!

herfst 04wellermagazine12Koken bij deburenKookt u ook zo graag? En heeft ueen snel, gemakkelijk of favorietrecept dat u met ons wilt delen?U kunt ook een keer meedoen aan‘Koken bij de buren’. Bel, mail ofschrijf ons.Bij Italië denk ik aan heerlijke pizza’sen pasta’s, tongstrelende wijnen, deToren van Pisa en Leonardo da Vinci.Maar vooral ook aan gepassioneerde,lieve en familiegerichte mensen.Rosa Massaroni voldoet hier perfectaan. Deze charmante dame spreektvloeiend Italiaans. Wat niet verwonderlijkis aangezien haar vader vanItaliaanse afkomst was. Hij kwamvan Tolfa, een stad onder de rookvan Rome. Zelf heeft ze ook een heletijd in Italië gewoond. Maar heimweenaar haar familie in Nederlandbracht haar weer terug.Koken met passieVrolijk word ik begroet door Rosa enhaar kinderen Oriella en Dario. Hunschattige hondje geeft me al kwispelendeen ‘welkomstlik’. “Vraag maarraak”, zegt Rosa en al snel komt hetonderwerp koken ter sprake. VolgensRosa is koken een bezigheid waarbijpassie nodig is. Met veel liefdeBella Italiabereidt ze elke dag een heerlijkeItaliaanse maaltijd. Hollandse potmaakt ze bijna nooit. Alhoewel haarjongste zoon het liefst elke dag hotdogsen snacks eet.Rosa: “Italiaanse gerechten zijn vaakheel simpel. Met weinig ingrediëntenmaak je al een heel lekkere maaltijd.Jammer genoeg kom je in Nederlandsesupermarkten nauwelijks Italiaanseproducten tegen. In België daarentegenheb je een ruim assortiment,dus daar ben ik vaak te vinden.”

04 herfstwellermagazine13DroomHaar droom is een Italiaanse broodjeszaakte beginnen. Ze heeft zelfshaar ondernemersdiploma al gehaald.Maar helaas is het nu economischniet verantwoord om een bedrijf testarten. Rosa’s vader was de kok inhuize Massaroni. Als hommage aanhaar vader heeft Rosa daarom gekozenvoor typisch Romeinse gerechten.Primo PiattoSpaghetti All’Amatriciana1 el olijfolie, 100 g mager spek,350 g tomaten, 1 peperoncino(chilipepertje), 400 g spaghetti,zout, 50 g geraspte parmezaansekaasVerhit de olijfolie in een pan en bakhet in dobbelsteentjes gesnedenspek uit. Voeg de ontvelde tomatenen het chilipepertje toe en fruit beide10 minuten mee. Roer zo nu en danmet een houten lepel. Kook de spaghettiin ruim water en laat het uitlekken.Neem het chilipepertje uit desaus. Doe de spaghetti in een voorverwarmdeschaal, verdeel de sausen strooi er parmezaanse kaas over.Secondo piattoSaltimbocca alla RomanaKalfsschnitzel op Romeinsewijze, voor 4 personen8 kleine kalfsschnitzels, 8 plakkenrauwe- of parmaham,8 - 11 verse salieblaadjes,50 g boter, 7 el droge witte wijn,zout en zwarte peperLeg op elke kalfsschnitzel een plakrauwe ham en een paar salieblaadjesen steek dit met een prikker vast.Verhit de boter in een grote pan enbraad de schnitzels aan beide kantenlicht aan. Schenk de wijn erbij. Brenghet geheel op smaak met zout enpeper en laat alles 6 - 8 min zachtjeskoken tot het vlees gaar en zacht is.Leg de schnitzels op een voorverwarmdeschaal zodat het vlees lekkerwarm blijft en verwijder de prikkers.Tot slot meng je het braadvocht met1 el water en schenk je dit over hetvlees.Dolce (Dessert)Gelato di ricotta alla RomanaRicotta-ijs op z’n Romeins.500 g verse ricotta, 1,25 dl zeersterke espresso afgekoeld, 100 gsuiker, 4 eierdooiers, 3 el slagroom,1 el vanille suiker, 4 el witterum, 3 el fijngehakte ongezoutenpistachenotenDruk de ricotta door een fijne zeefen roer de espresso erdoor. Roer desuiker met de eierdooiers net zolangtot de massa licht en romig is. Sla deslagroom met de vanillesuiker stijf envoeg vervolgens de rum toe. Meng dericotta met espresso door de eiercrèmeen spatel voorzichtig de slagroomerdoor. Beleg een rechthoekige vorm,met een inhoud van ongeveer 1 liter,met huishoudfolie en stop het geheelhierin. Laat het in de vriezer in circa3 uur stijf worden. Snijd het ricotta-ijsin schijven en garneer deze met defijngehakte pistache noten.Buon Appetito!

