Arbeid (1942) nr. 17 - Vakbeweging in de oorlog

VRUOAG 24 APRIL 1942 • TWEEDE JAARGANG • NUMMER 17CVAN ARBEIDERS - boven en onder de grond (z, e pag . & en

GROTEVeel beloven en weinig geven doet gekken en dwazen in vreugdeleven, zegt men. En die volksuitspraak is zeker niet onjuist. Alte veel is er met een belofte op de toekomst aan de dag van hedentekort gedaan. Ook op het ogenblik staan duizenden, om niet tezeggen millioenen mensen, te trappelen van ongeduld, omdat hunleven dagelijks zwaarder wordt en er alleen. verbetering in de toe»komst kan worden verwacht.Natuurlijk, kan men zeggen: „Mensen, houdt je kalm; hebt'toch eenopen oog voor de werkelijkheid en eist niet het onmogelijke". Goed,het merendeel schikt zich daarnaar en.... moppert in stilte. Enkelenzijn er, die protestbrieven schrijven en anderen verzinken in eensoort wanhoopsstemming. Zo is het vroeger geweest, met name inde crisisjaren, en zo is het nu weer met dit verschil, dat in de crisis*tijd het loon, of beter gezegd het inkomen sneller daalde dan dekosten van levensonderhoud en op het ogenblik het inkomen lang*zamer stijgt dan deze kosten omhoog gaan.Het ligt ons niet de arbeiders met een kluitje in het riet te sturen.Het verbloemen van een toestand wreekt zich altijd; het is beterde moeilijkheden openlijk onder het oog te zien en rustig te be*spreken wat er te bespreken valt. Als wij in deze artikelen nagaan,•wat er gedaan kan en wat er moet worden, dan moet men nietzeggen: „Daar heb je weer zo een wissel op de toekomst", maar zalmen onderscheid leren -maken tussen hetgeen noodzakelijk moetgebeuren en hetgeen alsnog dient te verdwijnen. Tegelijk echte*moeten wij bij een dergelijke theoretische uiteenzetting in aanmer*king nemen, dat het dagelijks leven een buitengewoon ingewikkeldverschijnsel is, omdat wij mensen voortdurend met ons*zelf integenspraak zijn.Bijvoorbeeld dit: ieder van ons moppert over de zwarte handel.En in het bijzonder over de hoge prijzen van die zwarte handel.Laten wij echter eerlijk zijn: wanneer wij die prijzen konden be*talen, dan zou 99 pet. van de bevolking geen ogenblik aarzelen enkopen wat het kopen kon. Aan de ene kant klaagt men dus over hetfeit, dat er bepaalde goederen buiten de distributie om te krijgenzijn, maar aan de andere kant houdt men zelf zoveel mogelijk dezevraag en dus de hoge prijzen in stand. Vergeet niet, dat wanneerer geen schaarste was, er geen distributie zou zijn. Waar geendistributie is, is geen zwarte handel en de hoge prijzen vloeien dusrechtstreeks voort uit het gebrek aan bepaalde levensbehoeften.Daarom zijn zwarte handel en hoge prijzen één begrip, want waarhet aanbod klein en de vraag groot is en bovendien de zwartehandelaar zijn risico gedekt wil hebben, eist en krijgt hij de hoogsteprijs die te maken is.. Nooit werkte de wet van vraag en aanbodzo venijnig als juist bij de zwarte handel en het merkwaardige is,dat die oude liberale wet zich daardoor juist van haar kwaad*aardigste kant laat kijken bij het verst doorgevoerde systeem vanoverheidsbemoeiing met, prijzen en voorraden, wanneer deze be*moeiing niet ontsproten is uit ordeningsstreven, doch opgelegdwordt door de algemene schaarste.Men zegt, dat het algemeen belang de richtsnoer -moet zijn van hetoptreden der overheid. Zonder twijfel is dat juist. Maar welke over*heid is in staat deze. richtsnoer te handhaven, wanneer de onder*danen zelf er voortdurend en zoveel mogelijk van afwijken? Menzal moeten toegeven, dat dit onbegonnen werk is. Anderzijds is hetal even moeilijk om het iemand persoonlijk als doodzonde aan terekenen, wanneer hij de prijsvoorschriften overtreedt. In de meestegevallen immers kan het worden gemotiveerd met de woorden:„Ik. heb in de eerste plaats te zorgen voor het welzijn van mijngezin".En hiermede zijn wij genaderd tot de kern vvan de moeilijkheden.Terwijl ieder individueel tracht zo goed mogelijk in de gezins'behoeften te voorzien, zet hij daarmee de voet dwars aan depogingen van de overheid om zo goed mogelijk te voorzien in dealgemene behoeften. De burger handhaaft het ieder voor zich, maarverlangt tegelijkertijd, dat de overheid desalniettemin voor ons allen .afdoende zal zorgen. Het indiviJueele en het egoïstische, hoe ver*klaarbaar het ook is, verhindert daardoor de bevredigende werkingvan de overheidsleiding, m.a.w. de burger verhindert door zijn eigenmentaliteit, dat de overheid des burgers eisen kan inwilligen!Het is echter noodzakelijk, dat de overheidsvoorzieningen de over*hand blijven behouden boven het persoonlijke grabbelen naar allemogelijke voorraadjes door de burgers. Zo spoedig dit namelijk nietmeer het geval zou zijn, zou er een economische paniek ontstaan,waardoor men op zijn bonnen niets meer zou kunnen krijgen, dochdaarentegen diezelfde goederen in de zwarte handel wél, zij hettegen veel hogere prijzen.Iets van die aard hebben we trouwens verschillende malen beleefd,LIJNbijvoorbeeld met de groenten. Als een dergelijk verschijnsel op*treedt, bewijst het, dat, hetzij de overheidsorganisatie of het over*heidsingrijpen onvoldoende zijn geweest, óf - - en dat moet, menook in aanmerking nemen — dat het betrokken gebied zo moeilijkte beheersen is, dat een centraal geleide bevoorrading van de win*keliers vrijwel tot de onmogelijkheden behoort. Wij hebben in hetbijzonder inzake de groenten deze verschillende kanten van de zaakonderzocht, en zijn tot de overtuiging gekomen, dat inderdaad opdit gebied een afdoende overheidsregeling bijna niet te bereiken is.Groenten zijn voor het merendeel een snel bederfelijk product,komen van duizenden kleine producenten en kunnen betrekkelijkgemakkelijk in kleine partijtjes worden vervoerd. Wie echter deoverheid verwijt opzettelijk voor de hand liggende maatregelenna te laten, die begaat een onbillijkheid. Wel geloven wij, dat ernog steeds een oude, min of meer liberale vrees bestaaj: om totkrachtige ordening van de groentehandel over te gaan. Men laatnog te veel zelfstandigheid aan de particuliere handel, maar daarstaat tegenover, dat een korps ambtenaren evenmin een foutlozeuitvoering vanjie voorschriften waarborgt.We dienen dus de totale toestand te bekijken met juist datmengsel van nuchterheid en idealisme, dat het ons enerzijdsmogelijk maakt de feiten van de dag te begrijpen en anderzijds des*ondanks te streven naar voortdurende verbetering. Alles wat ver*betering betekent, zullen wij daarbij met waardering ontvangen, hetwoord gedenkend: „Onderzoekt alle dingen en behoudt het goede".Zo schreven wij veertien dagen geleden over een moeder, die haardochter naar een meisjesvakschool wilde sturen, doch van dit planmoest afzien met het oog op de autobuskosten.Naar aanleiding van dat artikel ontvingen wij de volgende briefvan de Nederlandse Volksdienst:„In Uw artikel „De grote lijn" trof mijn bijzondere aandachtUw tweede geval uit de. provincie Zuid^Holland, waarvoorblijkbaar door U geen oplossing mogelijk wordt geacht. Ik mogeU er echter op attent maken, dat de Nederlandse Volksdienst,Provinciaal Bureau, Javasfraat 27, Den Haag, dit geval gaarnewil onderzoeken en het zal eveneens mogelijk zijn, dit gezin uitde bestaande moeilijkheden te helpen.Het is immers zo, dat de Nederlandse Volksdienst zich beweegtop het terrein van moeder en kind en waar het hier betreft hetal of niet kunnen schoolgaan van een jong kind, acht ik hetzeer gewenst, dat hierin voorzien wordt.Ik geef U daarom in overweging zich tot het voornoemdebureau te wenden en wens U veel succes."Gaarne en met waardering geven wij hiervan kennis, omdat opdeze wijze anders onoverkomelijke moeilijkheden kunnen wordenoverwonnen. Wij hopen, dat onze briefschrijfster zich met deVolksdienst in verbinding zal stellen en dat het resultaat zal zijn,dat haar dochtertje naar school kan gaan. Aangezien er wel meermensen met soortgelijke moeilijkheden te kampen hebben, kan mendeze raad tegelijk als een algemeen advies beschouwen.En nu het belangrijke in dit alles. Wij kennen de moeilijkhedenvan de arbeiders. We weten, dat het huishouden steeds meer geldopslokt en er dus voortdurend minder beschikbaar is voor andereuitgaven. Dergelijke moeilijkheden als de autobuskosten voorschoolbezoek zullen daardoor meer en meer voorkomen. Men zietgeen uitkomst, doch" nu treedt een gemeenschapsinstelling op, diealthans deze zorgen overneemt. Dit is zonder twijfel een gezondprincipe. Wanneer er een gemeenschapsbelang gediend moet worden— en als zodanig mogen wij het onderwijs toch zeker beschouwen- dan dient er een gemeenschapsinstelling te zijn, die de. brug'vormttussen de wensen en de noden van de burgers.In een dergelijk geval behoeven wij dus niet te zeggen: „Ja — maarin de toekomst wordt het beter". Neen, hier kan onmiddellijkeverbetering worden verkregen. Dergelijke voorzieningen, die zonderenig verwijl effect hebben, dienen er meer en meer te komen. Naar*mate de goederenvoorraad kleiner wordt en dus de verzorging vaneen gezin moeilijker, wordt de noodzaak klemmender om gemeen*schappelijk te regelen, wat ieder van ons individueel niet kan. Eerstwanneer dat gebeurt, mogen wij zeggen, dat het algemeen belang involle werkelijkheid boven het persoonlijke wordt gesteld. Heelmerkwaardig krijgen wij dan deze toestand, dat men persoonlijkb_evredigd wordt door iets niet van de individuele zijde, maar vande gemeenschapskant te benaderen.In deze wisselwerking tussen individu en samenleving ligt o.i. deenige mogelijkheid om uit de nood der tijden met zo min mogelijkekleerscheuren te voorschijn te komen.

„Wij wonen in een huisje, dat al twee jaar geleden onbewoon*baar is-verklaard. Vier kinderen slapen in één ledikant op eenvliering; onder een tochtig pannendak, de twee jongsten slapenin een donkere kast en mijn man en ik hebben een bedstede,waarin wij alleen met opgetrokken knieën kunnen liggen. Indie twee jaren dat wij het bord „Onbewoonbaar verklaardewoning' 1 aan'de muur hebben, zijn er al vijftien gemeente;woningen leeg gekomen, maar wij konden nimmer voor eenbeter huis in aanmerking komenDit briefje bereikte de redactie van„Arbeid" uit Genemuiden, hetstille stadje aan het Zwarte water, datalom bekendheid heeft vanwege zijnmattenindustrie en zijn onhoudbaarslechte woningtoestanden.De Genemuider mattenindustrie maakteop- \ en neergang mee. Na eenperiode van bloei volgden er vele jarenvan verval en thans is er weer overgrotevraag naar Genemuider matten.Daar wordt thans goed verdiend in destad Genemuiden!De mattenindustrie maakte op- enneergang mee. maar de ellendige woningtoestandenzijn alle jaren doordezelfde gebleven. Daar schreef ..HetVolk" al jaren geleden grote stukkenover, daar werden tal van raadsdebattenaan besteed, daar "werd veelover geschreven en veel over" gepraat,maar veel verandering is er nimmerin gekomen.Naar aanleiding van de thans ontvangenklacht is uw verslaggever vergezeldvan een fotograaf opnieuw eenkijkje gaan nemen in'het biezenstadje.Wij hebben onze brief schrijf ster opgezochtin de stulp, die een gezin metzes kinderen tot huisvesting dient. Datwas in de Westerbrugstraat, maarlangs de haven lopende zijn wij eenpaar maal het nauwe slop voorbij gelopenzonder te beseffen, dat dezespleet tussen het grote hotel en hetburgermanshuis inderdaad het naambordjeWesterbrug„straat" droeg.De „woning" bleek feitelijk in het geheelgeen woning te zijn, doch een bijhet huis aan de haven behorend keukenvertrekmet annex een rommeihokje.Twaalf jaar geleden betrok een jongechtpaar deze ruimte, omdat er inGenemuiden geen geschikte woningwas te vinden.. „En kijk.'zo zijn die wantoestandengegroeid!", zei ons de burgemeestervan Genemuiden, toen wij hem overdit geval spraken.Dat echtpaar kreeg namelijk kinderenen wanneer wij den burgemeester goedbegrepen hebben, was dit de^ grotefout. Het echtpaar zou het min ofmeer aan zichzelf te wijten hebben,dat het nu met zijn half dozijn kinderen£ö slecht behuisd is. Voor man envrouw was de keukenkamer, het aangrenzendehokje en het vlierinkje netvan pas, maar nu er kinderen zijn ge- vkomen, werd het twee jaar geledenhoog tijd om het beruchte bordje,.Onbewoonbaarverklaarde woning" aande muur te nagelen.Daar zijn in Nederland gemeentebesturen,die een andere opvatting zijn ~toegedaan. Die houden terdege rekeningmet de gezinsvorming door vantijd tot tijd de woningvoorraad aante vullen met woningen, dié geschiktzijn vóór grote gezinnen.In Genemuiden volgt men sinds velejaren een andere politiek. •In dit stedeke redeneren de vroedevaderen blijkbaar: zóveel woningenzijn er en de gezinsuitbreiding moetdaar maar rekening mee houden.Jaren en jaren heeft het geduurd voorde socialistische raadsfractie het succesbehaalde, dat er in Genemuideneen uitbreidingsplan werd aangenomen.Dat plan ligt sedert voor uitvoeringgereed en zelfs heeft de gemeentede benodigde grond in eigendom.Maar, ja — zegt de burgemeester —nu zitten wij weer met de schaarsteaan bouwmateriaal. v ...Inderdaad, die materiaalschaarste iseen argument, dat moeilijk te weerleggenis. maar waarom moest de uitvoeringder zo hoog en hoog nodigeuitbreiding-splanfien worden uitgesteldtot deze oorlogstijd, daar waarde behoefte aan woningen zich reedsvele jaren vóór dien deed gevoelen?In het hokje achter de keukenkamermet de slaapsteden voor vader, moederen twee kinderen, maakte de foto-Toen wij onlangs over een gevalvan sociale verwaarlozing enwoning- ellen d& in Zeelmondschreven, ontvingen wij eenbrief van een anderen plattelandsbewoner,die ons de raaagaf, op deze weg niet verder tegaan. „Want", zo schreef hij.„dan zal uw blad te klein blijken.Komt u maar eens een dag bijmij (in Friesland) én ik zal Mde krotten laten zien en de gezinnen, die samenhokken in eente kleine ruimte.Op gevaar af te veel copy teontvangen, gaan wij door metjnze reportage. Ditmaal heboenwij een geval onderzocht inGenemuiden, waarover onseveneens naar aanleiding vanhet geval in Zoelmond werd geschreven.Wij hebben onlangsover Genemuiden geschreven alscentrum van een bloeiende huisindustrie.Thans laten we hetlicht op een andere en minderfraaie kant van het Genemuiderleven vallen..graaf een plaatje met behulp van eenblitslamp. Nimmer tevoor was er zóveellicht in het donkere hokje geweest!Door een nauwe sleuf, opzij van debedstee, zijn wij langs een stijle laddernaar de vliering geklauterd, waarhet ledikant, dat vier kinderen totslaapplaats dient, maar net kanstaan. Boven'het ledikant is een matgespannen, die de kleintjes moet beéchermentegen de regen, die door delosse dakpannen waait.„Van de winter sliepen zij met sneeuwop hun koppetjes", vertelde ons demoeder.In de keukenkamer, die tot woonvertrekdient, staat een fornuis, waaropook 's zomers het middagmaal moetworden bereid. In dat vertrek wordtniet alleen gekookt, maar ook gewassen.Wanneer het al te benauwd wordt,kan de straatde

