Palliatieve zorg in het nieuws 2005 - Agora landelijk ...

Palliatieve zorg inhet nieuws2005Dit jaaroverzicht is uaangeboden door deZorgMediatheek, postbus316, 2740 AHWaddinxveenwww.zorgmediatheek.nlDeze uitgave geeft een beeld van de palliatieve, terminale, zorg, zoalsdeze (samengevat) in nieuws- en persberichten aan de orde isgekomen in het jaar 2005. Het is een uitgave van de ZorgMediatheekten behoeve van het Agora Documentatiecentrum(www.palliatief.nl/documentatiecentrum).De ZorgMediatheek realiseert voor Agora, landelijk ondersteuningspuntvoor palliatieve, terminale, zorg een documentatiecentrumAgora. Een centrum waar een uitgebreide en groeiende collectievan relevante boeken, rapporten, nota's en andere documentenbeschikbaar wordt gesteld. De Agora collectie bestaat uit zowelNederlands- als Engelstalige literatuur.Iedereen kan terecht bij het Agora Documetnatiecentrum. Deeenvoudigste methode is via de website van Agora,www.palliatief.nl/documentatiecentrum. In de website kan ook decatalogus van het Documentatiecentrum worden geraadpleegd,kunnen titels worden geselecteerd en kan iedereen, na opgave vande gewenste gegevens, verzoeken tot lenen van documentenindienen.Het Agora documentatiecentrum kan ook tijdens kantoorurenworden gebeld via 030-6575898 voor zoekvragen, of viadocumentatiecentrum@palliatief.nl.Het nieuwsoverzicht biedt het recentste nieuws het eerst.December 2005OM: laten inslapen patiënt nietmeer vervolgenArtsen die stervende patiënten in slaap brengen en zichdaarbij houden aan de nieuwe richtlijn van deartsenorganisatie KNMG zullen door het OpenbaarMinisterie voortaan met rust worden gelaten. Dat zegtvoorzitter Harm Brouwer van het college van procureursgeneraal.Van alle sterfgevallen in Nederland wordt 4 tot 10procent voorafgegaan door palliatieve sedatie, zo toondeonderzoek in 2003 aan. Daarbij wordt een patiënt die nogzeer kort te leven heeft in diepe slaap gebracht zodat die hetstervensproces en het daarmee gepaard gaande lijden nietmeer bewust meemaakt. De KNMG kwam begin dezemaand met een richtlijn over palliatieve sedatie waarin ondermeer is vastgelegd dat de behandeling louter moet zijngericht op het verlichten van pijn, benauwdheid en angst.Het versnellen van de dood mag geen doel zijn.bron: De Volkskrant 30-12-2005 [krantenknipsel, id-nr 62596]een verpleeghuis waar momenteel 126 cliënten wonen. Het isgericht op de verzorging van lichamelijk beperkte en psychogeriatrischebewoners. Van de 75 nieuwe plaatsen zijn er 4bestemd voor hospicezorg.bron: Reformatorisch Dagblad 20-12-2005 [krantenknipsel, id-nr 62447]Ziekenhuis Zwitserland wilsuïcide toestaanEen Zwitsers ziekenhuis wil terminaal zieke patiënten degelegenheid geven om zelfmoord te plegen. Het universitairziekenhuis in Lausanne moest in het verleden patiënten diewilden sterven naar huis sturen. Het hospitaal wil nuverenigingen die mensen adviseren en begeleiden bijzelfdoding, toegang verlenen tot het ziekenhuis. Hulp bijzelfdoding is legaal in Zwitserland. Actieve euthanasie is echterbij wet verboden.bron: Reformatorisch Dagblad 19-12-2005 [krantenknipsel, id-nr 62422]Palliatieve zorg blijft groeienHet aantal palliatieve terminale zorg (PTZ)-voorzieningen inNederland (hospices, bijna-thuis-huizen en palliatieve units inverpleeg- verzorgingshuizen) groeit nog steeds. Ook makensteeds meer patiënten er gebruik van. Er waren in 2004 190PTZ-voorzieningen, in 2005 waren dat er 250 met minstens 800bedden. Daarnaast zijn er nog zeker zo’n 50 PTZ-voorzieningenin oprichting. Er is nu ook een landelijk dekkend aanbod vanconsultatievoorzieningen waar zorgverleners een beroep opkunnen doen. Dat blijkt uit het tweede van een reeks