Binnenkort met Pensioen - PGB

BINNENKORT METPENSIOEN2013VRAGEN EN ANTWOORDEN

BINNENKORT MET PENSIOENVRAGEN EN ANTWOORDENAls u meer wilt weten, bezoek dan onze website (www.pensioenfondspgb.nl). U vindt er uitleg over uwpensioenregeling en het laatste nieuws. Via www.mijnpgbpensioen.nl heeft u elektronisch toegang totuw pensioengegevens. U kunt er uw pensioen berekenen. U kunt zich er ook aanmelden voor een (gratis)abonnement op de digitale nieuwsbrief van het pensioenfonds.Natuurlijk kunt u ons ook bellen. De medewerkers van de afdeling Klantenservice helpen u graag verder.De afdeling is elke werkdag bereikbaar van 8.00 tot 17.00 uur onder het telefoonnummer 020 5418200.

INHOUD2 Met pensioen5 Algemene Ouderdomswet (AOW)11 Over het ouderdoms-, partner- en wezenpensioen16 Zelf kiezen22 Hoe en wanneer aanvragen?26 Houdt uw pensioen zijn waarde?31 Medezeggenschap en uw pensioenfonds33 Belastingen, Zorgverzekering, Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)en Algemeen Sociaal Fonds (ASF-Gezondheidszorg)41 Tips en wetenswaardigheden46 Ten slotte49 Bijlage 1: overzicht partnerpensioen in pensioenregelingen bij PGB51 Bijlage 2: uw pensioen bij vervroeging of uitstel van de pensioendatum53 Bijlage 3: over de organisatie en het bestuur van het pensioenfonds56 Bijlage 4: lijst van gebruikte afkortingen en handige linksPensioen ABCDeze brochure geeft de stand van zaken weer per 1 januari 2013. Aan de inhoud kunnengeen rechten worden ontleend. Meer informatie? PGB heeft een eigen websitewww.pensioenfondspgb.nl en een beveiligd deel www.mijnpgbpensioen.nl20098w131

MET PENSIOENMaak gebruik vanwww.mijnpgbpensioen.nlom uwpensioenuitkeringsamen te stellen.U gaat binnen afzienbare tijd met pensioen. U kunt dan van hetpensioen dat u bij PGB heeft opgebouwd, gaan genieten. In dezebrochure vindt u de belangrijkste informatie over uw pensioen.Die kennis heeft u nodig om straks een bewuste keuze te kunnenmaken over de uitbetaling van uw pensioen.Voor het zover is zal het fonds nog regelmatig contact metu opnemen. Om met u af te stemmen hoe en wanneer het pensioenaan u kan worden uitbetaald. Zo organiseert het pensioenfondseen halfjaar voor uw pensioendatum een Pensioeninformatiedag.Als u de laatste jaren deelnam aan PGB, zijn u enuw partner als u die heeft, daarvoor van harte uitgenodigd. Tijdensde informatiedag nemen wij met u en leeftijdsgenoten doorwat er zoal komt kijken bij pensionering.Uitgebreid pensioenoverzichtVerder ontvangt u van ons een uitgebreid pensioenoverzicht.Alle voor u van belang zijnde keuzemogelijkheden worden daarinuitgewerkt op basis van het persoonlijk opgebouwde pensioen.En daarna kunt u uw pensioen aanvragen.PGB maakt pensioen inzichtelijkUw pensioenkeuze bepalen, is niet altijd even eenvoudig. Datgeven wij graag toe. We hebben het daarom gemakkelijkergemaakt. Via de website mijnpgbpensioen.nl heeft u direct toegangtot uw persoonlijke pensioengegevens. U kunt daar uwpensioen snel in kaart brengen.U kunt er de keuzemogelijkheden die er voor u zijn, nalopen.Inclusief het pensioen van de overheid (Anw of AOW). Ongeveerde helft van de pensioengerechtigden maakt hun keuze al opbasis van deze informatie.2

In deze brochure…In deze brochure vindt u de belangrijkste informatie over uw pensioen.Niet alleen over uw pensioen van PGB. We maken van degelegenheid gebruik om u ook te informeren over de AOW, debelastingen, de Zorgverzekering, de Wet Maatschappelijkeondersteuning en dergelijke.Let opAlle bedragen die in deze brochure genoemd worden zijn brutobedragen.Over de bedragen moet dus nog belasting en premies wordenbetaald.3

1 ALGEMENE OUDERDOMSWET(AOW)4

ALGEMENE OUDERDOMSWET (AOW)Iedere Nederlander heeft vanaf zijn AOW-gerechtigde leeftijdrecht op een uitkering op grond van de Algemene Ouderdomswet1 . Deze uitkering noemt men ook wel het ‘staatspensioen’. Ofgewoon afgekort de AOW. De Sociale VerzekeringsBank (SVB)keert de AOW uit vanaf uw AOW-gerechtigde leeftijd. De hoogtehangt af van uw persoonlijke situatie. Voor de wet zijn er drie situaties:u bent alleenstaand, u woont gehuwd of ongehuwd samenmet een partner die de AOW-gerechtigde leeftijd heeft bereikt, ofu woont gehuwd of ongehuwd samen met een partner die deAOW-gerechtigde leeftijd nog niet heeft bereikt. Verder is vanbelang of u in het buitenland heeft gewoond. Dan kan er een kortingworden toegepast op uw AOW.AlleenstaandZodra u de AOW-gerechtigde leeftijd heeft bereikt, heeft u rechtop AOW. Voor alleenstaanden is dit 70% van het minimumloon.In 2013 is de AOW € 1.084,86 bruto 2 per maand.Wie in hetbuitenland heeftgewoond, krijgtmogelijk te makenmet een kortingop de AOW.Mocht u, nadat de SVB uw AOW-pensioen heeft toegekend,gaan trouwen of samenwonen dan krijgt u een gehuwdenpensioen.De maand nadat u getrouwd bent of bent gaan samenwonen,verandert de hoogte van de uitkering.Beiden AOW-gerechtigde leeftijdAls u getrouwd bent of samenwoont met iemand die recht heeftop de AOW, heeft u recht op 50% van het minimumloon. Dat is€ 750,35 per maand. Dit is het gehuwdenpensioen. Beide partnershebben zo bij elkaar opgeteld samen een AOW-pensioenvan 100%. Vanaf 1 januari 2013 is dat in totaal € 1.500,70 permaand.1. Vanaf 2013 wordt de AOW-leeftijd verhoogd.2 Alle bedragen die in deze brochure genoemd worden zijn brutobedragen.Over de bedragen moeten dus nog belasting en premies worden betaald.5

Jongere partnerHet kan zijn dat u getrouwd bent of samenwoont met iemanddie nog geen recht op AOW heeft. Zodra u zelf de AOW-gerechtigdeleeftijd bereikt, krijgt u een AOW-pen sioen van 50% vanhet minimumloon. Dat is een uitkering van € 750,35 per maand.Daar kan een toeslag bijkomen van maximaal € 722,21 permaand. Het inkomen komt dan uit op maximaal € 1.472,56 permaand.Recht op toeslag?Of u recht heeft op een toeslag, hangt van de situatie van uwpartner af. Als uw partner geen eigen inkomen heeft, krijgt u devolledige toeslag. Heeft uw partner wel een eigen inkomen, dankan de SVB dit inkomen geheel of gedeeltelijk op de toeslag korten.Het maakt uit of het inkomen van uw partner inkomen uitwerk of een uitkering is. Voor inkomen uit werk geldt een vrijlatingsregeling.Inkomen uit werk is loon, salaris en inkomsten uiteen eigen bedrijf. Bij een uitkering gaat het om een WAO-, WIAofWW-, VUT- of pensioenuitkering.Heeft uw partner in 2013 een inkomen beneden de € 220,41 permaand, dan krijgt u de volledige toeslag. Komt het inkomen vanuw partner uit arbeid boven de € 1.303,73 bruto per maand danwordt de AOW-toeslag niet uitbetaald.Gedeeltelijke toeslag bij inkomen uit werkAls het loon, salaris of het inkomen uit het eigen bedrijf van uwpartner hoger is dan € 220,41 maar lager dan € 1.303,73 permaand, betaalt de SVB de toeslag gedeeltelijk uit. Uw partner‘mag’ de eerste € 220,41 bruto verdienen, zonder dat de SVB uwtoeslag kort. Van het bedrag daarboven, wordt nog eens eenderde niet op uw toeslag gekort. Bij wisselende inkomsten uiteigen bedrijf geeft u vooraf aan het begin van het jaar de gemiddeldeverwachte inkomsten per maand door aan de SVB. Daaropwordt dan de toeslag gebaseerd. Aan het einde van het jaar vindtachteraf verrekening plaats op basis van de werkelijke inkomsten.6

Voorbeeld inkomen uit arbeidStel het salaris van uw jongere partner bedraagt € 300 bruto per maand. Welk bedrag kort deoverheid dan op uw AOW-toeslag?Inkomen per maand € 300,00In ieder geval wordt niet gekort € 220,41Van het bedrag dat overblijft (€ 300 - € 220,41 = € 79,59)wordt nog eens een derde niet gekort.In dit voorbeeld dus 1/3 van € 79,59 = € 26,53Totaal vrijgelaten € 246,94Korting overheid op toeslag € 53,06Van de € 300 aan inkomen uit werk van de jongere partner mag u dus € 246,94 aan vrijstellingaftrekken. Het overgebleven bedrag van € 53,06 wordt gekort op uw AOW-toeslag. De toeslag ismaximaal € 722,21. € 722,21 – € 53,06 = € 669,15 bruto. Uw totale AOW-pensioen zou dan€ 750,35 + € 669,15 = € 1.419,50 bruto per maand zijn.Is uw gezamenlijk inkomen (uw AOW-pensioen telt ook mee)meer dan € 2.570,88 per maand? Dan gaat er nog maximaal10% van uw toeslag af.Korting toeslag bij uitkeringEen uitkering, zoals een WAO-, WIA-, WW- of VUT- of pensioenuitkering,wordt volledig op de AOW-toeslag gekort. Komt deuitkering van de partner boven € 722,21 bruto per maand danbetaalt de SVB de AOW-toeslag niet uit.Zoals gezegd betaalt de SVB de toeslag alleen uit aan de AOWgerechtigdemet een jongere partner. Zodra die jongere partnerzelf AOW-gerechtigd is, ontvangt hij of zij zelf een AOW-pensioen.De SVB beëindigt dan de uitbetaling van de toeslag. Vanaf2015 vervalt de toeslag voor de mensen die dan met pensioengaan.7

Uitbetaling AOWVanaf de eerste dag dat u de AOW-gerechtigde leeftijd bereikt,heeft u recht op het AOW-pensioen. SVB zorgt maandelijks vooroverschrijving op uw bankrekening. De betaaldatum voor uitkeringenligt op of omstreeks de 23ste van de maand. Uw partnerkan het AOW-pensioen op een aparte rekening krijgen.Vakantie-uitkeringNaast het maandelijkse AOW-pensioen ontvangt u een vakantieuitkering.Die betaalt SVB één keer per jaar in de maand mei uit.AOW per 1 januari 2013Vakantie-uitkeringper maandBruto permaandGetrouwd of samenwonend (partner heeft ook AOW) € 750,35 € 49,36Getrouwd of samenwonend met maximale toeslag € 1.472,56 € 98,72(partner is niet AOW-gerechtigd)Getrouwd of samenwonend zonder toeslag € 750,35 € 49,36(partner is niet AOW-gerechtigd)Alleenstaande € 1.084,86 € 69,12Maximale partnertoeslag (inkomensafhankelijk) € 722,21 € 49,36Overlijden en AOWHet AOW-pensioen wordt tot en met de dag van overlijden uitbetaald.Ook wordt er nog een overlijdensuitkering verstrekt. Diebestaat uit een belastingvrij bedrag van één maand pensioen(zonder toeslag).De overlijdensuitkering bevat dus het AOW-pensioen van de8

over ledene over een volle maand. Als er nog een tegoed is aanvakantie uitkering betaalt de SVB dat ook uit.Wie hebben er recht op zo’n uitkering als u komt te overlijden?- uw achterblijvende partner;- of uw minderjarige kinderen;- of iemand anders met wie u in gezinsverband leefde en waarvooru grotendeels de kosten van het levensonderhoud droeg.Bijvoorbeeld een broer of zus waarmee u samenwoonde.Hoe, wat en wanneer AOW aanvragen?De SVB stuurt het aanvraagformulier AOW automatisch naarmensen die de AOW-gerechtigde leeftijd bereiken. Dit gebeurtongeveer zes maanden voor die datum. Op het formulier staan alenkele gegevens voorgedrukt. Deze gegevens heeft de SVB ontvangenvan de gemeente waar u woont. U hoeft de gegevensalleen maar te controleren en als dat nodig is, te verbeteren. Deniet-voorgedrukte gegevens moet u zelf invullen. Hoewel u hetformulier automatisch krijgt thuisgestuurd, blijft u zelf verantwoordelijkvoor uw aanvraag. Stuur het ingevulde aanvraagformulierzo snel mogelijk terug naar het districtskantoor van deSVB dat op het formulier staat.Als u drie maanden voor uw AOW-gerechtigde leeftijd nog geenformulier van de SVB heeft ontvangen, kunt u het beste hetdichtstbijzijnde SVB-kantoor bellen. U kunt dan alsnog om eenaanvraagformulier vragen.9