SOCIALE KRONIEKReeds eerder vonden wij gelegenheidin onze Sociale Kroniek deaandacht te vestigen op uitsprakenvan de Centrale Raad van Beroep.Ook thans willen wij voor een tweetalde aandacht vragen." Het eerstegeval betreft een verkeersongeval,waarvan .tevens door de CentraleRaad in hoogste instantie viel uit temaken of het tevens een bedrijfsongevalwas, en dus recht gaf op uitkering.Zoals bekend heeft het verkeers-, tevensbedrijfsongeval een veel omstredenelement in de ongevallenverzekeringgebracht.Had deze verzekering aanvankelijkalleen betrekking op bedrijfsongevallenin engere zin, ongevallen dus diein en door het werk zelf ontstonden,zoals de wet thans luidt is dat begripverruimd, en wordt uitkeringverleend voor de ongevallen, welkeden werkman „in verband met zijndienstbetrekking" zijn overkomen.Dientengevolge zijn dan-ook de verkeersongevallen,voorzover op wegvan het werk naar huis en omgekeerdaan den arbeider overkomen,als bedrijfsongevallen te beschouwen.Dit vormt dan op zich zelf deuiterste begrenzing van het begrip bedrijfsongeval!wat op zich zelf ooklogisch is, alhoewel in sommige gevallengezegd moet worden, dat voorde verkeersongevallen, voozover buitengrove schuld of opzeü van dengetroffene —• eenmaal als bedrijfsongevalaanvaard, de grens wel eenswat erg nauw getrokken wordt.Het onderhavige geval de uitspraakvan de Centrale Raad. die wij hierop het oog hebben, lijkt er ons eentypisch voorbeeld van.Het betrof hier een arbeider, die meteen aantal mede-arbeiders in delaadbak van een vrachtauto hadplaats genomen om zich op deze wijzesneller (en wellicht ook gemakkelijkernaar het station te kunnen begeven)om zijn reis per trein te vervolgenDeze auto nu werd aangeredendoor een stoomtram. Een derarbeiders werd gewond.De Rijksverzekeringsoank weigerdehem echter uitkering en de CentraleRaad bevestigde deze weigering. Enwel op de volgende grond, dat de arbeiderdoor gebruik., te maken vanhet niet voor personenvervoer ingerichtedeel van de auto. n 1. de laadbak,die daardoor dan ook niet .vanzitplaatsen was voorzien, zich alduslatende vervoeren aansprakelijk waste achten voor .de gevaren.. die hijhierdoor onnodig had geschapen.Dit althans was de samenvatting vande gedachtengang van de CentraleRaad, die tot "de afwijzing leidde.Alhoewel het doel van deze rubriekin de eerste plaats is belichting van1 de sociale voorzieningen, zoals die inwetten en verordeningen zijn vastgelegd,menen we in dit gevaj iets verderte moeten gaan.Het komt ons voor, dat de genomenbeslissing én voor dit speciale gevalén in het algemeen niet juist is. Er' kan toch niet gezegd worden, dat hetspeciale gevaar, dat de arbeider zichzou hebben geschapen door in delaadbak plaats te nemen in de aanrijdingdoor de stoomtram tot uitingkomt. Dit had zeker ook kunnen gebeurenten aanzien van een normalepersonenauto, in welk geval zekergeen uitkering zou zijn geweigerd.Niettemin zou de kans op aanrijdingenïnet een ander vehinkél zekerniet minder geworden zijn, en daartegenoverhet risico ongevallen tekriigen niet aanmerkelijk zijn vergrootdoor het plaats nemen in eenlaadbak.Op dit punt houdt de Centrale Raaddan ook naar onze overtuiging teweinig rekening met de practijk.B.ij de tegenwoordige stand-van zakenis het toch namelijk zo, dat velen,vooral grond- en bouwvakarbeiders,die ver van huis werkzaam zijn, doorgebrek aan andere vervoermiddelenHerclassificatievan gemeentenzich met de vrachtauto's van hun „vermits de werkman naar de Ongewerknaar huis begeven. En ofschoon vallenwet 1921 is verzekerd, zoals hij DictaatAfdeling C.deze wijze van vervoer gevaren mee persoonlijk nu eenmaal is."Sociaal Economischekan brengen, die anders b.v bij per- Deze uitspraak opent nieuwe perspecsonenauto'sniet aanwezig zijn, is datAfdelingMEDEDELING No. "26.niet absoluut noodzakelijk.tieven. Want hierdoor zal het zoekennaar allerlei interne oorzaken voorDe algemene gevolgtrekking, dat wie een bedrijfsongeval, en de afwijzingin de laadbak van een auto plaats van uitkering stellig aanmerkelijkAmsterdam, 13 April 1942.neemt daarmee reeds een bijzonder kunnen verminderen. „De arbeider is r>e Soc Ec afd van het N V V afd.gevaar schept, lukt ons dus onjuist, verzekerd. z,o a Is h ij n u e e n m a al Werkverruiming deelt ons mede-Het komt ons dan ook alleszins ge- is." Dit dunkt ons een royaal stand- Naar aanleiding van de besprekingenwenst voordat de Centrale Raad op punt en bovendien het enige juiste, van de sociaal-economische afdelingdit punt zrjn menmg herziet. omdat de arbeider zich ook bij de ar- van het N.V.V. met het departementbeid nu eenmaal inzet zoals hij is, van sociale Zaken is het ons mogenHet tweede geval kan m zekere zin dus vaak met toevallige afwijkingen gelukken, verschillende gemeentenals tegenstelling' var, het eerfejel- aan zijn organen, als minder sterk, geherclasseerd te krijgen, waardoorden. Hier toch nam de Centrale Raad gebeente, e.d. de woom,laa£stoelage voor 'de arbeieenruim standpunt m Had .de Cen- Herinneren wij ons van vroegere uit- der, dier gemeenten, die in de werktraleWerkgevers Risico Bank de toe- spraken, waarbij dergelijke afwijkin- verrulming zijn geplaatst: wordt verkenningvan uitkering door m beroep gen reden tot weigering inhielden, met hoosdte gaan trachten' tegen te houden - bovenbedoelde uitspraak voor ogen, klasse klassehet geval betrof een arbeider, die komt het óns voor dat de Centrale Bolsward van 6 naar 5van zijn fiets stappende „door zijn Raad op dit punt althans de juiste Dokküm „ 6 ,. 5knie was gezakt" — daarbij betogende weg gevonden heeft. Heerenveen . (plaats .'dat dit het gevolg was uitsluitend Heerenveen) 6 „ 5van de omstandigheid, dat de getrof- Naschrift! Heerenve?n overig deel „ 7 „ 6fene reeds lang een minderwaardige Wij willen er in hetfbelang van*pnze Waarderadeel (Grouw,knie had, de Centrale Raad bestreed lezers nogmaals op wijzen dat de uitdezegedachtengang.In het midden latende of die knie énkering bij bev'alling, groot f 55, n i e tverleend wordt door het ziekenfonds,genummerd" 100hoger)en6 5de bestaande minderwaardigheid daarvantot het ongeval had bijgedragen,doch door de Raad van Arbeid of deBedrijfsvereniging, in alle geval deLeeuwarden ........"".V..Opsterland (Westelijk" 4 ", 3kende de Centrale Raad uitkering toe Risicodrager voor de Ziekte we t dus.d eel> ••* *• „'7 „ 6iStnalh'rrgejiand (de• : plaats .Drachten) , 7 „ 5Smallingerland (overigZeer. u-l/-^! IplFM FM TFI FMaescnl ' c t boerenkool en knolraaf) ^eeD , 7 „ 6r'~wULJ|IIN CIN l LLCIN —, verbouwen; hij heeft dan voedings- weststëïlingwërf'"..'. '. '', 7 " 6middelen voor mens en dier. De ijlst , „ 6 • ., 5V^M_ KONIJNEN .grond waarin slabonen e.d. hebben Brummen 7 ., 6gegroeid, blijft verder in het jaar. Epe 7 „ 6r meestal onbenut. Hij kan uitstekend Heerden 7 „ 6Het groenvoer i, het meest geëigende ^rden gebruikt voor herfstknollen. gSS*'voeder voor onze konijnen. Desniette- Men zaaie m September wat van Ijsselstein kom 6 " 5min is voorzichtigheid in tweeërlei op- deze knollen en neme-dan boterknol- Ijssei s tein overig deel) ., 7 ., 5len; deze zl}n eenzicht aeboden Het eerste waar mensmakelv - ke sroente Arkei , 7 „ 6.T^nin^wet^^dZ or *en mens en uitnemen* konij- Berkenwoude 7 ..niet een plotselinge overgang plaats .»f»*>f • f* tot half Februari, be- Stolwijk , 7 „ 6vindt van wintervoer naar volop W Maart gevoerd kan worden Het ^hs .groenvoer. De dieren zijn het groenl°°* ^n direct worden gevoerd, doch B^ufe^ „ «voer ontwend of nog niet gewend en * brandnetel is een der voedzaamsteonkruid behalve nachtschade, die ver- gr oengewassen, zoals onderstaande „Wij" bracht een bezoek aan degiftig is. Tiet loof van de bloemen- trnalvse aantoont. school voor edelsmeden en horlogebeddenkan ook veelal als koenen- g, bevat «J •* droge stoi waarvan %%•£^f^^te^a^evoer worden gebruikt, - evenals, het

KRONIEK VAN DE ARBEIDOp Zaterdag 18 April is er in hethoofdbedrijf van de N.V. „DeArbeiderspers" een bedrijfsbijeenkomstgehouden, waar CommissarisWoudenberg van het N.V.V. sprak.Hoewel „De Arbeiderspers" niet is tebeschouwen als een onderneming, dieop winst is gericht, en die dus eengeheel ander karakter draagt danandere dagbladbedrijven, meende decommissaris toch, dat ook hier de bandtussen bedrijfsleiding en personeelversterkt kon worden door het aankwekenvan de gedachte, dat ieder,die in dienst van de A.P. is, deel uitmaaktvan de bedrij f sgemeenschapen dat allen gezamenlijk het bedrijfdragen. Trouwens in de moeilijke jaren,die de N.V. „De Arbeiderspers"heeft moeten doorworstelen, heefthet personeel er wel blijk van gegeven,dat het bereid was tot het brengenvan offers in het belang van deinstandhouding van het bedrijf. Wijmogen er hier wel aan herinneren,dat het grote bedrijf van „De Arbeiderspers"juist ging draaien in 1931,.toen de economische crisis in vollescherpte begon te woeden. Terwijl deplannen voor het bedrijf waren opgezetvoor een onderneming tendienste van een arbeiderspubliek, dateen redelijke mate van welstand genoot,moest het bedrijf zijn eerstejaren vechten tegen een snelle aftakelingvan die welvaart. Het spreektvanzelf, dat dit ontzaglijke moeilijkhedenmet zich heeft meegebracht.Blijkens mededelingen, die de directiethans heeft gedaan, is sinds deoprichting in 1931 alleen in het jaar1937 geen verlies geleden. Alle anderejaren brachten de grootste zorgenmet zich mede, waardoor tenslotteook achterstand in verschillende socialemaatregelen moest ontstaan.Commissaris Woudenberg kon thansnamens de directie mededelen, dat in1941 voor het eerst een belangrijkeverbetering in de toestand is ingetreden,zodat thans na een ruime afschrijving,hypotheekaflossingen, aflossingvan obligatieleningen en betalingvan alle verschuldigde rentenaan de vakbonden nog ' een winstoverbleef van ruim ƒ10.500—.De vooruitzichten voor 1942 zijnverder zo gunstig, dat CommissarisWoudenberg ^nkele andere zeer belangrijkefinanciële maatregelen konaankondigen en dat. terwijl in 1941de inkomsten van het personeel reedsaanmerkelijk waren verbeterd. Zo werdende salarissen hersteld tot op ofzelfs gebracht boven het peil van 10Mei 1940. Het loon van de typografenwerd gebracht op 2 cent per uurboven de toonherhalingen van deC.A.O. De vacanties van het administratiefpersoneel werden verlengdto't 15 dagen, voor de typografen enanderen tot 12 dagen. Bovendien kon' op l Mei 1941 aan alle bezorgers eenweek extra loon worden betaald, terwijlhet voltallig personeel een weekloon aan vacantietoeslag en eveneenseen week loon als Kerstgeschenkontving.De verdere verbetering van de bedrijf spositie uit zich voor 1942 voornamelijkin de volgende maatregelen:1. Volledig herstel van het "pen-"sioenfoffds, waarvan in Juni 1940nog slechts 60 procent gedekt bleekte zijn. Door een storting van rondƒ 87.000 rente van belegging enz koneen dekking van 100 procent bereiktworden.» 2. Het is mogelijk over te gaan toteen onverplichte aflossing van f 25 600op ' de obligatielening,, waarvan degelden indertijd door vele werkersmet beperkte inkomens voor de opbouwvan het bedrijf zijn gestort.3. Op l Mei a.s. ontvangen allewerkers in het bedrijf, oo-k de bezorgersen correspondenten, een weekextra-loon.4. Aan ^ „Winterhulp-Nederland"kan een gift van ƒ 10.000 beschikbaargesteld worden, welk bedrag nog verhoogd,wordt met ƒ 500, bijeengebrachtdoor het personeel uit eenvrijwillige bijdrage van een kwartprocent van het loon.Uit dit alles blijkt wel. dat „De Arbeiderspers"economisch thans stevigop haar benen staat Waar het aantallezers van de dagbladen van de,A.P. regelmatig stijgt, is het wel duidelijk,dat de arbeiders in deze krantenmeer voldoening vinden dan iride andere N dagbladen. Dat deze stijgendepopulariteit eveneens vaninvloed is op de algemene gang vanzaken in het bedrijf zal voor eenieder duidelijk zijn.De vergadering, waar deze mededelingenwerden gedaan, kwam bijeenin de ruime expeditie-afdeling vanhet gebouw aan het Hekelyeld. deenige r,uimte. die gróót genoeg is omhet uitgebreide personeel van de A.P.te bevatten. Behalve personeel warenaanwezig verschillende genodigden,die door den directeur van de Arbeiderspers,den heer H. J. Kerkmeester,brj de opening in het bijzondei werdenbegroet.Uit de openingsrede van den heerKerkmeester halen wij aan, dat ruiverklaarde, dat definitief uit dezienswijze van het'bedrijf werd gebannende gedachte, dat de arbeidereen calculatiefactor in de exploitatierekeningis.Vervolgens kwam commissaris Woudenbergaan het -woord. Hij sprak alsvolgt:Het zal u misschien vreemd voorkomenop dit uur uit uw arbeid geroepente worden om te horen over dedingen, die zich in het bedrijf hebbenafgespeeld. Vroeger werden belangrijkezaken alleeh in de hooesteregionen besproken. Hoogstens kaner nog iets van naborrelen in deTweed£ Kamer, maar nu komen wijin de eerste plaats tot de mensen,die het aangaat. In dit geval tot hen.die de dragers van het bedrijf zijn.Zij werden vroeger In deze dingenniet gemoeid. Dagelijks gaan wij vanbedrijf tot bedrijf om te vertellen,dat een nieuwe economische ordeningopgebouwd moet worden, dieniet mogelijk zal zijn zonder dat wijook tot een nieuwe sociale ordenfhgkomen. Ik sta hier in een bedrijf vanhet N.V.V. en de krant, die hier gedruktwordt, is het orgaan van hetN.V.V. Allen, die hier in de laatstejaren hun werk gedaan hebben, hebbendaarmee een sociale taak vervuld.Hun komt dank toe voor dewijze waaroo zii medegewerkt hebbenom het bedriif door de brandingheen te helpen .Het Is duidelijk, dathun ook de vruchten van dle'arbeidten goede komen.De Nederlandse mens staat voor geweldigeproteïnen. Onze koloniën inde West zii n door Amerika bezet,Oost-Indië is door Japan bezet entenslotte is ook dit kleine stukjegrond waar wij wonen, bezet. Wijstaan voor een probleem dat nogniet is opgelost; het probleem dermassa. De Franse revolutie brachtde opkomst van de derde stand,maar daarna kwam er een vierdestand, die het proletariaat genoemdwerd. en waarvoor geen plaats wasin de gemeenschap omdat de Franserevolutie met deze vierde stand geenrekening had gehouden. De mensenvan deze vierde stand hadden nietsanders dan hun arbeidskracht, diesoms slecht, soms iets beter en somshelemaal niet betaald werd, zodat wetenslotte met vijfhonderdduizendwerklozen zaten.Het gaat er nu om, den werkendenmerïs. zijn plaats en erkenning in devolksgemeenschap te geven. Hijheeft allereerst recht op de opbrengstvan zijn arbeid, maar .belangrijker isnog, dat zijn arbeid de noodzakelijkeerkenning vindt. Zonder dit laatstekunnen wij aan het eerste niet begmnen.Ik heb in mijn jonge jarenin de Mei-optochten mee gelopen, enwanneer wij dan met onze dundoekendoor de straten trokken, dan waser in ons tenslotte alleen maar dekreet om de erkenning van de waardevan onze arbeidThans omvat het N.V.V wat er vande vroegere moderne vakbeweging isgebleven, terwijl ook de confessionelevakbonden daarin zijn opgelost. DitN.V.V. is geen eindvorm. Wij willenverder. We willen komen tot één grotegemeenschapsorganisatie^ die zalmedewerken tot ontplooiing van onzevolkskracht. Die gemeenschap .begintin het bedrijf. Daar staan alle werkersverbonden door hetzelfde lot;'en allen kennen slechts één belang:het^welzijn van dat bedrijf en hun•sociale positia daarinDit alles moet beleefd worden in debedrij f sgemeenschap Maar deze bedrijf sgemeenschap kan niet van bovenaf opgelegd worden zij moetgroeien door de gemeenschappeliikewil van alle werkers. De staat kan ineen huwelijkswetgeving de plichtenen rechten van den man nauwkeurigvastleggen, maar hij kan geen gelukkighuwelijk voorschrijven.In de bedrij f sgemeenschap moetieder» zich een deel van het geheelvoelen: hij móet socialist zijn. Vroegerhebben wij dat anders gezien, wijmeenden, dat wij onze haat moestenuitdragen in staat en maatschappij.*Maar nu weten we, dat -socialismeis meer aan de gemeenschap gevendan van haar eisen. Wij staan nuvoor de zware taak om ervoor tezorgen, dat ook de leiders der bedrijvenmet hart en ziel socialist~21jn. Dan kan een harmonische bedrijf sgemeenschap groeien, waarinsociale vrede zal heersen.. In dit bedrijfwillen wij een echt socialistischegemeenschap opbouwen Daarommoeten wij ook komen tot eenvertrouwensraad. Den directeur zijnwij dank verschuldigd voor zijn zakelijkeleiding, die het mogelij k maaktebelangrijke sociale maatregelen tenemen.Bij de overneming van het bedrijfstond als doel voor ogen: behoudvan de grote sociale ^waarde, welkein „De Arbeiderspers" belichaamdwas. Uit het oogpunt van bedrij f s-politiek bracht dit twee dingen mede:rigoureuze, maar verstandige saneringvan het bedrijf en verzorging. der werkers in het bedrijf,. v%or zoverdit rnet de noodzaak het bedrijfeconomisch in stand te houden,slechts mogelijk wasThans, na bijna twee jaar. is eenbelangrijke mijlpaal bereikt: het bedrijfis wederom gezond en heeftvoor het eerst sedert lange tijd eenkleine winst opgeleverd.De commissaris deed daarop demededelingen namens, de directie,waarvan wij reeds melding maaktenen besloot zijn rede- mei, een kortetoekomstbeschouwingHet slotwoord werd gesproken doorden heer Fernig. hoofd der drukkerijen,die in het bijzonder huldebracht aan den directeur voor hetzaakkundige beheer dat, zulke belangrijkeeconomische en sociale verbeteringenmogelijk heeft gemaakt.Als nieuwste plan ko^ hij vermelden,het voornemen tot oprichting vaneen ondersteuningsfonds, dat in gevalvan persoonlijke moeilijkhedenleden van het Arbeidersperspersoneelhulp zal verlenen. Wanneer iederpersoneelslid een dubbeltje bijdraagt,levert dat ƒ 4.000.— per jaar op. Dedirectie heeft zich bereid verklaardCommissaris Woudenberg tijdens zijn rede. Op de eerste rij van links naar rechts: drs. W. Goedhuys, hoofdredac- daar nog f 1.000.— bij te voegen.teur van „De Arbeiderspers", mr. M. M. Rost van Ton ningen, president van de Ned. Bank, dr. W. Kaute, j/e- Zonder twijfel zal dit laatste plan devolmachtigde van den Rijkscommissaris bij het N.V.V., B. A. Alofs : leider afd. geldzaken van het N.V.V., J. M. gedachte van saamhorigheid bij ..DeFernig, hoofd der drukkerijen van de Af. en H. J. Kerkmeester, directeur van de A.P. (Foto AJP. Breyer.) Arbeiderspers" nogmaals versterken.