jaarlijksemonitoronderzoeken van onderzoeksinstituut NIVEL. Download:http://www.nivel.nl/systeem/scripts/downloadtracker.asp?download=http://www.nivel.nl/pdf/Monitor-Palliatieve-Zorg-2005.pdfbron: NIVEL 19-12-2005 [bericht, id-nr 62396]Terminale patiënt krijgt meernachtzorgDoor de toenemende vraag naar nachtzorg voor terminalepatiënten gaat Thuiszorg Noord-Limburg het team metgespecialiseerde verpleegkundigen uitbreiden. Waar deverzorging en verpleging van deze patiënten overdag vaakwordt gedaan door familie, vrienden en bekenden, kunnen detaken 's nachts worden overgenomen door de Thuiszorg, meentzegsman T. Houben.bron: De Limburger 12-12-2005 [krantenknipsel, id-nr 62231]Eerste paal voor BarneveldsverpleeghuisHet protestants-christelijke verpleeghuis Norschoten in Barneveldgaat zijn capaciteit aanzienlijk vergroten. Dinsdagmiddagzou de eerste paal worden geslagen. Norschoten isWFG verstrekt peperduur medicijnbij borstkankerBorstkankerpatiënten die het medicijn herceptin nodig hebben,krijgen dit in het Westfries Gasthuis toegediend. Van depatiënten moet 7 à 8 procent na de operatie een kuur vanherceptin krijgen. Dit kost 35.000 euro per patiënt en komtpagina 1

Palliatieve zorg inhet nieuws2005Dit jaaroverzicht is uaangeboden door deZorgMediatheek, postbus316, 2740 AHWaddinxveenwww.zorgmediatheek.nlvolledig voor rekening van het ziekenhuis. Ziektenkostenverzekeraarsvergoeden het recept alleen als het wordtverstrekt aan patiënten met uitgezaaide borstkanker. Hetmedicijn is voor deze vrouwen levensverlengend, maar hetzal ze niet genezen. Voor de groep patiënten waar nucommotie om is, kan herceptin het verschil betekenentussen genezen of - uiteindelijk, sterven aan borstkanker.Juist voor deze groep patiënten is herceptin nietgeregistreerd als geneesmiddel en wordt het dus nietvergoed. In het WFG hebben de oncologen kortgeledenbesloten om alle patiënten die baat hebben bij herceptin ditmedicijn te geven. Het gaat om vrouwen met een agressieftype borstkanker (HER2-positief).bron: Noordhollands Dagblad 12-12-2005 [krantenknipsel, id-nr62230]Samenwerking Agora - VIKCBeleidsmaatregelen van het ministerie van VWS hebbenonder meer geleid tot het instellen van regionaleondersteuningspunten palliatieve zorg bij de IntegraleKankercentra (IKC’s) en tot het instellen van het landelijkondersteuningspunt palliatieve zorg Agora. Hoewel hetvertrekpunt van de IKC’s bij de regionale activiteiten ligt endat van Agora bij de landelijke, blijkt dat er in de praktijkdiverse raakvlakken zijn, soms zelfs een overlap. Agora ende VIKC hebben daarom besloten te gaan samenwerken omzo te komen tot een gebundelde ondersteuning van depalliatieve zorg. De afspraken daarover zijn vastgelegd ineen samenwerkingsovereenkomst die op donderdagmiddag8 december a.s. tijdens eenbijeenkomst voor netwerkenpalliatieve zorg in Centrum Oudlaen in Utrecht wordtondertekend. De afspraken worden jaarlijks vastgelegd ineen gezamenlijk werkplan. Het eerste terrein waar Agora ende VIKC elkaar gevonden hebben, is de samenwerking rondwebsites voor netwerken palliatieve zorg. Door eengezamenlijke projectgroep is een opzet ontwikkeld voor eenlandelijke website, een zogenaamd netwerkenportaal,waaraan de sites van alle aangesloten netwerken wordengekoppeld. Voor de netwerksites zelf wordt een vernieuwdbasisontwerp gemaakt, dat op eenvoudige wijze door denetwerken kan worden gevuld. Belangrijk onderdeel vandeze opzet is een database van palliatieve zorgvoorzieningen.Verder zal samen gewerkt worden aan extraaandacht voor patiëntengroepen die tot nu toe onderbelichtzijn gebleven in de palliatieve zorg, de zogenaamdedoelgroepverbreding. Website: www.palliatief.nl Website:www.ikcnet.nlbron: