UPI 003 Vrijschakelen van Installatie(delen) - Essent

P.egJstratienumïT::-:' Documentor: 200109-50034-e:mt/ •UPI 003 Vrijschakelen van installatie(delen)versiedatum 1-6-2005 1-3-2009 7-4-2011Opsteller M. Bovens Werkgroep R. HenskensWerkvergunningenJ. GhuijsCheckL. KroonJ. GhuijsR. KamstR. FrederiksAutorisatie L. Grubben R. Kamst

UPI-003 Veiligstellen van installatie(delen), blz. 2 van 9UPI 003 Vrijschakelen van installatie(delen)Uniforme Productie InstructieDeze UPI beschrijft een onderdeel van het proces “Uitvoeren installatiewerkzaamheden”.Belangrijkste wijzigingen/aanvullingen:1. Het onderdeel steek/blindflens is uit dit document gehaald2. Voor het onderdeel steek/blindflens is een nieuwe instructie opgesteld3. Het formulier steek/blindflens is aangepastAlle papieren versies zijn niet beheerst!

UPI-003 Veiligstellen van installatie(delen), blz. 3 van 9Inhoudsopgave1 Doel 42 Doelgroep 43 Toepassingsgebied 44 Definities/Afkortingen 45 Referenties 66 Werkwijze 66.1 Te nemen stappen 66.1.1 Initiëren vrijschakellijst 66.1.2 Installatie(deel) vrijschakelen 7 Enkelvoudig vrijschakelen 7 Vrijschakelen gestuurde ventielen/kleppen 7 Gebruik vergrendelsloten 7 Aanbrengen van vrijschakellabels 7 Drukloosheid vaststellen 8 Vloeistofvrij 8 Gasvrij 8 Besloten ruimten 86.1.3 Elektrotechnische vrijschakelwerkzaamheden 8 Elektrisch vrijschakelen voor mechanisch werk 8 Elektrisch vrijschakelen voor elektrisch werk 8 Gebruik schakelplan 8 Spanningsloosheid vaststellen 96.1.4 Check veiligschakeling 96.1.5 Normaliseren 97 Afwijkingen/Aanvullingen 98 Formulieren/Hulpmiddelen (Hyperlinks: Control + aanklikken) 9Alle papieren versies zijn niet beheerst!

UPI-003 Veiligstellen van installatie(delen), blz. 4 van 91 DoelBereiken dat de veiligheid van personen en installatie tijdens het uitvoeren vanwerkzaamheden is gewaarborgd.2 DoelgroepAlle medewerkers van Essent en derden die direct betrokken zijn bij de voorbereiding enuitvoering van werkzaamheden in of nabij de installatie, in gebouwen of op het terrein.3 ToepassingsgebiedDe instructie is van toepassing op alle vestigingen van Essent Energie Productie voorwerkzaamheden in of nabij de installatie, in gebouwen of op het terrein, m.u.v. regulierebedieningswerkzaamheden.4 Definities/AfkortingenBEI, Bedrijfsvoering vanElektrische InstallatieVeiligheidsopleiding voor elektrotechnische handelingen.EindverbruikerLaatste component in een elektrische keten, meestal een elektromotor.HerkenningslabelLabel aan componenten waaraan gewerkt moet worden. Op deherkenningslabels staan minimaal het installatiedeel, de datum en hetwerkorder nummer vermeld. Tevens is plaats voor evt. opmerkingen.Schakelplan (Hoog- enLaagspanning)Vrijschakelen vaningekapselde radioactievebronnen.Plan waarin alle schakelingen in het hoog- en laagspanningsnet zijnvermeld die leiden tot een gewenste bedrijfssituatieVanuit het besluit stralingsbescherming is een schriftelijke instructieopgesteld. Deze bedieningsinstructie luidt “instructie betreffende hettoepassen van vast opgesteld niveau- en dichtheidsmeters metingekapselde radioactieve bronnen”Kernenergiewet dossier A2.2Alle papieren versies zijn niet beheerst!