herfst 04wellermagazine14Samen gaathet beterHoe is die huurdersfederatieeigenlijk ontstaan?Het startschot werd gegeven toende afzonderlijke huurdersorganisatiesvan Wonen Parkstad en HetAdres een gezamenlijk advies aanhet ministerie van VROM moestengeven over de fusieplannen.“En dan zit je plots met vreemdemensen aan tafel en moet je gaansamenwerken zonder elkaar échtgoed te kennen, maar je bent welverantwoordelijk voor de belangenvan 11.000 huurders”, aldus Wim.In feite hadden we geen keuze, alswe niet zouden samenwerken zouveel kracht verloren gaan.Hebben jullie dit allemaal alleengedaan?“Neen, daarvoor verschilden deinzichten en meningen te veel.Gelukkig worden wij dit jaar procesmatigondersteund door Ed Hoogenboom,een expert op het gebied vanhuurdersparticipatie. De belangrijkstetaak van Ed is het samenbrengenvan partijen en het bundelen vankrachten”.Hoe is die huurdersfederatiegeorganiseerd?“In sneltreinvaart moesten wij eenstructuur bedenken: Weller bestaatuit vijf stadsdelen (Heerlerheide,De huurdersfederatie:nu al een begripDe huurdersfederatie van Weller, nog maar 9 maanden oud en nu al eenbegrip. We zijn in gesprek met de voorzitter, Wim Dumont. Wim verteltmet passie en in een hoog tempo over het ontstaan en de activiteiten vande huurdersfederatie.Heerlerbaan, Heerlen Centrum,Brunssum Noord en Brunssum Zuid,red.). Uit ieder stadsdeel worden tweemensen afgevaardigd, de huurdersfederatiebestaat dus uit tien mensen.Een vertegenwoordiger van deFederatie Brunssumse Bewonersgroepenneemt als adviseur deel aanonze vergaderingen”.Wat doet die huurdersfederatieeigenlijk?“Wij hebben regelmatig overleg methet bestuur van Weller. Wettelijk isvastgelegd over welke beleidsterreineneen woningcorporatie met haar huurdersmoet praten. Het huurbeleid,sloop- en renovatieplannen en deservicekosten zijn wel de belangrijksteonderwerpen”. Enthousiast verteltWim over het eerste succes: “Wij hebbeneen lagere huurverhoging bedongendan het landelijk gemiddelde!(2,75% i.p.v. 3,1%, red.) Ook hebbenwij per stadsdeel een bedrag van€ 10.000 gekregen voor investeringenin de woon- en leefomgeving.De huurdersfederatie heeft bovendienals belangrijke taak om tweemensen af te vaardigen naar deRaad van Commissarissen vanWeller”.Wat zijn de toekomstplannen vande huurdersfederatie?“De huurdersfederatie heeft eenaantal speerpunten: Allereerst moetonze eigen organisatie ‘handen envoeten’ krijgen. Daarnaast willen wijde communicatie met de huurdersverbeteren”.Wim besluit met royale lach:“Twintig jaar geleden ontmoetten decorporatie en huurdersorganisatieelkaar alleen maar bij de rechtbank.Samen gaat het inderdaad beter…”.

04 herfstwellermagazine15Oma’s tipsSommige dingen van vroeger zijnhelemaal niet achterhaald. Hooguitvergeten. Weller praat u even bijmet slimme tips van weleer die vaakverrassend actueel zijn.Gezellig de kaarsjes aanDat het nu buiten steeds snellerdonker wordt, heeft ook zo zijnvoordelen: kaarsen en waxinelichtjesworden vaker uit de kast gehaaldvoor extra gezelligheid én sfeer inhuis. Hier wat kaarsentips voorlanger en beter brandplezier:• De kaarsenpit moet niet recht,maar krom staan omdat ’ie danhet best brandt. Houd de pit kort(maximaal 1 cm) anders gaat hijwalmen.• De beste plek voor een kaars iser één zonder tocht, dus zet ’mbijvoorbeeld niet naast een deur.• Bestrooi de lont van kaarsen dieongelijkmatig branden met watzout•Bewaar stearinekaarsen enwaxinelichtjes in de diepvies.Zo branden ze langer.• Leg kaarsen voor het branden eenpaar uur in flink zout water. Laatze goed drogen. Als u ze daarnaaansteekt, druipen ze niet.Motten bestrijden metlekkere geurenIn september komen de eitjes van dekledingmot altjid uit, bij uitstek demaand om uw kleerkast eens goedonderhanden te nemen. Grondig stofzuigen,de kasten van binnen meteen vochtig doekje afnemen, kledingluchten en uitkloppen helpt. Bewaaruw zomerkleding in een goed geslotenkast of plastic zak. Was, stoom of luchtde kleren voordat u ze opbergt.De langharige vlindertjes houdentrouwens niet van sterke luchtjes zoalslavendel en rozemarijn. Zo’n zakje metkruiden is niet alleen milieuvriendelijk,maar laat uw kast heerlijk geuren!Eikels tegen houtwormMet een paar eikels maakt u eenhoutwormvanger. Hoe vraagt u zichaf? Heel simpel: leg een paar verseeikels in kasten en laden waarvanu denkt dat er houtworm in zit.De houtwormen zullen op de eikelsaf komen waardoor u ze makkelijkkunt verwijderen.Schimmel te lijf met chloorMet het koudere herfstweer moetenramen en deuren weer meer geslotenblijven. En zo krijgt schimmel invochtigere ruimtes meer kans. Het isdan handig alle ruimtes in uw huisregelmatig te luchten, vooral debadkamer en de keuken. Heeft unou toch last van schimmel, dan ischloor een probaat en goedkoopmiddel. Dat gaat als volgt: maakmuren (of andere plekken die zijnaangetast) eerst goed schoon enneem ze dan af met een sponsjemet wat chloor erop. De schimmelverdwijnt niet alleen, maar blijft ookveel langer weg.

herfst 04wellermagazine16Weller in debuurtAangenaam wonen inHeerlerheideOp de hoek Wannerstraat en Caeciliastraat wordt de laatste hand gelegd aan een nieuw appartementencomplex: DePlanteit. Negen fraai vormgegeven en ruime appartementen hebben een plekje gekregen in Heerlerheide. De woningenzijn licht en energiezuinig. En dan woon je ook niet op zomaar een plekje! Allereerst rust het gebouw op een maagdelijk‘bedje’ wit zilverzand.Een zeldzaam en waardevol product.Zilverzand is uiterst zuiver enkwartsrijk. De hoogwaardige glasindustriegebruikt het, evenalsproducenten van televisieschermenen de fijnkeramische en chemischeindustrie. Zilverzand vind je onderandere ook terug in wasmiddelen,tandpasta en schuurmiddel.Nederland gebruikt per jaar ongeveeranderhalf miljoen m 3 .Vlak in de buurt, in de groeves vanBeaujean en Sigrano, worden grotehoeveelheden van dit exclusievemateriaal geproduceerd.En als je straks in de woonkamer staatkun je de fraaie uit 1909 stammendeCorneliuskerk van Heerlerheide zien.Een neoromaanse kerk naar ontwerpvan de architecten Joseph Cuypers enJan Stuyt. Met Pasen waant u zich inSlovenië, want dan viert de Sloveensegemeenschap in deze kerk op traditionelewijze de paasdienst. Draai je om,kijk naar buiten en graaf heel diepin je geheugen en dan… De OranjeNassau III. De trots van Heerlerheide,in deze mijn verdienden duizendenmensen hun brood. Je hoort en zietde bedrijvigheid. Het grote schachtwieldraait onophoudelijk. Glück Auf,Koempels, Eierkoale en d’r Sjtiel.In 1914 reeds goed voor een nettoproductievan 49.000 ton kolenen tot de sluiting in 1973 is er in