Agora 8-12-2005 [persbericht, id-nr 62146]Nieuwe KNMG Richtlijn: Palliatievesedatie is normaalmedisch handelenPalliatieve sedatie is normaal medisch handelen en leidt bijjuiste toepassing niet tot versnelling van het overlijden.Palliatieve sedatie is een tijd lang dan ook onterecht in dehoek van het levensbeëindigend handelen geplaatst. Dat zijn debelangrijkste conclusies van een KNMG-commissie die eenrichtlijn over palliatieve sedatie heeft opgesteld. Hetfederatiebestuur van de KNMG heeft het rapport van decommissie als KNMG richtlijn aanvaard. Veel discussie gaatover de criteria en de in acht te nemen voorwaarden, maar ookover de relatie tussen palliatieve sedatie en euthanasie.Daarnaast bestond de denkwijze dat terminale sedatie onder hetregiem van de euthanasiewet moest worden gebracht. Derichtlijn beschrijft uitvoerig alle inhoudelijke aspecten voorverantwoord medisch handelen. Palliatieve sedatie wordtomschreven als ‘het opzettelijk verlagen van het bewustzijn vaneen patiënt in de laatste levensfase’. Doel is het lijden van depatiënt te verlichten. Het verlagen van het bewustzijn is eenmiddel om dat te bereiken. Het is van groot belang datpalliatieve sedatie op de juiste indicatie, proportioneel enadequaat wordt toegepast. Download de richtlijnhttp://knmg.artsennet.nl/uli/?uli=AMGATE_6059_100_TICH_L1315961893&PHPSESSID=2da1aa3cd9bc7674046e8a2265b35175bron: KNMG 7-12-2005 [bericht, id-nr 62110]Arts mag patiënt niet metmorfine laten inslapenArtsen mogen geen morfine meer toedienen om een stervendepatiënt te laten inslapen. Artsenorganisatie KNMG wil daarmeevoorkomen dat palliatieve sedatie een 'sluiproute' vooreuthanasie kan zijn. Palliatieve sedatie is het opzettelijkverlagen van het bewustzijn van een patiënt in de laatstelevensfase. Het betreft patiënten die ondraaglijk lijden en noghooguit één of twee weken hebben te leven. Het laten inslapenvan een patiënt mag geen doel zijn, stelt de KNMG. Dat is hetnu vaak wel. Bijna de helft van de medisch specialisten eneenvijfde van de huisartsen en verpleeghuisartsen zegt weleens na overleg morfine te gebruiken in de hoop dat eenterminale patiënt buiten kennis raakt en snel overlijdt.bron: NRC Handelsblad 7-12-2005 [krantenknipsel, id-nr 62103]Hospice Breda straalt serenerust uitNuttige, leuke of interessante informatie vind je vaak dicht bijhuis. BN/DeStem belicht wekelijks een Bredase site. Dezeweek:http://www.hospicebreda.nl. De bezoeker wordt filisofischwelkom geheten: ‘De mens leeft zijn eigen leven en sterft zijneigen dood.’ Het hospice Breda is een woonhuis waar in eenhuiselijke sfeer opvang wordt geboden aan iemand die in zijnlaatste levensfase zit en die om de een om andere reden nietthuis opgevangen kan worden. Er wordt, afhankelijk van debehoefte, verzorging, verpleegkundige en medische zorggeboden alsook psychosociale en levensbeschouwelijke hulp.Het hospice is in zijn informatrievoorziening duidelijk. Zo krijgtde bezoeker uitleg over zaken als de opnameprocedure, definanciën, het personeel, de initiatiefnemers en de donateurs.Verder biedt de site een contactformulier, een routebeschrijvingen links die met sterven te maken hebben.pagina 2