UPI-003 Veiligstellen van installatie(delen), blz. 5 van 9Voordat werkzaamheden (in de nabijheid van de RA-bron) mogenworden uitgevoerd moeten de bronnen worden gesloten en evt.verwijderd. Deze werkzaamheden mogen alleen door geautoriseerdepersonen worden uitgevoerd.VergrendelslotenVrijschakellijstVrijschakellabel.Hangsloten die op een component worden gehangen om te voorkomendat de toestand gewijzigd wordt.Op de vrijschakellijst wordt de toestand aangegeven welke eeninstallatie(delen) tijdens een vrijschakeling moet hebben om veilig aanhet systeem te kunnen werkenLabel dat aan een component wordt bevestigd om aan te geven dat detoestand van dat component niet gewijzigd mag worden.VrijmaakmethodesAfkoppelenEnkelvoudig vrijschakelenBlindflens/steekflensDouble block & bleedMechanisch inblokkenMechanisch blokkeren vanhydraulisch/ pneumatischgestuurde installatie(delen)Een fysieke scheiding aanbrengen om ervoor te zorgen dat decomponenten waaraan gewerkt zal worden geen verbinding meerhebben met niet vrijgeschakelde installatiedelenHet veiligstellen van installatie(delen) door één enkele afsluiter tesluiten en na deze afsluiter het betreffende leidingdeel met eenopen verbinding met de buitenlucht drukloos te maken en tehouden.Een blindflens dient ter afsluiting van een open flens. Een steekflensdient ter afsluiting van een leiding en wordt tussen twee aaneenliggende flenzen geplaatst zo dicht mogelijk bij de werkplek. Blind- ensteekflenzen dienen voor druk- en materiaalklasse gecertificeerd tezijn.Het vrijschakelen van installatie(delen), door twee (dicht bij elkaargeplaatste) afsluiters te sluiten en het tussen liggende leidingdeel meteen open aftap drukloos te maken en te houden. Deze manier vanvrijschakelen is na een blind/steekflens de veiligsteveiligschakelmethode.Het inblokken van een installatie(delen), zodat geen vloeistof, stoom,gas of stof ongecontroleerd kan vrijkomen.Als afsluiten/loskoppelen van het stuurmedium niet lukt, zal dezemechanisch moeten worden geblokkeerd zodat deze installatie(delen)niet in beweging kunnen komen. Deze mechanische borging dientvooraf op sterkte te zijn getest.Alle papieren versies zijn niet beheerst!

UPI-003 Veiligstellen van installatie(delen), blz. 6 van 9SewerpluggenElektrisch vrijschakelent.b.v. elektrischewerkzaamhedenElektrisch vrijschakelent.b.v. mechanischewerkzaamhedenSewerpluggen (ballonnen) kunnen worden gebruikt ominstallatie(delen) waarvoor een dubbele afsluiting is vereist veilig teschakelen. De Sewerplug wordt dan veelal naast een bestaandeafsluiter geplaatst.Het vrijschakelen en eventueel aarden van elektrische apparatuurvolgens BEI opdat deze elektrisch vrij is en spanningsloos is enblijft.Het vrijschakelen en blokkeren van schakelaars zodat voorkomenwordt dat de aandrijfmotor of apparatuur kan worden ingeschakeld.Een vrijschakeling wordt verkregen door het hoofdstroomcircuit teonderbreken. Nood-uit of werkschakelaar zijn onvoldoende.NormaliserenDe maatregelen genomen tijdens het vrijschakelen opheffen naafronding van werkzaamheden.5 Referenties– Managementsysteem Essent Productie– UPI 001 Werkvergunning– UPI 002 Taak Risico Analyse6 Werkwijze6.1 Te nemen stappen6.1.1 Initiëren vrijschakellijstDoor de vergunningvoorbereider wordt bepaald welke installatiedelen moeten wordenvrijgeschakeld en welke maatregelen moeten worden getroffen om veilig te kunnen werken.De vergunningvoorbereider verzamelt/maakt de benodigde vrijschakellijst(en) en geeft op debijbehorende P&ID’s met markeringen de vereiste vrijschakel- toestand aan.Let op: de vrijschakellijst is geen leidraad voor vrijschakelen of normaliseren! Het is en blijfteen hulpmiddel. Bij iedere vrijschakel- of normaliseeractie zal de situatie opnieuw moetenworden beoordeeld en zal eventueel de vrijschakellijst moeten worden aangepast.Er zijn twee vrijschakellijsten: de standaard en de vastgestelde vrijschakellijst.- De standaard vrijschakellijst is een blanco formulier waarop handmatig de gewenstevrijschakel toestand moet worden ingevuld.- De vastgestelde vrijschakellijst is een voorgedrukt/ingevuld formulier voor een specifiekevrijschakeling.- Door het gebruik van vastgestelde vrijschakellijsten welke zijn gecomplementeerd metgemarkeerde P&ID’s wordt verzekerd dat alle componenten die nodig zijn voor eenvolledige vrijschakeling op de vrijschakellijst staan vermeld. Tevens worden metvastgestelde vrijschakellijsten de systeemgrenzen eenduidig vastgelegd.- Op een vastgestelde vrijschakellijst staan minimaal de naam, KKS/AKS coderingen en decomponenttoestanden voorgedrukt. Het streven moet zijn om van alle voorkomendevrijschakelingen een vastgestelde vrijschakellijst te hebben.Alle papieren versies zijn niet beheerst!