04 herfstwellermagazine17Rechtsboven:De zilverzandgroeve van Beaujean aan deHeerlerheide in 1931Links:De Wannerstraat in 1931 met zicht op deCorneliuskerk die in 1909 onder regie vande architecten Jos Cuypers en Jan Stuytwerd gebouwdRechtsmidden:Oranje Nassau III, de trots vanHeerlerheide, in de eind jaren 50Rechtsonder:De Sigranogroeve in 1980totaal maar liefst 38.265.000 tonkolen ontgonnen. Een bijzonderemijn omdat er op een diepte van825 meter werd gewerkt. Op vrijdag3 augustus 1973 ‘deet d’r letstekoempel de lamp oet’. Nadat demijn was gesloten werd de schachtgevuld en werden de industriëlegebouwen afgebroken. Het mijnterreinis nu een woonwijk. Op de plaats vande schacht is een school gebouwd (‘deSchacht’). Een stenen ring met eenherdenkingsplaquette markeert op hetschoolplein de plaats van de schacht.Interesse in wonen op deze bijzondereplek? Of wilt u meer wetenvan de appartementen ‘de Planteit’?Neem contact op met uw WellervrouwSandra Schell 045 – 404 87 77of bezoek de Wellerij, Geerstraat 320in Heerlen.

herfst 04wellermagazine18De taal vande mamDe taal van de mam wordt geschreven in onze moedertaal: het dialect.We spreken over ‘taal’ omdat het Limburgs een echte en erkende taal is,die in niets onderdoet voor het Nederlands. Ten opzichte van onze standaardtaal– het Nederlands – is het Limburgs een dialect, zoals het Nederlandseen dialect is ten opzichte van het handels- en diplomatiek Engels.NOAJOAROge te wieënigvuur zoeëvöal klure.Duchtig oamende wink.Vallende mui blaarkniespere ónger dieng veut.Oape frisje lofvermengd mit herfsruëksjnoefste in.Oape beum en sjtruukmake plaatsj vuurnui leëve.De klok weëd truuk gezat,mè de natoerkiekt al vuuroetnoa ’t anger joar.Sjnoef d’r HerfsEn, óp vakans geweë? Neë en joa!Went dier mint ich woar wied-e-weggeweë, sjtónde óp vleegvelde hanzitte wade of hónderde kilometersachter ’t sjtuur han gezeëte, da is ’t neë.As dier dinkt dat ich da heem get vuurmich oet han zitte sjtare is ’t och neë.Mè zouw Uch vroag zieë of ich eegood vakansgeveul han gehad, da ismie antwoad: JOA!Wal hónderd moal woeëd mich gevroag“Woeë geeste hin?” of “Biste altruuk?” ’t Is graad ofste neet normaalbis wenste doa ummer “neë” óp zeës.Ich woeëd d’r deks haarwillig va.As ofste hei in de umgeëving ginggouw en sjoeën daag zouws kinne han.Wat tungs Uch va lekker in d’r sjieëmvan d’r treurwilg bei mich in d’r gaad?Dat is alles behalve treurig, mit ee booken ee keul gleëske in de hangmat.Geleuf mich dat mar.Ich han mit d’r hónk daag lank durchbusje en velder gelope, al daag lekkeroet gegeëte en jieëker nach in mie egebed gesjloape. Ich houw vakans, doakan d’r zieëker va zieë! Tot zoeë wieding samevatting van ee gesjprek van ’negruëtsje heembliever, d’r heer Burger.Heë is inne natoerleefhebber, heë witvöal va vuëgel, en alle meugelikegewasse en is ’ne fanatieke wandeleer.Dink neet dat deë noeëts urges angesjis geweë, in teëgedeel!Zuud Afrika, Noorwege, Denemarken,Rusland en zelfs versjeie kiere in Mexicogeweë, deë Burger wit wal va besjeetuëver kulture en leëveswies óp de welt.Mè noe – heë is al e sjuk in de zieëvetig– is heë ummer ’nt genete van ósLimburgs land en doa wit e alles va.“De zón is neet ummer de zón”, zoeëgeet e wier. “In d’r herfs is de benauwdheedverdwieëne, de initiatief-remmendehitte is weg en d’r is frisje wermde.Temperature um get te óngernummeoane noa lof te mótte sjnappe, ’t noajaorhat vöal vuurdele en is geweldigsjoeën mit al die klure”. V’r móste marins ing wandeling make”.Mit nog veer angere, sjtuk vuur sjtukvöal joare jónger wie heë, houwe v’r joagezag, mè dat hant vier gewete ! DeëBurger hat ’t ós beigehaote. Woeë deëuëveral mit ós is geweë, is neet tegeleuve. Berg óp berg aaf, durch hoalweëg, langs sjmaal vootpeëdjes,midde durch oape velder en duusterbusje. Mè uëveral wit deë miensjbesjeet va en vier hoeëte dinger, neetalling uëver plaatsjselike gesjiechtesmè eëvegood legk heë dich de versjilleoet tusje vief soate nieëtele.’t Woar eëve vermuiend as lierzaamen interessant vuur ós geleëgenheedstrampelereen d’r man hat groeëtgeliek: Limburg is óngeleufelik sjoeënen biezónger in d’r herfs. Me mót ’twaal wille zieë en zich d’r tied numme,da kumste wer truuk zoeë gruëtsj wie’ne aap daste hei maags woeëne.D’r heer Burger van bei ós in de sjtroathat ós belangsjtelling beigebrachuëver ós Limburgse umgeëving en vierzint ’m dankbaar vuur zoeëvöal oetlegk.Plaatsje woeë v’r al zoeë dekswoare geweë zint noe nog vöal interessantergewoeëde. Wat wiste vierbesjamend wieënig va te vure… Aa tebeveële, gank óp weëg en sjnoef d’rherfs!Óngertusje hat e ós behúúrlik aafgetoaperdnoa al die kilometere. Mè wiekotter v’r óp gen hoes aa koame, lepev’r toch ónwillekürig get heller, noaheem en noa Weller.Ger Prickaerts Heëlesj