2 PGB-PENSIOEN10

OVER OUDERDOMS-,PARTNER- EN WEZENPENSIOENU bouwde tijdens uw werkzame leven, in aanvulling op de AOW,pensioen op bij het Pensioenfonds voor de Grafische Bedrijven(PGB). Het moment waarop u met pensioen gaat komt nu snel dichterbij.PGB betaalt vanaf het door u gewenste moment uw ouderdomspensioenuit. En regelt het partner- (al naar gelang uw keuze)en/of wezenpensioen als u komt te overlijden. In dit hoofdstukwordt uitgebreid stilgestaan bij het ouderdomspensioen, het partner-en wezenpensioen, de keuzemogelijkheden die u heeft bij deuitbetaling van het pensioen, het keuzeproces en de toeslagverlening(= indexatie).Over uw ouderdomspensioenVanaf de eerste dag van de maand waarin u met pensioen gaat,heeft u recht op het ouderdomspensioen 3 . Levenslang. Het pensioeneindigt op de laatste dag van de maand waarin u komt teoverlijden.De vakantieuitkeringisbij PGB in demaandelijkseuitkeringopgenomen.Uw ouderdomspensioen wordt rond de 19e van de maand overgemaaktnaar uw bankrekening. PGB betaalt uitsluitend het pensioendat u bij PGB heeft opgebouwd. Dus niet de AOW ofandere pensioenen.In tegenstelling tot de AOW kent PGB geen aparte vakantieuitkering.De vakantie-uitkering is in de maandelijkse uitkeringopgenomen.Over het partnerpensioenHet partnerpensioen is het levenslange pensioen voor de partnerals u overlijdt. De partner heeft recht op dit pensioen als ugehuwd bent, uw partnerschap heeft laten registreren of als uongehuwd samenwoont en die samenleving officieel heeft aangemelden u bericht van registratie heeft gehad van het pensioenfonds.3. Dit is dus anders dan de AOW die pas ingaat op de dag dat u de AOW-gerechtigde leeftijd bereikt.11

Het partnerpensioen gaat in bij uw overlijden. Als u in het buitenlandwoont, kan uw partner het overlijden telefonisch doorgeven(020 5418200). Wanneer u in Nederland woont, wordt het pensioenfondsautomatisch op de hoogte gesteld via de gemeente.Het overlijden hoeft dan niet te worden doorgegeven. Het partnerpensioenstopt op de laatste dag van de maand waarin departner overlijdt.Trouwen en samenwonen ná uw pensioedatumLet op: als u na uw pensioendatum trouwt, een geregistreerdpartnerschap aangaat of gaat samenwonen, heeft uw partnergeen recht op partnerpensioen.Hoogte partnerpensioenHoeveel pensioen uw partner van PGB krijgt als u komt te overlijden,is niet eenvoudig te zeggen. Het maakt uit wanneer u overlijdt,hoe het partnerpen sioen is verzekerd en welke uitruilkeuzeu bij pensionering heeft gemaakt.Overlijden vóór pensioneringAls u nog pensioen opbouwt bij PGB en komt te overlijden, ontvangtde partner standaard 70% van het ouderdomspensioendat u op uw pensioendatum bij leven had kunnen bereiken.Overlijden ná VUT of pensioneringAls de deelnemer met de VUT is of gepensioneerd en komt teoverlijden, wordt het partnerpensioen berekend over alle jarendat bij PGB partnerpensioen is opgebouwd. Hoeveel dat is, hangtaf van uw pensioenregeling en uw uitruilkeuze bij pensionering.Uw werkgever kan het partnerpensioen op drie manieren hebbengeregeld: volledig op opbouwbasis, gedeeltelijk op opbouwbasisen gedeeltelijk op risicobasis of volledig op risicobasis. In de pensioenovereenkomstvan uw werkgever en het uniform pensioenoverzicht(UPO) is aangegeven hoe het partnerpensioen is verzekerd.In bijlage 1 is de verzekering van het partnerpensioen per12

pensioenregeling weergegeven zoals PGB die momenteel uitvoert.Volledig op opbouwbasisBij volledige verzekering op opbouwbasis spaarde u niet alleenvoor uw ouderdomspensioen maar ook voor partnerpensioen. Bijeen volledige verzekering ontvangt uw partner als u overlijdt nápensionering standaard 70% van het bereikte ouderdomspensioen.Als het partnerpensioen in uw pensioenregeling volledigop opbouwbasis is verzekerd, wordt de keuze om een deel vanuw ouderdomspensioen in te ruilen voor extra partnerpensioenniet aan u voorgelegd.Gedeeltelijk op opbouwbasis en gedeeltelijk op risicobasisWanneer het partnerpensioen bij uw werkgever bijvoorbeeld 4voor 50% op opbouwbasis en voor 50% op risicobasis is verzekerd,wordt bij overlijden ná pensionering alleen het opgebouwdepartnerpensioen uitgekeerd. Het partnerpensioen komtdan niet uit op 70% van het bereikte ouderdomspensioen maarop de helft ervan. De risicopremie is betaald voor de verzekeringvan partnerpensioen bij overlijden vóór pensionering.Hoogte partnerpensioenookafhankelijk vanuitruilkeuze bijpensionering.Mocht u toch graag zien dat uw partner een hoger partnerpensioenkrijgt wanneer u komt te overlijden, dan kunt u een deelvan het ouderdomspensioen inruilen voor extra partnerpensioen.Als u gedeeltelijk op risicobasis voor het partnerpensioen verzekerdwas, krijgt u deze keuze automatisch voorgelegd.4. In de grafimedia pensioenregeling en de pensioenregeling van de PersgroepNederland bedroeg de opbouw tot 1 januari 2006 70% van het opgebouwdeouderdomspensioen. Daarna de helft ervan. Voor deelnemers die geboren zijnvóór 1950 zal het effect van de verminderde opbouw sinds 1 januari 2006 relatiefgering zijn. Mocht u toch graag zien dat uw partner een hoger partnerpensioenkrijgt wanneer u komt te overlijden, dan kunt u een deel van hetouderdomspensioen inruilen voor extra partnerpensioen. Die keus wordt automatischaan u voorgelegd. PGB kent de mogelijkheid om de verminderdeopbouw van partnerpensioen vrijwillig bij te verzekeren. Als u daarvoor heeftgekozen, wordt het partnerpensioen uiteraard gebaseerd op 70%.13

VoorbeeldMartin is 70 jaar als hij overlijdt. Zijn partner Eva (68) blijft achter.Martins ouderdomspensioen bedroeg € 23.387 bruto per jaar. Aan partnerpensioenis € 8.185 (= 35% van € 23.387) opgebouwd. Martin heeftbij pensionering niet een stuk van zijn pensioen gebruikt om het partnerpensioente verhogen (en zijn ouderdomspensioen te verlagen). Bij overlijdenontvangt Eva dus € 8.185 per jaar. Daarnaast ontvangt Eva de AOWvoor alleenstaanden en eventueel het pensioen dat zij zelf heeft opgebouwd.In het geval dat Martin bij pensioneren wel zou hebben gekozen om eendeel van zijn ouderdomspensioen uit te ruilen voor extra partnerpensioen,zou zijn ouderdomspensioen zijn uitgekomen op € 21.471.Bij overlijden zou Eva dan levenslang € 15.030 ontvangen hebben.Volledig op risicobasisWanneer het partnerpensioen volledig op risicobasis is verzekerd,ontvangt de partner bij overlijden van de deelnemer ná pensioneringstandaard geen partnerpensioen van PGB. De risicopremie isbetaald voor de verzekering van partnerpensioen bij overlijdenvóór pensionering.Als deze regeling voor u geldt, kunt u op het moment van pensioneringervoor kiezen om een deel van het ouderdomspensioenin ruilen voor partnerpensioen. Als u kiest voor herschikkingvan uw pensioen kan desgewenst weer 70% van hetouderdomspensioen worden verzekerd voor partnerpensioen.Maar u krijgt dan minder ouderdomspensioen.Minder partnerpensioenSoms kan het partnerpensioen voor uw huidige partner lager uitvallen.Dat kan het geval zijn als er in het verleden bij een waardeoverdrachtminder of geen partnerpensioen is meegekomen ofals er sprake is van een scheiding. Als er bij huwelijk of scheidingniets anders is afgesproken, heeft een gewezen partner recht op14

het deel van het partnerpensioen voor zover dat is opgebouwdtot het moment van scheiding. Het pensioenfonds heeft het danover ‘bijzonder partnerpensioen’. Als u overlijdt, wordt het bijzonderpartnerpensioen levenslang aan de gewezen partner uitbetaald.WezenpensioenBij overlijden is wezenpensioen verzekerd. Kinderen tot 18 jaar, ofstuderende kinderen tot 27 jaar, hebben recht op het wezenpensioen.PGB keert per kind 14% van het ouderdomspensioen uit.Het pensioenfonds keert voor maximaal vijf kinderen pensioenuit. Het wezenpensioen wordt verdubbeld als beide ouders zijnoverleden.Op de hoogte blijven...Wilt u tussentijds op de hoogte blijven van de ontwikkelingen bij uwpensioenfonds? Raadpleeg dan de website www.pensioenfondspgb.nlof meld u aan voor de gratis digitale nieuwsbrief. Dat kan via de beveiligdewebsite mijnpgbpensioen.nl. Onder accountbeheer en uw accountgeeft u aan dat u onze nieuwsbrief wilt ontvangen. Heeft u nog geentoegangscodes? Klik dan op‘registreren’.15

ZELF KIEZENVier maanden voordat u met pensioen gaat, wordt u in de gelegenheidgesteld om het partnerpensioen aan te vullen als datnodig is. Drie maanden voordat u met pensioen gaat, ontvangt ueen uitgebreid pensioenoverzicht en het pensioenaanvraagformulier.De uitgewerkte keuzemogelijkheden zijn op uw persoon toegesneden.Dat maakt het kiezen een stuk eenvoudiger.Wanneer u kostwinnerbent, ligtde keuze voorstandaardpensioenhet meest voorde hand.Voor de uitbetaling van uw pensioenuitkering kunt u – naast hetstandaardpensioen vanaf de pensioendatum – kiezen uit eenaantal varianten. Vooruitlopend op de informatie die u nog ontvangt,zetten we de keuzemogelijkheden voor u op een rij.StandaardpensioenEen gelijkblijvend PGB-pensioen biedt naast de AOW-uitkeringeen vaste basis voor de pensioenperiode. Als u kostwinner benten het partnerpensioen in uw pensioenregeling is volledig opopbouwbasis verzekerd, kan het standaard pensioen een goedeoptie zijn.Overwegingen bij deze keuze:Een gelijkblijvend PGB-pensioen biedt naast de AOW-uitkeringeen vaste basis voor de pensioenperiode. Een partnerpensioenvan bijna 70% van het ouderdomspensioen is nog steeds demeest voorkomende situatie. (Er staat hier ‘bijna’, omdat hetpartnerpensioen in de meeste pensioenregelingen een optelsomis van de jaren tot 2006 waarin in de basispensioenregeling tot70% werd opgebouwd, en de jaren daarna waarin tot 35% werdopgebouwd.) Een aantal werkgevers heeft ervoor gekozen om70% aan partnerpensioen te blijven opbouwen. Wanneer u kostwinnerbent, ligt de keuze voor standaard pensioen het meestvoor de hand.16