UPI-003 Veiligstellen van installatie(delen), blz. 7 van 9- Als voor het vrijschakelen van een installatie(deel) ook elektrische vrijschakelhandelingennoodzakelijk zijn dan gebeurt dit op verzoek van de verstrekkende afdeling door afd.EMRA.- De Vergunningvoorbereider geeft op de vrijschakellijst aan wat de gewenstevrijschakeltoestand moet worden.- Het elektrisch vrijschakelen/normaliseren van installatie(delen) gebeurt op verzoek enonder verantwoordelijkheid van de verstrekkende afdeling door in het kader van de BEIgeautoriseerde personen.6.1.2 Installatie(deel) vrijschakelenDe verstrekkende afdeling is verantwoordelijk voor de uitbedrijfname en voor het correctvrijschakelen van de installatie(delen).De bedieningshandelingen worden aan de hand van de vrijschakellijst en P&ID’s uitgevoerd.De vrijgeschakelde installatiedelen worden voorzien van een vrijschakellabel. Dezehandelingen worden op de vrijschakellijst op naam afgetekend.Het vrijschakelen van installatiedelen dient te gebeuren, in volgorde van voorkeur, doormiddel van loskoppelen, afsteken, “double block & bleed” of enkelvoudig vrijschakelen. AfstekenHiervoor is een aparte werkinstructie opgesteld. (zie link onder kopje 8) Enkelvoudig vrijschakelenAls vrijschakelen alleen mogelijk is door enkelvoudig vrijschakelen dan dienen betreffendeafsluiters door middel van ketting en slot geblokkeerd te worden. Drukloosheid moetvastgesteld worden middels een open verbinding met de buitenlucht. Vrijschakelen gestuurde ventielen/kleppenZijn voor een vrijschakeling lucht of olie gestuurde ventielen/kleppen gebruikt dan moet hetstuurmedium worden losgekoppeld of afgesloten en geblokkeerd. Men dient zich er wel van teovertuigen dat het betreffende ventiel/klep door een veerspanning in de vereiste positie wordtgehouden. Is het niet mogelijk om het stuurmedium af te sluiten dan zal minimaal eenmechanische borging van voldoende sterkte moeten worden aangebracht. Gebruik vergrendelslotenOm te zorgen dat een veiliggestelde installatie(deel) in de gewenste situatie blijft wordtgebruik gemaakt van vergrendelingsloten.Er zijn drie type sloten: afdelingssloten van Bedrijfsvoering, afdelingssloten van EMRA enpersoonlijke sloten. Het slot van Bedrijfsvoering wordt als eerste geplaatst en als laatsteverwijderd.Om het plaatsen van meerdere sloten op een installatie(component) mogelijk te maken moetgebruik worden gemaakt van een z.g. slotenschaar. Hierdoor bestaat de mogelijkheid omvoor aanvang van de werkzaamheden een persoonlijk slot te hangen. Het persoonlijke slotmoet voor aanvang van de werkzaamheden worden geplaatst en aan het einde van dewerkzaamheden (of einde werkdag) worden verwijderd. Aanbrengen van vrijschakellabelsIedere component, die om reden van werkzaamheden in een veilige stand wordt gezet, dientte zijn voorzien van een label waarop een unieke code of het werkordernummer en hetvolgnummer van de vrijschakellijst staan aangegeven.Indien een component voor meerdere werkzaamheden tegelijk in een veilige stand wordtgezet, dienen net zoveel labels aan het component te worden bevestigd als erAlle papieren versies zijn niet beheerst!

