Nationale Drug Monitor; jaarbericht 2009 - Trimbos-instituut

HulpvraagEen deel van de probleemgebruikers van alcohol of drugs zoekt hulp bij een instellingvoor verslavingszorg of wordt opgenomen in een ziekenhuis. Gegevens over deomvang van aantallen cliënten en cliëntprofielen geven informatie over (trends) inde hulpvraag en dragen bij aan het plannen en evalueren van de zorg aan alcoholendrugsgebruikers. Ook kunnen deze gegevens een indirecte indicator zijn vantrends in het probleemgebruik maar andere factoren, zoals de omvang en kwaliteitvan het behandelaanbod, registratieproblemen, of veranderingen in het doorverwijzen(bijv. meer via de eerstelijnszorg), kunnen echter evenzeer van invloed zijnop het aantal geregistreerde cliënten. Ook moet worden bedacht dat mensen diebij de hulpverlening komen in zekere zin ‘atypisch’ zijn voor de totale groep mensenmet een verslavingsprobleem. Er zijn indicaties dat verslaafden die hulp vragen ererger aan toe zijn dan verslaafden die dat nog niet doen. Zo komen (comorbide)psychische problemen doorgaans vaker voor bij cliënten van de verslavingszorg, danbij mensen die ‘alleen’ met een verslavingsprobleem kampen.Drugsgerelateerde infectieziektenHet EMCDDA focust op het monitoren van de prevalentie van infecties met hiv enhepatitis B en C onder injecterende drugsgebruikers. Deze gegevens zijn belangrijkvoor het vaststellen van prioriteiten voor preventie, het inschatten van de (toekomstige)ziektelast en maatschappelijke kosten, en het monitoren van de effecten vanpreventieve interventies. Deze indicator is het minst gestandaardiseerd. De bronnendie beschikbaar zijn in de lidstaten lopen sterk uit een, namelijk van steekproevenvan drugsgebruikers (de gouden standaard), gegevens van screeningen van drugsgebruikersin behandeling of in gevangenissen, case reports en meldingen vangediagnosticeerde gevallen van hiv en hepatitis. Bovendien zijn er grote verschillenin dekkingsgraad (lokaal, regionaal, nationaal). In absolute zin zijn de gegevenstussen landen derhalve niet goed vergelijkbaar. Wel geven zij doorgaans een indicatievan ontwikkelingen in besmettingsgraad. Ook in Nederland zijn de gegevensgefragmenteerd, maar kunnen op basis van verschillende bronnen wel voorzichtiguitspraken worden gedaan over trends in de problematiek.Sterfte gerelateerd aan alcohol en/of drugsSterfte door overdosis of andere oorzaken die samenhangen met middelengebruikworden gezien als meest ernstige en extreme gevolg van middelengebruik.Gegevens over omvang en aard van de sterfgevallen zijn bruikbaar om trends inprobleemgebruik en risicogedrag (injecteren, polydrugsgebruik) te monitoren. Inveel landen vormt de algemene doodsoorzakenstatistiek de bron voor acute drugssterfte(‘overdosis’). Volgens het EMCDDA protocol gebeurt dit door gevallen teselecteren volgens een vastgestelde selectie van ICD-9 of ICD-10 codes, die betrekkinghebben op de aard van de sterfte (accidenteel, opzettelijk, opzet onbekend) en30 Nationale Drug Monitor – Jaarbericht 2009