BEZIGEHANDENifl LEDIGE URE>Wij maken zelf onze schemerlampReeds verscheidene keren werd ons het snoer voor de lamp komen.gevraagd om een werktekening voor Mogelijk zal dit we) enige moeilijkheidopleveren, doch de echte knut-een 'Staand schemerlamp j e. dat op deschoorsteenmantel of op het dressoir selaars zullen daarvoor wel een op>lossingweten te vinden. In heteen plaats zou kunnen krijgen. Delamp. waarvan de tekeningen In dit kleinste achthoekige plankje wordt,nummer staan afgedrukt, geeft werk juist in het midden, een vierkant'aan hen, die graag in hout werken, gezaagd-/van 26x26 mm, zodat hetmaar ook de tekenaar moet er aan > balkje daarin past; in het onderste,te pas komen. Het vierzijdige kapje het grootste grondplankje wordt ookis n.l. Versierd met heraldische figuren;deze worden tegenwoordig veel lengde van de doorboring in heteen gaatje geboord, 'juist in het ver-toegepast en zij vormen, mits goed balkje.uitgevoerd, ook inderdaad een buitengewoonfraaie versiering voor een . siering — vier plankjes, die 18J cmRondom het balkje staan — als ver-lampekaplang zijn (zie fig I en de persp.-We beginnen met de vervaardiging tekening fig. IV) In het staandevan de lampvoet en van de steuntjes,waarop de kap moet rusten. Wehebben daarvoor nodig: een,vierkantplankje van 15 cm lengte en eenvierkant van 14 cm lengte.Indien'mogelijk gebruiken we daarvoorstukjes eiken- ol iepenhout terdikte van 8 en van 6 mm. We kunnener ook dik triplex voor gebruiken,doch daar veel „kops" hout inhet gezicht komt. zal men — indienmen het althans kan bekomen! -*•beter met de eerstgenoemde houtsoortenkunnen werken. Van de beideplankjes worden hoekjes var 3 cmafgezaagd, zodat er achthoekea ontstaan.(Zie fig. II).Dan hebben we nodig een vierkantbalkje, ter dikte van 26 mm 'en lang21 cm-. Dit balkje moet geheel doorboordworden, want hierdoor moetbalkje schaven we daarvoor aan vierzijden een ondiepe gleuf, die zo breedis, dat de „versieringsplankjes" daarinjuist passen. W-j kunhen dezeplankjes ook tegen het balkje lijmen,doch daarbij moet dan rekening wordengehouden, dat het balkje doorhet bovenste grondplanKje gaat ende plankjes dus niet gelijk komenmet de onderkant van het balkje.De lampvoet kan nu, wanneer allespast en goed glad geschuurd is. inelkaar gezet worden -Van de onderzijde worden de aéhthoekigeplantjes met een paar houtschroevenaan elkaar gemaakt, nadatwe er eerst nog wat "lijm tussengedaan hebben. Vervolgens lijmenwe de versieringsplankjes aan hetbalkje (al of niet in een groef') endan komt dit staande gedeelte op degrondplankjés; ook hier lijmen enschroeven. Onder, de voet bevestigenwe met schroeven vier houten kralen(zie de persp.-tekening). Ervarenknutselaars of zij. die alle gereedschapgoed kunnen hanteren.- kunnendaarvoor vier klosjes maken (ziefig II en' fig. III) uit -een stukjeeikenhout; deze klosjes sluiten om debeide grondplankjésOntegenzeggelijk zullen deze klosjeshet werkstuk verfraaien, doch... hetvervaardigen ervan vereist al héél watvakmanschap en daarom zullen demeeste huisvlijtbeoefenaars wel dehouten kralen gebruiken.Vervolgens moeten worden gemaaktde vier kapdragers (zie fig. I). Dezezijn 27J cm lang. Zij kunnen wordengezaagd uit een duii plankje eikenof iepenhout — 4 a 5 mm — doch zijkunnen ook zeer goed worden gezaagduit triplex.De ..versieringsplankjes" komen nietgeheel gelijk met de bovenkant vanhet staande balkje — zij zijn immers2J cm korter — en op deze plankjesrusten nu de vier kapdragers. Zijkomen kruislings over elkaar, zoalsfig. II aangeeft en moeten op dekruispunten half worden ingelaten,waardoor zij in elkaar passen en juistom het balkje sluitenAls al het houtwerk klaar is, kan hetworden gebeitst 'b.v. mahoniekleur ofnotenkleur; de kralen of klosjes wordenzwart. Ook het „kopse hout"kan zwart gebeitst worden, doch danzal men uiterst voorzichtig te werkmoeten gaan; notenkleur met zwartstaat zeer mooi Gebruikt men wasbeits.dan wordt gewoon uitgepoetst,gebruikt men waterbeits. dan wordtlater gevernist met blanke vernis ofcelluloselak of meubelvernis.Op het balkje wordt een fitting gemonteerd.Nu de kap. Hiervoor gebruiken wevier stukken dik, grijs etalage of opzetkarton,die gesneden worden in devorm van een trapezium: evenwijdigezijden 24 en 10 cm hoogte 20 cm,schuine zijde 30 cm. (Zie fig. V).Hieruit wordt weer een tweede trapeziumweggesneden, waarvan deevenwijdige zijden 20 en 7 .cm zijn.(Fig. V). We houden dus maar vierkartonnen randen over. Langs deopening maken we met plakkaatverfen trekpen een gouden randjeof biesje. Aan de zijkanten knippenwe met de gaatjestang op regelmatigeafstanden gaatjes, waarbij we ervoor moeten zorgeh. dat we aan allezijden precies evenveei »gaatjes heb^ben en dat ze bïj aaneensluitendestukken juist tegenover elkaar liggen.En nu moet de tekenaar aan hetwerk!Misschien is deze wel een ander lidvan het gezin als degene, die delampvoet vervaardigo 3 dat doet nietterzake: beider arbeid is voor het bereikenvan een goed eindresultaateven belangrijk.Het tekenen van goede wapens iseen moeilijk, maar een dankbaarwerk! Het mooiste werkstuk krijgtmen zeker als op de vier zijden vande kap vier verschillende wapens wordengetekend. U. kunt daarvoor b.v.nemen het wapen van uw woonplaatsvan de provincie, het wapenvan uw geboorteplaats en van deprovincie waarin ge zijt geboren.Een volledige wapen tekening - bestaatuit: een wapen, een helm met helmtekenen een helmfcleeci. zoals fig. 5aangeeft. Is de - hoofdkleur van hetwapen rood., dan is het helmkleedmeestal rood met goud. is de hoofdkleurblauw, dan i;- het helmkleedblauw met zilver of goud Goede afbeeldingen- van wapens kan men invele boeken wel vinden.Het wapen wordt getekend eerst metpotlood en daarna met Oostindischeinkt op gewoon tekenpapier. Voorons doel kunnen ^we het beste kleurenmet transparante waterverf. Inplaatsvan goud en zilver gebruikenwe dan gee\oker en grijs Na hetkleuren smeren wt Ijet tekenpapierin met de een of andere olie, waardoorhet doorzichtig wordt: u kuntdaarbij gerust over de transparanteverf heensmeren zii zal niet afgevenof uitvloeien.Na droging wordt het papier op maatU\\•» : V\"\gesneaen en met /Velpon of caseïneachter de openingen van het kapjegeplakt. Zijn de vier stukken allegereed gemaakt, dan worden zij metkoord, gekleurd touw of imitatieleerbandaan elkaar geregen. Eenpaar kralen aan de hoeken dienenvoor „afmaak". Het kapje wordt losop de kaphouders geplaatst. Als hetwerkstuk met zorg is vervaardigd,kan het ongetwijfeld voor vele huisrkamers een sieraad zii n. De wapensi kurtnen ook met olieverf of transparanteglasverf worden- geschilderdop geolied lampekappenpapier. Nadroging kan dan worden overgestrekenmet craquelê-vernis. waardoorhet geheel een meer artistiek aanzienkrijgt.Correspondentie, de algemeneredactionele leiding van ietweekblad „Arbeid"' betreffende,richte men aan eten Hoofdredacteurvan het wee^b,ad„Arbeid". Postbus 100. Amsterdam.Geen persoonsnaam ver- •melden.Bij brieven, bestema voor deverzorgers der onderscheidt nerubrieken, 'Vermeldt: men denaam van de rubriek duidelijkop de omslag. Voorts adressei ,;naan Redactie Weekblad ..Arbeid"Postbus 100. Amsterdam.

