BOUWEN MET BAKSTEEN - Belgische Baksteenfederatie

Bouwen met baksteen3/2011Uitstralingnr 135 - driemaandelijks tijdschrift - juli-augustus-september 2011 - afgiftekantoor 8000 Brugge 1 - 2de afdeling

BOUWEN MET BAKSTEEN1 2 ❸ 4 tweeënveertigste jaargang 20111UitstralingFoto: A.SixBij het zoeken naar architecturale emotieskomt u op uw weg misschien welenkele realisaties tegen die in dit num-mer van ‘Bouwen met Baksteen’ aan bodkomen. Gebouwen die een zekere uitstralinggeven en hun aanwezigheid latengelden door een duidelijk, uitgesprokenkarakter.

BOUWEN MET BAKSTEEN1 2 ❸ 4 tweeënveertigste jaargang 20113komen ook tot uiting in de kleuren. Zoworden de woningen in de Dolfijnstraataan de ene zijde gekenmerkt door okerkleurigematerialen en aan de anderezijde door grijze materialen. De architectheeft een uitgekiend ritme van geschilderdeverticale panelen ontworpen diegaandeweg de architectuur van dezestraat doorvoert. De kleur en de glansvan de gevelstenen dragen ook bij aandeze overgang.De bijzondere volumetrie van dit gebouwmet kantoren en appartementen pastdaardoor perfect in de omgeving. Dearchitectonische vormgeving is krachtigen opvallend!www.veelaertarchitecten.be

BOUWEN MET BAKSTEEN1 2 ❸ 4 tweeënveertigste jaargang 20115De architecten hebben van dit schoolgebouween experimenteel instrumentgemaakt voor de leerlingen. Ze haddende wens het zeer tactiel te maken doorde leerlingen ertoe te brengen de verschillendetexturen van de bakstenen aante raken.De buitenkant van het gebouw is ontworpenals een lappendeken, wat een speelseffect geeft en de betrekkelijke eentonigheidvan de eenvoud van de volumetriedoorbreekt.Met de bedoeling het onderhoud en dedaarbij komende kosten te minimaliseren,hebben de architecten enkel gevelstenengebruikt. In totaal zijn niet minderdan zeven verschillende combinatiesstenen/steenverbanden gebruikt, met alspunt van overeenkomst dezelfde kleuren.De realisatie is zorgvuldig voorbereid,aangezien de architecten de verschillendezones hebben bepaald (soort steenen steenverband) en nagenoeg elke steenhebben getekend.Her en der zijn er nog details aan toegevoegddie zeker in de smaak zullen vallenbij de kinderen, zoals de helgele kleurvan de inrichting binnen of twee deurenwaarop steenstrippen zijn gelijmd omhet spel van de steenverbanden niet teverzwakken.Een mooie gelegenheid om architectuurte ervaren!www.dmva-architecten.be

6 BOUWEN MET BAKSTEEN1 2 ❸ 4 tweeënveertigste jaargang 2011Dubbelwoonst met kantoor/studioin Kapelle-op-den-BosRADAR architectenFoto’s: Sarah Blee

BOUWEN MET BAKSTEEN1 2 ❸ 4 tweeënveertigste jaargang 20117De opdrachtgever heeft aanRADAR-architecten het project van zijneigen woning toevertrouwd alsook eenaangrenzende kantoorruimte en eenappartement om te verhuren. Door eeningenieus ontwerp van de ruimten werdener uiteindelijk een studio/kantoor en eentweede woning gebouwd. Net zoals puzzelstukjesvormen de verschillende onderdeleneen perfect geheel en hebben zeelk hun eigen ingang zodat ze hun intimiteitbehouden zonder hierbij rechtstreekszicht op de tuinen van andere bewonerste hebben.In tegenstelling tot wat men aantreftbij vele halfopenwoningen vormt ditproject een samenhangend geheel. Ditgebouw doet zich als opvallend elementin deze woonwijk gelden door zowel zijnschaal, als zijn interessante, uitgesnedenvolumetrie. De architecten zijn met debouwvoorschriften voor de schuinte vanhet dak inventief omgesprongen. Aan destraatkant is het project verwant met debestaande stijl, maar aan de achterkantdaarentegen is het gebouw een flink stukhoger. De verschillende afsnijdingen naargelang de orientatie maken het gebouwecht levendig.Om deze volumetrie aan te kleden, hebbende architecten voor eenvoud gekozendoor met twee tinten te spelen: genuanceerdrood en antraciet. De uitvoeringin wildverband met donkere voegen vaneen genuanceerde baksteen ligt trouwenshelemaal in de lijn van deze benadering.Maar het zijn de details die het verschilmaken: de hardheid van de bakstenenlaat toe om deze als drempel te gebruikenen er werden ook bakstenen speciaalop maat vervaardigd om de hoeken tekunnen realiseren.Dit project van RADAR-architecten blijktdoor een subtiele combinatie van lef eneenvoud vandaag de dag een echte getuigeniste zijn...www.radar-architecten.be