Vervroegd pensioenU kunt in grote mate zelf bepalen wanneer u stopt met werken.De standaardleeftijd waarop u met pensioen kunt, is de eerstevan de maand waarin u recht krijgt op een AOW-uitkering. Vanaf2010 is het mogelijk om het pensioen eerder in te laten gaan. Datwordt vervroegd pensioen genoemd. De pensioenleeftijd mag liggentussen 55 en de pensioendatum. Wanneer u besluit om af tewijken van de standaardleeftijd, wordt de uitkering herrekend.Omdat u voor uw pensioendatum nog geen AOW ontvangt,biedt PGB de mogelijkheid om uw pensioen daarvoor in te zetten.U zet in dat geval een deel van het levenslange ouderdomspensioenom in een tijdelijk ouderdomspensioen (TOP). Deuitkering loopt dan vanaf het door u gewenste moment tot demaand waarin u de AOW krijgt.Vervroegd pensioen,alternatief voor VUT.U kunt maximaal twee keer het AOW-bedrag voor een gehuwdevoor tijdelijk ouderdomspensioen inzetten. Verder geldt dat maximaal50% van het oorspronkelijke pensioenrecht voor vervroegingen/of tijdelijk ouderdomspensioen kan worden gebruikt.Eerder stoppen met werken kan ook in deeltijd. U blijft dan in overlegmet uw werkgever gedeeltelijk in loondienst, bouwt op gronddaarvan pensioen op en gaat voor een deel met pensioen. In bijlage2 zijn de percentages weergegeven waarmee uw pensioenwordt verlaagd als u kiest voor vervroeging van uw pensioen.Overwegingen bij deze keuze:Vervroegd pensioen is voor deelnemers die niet meer gebruikkunnen maken van de VUT een alternatief om desgewenst eerderte kunnen stoppen met werken. Naarmate u eerder stopt, zal deuitkering echter lager zijn. Ten eerste omdat het pensioen langerwordt uitgekeerd en ten tweede omdat het aantal jaren dat upensioen opbouwt, daalt. Wie vóór de pensioendatum stopt metwerken, betaalt in de regel meer belasting dan erna. U kunt dusnetto minder aan pensioen overhouden.17

Uitstel van pensioenpast in de trenddie de overheidgraag zietUitgesteld pensioenUitstellen van de pensioendatum kan ook. Het pensioen kangeheel of gedeeltelijk worden uitgesteld. Uitstel van de pensioendatumis alleen mogelijk als de dienstbetrekking blijft bestaan. Alsu in een andere dienstbetrekking doorwerkt, kan het pensioenook worden uitgesteld zolang u maar evenveel blijft werken. Gaatu minder werken, dan gaat voor dat deel dat u minder werkt, hetpensioen in. Wie langer doorwerkt, ontvangt een hogere uitkering.Het fonds hoeft het pensioen immers gedurende kortere tijduit te betalen. Het pensioen gaat in zodra de grens van 100% vanhet laatstverdiende loon is bereikt. Na de pensioendatum wordter geen pensioen meer opgebouwd. U kunt in overleg met dewerkgever de pensioendatum tot uiterlijk het 70e jaar uitstellen.In bijlage 2 zijn de percentages weergegeven waarmee uw pensioenwordt verhoogd als u kiest voor uitstel van uw pensioen.Overwegingen bij deze keuze:Als u geheel of gedeeltelijk wilt doorwerken en uw gezondheiddat toestaat, is uitstel van pensioen een goede optie. Het past inde trend die de overheid graag ziet. Uitstel van pensioen kan ookgoed uitkomen als u in uw werkzame leven te weinig pensioenheeft kunnen opbouwen of wanneer u als gevolg van een scheidingpensioen bent kwijtgeraakt.Gelijk overlevingspensioenAls u na pensionering komt te overlijden, krijgt de achterblijvendepartner het opgebouwde partnerpensioen levenslang uitgekeerd.Het partnerpensioen is standaard een bepaald percentage vanhet ouderdomspensioen. Het PGB-pensioen voor de partner isdus aanzienlijk minder dan het ouderdomspensioen. Overlijdt uwpartner echter dan verandert het ouderdomspensioen niet enhoudt u 100% van het ouderdomspensioen.Indien u kiest voor een gelijk overlevingspensioen, wordt bij overlijdenvan de deelnemer óf de partner het pensioen in beidegevallen gelijk getrokken. Bij pensionering wordt 100% van het18

ouderdomspensioen uitbetaald en bij overlijden van de deelnemerof de partner wordt in beide gevallen ongeveer 80% vanhet ouderdomspensioen uitbetaald. Om van deze optie gebruikte maken, wordt eerst de verhouding van het partnerpensioenteruggebracht naar 70% van het ouderdomspensioen.Overwegingen bij deze keuze:Het wordt vaak als ‘onrechtvaardig’ gezien dat de achterblijvendepartner een lager pensioen krijgt, dan de deelnemer zou krijgenbij overlijden van de partner. De gedachte hierbij is dat men tochsamen voor het pensioen heeft gezorgd. Het zou dan niet moetenuitmaken wie van de twee als eerste overlijdt. De keuze vooreen gelijk overlevingspensioen is dus geschikt voor pensioengerechtigdendie een gelijke uitkeringssituatie nastreven.Uitruil van partnerpensioen voor extra ouderdomspensioenU kunt kiezen voor extra ouderdomspensioen in plaats van hetpartnerpensioen als dat in de pensioenregeling werd opgebouwd.Als u (en uw partner) afzien van het recht op partnerpensioen,ontvangt u in ruil daarvoor extra ouderdomspensioen. Bij uitruilwordt het ouderdomspensioen verhoogd met 22% van het opgebouwdepartnerpensioen. Als het partnerpensioen waarvanafstand wordt gedaan hoger is dan € 150,41 per maand, is eenafstandsverklaring nodig. Die vindt u op de website www.pensioenfondspgb.nlin de formulierenbibliotheek voor deelnemers.De kosten voor het legaliseren van deze verklaring (ongeveer€ 20) bij de notaris komen voor rekening van de deelnemer.Gelijk overlevingspensioen,optievoor pensioengerechtigdendieeen gelijkeuitkeringssituatienastreven.Let op: als u gescheiden bent, heeft de gewezen partner recht opeen deel van het opgebouwde partnerpensioen. Dat wordt inmindering gebracht.Voor alleenstaanden is een partnerpensioen overbodig. Zij krijgende toeslag automatisch als het partnerpensioen op geheel ofgedeeltelijk opbouwbasis was verzekerd. Een afstandsverklaringis in deze situatie dan ook niet nodig.19

Overwegingen bij deze keuze:Door te kiezen voor uitruil krijgt u dus meer ouderdomspensioen,maar heeft uw partner als u komt te overlijden geen recht meerop partnerpensioen. Van belang is dan ook, dat in dat geval opeen andere manier wordt gezorgd voor uw partner. Bijvoorbeeldals uw partner zelf een volwaardig pensioen heeft.Uitruil van ouderdomspensioen voor extra partnerpensioenU kunt kiezen voor extra partnerpensioen wanneer u een deelvan uw ouderdomspensioen inruilt. Met inruil kan het partnerpensioenop het van oudsher gebruikelijke percentage van 70%worden gebracht. Dat is ook het percentage dat vóór pensionerenwas verzekerd.Overwegingen bij deze keuze:Als in uw pensioenregeling 70% aan partnerpensioen werdopgebouwd, is uitruil voor u niet van belang. Uitruil van een deelvan uw ouderdomspensioen voor extra partnerpensioen kan verstandigzijn als in uw pensioenregeling het partnerpensioengeheel of gedeeltelijk op risicobasis plaatsvond en als uw partnerzelf geen of slechts een gering pensioen of eigen inkomen heeft.U krijgt dan wat lager ouderdomspensioen en uw partner, als uoverlijdt, een (hoger) partnerpensioen.Getrapt pensioenBij getrapt pensioen kunt u de hoogte van het ouderdomspensioenin de tijd variëren. Bijvoorbeeld eerst een hoge uitkering endaarna een lage. Of omgekeerd. De eerste trap of periodebeslaat minimaal 5 jaar. De uitkeringshoogte wordt vastgesteldmet een veelvoud van 5% en de laagste uitkering mag niet minderzijn dan 75% van de hoogste pensioenuitkering.20

Overwegingen bij deze keuzeMet getrapt pensioen kunt u uw pensioeninkomen afstemmenop persoonlijke omstandigheden. Eerst een hoog en dan een laagpensioen kan handig zijn als u in de periode vlak na uw pensioneringbijvoorbeeld nog studerende kinderen heeft. Of hoge hypotheeklasten.Of als u van plan bent dure en/of lange vakanties temaken.Wanneer is eerst een laag en dan een hoog pensioen een goedidee? Als u bijvoorbeeld met een jongere partner samenwoontdie eerst nog een eigen inkomen heeft maar later een geringpensioen. Of als u in de eerste paar jaar na uw pensionering nogandere inkomensbronnen heeft. Bijvoorbeeld een uitkering uitlijfrente.21

HOE EN WANNEER AANVRAGENDe keuze voor een bepaalde uitbetalingsvariant is belangrijk. Ulegt de inkomenssituatie voor uw verdere leven vast. Deze keuzeis eenmalig en moet zorgvuldig tot stand komen. Het fonds heeftdaarop haar informatie naar u toe aangepast. Wat kunt u verwachten?Vier maanden voor pensionerenOngeveer vier maanden voordat u met pensioen gaat, ontvangt uvan de afdeling Klantenservice een brief waarin u wordtgevraagd of u een deel van uw ouderdomspensioen wilt uitruilenvoor extra partnerpensioen. Als u van deze uitruiloptie gebruikmaakt,wordt het pensioen van uw partner als u overlijdt verhoogden uw uitkering bij pensionering verlaagd.Kleine pensioenenworden in éénbedrag uitbetaald.In het bij de brief gevoegde formulier is de uitruilmogelijkheid uitgewerktzodat u het verschil goed kunt zien. De uitruilkeuze sturenwij echter alleen naar u toe als er minder dan 70% voor uwpartner aan partnerpensioen verzekerd is.Als u een klein pensioen hebt van minder dan € 451,22 (2013) perjaar wordt dat afgekocht. Bij afkoop wordt de waarde van hetpensioen in één bedrag in de maand van pensioneren uitbetaald.Drie maanden voor pensionerenOngeveer drie maanden voor uw pensioendatum ontvangt u eenbrief met een persoonlijk pensioenoverzicht en het pensioenkeuze-en aanvraagformulier. U kunt dan uw pensioenuitkeringaanvragen en uw definitieve keuze bepalen uit de verschillendeuitbetalingsvarianten. Met het aanvraagformulier en het keuzeformulierkunnen wij de uitbetaling van uw pensioen in ordemaken.In de maand vóór pensioneringNadat wij uw aanvraagformulier en uw keuzeformulier retourhebben ontvangen, wordt de uitbetaling in orde gemaakt. In de22