Men staat soms versteld, hoe weiniger in het wezen der dingen desdagelijksen levens verandert.Wanneer gij — natuurlijk in een normaletijd — een vacantiereisje maakte,b.v. naar de Belgische Ardennen ofnaar een streek in West-Duitsland,'dan wist gij, dat gij behoefte zoudthebben aan „vreemd geld" en gijstapte binnen bij een wisselkantooren ruilde uw goede Nederlandse guldensom voor even goede Belgischefrancs of Duitse marken.Dat deedt gij bij den „wisselaar" evenalsvoor 500 jaar de koopman dat ookal deed.Wanneer gij wat geld hebt overgespaarden gij wilt het liever niet ineen oude kous stoppen en thuis bewaren,dan bracht gij dat geld naareen veiliger plaats; gij stapte hetkantoor van de spaarbank binnen,reikte uw geld over aan den bediendeachter het loket en ontving een papiertjeals bewijs van storting. Precieseender ging het 500 jaar geleden.De koopman, die geld ontvangen had,hield het maar liever niet bij zich,doch bracht het bij iemand, die sterkekoffers had met zware sloten: eenkassier.Hij ontving als bewijs vanstorting eer» stukje papier, waaropvermeld was, hoeveel hij gestort haden als hij het weer uit de koffers vanden kassffir wilde hebben, dan moesthij daarvoor ook weer een stukje papier,voorzien van zijn handtekening,afgeven.Dat zijn dus twee heel eenvoudigefuncties, waar steeds echter heel watom te doen is geweest en waarbijsteeds heel wat geknoei is geweest.Doch daarnaast waren er altijd noglieden, die geld nodig hadden: koopliedenpm waren te kopen, vorsten om.oorlog te voeren, aspirant-bisschoppenom actie te voeren voor een benoeming,enz. enz.Die moesten derhalve crediet hebben.Ook dat komt vandaag aan den dagnog voor.Een arme drommel brengt zijn horlogenaar de lomrnerd.En in de Middeleeuwen brachten degenen,die geld nodig hadden hunkostbaarheden als onderpand naar deLombarden, lieden afkomstig uit Lombardijein Noord-Italië.Veelal woonden deze geldschieters bijeenin'hetzelfde straatje en van daardat men hier en daar ook in onze Nederlandsesteden nog de naam Lombardstraattegenkomt.Dit geldschieten vond eveneens plaatsdoor Joden, vooral ook, omdat hetlenen tegen vergoeding van rente doorde kerk verboden werd en een goedChristenmens dat dus niet deed. Aangeziende Joden deze opvatting niethuldigden en ook niet onder de kerkelijkeverboden, wat dit betreft, vielen,legden zij zich vaak op het geldlenentoe en. als men nu weet, datin de • Middeleeuwen buitengewoonhoge renten werden betaald, dan begrijptmen dat het begrip woeker alspoedig naar voren kwam en menzowel Lombarden als geldlenendeJoden voor woekeraars uitschold.Het ligt evenwel voor de hand, datjuist het verzet der kerk tegen hetuitlenen van geld, de woeker in dehand werkte.Het was vaak moeilijk om geld telenen en het gevolg was derhalve, datmen. zware rente moest betalen. Zoziet men ook hier, dat het een vanhet ander afhangt.De kerk, die de woeker dacht te bestrijden,riep juist de woeker en nogveel zwaarder in het leven.Hoe dit alles ook zij, de man, diecrediet verleende, was de bankier. Enhiermede hebben wij kennis gemaaktmet het drietal: wisselaar,'kassier enbankier, dat wrj nu nader onder deloupe zullen nemen.Het minst is nog veranderd in het'wisselkantoor.Het zijn ook nu nog betrekkelijkkleine kantoren, waar men vreemdgeld om kan ruilen tegen eigen gelden ook vreemd geld onderling. Degrote bankgebouwen bevatten vrijwelsteeds ook een afdeling wisselkantooren hebben daarmede het begin vanhet, thans de wereld omvattende,bankwezen nog in ere gehouden.Alleen nu kan men ruilen zowel hardgeld als papieren geld.Het papieren geld is een uitvindingvan betrekkelijk jonge datum. Wijspreken van bankpapier en dat is ookjuist, want het zijn banken geweest,die het eerst dit papieren geld in omloophebben gebracht; eigenlijk warenhet de Engelse goudsmeden, maar datzijn de voorlopers van de Engelsebankiers geweest.De eerste bank, die zich daar speciaalop toelegde, is een in 1658 opgerichteZweedse bank geweest, m^ar op groterschaal is het uitgeven van papierengeld in practijk gebracht door debekende in 1694 opgerichte „Bank ofEngland" en men kan dus wel zeggen,dat van die tijd af het papieren geldofficieel in omloop kwam.In ons land stond het „papieren geld"niet al te best aangeschreven; menvoelde voor het systeem aanvankelijkniet veel en eerst in 1814 bij de op- ,richting van de Nederlandse Bankwerd het systeem officieel te onzentingevoerd en ook toen nog was er bijhet zakenleven voor deze bank bitterweinig belangstelling.Er was dus — laat ons teruggaan totomstreeks 1600 — alleen maar hardgeld.Men moet zich dat eens duidelijkvoorstellen. Stel u voor een bedragvan tien duizend gulden; nu wordt datbetaald met b.v. tien bankbiljettenvan duizend gulden, welke men metgemak in zijn vestzak kan opbergen.Maar tien duizend harde zilveren guldensis een hele vracht. Er gaan ongeveertien gulden in een ons en duswegen 10.000 gulden rond 100 kg., hetgeeneen behoorlijke vracht is.Dat was niet alleen het .bezwaar.Er waren zo omstreeks 1600 in Europawel- honderden soorten munten inomloop, men noemde dat „specieënvan gelde" en ons woord specie voorhard geld herinnert daar nog aan..Die munten hadden verschillend gewicht,doch wat belangrijker was eenverschillend gehalte aan edel metaald.w.z. aan goud of aan zilver.Men kan namelijk van zuiver goudof zuiver zilver geen goede muntenmaken: er moet steeds nog wat anderDe AmsterdamseMunt — geboorteplaatsvan de(Foto:RijksdaalderA.P.-archief).metaal door worden gemengd, maarop het gehalte aan edel metaal kwamhet aan.Of een gulden b.v. op rond 10 gramlaat ons zeggen 9 gram zilver of zesgram zilver bevat, maakt veel uit,want juist dat zilver was de eigenlijkemuntwaarde. .Zilver en goud slijten haast niet, roestenniet en daarom noemt men dezemetalen „edel" en zij vormden duseen waardevast_middel in het ruilverkeer.Tegenwoordig weten wij precies hoeveelgoud in een gouden tientje zit;de Staat der Nederlanden, die dezegouden munten sloeg, knoeide daarniet mee, maar hetzelfde kan niet gezogdworden van al de vorsten enstaatjes, die vroeger ook muntensloegen.Vooral in de Middeleeuwen werd daaraardig mee geknoeid.Het was nu het speciale vak van dewisselaars om verstand te hebben vande werkelijke waarde der munten,m.a.w. zij moesten kunnen vaststellen,hoe groot het gehalte aan edel metaalwas der bij hen aangeboden munten.Zij hadden daartoe allerlei werktuigen.Het voornaamste was het „bicquet".Omstreeks 1600, dus in de tijd, dat onsland de naam had van de Republiekder Zeven Verenigde Provinciën, waseen gangbare zilveren munt de rijksdaalder,die twee gulden en 8 stuiverwaard was. In de Zuidelijke Nederlandenwerden kruisdaalders uitgegeven,die eenzelfde waarde hadden enook 48 stuivers deden.In 1612 ging de vorst der ZuidelijkeNederlanden, de aartshertog Albertus,ertoe over, kruisdaalders te slaan meteen geringer zilvergehalte en toengingen de poppen aan het dansen.De nieuwe kruisdaalder was nu minderwaard dan de Hollandse rijksdaalder.Al deden beide in de wandel48 stuivers.De handige kooplieden zorgden, datzij de nieuwe kruisdaalders in handenkregen én ruilden die dan voor degoede Hollandse rijksdaalders; zijbrachten die "naar de Zuidelijke Nederlandenen lieten deze omsmeltentot de nieuwe kruisdaalders en stakenzo een zoet winst j e in de zak.Dat was ten slotte het goed rechtdezer „kooplieden".Maar •— en dat kwam niet te pas —»zo iets deden ook de kassiers.Zij ontvingen allerlei goede ouderwetsemunten van het oude gehalte en zijontvingen ook de nieuwe/.Wat deden ze nu? Met net „bicquet"wogen zij de lichte munten uit dezware en gaven alleen de lichte muntenterug (licht dus in de zin vanminder zilver bevattende), spaardende zwaardere munten op en lietendeze weer omsmelten.Dat waren kwade praktijken.Want men bracht zijn goede geld enkreeg iets minder goed geld terug.Vooral het stadsbestuur van Amsterdamwas hier zeer verbolgen over.Reeds op 26 Januari 1613, dus kortnadat de kruisdaalders van minderallooi in omloop waren gekomen, namde ^oud-raad" van Amsterdam eenresolutie aan, waarin het heet:„getracht wordt seecKÊren silverenpenningh bij forme van een rijkcxdaler,hebbende aan d'ene zijde't wapen van de Ertshertoghenende aen d'ander zijde een Bourgonschcruys"voor een rijksdaalder uit te geven,hoewel, naar is vastgesteld, dat geldstukniet meer dan 45 stuiverswaard is.Er wordt vervolgens eenvoudig verboden,deze munt in omloop te.brengen.Ook toen zijn er in Amsterdam reedsheel wat goklustige mensen geweest,die de minderwaardige munten tochin omloop brachten, om ze te ruilenvoor meerwaardige en dan een zoetwinst j e te maken.Dat de kassiers en wisselaars daarlustig aan mee deden kan gevoeglijkworden aangenomen en daarom moestde overheid ook maatregelen treffenvan heel wat wijder strekking, wildehet muntbederf kunnen worden tegengegaan.De Staten-Generaal, dus de töenrmalige landsoverheid, deed dat doorin 1619 de waarde van de Rijksdaalderte brengen op 50 stui-ver, wat hijsindsdien is gebleven en voor dekruisdaalders uit het Zuiden maar 48stuiver te rekenen.De stad Amsterdam greep nog stevigerin; zij verbood het wisselaars- enkassiersbedrij f en richtte in datzelfdejaar 1619 de Amsterdamse Wisselbankop, welke tot taak kreeg voor dehandhaving van waardevast geld tezorgen.\\

IDERS - ONDER ENBOVEN DE GRONDVAN BOND TOT BONDNaar de mening van de mijnwerkers,die ook de onze is, Js deze betaling ophet ogenblik te krap. Het leven inLimburg is helemaal niet goedkoop enzelfs duurder dan in de grote stedenvan Holland. Bovendien zijn de algemenekosten van levensonderhoud belangrijkgestegen, zodat naar verhoudingvan vroeger de lonen met eentien procent zouden moeten stijgenom bevredigend te kunnen worden genoemd.Zijn die lonen netto- of bruto-lonen;gaan. daar nog kortingen af voorsociale wetten enz? Hoe is die situatieeigenlijk?Hoe belangrijk het Nederlandsemijnbedrijf is voor ons volk,hebben we in de afgelopen winterduidelijker leren beseffen dan ooitte voren. Eerst toen het transportvast lag en de schaarste aan brandstofdaardoor ging nijpen, ontstonder een belangstelling voor de Limburgsemijnen, die deze grote ondernemingenin vroegere jarennooit in die mate hebben kunnanwekken. Toch zou die belangstellingvan vroeger alleszins verdiendzijn, want ons mijnbedrijf is eennationale prestatie van een betekenis,die het beste kan worden vergelekenmet de afsluiting van deZuiderzee en de inpoldering vanhet daardoor ontstane IJsselmeer.Toch hebben we altijd veel reclamegemaakt met onze Zuiderzeewerkenen de mijnen te weinig naarvoren laten komen. Komt dat, doordatLimburg zo ver uit het centrumligt, of is de oorzaak alleen, dataan een mijn nu eenmaal minderte zien is dan aan tientallen kilometerslange dijken? Het publiekkan natuurlijk niet met excursiestot bezichtiging van mijnschachtenworden toegelaten en grotetroepen mensen zouden zelfs op deuitgestrekte bovengrondse werkenvan een kolenmijn storing in dearbeid veroorzaken.Het Nederlandse mijnbedrijf is betrekkelijkjong. De mijnen begonnen eersteen bedrijf van enige duizendenarbeiders te vormen omstreeks deeeuwwisseling van 1900, maar in de• twintigste eeuw v is pas de geweldigeopbloei gekomen, die het kolendelventot een zeer gewichtige industrieheeft gemaakt. Het is de instellingvan het Staatsmijnbedrijf geweest in1902, dat een begin markeert van denieuwe periode. Langzaam komen daude eerste staatsmijnen tot ontplooiing,om na 1918 in veel sneller tempo tegaan groeien. Bij het begin van de\orige wereldoorlog was de productieniet onaardig, maar toch nog niet vanoverwegende betekenis. Steeds snellerechter werd het tempo der exploitatieen steeds verder sloegen de 'staats-mijnen hun vleugels uit. In de veertigjaar, die het Staatsmijnbedrijf thansbestaat, is het aantal arbeiders gegroeidop een bijna Amerikaansewijze. Bij de stichting van het bedrijfin 1902 werden negen beambten aangesteld.InU903 begon men het eigenlijkewerk in de mijn met 92 man. Enthans, in 1942, werken er 23.000 /,ot24.000 arbeiders, waarvan een derdeboven de grond en de rest onder oeg.rond. Ook de andere mijnen, die doorparticuliere maatschappijen geëxploiteerdworden, hebben deze ontplooiingmeegemaakt, zij het in niet zosterke mate. In totaal zijn er in deEtaatsmijne» en particuliere mijnengezamenlijk thans 44.000 mijnwerkersZijn dat nu in het bijzonder Limburgers,zo vroegen wij den voorzitter vande Algemene Nederlandse Mijnwerkersbond,Chr. v. d. Bilt, met loien wijeen onderhoud hadden over de toestandin het mijnbedrijf.Neen, onze Nederlandse mijnwerker.skomen behalve uit Limburg uit vrijwelalle provincies van ons land. De Limburgersvormen wel de meerderheid,maar wij treffen ook Friezen, Hollandersen Zeeuwen aan. En bovendieneen aantal buitenlanders, .voor netmerendeel Duitsers.Is de mijnarbeid nog altijd zo hard enzwaar als men uit de traditionele verhalenweet?Licht werk is het in ieder geval nogaltijd niet. Natuurlijk heeft demoderne techniek verschillende werkEaamheden gemakkelijker gemaast,maar de kern van het bedrijf, hetloshakken dus van de steenkool uitde lagen, waarin deze grondstofwordt aangetroffen, is nog steeds zeerzware arbeid. Deze mensen wordendan ook het beste betaald en zij krijgenextra rantsoenen levensmiddelen.Andere categorieën arbeiders, die hetgemakkelijker hebben, en dat zijnvooral de bovengronders, ontvangeneen loon, dat geleidelijk aan lagerwordt.Hoeveel bedragen die lonen?Dat is nog al een ingewikkelde berekening.Als grondslag nemen we aande betaling van een houwer per dienst.Hij ontvangt daarvoor ƒ 5.60 en deandere lonen worden van dat bedragafgeleid. De laagst betaalde volwassenarbeider krijgt 70 % van het loon vaneen houwer.Is dat een netto-loon of komen daarnog andere bedragen bij?Neen, die ƒ 5.60 is alleen maar hetgrondloon, zoals dat is vastgelegd bijhet collectief contract, dat sinds 1921de arbeidsvoorwaarden in alle mijnondernemingengelijk heeft gemaaktOp dat grondloon komt in de eersteplaats 5% duurtetoeslag en verdereen uitkering voor kinderen benedende 15 jaar, die per kind en per maandƒ 9.50 bedraagt.Dat is een heel bedrag.Zeker en vooral bij de in Limburgtraditionele grote gezinnen. Dat kindergeldvormt inderdaad een vrij belangrijkdeel van het loon. Deze uitkeringis voor alle groepen van arbeidersgelijk. Bovendien is er een tweededuurtetoeslag van ƒ2.— per man en•per vrouw per maand. Een gehuwd*?arbeider ontvangt dus nog ƒ 4.— extra,een ongehuwde ƒ2.—. Alles bij elkaarkomt de houwer op die wijze gemiddeldaan omstreeks ƒ 1.— per dag.Het loon is dus vrij hoog, maar is hetook voldoende, de aard van het wer'fen de grote gevarenkans in aanmerkingnemende?Dat is een heel merkwaardige toestandbij de mijnwerkers. In ons bedrijfbestond er reeds een AlgemeenMijnwerkersfonds, voordat de Invaliditeits-'enOuderdomswet en de Ziektewettot stand kwamen. Nu staat er indie wetten, dat de Minister dispensatiekon verlenen voor bedrijven,waarin reeds sociale fondsen van gelijkestrekking bestonden. En dezedispensatie is dan ook voor het mijnbedrijfverleend.Dat Mijnwerkersfonds heeft driekassen: een pensioenkas, die de invaliditeits-en ouderdomsverzorgingop zich heeft genomen, een ziektekas,die bij ziekte 70 % van het loon betaalt— wat .tussen twee haakjes naaronze mening 80 % zou moeten zijn —•en verder een ziekenfonds voor geneeskundigebehandeling en verpleging.De voorzieningen van die fondsenzijn goed en de mijnwerkerbetaalt vóór dit alles een zeker percentagevan zijn loon, terwijl de werkgeverdaar een gelijk bedrag bijbetaalt.Afzonderlijke aftrek voor deziekenfondsregeling, zoals die thanskrachtens de jongste bepalingen doorandere bedrijven wordt toegepast, kentde mijnwerker dus niet. Bijzonderemaatregelen zijn nu getroffen om deuitkering van ƒ 55.— bij bevalling ookvoor de mijnwerkers te bereiken.Hoe hoog is die korting voor de socialszorg?Dat is alles bij elkaar nog een heelbedrag. Wij rekenen, dat voor eenhouwer per maand ongeveer ƒ 23.— inhet fonds wordt gestort, waarvan dande helft door de directie.De heer CH. v. d. BILT, voorzitter vande Algemene Nederlandse Mijn-- werkersbond.8

Mijmoerkers verslijten snel, als ik hetwel heb, en zij worden dan ook zekervroeg gepensionneerd?Als je zestig jaar vroeg wilt noemenja. Zestig jaar is de gebruikelijke leeftijd,waarop de mijnwerkers met pensioengaan, in bijzondere gevallenkan het pensioen worden verkregenbij 55 jaar..