04 herfstwellermagazine19eXplorionLimburgs Science Centrum en SterrenwachtHoe ver staan de sterren eigenlijk bij ons vandaan? Waarom ziet demaan er steeds anders uit? Als je dat wil weten moet je eens een bezoekbrengen aan eXplorion, de sterrenwacht. Daar kun je zelf de maan of eenplaneet door een telescoop bekijken. Overdag zie je de vlammen op dezon en als het donker is de kraters van de maan of de ringen vanSaturnus.De oude lenzenkijkerIn de koepels van de sterrenwacht vind je een bijna 100 jaar oude lenzenkijker. Deze staatstevig opgesteld op een 30 meter hoge betonpaal. Ook hebben ze er de grootste telescoopvan Nederland. Daarmee kun je een verre melkweg of gasnevel in de ruimte bekijken enals je geluk hebt ontdek je een spiksplinternieuwe planeet.OnderzoekMet de nieuwste computertechnieken maak je een reis door de ruimte, onderzoek je onzeeigen aarde of ga je op stap naar verre oorden. Met het zonnestelsel schaalmodel kun jede zon en de planeten bewonderen of er achter komen hoeveel kilo je zou wegen op Marsof Jupiter.Erop uit metde kidsFeestjeSpeciaal voor kinderen is er het kinderfeestje.Je krijgt een rondleiding doorde sterrenwacht, je kunt zelf een waterraketlanceren en knutselen. Je maakter je eigen Space Shuttle of een draaibaresterrenkaart. Dit wordt weer eenleuk middagje uit!Meer weten?www.eXplorion.nl/www.sterrenwacht.nleXplorion is dinsdag t/m vrijdag enzondag geopend van 13.00 - 17.00uur. Elke vrijdag is er een sterrenkijkavondvan 19.30 - 22.00 uur.Bron: Etiquette, beleefdheidsregelsen omgangsvormen van A tot Z,Inez van EijkWellerWijsEtiquette ouderwets? In onzeomgangsvormen is in de loop vande tijd wel wat veranderd, maar verdwijnenzullen ze nooit. Hierbij wathandige beleefdheidsregels voordeze herfst... Ahum, hoe hoort hetook alweer?HuisdierenOp 4 oktober is het weer Werelddierendagen worden onze trouwehuisgenootjes terecht verwend meteen extra knuffel of heerlijke snack.Maar houd u er ook rekening mee datsommige mensen niet tegen huisdierenkunnen? Ze hebben er een hekel aan,vinden ze onhygiënisch of zijn er allergischvoor. Hoe dol u ook bent op uwkat of hond, respecteer de gevoelensvan gasten die niets van uw dier moetenhebben. Als u het zelf gewoonvindt dat het dier overal zit (op debank, op tafel, op schoot), bedenk dandat uw bezoek dat misschien vervelendvindt. Houd kat, hond, konijn, papegaaiuit de buurt van etenswaren(“Hij komt er niet aan, hoor!”), vankinderen (“Hij doet echt niets!”) envan volwassenen die te kennen gevendat ze niet van dieren houden. Gaat uop bezoek, informeer dan of u uwhond wel kunt meenemen. Houd eenhuisdier voor zijn en uw eigen plezieren zorg dat de buren er geen last vanhebben. U bent en blijft verantwoordelijkvoor zijn gedrag.

herfst 04wellermagazine20Zomaar vanWellerJammie,jammieWeller nodigt u uit!Een avondje wijnproeven, koken met asperges of bloemschikken bij eenwoningcorporatie? Het zal u wellicht verbazen maar bij Weller kan dat. Wijdoen namelijk véél meer dan alleen het verhuren van woningen. Onder denaam Wellerworkshops organiseert Weller regelmatig een paar gezellige uurtjesvoor klanten. Waarom? Wij willen u graag ontmoeten en zijn nieuwsgierignaar een nadere kennismaking.Jam makenElk seizoen hebben we andereworkshops. Zo zit er altijd wel eenthema bij dat u aanspreekt. In dezomer hadden we onder andereeen workshop jam maken. Dezewerd gegeven door Marc Creusen,de kok van de Eyserhalte, een delicatessenzaakuit Eys. Wist u datverse jam maken helemaal niet moeilijkis? Het kost wat tijd, maar het resultaatmag er zijn. En zoals u kunt zien op defoto’s hebben we er ook veel plezier aanbeleefd.Nieuw programmaDit seizoen staat er ook weer vanalles op het programma. Schuilt in umisschien een banketbakker? Danis de workshop koekjes bakken eenmooie uitdaging. Prachtige herfstkransenmaken met ingrediëntenuit de natuur. Hartstikke leuk en heeldecoratief in uw woning. En kokenmet wild, een workshop die gegevenwordt door Leon Moonenvan Moonen Culinair. Hij zal u