maand vóór uw pensionering nemen wij weer contact met u op.U ontvangt dan een bevestiging van uw keuze, het bedrag aanbruto ouderdomspensioen dat wij aan u gaan overmaken en als udaarvoor heeft gekozen het pensioen dat voortaan voor de partneris verzekerd.In de maand van pensioneringIn de maand waarin u met pensioen gaat, ontvangt u een specificatievan de maandelijkse uitbetaling.Overige informatieVerder ontvangt u jaarlijks een pensioenoverzicht. Daarin geefthet fonds aan wat uw pensioen is, welke keuze u gemaakt heeft,wanneer uw pensioen wijzigt en wat het pensioen voor de eventuelepartner is. In januari van ieder jaar ontvangt u een overzichtvan het uitgekeerde pensioen dat u kunt gebruiken voor uwbelastingaangifte.Extra service: pensioeninformatiedagOngeveer zes maanden vóór uw pensioendatum organiseren weeen Pensioeninformatiedag. Tijdens zo’n dag wordt met u enleeftijdsgenoten doorgenomen wat er zoal komt kijken bij pensionering.Het accent ligt op de keuzemogelijkheden die u heeftbij de uitbetaling van uw pensioen en fiscale aspecten. De informatiedagenworden hoog gewaardeerd. Bezoekers krijgen eenvoorlopige opgave van het ouderdomspensioen van PGB en deAOW uitgereikt. Het brutobedrag wordt omgerekend naar nettozodat u een redelijk beeld heeft van het netto besteedbaar inkomenna pensionering. Alleen werknemers die de laatste jarendeelnamen aan PGB worden voor deze dagen uitgenodigd.Extra service: mijnpgbpensioen.nlAls u wilt weten wat uw pensioeninkomen straks wordt, kijkt udan even op www.mijnpgbpensioen.nl. PGB heeft zijn pensioenservicevoor deelnemers daar uitgebreid. Met de pensioenplannerkunt u uw pensioensituatie en die van uw partner eenvoudig in23

eeld brengen. U heeft meteen een totaaloverzicht; ook de AOWen de eventuele AOW-toeslag worden meegenomen.Verder kunt u met de pensioenplanner uw keuzemogelijkhedenstuk voor stuk nalopen. U ziet het financiële effect op uw pensioenuitkering.Zowel in cijfers als grafisch. Dat maakt kiezenweer een stuk gemakkelijker. Als u thuis niet over toegang totinternet beschikt, loont het wellicht de moeite om dat bij uw kinderen,familie of vrienden te doen.Extra service:pensioeninformatiedagen mijnpgbpensioen.nlToegang snel geregeldAls u de beveiligde site nog niet eerder heeft bezocht, is de toegangsnel geregeld. Bij www.mijnpgbpensioen.nl kunt u zichhiervoor registeren. Houd uw registratienummer bij de hand.Deze heeft u nodig. Het wachtwoord krijgt u binnen enkeledagen per post thuisgestuurd. Met uw registratienummer en hetwachtwoord kunt u inloggen in de beveiligde omgeving. U wordtdaarna in de gelegenheid gesteld om uw wachtwoord te wijzigen.Vervolgens heeft u toegang tot uw persoonlijke gegevens.Veel succes. Komt u er niet uit? Bel ons dan even (020 5418200).Wij helpen u graag verder.24

HOUDT UW PENSIOEN ZIJN WAARDE?PGB probeert ieder jaar uw pensioenuitkering te verhogen met deprijsontwikkeling. Pensioenfondsen hebben het dan over toeslagen.Toeslagen zijn verhogingen van het pen sioen.ToeslagregelingPGB probeert ieder jaar uw pensioen te verhogen met de prijsontwikkeling.Toeslagen worden voorwaardelijk gegeven. Er is dusgeen recht op toeslagverlening en het is niet zeker of en in hoeverrein de toekomst toeslagen kunnen worden gegeven. Er isgeen geld voor gereserveerd of extra premie voor gevraagd. Detoekomstige verhogingen van uw pensioen worden betaald uithet beleggingsrendement. Dat brengt met zich mee dat de pensioenenalleen dan kunnen worden aangepast als het bestuur vindtdat de financiële middelen van het fonds daarvoor toereikend zijn.Richtlijn toeslagverleningVoor het antwoord op de vraag of er voldoende financiële middelenvoor toeslagverlening zijn, toetst het bestuur jaarlijks de dekkingsgraadvan het fonds aan een afgesproken richtlijn. Met de‘Richtlijn dekkingsgraad en ontwikkeling pensioen’ krijgt u alsdeelnemer inzicht in de mogelijke ontwikkeling van uw pensioen.Het bestuur kan afwijken van het advies van de richtlijn als deomstandigheden daar aanleiding toe geven. Bovendien is derichtlijn niet statisch. Onder invloed van financiële ontwikkelingenkan bijstelling nodig zijn.Ambitie PGB: waardevast pensioenHet leven wordt steeds duurder. PGB heeft de ambitie om eenpensioenregeling te verzorgen waarbij de pensioenrechten vandeelnemers en pensioenontvangers, nu en in de toekomst, kunnenworden uitbetaald en waarbij de koopkracht zoveel mogelijkdoor middel van toeslagen op peil wordt gehouden. Bij debesluitvorming over de ontwikkeling van uw pensioen is de dekkingsgraadvan het pensioenfonds belangrijk. De dekkingsgraadzegt iets over de financiële gezondheid van uw pensioenfonds.26

Richtlijn dekkingsgraad en ontwikkeling pensioenBij een dekkingsgraad:onder 105%van 105% tot 115%van 115% tot 130%van 130% tot 140%van 140% tot 150%van 150%kan uw pensioen zich als volgt ontwikkelen:in het uiterste geval korting van pensioencompensatie van eventuele korting + geen toeslaggedeeltelijke toeslag over prijsinflatie van maximaal 4%100% toeslag over prijsinflatie met maximum van 4%100% toeslag over prijsinflatie zonder maximum100% toeslag over prijsinflatie zonder maximum + inhaaltoeslag + loonindexToelichting: Blijft het fonds in gebreke bij de realisering van een kortetermijnherstelplan of ligt de dekkingsgraadgedurende drie jaar onder de 105% dan kan het bestuur besluiten om de pensioenen te korten.De korting zal zodanig zijn dat het fonds weer voldoet aan de wettelijk vereiste dekkingsgraad van105%. Bij een dekkingsgraad tussen de 105 en 115% wordt een eventuele korting ongedaan gemaaktvoor zover het herstelplan dat toestaat. Tussen het moment van korten en het ongedaan maken ervan zitminimaal een jaar. Wanneer de pensioenen vaker zijn gekort, zal de korting die als eerste is doorgevoerd,als eerste weer worden gecompenseerd. Om voor compensatie van de korting in aanmerking te komenmoet de (gewezen) deelnemer of de pensioengerechtigde zowel op het moment dat de korting werddoorgevoerd als op het moment van het ongedaan maken ervan bij het fonds ingeschreven zijn. Zolangde dekkingsgraad onder de 115% ligt, adviseert de richtlijn om de pensioenen niet te verhogen. Vanaf115% tot 130% zou gedeeltelijke verhoging van de pensioenen mogelijk zijn en vanaf 130% volledigeaanpassing met een maximum van 4,00%. Als de prijzen in een jaar met 2,00% stijgen, geeft de richtlijnbij een dekkingsgraad van 125% aan dat de pensioenen met 10/15 van 2,00% = 1,33% zouden kunnenstijgen. Wanneer de dekkingsgraad het niveau van 140% heeft bereikt, kan het bestuur besluiten tot volledigetoeslagverlening waarbij het maximum wordt losgelaten. Indien de dekkingsgraad minimaal 12maanden achtereen boven de 150% uitkomt, adviseert de richtlijn tot het inhalen van in het verledengemiste verhogingen en/of tot aanpassing van het pensioen op basis van de CAO-loonstijging. Om voorinhaaltoeslag in aanmerking te komen moet de deelnemer of de pensioengerechtigde zowel op hetmoment dat de toeslag niet werd verleend als op het moment van inhalen bij het fonds ingeschreven zijn.De achterstand die als eerste is ontstaan, wordt ook als eerste weer ingehaald. Het recht op inhaaltoeslagvervalt 20 jaar na het ontstaan van de achterstand. Het gaat om achterstanden die zijn ontstaan na 2003.Door de inhaaltoeslag en de compensatie van een eventuele korting te geven over de waarde van de actueleaanspraken worden de aanspraken die ná het in te halen jaar zijn opgebouwd eveneens verhoogd.Wanneer het bestuur oordeelt dat er ruimte is om de opgebouwdeaanspraken en pensioenuitkeringen geheel of gedeeltelijkaan te passen, wordt het consumentenprijsindexcijfer (cpiaugustus alle huishoudens) van het Centraal Bureau voor de Statistiekgevolgd. Dat geeft de prijsontwikkeling weer van een pakketgoederen en diensten die huishoudens aanschaffen voorconsumptie.27

Beleid inhaaltoeslagAls de dekkingsgraad minimaal 12 maanden achtereen boven de150% uitkomt, adviseert de richtlijn tot het inhalen van in hetverleden gemiste verhogingen en/of tot aanpassing van het pensioenop basis van de cao-loonstijging. Om voor inhaaltoeslag inaanmerking te komen moet de deelnemer, de gewezen deelnemerof de pensioengerechtigde zowel op het moment dat de toeslagniet werd verleend als op het moment van inhalen bij hetfonds ingeschreven zijn. Het recht op inhaaltoeslag vervalt 20 jaarna het ontstaan van de achterstand. Het gaat om achterstandendie zijn ontstaan na 2003.Hoe hebben de pensioenen zich de laatste jaren ontwikkeld?De pensioenen van deelnemers, gewezen deelnemers en pensioengerechtigdenhebben zich vanaf 2004 als volgt ontwikkeld:Ontwikkeling verstrekte toeslagen vanaf 2004Toelichting: De laatste jaren kunnen de pensioenen bij PGB de prijsontwikkeling niet volgen.Het totaal van de niet verstrekte toeslagen (=indexatie) bedraagt momenteel 10,52%. Degemiste toeslag op 1 januari 2005 (1,09%) is ingehaald op 1 januari 2008. Wanneer de finan -ciële situatie van het fonds het toelaat, kan het bestuur in de toekomst besluiten om gemistetoeslagen, alsnog, al dan niet volledig, toe te kennen. Het bestuur heeft de bevoegdheid om opgrond van de financiële situatie van het fonds in het uiterste geval de pensioenen van deelnemersen pensioengerechtigden te korten. Tot nu toe heeft het fonds deze maatregel nietbehoeven te nemen.28

Wat is de verwachting voor de komende jaren?Of en in welke mate uw pensioen de komende jaren zal meegroeienmet de stijging van de prijzen kan niemand met zekerheidzeggen. PGB heeft als gevolg van de economische crisis, netzoals de meeste andere pensioenfondsen, te maken met eenfinancieel tekort. Van een tekort is sprake als de waarde van debeleggingen (het vermogen) minder is dan de waarde van depensioenen en de buffer voor algemene risico’s en beleggingsrisico’s(de verplichtingen). De toezichthouder, De NederlandscheBank, vraagt in dat geval van pensioenfondsen dat zij een herstelplanopstellen waarin wordt aangegeven hoe zij denken hettekort weer in te lopen. De minimumdekkingsgraad zou voorPGB ongeveer 115% moeten zijn. Over de maatregelen die hetfonds in het herstelplan genomen heeft, leest u meer op de websitewww.pensioenfondspgb.nl. Ook de dekkingsgraad van hetfonds wordt daar maandelijks gepubliceerd.PGB moet met haarbeleggingen risicoaangaan op definanciële marktenHet fonds heeft berekeningen gemaakt om in te kunnen schattenin welke mate toeslagverlening de komende 15 jaar mogelijk zoukunnen zijn. Bij een gelijkmatige economische ontwikkeling zouu op basis van de financiële positie van het fonds van eind 2010 -de dekkingsgraad bedroeg toen ongeveer 108% - na 15 jaarkunnen uitkomen op ongeveer 90% van een volledig geïndexeerdpensioen. Per jaar loopt de koopkracht in deze verwachtinggemiddeld terug met ongeveer 0,70% per jaar bij eengemiddelde prijsstijging van 2%. Daalt de dekkingsgraad danneemt de verwachte koopkracht af. Stijgt de dekkingsgraad danstijgt ook de verwachte koopkracht.Kan het opgebouwde pensioen ook worden verlaagd?PGB heeft de verplichting om uw opgebouwde pensioen en de altoegekende toeslagen uit te keren. Alleen in zeer bijzondereomstandigheden kunnen opgebouwde aanspraken en ingeganepensioenuitkeringen worden verlaagd. PGB heeft de ambitie omde koopkracht van het pensioen zoveel mogelijk op peil te houden,maar deze toekomstige toeslagverlening is afhankelijk van29

het geld dat het fonds ‘verdient’ met zijn beleggingen. PGB moetdaarvoor op de financiële markten risico aangaan. Daardoor kanhet op langere termijn een beter rendement behalen dan alleenmet sparen. Het fonds kan door de solidariteit tussen generatiesbeleggingsrisico nemen. Risico nemen betekent echter ook onzekerheidover de totale uitkomst van het pensioen (het pensioenen de eventueel verleende toeslag).Normaal gesproken konden (gewezen) deelnemers en pensioengerechtigdenbij PGB rekenen op een pensioen met toeslag. Zoalshet er nu uitziet, houdt uw pensioen de prijsontwikkeling dekomende jaren echter niet bij.Als het op de financiële markten meezit, kan een volledige toeslagworden verstrekt. Als het gedurende langere tijd erg meezit,wordt de toeslag die in het verleden niet is verstrekt, ingehaald.De oudste rechten eerst. In het gunstigste geval worden de pensioenenverhoogd op basis van de loonindex in plaats van deprijsindex.Als het op de financiële markten tegenzit, wordt de in het verledengemiste toeslag niet ingehaald en krijgt men minder of geentoeslag. En als gedurende langere tijd de financiële markt ergtegenzit, kan het pensioen in het uiterste geval ook worden verlaagd.Daarbij wordt geen onderscheid gemaakt, tussen deelnemer,gewezen deelnemer of pensioengerechtigde.30