Ook wortelen behoren tot de geliefdegroenten, die kan men ookheel goed in eigen tuin kweken. Wortelen'moeten bij voorkeur niet opstalmest gekweekt worden en zekerniet op verse stalmest. Ze worden danallemaal wormstekig, daarom moetmen ze ook ieder jaar op een anderplekje kweken, daar de pop van dewortelvlieg in de grond overwintert.Wel moeten we natuurlijk de kunstmestniet vergeten, want zonder mestgroeien ze niet best. Ter bestrijdingvan de wortelvlieg, kan men na hetuitzaaien het bed met een laagje, fijngebluste kalk bestrooien. Wortelen kanmen zowel op een bed als op rijenzaaien, ook voor wortelen verdient hetaanbeveling dit maar op een bed tedoen. De zaden moeten eerst goed gewrevenworden, daar ze door deharige, tandvormige aanhangsels heelgemakkelijk aan elkaar blijven zitten.In zo'n geval komen ze veel te dichtop elkaar te staan. Het wortelenzaadontkiemt niet zo heel vlug, daarom ishet beter, dat met vochtig wit zand tevermengen, om het daarna eerst eendag of vier in een verwarmd vertrekte plaatsen,' het zand mag natuurlijkin die tijd niet droog worden. Daarnakan het met het zand gelijk uitgestrooidworden, we zien dan gelijkwaar de zaden neerkomen en zaaiendaardoor niet zo spoedig te dicht opelkaar. We moeten er vooral wel omdenken, dat we het voorgekiemdezaad niet in een droge grond uitstrooien,want dan zou de kiem weer*verdrogen.10Na het zaaien moeten we de zadeninharken en plakken we met de achterkantvan de schop de grond eenbeetje aan. Op droge gronden zal menvoor het opkomen misschien nog weleens een paar maal moeten gieten. Alvermengen we het zaad met wit zand,toch kan het nog heel gemakkelijk gebeuren,dat de plantjes nog veel tedicht op elkaar staan. Laat men ze nu^" zo staan, dan krijgt men geen mooie'worteltjes. Ze blijven dan erg klein,daarom zodra de ingesneden blaadjeste zien zijn, moeten ze uitgedund worden,zodat ze op een onderlinge afstandvan zo ongeveer vier centimeterkomen te staan. Na het uitdunnen hetbed even aangieten.Heel veel liefhebbers maken een grotefout. Ze kunnen niet afwachten dathet de juiste tijd is, om de worteltjeste oogsten. Zodra ze maar flink watloof zien, trekken ze er hier en daareens een worteltje uit, om te zien, hoehet er nu eigenlijk mee staat, dat moetge niet doen. Het kan geen kwaad eens- te kijken hoe het er mee staat, dochdan moet men een worteltje aan dekant uittrekken. Doen we het in hetmidden, dan heeft men kans op wormstekigheid.Wil men de gehele zomer over verseworteltjes beschikken, dan dient er ookmeermalen gezaaid te worden. Daarhet zaad nogal lang ligt, zonder voorkiemenzeker drie weken, zaait mentelkens zodra het gewas boven degrond komt, dan blijven we er steedsin. Er zijn verschillende soorten, voorde liefhebberstuin kan men het bestde Amsterdamse bak nemen, dat iseen heel goed soort, zowel voor vroegals voor laat. We kunnen nog heellaat, bijvoorbeeld in het laatst vanAugustus zaaien, deze wortelen zijndan voor de winter nog oogstbaar. Alhebben we.in October al vorst, danis dat nog niet erg We kunnen zedan gewoon in de grond laten zittenen ze met een laagje blad afdekken,we kunnen ei dar nog voor een,groot gedeelte van de winter van genieten.Winterwortelen • zaait men eindApril oij voorkeur op rijen, men heeftongeveer dezelfde hoeveelheid zaadnodig.-De- rijen komen op een onderlingeafstand van dertig centimeter;op de ril komen ze op acht a tien centimeter.Er zijn van deze Winterwortelenook verschillende soorten, dé'Berlicumer Winter is al een heel goedesoort. Zowel zomer- als wip*v>rw->rtelenmoeten niet te dicht op elkaar gezaaidworden, indien we voor tienvierkante meter, ongeveer vijftiengram zaad gebruiken, is dat al ruimvoldoende. Over het rooien van de•Winterwortelen zullen we het laternog wel eens hebben en dan speciaalover het bewaren in de winter, dat,dus vooral voor den amateurkwekervan belang is.Tuinbonen kunnen nu ook uitgezaaidworden. De zaden komen zo ongeveeracht centimeter diep in de grond, terwijlze op de rij op een onderlinge afstandvan vijftien centimeter komente staan. De rijen zelf komen wel eenmeter uit elkaar. We kunnen ook eendubbele rij zetten, vooral indien menze langs de akker zet, ze kunnen danDam-rubriekUitslagen Februari-weds+rijdIn de Februari-wedstrijd werden deuitslagen beïnvloed door een bij-op-,lossing in beide klassen. No. 5 vanklasse A bevatte, zoals gemeld, eentweede" oplossing. Nu deed zich hetfeit voor. dat de oplossers alleen deauteursoplossing vonden of alleen debij-oplossing, maar niet één slaagdeer in beide te vinden en zo^het maxi-'mum aantal punten te behalen. Allenhebben het dus in eigen hand gehad— zonder dat geloot had moetenworden -^ een prijs te winnen. Datniemand volkomen^ slaagde, bewijst,dat de taak zwaar was. Tussen de oplossersmet acht punten is dus geloot.In klasse A zijn de prijzen gewonnendoor:J. de Ruyter, Kazernestraat 44, Terneuzen;J. v. d Doe, Dónkerslootstraat l b,Rotterdam-Zuid ;F. A. Berkemeier, Duinoordstraat 24,Haarlem;D. S. Habing, Nieuwstraat A 151, Kantens(Gron.).In klasse B hebben twee inzenders,n.l. de heren P. M. Pot en D. v. Schaik,behalve de oplossingen ook een bijoplossinggevonden in no. 7. De zettenvan wit zijn hier 41—36, 38—32,33—29, 39x19. Deze inzenders kwamendus dadelijk voor een prijs in aanmerking;de beide anderen kwamen erna loting tussen oplossers met een gelijkaantal punten.De prijswinnaars zijn hier:P. M. Pot, Stadionweg 1851, Amsterdam;D. v. Schaik, Kalkstraat A 148, Dodewaard;i. Wijnbergen,Ooievaarstraat 15, Deventer;-J. Mast, no. 19, Beets.fFrJ.De prijswinnaars zullen een lijstjeontvangen, waaruit zij een boekwerkkunnen kiezen. De namen van de inzenders,die alle vraagstukken oplosten,doch het extra punt misten, wordenin de rubriek van de volgendeweek opgenomen.De problemen van deze weekDe problemen van deze week vormenhet slot van de April-wedstrijd.Oplossingen van de 10 vraagstukken(in klasse naar keuze van den inzender)kunnen tegelijk worden ingezonden.Klasse ANo. 9.D. Couturier, Parijs.ZwartWitgelijk voor windkering dienst doen.Zet men ze op rijen, die een meter uitelkaar komen te liggen, dan behoeftdie ruimte niet open te blijven liggen,daar tussen kunnen verschillendegroenten gezaaid worden, zoals spinazie,raapstelen, radijs, sla, enz. Wehebben heel wat soorten tuinbonen,de driemaal wit of de Magazan zijnbeide heel goed. Tegenwoordig heeftmen ook laaggroeiende rassen, die niethoger worden dan een vijf en dertigcentimeter, die kunnen dan natuur-/lijk weer veel dichter tbij elkaar gezetworden. Tuinbonen moeten niet meergelegd worden, als het eenmaal zomeris, dan zit het gewas zo onder dezwarte luizen, daar kan een tuinboonin het geheel niet tegen.Zwart: 13 sch. op 4, 6, 7, 8, 9, 10, 11,13, 15, 18, 22 en 23.Wit: 13 sch. op 21, 24, 26, 29, 31, 32,33, 34, 37, 38, 41, 42 en 44.No. 10.R. Ancion, Grivegnée.ZwartWitor-lK» ,-HZwart 11 sch. op 7, 8, 9, 10, 13, 17, 18,22, 31, 36 en 37.Wit: 12 sch. op 16, 24, 25, 28, 33, 34,39, 44, 47, 48'en 50.Klasse BNo. 9.C. Nierop, Amsterdam.ZwartWitZwart: 7 sch. op 7, 10, 18, 19, 22, 29en 34.Wit: 7 schr op,25, 27, 32, 35, 44, 45en 47.No. 10.C. Nierop, Amsterdam.ZwartWitZwart: 7 sch. op 8, 11, 16, 19, 29, 31en 33.Wit: 7 sch. op 21, 38, 41, 42, 47, 49en 50. .Voor alle vraagstukken geldt: „Witbegint en wint"Oplossingen voor deze wedstrijd wordeningewacht tot uiterlijk 9 Mei.Adresseren: Redactie Weekblad „Arbeid",Postbus 100, Amsterdam.Op adres duidelijk- Damruoriek vermelden.OCMMet kunst en vliegwerkiets gedaan krijgenTot de zegswijzen in onze taal, waarvandegenen, die er zich van bedienen,moeilijk de juiste betekenis enzeker niet de herkomst zouden kunnennoemen, behoort ongetwijfeldook de uitdrukking „met kunst envliegwerk". Als ge iemand hoort verzekeren,dat 't hem „met kunst envliegwerk" gelukt is, op tijd gereed tekomen, dan wil dit zeggen, dat hethem de grootste moeite heeft gekost,de gestelde taak op het bepaalde tijdstipaf te maken. In het algemeenwordt in gevallen,' waarin het twijfelachtig-was,of iemand wel zou slagen,maar waarin toch een gunstigresultaat bereikt werd, vaak de uit-ldrukking „met kunst en vliegwerk"gebruikt.Men wil er dan -mede te kennengeven, dat het juist op het nippertjegelukt is, het een of ander tot standte brengen. In zekeren zin zou duS„met kunst en vliegwerk" synoniemgenoemd kunnen worden met „doorhet oog van een naald". De toevoeging„vliegwerk" wekt bij de meesten, diede uitdrukking horen gebruiken. ' degedachte aan haastig werken, waarbijonwillekeurig het begrip „vliegen"in het geding komt. Toch had,aanvankelijkde uitdrukking een geheelandere betekenis. Zij is — en ooKhiervan zullen velen vreemd opzien— al eeuwen oud en dateert van eentijdperk, toen van de vliegkunst nogniet werd gedroomd; een tijd, waarinieder van „omgang met boze geesten' 1beticht zou zijn, indien hij had durvenvoorspellen, dat het den menSeenmaal mogelijk zou worden gemaakt,zich, evenals de vogels, doofhet luchtruim "oort te bewegen.' Om de herkomst van de uitdrukking„met kunst en vliegwerk" na te speuren,moeten • we ons n.l. verplaatsennaar de 17e eeuw en wel naar deschouwburgkringen. Daaraan zij danonmiddellijk toegevoegd, dat in ditverband nooit gesproken werd vankunst- en vliegwerk in >het enkelvoud,doch steeds in de meervoudsvorm.In de betekenis, welke veellater aan de uitdrukking gehechtwerd, hebben onze voorouders uit degouden eeuw haar nimmer gebezigd,want... zij doelde slechts op de : machinesof toestellen, welke achter detoneelschermen gebruikt werden, omde illusie bij de voorstellingen levendigerte doen zijn.In zijn belangwekkend „LetterkundigWoordenboek" (1941 verschenen büG. B. van Goor Sonen's UitgeversmaatschappijN.V.) zegt de Groningsetaaivorser K. ter Laan, dat in denieuwe schouwburg te Amsterdam in1664 voor het eerst de vliegwerkenwerden benut, „waarmede men mensenen wagens .n beweging kon brengen,heen en weer, op en neer; menkon nu paleizen en steden, hoven enbossen, bergen en duinen, hemel enhel, enz. laten zien." Tevoren warenin de schouwburg reeds de kunstwerkengebruikt. Maar de nieuwe kunstenvliegwerken waren nodig voo*toneelstukken als „De Toveres Circe"van Adrien Leeuw (1665), „De Liefdevan Diana" van David LingelbacB(1669), „Cléopatra" van Dieverinavan Kouwenhoven, te Utrecht (1669)„Hyppolytus" den Kroondrager", vanJacob Vinck (1671); „Ghulde Vlies",van dr. Lodewijk Meijer, naar Corneille,(1667); „Dido's Dood" van rat-Andries Pels, eveneens naar Corneille(1668), e.a. -Vóór 1664 werden ook reeds toestel'len ten behoeve van de toneelkunstgebruikt; „engelen daalden neer ofeen wolk; de toneelvloer kon zicflopenen, om duivels en geesten ^laten opkomen." Dat waren de kunst'werken. Maar de kunst- en vliegwef'ken werden eerst aangeschaft voO*de vertoning van de bovengenoemd 6toneelstukken.Uit deze toelichting blijkt dus weidatde betekenis van de uitdrukkin»„met kunst en vliegwerk" in deder tijden een belangrijkeheeft ondergaan.

