Arbeid (1942) nr. 17 - Vakbeweging in de oorlog

KRONIEK VAN DE ARBEIDOp Zaterdag 18 April is er in hethoofdbedrijf van de N.V. „DeArbeiderspers" een bedrijfsbijeenkomstgehouden, waar CommissarisWoudenberg van het N.V.V. sprak.Hoewel „De Arbeiderspers" niet is tebeschouwen als een onderneming, dieop winst is gericht, en die dus eengeheel ander karakter draagt danandere dagbladbedrijven, meende decommissaris toch, dat ook hier de bandtussen bedrijfsleiding en personeelversterkt kon worden door het aankwekenvan de gedachte, dat ieder,die in dienst van de A.P. is, deel uitmaaktvan de bedrij f sgemeenschapen dat allen gezamenlijk het bedrijfdragen. Trouwens in de moeilijke jaren,die de N.V. „De Arbeiderspers"heeft moeten doorworstelen, heefthet personeel er wel blijk van gegeven,dat het bereid was tot het brengenvan offers in het belang van deinstandhouding van het bedrijf. Wijmogen er hier wel aan herinneren,dat het grote bedrijf van „De Arbeiderspers"juist ging draaien in 1931,.toen de economische crisis in vollescherpte begon te woeden. Terwijl deplannen voor het bedrijf waren opgezetvoor een onderneming tendienste van een arbeiderspubliek, dateen redelijke mate van welstand genoot,moest het bedrijf zijn eerstejaren vechten tegen een snelle aftakelingvan die welvaart. Het spreektvanzelf, dat dit ontzaglijke moeilijkhedenmet zich heeft meegebracht.Blijkens mededelingen, die de directiethans heeft gedaan, is sinds deoprichting in 1931 alleen in het jaar1937 geen verlies geleden. Alle anderejaren brachten de grootste zorgenmet zich mede, waardoor tenslotteook achterstand in verschillende socialemaatregelen moest ontstaan.Commissaris Woudenberg kon thansnamens de directie mededelen, dat in1941 voor het eerst een belangrijkeverbetering in de toestand is ingetreden,zodat thans na een ruime afschrijving,hypotheekaflossingen, aflossingvan obligatieleningen en betalingvan alle verschuldigde rentenaan de vakbonden nog ' een winstoverbleef van ruim ƒ10.500—.De vooruitzichten voor 1942 zijnverder zo gunstig, dat CommissarisWoudenberg ^nkele andere zeer belangrijkefinanciële maatregelen konaankondigen en dat. terwijl in 1941de inkomsten van het personeel reedsaanmerkelijk waren verbeterd. Zo werdende salarissen hersteld tot op ofzelfs gebracht boven het peil van 10Mei 1940. Het loon van de typografenwerd gebracht op 2 cent per uurboven de toonherhalingen van deC.A.O. De vacanties van het administratiefpersoneel werden verlengdto't 15 dagen, voor de typografen enanderen tot 12 dagen. Bovendien kon' op l Mei 1941 aan alle bezorgers eenweek extra loon worden betaald, terwijlhet voltallig personeel een weekloon aan vacantietoeslag en eveneenseen week loon als Kerstgeschenkontving.De verdere verbetering van de bedrijf spositie uit zich voor 1942 voornamelijkin de volgende maatregelen:1. Volledig herstel van het "pen-"sioenfoffds, waarvan in Juni 1940nog slechts 60 procent gedekt bleekte zijn. Door een storting van rondƒ 87.000 rente van belegging enz koneen dekking van 100 procent bereiktworden.» 