Palliatieve zorg inhet nieuws2005Dit jaaroverzicht is uaangeboden door deZorgMediatheek, postbus316, 2740 AHWaddinxveenwww.zorgmediatheek.nlbron: BN/De Stem 6-12-2005 [krantenknipsel, id-nr 62036]Studiemiddag SAMEN ZORGENin ziekenhuis LievensbergDe studiemiddag vindt plaats in ziekenhuis Lievensberg opdonderdag 8 december en wordt georganiseerd door hetregionale netwerk Palliatieve zorg voor zorgverleners uit deregio. Palliatieve zorg wordt in de meeste gevallen gebodendoor verschillende hulpverleners (professioneel envrijwilligers). Daarom is gekozen voor het thema “samenzorgen”. Dit onderwerp vindt zijn weerslag in 4 workshops.De bijeenkomst start om 16.30 uur en duurt tot circa 21.00uur. Het Netwerk Palliatieve Zorg regio Roosendaal, Bergenop Zoom, Tholen heeft tot doel om door samenwerking tekomen tot het optimaliseren van de toegankelijkheid enkwaliteit van de palliatieve zorgverlening.bron: Ziekenhuis Lievensberg 6-12-2005 [persbericht, id-nr 62058]SCP: Bijna 7% van de mantelzorgersis overbelastNederland telde in 2001 3,7 miljoen mantelzorgers. Bijnaeen kwart van de mantelzorgers ervaart de zorgverleningniet als belastend. Bijna 7% van de mantelzorgers voelt zichdoor hun hulpverplichtingen over belast..De meeste kans opoverbelasting bestaat bij verzorgers van huisgenoten,mensen die meer dan drie maanden gedurende meer danacht uur per week hulp bieden en informele zorgverlenersvan een terminale patiënt. Bij de professionele ondersteuningvan mantelzorgers zou meer rekening moetenworden gehouden met de risicogroepen onder de mantelzorgers.Dit zijn enkele conclusies uit de SCP-publicatie Demantelval. Over de dreigende overbelasting van de mantelzorgerdie op donderdag 1 december jl. is verschenen. In hetrapport gaan drs. Joost Timmermans, dr.ir. Alice de Boer en dr.Jurjen Iedema nader in op het gevaar dat mantelzorgers lopenom langzaam maar zeker overbelast te raken door de door henverleende zorg voor familie en vrienden. Het verlenen vaninformele zorg is meer belastend naarmate de zorg langer duurten intensiever van aard is. Ernstig belast zijn vaak ookverzorgers van terminale patiënten en verzorgers van mensendie verschillende soorten hulp nodig hebben (huishoudelijkehulp, persoonlijke verzorging en begeleiding). Mensen die eenhulpbehoevende huisgenoot helpen vormen een risicogroep enin mindere mate ook mannen die er helemaal alleen voor staanin de hulp voor hun chronisch zieke partner. Download depublicatie:http://www.scp.nl/publicaties/boeken/9037702457/mantelval.pdfbron: SCP Sociaal Cultureel Planbureau 1-12-2005 [persbericht, id-nr61922]Slaappil maakt euthanasieoverbodigEuthanasie zal in Nederland steeds minder wordentoegepast. Er komt een nieuwe richtlijn die artsen adviseertpijn en benauwdheid in de laatste levensfase te verlichtenmet een speciaal slaapmiddel. Op 7 december presenteertde artsenorganisatie KNMG deze richtlijn aan staatssecretarisRoss van Volksgezondheid. Euthanasie blijfttoegestaan, maar artsen zullen er de voorkeur aan gevenpatiënten die ondraaglijk lijden in hun laatste levensfase(meestal een week) in een diepe slaap te brengen, hetzogenoemde palliatief sederen. De KNMG beveelt hiervoorhet medicijn Dormicum aan. Het sterven wordt door palliatiefsederen niet versneld. Daarom hoeft de handelinghoogstwaarschijnlijk niet te worden gemeld bij eentoetsingscommissie. Wanneer iemand euthanasie wil om watartsen noemen ‘existentiële redenen’ (zoals angst voorontluistering), is palliatieve sedatie geen optie. Formeel blijfthet mogelijk om dergelijke redenen euthanasie te krijgen,maar in de praktijk blijkt dat artsen huiverig zijn.bron: De Volkskrant 3-12-2005 [krantenknipsel, id-nr 61993]November 2005Palliatieve zorg leidt totintrekking euthanasieverzoekBij een kwart van de patiënten met een verzoek om euthanasieof hulp bij zelfdoding bestaan nog mogelijkheden om palliatievezorg te verlenen. Niet zelden trekken patiënten dan hun verzoekin. Dat stelt Martine Jansen-van der Weide in haar proefschrift,waarop ze vandaag promoveert aan de Vrije Universiteit.Intrekking van het euthanasieverzoek gebeurde in 46 procentvan de gevallen dat palliatieve zorg nog mogelijk was. Het feitdat palliatieve zorg het meest voorkomt