MEDISCHE VRAGENVragen vooi deze rubriek ncnr.e mentot den medischen medewerker vanliet weekblad ..Arbeid" Postbus 100.G. H. te J. Wanneer net lichaamsgewichtvan uw vrouw binnen korte tijd tot Deneden53 kg; is gedaald, kan zij voorextra toewijzing "in aanmerking' komen.Mej. H. L. te U. Na aftrek van 2 kg. voorkleding en schoenen bedraagt uw gewichtsverminderingnet 20%. 'U kur/tdus nog met voor extra toewijzing inaanmerking Komen.P S. te Z. De jeuk behoeft in het geheelniét in verband te staan met de toestandvan uw schoondochter. Tot mijn spijt kanik over de oorzaak ervan zonder onderzoekniet oordelen.Mep. A. A. J. H te U. Uw gewichtsverminderingbedraagt 15 %. U kunt dusniet voor extra toewijzing in aanmerkingkomen.H. R. v. W. te A. Uw ouders en u kunnenmet gewichtsvermind'er-ingen van: resp.11.8 en 7 % niet voor extra toewijzingin aanmerking komen.J L. te N. Uw gewichtsvermindering bedraagt10%; u kunt dus niet voor extiatoewijzing in aanmerking komen. Kuntu mij nog de lengte van uw moeder op-• geven?Mej. W. te S. Uw lichaamsgewicht . i»thans met ruim 22 % ten opzichte vanhet normaje verminderd. Uw huisdokterkan dus extra toewijzing voor u aanvragen.P. J. B. te D. De gewichtsverminderingvan uw vrouw bedraagt thans 15.7 %.E. B. te W. Uw dochtertje zou in Juliongeveer 17 kg. moeten wegen. Misschienneemt haar eetlust toe. wanneer u haarregelmatig bij het middageten behalvegekookte groente, ook wat rauwe groentelaat. gebruiken. Verzuimt u vooral nietom. als in uw woonplaats sinaasappelenworden gedistribueerd, haar hiervan telaten profiteren.D. F. L. v. L. te A. In uw geval zou ikmijn ontbijtboterham thans voorzienmet rijkelijk ramenas (waarin vooralkalk en vitamine C) en straks met radijs.Tussen de maaltijden in nam ik. indienenigezins mogelijk, ' nog een glaskarnemelk .of een glas yoghurt (dus 2 *daags). Denkt' u er verder om, bij hetmiddageten steeds een gedeelte van degroente rauw te gebruiken en de aardappelenin de regel, teneinde het erinaanwezige vitamine C te behouden, nietals stamppot of als puree, maar héél tegebruiken. Verder is het van veel belanghet rantsoen nu en dan aan te vullenmet vis.Bij het ontzouten van de vatgroente gaaninderdaad de nieeste vitamines ervan verloren.In verse toestand is de vitaminewaardevan groente het grootst. Ook hetgebruik van één sigaar per dag, moet inuw geval sterk worden afgeraden. Wanneeru verder nog steeds met open ramenslaapt, doet u wat u kunt om uw voorsprongop de ziekte, die thans blijkbaargeheel door u overwonnen is, te behouden.Uw dochtertje is wat langer dan normaal,maar zij heeft het gewicht, dat bijhaar leeftijd en lengte behoort.In „Davitamon D" vindt u slechts éénvitamine uit de levertraan. Beter is alhet „Davitamon AD", dateer twee bevat.Verbetert u het rantsoen voor uw dochtertjeop dezelfde wijze, als ik dit hierbovenvoor u aangegeven heb.G A. G. te A. Met een gewichtsverminderingvan 24 % kan uw vrouw voor extratoewijzing in aanmerking komen. Uw gewichtzou hiervoor tot beneden 60 kg.moeten zijn gedaald Bij vele mensen isde maag nu eenmaal een gevoelig orgaan,waarvan men dan bij zenuwachtigheidhinder pleegt te ondervindenJ H. te 's-Gr. Uw schoonvader kan meteen gewichtsvermindering van ruim 22 %voor extra 'toewijzing in aanmerkingkofnen. Uzelf met een gewichtsverminderingvan 18 % niet. Het zweertje aan déneus duidt niet op vitaminegebrek.B. J A A. Tot mijn spijt kan ik zonderonderzoek over uw toestand niet oordelen.Ik kan mij begrijpen, dat het u moeilijkvalt. zich bij de beslissing van de Rijksverzekeringbankneer te leggen. Het is anatuurlijk bekend, dat iemand volgens'd-e Wet eerst invalide is. wanneer hij ten.gevolge van ziekte of gebreken buitenstaat is om met arbeid, die voor zijnkrachten en bekwaamheid is berekend endie met he£ oog op eijn opleiding en vroegerberoep hem in billijkheid kan wordenopgedragen ter plaatse waar h.ij arbeidverricht of het laatst verricht heeft ofop een naburig soortgelijke plaats e e-nderde' te. verdienen van hetgeenlichamelijk of geestelijk gezonde personen,van dezelfde soort en van soortgelijke opleiding,op zodanige plaats me.t arbeid gewoonlijkverdienen. Hier wordt dus eenheel andere maatstaf aangelegd dan bijeen keuring voor de werkverschaffing.G. J. F. te A. „Rheuma" omvat: Ie. acuutgewrichtsrheumatisme. Dit is een echteinfectieziekte, die niet erfelijk is en dievaak begint met een niet-etterige ontstekingvan de amandelen. Het zijn vooraljonge mensen, die hiervoor vatbaar zijn;na het veertigste jaar treedt de ziekteslechts zelden op. In de meeste gevallengenezen de gewrichten volkomen; 2e.rheumatoïde (Gerhardt) is een acute ontstekingvan vooral de kleine gewrichten,die in de regel chronisch pleegt te wordenen door een andere ziekte wordt veroorzaakt(b.v. • roodvonk, roos. dysenterie.pyaemie e.d.).-Deze ziekten vindt men inde regel bij mensen boven de 30 jaar;3e. gewrichtsaandoeningen, die door eenstoornis in de interne secretie ontstaan;4e. gewrichtsaandoeningen, die als shjtageziektenzijn te beschouwen; 5e. spierrheumatieken zenuwrheumatiek, die wat deoorzaak betreft, bij rheumatoïde behoren.Misschien kunt u, opdat ik uw vragenverder kan beantwoorden, uw aandoeningnader omschrijven.E. v. d. K. te 's-Gr. Wanneer uw lichaamsgewichtbinnen korte tijd tot beneden60 kg. is gedaald, kunt u voor extra toewijzingin aanmerking komen.Mevr. J. J H. te D. Zolang uw bloedarmoedeniet verbetert, blijft u vanzelfsprekendslap. Vraagt u hiervoor uw huisdoktereens om een verwijsbriefje vooreen specialist.F. J. J. S. te A. Uw sqhoondochter kanvoor extra toewijzing in aanmerkingkomeh. Haar gewichtsvermindering bedraagtbijna 25 %.H, M. te H: t e A. 80 kg. is het gewicht,dat bij uw leeftijd en lengte behoort.• H. H. te 's-Gr. De gewichtsverminderingvan uw vrouw bedraagt even 20',',.. dievan uzelf omstreeks 15 %. U kunt dus noggeen van beiden voor extra toewijzing inaanmerking komen.W K. de R. te H. Het wratje, dat ;r ze noe 6 pet. zwaarderwoog>was het helemaal prachtig.D M. te H. Uw gewichtsvermindering bedraagt26 pet ten opzichte van het nor-'male. U kunt dus voor extra- toewijzingin aanmerking komen.Fr. K. te A. Het gewicnt, dat bij uwleeftijd en lengte behoort,- is 75,5 kg. Uzoudt dus minder dan 60 kg moeten wegen,om voor extra toewijzing in aanmerkingte komen. Uw gewichtsverminderingbedraagt thans 15 pet.Mevr. B.—R te G. Tot mijn spijt kan ikzonder onderzoek over uw aandoeningniet oordelen.A. O. te A. Uw beider gewicht is thanslï pet minder dan bij de leeftijd enlengte behoortMevr A. E.—S te A. Uw gewichtsv^rminderingbedraagt thans 17 pet.; opgrond hiervan zal uw huisdokter dusgeen extra toewijzing voor u kunnen»aanvragen.Mevr O. te A. Ook geen enkele van de„paardenmiddelen" is in staat om madenvolkomen te verdrijven en sommigeervan zijn - niet onschadelijk (OleumChenepodiii. andere pakken bij tóepas- •sing het gestel in belangrijke mate aan(oxylax) Nu moet u toedenken, dat overhet algemeen het rfü en dan voorkomenvan enkele maden in de ontlasting eenvolkomen onschuldig verschijnsel is,waartegen niets behoeft te worden gedaan.Alleen wanneer ze in zeer grootaantal voorkomen, is een kuur ertegennoodzakelijk en dan kent ieder arts eenaantal Qnschuldige middelen, waarmedede ongewenste gasten worden gedecimeerd.Het geheel wegblijven kan danverder alleen worden bereikt, wanneermet zorg voor nieuwe besmetting wordtgewaakt. Maden leggen n.l. hun eierenbuiten het lichaam qp cte huid, ter plaatsse waar het jeukt. Bij het krabben komende met het blote oog niet zichtbareeitjes aan de vingers en vooralonder de nagels. De weg naar de mondwordt dan gemakkelijk gevonden. Voorzorgsmaatregelenzijn dus regelmatigwassen van de omgeving van de • anus,nagels kort houden, ook de boterham meteen vork eten en voor elke maaltijd dehanden wassen.M A. W. te A. Uw vrouw weegt, thans13 pet minder dan bij haar leeftijd enlengte behoort,,Mej. A. J M. te R. Uw zuster weegt thansbijna 24 pet minder dan bij haar leeftijden lengte behoort. Zij moet onverwijldwerk x maken van extra toewijzing, in verbandmet wat u omtrent haar hebt geschreven.Dij voorkeui in ovurleg met hetConsultatie Bureau. Behalve extra voedingkan haar dan ook levertraan wordentoegewezen.Mej. J. C. te B. Het feit dat het driejarigekind Engelse ziekt» 1 heeft gekregen,is ee;i bewijs, dat het aan' 'toezichtop en zorg voor den kleine heeft ontbroken.Engelse ziekte .immers kan met behulpvan de vitamine D-tabletten, die doorde Regering ter beschikkir.y worden gesteld,tezamen met hét gebruik van eenvoeding, waarin een voldoende hoeveelheidkalk en phosphorus (dus voldoendemelk. karnemelk en. groente) aanwezigis. 'met zekerheid worden voorkomen.In uw geval wendde ik mi.i in de eersteplaats tot den huisarts van het gezin.Deze kan ook nel best 0 beoordelen, of- voor het volledig herstel van 'net kindinderdaad opname noodzakelijk is.Ik zal voor u nag&an of ook langs andereweg nog hulp kan worden geboden.J v. d. H. te 's-Gr. De rugpijn van uwschoonmoeder moet een andere oorzaakvinden Haar gewichtsvermmdering tenopzichte van "het normale bedraagtslechts 13 pet.M O te R. Uw gewientsvermmderingbedraagt 14 pet. ter opzicnte van bet gewicht,dat bij uw leeftija pn lengte be- -hooit; u Kunt dus niot "on '>m-a teewijzingin aanmerking Komen.11

VOOR DE VROUWSmadelijkekalfslapjesis er enige reden • jorom zoals het Voorlichtingsbureauvan de Voedingsraad dit onlangsdeed -- eens een artikeltje tewijden aan de bereiding van kalfsvlees.De vleesdistributie ' namelijk isop het ogenblik zo, dat in verschillendedelen van ons land de bonnenin hoofdzaak worden ingeruild tegenhet vlees van jonge kalveren.De huisvrouw "staat uit de aard derzaak tegenover deze vleessoort andersdan tegenover het door haar veelmeer gebruikte rundvlees; kalfsvleeskwam, door zijn prijs, in gewone tijdeneigenlijk niet in aanmerking voorde voeding van het arbeidersgezin,tenzij het een enkele keer als extraatje"werd gebruikt in de vormb. v. van kalfslapjes.E» nu wil ons het berichtje van hetVoorlichtingsbureau vertellen, datjuist kalfslapjes niet meer kunnenworden klaargemaakt ...... omdat wegeen paneermeel en geen eiwit hebbenvoor de bereiding!U en ik weten wel. dat die hulpmiddelenheus niet nodig zijn voor hetbereiden van smakelijke kalfslappen;waarschijnlijk gebruikte u ze nooit,ook al waren ze verkrijgbaar?We voelen dus ook niet ' voor hetVerstoppen van ons „Zondagse" portietjevlees in een stoof pot, zoals onsin het genoemde berichtje wordt aangeraden:die éne dag in de' weekzien we graag ons vlees als een gerechtop zichzelf, waarbij we afzonderlijkgekookte groente en aardappelengeven.En dat kan uitstekend!Op verschillende manieren zelfs, enzó, dat het enigszins flauwe van jongkalfsvlees geheel wordt verholpen.Laten we eerst de lapjes eens bespreken.Ze zijn wat flauwer dan rundvleesen dus zullen we beginnen meter na het wassen, behalve het gebruikelijkezout, ook. wat peper enmisschien wat nootmuskaat in tewrij ven .Verder is het oeüend, dat jong Kalfsvleeswat meer vocht bevat dan vleesvan andere dieren. Stellen we delapjes dus bloot aan een zeer grotehitte, zoals die voor braden en voor•bakken wordt toegepast, dan zal hetvlees veel vocht verliezen en de lapjeszullen er verschrompeld gaan uitzien.Dat mag niet!Daarom leggen we ze wél in de panmet het dampend hete vet of de lichtbruingebraden boter, maar we sluitendadelijk de pan.Wat gebeurt er dan?De vochtige lapjes koelen het hete vetwat af; we zien het vlees niet bruinworden, maar lange tijd grijs blijven,hetgeen met andere woorden wil zeggen,dat het stooft in plaats van bakt.Na verloop -van enige tijd, als hetvocht in de pan wat verdampt is, zullende lapjes aan de onderkant lichtbruinworden; we keren ze dan omen laten ze ook aan de andere kant •dezelfde kleur aannemen, zodat zerondom smakelijk lichtbruin zijn zondereen bepaald korstje te hebben gekregen.Zo'n korstje willen we juistvermijden, want het zou de lapjeshard en droog maken :n plaats van zejuist mals en sappig te houden.Merken we dus gedurende de bereiding— die ongeveer een uur zalduren — dat het vet of de boteronder in de pan te bruin gaan worden,dan gieten we er telkens eenscheut j e water bij, een maatregel, dieons meteen zal helpen aan een mooiejus. Op het laatst, als de lapjes hunlichtbruine kleur voldoende hebbenaangenomen, kunnen we zelfs die jusnog met wat meer water verdunnenom er het vlees nog even in te latennastoven.Onthoud goed de twee hoofdzaken:Ie. deksel steeds op de panen2e. telkens een scheutje water toevoegen.Ik kan u verzekeren,-dat dan — ookzonder ei of paneermeel — onze lapjeshet Zondagsmaal eer zullen aandoen!0En nu nog een tweede bereidingswijzevoor jong kalfsvlees, die u wel zalbevallen.In plaats van de lapjes in hun geheelte laten, snijden we ze in niet tekleine blokjes (zo ongeveer als poulet).We bestrooien die met wat peper,nootmuskaat en zout en we doen zebij het hete vet of de bruine boterin de pan. Op een flink vuur roerenwe het vlees een minuut of vijf rond,tot het lichtbruin wordt, gieten erdan wat water bij (op 300 g vleesongeveer 3 niet te grote- theekopjes)en laten in de goed gesloten pan opeen zacht vuur het vlees langzaamgaar worden (ongeveer l uur). Hetvocht — de bouillon — die dan nogop het vlees is overgebleven, bindenwe met ongeveer l af gestreken eetlepelmaïzena, zodat ten slotte de garestukjes vlees in een smakelijk sausjekunnen worden opgedaan. Verbeteringin smaak (en ook in voedingswaarde)bereiken we door het gerechtop het laatst te vermengen met watfijngesneden peterselie.We geven er aardanpelenpurée bij en.de een of andere groente.Roken of snoepenDe klant weer koningtindelijk is het er toch van gekomen:rookgerei én snoepjeskomen op de bon.Wel nimmer zal een overheids- •maatregel door zovele geruchten rijnvoorafgegaan als hdPbesluit, de rookartikelenonder de distributiebepalingente doen vallen en we kunnen wélzeggen, dat in alle gezinnen dezemaatregelen druk zijn besproken. Metgemengde gevoelens is het instellenvan rokers- en snoepjeskaarten doorde bevolking ontvangen. De huisvrouwkan er blij om zijn, dat er nu«snoepkaarten worden ingesteld. Zijbehoeft in de nabije toekomst nietmeer voor een onsje snoep of vooreen zuurstok in de rij te staan en zijzal óók niet meer van de goedgunstigheidvan den winkelier afhankelijkhoeven te zijn.Wij hebben er reeds eerder op gewezen,dat hóe goed-bedoeld een zg.winkeliersdistributie ook is, zij bijnaaltijd aanleiding gaf tot onbillijkheden,waarvan de huismoeders metgrote gezinnen steeds de dupewerden._In de practijk was het zó, dat dewinkelier,*die de hoeveelheid, welkehij had aangekregen zo eerlijk moge-^Roelof Git r oen JUWEUERAMSTERDAMKalverstraart l, Telefoon 37638DEN HAAGHoogstraat 23. Telefoon 111757N. V.Opgericht 1850Eigen AtelierJAN SPIERDUKGROTE MARKT 20 (hoek Luth. Burgwal)TELEFOON 116520DEN HAAG)) SALON-, HUIS- EN SLAAPKAMERSUit voorraad direct leverbaai - Reiskosten worden vergoedlijk ondar zijn klanten wilde verdelen,toch nimmer behoorlijk rekeningkon houden met de grootte vanhet gezin. Zo gebeurde het, dat devrouw, die géén kinderen had, eenons van het een of andere snoepgoedkreeg, maar dat de moeder van zesof zeven kinderen — en die zijn er inons land óók — haar wachten in derij óók met één ons snoep zag „beloond".Was het wonder, dat dievrouwen er niet aan dachten zich bijde rij wachtenden aan te sluiten?„Wat heb ik aan één ons?" aldusredeneerden zij terecht. „Als ik zethuis elk één snoepje geef, ben ik erdoorheen."Bovendien ontbreekthet juist die vrouwenaan de tijd, diehet wachten in eenrij nu eenmaalvraagt.Toegegeven zij. datde winkelier moeilijkeen andere regelingkon maken. Hij konde een niet een halfpond • - de andereen half onsje toewijzen,doch dankzij het ingrijpen vande overheid mogenwij thans verwachten,dat de verdeling 1van wat er is aansnoepgoed, nu billijkerdan voorheen zalgeschieden. Aan willekeurvan winkeliers,die sommigenwél wat extra's toestopten,verkoop van -onder .-studto)