04 herfstwellermagazine21verrassen met heerlijke gerechten eneen flinke dosis humor. Kijk snel opde eerste pagina, wanneer deze workshopsplaatsvinden!GratisDe gratis Wellerworkshops wordengegeven in onze Wellerijen in Heerlenof Brunssum. Nogmaals: het kost uhelemaal niets en het is een mooiegelegenheid om nieuwe mensen teleren kennen.Zin in een paar gezellige uurtjes?Stuur dan een kaartje of e-mail naarDebby Bosch (Debbybosch@wellernet.nl).Wees er wel snel bij wantwie het eerst komt, het eerst maalt.

herfst 04wellermagazine22Wie sjoën osParkstad isBent u bekend met de volgende uitspraken?• Hij loopt met molentjes (hij is gek)• Mijn molen maalt niet meer (mijn gebit is slecht)• Hij is van bisschop maalder geworden (hij is arm geworden)• Een stille molen maalt geen meel (men bereikt niets zonder te werken)• Hij heeft een klap van de molenwiek gehad (hij is een warrig persoon / hij is prettiggestoord)• Dat is koren op zijn molen (dat is naar zijn zin, dat komt hem van pas)• Het zit al in de molen (er wordt al aan gewerkt)• De molen naar de wind keren (zich gedragen naar de omstandigheden)• Draaien als een molen (licht van mening veranderen)Hij loopt met molentjesWist u dat?• De molenwieken altijd tegen de richting van de klok indraaien?• De molenaar met bepaalde wiekstanden ook in oorlogstijd berichten door kon geven?Zo werden speciale berichten of meldingen doorgegeven met van tevoren afgesproken seinen.• De teruggang van de molen na de jaren ’70 juist weer omgezet is in een toename? In die tijd zijn de moderne windturbinemolensnamelijk verschenen. Deze molens staan onder andere in de provincie Flevoland en kunnen door windkracht opgewekte (schone)energie leveren. De energie van deze molens kan bij voldoende windkracht een hele woonwijk van energie voorzien! Dit type komtqua vormgeving echter niet overeen met de molens die in deze special zijn besproken; ze zijn modern en strak vormgegeven.• Een molenlijf zonder kap een ‘Doofpot’ wordt genoemd en dat een molen mét een kap maar zonder wieken een ‘Peperbus’ heet?• Honderden molens nog te bezichtigen zijn? De molenaars zorgen ervoor dat ze weer draaien en natuurlijk bent u op zulke dagen(meestal op zaterdag, maar ook wel eens op een andere dag) van harte welkom!Dan bent u een absolute kenner maar voor alle overige lezers hierbij nog een aantal leuke tips.

04 herfstwellermagazine23Adressen:StrijthagermolenStrijthagermolenweg 135, LandgraafDe OliemolenOliemolenstraat 32, HeerlenDe WeltermolenWeltervijver, Heerlen WeltenDe DelbrissineBergerweg 2, Nuth HunnecomLimburg staat bekend om zijn natuurschoon en prachtige steden, de pittoreskedorpen van het mergelland, de kerken en de kastelen. Dat onze provincieook nog rijk is aan molens is minder bekend. Toch telt Limburg maar liefst76 complete molens: 35 windmolens en 41 watermolens.gekroond met vurige herfsttinten.Aan de voet van de Molenberg inHeerlen ligt de uit 1502 daterendeOliemolen. In het midden van in hetAambospark. De weg is met 12% desterkste weghelling van Heerlen;menig wielrenner maakte zich wijsdat hij hier aan het begin van eencarrière stond.Een molentocht door ParkstadMet de fiets of in de auto, enkelejuweeltjes liggen vlakbij. Wat dachtu bijvoorbeeld van de Strijthagermolenin Landgraaf. Een prachtigewatermolen uit 1700, nog primawerkend én te bezichtigen. Of deWeltermolen in Heerlen. Opnieuw eenwatermolen maar eentje met een helelange geschiedenis, deze molen wordtreeds in 1433 in archiefstukken vermeld.Beide molens liggen in eenprachtig wandelgebied en wordenomzoomd door stokoude bomen nuIn Nuth ligt de Delbrissine, eenstenen bergmolen die zo’n 16 meterhoog is. Deze molen is iedere zondagmiddagin bedrijf én te bezichtigen.Wandel dan ook even doorhet naastgelegen dal en genietvan het pittoreske uitzicht.

herfst 04wellermagazine24VroegerZeswegen in aanbouw (mei 1981) met zichtop de in 1950 gebouwde watertoren.door Roelof BraadRoelof Braad is stadshistoricus vanEerste steenlegging voor de schoolHeerlen en bereikbaar bij het HeerlenseStadsarchief.Ballonnenfeest bij de opening van de school.Foto’s: collectie Stadsarchief Heerlen.Zeswegen, kruising vanMisschien nu niet meer zo herkenbaar,maar als je een 19deeeuwse kaart van Heerlen erbijneemt dan valt je oog meteenop een opmerkelijke kruisingnabij het Heerlense centrum:Zeswegen. Het gebied rondomdeze kruising, waar al in deMiddeleeuwen koeien graasdenen boeren de akkers ploegden,krijgt aan het eind van de 19deeeuw een geheel ander aanzien.Heerlen staat op het kruispuntvan grote veranderingen wordt al snel een ‘boomingtown’. Er wordt een spoorwegaangelegd en een consortium.Dit consortium, waarin ondermeer de gebroeders Carl enFriedrich Honigmann en ir. HenriSarolea zitting hebben, begintmet de aanleg van de eerstemoderne steenkolenmijn in Zuid-Limburg, de Oranje-Nassaumijn I.Op 30 april 1896 opende een feestelijkestoet notabelen de treinverbindingtussen Sittard-Heerlen-Herzogenrath.Op het terrein naast het spoorgonst het dan van de bouwactiviteiten.De eerste schop voor de aanlegvan de mijn was op 1 oktober 1893de grond ingegaan en de bouw vanschachten en bedrijfsgebouwen was involle gang. Doordat Carl en Friedrichbij het aanleggen van de schachtenmet de rijk waterhoudende lagen in deondergrond werden geconfronteerd,