UPI-003 Veiligstellen van installatie(delen), blz. 8 van 9werkordernummers zijn. Hiermee wordt voorkomen, dat een veilige stand wordt beëindigdterwijl nog (andere) werkzaamheden lopende zijn. Drukloosheid vaststellenNa het vrijschakelen van processystemen dient als check de drukloosheid te wordenvastgesteld. Voor het vaststellen van de drukloosheid mag niet worden volstaan met hetaflezen van een manometer maar zal altijd (op een veilige plek) een open verbinding naar debuitenlucht tot stand moeten worden gebracht. De voorkeur hierbij is dat visueel wordtgeconstateerd dat een leiding/component van druk gaat/is.Is het niet mogelijk om een systeem drukloos voor werkzaamheden op te leveren of dedrukloosheid vast te stellen dan mag nimmer een werkvergunning zonder TRA wordenverstrekt. Vloeistofvrij– Alle systemen die voor onderhoud zijn veiliggeschakeld dienen vloeistofvrij te wordenopgeleverd. Is het niet mogelijk om een systeem vloeistofvrij op te leveren dan dient dituitdrukkelijk op de vergunning te worden vermeld.– Als aan een systeem moet worden gewerkt dat gevaarlijke vloeistoffen (heeft) bevat danmoet al die vloeistof door spoelen zijn verwijderd.De check voordat werkzaamheden aan chemicaliën systemen mogen starten bestaat uit het(laten) bemonsteren van het laatste spoelmedium. GasvrijAlle systemen die voor onderhoudswerkzaamheden zijn veiliggeschakeld dienen gasvrij engespoeld te worden opgeleverd.De check bestaat uit een indicatieve meting met geschikte gasdetectie apparatuur. Besloten ruimtenDe check voor het werken in besloten ruimten staan beschreven in UPI 001.6.1.3 Elektrotechnische vrijschakelwerkzaamheden Elektrisch vrijschakelen voor mechanisch werkHet procestechnisch vrijschakelen van de elektrische installatie dient door de verstrekkendeafdeling te gebeuren volgens de instructie BEI. De schakelvolgorde is: nooduit indrukkenen/of werkschakelaar uitschakelen en blokkeren en daarna de hoofdschakelaar uitschakelenen blokkeren. Het normaliseren gebeurt in omgekeerde volgorde.Het vergrendelen van de hoofdschakelaar gebeurt door het plaatsen van vergrendelslotendoor Bedrijfsvoering. Voordat werkzaamheden mogen starten moet de monteur d.m.v. zijnpersoonlijke slot de hoofdschakelaar nogmaals vergrendelen. Elektrisch vrijschakelen voor elektrisch werkIndien elektrisch moet worden vrijgeschakeld en/of gescheiden waarbij het nodig is omzekeringen te trekken, schakelladen te verwijderen, aardingen te plaatsen of bekabeling los tenemen dan dient dit door een in het kader van de BEI geautoriseerd persoon te gebeuren. Gebruik schakelplanEen schakelplan bestaat uit een statusoverzicht en een stappenplan.– In het statusoverzicht wordt de status van de schakelaars aangegeven voor aanvang van deschakelhandelingen en de status van de schakelaars na de schakelhandelingen. Dit wordtvooraf en achteraf gecontroleerd en afgevinkt op het schakeloverzicht.Alle papieren versies zijn niet beheerst!

UPI-003 Veiligstellen van installatie(delen), blz. 9 van 9– In het stappenplan wordt de volgorde van handelingen aangegeven. Gedurende deschakelhandelingen worden de stappen na uitvoer afgevinkt op het stappenplan.– Na het vrijmaken en het bedrijfsgereed zetten van de installatie geeft degene die deschakelhandelingen heeft uitgevoerd dit aan op de vrijschakellijst met naam en handtekening.– Het schakelplan wordt als bijlage toegevoegd aan de vrijschakellijst.– Voor aanvang van de schakelwerkzaamheden dienen de schakelplannen te wordengeautoriseerd door de OIV/WV of de IV volgens de BEI .Voor het vrijzetten van eindverbruikers worden geen schakelplannen gemaakt.De statuswijzigingen van schakelaars en of het verwijderen/plaatsen van zekeringen wordt opde vrijschakellijst vermeld. Spanningsloosheid vaststellenBij werkzaamheden aan elektrische componenten moet minimaal de spanningsloosheidworden aangetoond conform de BEI.6.1.4 Check veiligschakelingOm zeker te zijn dat alle uitgevoerde vrijschakelhandelingen tot het gewenste resultaathebben geleid moet altijd een check worden uitgevoerd.Deze check wordt uitgevoerd door de verstrekkende afdeling. Indien noodzakelijk laat dezezich bijstaan door een ter zake deskundig persoon.6.1.5 NormaliserenDe verstrekkende afdeling zal aan de hand van de vrijschakellijst en P&ID’s allereerst devrijschakeling ongedaan maken waarna conform de bedieningsinstructie de installatie(delen)weer geheel bedrijfsgereed gezet worden.Na het normaliseren van de vrijschakeling wordt de vrijschakellijst samen met dewerkvergunning door de vergunningverstrekker gedurende 3 maanden bewaard.7 Afwijkingen/AanvullingenDe vastgestelde vrijschakellijsten en schakelplannen staan op de N-schijf in een beschermdeomgeving waar gebruikers alleen over “leesrechten” beschikken.Op elke vestiging zijn enkele personen aangewezen die deze vastgestelde vrijschakellijsten enschakelplannen beheren.8 Formulieren/Hulpmiddelen (Hyperlinks: Control + aanklikken)– Vrijschakellijst– http://swesz124/documentor/drl/objectId/090004da8031177a– Schakelplan– http://swesz124/documentor/drl/objectId/090004da803117b9– Werkinstructie Afsteken. (voor het plaatsen van een steekflens / blindflens)– http://swesz124/documentor/drl/objectId/090004da8052ab93– Formulier registratie steekflenzen– http://swesz124/documentor/drl/objectId/090004da80311779– P&ID’s– vrijschakellabel– herkenningslabel– vergrendelslotenAlle papieren versies zijn niet beheerst!