bij verzoeken die tenslotte zijn afgewezen en het minst bij verzoeken die toteuthanasie hebben geleid, suggereert volgens haar dathuisartsen de beschikbaarheid van palliatieve zorg meenemenin hun besluitvorming, als ze euthanasie of hulp bij zelfdodingoverwegen. Los van de beschikbaarheid of effectiviteit vanpalliatieve zorg, blijft er een groep patiënten die er zeker van wilzijn dat ze kan rekenen op euthanasie of hulp bij zelfdoding,stelt Jansen-van der Weide:bron: Medisch Contact 30-11-2005 [bericht, id-nr 61914]Richtlijn voor terminale sedatieis klaarArtsen hoeven vanaf volgende week niet meer bang te zijn datze vervolgd worden als ze stervenden morfine toedienen omhun klachten te verzachten. Op 7 december presenteertartsenorganisatie KNMG de nieuwe richtlijn voor palliatievesedatie. Voorzitter P. Holland van de KNMG hoopt dat derichtlijn een einde maakt aan de onderzekerheid die is ontstaandoor de rechtszaken die de Nijmeegse arts P. Vencken aan zijnpagina 3

Palliatieve zorg inhet nieuws2005Dit jaaroverzicht is uaangeboden door deZorgMediatheek, postbus316, 2740 AHWaddinxveenwww.zorgmediatheek.nlbroek kreeg. Vencken diende in 2003 een stervende patiëntvan het Amphia Ziekenhuis in Oosterhout een combinatievan morfine en andere medicijnen toe. Afgelopen zomerwerd hij door het gerechtshof in Den Bosch vrijgesprokenvan moord. Palliatieve sedatie is het verminderen van hetbewustzijn van patiënten in de laatste levensfase door hettoedienen van medicijnen. Het doel is om zoonbehandelbare en ondraaglijke lichamelijke of psychischeklachten te verzachten.bron: De Telegraaf-i 30-11-2005 [krantenknipsel, id-nr 61905]Agora en de VIKC werkensamen aan netwerksitesBegin 2005 bleek dat er een versnipperde en onduidelijkesituatie bestaat rond de mogelijkheden om als netwerkenpalliatieve zorg informatie op internet te publiceren.Aansluiten bij Palliatief.nl, bij IKCnet, of zelf een websiteontwikkelen, er is van alles mogelijk. Agora, landelijkondersteuningspunt palliatieve terminale zorg en de VIKC(Verenigde Integrale Kankercentra) hebben besloten samente werken om verbetering te brengen in deze situatie. Er zaleen landelijke website, een centraal netwerkenportaalworden gemaakt. Aan dit portaal worden de nieuwe sites vannetwerken palliatieve zorg gekoppeld. Voor de netwerksiteswordt een eenvoudig te vullen basisontwerp met veelpraktische opties gemaakt. Belangrijk onderdeel van deopzet is een database van palliatieve zorgvoorzieningen. DeZorgMediatheek is ingeschakeld om het netwerkenportaal,het ontwerp voor de netwerksites en de database teontwikkelen. Uitgangspunt daarbij zijn de wensen enbehoeften van de netwerken palliatieve zorg.bron: Agora 30-11-2005 [bericht, id-nr 62158]Besluitvorming bij euthanasieof hulp bij zelfdodingMartine Jansen-Van der Weide deed onderzoek naar debesluitvorming bij verzoeken om euthanasie of hulp bijzelfdoding (EHBZ). Daarvoor beschreef zij drieperspectieven: de arts, de consulent en de patiënt.Beschrijving van de besluitvorming rondom EHBZ blijktcomplex door de veranderlijke omstandigheden. Buiten hetinwilligen en afwijzen van een verzoek, kan de patiëntoverlijden voor de EHBZ is uitgevoerd, of voordat debesluitvorming is voltooid. Ook kan een verzoek wordeningetrokken. Het is wel duidelijk geworden dat artsen hunbesluit nemen op grond van hun beoordeling van de patiënten de zorgvuldigheidseisen. De consultatiekwaliteit van hetzogeheten SCEN-project is verbeterd en patiënten ervarenhet bezoek van de consulent over het algemen niet als eenbelasting.bron: VU Medisch Centrum 28-11-2005 [persbericht, id-nr 61811]Uitvaartverzekeraar betaaltleerstoel palliatieve zorgMedisch socioloog Luc Deliens is