8 BOUWEN MET BAKSTEEN1 2 ❸ 4 tweeënveertigste jaargang 2011Zoeklicht op DMOADMOA is een bureau met jongearchitecten, opgericht door BenjaminDenef en Matthias Mattelaer. Er werkenmomenteel negen personen, allen opgeleidtot architect of bouwkundig ingenieur.De twee jonge partners hebben al eenzeer duidelijke visie op de aan het architectenbureaute geven richting en dezetwee architecten leiden de activiteitenvan het bureau met enthousiasme enrealisme!Hun samenwerking is begonnen tijdenshun opleiding tot bouwkundig ingenieuraan de KUL en resulteerde in 2007 totde oprichting van DMOA. Het bureauis zich al snel gaan specialiseren in hetontwerpen van individuele huizen… eenspecialisme dat goed bij hen past, wanthet verenigt een nauw en rechtstreekscontact met de klant, de mogelijkheidzorg te besteden aan constructievedetails en de voldoening het vertrouwente winnen van de opdrachtgever. Doorhun opgedane ervaring doen particuliereklanten tevens een beroep op henvoor andere typen projecten van gelijkeschaal.Benjamin Denef en Matthias Mattelaerhebben belangstelling voor alles wat temaken heeft met architectuur en in hetbijzonder woningen: het ontwerp vanhet gebouw, interieurconcept, de tuininrichting,enz… Veel klanten vertrouwenthans de uitwerking van een globaalconcept aan hen toe. De ervaring heefthen geleerd dat het achteraf realiserenvan het concept voor het interieur leidttot een resultaat dat veel minder verfijndis en veel minder afgestemd is op hetgebouw, dan wanneer één en dezelfdeontwerper het geheel bedenkt. De bouwstijlen het inwendige, en zelfs de inrichtingbuiten, vormen dus één geheel enzijn coherent!Woningen om in te leven, op maatHet ontwerpen van een woning heeftaltijd te maken met emotie… Het begintallemaal met een gesprek tussen dearchitecten en de opdrachtgevers. Hetgaat erom zo goed mogelijk hun levenswijzeen behoeften vast te stellen, maarook om een rol als adviseur te spelendoor nieuwe mogelijkheden aan hen voorte leggen. DMOA opent zo een reeks vanonvermoede mogelijkheden voor de toekomstigebewoners.

10BOUWEN MET BAKSTEEN1 2 ❸ 4 tweeënveertigste jaargang 2011Door de vorm van het terrein streven veelopdrachtgevers naar een zekere beschermingvan hun privacy. Dit is ook gebeurdbij deze woning te Heers, die zich voornamelijknaar de achterkant toe opent.Aan de straatkant blijft de woning echtergesloten en mysterieus. Het massievekarakter van het baksteenmetselwerkversterkt deze perceptie. De volumetrievan het huis is als een toren die bijdraagtaan de afstand tot de openbare weg.Woning in Heers – Foto's: Studio Claerhout

BOUWEN MET BAKSTEEN1 2 ❸ 4 tweeënveertigste jaargang 201111Woning in Tervuren – Foto's: Studio ClaerhoutDeze woning in Tervuren illustreert hetfeit dat de architecten van DMOA de vantevoren door de opdrachtgevers gesteldegrenzen hebben verlegd. De woning isrelatief compact en sober, maar tochvoldoende atypisch. Binnenin laten deafgeronde hoeken, maar ook evenzeerde ramen en het metselwerk een artdeco-invloed zien. De architecten hebbenhier een steenverband gebruikt vanhalve bakstenen, gemaakt van enkelkop stenen. De architectuur van dit huisstraalt frisheid en frivoliteit uit.