MEDEZEGGENSCHAP EN UW PENSIOENFONDSHet bestuur van uw pensioenfonds is verantwoordelijk voor deuitvoering van de pensioenregeling zoals vastgelegd in de statutenen reglementen.Over het gevoerde beleid legt het bestuur verantwoording af. Ditvindt plaats in het overleg tussen het bestuur en het Verantwoordingsorgaan. In dit orgaan zijn de deelnemers, de pensioengerechtigdenen de werkgevers vertegenwoordigd. Het Verantwoordingsorgaanheeft de bevoegdheid een oordeel te gevenover het handelen van het bestuur, over het uitgevoerde beleiden over de beleidskeuzes voor de toekomst. De leden wordenvoorgedragen door werknemers- en werkgeversorganisaties uitde branche en de koepel van samenwerkende ouderenorganisatiesCSO.VertegenwoordigerCSO in VerantwoordingsorgaanMedezeggenschap in Deelnemersraad PGBHet bestuur PGB pleegt verder voor wat betreft het beleid van hetpensioenfonds minimaal twee keer per jaar overleg met de DeelnemersraadPGB. Het gaat dan vooral om adviesaanvragen in verbandmet wijzigingen in statuten en reglementen en devaststelling van het jaarverslag. De deelnemersraad kan binnenhaar wettelijke bevoegdheden ook ongevraagd advies uitbrengen.In de raad nemen vertegenwoordigers van werknemers enpensioengerechtigden zitting. De leden worden voorgedragendoor de werknemersorganisaties in de branche. In bijlage 3 leestu meer over de manier waarop het bestuur zijn werk doet.31

3 BELASTINGEN,ZORGVERZEKERING,WMO EN ASF32

BELASTINGENLoonbelastingLoonbelasting is eigenlijk een vooruitbetaling op de inkomstenbelasting,een voorlopige heffing dus. In veel gevallen is de loonbelastingook de eindheffing en blijft een aanslag inkomstenbelastingachterwege. Loonbelasting wordt in een gecombineerdeheffing ingehouden op het PGB-pensioen, op de AOW en opeventuele andere pensioenen. Gecombineerd, dat wil zeggensamen met de verplichte premies voor de Algemene Wet BijzondereZiektenkosten (AWBZ) en de Algemene Nabestaanden Wet(Anw).Het huidige belastingstelselHet belastingstelsel gaat uit van een indeling van uw inkomen indrie boxen, ieder met een eigen belastingtarief. Inkomsten enaftrekposten uit de verschillende boxen kunt u niet met elkaarverrekenen. Het gaat om de volgende boxen:Box 1belastbaar inkomen uit werk en eigen woning zoalsloon, uitkering AOW, pensioen, eigen woning enzovoortBox 2belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang (bestemdvoor grootaandeelhouders)Box 3belastbaar inkomen uit sparen, beleggen, tweedewoning enzovoortHeffingskortingenHeffingskortingen zijn kortingen op de door u te betalen belasting.Het gaat om de algemene heffingskorting en eventuele aanvullendekortingen. De heffingskortingen in 2013 zijn:Algemene heffingskorting € 2.001,–Algemene heffingskorting vanaf pensioendatum € 1.034,–Ouderenkorting € 1.032,–(verzamelinkomen tot € 35.450 dit is het inkomen uit alle boxen)Alleenstaande ouderenkorting € 429,–33

De SVB houdt bij de uitbetaling van de AOW rekening met dealgemene heffingskorting en de twee ouderenkortingen. De SVBbrengt deze kortingen dus in mindering op de loonbelasting dievan uw AOW-uitkering wordt ingehouden. PGB en ook eventueleandere pensioenfondsen doen dat niet.Als u een jongere partner heeft, die de AOW-gerechtigde leeftijdniet heeft bereikt, dan heeft uw partner recht op zijn of haareigen heffingskorting van € 2.001,–. Als uw partner geen eigeninkomen heeft (en u betaalt voldoende belasting om daaruit devoor haar of hem geldende heffingskorting te kunnen berekenen),wordt die heffingskorting door de belastingdienst rechtstreeksaan uw partner uitbetaald. Daarvoor moet uw partner wel eenbelastingformulier invullen. Als hij of zij dat bedrag maandelijks(€ 166,75) wil ontvangen, moet eenmalig een formulier VerzoekVoorlopige Teruggaaf bij de belastingdienst worden ingediend. Deniet-verdienende partner moet dus zelf haar of zijn eigen heffingskortingaanvragen.Tariefpercentages indien u per 1 januari 2013 AOW-gerechtigd bentvanaf deAOW-leeftijdjonger dan deAOW-leeftijdBox 1: van € 0 t/m € 19.645 19,10% 37%van € 19.646 t/m € 33.363 24,10% 42%van € 33.364 t/m € 55.991 42% 42%vanaf € 55.992 52% 52%Box 2: 25%Box 3:30% (over een vast rendement van 4% over het vermogenis per saldo 1,2%)heffingsvrij vermogen: € 21.139,– per persoon;Gaat u in de loop van 2013 met pensioen, dan gelden er anderetarieven. U vindt deze tarieven op de website www.belastingdienst.nl.34

Wel of geen inkomstenbelastingWanneer kunt u een aanslag inkomstenbelasting verwachten?Als het verschil tussen de verschuldigde inkomstenbelasting ende ingehouden loonbelasting méér bedraagt dan € 44,–. Let op:in het algemeen zal iedereen rekening moeten houden met eennaheffing. Dit komt doordat de SVB en PGB onafhankelijk vanelkaar uitbetalen. Het gevolg is dat bij uitbetaling zowel de AOWuitkeringals het aanvullend pensioen wordt belast tegen het(lage) tarief van de eerste belastingschijf. Als beide uitkeringen bijelkaar opgeteld zouden worden en uitbetaald, zou een deel vande uitkeringen tegen een hoger tarief worden belast. Omdat ditniet gebeurt, betaalt u in feite te weinig loonbelasting. Hierdooris het mogelijk dat u in totaal elke maand een hoger nettobedragkrijgt dan waarop u recht heeft.NaheffingMet het onderstaande overzicht kunt u een idee krijgen van dehoogte van een mogelijke naheffing. In de berekeningen houdenwij rekening met de AOW-uitkering, inclusief vakantiegeld, die uontvangt. In de eerste kolom zoekt u het bedrag aan aanvullendIndicatie naheffingBedrag aanvullend AOW alleenstaand Gehuwden AOW Gehuwden AOWpensioen per jaar zonder toeslag met toeslag€ 10.000 € 208 -/- € 241 € 460€ 12.000 € 309 -/- € 145 € 560€ 15.000 € 471 € 16 € 788 *€ 18.000 € 608 € 167 € 2.362 *€ 20.000 € 771 € 251 € 2.803 *Toelichting: als u van PGB een pensioen ontvangt van bruto € 10.000 per jaar en u bent alleenstaand,dan kunt u een naheffing tegemoet zien van € 208 op jaarbasis. Bedraagt uw pensioenbij PGB € 20.000 en bent u gehuwd met een jongere partner die geen eigen inkomen heeft, dankunt u een naheffing verwachten van € 2.803.* zie de alinea over ‘uw gezamenlijk inkomen’ op pagina 735

pensioen op dat u per jaar ontvangt. Daarna vindt u in één vande AOW-kolommen, die op uw situatie van toepassing is, hetbedrag dat u op jaarbasis zou kunnen reserveren.InlichtingenBij het aanvragen van de AOW ontvangt u van de SVB een AOWmapmet een informatieboekje. Hierin staat ook informatie overallerlei belastingzaken zoals loonheffing, heffingskortingen eneen mogelijke naheffing.Bij het plaatselijke belastingkantoor kunt u verder verschillendebrochures krijgen over: bijverdiensten, vermogen, sparen, beleggen,lijfrentepolissen, eigen woning, heffingskortingen enzovoort.Als u nog vragen over belastingzaken heeft, kunt u bellenmet de belastingtelefoon: 0800 0543 (gratis).TipOmdat de belastingdienst bij een naheffing heffingsrente in rekeningbrengt, is het aan te raden een voorlopige aanslag aan tevragen.36

ZORGVERZEKERINGInkomensafhankelijke premieNaast de nominale premie die u rechtstreeks aan de verzekeraarbetaalt, wordt op uw inkomen een inkomensafhankelijke premie(over maximaal € 50.853) ingehouden. De SVB en PGB (enoverige pensioenfondsen) houden 5,65% in. Na afloop van hetkalenderjaar zal de belastingdienst eventueel te veel ingehoudenpremie terugbetalen.ZorgtoeslagAfhankelijk van uw persoonlijke situatie en inkomen heeft umogelijk recht op een zorgtoeslag. De belastingdienst bepaalt dehoogte van de zorgtoeslag op basis van uw inkomen en dat vanuw partner, als u die heeft. Bij toekenning ontvangt u de zorgtoeslagmaandelijks op uw bankrekeningnummer voordat u de premievoor uw zorgverzekering moet gaan betalen.Mogelijk rechtop zorgtoeslag?AWBZDe Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) verzekert dekosten die niemand eigenlijk kan opbrengen. U kunt hierbij denkenaan de verzorging en verpleging van een gehandicapte.Wie is verzekerd?Iedereen die in Nederland woont of werkt is verplicht verzekerdvoor de AWBZ. Wie hier woont, hoeft zich niet apart te lateninschrijven als AWBZ-verzekerde. De inschrijving bij een zorgverzekeraargeldt namelijk ook voor de AWBZ.PremieDe premie voor de AWBZ wordt als een deel van de loonheffingingehouden op zowel het AOW- als het aanvullende (PGB) pensioen.37

WET MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING(WMO)De regering wil ervoor zorgen dat ouderen zo lang en zo zelfstandigmogelijk kunnen blijven deelnemen aan de samenleving. Daartoeheeft de overheid de Wet Maatschappelijke Ondersteuning(WMO) ingevoerd. De gemeente voert de WMO uit. Zij zorgt ervoordat iedereen zo goed mogelijk mee kan doen in de maatschappij.Hoe de gemeente dit doet, bepaalt zij voor een belangrijk deel zelf.Als u meer wiltweten over demogelijkheden diede WMO u kanbieden, kunt ude internetsitewww.rechtopwmo.nlraadplegen.Ook uwgemeente kan uverder helpen.VoorzieningenDe voorzieningen op het gebied van maatschappelijke ondersteuningstellen burgers in staat om:a. een huishouden te voeren;b. zich te verplaatsen in en om de woning;c. zich lokaal te verplaatsen per vervoermiddel;d. andere mensen te ontmoeten en op basis daarvan socialeverbanden aan te gaan.U kunt een individuele voorziening in natura krijgen. Hiermeewordt bedoeld dat de gemeente bijvoorbeeld een rolstoellift aanhet portaal van uw woning aanbrengt, als u die nodig heeft. Ukrijgt dan geen geld voor de lift maar de lift zelf.Ook kunt u een persoonsgebonden budget krijgen, zodat u zelfde nodige voorzieningen kunt laten aanbrengen. De gemeentemoet u de keuze bieden tussen een voorziening in natura en eenpersoonsgebonden budget. De keuzevrijheid geldt niet voorvoorzieningen die u in de vorm van een financiële tegemoetkomingkrijgt. Het kan zijn dat u een deel van de kosten van devoorziening zelf moet betalen. Dit wordt een eigen aandeel ofeigen bijdrage genoemd. De hoogte van het bedrag dat u zelfmoet betalen is afhankelijk van uw inkomen. Hoe hoger uw inkomen,hoe hoger uw bijdrage. Naar uw vermogen (dus uw eigenhuis, of uw spaargeld) wordt niet gekeken. Ook houdt degemeente rekening met de eigen bijdrage die u moet betalen inhet kader van de AWBZ, zoals voor persoonlijke verzorging ofverpleging.38