per 1 oktober benoemd tothoogleraar publieke gezondheid en palliatieve zorg aan het VUmedisch centrum in Amsterdam. De leerstoel is een initiatief vanuitvaartverzekeraar Monuta, die het ook gedeeltelijk betaalt.Deliens gaat zich voornamelijk bezighouden met onderzoeknaar stervensprocessen en het ontwikkelen van goedemeetinstrumenten. Deliens vindt het niet vreemd dat zijnleerstoel door een uitvaartverzekeraar wordt betaald. “Ik benvolledig onafhankelijk. Monuta heeft geen enkele invloed op hetonderzoek of de onderwerpkeuze.”bron: Verpleegkunde Nieuws 28-11-2005 [krantenknipsel, id-nr 61806]Vrijwilligers opgeleid voorterminale zorg DrontenEen aantal vrijwilligers van het Meldpunt VrijwilligersZorg inOostelijk Flevoland is zo goed als klaar met de opleiding voorhet kunnen bieden van terminale zorg. ‘Het is vrij uniek datvrijwilligers een opleiding krijgen voor terminale zorg en dat ernu een hele groep beschikbaar komt voor hulpvragen op ditgebeid’, zegt Pohluma Jansen van het MeldpuntVrijwilligersZorg. De opleiding voor vrijwilliger die terminale zorgkan bieden - zes avonden en drie dagen - is intensief. Een deelbestaat uit rollenspellen, op video opgenomen, met daarin eennabootsing van praktijksituaties.bron: De Stentor 21-11-2005 [krantenknipsel, id-nr 61608]Zorgstichtingen gaan samenwerkenDe besturen van de stichtingen Hospice Groep Liemeer-Nieuwkoop en Terminale Zorg Ter Aar gaan hun krachtenbundelen. De stichtingen willen op 1 januari 2006 als éénorganisatie door het leven gaan. De fusie tussen beidevrijwilligersorganisaties voor hulp aan stervenden en hunnaasten, is een bestuurlijke fusie. De drie coördinatoren blijvenhun werkzaamheden als vanouds voortzetten en de vrijwilligerszullen in twee groepen blijven bestaan.bron: Radio/TV West 15-11-2005 [bericht, id-nr 61464]Promotie: Wilsverklaring patiëntweinig gevolgdHet is al tien jaar wettelijk erkend: het recht op een 'schriftelijkewilsverklaring'. Daarin geef je bindende instructies over debehandeling die je onder bepaalde omstandigheden niet wiltkrijgen, bijvoorbeeld beademing in een vegetatieve staat. Hetdocument wordt van kracht op het moment dat je jewilsbekwaamheid verliest. Toch maken slechts weinigNederlanders er gebruik van, ontdekte socioloog CristianoVezzoni. En de verklaringen die er zijn, hebben nauwelijkspagina 4

Palliatieve zorg inhet nieuws2005Dit jaaroverzicht is uaangeboden door deZorgMediatheek, postbus316, 2740 AHWaddinxveenwww.zorgmediatheek.nleffect. Artsen twijfelen nogal eens over vage formuleringenen kiezen er ondanks de wet voor om hun eigen medischeoordeel te volgen. Vezzoni promoveert op 28 november2005 aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zijn onderzoekbestond onder meer uit telefonische interviews metverpleeghuisartsen, huisartsen en notarissen. Deonbekendheid met het fenomeen blijkt alleen al uitverwarring over de terminologie. Vaak hoorde de promovendusspreken over `euthanasieverklaringen'. Maar deze vallenonder een andere wet en zijn bovendien niet bindend. Zelfsnotarissen blijken verrassend genoeg lang niet altijd goed opde hoogte. Vezzoni constateert dat de negatieve enpassieve houding van artsen ook niet bijdraagt aan hetvergroten van de bekendheid. Nederlandse artsen zeggenhet principe van zelfbeschikking te ondersteunen, maar alshet er op aankomt geven ze er de voorkeur aan om debesluitvorming over wilsonbekwame patiënten te baseren ophun eigen medisch oordeel. Artsen verstrekken bovendiengeen informatie aan de patiënt over de mogelijkheid eenschriftelijke wilsverklaring op te stellen en tonen weinigbetrokkenheid bij het opstellen van schriftelijkewilsverklaringen. Al met al heeft de onbekendheid tot