12BOUWEN MET BAKSTEEN1 2 ❸ 4 tweeënveertigste jaargang 2011Foto: DMOAEen massieve, sculpturale en gedetailleerdearchitectuurBaksteen is een materiaal dat perfect isafgestemd op de sculpturale architectuurvan DMOA. Een dergelijke architectuurvraagt om massiviteit en kenmerkendeeigenschappen die met name wordenverkregen dankzij een metselwerk vanhet parement met dunne voegen. Om demassiviteit van deze woning te Blandente behouden, hebben de architecten eenontwerp voor een raamvenster bedachtdat, net zoals een postzegel, als hetware sierlijk wegzinkt in het metselwerk.DMOA heeft overigens een prijsgewonnen voor dit raamontwerp dathet metselwerk naar voren laat komen.Aan de buitenkant is geen enkel profielzichtbaar. Aan de binnenkant zijn deraamlijsten daarentegen zeer aanwezigen bakenen ze het omlijste uitzicht op denatuur af. Ook hier draagt dit architecturaleelement bij aan het creëren van eensfeer, die hier haast intimistisch is.Baksteenarchitectuur maakt ook het zeerprecies ontwerpen van constructievedetails mogelijk.De individuele woningprojecten zijn inhet bijzonder geschikt voor deze overdenkingenwant een groot deel van desturing van het project wordt overgelatenaan de architecten.Bovendien is het voor DMOA niet degewoonte om de verantwoordelijkheidWoning te Blanden - Foto's: Studio Claerhoutervoor over te laten aan de aannemer, inde hoop dat hij een oplossing vindt voorhetgeen is ontworpen. DMOA besteedtdus zorg aan elk detail!Baksteen maakt het mogelijk om te voldoenaan bepaalde technische vereisten,want het biedt een grote flexibiliteit bijhet gebruik ervan. Voor de woning inTervuren heeft een steenverband met

BOUWEN MET BAKSTEEN1 2 ❸ 4 tweeënveertigste jaargang 201113kopstenen de gelegenheid geboden degewenste ronding te volgen.Met deze woning in Overijse, gelegenop een bebost perceel, heeft DMOAopnieuw een project ontwikkeld dat pastbij de kenmerken van het gebied. Drieniveaus zijn tegen elkaar aan geplaatstop de helling van het terrein en wordendaar harmonieus in opgenomen.De woning is toegankelijk via een brugop het hoogste niveau; de leefruimtenbevinden zich op het middelste niveauen staan in rechtstreeks contact met hetbuitenterras; de slaapkamers bevindenzich op het onderste niveau. Er is overalcontact met de natuur.De woning is ondergedompeld in eenbossfeer. De helderheid is een volwaardigarchitecturaal element. De muur vanclaustra, die naast de toegang tot hethuis staat, zorgt voor een semi-transparanteffect, zoals door het gebladertevan bomen. De bezoeker komt meteen indeze sfeer terecht.Dit zijn enkele recente werken vanDMOA-architecten…www.dmoa.beWoning te Overijse - Foto's: Studio ClaerhoutFoto: DMOA

14 BOUWEN MET BAKSTEEN1 2 ❸ 4 tweeënveertigste jaargang 2011Binnenlandse architectuurWoning te BlankenbergeWouters & Wambeke architectenFoto’s: Studio ClaerhoutDeze woning vlakbij het centrumvan Blankenberge is ontworpendoor architecten Raf Wouters & AnneleenWambeke.De keuze van het stuk grond op zich isbepalend geweest voor dit architectenkoppeldat het uitzicht op het plattelandeen grote rol wilde geven en het terraszodanig wilde plaatsen dat maximaal vanhet zonlicht kon worden geprofiteerd.Een klassieke indeling, met een woonkamerachterin het huis, aan de tuinzijde,is hier ver te zoeken.De woonkamer bevindt zich daarentegenaan de straatkant, met uitzicht op hetplatteland. Om de privacy van de bewonerste beschermen, hebben de architectenhet project met splitlevel ontworpen.Dit zorgt bovendien voor direct visueelcontact met de keuken en een open verbinding.Maar de compacte en pure volumetrievan deze woning vroeg ook om een contrast.De architecten hebben derhalvegekozen voor metselwerk met een ruwuiterlijk, een ruig wild verband van ongelijkebakstenen met ook zeer onregelmatigebakstenen tussen. Deze “onvolmaaktheden”geven reliëf en karakteraan de woning.