ALGEMEEN SOCIAAL FONDS (ASF)De grafimediabedrijfstak kent een gezondheidszorgregeling vanhet Algemeen Sociaal Fonds (ASF). Wanneer u om gezondheids -redenen voor uzelf en uw gezin kosten maakt die niet of slechtsgedeeltelijk worden vergoed door uw verzekering, kunnen deelnemersin bepaalde gevallen voor die kosten een beroep doen ophet Fonds voor de Gezondheidszorg.Blijvend deelnemerschapWas u ASF-deelnemer dan blijft u dit ook na uw AOW-gerechtigdeleeftijd, tenminste als u 10 jaar direct voorafgaand aan uwpensionering onafgebroken deelnemer aan het Fonds Gezondheidszorgbent geweest. U neemt na uw pensioneren premievrijdeel. U betaalt geen premie meer. Als u komt te overlijden, blijftuw partner deelnemen aan het fonds. De deelname van de achtergeblevenpartner eindigt op het moment dat hij of zij gaat hertrouwenof opnieuw gaat samenwonen of overlijdt.Makkelijkaanvragen vanASF-gezondheidszorguitkeringviamijngrafimediafondsen.nlMeer informatie of vergoeding aanvragenVoorzieningen of vergoedingen kunt u aanvragen bij het kantoorvan de uitvoeringsorganisatie van het fonds, afdeling KlantenserviceASF/Gezondheidszorg, Postbus 7855, 1008 CA, Amsterdam,tel. 020 5418112. Het gemakkelijkst is een aanvraag via de website:www.mijngrafimediafondsen.nl.39

4 TIPS ENWETENSWAARDIGHEDEN40

TIPS EN WETENSWAARDIGHEDENPensioenrechten eldersHet pensioen dat u bij andere pensioenfondsen dan PGB heeftopgebouwd, moet u zelf aanvragen. Voor het verzilveren vanpensioenaanspraken moet u weten bij welke pensioenuitvoerderer pensioenaanspraken zijn opgebouwd.Niet alle gegevens bewaardHeeft u drie maanden voor uw pensioendatum geen bericht ontvangenover een aanvullend pensioen, neem dan contact op methet pensioenfonds of de verzekeraar. Geef hierbij steeds eenjuiste vermelding van uw naam, geboortedatum, klantnummer,adres en eventuele vorige adressen. Afhankelijk van de ontbrekendeinformatie zijn er verschillende routes om gegevens op tesporen. Ga voor meer informatie naar www.mijnpensioenoverzicht.nl.Als u het adres van het bedrijfs- of ondernemingspensioenfondsniet kent, kunt u dit opvragen bij De Nederlandsche Bank (DNB).Het adres is J.F. Kennedylaan 32, 7314 PS Apeldoorn, tel. 0553576543, www.dnb.nl.Pensioen elders?Kijk op mijnpensioenoverzicht.nlOok kunt u informeren bij de Pensioenfederatie, Prinses Margrietplantsoen90, 2995 BR Den Haag. U kunt de federatie telefonischbereiken onder nummer 070 7620220 of per e-mail via info@pensioenfederatie of secretariaat@opf.nl. De federatie is eensamenwerkingsverband van de voormalige Vereniging vanBedrijfstakpensioenfondsen en de Stichting voor Ondernemingspensioenfondsen.Tien keer zoveelDenkt u niet te snel dat ‘het toch de moeite niet loont’. Kleinepensioenen, die minder bedragen dan € 451,22 per jaar, kunnenals een afkoopsom ineens worden uitbetaald. Een vuistregel voorde berekening hierbij is dat het jaarbedrag wordt vermenigvuldigdmet de factor 10. Een pensioen van € 60 per jaar levert duseen afkoopsom op van ongeveer € 600 netto.41

Belastingvrij schenkenOuders mogen aan hun kinderen een bepaald bedrag vrij vanbelastingen geven. In 2013 is dat per kind € 5.141 per jaar. Eenmaligkunnen ouders aan hun kinderen tussen 18 en 40 jaar eenbelastingvrije schenking doen van € 24.676 of € 51.407 vooraankoop eigen woning of aanvang ‘dure’ studie.Het AOW-pensioenkunt u bijna naaralle landen inEuropa meenemen.HuurtoeslagHet kan zijn dat uw inkomen na pensionering daalt. Misschienkomt u daardoor in aanmerking voor huurtoeslag. De belastingdienstbepaalt de hoogte van deze toeslag op basis van uw inkomenén de huur die u betaalt. U kunt een proefberekeningmaken via de internetsite www.toeslagen.nl. Zo kunt u erachterkomen welk bedrag u aan huurtoeslag kunt krijgen. Wilt u in hetalgemeen weten waar u zoal recht op kunt hebben, raadpleegdan www.berekenuwrecht.nl.VerhuizingAls u gaat verhuizen, is het handig om op het postkantoor eenverhuisbericht in te vullen en daar in te leveren. Doe dit uiterlijkeen maand van tevoren. Post NL stuurt post die nog op het oudeadres aankomt, één maand door naar het nieuwe adres tegeneen vergoeding Via de verhuisservice kunt u ook belangrijkeinstanties zoals SVB, PGB of de zorgverzekeraar van uw verhuizingin kennis stellen. Let op: uw post wordt inmiddels ook doorandere instanties bezorgd. Sandd Post en Selekt Mail bijvoorbeeldbezorgen poststukken aan u. Als u wilt dat ál uw postwordt doorgestuurd naar uw nieuwe adres, dient u ook dezepostbezorgers van uw verhuizing op de hoogte te brengen.EmigrerenAls u in het buitenland gaat wonen, bent u verplicht de SVB enhet PGB een bericht van verhuizing te sturen. Informeert u ooknaar de gevolgen van de emigratie en de maatregelen die u moettreffen. Met sommige landen heeft de Nederlandse overheid een42

verdrag over de controle op de AOW-uitkeringen. U kunt uwgehele AOW-pensioen meenemen naar de landen van de EuropeseUnie (EU) en de landen van de Europese EconomischeRuimte (EER). De EER-landen zijn de landen van de Europese Unieplus IJsland, Noorwegen en Liechtenstein. U kunt uw geheleAOW-pensioen ook meenemen naar Curaçao, Sint Maarten,Aruba en de overzeese Nederlandse gemeenten Bonaire, Saba,Sint-Eustatius en de verdragslanden. U kunt in dit soort landengewoon uw AOW ontvangen.Geen controleIn een land waarmee Nederland geen verdrag heeft, is er geencontrole mogelijk of u echt alleenstaand bent, als u dat aangeeft,of dat u toch samenwoont. En als u aangeeft dat u samenwoontmet een jongere partner, is er in het emigratieland geen controleof dat nog wel zo is. De overheid heeft daarom in die landen hetAOW-bedrag voor gehuwden, samenwonenden met jongere ofoudere partner en alleenstaanden gelijkgesteld. Heeft u eenAOW-pensioen en wilt u in het buitenland in een niet-verdragslandgaan wonen, dan krijgt u na vertrek maximaal 50% van hetnetto minimumloon. Met andere woorden: de staat gaat er voorhet gemak van uit dat u samenwoont met een partner van 65jaar of ouder. Als u alleenstaand bent, wordt uw pensioen dusverlaagd van 70% van het minimumloon naar 50% van het minimumloon.Heeft u een partner die nog geen AOW ontvangt, danverliest u bij vertrek de toeslag. Heeft die partner een sociale verzekeringsuitkering,dan zal deze waarschijnlijk worden beëindigd.Als u van plan bent wat langer in het buitenland te blijven danvoor een vakantie normaal is, is het verstandig advies in te winnen.U wilt immers weten wat dat voor gevolgen kan hebbenvoor uw AOW-uitkering. Dan komt u niet voor onaangenameverrassingen te staan. Kijkt u in ieder geval op de internetsitewww.vertreknaarhetbuitenland.overheid.nl.43

Gepensioneerdenkrijgen kortingenvoor onder andereopenbaar vervoeren een groot aantalcursussen enactiviteiten.Voordelen van de AOW-gerechtigde leeftijdZodra u de pensioendatum bereikt, geniet u op basis van uw leeftijdeen aantal kortingen. Een greep uit de voordelen: u kunt dehelft goedkoper reizen met gemeentelijk openbaar vervoer (tram,metro en bus) en u krijgt korting op deelnamekosten van eengroot aantal cursussen en activiteiten. Verder geven de meesteopenbare bibliotheken, Stichting Openbaar Kunstbezit, de Verenigingtot Behoud van Natuurmonumenten en veel museabelangrijke kortingen.Vragen en problemenMocht u nog met vragen blijven zitten, dan is de instantie die debetreffende regeling uitvoert de beste bron van informatie.Als u nog vragen heeft over uw PGB-pensioen, of zaken die daarmeete maken hebben, dan kunt u die stellen op de specialePensioenin formatiedagen. Of u kunt bellen met de afdelingKlantenservice, tel. 020 5418200. U kunt ons elke werkdag van8.00 tot 17.00 uur bereiken.Verder kunt u inlichtingen of advies inwinnen bij:● gemeente waar u ingeschreven staat● wetswinkel/raadsman● belastingdienst:– gratis belastingtelefoonnr.: 0800 0543– internet: www.belastingdienst.nl en www.toeslagen.nl● notaris:– notaristelefoon: 0900 3469393– internet: www.notaris.nl● zorgverzekeraar● vakbonden:– FNV KIEM, Jan Tooropstraat 1, Postbus 9354,1006 AJ Amsterdam, tel.: 0900 3685436,internet: www.fnvkiem.nl44

– De Unie, Multatulilaan 12, Postbus 400,4100 AK Culemborg,tel.: 0345-851851, internet: www.unie.nl– CNV Media, Polarisavenue 3135, Postbus 3135, 2130 KCHoofddorp, tel.: 023 5651052,internet: www.cnvdienstenbond.nl● Sociale VerzekeringsbankVan Heuven Goedhartlaan 1Postbus 11001800 BH Amstelveentel.: 020 6565656internet: www.svb.nl● 2ZW informatiecentrum(informatie over de Nederlandse sociale zekerheid)internet: www.socialezekerheid.nl● UWVhoofdkantoor La Guardiaweg 36Postbus 582851040 HG Amsterdamtel.: 0900 9294 (lokaal tarief)internet: www.uwv.nl● ouderenbonden:– ANBOPostbus 180033501 CA Utrechttel.: 030 2330060internet: www.anbo.nl– CSO (Coördinatieorgaan SamenwerkendeOuderenorganisaties - voorheen COSBO -)Postbus 2223500 AE Utrechttel.: 030 276998545