04 herfstwellermagazine25De beroemde brug van architect Theo Teekenin oktober 1986Luchtfoto van de wijkDoor de komst van spoor en mijn moest dekruising Zeswegen plaats maken voor dezespoorwegovergang, die later werd vervangendoor de ON-tunnelveranderingduurde het wat langer voor demijn in exploitatie kwam. Maaringenieurs en ondernemers zijn nooitbang om een uitdaging aan te gaan.De broers vonden uit dat er eenwaterdicht gat te maken was metoverdruk en dikspoeling van wateren klei, waarop zij patent kregen.De methode heette voortaan uiteraardde ‘Honigmann-methode’.De eerste steenkool van de Oranje-Nassaumijn kwam op 30 maart 1898bovengronds. Pas begin 1899 kwamechter de verbinding tussen beideschachten tot stand en kon met degrootschalige ontginning van desteenkool worden begonnen.Het aanzien van de directe omgevingvan de mijn verandert dan al snel.Er worden wasserijen en zeverijengebouwd, er komt een voetbrug overhet spoor, de steenberg die nu vooreen deel onder de nieuwe wijk Zeswegenligt, begint langzaam te groeienen voor de vele mijnwerkers die vanheinde en verre worden aangetrokken,worden mijnwerkerskolonieën gebouwd.Het wegenplan nabij de mijnwijzigt drastisch. De kruising van zeswegen verdwijnt uit het beeld vande stad in wording, vooral na de vervangingvan de spoorwegovergang bijde mijn door een tunnel in 1929. Destad is onherkenbaar veranderd enkomt letterlijk en figuurlijk onder derook van de mijn. De in 1938 voor deeigen elektriciteitscentrale van de mijngebouwde nieuwe 138 meter hogefabrieksschoorsteen, ’s nachts verlichtmet drie rode ringen, krijgt algauw zijn naam: ‘D’r Lange Jan’.In 1953 krijgt Jan er een langer zusjevan 155 m. bij: ‘D’r Lange Lies’.Achter de steenberg, in de buurt vande nu nog bestaande watertoren,verrees tussen 1920 en 1925 debuurt Husken, een geheel nieuwebuurt met 242 wooneenhedengebouwd door de Oranje-Nassaumijn.De straten kregen voor demijnwerkers herkenbare namen:Steenkoolstraat, Mijnstraat, Schachtstraat…Inmiddels is de mijn verdwenen enook de wijk Husken. Door de ontdekkingvan het aardgas was ergeen droog brood meer te verdienenmet de steenkoolwinning en op oudjaarsdag1974 sloot Oranje-Nassau Ials laatse Limburgse mijn zijn poort.Niet zonder emoties.De laatste steenkool die in laag VIImet de bijnaam ‘Groot en KleinMühlenbach’ op 420 m diepte werdgedolven, werd overgedragen aanburgemeester Gijzels voor het gemeentemuseum(nu Thermenmuseum).Een koempel zei bij delaatste ‘trek’ door seingever HenkKrans: “We hebben er bloed, zweeten tranen gelaten. De Oranje-Nassau Iis altijd een echte ‘morkskoel’ geweest”,daarmee doelend op hetimprovisatievermogen van hen die erwerkten, “doch als je je realiseertdat het nu fini is, wordt het je weleven koud. De ON was immers eenstuk van je leven”. In de operatievan zwart naar groen werd de sloopvan de mijn op voortvarende wijze

Van boven naar beneden:De wijk Husken die bij de watertoren lag enplaatst moest maken voor de sanering voorde steenberg.Kaartje van Heerlen uit 1867 waarop dekruising Zeswegen nog goed is te zien.herfst 04wellermagazine26als een volleerd machinist een grotehap mijngrond te verplaatsen. In zijntoespraak zei hij: “Dit wordt hetmooiste deel van heel Heerlen”.Inderdaad, architect Theo Teekenzorgde met het ontwerp van devoetbrug, twee flatgebouwen en deschool voor een stukje hoogwaardigearchitectuur in de wijk.aangepakt. Het mijnterrein moestplaats maken voor nieuwe economischefuncties: industrie, kantoren,wonen en recreëren. De spectaculaire,verkeerde val van ‘D’r LangeJan’ op 21 augustus 1976 markeerthet einde van een periode economischebloei en het begin van eennieuwe start. Het laatste gebouwwordt op 1 april 1981 met een bulldozertegen de vlakte geveegd doorKees Roodenburg, scheidend directeurvan Steenberg-afgraving BV. Deenige gebouwen die mochten blijvenzijn het schachtgebouw achter hetCBS (het enige echte mijnmonumentAfgraving van de steenberg van de Oranje-Nassaumijn I in 1980De laatste steenkool uit de Limburgseondergrond kwam op 31 december 1974uit de Oranje-Nassaumijn Idat er nog in Heerlen is), het hoofdkantoordat in 1930 werd gebouwddoor architect D. Roozenburg en de in1950 gebouwde 23 meter hoge watertoren.De modellering van de oudesteenberg is dan in volle gang.Vrachtwagens rijden over het oudemijnspoor af en aan om uiteindelijk1,2 miljoen m 3 mijnsteen in de oudezilverzandgroeve van Beaujean aan deHeereweg te storten. Door grote rijksbijdragenvoor herïndustrialisatie enwerkloosheidsbestrijding konden deplannen om van de in 75 jaartot meer dan zeventig meter hooggegroeide steenberg een park mettwee afgetopte heuvels en een woonwijkte maken gerealiseerd worden.Het officiële startschot voor de bouwvan een nieuwe wijk van circa 1800woningen wordt op 12 november 1980gegeven door burgemeester Reijnen.Hij deed dit door met een bulldozerMaar de woningen werden gebouwdop de zwarte grond die daarna vaneen deklaag werd voorzien, waardoorer langslepende onderzoekennaar de ondergrond werden gedaan.Uit de laatste rapporten blijkt dat degrond waarop de woningen staanniet dusdanig is vervuild dat daardoorde gezondheid van de bewonersgevaar oploopt. ’t Is maarhoe je het bekijkt, vinden sommigeactievoerders. De eerste woningenkwamen gereed in maart 1981 en delaatste eind 1984. De familie Nollémag per 1 juli 1981 als eerste bewonersvan de wijk de woning aan deJan Maenenstraat 6 betrekken.Op 18 februari 1984 werd de eerstesteen gelegd voor de school die op22 maart 1985 officieel werd geopend.Even eerder, op 14 maart,opende wethouder Hub Savelsberghhet winkelcentrum officieel en op26 juni 1987 opende wethouderJos Zuidgeest het gemeenschapshuis‘Op d’r Sjteeberg’. De bouw van eennieuwe wijk en de aanleg van hetpark bij de watertoren is dan geheelafgerond en de operatie van ‘zwartnaar groen’ volgens de projectontwikkelaarshier volledig gelukt!Heerlen heeft een nieuwe woonwijk.