BOUWEN MET BAKSTEEN1 2 ❸ 4 tweeënveertigste jaargang 201115Claustra’s vervangen her en der de klassiekemuuropeningen om de massiviteitvan de grote vlakke baksteenmuren niette verzwakken.Bovendien zijn de ramen terugwijkendgeplaatst om de nadruk te leggen op hetmetselwerk.Over de inrichting van het huis is zorgvuldignagedacht naargelang de behoeftenvan de bewoners. Ook hier bestaat eencontrast tussen zeer eenvoudige lijnen(ontwerp van het keukenmeubilair, wittemuren…) en het ruwe karakter van devloerbedekkingen: polierbeton dat door-loopt op het terras en bamboeparket opde verdiepingen.Een goede combinatie van eenvoud enkarakter!info@w2-architecten.be

16 BOUWEN MET BAKSTEEN1 2 ❸ 4 tweeënveertigste jaargang 2011Buitenlandse architectuurWoning te ParisMoussafir architectesFoto’s: Jérôme RicolleauIn de Parijse voorstad Bois-Colombes heeft het architectenbureauMoussafir Architectes Associés de transformatieen uitbreiding van een huis vanbak- en natuursteen gerealiseerd.Het huis strekt zich tegenwoordig uit opeen smal perceel. Om het voorstedelijkekarakter van dit huis te behouden en deoppervlakte te verdubbelen, hebben dearchitecten ervoor gekozen het bestaandehuis te kopiëren door aan de zijkant tweeruimtes toe te voegen: twee “klonen”haaks opgesteld aan de noordkant vanhet terrein. Hiermee wordt een nieuw enhomogeen geheel gecreëerd rondom eenbinnentuin, rekening houdend met de lijnvan de straat. De nieuwe woning bestaatuit drie gescheiden hoofdruimtes, eenvierkante en twee rechthoekige, die zijnverbonden door twee smalle tussenruimtenmet ramen en ter hoogte van het dakverbonden zijn.Met het nieuwe, afgeknotte dak, dat aande zuidkant het licht naar binnen laatkomen bij de ruimtes die op het noordenzijn gecreëerd, wordt de “stamcel” doorzijn vorm, zijn materialen en het lijstwerkpatroonvan de deur- en vensteropeningenzo goed één met de uitbreidingdat het moeilijk wordt om het nieuwe vanhet oude te onderscheiden.

BOUWEN MET BAKSTEEN1 2 ❸ 4 tweeënveertigste jaargang 201117Om deze samenvloeiing te vervolmaken,worden de drie ruimten doorboord doorgrote ramen van cederhout die de tussenruimtenmet ramen integreren, daarbijlangs de noord-zuid-as van ruimte totruimte uitzicht biedend door het huis ende tuin.www.moussafir.fr