TEN SLOTTERuud Degenhardt,bestuursvoorzitterPGB: “Wij wensen ueen goede gezondheidtoe zodat unog lang van uwpensioen kuntgenieten.’Persoonlijk adviesHet blijkt regelmatig dat in een huwelijk of samenwoning éénvan de twee partners alles regelt op het gebied van financiën endergelijke. Ons advies is dat u samen alles eens doorneemt enbespreekt. Wat komt er elke maand aan geld binnen? Wat gaater elke maand aan vaste lasten uit? Hoe gaat een betaling perbank? Wat heeft u zoal aan bezittingen: spaar-, bankrekeningen,effecten, kluizen, lijfrente, verzekeringspolissen, verzamelingen,pensioenen enzovoort? Op die manier bent u ook beter in staatsámen een keuze te maken voor een bepaalde pensioenvorm.Ook kan de achterblijvende partner beter met de financiënomgaan, als de ander komt te overlijden.Het erfrechtVanaf 1 januari 2003 is het huidige erfrecht van kracht geworden.Uitgangspunt hiervan is de financiële verzorging van de achterblijvendepartner. Kinderen komen op de tweede plaats. Allebezittingen gaan in eerste instantie naar de achterblijvende partner.De kinderen kunnen hun erfdeel niet direct opeisen: hun vorderingop de langstlevende partner is pas opeisbaar bij diensoverlijden. Testamenten zijn minder vaak nodig dan onder hetoude erfrecht. Testamenten worden echter niet overbodig! Bijvoorbeeldbij een afwijkende regeling. Informatie hierover is verkrijgbaarbij uw notaris of via de Notaristelefoon 0900 3469393.Gezamenlijke rekeningIn ieder geval is het zeer wenselijk dat u een bankrekening opnaam van beiden hebt staan. Dit voorkomt dat bij een ernstigeziekte of overlijden de partner niet aan het geld kan komen.WensWij vertrouwen erop u met deze informatie van dienst te zijngeweest. En wij wensen u een goede gezondheid toe zodatu nog lang en naar volle tevredenheid van uw pensioen kuntgenieten!46

Hou contactWilt u tussentijds op de hoogte blijven van de ontwikkelingen bijuw pensioenfonds? Raadpleeg dan de website www.pensioenfondspgb.nlof meld u aan voor de gratis digitale nieuwsbrief.Dat kan via de beveiligde website www.mijnpgbpensioen.nl.Onder accountbeheer en uw account geeft u aan dat u onzenieuwsbrief wilt ontvangen. Heeft u nog geen toegangscodes?Klik dan op ‘registeren’.47

BIJLAGEN48

BIJLAGE 1: OVERZICHT PARTNERPENSIOEN INPENSIOENREGELINGEN DIE PGB UITVOERTSociale partners in branches en ondernemingen kunnen hun pensioenregelingbinnen bepaalde wettelijke en reglementaire randvoorwaardenzelf samenstellen. Per branche of ondernemingkunnen de verzekering van het ouderdomspensioen, de verzekeringvan het partnerpensioen en de premievrije voortzetting bijarbeidsongeschiktheid dus verschillen. In deze bijlage een overzichtvan het partnerpensioen in een aantal pensioenregelingenbij PGB.PensioenregelingGrafimedia en reprografieKartonnage- en FlexibelVerpakkingenbedrijfWegener Uitgevers/Verf- en DrukinktindustriePersgroep NederlandTeijin AramidNoordhoffVerzekering partnerpensioentot 1 januari 2006 bedroeg het partnerpensioen dat werd opgebouwd70% van het ouderdomspensioen. Daarna 35% op opbouwbasis en35% op risicobasis.de opbouw van het partnerpensioen is voor deelnemers geboren voor1 januari 1950 70% van het ouderdomspensioen. Voor deelnemersgeboren op of na 1 januari 1950 is dat 57% van het ouderdomspensioenop opbouwbasis.de opbouw van het partnerpensioen bedraagt 70% van het ouderdomspensioen.tot 1 januari 2006 bedroeg het partnerpensioen dat werd opgebouwd70% van het ouderdomspensioen. Daarna 35% op opbouwbasis en35% op risicobasis.het partnerpensioen op risicobasis bedraagt 56% van het vanaf1 januari 2012 bij PGB te bereiken ouderdomspensioen. Voor wie indienst was op 31 december 2011 en 1 januari 2012 geldt daarnaastvoor de diensttijd bij Teijin Aramid een partnerpensioen op risicobasisvan 1,575% van de door Stichting Pensioenfonds Teijin Aramid tot 1januari 2012 gehanteerde vaste inkomensgrondslag per dienstjaar, eeneventueel nabestaandenpensioen opgebouwd onder het pensioenreglement2000 van Akzo Nobel/Acordis wordt hierop in minderinggebracht.het partnerpensioen is volledig (70%) op risicobasis verzekerd.49

50Uitruilkeuze: extra partnerpensioen in ruil voor een deel van hetouderdomspensioenVier maanden voordat u met pensioen gaat, wordt u in de gelegenheidgesteld om het partnerpensioen aan te vullen als datnodig is. De uitruilmogelijkheid wordt uitgewerkt zodat u het verschilgoed kunt zien. De uitruilkeuze sturen wij alleen naar u toeals er minder dan 70% voor uw partner aan partnerpensioen opopbouw basis verzekerd is. Met uitruil kan het partnerpensioenop het van oudsher gebruikelijke percentage van 70% van hetouderdomspensioen worden gebracht.

BIJLAGE 2: UW PENSIOEN BIJ VERVROEGINGOF UITSTEL VAN DE PENSIOENDATUMU kunt in uw pensioenregeling in grote mate zelf bepalen wanneeru stopt met werken. Het is mogelijk om het pensioen eerderin te laten gaan. Dat wordt vervroegd pensioen genoemd. Daarnaastis ook uitstel van pensioen mogelijk. De pensioenleeftijdmag liggen tussen 55 en 70 jaar. De percentages waarmee uwpensioen verlaagd dan wel verhoogd wordt, zijn in deze bijlageopgenomen. Met de pensioenplanner op de website van hetfonds kunt u het financiële effect van vervroeging of uitstel opuw pensioen nagaan.Eerst laten we het resultaat bij vervroeging zien:Pensioenresultaat bij VERVROEGING van pensioendatumjaar/maandkorting af64 7,2%2 6,1%4 5,0%6 3,9%8 2,8%10 1,7%65 1 0,6%Toelichting: stel, u heeft bij PGB een ouderdomspensioen opgebouwd van bruto€ 10.000 per jaar. Wat is dan de pensioenuitkomst bij vervroeging? De tabel laat zien datals u in die situatie met 64 jaar en 2 maanden zou stoppen met werken, er 6,1% van uwpensioen afgaat. De pensioenuitkering zou dan levenslang € 10.000 x 93,9% = € 9.390bruto per jaar bedragen. In de praktijk moet u er ook rekening mee houden dat het tebereiken pensioen niet alleen daalt als gevolg van vervroeging. Wie eerder stopt met werken,bouwt ook minder pensioen op.51

Voor het pensioenresultaat bij uitstel kunnen de percentages inde onderstaande tabel worden gebruikt.Pensioenresultaat bij UITSTEL van pensioendatumjaar/mndextra bijjaar/mndextra bijjaar/mndextra bij65 2 0,6%4 1,8%6 3,1%8 4,3%10 5,5%66 6,7%2 8,0%4 9,3%6 10,6%8 11,9%10 13,3%67 14,6%2 16,1%4 17,6%6 19,1%8 20,5%10 22,0%68 23,5%2 25,1%4 26,7%6 28,4%8 30,1%10 31,7%69 33,4%2 35,2%4 37,1%6 38,9%8 40,7%10 42,5%70 44,3%Toelichting: stel, u heeft bij PGB een ouderdomspensioen opgebouwd van bruto€ 10.000 per jaar. Wat is dan de pensioenuitkomst bij uitstel van de pensioendatum? Detabel laat zien dat als u in die situatie met 66 jaar en 2 maanden zou stoppen met werken,u er 8% van uw pensioen bij krijgt. De pensuioenuitkering zou dan levenslang€ 10.000 x 1,08% = € 10.800 bruto per jaar bedragen. Wie later dan de pensioendatumstopt met werken bouwt geen pensioen meer op. In de huidige pensioenregelingenwordt pensioen opgebouwd tot de AOW-gerechtigde leeftijd. U betaalt daarna ookgeen pensioenpremie meer.52

BIJLAGE 3: OVER DE ORGANISATIE ENHET BESTUUR VAN HET PENSIOENFONDSPGB verzorgt de pensioenregeling voor werknemers en gewezenwerknemers die werken of gewerkt hebben in de grafimedia enuitgeverij en verwante branches. Het fonds is in 1953 door werkgeversen werknemers opgericht om werknemers en hun gezinnente verzekeren van een goed pensioen bij het bereiken van deAOW-gerechtigde leeftijd of bij overlijden van de deelnemer.PensioenfondsbestuurHet bestuur is verantwoordelijk voor de uitvoering van de pensioenregelingzoals vastgelegd in de statuten en reglementen. Dewerkgevers- en werknemersorganisaties uit de branches waarvoorPGB werkt (KVGO, FNV KIEM, CNV Media en de NVJ) vaardigenleden af voor het bestuur. Tot de bestuurstaken behorenonder meer het vaststellen van de hoogte van de premie, hetbepalen van de inhoud en eventuele wijzigingen in de pensioenregelingen de vaststelling van het beleggings- en het communicatiebeleid.Het bestuur werkt volgens een model waarbij bestuursledengezamenlijk verantwoordelijk zijn voor de besturing van hetfonds. Ieder bestuurslid heeft daarnaast een eigen portefeuillemet een eigen aandachtsgebied en een tweede aandachtsgebiedom de continuïteit en de kwaliteit van de besluitvorming te waarborgen.De belangrijkste aandachtsgebieden zijn bestuurlijkezaken, juridische zaken, vermogensbeheer, risicomanagement,actuariële zaken en communicatie. Het bestuur wordt ondersteunddoor een bestuursbureau. Het bureau verzorgt hetbestuurssecretariaat, de beleidsvoorbereiding en de monitoringvan de uitvoeringsorganisatie.Jaarlijks brengt het bestuur de ontwikkelingen binnen het fondsin beeld via een jaarverslag. Dat jaarverslag vindt u op de website.Het fonds geeft ook een populaire samenvatting van het verslaguit.53

ToezichtOnafhankelijke pensioenexperts houden in een zogenaamde‘visitatiecommissie’ toezicht op het functioneren van het bestuur.De commissie beoordeelt minimaal eens in de drie jaar het functionerenvan (het bestuur van) het pensioenfonds.VerantwoordingsorgaanOver het gevoerde beleid en de naleving van de principes vangoed pensioenfondsbestuur wordt verantwoording afgelegd. Ditvindt plaats in het overleg tussen het bestuur en het Verantwoordingsorgaan.In dit orgaan zijn de werknemers, de pensioengerechtigdenen de werkgevers vertegenwoordigd. Het verantwoordingsorgaanheeft de bevoegdheid een oordeel te geven over hethandelen van het bestuur, over het uitgevoerde beleid en over debeleidskeuzes voor de toekomst. De leden worden voorgedragendoor werknemers- en werkgeversorganisaties uit de branche enouderenorganisaties binnen CSO.Medezeggenschap in Deelnemersraad PGBHet bestuur PGB pleegt verder voor wat betreft het beleid van hetpensioenfonds minimaal twee keer per jaar overleg met de DeelnemersraadPGB. Het gaat dan vooral om adviesaanvragen in verbandmet wijzigingen in statuten en reglementen en devaststelling van het jaarverslag. De Deelnemersraad kan binnenhaar wettelijke bevoegdheden ook ongevraagd advies uitbrengen.In de raad nemen vertegenwoordigers van werknemers enpensioengerechtigden zitting. De leden worden voorgedragendoor de werknemersorganisaties in de branche.54

Omgeving pensioenfondsDe positie van het pensioenfonds in relatie tot haar omgeving istot slot in het schema weergegeven.Toelichting positie: het bestuur, dat wordt ondersteund door het bestuursbureau, overlegt met het Verantwoordingsorgaan,de Visitatiecommissie, de Deelnemersraad en de uitvoeringsorganisatie. De uitvoeringsorganisatiewerkt onder verantwoordelijkheid van het pensioenfonds. Ze registreert uw gegevens, int enbelegt de pensioenpremie en keert de pensioenen uit. Het pensioenfonds staat onder financieel toezichtvan De Nederlandsche Bank. De Autoriteit Financiële Markten houdt toezicht op de communicatie-uitingen.Een klantenpanel toetst en adviseert over de begrijpelijkheid van de pensioencommunicatie. PGB biedtsectoren waarvoor het de pensioenregeling verzorgt, de mogelijkheid tot het instellen van een sectorcommissie.De relaties tussen het fonds en externe organisaties zijn in het overzicht weergegeven met eenstippellijn.55