OUD^CLASGORDIJNENDe vriendelijke zon en het mildereweer moedigen de huisvrouw geduchtaan haar huis d e grote opknapbeurtvan het jaar te geven. Inenkele kamers moeten de gordijnenvernieuwd, maar dat gaat nog maarzo niet.Bezie ze echter eens goed en probeerof ze niet nog één keer mee kunnen.Wie weet of er dan al niet een beteretijd is aangebroken.Neem de gordijnen een voor een afen voorzie ze van een wasecht merk,zodat elk gordijntje weer op dezelfdeplaats komt te hangen. Gelijke ramenin één vertrek kunnen tóch nogwel een enkele centimeter in maatverschillen. Vouw elk gordijntje invieren en klop het zo luchtig uit.Naai scheuren en scheurtjes met eendraad borduurkatoen dicht. Laatgaatjes rusten tot de gordijnenschoon zijn.Vouw de gordijnen zó op, dat de. pakjes ongeveer 30 bij 30 cm. grootzijn. Leg deze pakjes in een teil enovergiet ze met koud of lauw watertot ze onder staan. Laat de gordijnenzo l uur weken. Maak terwijl in deketel een sop klaar van 30 gr. hardehüishoudzeep per emmer, of vanLavol of Echfalon (de gebruiksaanwijzinggeeft de hoeveelheid aan).Beschikt u over een ketelzak? Datis een zak van stevig- dril met ronde• bodem, iets hoger dan de ketel enmet twee flinke lussen, die om dehandvaten geslagen worden. Zodoendekan een wat oude ketel geenroestvlekken in het wasgoed veroorzaken.Bij gebrek aan zulk een zakkunt u zich met een oud sloop behelpen.Hierin legt u de pakjes geweektegordijnen, waarvan het eerste weekwaterafgegoten en nog eens ververstis.Het sop in de ketel wordt met degordijnen koud opgezet en tegen dekook aangebracht (vooral niet latenkoken!)Dan laat men de gordijnen 10 minutentrekken.Sop afgieten en zo nodig vervangendoor schoon sop, weer tegen de kookaan brengen en 10 minuten latentrekken.Sop afgieten, zak met gordijnen voorzichtiguit de ketel nemen. De ketelflink omspoelen, de gordijnen uit dezak nemen en de zak terdege uitspoelen.De omgespoelde gordijnen inde zak doen, deze in de 'ketel plaatsenen zoveel lauw of warm watertoevoegen tot de was „onder" staat.Dit aan de kook brengen en „even"door laten koken. Dit water afgietenen schoon warm water opgieten. Zorgdaarbij, dat het wasgoed niet„schrikt", d.wjz. van goed heet opeens steenkoud wordt en omgekeerd,hetgeen de helderheid, van het goedzou schaden.Als het water helder blijft, wordenide gordijnen uit zak en ketel genomenom gesteven te worden. We rekenen10 gr per glasgordijntje = eenafgestreken eetlepel in een hoeveelheidwater, waarin 2 pakjes gelegdkunnen worden. Hebt -u veel gordijnen,houd dan wat onverdunde stijfselachter en giet na het stijven vanelke 2 gordijnen wat bij. Knijp depakjes over de bodem van de teildoor de stijfselpap en neem ze ermet twee handen uit. Bleek deze oudewitte glasgordijnen niet meer. Zijnze niet helder genoeg, geef ze daneen kleurtje door het water, waarmeede stijfsel gekookt wordt te kleurenmet koudwaterverf (als zakjeblauwsel te behandelen) Reckitt'sgordijnenkleurstof of door een paarstukjes crème-stijfsel aan de gewonestijfsel toe te voegen.Druk elk gordijntje nog even in eendoek uit en hang ze „nat" op. Wachtin een keuken, waar nog gekooktmoet worden, tot de avond. Spangordijntjesworden zó opgehangen, dat-de ruimte gelijkmatig over de roedjesverdeeld is.~Voor gordijnen, die van onderen „los"hangen, moeten we roeden, latjes ofrpttans gebruiken, die enige centimetersbreder zijn dan de gordijnstof.Deze worden bij de opgehangengordijnen door de onderzoom geschoven,waarbij men de gordijnenzo breed laat ..vallen als men datwenst.De volgende dag nemen we de drogegordijnen een voor een af. Ruimte,zomen en zelfkanten worden door hetijzer luchtig neer te zetten bilgestreken.Gebruik een niet te warm ijzer.De gordijnen behoeven niet ingevocht.Meteen verstellen we deze gordijnenop de volgende wijze: Knip uit..eenoude lap tule of vitrage rechthoekigelapjes, die zó groot zijn, dat ze hetkapotte deel „ruim" bedekken.Vermeng een eetlepel stijfsel en eentheelepeltje borax met een theekopjeai of niet gekleurd water. Voeg eenscheutje paraffine toe: geschraptkaarsvet kan eveneens dienen. Knijphet lapje door deze oplossing, sla hetuit en leg het op het kapotte gedeelte--Neem een even warm ijzer enstrijk het lapje op het gordijn vast.Het verdient aanbeveling dit plakkeneven op een ander stukje vitrage teproberen om de warmte van het ijzerte kunnen taxeren.Deze manier van verstellen valt weinigop. Bij wassen laten de opgeplaktestukken natuurlijk los, maarvoor het ogenblik zijn we gered.Zou het niet verstandig zijn in dezetijd, nu zeep en wasmiddelen schaarszijn en nieuwe, gordijnen moeilijkverkrijgbaar zijn, onze raambedekkingenvan een warmer kleurtje tevoorzien, in navolging van Indië ensommige zuidelijk gelegen landen?Daar wordt rood, oranje, terra', bruinveel toegepast.Crème-ivoor en écru-gordijnen wordenhier al dikwijls genomen. Weetu dat rose en licht terra-cotta zulkalleraardigst licht in een vertrekverspreiden. Als de raamlijsten aande buitenkant van het huis nietspierwit, maaT gekleurd zijn, doengordijnen in harmoniërende kleurenmet die verf liet heel mooi.Nadruk verboden. J. COLLENTEUR.CORRESPONDENTIEMevr H J. H.—F. te R Uw vragen vindtu beantwoord in het schoonmaak-artikelin „Ai beid" van 26 Maart oo 13. Heeft udit nummer nog?Mevr. A. F V.—K. te D Toevallig zagenwïj dezer dagen bij één Kennia. hoe menvloei bedekking voor watei en moddervan natte rijwielen Kan behoeden Dezekennis vervaardigde twee houtei, gootjes,waar de wielen van de fiets royaal inkunnen staan. Het gootje van het voorwielis ongeveer een meter — dat vanhet achterwiel plm 120 c.m lang. Ei isdus ook rekening gehouden met het vande §patborden en kettingkast druipendewater. Door twee kleine, inplaats van ^éngrote lekbak te gebruiken is het mogelijkhet voorwiel een van het achterwiel afwijkendestand te geven. Natuurlijk moetende naden van de gootjes waterdichtworden gemaakt.Mevr. A. J.' W—S. te R. Wann-eer uwburen er werk van maken, kunt u inder- •daad worden verplicht uw stofzuiger storingsvrijte laten maken. Het beste doetu eens naar een electricien te gaan Erzijn — tenzij het artikel nu niet meerverkrijgbaar ïs — speciale condensatorsvoor in de handel.Mevr Th. W. F.—D. te A Zondei te timmerenis het o.ï. heel _goed mogelijk vanuw legkast een, hangkast te maken. Dabovenste plank moet dan blijven zitten.Door in het midden van deze plank linksen rechts een schroefoogje te draaien,kunt u ei dan gemakkelijk een roe aanbevestigen. Op deze. wijat kunt u veelmeer goed In de kast opbergen dan dat umet haken aan de wanden der kast zoukunnen doen.Mevr. M. G. te B. Gezien de grote behoefteaan eenvoudige kledingstukken bepalenwij ons liever tdt da, soori patronen.Slechts weinigen zullen, zoals u. nogover lappen stof beschikK«n om «r eenwintermantel of mantelcostuurn van tevervaardigen!W// maken: Een blouse en een rp/c of een japonr\ at blouse en rok nog steeds* ' een gewilde dracht zijn, bewijsthet aantal aanvragen vanlezeressen om nog eens een -patroonvoor een blouse en een rok teplaatsen.Wij geven hier een patroon, -datniet alleen als blouse en rok eenaardig geheel vormt, maar dattevens voor een japon kan wordengebruikt.De pas van de blouse heeft aanhet voorpand een ronding. Hetrugpand heeft een rechte pas.Wordt de blouse of japon vaneffen stof of zijde gemaakt, dankan er langs ~de pas aan het voorpandeen smalle kraleng ar neringof een geborduurd randje wordenaangebracht.De knoopjes waarmede de blousewordt gesloten, kunnen van eenafstekende kleur worden genomen.Heel. fijn staat het, wanneer deknoopjes met een lapje van dezelfdestof als de japon wordenovertrokken.De Korte mouw heeft aan de onderkanteen platte, ingestikte plooi.De rok heeft aan .de voor- enachterkant een ingezet stuk.Het uitgewerkte patroon is berekendop maat 44.De verschillende delen stellen hetvolgende voor:Fig. 1: stuk v. h. voorpand blouse;fig. 2: voorpand blouse; fig. 3:rugstuk blouse; fig. 4: rugpandblouse: fig. 5: mouw; fig. 6: middenstukvoorpand rok; fig 7: zijstukvoorpand rok; fig. 8: middenachterstukroTc; fig. 9: zijstukachterpand rok.Patronen kunnen worden aangevraagdbij de redactie van Arbeid,Postbus 100, Amsterdam (C.). Deblouse tegen f 0.40 en dé roktegen f 0.35 aan postzegels Beidepatronen samen slechts f 0.60.De postzegels kunnen op de adreszijdevan een briefkaart wordengeplakt. Tevens vermelden: patroon58.13

Babbeltjevan Oom NiekM'n best'e neven en nichten.Er wordt tie laatste weken zoveel overroken en over niet-roken gepraat, datik er ook wel eens een keertje overbabbelen wil. Als mijn neven — enook sommige van mijn nichten verstandigzijn. dan beginnen zenooit met roken Oom Niek weet nogbest, dat hij voor de eerste keer rookte.Hij vond dat helemaal niet lekker,maar het vreemde van die rokerij is,dat je het later wel lekker gaat vinden— dat je, als je eenmaal aan dieeigenlijk toch heel dwaze gewoontegewend bent, je verbeeldt, er nietmeer buiten te kunnen. Dat wetenjullie zo niet, maar je kan gerust vanje oom Niek aannemen, dat ook grotemensen zich wel eens wat verbeelden!Jullie vaders en grote broers zijn natuurlijkanders, maar ik ken wel. piensen — grote, sterke mannen, diezitten te klagen en te kliemen, omdatze niks en niemendal te roken heb-VOOR DE JEUGDben die „snakken" naar een sigaartje,naar een cigaret. naar eenpijp of naar een prüimpje tabak endie zó uit hun humeur zijn, omdat zeniets te roken of te kauwen hebben,dat het maar-beter is, die mensen uitde weg te blijven.Nu zou het kunnen gebeuren, dat jezulke ontevreden rokers tegen kwamen dan moet je* hun eens uit naamvan Oom Niek vertellen, dat het allemaalmaar aanstellerij is — dat zebest buiten roken of buiten pruimeniuinnen. als ze maar een kloek besluitnemen en de gewoonte in één keerafzweren. En als ze je niet willen geloven,dan moet je ze maar eens devolgende geschiedenis laten lezen, die„ — daar is het trouwens een geschiedenisvoor — waar is gebeurd.Het is een geschiedenis, die mij zélfis overkomen en die ik dus niet van„horen-zeggen" heb. Hè, hè, als julliehet nu niet -geloven, dan geloofje oom Niek nooit meer.' En dat zouhet ergste zijn, wat me kon overko'r. men.Laat ik nu eerst vertellen, dat OomNiek in de tijd, dat deze geschiedenisspeelt, een hartstochtelijk roker, een•kettingroker was. Zo noemen weiemand, die de ene cigaret aan deandere aansteekt. Ik verbeeldde mij— net als heel veel mannen tegenwoordigook nog doen — dat ik nietbuiten een cigaret kon — dat ik nietkon denken — dat ik niet kon schrijven,als ik geen cigaret in mijn hoofdhad. Ik was in die dagen verbondenaan een krant, die op geregelde tijdeneen zogenaamde redactieraadhield. In zo'n vergadering werden dande belangen van de krant besprokenén menigmaal werd er een zwareboom opgezet. Maar die middag hadik m'n cigaretten vergeten — er wasgeen gelegeriheid meer om nieuwevoorraad te halen en met een lusteloosgezicht luisterde ik naar de besprekingen.Nu had ik" wel kunnen.zeggen: heeft een van de heren wat teroken voor me, maar dat wou ik niet.Toen merkte de hoofdredacteur, datik de besprekingen niet zo actiefvolgde als anders en dadelijk zag hijook, dat ik niet _zat te roken. Hijstak zelf een sigaartje op en bood mijz'n welgevulde koker aan. Een bredegrijns kwam er op m'n gezicht en tevreden,ftchterovergeleund in m'nstoel keek ik de mooie rookwolkjesna, die langzaam naar boven kringelden.Zó: ik was weer een andermens...j... ik kon weer denken — ik-had weer wat te roken.„Een dwaze gewoonte, dat roken",zei de uitgever, die er zich zelf nimmeraan bezondigde. Hij zag, nietwelk een verrukt gezicht-ik het sigaartjerookte en vervolgde* ,.er zijnmensen; die er niet buiten kunnen.Ik heb eens iemand in dienst gehad,die te veel rookte. De man mocht het14eigenlijk helemaal niet doen. omdathet hoogst schadelijk was voor zij,n'gezondheid, maar ofschoon de dokterhet hem uitdrukkelijk verbood, ginghij er tóch mee door. Toen besloot ik,dien man te helpen. Hoor eens even,zei ik. Ik weet, dat roken jouw gezondheidschade doet. Het roken moetje laten en als je het laat, dangeef ik je een rijksdaalder in de week.. Dadelijk nam de man de weddenschapaan. Maar na een paar dagenkwam hij bij me om te vertellen, dathij die rijksdaalder niet wilde hebben.,,ïk Jcan het niet uithouden, meneer- ik ga weer roken", zei hij. Zie, zozijn de mannen...'... verslaafd aanpijp, sigaar of cigaret", 'aldus beslootde uitgever.„Niet allemaal", beweerde ik. ,,Umoest mij zo'n aanbieding van eenrijksdaalder eens doen", liet ik er .overmoedig op volgen. Het antwoord,dat ik hierop kreeg, had ik niet verwacht:„Goed meneer — ik bied udat óók aan", zei m'n uitgever. „Voor.elke week, dat u niet rookt, geef ik ueen .rijksdaalder méér Neemt ude weddenschap aan, maar gaat ubinnen een half jaar toch weer roken,dan geeft u me alle rijksdaalders, dieik u heb gegeven, weer terug.''Ik moet eerlijk zeggen, dat ik evenschrok. Daar zat ik met de gebakkenperen! M'n aarzeling duurde evenwelmaar een heel kort ogenblik. D» anderenmerkten het niet eens. Wantdadelijk legde ik m'n pas aangestokenlekkere sigaartje f>p de asbak enantwoordde: „Top, die weddenschapis aangenomen"Ik kan er — met trots — op latenvolgen, dat ik de weddenschap hebgewonnen óók. Een half jaar langheb ik geen sigaar of cigaret aangeraakt,hoewel er in die dagen volopsigaren en cigaretten te krijgen waren.Ja, te krijgen OOK want toen ikniet meer rookte, merkte ik, hoe velemalen het voorkwam, dat mij eensigaar of cigaret werd aangeboden,ofschoon het ook wel kan zijn, datniij het rookgerei werd gepresenteerdomdat de vriendelijke vrienden mijin de verleiding wilden brengen, ófomdat ze dachten,: hij bedankt tóch!Veel moeite heb ik anders met dathalf^jaar-niet-roken" niet gehad. Alleende eerste dagen leek het vreselijken tante Cor beweerde, dat ik „niet tegenieten" was vanwege het slechtehumeur. Daar heb ik toen ook nogeens extra-op gelet.Zó weet ik, dat het heus niet zo ergis, als we niet meer kunnen roken,ofschoon ik er wel aan moet toevoegen,dat ik na het halve jaarmijn -schade lelijk heb ingehaald,tot grote schrik van de vele vrienden,die toen hoogstverwonderd en somseen beetje verschrikt vroegen: neemaar rook je weer?!Na dit rokersverhaal wordt het tijd,dat ik met de oplossing van de raadselseen begin maak. Ik kreeg ditmaalwei een groot aantal oplossingenvan de eerste twee opgaven,maar de goede waren te tellendoordat jullie er geen aandacht aanhadden geschonken, dat er nog ie.tsbijzonders uit moest komen. Wathebben jullie met die eerste tweeraadsels zitten te schutteren! Degenen,die hadden ingezonden stuurdenme haast allemaal een foute oplossingen het stapeltje, waaruit Ronnieen Reg de prijzen of de troostprijzenkonden halen, was voor dieeerste twee raadsels bedroevend klein.We moeten maar zo denken, dat degenen,die wél goed hadden gelezen,een dot van een kans opéén c/erhoofdprijzenmaakten,.Hier komen de gelukkigen:1. Wim Jacob, j., 14 j., Schoonveldsingel 19,Vught.2. Gerard Mulder, j., 8 j., Bosch en Lom--nierweg 303 III, Amsterdam W.3. Cornelia Angenita van den Berg, m.,12 j.. Stationsplein 19, Den Bosch.En hier volgen de oplossingen Let naeens op, wat er precies uitkwam. Heel watinzendertjes zullen moeten zeggen: daarhad ik heel andere woorden voor.tkhonrsdhB0Oyeceenaswvh.CRaadsel l\e99tiaiereabenPm0-rrÜlcKboo* *ypeb0esee9nel_pSchuin naar beneden staat nu te lezen:Ronnle.Raadsel //r.kbhbCeoa«ae0cfnn1rb.fd'n.tiee9r_[isen.B,eeof roani'eof jantjeSchuin naar beneden staat dus te lezen:Tante Cor.DE AVONTUREN VANDe gevraagde geroepen waren:KETELMAKER, V TIMMERMAN' LOOD-GIETER. INGENIEUR, KUNSTSCHIL-DER en POSTBODE.Voor ik nu nieuwe raadsels opgeef, wil ikeerst een waarschuwing plaatsen.Het is mij gebleken, dat sommige neyenen nichten menen, dat ze mij wel eenraadsel kunnen sturen, dat ze uit het eenof andere boekje overkalkten. Ik had erverleden keer een, die mij doodbedaardschreef, dat hij een hele avond had zittente prakkizeren om voor jullie een raadselte maken. Toen ik dat raadsel nakeek,merkte ik, dat die knaap het had overgeschreven.Geloof maar, dat ik "toenkwaad was. Jongens of meisjes, "die oppapier zó lelijk liegen, mogen geen aanspraakmaken op de eer neef of nicht vanOom Niek te zijn. Zulke neven of nichten.wil ik niet hebben. Onthoud dat vooraltijd!Hier komt het nieuwe raadsel. Het is:s*\ -^,XXv s^S SX'^ \\ r f' \\ f'vS NEen (j-puzz/e'KAREITJE KRAANWég-gewipt fen grappige film • Beeld van. Jan Lut2Ga je mee op de wip, Kareltje?Regie en tekst N. J. P. SnuthHou je goed vast.*GGGGGGGWeg jij! Ha-ha twee vliegen in één klap.O, wat gemeen! De loip op m'n teen. Dansende af!TT