BOUWEN MET BAKSTEEN1 2 ❸ 4 tweeënveertigste jaargang 201119volledige configuratie, zodanig dat deontwerper in dit laatste geval de groep eruit kan afleiden.De berekening van de genormaliseerdegemiddelde druksterkte van de metselsteengebeurt met de volgendeformule:f b= f mean. δ . δ cwaarinf bde genormaliseerde gemiddelde druksterktef meande door de fabrikant gedeclareerdegemiddelde druksterkteδ de vormfactor zoals gedefinieerd in deNBN EN 772-1 en zoals kan afgelezenworden in de tabel 3.9 van de ANB NBNEN 1996-1-1 aan de hand van de afmetingenvan de steen.δ cde conditioneringsfactor zoals gedefinieerdin de NBN EN 772-1. Voor metselbakstenenbedraagt δ c1 aangezien degedeclareerde waarde volgens de NBNEN 771-1 geldt op luchtdroge monsters.Druksterkte van de mortel: f mMortel dient te voldoen aan deeisen omschreven in productnormNBN EN 998-2.De druksterkte van mortel wordt bepaaldaan de hand van de NBN EN 1015-11.De waarde van deze druksterkte vindtmen terug in zijn benaming. Een mortelMx (M20, M12, M8, M5, M2.5) heefteen gemiddelde druksterkte van x N/mm².Tabel 3.7-ANB NBN EN 1996-1-1 geeftniet normatieve informatie over de verschillendemortels en over de afstemmingvan sterkte van de metselstenen opde sterkte van de mortel.Druksterkte van metselwerk: f kf k= K . f bα. f mβwaarinf kde karakteristieke druksterkte van metselwerk,uitgedrukt in N/mm²K een constante die afhangt van het typemetselsteen en zijn groepsindeling alsookvan het type mortel. Voor de mortelwordt een onderscheid gemaakt tusseneen “mortel voor algemene toepassing”en een “lijmmortel”. Lijmmortel wordtaangewend voor lintvoegen met een diktebegrepen tussen 0.5 en 3 mm.α en β exponenten die enkel afhangenvan het morteltype. Voor lijmmortel geldtsteeds β=0. (de sterkte van de lijmmortelbeïnvloedt de sterkte van het metselwerkniet). Voor mortel voor algemene toepassinggeldt dat α=0.65 en β=0.25.Een overzicht van de waarden voor K, αen β is opgenomen in tabel 3.8 (zie volgendeblz.) van de Nationale bijlage ANBNBN EN 1996-3.Tabel 3.7 ANB NBN EN 1996-1-1MortelmetselstenenEuropeseGemiddeldeGenormaliseerdeTabel 3.9 ANB NBN EN 1996-1-1Hoogte Kleinste horizontale afmeting steen (mm)(mm)50 100 150 200 ≥25040 0.80 0.70 - - -50 0.85 0.75 0.70 - -65 0.95 0.85 0.75 0.70 0.65100 1.15 1.00 0.90 0.80 0.75150 1.30 1.20 1.10 1.00 0.95200 1.45 1.35 1.25 1.15 1.10≥250 1.55 1.45 1.35 1.25 1.15Deze factoren werden nationaal vastgelegd en kunnen dus verschillend zijn in de lidstatenvan de Europese Unie.benaming druksterkte gemiddeldef m(N/mm²) druksterkte f b(N/mm²)M20 20 > 20M12 12 12 ≤ f b≤ 48M8 8 8 ≤ f b≤ 32M5 5 5 ≤ f b≤ 20M2.5 2.5 2.5 ≤ f b≤ 10Opgelet: de benamingen van mortelvolgens de oude Belgische norm(M1, M2, ..) zijn niet meer van toepassing.