2. Het is mogelijk over te gaan toteen onverplichte aflossing van f 25 600op ' de obligatielening,, waarvan degelden indertijd door vele werkersmet beperkte inkomens voor de opbouwvan het bedrijf zijn gestort.3. Op l Mei a.s. ontvangen allewerkers in het bedrijf, oo-k de bezorgersen correspondenten, een weekextra-loon.4. Aan ^ „Winterhulp-Nederland"kan een gift van ƒ 10.000 beschikbaargesteld worden, welk bedrag nog verhoogd,wordt met ƒ 500, bijeengebrachtdoor het personeel uit eenvrijwillige bijdrage van een kwartprocent van het loon.Uit dit alles blijkt wel. dat „De Arbeiderspers"economisch thans stevigop haar benen staat Waar het aantallezers van de dagbladen van de,A.P. regelmatig stijgt, is het wel duidelijk,dat de arbeiders in deze krantenmeer voldoening vinden dan iride andere N dagbladen. Dat deze stijgendepopulariteit eveneens vaninvloed is op de algemene gang vanzaken in het bedrijf zal voor eenieder duidelijk zijn.De vergadering, waar deze mededelingenwerden gedaan, kwam bijeenin de ruime expeditie-afdeling vanhet gebouw aan het Hekelyeld. deenige r,uimte. die gróót genoeg is omhet uitgebreide personeel van de A.P.te bevatten. Behalve personeel warenaanwezig verschillende genodigden,die door den directeur van de Arbeiderspers,den heer H. J. Kerkmeester,brj de opening in het bijzondei werdenbegroet.Uit de openingsrede van den heerKerkmeester halen wij aan, dat ruiverklaarde, dat definitief uit dezienswijze van het'bedrijf werd gebannende gedachte, dat de arbeidereen calculatiefactor in de exploitatierekeningis.Vervolgens kwam commissaris Woudenbergaan het -woord. Hij sprak alsvolgt:Het zal u misschien vreemd voorkomenop dit uur uit uw arbeid geroepente worden om te horen over dedingen, die zich in het bedrijf hebbenafgespeeld. Vroeger werden belangrijkezaken alleeh in de hooesteregionen besproken. Hoogstens kaner nog iets van naborrelen in deTweed£ Kamer, maar nu komen wijin de eerste plaats tot de mensen,die het aangaat. In dit geval tot hen.die de dragers van het bedrijf zijn.Zij werden vroeger In deze dingenniet gemoeid. Dagelijks gaan wij vanbedrijf tot bedrijf om te vertellen,dat een nieuwe economische ordeningopgebouwd moet worden, dieniet mogelijk zal zijn zonder dat wijook tot een nieuwe sociale ordenfhgkomen. Ik sta hier in een bedrijf vanhet N.V.V. en de krant, die hier gedruktwordt, is het orgaan van hetN.V.V. Allen, die hier in de laatstejaren hun werk gedaan hebben, hebbendaarmee een sociale taak vervuld.Hun komt dank toe voor dewijze waaroo zii medegewerkt hebbenom het bedriif door de brandingheen te helpen .Het Is duidelijk, dathun ook de vruchten van dle'arbeidten goede komen.De Nederlandse mens staat voor geweldigeproteïnen. Onze koloniën inde West zii n door Amerika bezet,Oost-Indië is door Japan bezet entenslotte is ook dit kleine stukjegrond waar wij wonen, bezet. Wijstaan voor een probleem dat nogniet is opgelost; het probleem dermassa. De Franse revolutie brachtde opkomst van de derde stand,maar daarna kwam er een vierdestand, die het proletariaat genoemdwerd. en waarvoor geen plaats wasin de gemeenschap omdat de Franserevolutie met deze vierde stand geenrekening had gehouden. De mensenvan deze vierde stand hadden nietsanders dan hun arbeidskracht, diesoms slecht, soms iets beter en somshelemaal niet betaald werd, zodat wetenslotte met vijfhonderdduizendwerklozen zaten.Het gaat er nu om, den werkendenmerïs. zijn plaats en erkenning in devolksgemeenschap te geven. Hijheeft allereerst recht op de opbrengstvan zijn arbeid, maar .belangrijker isnog, dat zijn arbeid de noodzakelijkeerkenning vindt. Zonder dit laatstekunnen wij aan het eerste niet begmnen.Ik heb in mijn jonge jarenin de Mei-optochten mee gelopen, enwanneer wij dan met onze dundoekendoor de straten trokken, dan waser in ons tenslotte alleen maar dekreet om