Lees nu eens wat een slim neefje van Oom Niek uit Groningen schreef:JVu zal ik u het kunstje leren, hoe ik mijn brieven naar Amsterdamkrijg zonder postzegel. Het is heel eenvoudig, maar je moet hetweten! Ziet u, „Arbeid" is gevestigd te Amsterdam aan het Hekelveld15 en „De Arbeiderspers" ook. Als je nu een raadsel naar ,f>eArbeiderspers" wilt hebben, kun je de brief bij de filialen in de busdoen. Nu, dat doe ik altijd met mijn brief voor Oom Niek, ook endan komt hij vanzelf terecht. Misscnien mag dat wel bij alle filialenvan „De Arbeiderspers" en als dat bekend wordt gemaakt, zullen, erzeker nog veel meer oplossingen komen, want iedere week een postzegelvan 7i cent is nog al duur."Tot zover de brief van ons Groningse neefje. Hij heeft gelijk, — overalwaar een filiaal van „De Arbeiderspers" is gevestigd, kunnen brievenvoor „Arbeid" zonder frankering in de bus geworpen worden. Het zalons een genoegen zijn, als juist de kinderen voor wie een wekelijksepostzegel te duur is, daardoor hun plaatsje kunnen innemen in de grotefamilie, die Oom Niek reeds om zich heen heeft verzameld. Het Groningseneefje, dat zijn kameraadjes uit het hele land met zijn handig advieseen dienst bewijst, — hij heet Ubo van der Spoel — mag daarvoor eenboek uitzoeken uit onze prijzenkast.Huub Brouwer, Marksingel 72 te Breda,die zich ook al als dichter leerde kennen,maakte deze G-puzzle voor ons.De figuur moet zó worden ingevuld, datop de eerste regel komt een woord vóór:bron van herkomst; 2. verloren gaan;3. tweede Zondag in Mei; 4. verlies; 5. hegvan bepaalde bomen; 6. voetenplaag;7. hangt bij kachel of haard.Van 1—7: iemand met duizenden eerlijkeneven en nichten.Ken jeaardrijkskunde?Ons tweede raadsel houdt verband met„Het Woordje terug". Gevraagd wordt, deplaatsnamen uit de Correspondentierubriekover te schrijven en daarachterde provincie zetten, waarin deze plaatsenzijn gelegen.Voorbeeld: Als Kobus de Wit te Amsterdamantwoord heeft gekregen, geef je op:Amsterdam, Noord-Holland. Sla geenplaats over en houd de juiste volgorde.Inzendingen zo spoedig mogelijk, in elkgeval vóór 7 Mei 1942 aan Oom Niek,Postbus 100, Amsterdam-C.Door m'n brommerige bui, die ik zoevenhad, zou ik warempel de troost- en ereprijzenvergeten. Jullie mogen daar evenwelniet onder lijden en daarom volgen hierde gelukkigen, die grotendeels door Reguit de stapel zijn gehaald: Greet Vellinga,m., 12 j.. Nieuwe Plein 22. Arnhem; MarthaBosma, m., 12 j., Oudehaske B 232;Hugo Koopmans. j., 12 j., Torenstraat 21,Leeuwarden; Jannie van der Graaf, m.,13 j., Carnisselaan 108e, Rotterdam-Z.;Wiebe de Vries, j., 15 j.. Binnenweg 51,Nijeholtpade, bij Wolvega (Fr.); MarietjeBezemer, m,, 14 j., Doorwerthstraat 44,Den Haag.Mijn woordje terugbegin ik ditmaal met twee Rieken.Daar is dan eerst Truusje Kroonen, Zuiderziekenhuis,zaal 10, Rotterdam-Z.Truusje is nu al 2h jaar ziek en ze schrijftme, dat dit heus geen pretje is. Ik wilhet graag geloven! Oom Niek heeft natwee en een halve dag zijn bekomst alvan het ziek-zijn, al wordt hij ook nog zoverwend. Dat* wordt Truusje ook en ikvond het prettig te lezen, dat Truusje demoed niet opgeeft. M'n tweede patiëntvan deze week is Klaas Feitsma Julianakinderziekenhuis.Dr. Van Welylaan 2,Den Haag. Van beide zieken geef ik het 'volledige adres, opdat jullie aan éénvan hen óf aan beiden eens een prentbriefkaartkunt sturen. Een zieke neef .ofnicht vindt het fijn, als anderen aan hendenken. Doen we allemaal mee?Minke Bijsterveld, Winsum: De postzegelsheb ik al naar een heef gezonden, diedaar om vroeg. Ik kon er dus tóch welwat mee doen.. Alleen: het is me te lastig,bonnen, postzegels e.d. geregeld naaranderen te zenden. Daar heb ik heus geentijd voor. Het beste met je zus.Wipie Epema, Leeuwarden: Ik dacht wel,dat het in orde zou komen. Ans ken ikbest. Coen wordt vermeld.Bram Bosch te Delft denkt, net als veleandere neven en nichten: van vragenword je wijs. Gelijk heb je: u vraagt enwij antwoorden. Hier komen ze: eenwoord terug krijg je. als er wat terug tezeggen is. Als er ruimte is duurt het nógtwee weken voor ( het antwoord in de krantkomt. Het duurt óók wel eens langer. Iklees zélf alle brieven en briefjes. Tevreden,Bram?Hanny van Haarlem. Nijmegen: Ja, jeweet nu de datum en toch ik ben erhaast zeker van, dat je het vergeet, alben je zelf ook een dag eerder jarig.Nellie Karels, Waterlandskerkje: bedanktvoor de mooie foto. Je had een pracht vaneen rapport! Als ik zeg: ^llemaal achtenen zelfs één 9 + , dan worden al m'n nevenen nichten, jaloers.Paulina Kerkhove te Rotterdam is methaar vraag over de hazelaartjes, die haarvader rookt, bij mij aan het verkeerdeadres. Lieve kind, je weet nog niet halfwat de mannen tegenwoordig roken. AlsOom Niek tegenwoordig een cigaret opsteekt,gedraaid van z ij n surrogaat-tabak,dan denken ze op het balcon van de tram,dat er een dennebosbrand midden in destad is uitgebroken. Da's óók een rarelucht! Bladeren, die gedroogd moetenworden, kunnen het best in de nazomerworden geplukt.Sibbeltje Reidinga te Terhorne heeft tweezusters. Sibbeltje schrijft me, dat ze graageen broertje zou willen hebben, maar datze dat toch nooit krijgt. Niet zo somber,Sibbeltje. Toen de oudste dochter vanOom Niek al 16 was, kreeg ze óók nog eenbroertje.P. de Haan, Schiedam. Wij deden vroegereerst een bruine boon in een sponsendoosen als-ie dan wat uitgelopen was, ging-iede grond in. Dat lege visglas zou ik weer_gevuld willen hebben. Maar dan beter oppassen,dat de vissen niet doodgaan. Ikken een jongen, die al acht jaar dezelfdegoudvis heeft. Als ik er bij vertel, dat diegoudvis tranen met tuiten huilt, als z'ribaasje niet in de kamer is en dat diezelfde goudvis vrolijk kwispelstaart als dejongen thuiskomt, geloof je me dan?Ida Blom te ? Het gedichtje „Naar tanteLeen" heb je vast en zeker niet zelfgemaakt. Een meisje van 10 jaar kan zónog niet dichten." Schrijf me maar eens.uit welk boekje je het overschreef.Freddie van Buren, Amsterdam. Je schrijftme toch zeker, als jullie in de finalekomen? Een zoon van Oom Niek voetbalde' ook mee in het Paastoernooi. Die speeltin de afdeling A. Doe Mary de groeten.Fenna Ausma, Utrecht. Ik kreeg tranenin mijn ogen. toen ik „De oude Matroos",dat mooie gedicht, las. Maar ik geloof,dat het goudvis-tranen waren.Henny Khan. Den Haag: Heb je hetstukje „Brieven zonder postzegelkosten"gelezen? Dan weet je nu, hoe het moet:breng je'brief naar Prinsegracht 51.Kees van Kervirtck, Wemeldinge: Heb jede postzegels ontvangen?Met de beste wensen voor allemaal eindigejullieOom Niek.Corresponderen en ruilenCorresponderen witten: Hannyvan Haarlem, m., 13 j., FransHalsstraat 81, Nijmegen; Berthavan der Zanden, m., 14 j.. Vlimmenhoe)'straat37 . D, Tilburg;Jeanne Veldman, m.. 14 i.. Zeesserweg6, Ommen; H arm GonenWubs, j., 14 i., Kerkstraat B 63,Zuidbroek; Coenraad de Jong, j.,13 j., Bleeklaan 5, Leeuwarden;L. M. Kievit, j., 14 )., Gen. SnijdersstraatA 368' Nieuwe Tonge,Flakkée, (wil óók postzegels ruilen;Lenny Roskam, m. 15 j., Postjesweg45 II, Amsterdam W.;Joost Heystek, Middenweg 39, moetzijn verzoek herhalen, omdat hijgeen volledig adres opgaf. Er zijnbehalve te Amsterdam, ook inandere plaatsen Middenwegen.Solidedat is de raad die Uw jongen vergezeltals hij naar school gaat, omdatU weet dat de toekomst hoogeeischen zal stellen aan vlijt enplichtsbetrachting. • Bespreek eensmet onzen agent op welke maniereneen verzekering bij „De Centrale"• de maatschappij voor werkendNederland, U helpen kan de geldelijkezorgen te vereenvoudigen diekomen, als Uw jongen graag doorzou willen leeren. Stel het nietlanger uit. - Vandaag inplaats vanmorgen, spaart U geld en zorgen.OP TIJD VOORKOMT SPIJTENTPALECoulantVERZEKERT WERKEND NEDERLANDDE CENTRALE ARBEIDERS-LEVENSVERZEKERING RIJNSTRAAT 28 DEN HAAGBOEKHANDEL G. J. GRAAÜW, Keizersgracht 168, AMSTERDAM-C.Telefoon 44505 — Postgiroreljening 48605 — Geni. G\TO G 2021A. M. DE JONC'SNIEUWSTE CREATIETHANS COMPLEETONZE MEESTERVERTELLER OP ZIJN ALLERBESTDeze prachtige trilogie bestaat uit c/e volgende delen:I. DE VREEMDE BROEDERS f 3.95II. POESKE. .....:...... f 4.70III. DE HEKS VAN DE RIETHOEK / 4.90Met deze nieuwe trilogie bereikt A. M. de Jong een nieuw hoogtepuntin zijn schrijversloopbaan. A. M. de Jong is geen schrijver van zoeteromannetjes, maar van naar het leven geschreven werken. Met „DeHeks van de Riethoek" is het laatste deel van een tragisch, felbewogenboek afgesloten: een sterk besluit van een sterk begonnentrilogie.Elk deel is afzonderlijk verkrijgbaar. Losse delen betaalbaar metf 1.— p. maand. De complete trilogie betaalbaar met ƒ 1.50 p. niaand• BESTELBILJET.Ondergetekende wenst franco te ontvangen vanBoekhandel G. J. GRAAUW, Keizersgracht 168. Amsterdam-C.Telefoon 44505 — Pcstgiro 48605 — Gem. Giro G 2021:l ex.: DE VREEMDE BKOEDKKS f ».»5l ex.: POKSKK ƒ4.70l ex.: I>F, UliKS VAN Ufc KIETIIÜEK ... ƒ4.90keurig gebondenen wenst het bedrag te betalen in maandelijk^ termijnen van ƒ ....(S.v.p doorhalen wat niet wordt gewenst).Naam:Volledig a15

'ëmOchtendbijeenkomstmet massazangWegens de enorme belangstelling voorde ochtendvoors-telling van 12 April j.l..wordt op Zondag 'Ui April a.s. in het('it.v Theater te AMSTKKHA.M een tweedeen tevens laatsteOchtendbijeenkomstgehouden, waar vertoond zal wordende- City-PUlm met Herbert Ernest Grohet! Paul KempToegang alle leeftijden, terwijl Oors t rj 11 op het City-orgel de massa-zangideii.Aanvang 10.15 uur v.m. Kaarten a 35cent per persoon, alsmede een beperktaantal werklozenkaarten van 10 cent7i.in verkrijgbaar bij Prins Hendrikkade49. V. & A. Leidseplein. de aangeslotenvakgroepen en voor zover voorradig's morgens aan de zaalHet nut van de beoefening van massazangwordt ook door de NederlandseOmroep ingezien, hetgeen blijkt, doordatdeze massazang van 10.45—11 uurv.m. rechtstreeks door hem zal wordenuitgezonden.•"DOpera „Faust"te AmsterdamOp Dinsdag 12 Meia.>. vindt in deStadsschouwburg te AMSTERDAM om18.15 uur een uitvoering plaats vanGounod's Faust. met medewerking vanhet Utrechts Stedelijk OrkestKaarten a 80 cent voor georganiseerden:ƒ 1.25 voor ongeorganiseerden en ƒ 0.25voor werklozen, zijn vanaf'4 Mei a.s.verkrijgbaar bij Prins Hendrikkade 49.V. & A. Leidseplein. de aangesftten vakgroepenen de overige bekende adressen.Verplichte plaatsbespreking (gratis)vanaf 1O Mei a.s. van. 1O—3 uur bij dekassa van de Stadsschouwburg..'•dKinder-Operette-VoorstellingOp Zaterdag Z~) April n.s. vindt inRellevue(ingang Leidsekade) te Amsterdamvan 2—4 uur een. voorstelling voor dekinderen van NVV-leclen plaats met hetkindertoneelspel met zangDe ontvoerde Prinsvan H. P. van Gellecom door het AmsterdamsJeugdtoneel.De toegangsprijs bedraagt voor kinderenvan 8 t/m 13 jaar 10 cent en voorpersonen boven 13 jaar 25 cent.Voorverkoop: Prins Heiidrikkade 49: " V.& A.. Leidseplein en de aangeslotenvakgroepen.Volkszang-beoefeningPersonen, die leiding kunnen en willengeven bij de volkszang op bonte avonden.bedrijfsbijeenkomsten, vergaderingenenz. en zij. die zich onder dezeleiding willen scharen voor de beoefeningvan volkszang, verwijzen wij naarhet artikel „Het gaat om ons Nederlandselied" in Het weekblad „Arbeid"van 17 April- j.l. • • • .Nadere inlichtingen bij de afdelingVolksontwikkeling van de .Werkgemeenschap„Vreugde en Arbeid", Amstel224— '~