20 BOUWEN MET BAKSTEEN1 2 ❸ 4 tweeënveertigste jaargang 2011Druksterkte van metselwerk –rekenwaarde: f df kf d= -----waarinγ mf dde rekenwaarde voor de druksterktevan het metselwerk in N/mm²f kde karakteristieke druksterkte van metselwerk,uitgedrukt in N/mm²γ mmateriaalcoëfficient (veiligheidscoëfficient)In de nationale bijlage ANB EN 1996-1-1werd in § 2.4.3 de tabel (zie tabel1) metde waarden voor γ mopgenomen. Dezetabel maakt een onderscheid in functievan de aard en de graad van controle opde producten en op de uitvoering op debouwplaats.Voor de controle op de uitvoering maaktmen onderscheid tussenStandaard controle > uitvoeringsklasse N(normaal)Extern controlebureau > uitvoeringsklasseS (bijzonder); het normale toezichtwordt uitgebreid door het uitvoeren vanTabel 3.8 ANB NBN EN 1996-3MetselstenenKMortel voor algemene toepassing Lijmmortel (lintvoeg ≥0.5mm en≤3mm)α β K α βMetselbaksteen groep 1 0.50 0.65 0.25 - - -groep 2 0.50 x 0.65 0.25 0.50 x 0.80 0(δ)-0.65(δ)-0.80groep 3 0.40 x 0.65 0.25 0.40 x 0.80 0(δ)-0.65(δ)-0.80Deze factoren werden nationaal vastgelegd en kunnen dus verschillend zijn in de lidstatenvan de EU.Tabel 1 ANB NBN EN 1996-1-1Materiaalγ mKLASSECode Metselwerk vervaardigd met S NABMetselstenen van categorie I met productcertificaatPrestatiemortel met productcertificaatMetselstenen van categorie IWillekeurige mortelC Metselstenen van categorie II (*)Willekeurige mortel2,0 2,52,3 2,83,0 3,5(*) als kan gewaarborgd worden dat de variatiecoëfficient van de druksterkte van desteen niet groter is dan 25% , zijn de waardes toe te kennen aan γ mrespectievelijk 2,5en 3,0 voor de klassen S en N.een regelmatige en frequente controledoor gekwalificeerd personeel dat onafhankelijkis van het uitvoerend bedrijfVerificatie volgens de vereenvoudigdemethode van NBN EN 1996-3In de uiterste grenstoestand wordtgeverifieerd :N Ed≤ N Rd= Φ . A . f dwaarinN Edde rekenwaarde voor de verticalebelastingN Rdde rekenwaarde voor weerstandtegen normaalkrachtenΦ reductiefactor ten gevolge van slankheiden excentriciteitA de aan belasting onderworpen horizontalebruto sectie van de metselwerkwandf dde rekenwaarde voor de druksterktevan het metselwerk in N/mm²De optredende normaalkrachten wordenbepaald in uiterste grenstoestand . Delasten worden vermenigvuldigd met eenbelastingsfactor (veiligheidscoëfficient).Deze factor bedraagt 1.35 voor vaste lastenen 1.5 voor mobiele lasten.Op onze website www.baksteen.be zalweldra een rekenmodule ter beschikkingzijn waar men deze verificatie op eenvoudigewijze kan uitvoeren.In volgend tijdschrift zal het gebruik vandeze module toegelicht worden.

