Richtlijn voor diagnostiek en behandeling van ... - Kwaliteitskoepel

Orale toepassing wordt meestal gebruikt voor chronische therapie. Glucocorticoïden worden snelopgenomen en hebben een relatief korte plasmahalfwaardetijd (1,5-5 uur), de biologischehalfwaardetijd is veel langer en is afhankelijk van het type glucocorticoïd. Deze verschillen in hun antiinflammatoirewerking zijn samengevat in tabel 7.3. In geval van ernstige ontsteking waarbij bijv. demacula of nervus opticus bedreigd wordt, zal gestart worden met een hoge dosering glucocorticoïdendwz. 1-2 mg prednison per kg of equivalent hiervan. Milde immuunsuppressie wordt bereikt met 0.5mg/kg. De dosering wordt geleidelijk aan afgebouwd, de snelheid is afhankelijk van de klinischerespons. Nadat een ernstige ontsteking in remissie is gekomen kan in de praktijk gewoonlijkafgebouwd worden met stappen van 10 mg per week tot een dagdosering van 40 mg per dag envervolgens met stappen van 5 mg per week tot 15 mg en verder met stappen van 2.5 mg tot 0 (zietabel 7.2).Tabel 7.3Relatieve anti-inflammatoire werking van glucocorticoïden.Cortison 0.8Hydrocortison 1Prednison 4Methylprednisolon 5Triamcinolon 5Dexamethason 25Betamethason 25De eigen cortisol productie is ca. 13-20 mg per dag, overeenkomend met ± 4 mg prednison. Dit betekentdat bij afbouwen vanaf 5 mg prednison onderhoudstherapie per dag de eigen bijnier weer tot productiemoet komen van cortisol en er hypocorticisme-klachten kunnen ontstaan. Klachten van glucocorticoïdonttrekkinguiten zich meestal met misselijkheid en braken eventueel gevolgd door hypotensie enelektrolytstoornissen.De om de andere dag dosering is bedacht in een poging om deze ongewenste bijwerkingen en dagelijksechronisch hoge doseringen van glucocorticoïdtherapie te voorkomen. Helaas is de om de andere dagtherapie minder effectief bij patiënten die een hoge dosering glucocorticoïden nodig hebben.Hoge dosering orale glucocorticoïden wordt niet langer dan 1 maand gegeven. Als de ziekte van de patiëntverergert tijdens hoge dosering prednison, of als er geen respons optreedt na 2 tot 4 weken, dan kan eenander immuunsuppressief middel overwogen worden7.1.4 Bijwerkingen door chronisch glucocorticoïd gebruikHet doel van glucocorticoïd therapie is, net zoals met alle therapieën, om het maximale effect te behalenmet een minimum aan bijwerkingen. De laatste zijn samengevat in tabel 7.1.Zowel endogene als exogene glucocorticoïden hebben een negatieve weerslag door onderdrukking vanhypothalamic corticotropin-releasing hormoon (CRH) productie en het hypofyse corticotropin (ACTH). Ditleidt tot bijnieratrofie en verlies van cortisol secretie.Patiënten die een dosering glucocorticoïd hebben gekregen gedurende minder dan 2 weken en patiëntendie behandeld zijn met “om de andere dag” glucocorticoïd therapie zijn niet at risk voor hypocorticisme.Zulke patiënten hoeven niet getest te worden om hun bijnierfunctie te controleren. In geval van acutestress zoals een operatie onder algehele anesthesie, moet indien langer dan 14 dagen glucocorticoïdentoegepast zijn, een glucocorticoïden-stressschema toegepast worden in overleg met de anesthesist.Richtlijn diagnostiek en behandeling van uveitis 15 mei 200767