BIJLAGE 4:LIJST VAN AFKORTINGEN EN LINKSAfkortingen:PGB : Pensioenfonds voor de Grafische Bedrijven- TOP : Tijdelijk ouderdomspensioen- GOP : Gelijk overlevingspensioenDNB : De Nederlandsche BankCBS : Centraal Bureau voor de Statistiek- cpi : Consumentenprijsindexcijfer alle huishoudensSVB : Sociale Verzekeringsbank- Anw : Algemene Nabestaandenwet- AOW : Algemene ouderdomswetUWV : Uitvoeringsinstituut WerknemersVerzekeringenFVP : Stichting Financiering Voortzetting Pensioenverzekeringbij SVBKVGO : Koninklijk Verbond van Grafische OndernemingenFNV-Kiem : Vakbond FNV voor Kunsten Informatie en MediaCNV Media : Vakbond CNV voor media sectorNUV : Nederlands UitgeversverbondNVJ : Nederlandse Vereniging van JournalistenCSO : Coördinatieorgaan van samenwerkendeouderenorganisatiesANBO : Algemene Nederlandse Bond voor Ouderen2ZW : Kennisring voor Sociale ZekerheidHandige links:www.pensioenfondspgb.nlwww.mijnpgbpensioen.nlwww.mijnpensioenoverzicht.nlwww.pensioenkijker.nlwww.pensioenfederatie.nlwww.svb.nlwww.consument.afm.nl56

PENSIOEN ABCAnwDe Anw staat voor de Algemene Nabestaandenwet.De Anw is een basisvoorzieningvan de overheid voor inwoners vanNederland die hun partners als gevolg vanoverlijden verliezen. Er bestaat recht op eenAnw-uitkering als de partner van de overledenegeboren is vóór 1 januari 1950 of kinderenverzorgt die niet ouder zijn dan 18jaar of in geval van arbeidsongeschiktheid.De uitkering wordt gekort als de partnerzelf inkomen heeft.AOWDe AOW staat voor de Algemene Ouderdomswet.De AOW is het basispensioen vande overheid vanaf pensioendatum. DeAOW wordt verzekerd als u in de leeftijdvan 15 jaar tot pensioendatum in Nederlandheeft gewoond en/of gewerkt. Per jaarwordt 2% verzekerd. De Sociale Verzekeringsbankbetaalt de AOW uit.Consumentenprijsindex alle huishoudens(cpi)Het consumentenprijsindexcijfer van hetCentraal Bureau voor de Statistiek geeft deprijsontwikkeling weer van een pakket goederenen diensten die huishoudens aanschaffenvoor consumptie. PGB gebruikt deprijsontwikkeling van een jaar in de maandaugustus.DekkingsgraadDe dekkingsgraad geeft de verhoudingweer tussen het vermogen van een pen -sioenfonds en de waarde van de opgebouwdepensioenaanspraken en al ingeganepensioenuitkeringen.Flexibel pensioenPGB biedt deelnemer en partner diversekeuzemogelijkheden, zowel in de opbouwfasevan het pensioen als vlak voor pensionering.In de opbouwfase kan extra ouderdomspensioenen extra partnerpensioenverzekerd worden. Vlak voor pensioneringkan gekozen worden uit diverse uitbetalingsmogelijkheden:het standaardpensioenvanaf pensioendatum, vervroegd pensioen,pensioeninruil van levenslang pensioen vooreen tijdelijke uitkering voor de pensioendatum,uitruil van ouderdomspensioen voorextra partnerpensioen, uitruil van partnerpensioenvoor extra ouderdomspensioen,getrapt pensioen, gelijk overlevingspensioenof een andere toegestane combinatie.FranchiseDe franchise is het deel van het inkomenwaarover u geen pensioenpremie hoeft tebetalen en waarover u dus ook geen pensioenopbouwt omdat u vanaf uw pensioendatumvan de overheid een AOWuitkeringontvangt. Door de franchise ophet pensioengevend salaris in mindering tebrengen, komt u bij de pensioengrondslag.Daarover betaalt u premie en bouwt u pensioenop.Gewezen deelnemerEen oud-deelnemer die in het verleden bijPGB pensioen heeft opgebouwd en ditheeft laten staan. Er worden geen aansprakenmeer opgebouwd, maar het pensioenvolgt wel de toeslagregeling van het fonds.Gewezen partnerEen ex-partner die recht houdt op een deelvan het partnerpensioen en ouderdomspensioenvan de deel nemer.HerstelplanPlan van aanpak gericht op het herstel vande vermogenspositie bij een pensioenfonds.Pensioenfondsen zijn wettelijk verplicht om57

eserves aan te houden. Een reserve vanongeveer 5% voor algemene risico’s endaarnaast een buffer om schommelingen inde beleggingen te kunnen opvangen. Deminimale dekkingsgraad voor PGB zouongeveer 115% moeten zijn. Onder diegrens moet een herstelplan worden opgesteld.Daarin wordt aangegeven hoe hetfonds weer op het vereiste niveau denkt tekomen. Binnen 3 jaar (het kortetermijnherstel)boven de circa 105% en binnen 15 jaar(het langetermijnherstel) boven de circa115% . Het bestuur van het pensioenfondsmoet het herstelplan voor goedkeurig indienenbij De Nederlandsche Bank.Korting van pensioenEen korting is een verlaging van de pensioenaanspraken(voor pensionering) en vande ingegane pensioenen (na pensionering)met een door het bestuur van het fondsbepaald percentage. Kortingen zijn maatregelendie het bestuur kan nemen als ergeen andere middelen meer zijn om op hetwettelijke verplichte financiële niveau tekomen.MiddelloonregelingPGB biedt de uitvoering van middelloonregelingenaan. De hoogte van het pensioenis gebaseerd op het tijdens uw loopbaangemiddeld verdiende salaris.OpbouwpercentageHet opbouwpercentage is het percentageop basis waarvan het jaarlijks op te bouwenpensioen wordt berekend.OuderdomspensioenHet ouderdomspensioen is de levenslangeuitkering die u ontvangt vanaf het momentdat u uw pensioen laat ingaan. De pensioenrichtleeftijdis de AOW-gerechtigdeleeftijd.PartnerpensioenHet partnerpensioen is het levenslange pensioenvoor de partner als u overlijdt. Departner heeft recht op dit pensioen als ugehuwd bent, uw partnerschap heeft latenregistreren of als u ongehuwd samenwoonten die samenleving officieel heeft aangemeldbij PGB en u bericht van registratieheeft gehad van het pensioenfonds. Werkgeversen branches kunnen het partnerpensioenof risicobasis en/of opbouwbasis bijPGB verzekeren.PensioenPensioen is uitgesteld inkomen voor dedeelnemer en zijn gezin voor de tijd dat dedeelnemer niet meer werkt of komt te overlijden.Men ontvangt dan een periodiekeuitkering.PensioenaanspraakEen pensioenaanspraak is een toekomstigrecht op een pensioenuitkering. Bij een aanspraakis nog niet tot betaling overgegaan.Pensioengevend salarisHet pensioengevend salaris is het brutoinkomenop jaarbasis waarop uw pensioenwordt gebaseerd.PensioengrondslagDe pensioengrondslag is het bruto pensioengevendsalaris minus de franchise. Defranchise is het deel van het salaris waarovergeen premie betaald wordt en waaroverook geen pensioenaanspraken wordenopgebouwd.PensioenresultaatDe ontwikkeling van het pensioenresultaatgeeft de koopkracht van het pensioen weer.De ontwikkeling van het pensioen inclusief58

de toeslagverlening wordt dan vergelekenmet de ontwikkeling van de prijzen inNederland. Blijft het pensioen gelijk, zoalsde laatste jaren het geval is, maar stijgen deprijzen (inflatie), dan daalt de koopkracht.Pensioengerechtigden kunnen dan met hunpensioen minder kopen. Als de prijzen bijeen gelijkblijvend pensioen zouden dalen(deflatie), dan stijgt de koopkracht. Pensioengerechtigdenkunnen dan met hun pensioenmeer kopen.PensioenovereenkomstOnderdeel van het arbeidscontract tussenwerkgever en werknemer waarin het pensioenaanbodwordt gedaan.Premievrije pensioenaansprakenWanneer u niet meer deelneemt bij PGB,worden uw pensioenaanspraken premievrij.Er vindt geen opbouw meer plaats en ubetaalt geen premie meer. Wel wordt uwpensioen aangepast conform de toeslagregeling.het pensioenfonds. Het type regeling staatin de aanhef van het jaarlijkse uniformepensioenoverzicht van de deelnemer.Het kabinet werkt momenteel aan de uitwerkingvan het Pensioenakkoord. Dat isnodig om het pensioen systeem in Nederlandtoekomstbestendig te maken. Het ismogelijk dat als gevolg daarvan de risico’sdie nu bij het pensioenfonds liggen, (deels)kunnen verschuiven naar deelnemers.UitvoeringsovereenkomstDe overeengekomen pensioenafsprakentussen werkgever en werknemer wordenook vastgelegd in een overeenkomst tussenwerkgever en pensioenfonds. Dit wordt eenuitvoeringsovereenkomst genoemd.WezenpensioenHet wezenpensioen is de tijdelijke uitkeringvoor de achterblijvende kinderen als dedeelnemer overlijdt.Toeslag bij PGB (indexatie)Een toeslag is een voorwaardelijke verhogingvan de pensioenaanspraken (voor pensionering)en ingegane pensioenen (napensionering) met een door het bestuur vanhet fonds bepaald percentage.UitkeringsovereenkomstEen overeenkomst over een uitkering vaneen bepaalde hoogte die vanaf de pensioendatumontvangen wordt. Afhankelijkvan het salaris en/of diensttijd wordt eenaanspraak op een uitkering opgebouwd.Zowel het risico dat de levensverwachtingvan de deelnemer meer toeneemt dan aanvankelijkverwacht was, als het beleggingsrisico,het risico dat de inkomsten over debelegde gelden mee- of tegenvallen, ligt bij59

PENSIOENFONDS VOOR DE GRAFISCHE BEDRIJVEN (PGB)PGB verzorgt in opdracht van werkgevers- en werknemersorganisaties de pensioenregelingvoor deelnemers en gewezen deelnemers die werken of gewerkthebben in de grafimediabranche, het kartonnage- en flexibele verpakkingenbedrijfen de verf- en drukinktindustrie. De pensioenregelingvoor deze branches is verplicht gesteld. Zo willen cao-partijen door eenvoudigetoegang tot de regeling solidariteit onder alle werknemers bereiken met alsnevendoelstelling een kostenefficiënte levering zonder winstoogmerk.Het fonds biedt verwante ondernemingen en verwante branches de mogelijk -heid tot vrijwillige deelname en aansluiting. De uitgeverijsector maakt daarvanaf 2008 gebruik van. Veel uitgeverijen hebben hun pensioenregeling sindsdienbij PGB ondergebracht. Met ingang van 2012 verzorgt het fonds ook depensioenregeling voor een aantal bedrijven uit de papier-, kunststof- en rubberindustrie.En met ingang van 2013 nemen ook een aantal bedrijven uit de chemischeindustrie deel. Op verzoek van ondernemingen uit die sectoren is de werkingssfeeruitgebreid.Schaalgrootte wordt steeds belangrijker om de pensioenperspectieven van dedeelnemers en pensioengerechtigden veilig te kunnen stellen. PGB wil daaromzijn financiële kracht en buffers, in samenwerking met ondernemings- enbedrijfstakpensioenfondsen, verder versterken met pensioenfondsen van verwantebranches en ondernemingen, onder meer in de informatie- en mediasector,ook wel de creatieve sector genoemd.Zwaansvliet 3 | 1081 AP Amsterdam | Postbus 7855 | 1008 CA AmsterdamTel. 020 5418200 | ks@pensioenfondspgb.nl | www.pensioenfondspgb.nl