04 herfstwellermagazine27WellerhebbesLeuke adresjes die een bezoek meerdan waard zijn. De lekkerste plekjesvan Parkstad gespot door Weller:312IndustrionStap in de wereld die Industrion heet en beleef een unieke ervaring. Stampendemachines, de geuren van diesel en olie en theaterachtige decors. Ondersteund dooreffectverlichting en multimedia programma’s wordt het verhaal verteld van mannen,vrouwen en kinderen in fabrieken, thuis en in hun vrije tijd. 150 Jaar wonen, werkenen leven staan centraal in dit fascinerende beleef-en-doe museum. In het ultramoderneCyber Center word je meegenomen naar de wereld van vandaag en morgen.Dus twijfel geen seconde en beleef, onderzoek en ontdek het Industrion.Industrion, Museumplein 2, Kerkrade (foto 1 en 2).Stadsgalerij HeerlenGeïnteresseerd in moderne kunst?Dan ben je bij de Stadgalerij aanhet goede adres. Ongeveer 10 tot 12verschillende tentoonstellingen perjaar tonen je schilderkunst, beeldhouwkunst,fotografie, nieuwemedia en installaties. In de vormvan solopresentaties en thematischetentoonstellingen laat het museumhaar eigenzinnige visie op hedendaagsekunst zien.De opbouw van de collectie vanhet museum ging in de jaren 50van start. Bekende namen zoalsMarlene Dumas, Rob Scholte enAad de Haas sieren de verzameling.De ‘couleur locale’ wordt versterktdoor kwalitatief hoge werken vanLimburgse kunstenaars zoals FonsHaagmans. Een keer eens ietsanders? Dan is de Stadsgalerijhet bezoekje meer dan waard.Stadsgalerij, Bongerd 18 (in het4ThermenmuseumProef de sfeer van 2000 jaar geleden en ga terug naar de Romeinse tijd in hetThermenmuseum. Verhalen over de inwoners van Coriovallum (het Romeinse Heerlen)worden op een hele bijzondere manier gepresenteerd. Een van de inwoners vanCorriovallum is de inmiddels beroemde pottenbakker Lucius. Hij neemt je mee in eenspeciale licht- en geluidspresentatie voor een gezellig bezoek aan de Thermen en leertje wat terra sigilata is. Daar passeren allerlei namen de revue zoals Marcus Julius,Macrinus en Sattonius. Wie dat waren? Er is maar een manier om daar achter tekomen... Thermenmuseum, Coriovallumstraat 9, Heerlen (foto 5 en 6).Glaspaleis), Heerlen (foto 3 en 4). 5 6

herfst 04wellermagazine28SmukstukThijs Offermans, een jongeambitieuze en talentvolle kokdie al in heel veel toprestaurantsheeft gewerkt. Bekendenamen zoals D’r Bloasbalg,Kasteel Wittem, Parkheuvelen Inter Scaldes prijken op zijncv. Van afwashulp tot doorgewinterdekok. Het is bijna eenjongensdroom. Wat bewooghem om kok te worden? Wat iszijn meest dierbare ‘smukstuk’?En wat is zijn favoriete gerecht?SterrenkokThijs: “Mijn broer werkte als afwashulpbij Kasteel Doenrade. Maareigenlijk had hij er niet zoveel zinmeer in. Hij vroeg of ik wilde invallenen daar had ik wel oren naar.Aangezien ik redelijk snel ben, hadik genoeg tijd over om de keukeneen handje te helpen. Zo maakteik kennis met de grondbeginselenvan het koken”.Opleiding“Ik besloot de stichting vakopleidinghoreca te gaan doen, een opleidingwaarbij je werken en leren combineert.Elk schooljaar kies je vooreen ander bedrijf, zodat je verschillendefacetten van het vak kuntleren. In mijn derde leerjaar gingik naar D’r Bloasbalg, daar hebik echt de liefde voor het kokenontdekt. Alle ingrediënten kwamendaar vers binnen. En wat is er numooier dan een hele vis binnen tekrijgen, hem zelf schoon te makenen als apotheose als stilleven op hetbord te zien liggen?”