de erkenning van de waardevan onze arbeidThans omvat het N.V.V wat er vande vroegere moderne vakbeweging isgebleven, terwijl ook de confessionelevakbonden daarin zijn opgelost. DitN.V.V. is geen eindvorm. Wij willenverder. We willen komen tot één grotegemeenschapsorganisatie^ die zalmedewerken tot ontplooiing van onzevolkskracht. Die gemeenschap .begintin het bedrijf. Daar staan alle werkersverbonden door hetzelfde lot;'en allen kennen slechts één belang:het^welzijn van dat bedrijf en hun•sociale positia daarinDit alles moet beleefd worden in debedrij f sgemeenschap Maar deze bedrijf sgemeenschap kan niet van bovenaf opgelegd worden zij moetgroeien door de gemeenschappeliikewil van alle werkers. De staat kan ineen huwelijkswetgeving de plichtenen rechten van den man nauwkeurigvastleggen, maar hij kan geen gelukkighuwelijk voorschrijven.In de bedrij f sgemeenschap moetieder» zich een deel van het geheelvoelen: hij móet socialist zijn. Vroegerhebben wij dat anders gezien, wijmeenden, dat wij onze haat moestenuitdragen in staat en maatschappij.*Maar nu weten we, dat -socialismeis meer aan de gemeenschap gevendan van haar eisen. Wij staan nuvoor de zware taak om ervoor tezorgen, dat ook de leiders der bedrijvenmet hart en ziel socialist~21jn. Dan kan een harmonische bedrijf sgemeenschap groeien, waarinsociale vrede zal heersen.. In dit bedrijfwillen wij een echt socialistischegemeenschap opbouwen Daarommoeten wij ook komen tot eenvertrouwensraad. Den directeur zijnwij dank verschuldigd voor zijn zakelijkeleiding, die het mogelij k maaktebelangrijke sociale maatregelen tenemen.Bij de overneming van het bedrijfstond als doel voor ogen: behoudvan de grote sociale ^waarde, welkein „De Arbeiderspers" belichaamdwas. Uit het oogpunt van bedrij f s-politiek bracht dit twee dingen mede:rigoureuze, maar verstandige saneringvan het bedrijf en verzorging. der werkers in het bedrijf,. v%or zoverdit rnet de noodzaak het bedrijfeconomisch in stand te houden,slechts mogelijk wasThans, na bijna twee jaar. is eenbelangrijke mijlpaal bereikt: het bedrijfis wederom gezond en heeftvoor het eerst sedert lange tijd eenkleine winst opgeleverd.De commissaris deed daarop demededelingen namens, de directie,waarvan wij reeds melding maaktenen besloot zijn rede- mei, een kortetoekomstbeschouwingHet slotwoord werd gesproken doorden heer Fernig. hoofd der drukkerijen,die in het bijzonder huldebracht aan den directeur voor hetzaakkundige beheer dat, zulke belangrijkeeconomische en sociale verbeteringenmogelijk heeft gemaakt.Als nieuwste plan ko^ hij vermelden,het voornemen tot oprichting vaneen ondersteuningsfonds, dat in gevalvan persoonlijke moeilijkhedenleden van het Arbeidersperspersoneelhulp zal verlenen. Wanneer iederpersoneelslid een dubbeltje bijdraagt,levert dat ƒ 4.000.— per jaar op. Dedirectie heeft zich bereid verklaardCommissaris Woudenberg tijdens zijn rede. Op de eerste rij van links naar rechts: drs. W. Goedhuys, hoofdredac- daar nog f 1.000.— bij te voegen.teur van „De Arbeiderspers", mr. M. M. Rost van Ton ningen, president van de Ned. Bank, dr. W. Kaute, j/e- Zonder twijfel zal dit laatste plan devolmachtigde van den Rijkscommissaris bij het N.V.V., B. A. Alofs : leider afd. geldzaken van het N.V.V., J. M. gedachte van saamhorigheid bij ..DeFernig, hoofd der drukkerijen van de Af. en H. J. Kerkmeester, directeur van de A.P. (Foto AJP. Breyer.) Arbeiderspers" nogmaals versterken.