elgische dakpan- en baksteenfabrikantenBakstenen voor gewoon metselwerk:V : volle baksteen voor gewoonmetselwerkP : geperforeerde baksteen voorgewoon metselwerkL : geperforeerde baksteen metlichte scherfBakstenen voor gevelmetselwerkS : strengpersgevelsteen(‘machinale’ gevelsteen)H : handvorm en vormbakperssteenA : andere soorten (traditionele en‘rustieke’ gevelstenen zoals veldovensteen,baksteen op basis vanleisteen, enz.)Andere producten:W : welfselsD : dakpannenO : straatklinkers• Voor details over het productiegammavan elke fabriek, kan men zichbest rechtstreeks tot de bedrijvenwenden.• De lijst is samengesteld op basisvan de ledenlijsten van de B.B.F.Vele producenten verkopen hun productenal dan niet exclusief, via eenafzonderlijke verkoopsorgani satie. Inde gevallen waar dit nuttig lijkt, isde naam tussen haakjes bijgevoegd.Oost-Vlaanderen• Kleiprodukten HOVE bvbaLindendreef 1019400 NinoveTel. (054) 33 26 67Fax (054) 32 82 38(V-H-A)• Steenfabriek VANDE MOORTEL nvScheldekant 79700 OudenaardeTel. (055) 33 55 66Fax (055) 33 55 70www.vandemoortel.be(H-O)• SVK nvAerschotstraat 114,9100 Sint-NiklaasTel. (03) 760 49 00Fax (03) 777 47 84www.svk.be(V-P-H)• Wienerberger nv - divisieSTEENDORPKapelstraat 112a9140 Steendorpwww.wienerberger.be(V-P-L)West-Vlaanderen• Wienerberger nv - SteenbakkerijEGEM nvBrugsesteenweg 1708740 Egem (Pittem)Tel. (051) 46 07 01Fax (051) 46 07 04www.wienerberger.be(V-P-L-S)• Wienerberger nv - DesimpelKORTEMARK Industries nvHoogledestraat 92,8610 KortemarkTel. (051) 57 57 00Fax (051) 57 57 02www.wienerberger.be(V-P-L-S-H)• Wienerberger nv - TercaZONNEBEKE nvIeperstraat 1868980 ZonnebekeTel. (051) 78 80 60Fax (051) 77 10 38www.wienerberger.be(V-P-S)• Steenbakkerij DUMOULIN nvRollegembosstraat 98880 LedegemTel. (056) 50 98 71Fax (056) 50 41 92(V-P)• WIENERBERGER nvTerca, Desimpel, Porotherm,KoramicKapel ter Bede 1218500 KortrijkTel. (056) 24 96 35Fax (056) 51 92 75(V-P-L-S-H-A-D-O)Limburg• Wienerberger nv - divisieVELDWEZELT2de Carabinierslaan 1453620 Veldwezelt-LanakenTel. (089) 71 51 38Fax (089) 72 28 80www.heylen-bricks.be(H)• Steenfabrieken NELISSEN nvKiezelweg 4603620 VeldwezeltTel. (012) 45 10 26Fax (012) 45 53 89www.nelissen.be(H)• Wienerberger nv - divisie TercaSCHOUTERDENVenlosesteenweg 703680 MaaseikTel. (089) 56 40 38Fax (089) 56 81 83www.wienerberger.be(H-A)• SteenfabriekenVANDERSANDEN nvRiemstersteenweg 3003740 SpouwenTel. (089) 51 01 40Fax (089) 49 28 45www.vandersanden.be(H)• SteenfabriekVANDERSANDEN nvNijverheidslaan 113650 LanklaarTel. (089) 79 02 50Fax (089) 75 41 90www.vandersanden.be(H)• Wienerberger nv - divisie TercaTESSENDERLOHavenlaan 103980 TessenderloTel. (013) 35 91 60Fax (013) 35 91 61www.wienerberger.be(P-L)Antwerpen• Wienerberger nv - divisie NIELLandbouwstraat 982845 NielTel. (03) 880 70 61Fax (03) 880 70 66www.wienerberger.be(H)• Wienerberger nv - divisie RUMSTNieuwstraat 442840 RumstTel. (03) 880 15 20Fax (03) 844 28 11www.wienerberger.be(V-P-L-S)• SwendenNieuwstraat 22840 RumstTel. (03) 844 22 22Fax (03) 844 38 02• DESTA nvHeerle 112322 Minderhout (Hoogstraten)Tel. (03) 315 70 99Fax (03) 315 81 48www.desta.be(S-O)• Steenbakkerij FLOREN nvVaartkant Rechts 42960 St.-LenaartsTel. (03) 313 81 98Fax (03) 313 71 56www.floren.be(V-S)• Wienerberger nv - divisie TercaNOVASteenbakkersdam 102340 BeerseTel. (014) 61 10 99Fax (014) 61 04 32www.wienerberger.be(V-P-L-S)• Wienerberger nv - divisie TercaSASSint Jozefslei 62310 RijkevorselTel. (014) 62 20 10Fax (014) 61 22 33www.wienerberger.be(H-A)• Wienerberger nv - divisie TercaBEERSEAbsheide 282340 BeerseTel. (014) 61 19 75Fax (014) 61 22 33www.wienerberger.be(H)• Wienerberger nv - divisie TercaQUIRIJNENSint Jobbaan 582390 WestmalleTel. (03) 311 51 12Fax (03) 311 62 56www.wienerberger.be(V-S-H-A)Brabant• SteenfabriekenVANDERSANDEN nvKortenbos 141790 HekelgemTel. (053) 66 85 51Fax (053) 66 71 41www.vandersanden.be(H)Henegouwen• Wienerberger nv - divisie TercaPERUWELZRue de l’Europe, 117600 PéruwelzTel. (069) 77 97 10Fax (069) 77 97 11www.wienerberger.be(H)• Briqueterie de PLOEGSTEERT sa'Barry'Chaussée de Bruxelles 337534 BarryTel. (069) 53 26 00Fax (069) 53 26 09www.ploegsteert.com(S)• Wienerberger nv - divisie TercaWARNETONChaussée du Pont Rouge 577784 Warneton (Comines)Tel. (056) 58 88 10Fax (056) 58 85 35www.wienerberger.be(H)• Briqueterie de PLOEGSTEERT saTouquetstraat 2287782 PloegsteertTel. (056) 56 56 56Fax (056) 56 55 01www.ploegsteert.com(P-L-W)Namen• Wienerberger nv - divisie WANLINRue de la Briqueterie, 285564 WanlinTel. (082) 66 55 00Fax (082) 66 55 17www.wienerberger.be(S-A-O)

Pour recevoir cette revue en français,contactez-nous au 02/511.25.81