04 herfstwellermagazine29Inter Scaldes“Het mooiste restaurant van Nederlandvind ik Inter Scaldes in Zeeland.Daar heb ik mijn laatste leerjaardoorgebracht. Dat is echt een waanzinnigezaak. Ze hebben zelfs eenhelikopterplatform bij het restaurant.Bij Inter Scaldes heb ik kennis gemaaktmet mijn favoriete gerecht:gesloten coquilles Saint Jacques.Hoe je dat maakt? Je maakt decoquilles schoon en stopt er truffeltappenade,truffeljus, truffelolie entruffel in. Je maakt ze dicht enstopt ze 9 minuten op 225 gradenin de oven. Als je ze daarna openmaakt komt er een heerlijke truffelgeuruit. Nu werk ik bij Clubmet.Ik heb het er ontzettend naar mijn zin.Hier kan ik veel leren op organisatorischvlak, want het is er altijd razenddruk. Mijn functie is Souschef, eigenlijkde tweede man in de keuken. Dat ismaar een titel, iedereen werkt evenhard en daarom is iedereen voor mijgelijk.”Smukstuk“Mijn favoriete ‘smukstuk’ is, hoe kanhet ook anders een kookboek: ‘Grandlivre de cuisine d’Alain Ducasse’.Een heel bijzonder boek omdatde schrijver in een drie-sterrenrestaurantkookt.”Toekomstplannen“Mijn grootste wens is een eigenrestaurant en met een beetje geluken hard werken zullen ook daarde sterren stralen.”

herfst 04wellermagazine30Nu ook een Wellerbus in BrunssumIn Heerlen al een goede bekende: De Wellerbus. Exclusief voor onze oudere klanten.Geen eigen auto? Of misschien slecht ter been? Even een telefoontje en de Wellerbusstaat voor u klaar. Een bezoekje aan de Wellerij, tandarts, fysiotherapeut, of gewooneven naar de stad, De Wellerbus haalt u op en brengt u ook weer veilig thuis. En hetallermooiste is de prijs: het kost u helemaal niets! Vraag onze medewerkers naar devoorwaarden.WellernieuwtjesWellerij Brunssumin een nieuw jasjeWellerbonvoor eenWellercadeautje!ELLERBONEindelijk is het zo ver. De Wellerij inBrunssum is klaar en daar zijn wetrots op. Na een kleine verbouwingheeft het kantoor in Brunssum eennieuwe uitstraling gekregen.Als u nu het kantoor in Brunssumbinnenstapt zult u zeker verrastworden. Geen traditionele ontvangstbalieen ook geen spreekkamersmeer. Daarvoor in de plaatswordt u ontvangen in een verrassendhuiselijke sfeer. De Wellerijis een laagdrempelige ontmoetingsplaatstussen u en Weller. U hoeftgeen afspraak te maken en kunt ervoor al uw vragen en woonwensenterecht.Om een bezoekje gemakkelijk temaken heeft de Wellerij zeer ruimeopeningstijden:Van maandag tot en met vrijdagtussen 09.00 en 18.00 uur.Daarnaast is de Wellerij ook opdonderdagavond tot 20.00 uurgeopend en kunt u ook op zaterdagtussen 10.00 tot 14.00 uur terecht.Kom beslist binnen en kijk evenrond! Tegen inlevering van de bonkrijgt u ook nog een aardig cadeautje.Bent u in de buurt van deWellerij in Heerlen? Geen probleemwant deze actie is ook geldig inHeerlen.

04 herfstwellermagazine31De BuitenboelDe tuin winterklaar makenDe herfst is een prachtig jaargetijde waar je heerlijk van kunt genieten.Bomen en struiken bieden nog eenmaal een spectaculaire kleurenprachtvoordat ze hun blaadjes laten vallen. Vogeltjes smikkelen van de laatstebesjes en bijtjes koesteren de laatste goudgele stuifmeeldraadjes. Maarbehalve genieten is er natuurlijk ook werk aan de winkel.VroegerVroeger moesten tuinen er ‘keurigverzorgd’ bij liggen, ook in de winter.Dus wat gebeurde er als de herfst zijnintrede deed? Alle planten werdenrigoureus afgeknipt en bladeren werdenmeteen weggeveegd. Vervolgenskeken de mensen maandenlang tegeneen kale sombere vlakte aan.Gelukkig werd het al vroeg donker…Werk aan de winkelInmiddels zijn de inzichten gewijzigd.De borders laat je met rust tot hetvoorjaar. Zodoende bied je vogels enandere tuindieren een beschutte pleken de planten profiteren van enigebescherming gedurende de vorstperiodes.Ook voorkomt het dat debodem dichtslaat van alle neerslag.Bovendien kun je dan nog lang genietenvan planten met een mooi wintersilhouet(siergrassen bijvoorbeeld).Daar waar planten ongewenst overhangenover paden grijp je in, maarverder laat je de tuin met rust.detuinWat kun je nog meer doen inde herfst?•vaste planten scheuren en verjongen• bomen, heesters, rozen en bladverliezendehagen kunnen nu wordengeplant• laatste snoeibeurt voor heggen endergelijke• bloeders (esdoorn, berk, druif enwalnoot) snoeien voor december• klimplanten nalopen / vastzetten• onkruid uittrekken• bollen / knollen planten• egel en paddenhoekjes maken(takken, bladafval e.d. opstapelen)• bescherming aanbrengen rond vorstgevoeligeplanten• vijver en gazon vrijhouden vanbladeren• gereedschap schoonmaken• goten schoonmakenOnderhoudDe herfst en winter bieden vaakmooie dagen waarop het onderhoudaan het schilderwerk van schuttingen,bouwsels en meubilair kanworden uitgevoerd. De watergedragenverven en beitsen drogensnel, dus maken het zelfs mogelijkom tussen de buien door (ze moetenelkaar dan niet te snel opvolgen) teschilderen. Beter is het om op eenzonnige dag, niet te vroeg (laat eerstde mist optrekken en het vocht verdampen)te starten en ook weer niette laat eindigen (voordat het weervochtig wordt).bron: Intratuin

herfst 04wellermagazine32Wellerkids & CoDeze tekening is van Bo de Bruijn(7 jaar). Wil jij jouw tekening devolgende keer op deze achterkantafgedrukt zien, stuur ’m dan naar:Weller magazinet.a.v. de redactiePostbus 26400 AA HeerlenWie weet, win jij 2 gratis entreekaartjesvoor Kinderstad Heerlen.