gevolgdat de kwaliteit van schriftelijke wilsverklaringen doorgaanslaag is.bron: RUG RijksUniversiteit Groningen 15-11-2005 [persbericht, idnr61457]De Cocon zorgt voor waardigafscheidAlhoewel het wat later is dan gehoopt, gaat Hospice DeCocon in Sint Anthonis in het voorjaar van 2006 toch echt dedeuren openen. Een zogeheten bijna-thuis-huis. Onder dedeskundige begeleiding van vrijwillgers en met professionelezorg van professionals. De laatste hobbel die genomen moetworden, is het tekenen van een huurcontract. Meerinformatie:. www.hospicehuis-land-van-cuijk.nl.bron: De Gelderlander 15-11-2005 [krantenknipsel, id-nr 61430]Spreeuwenberg: Afgrenzingsedatie met euthanasie nodigDe afgrenzing van palliatieve sedatie (het in diepe slaapbrengen van terminale patiënten met veel pijn) eneuthanasie is absoluut noodzakelijk. „Euthanasie is geennormaal medisch handelen.” Dat zei prof. dr. C.Spreeuwenberg, gezondheidswetenschapper aan deUniversiteit Maastricht, zaterdag op een symposium. DeMaastrichtse hoogleraar is niet optimistisch gestemd overhet antwoord op de vraag hoe huisartsen met palliatievezorg omgaan. „Huisartsen werken te veel als solist en nietals team. Bovendien is er sprake van een afnemendzelfreinigend vermogen van deze beroepsgroep”,. Volgensdr. B. Zylicz, internist-oncoloog en palliatief consulent, is depraktijk van palliatieve sedatie in Nederland gekleurd dooreuthanasie. „Daarom gaan wij zo nerveus met palliatievesedatie om.” Zylicz betrekt palliatieve zorg niet alleen op delaatste levensfase, maar op het hele proces van ziek zijn,sterven en rouwverwerking door nabestaanden. „Palliatieve zorgis niet alleen gericht op het bestrijden van pijn.” Moreel gezien iser volgens Zylicz geen verschil tussen euthanasie en palliatievesedatie. Hij pleit ervoor bij palliatieve zorg naar een balans tezoeken. „Als we in het begin pijn kunnen wegnemen en tegelijkhet hersenvermogen intact kunnen laten, verdwijnt de vraagnaar euthanasie als sneeuw voor de zon. Wanneer in de laatstelevensfase de klachten toenemen willen wij palliatieve sedatie.”bron: Reformatorisch Dagblad 14-11-2005 [krantenknipsel, id-nr 61391]Kwaliteit terminale zorg inNederland vrijwel onbekend'Over de kwaliteit van de zorg voor terminale patiënten inNederland is weinig bekend. In Nederland ontbreektsystematische informatie over de kwaliteit van leven in delaatste levensfase. Daardoor is het zeer moeilijk om inzichtkrijgen in de behoefte in de zorg voor terminale patiënten enwaar bijgevolg het beleid corrigerend moet optreden.', aldus LucDeliens, per 1 oktober 2005 benoemd tot hoogleraar PubliekeGezondheid en Palliatieve Zorg aan VU medisch centrum inAmsterdam. De leerstoel is een initiatief van MonutaUitvaartzorg en -verzekeringen. Slechts op enkele plekken in dewereld zijn hoogleraren benoemd die zich richten op de transenextramurale zorg voor terminale patiënten. Door debenoeming van Deliens beschikt het VU medisch centrum nuover twee leerstoelen palliatieve zorg, de leerstoel van LucDeliens gericht op public health en de leerstoel van WouterZuurmond gericht op klinische zorg. Beide hoogleraren zijnverbonden aan het Expertise Centrum Palliatieve Zorg i.o. Deleerstoel van Deliens is ondergebracht bij het EMGO-instituut ende Afdeling Sociale Geneeskunde van VU medisch centrum.Deliens zal zich richten op drie thema's: behoeften enproblemen in de palliatieve zorg, kwaliteit van zorg en tot slot derelatie tussen palliatieve zorg en medische beslissingen rond hetlevenseinde. Vanuit de leerstoel wordt gewerkt aan het initiërenen stimuleren van maatschappelijke discussies over de kwaliteitvan sterven.bron: VU Medisch Centrum 10-11-2005 [persbericht, id-nr 61294]Bundeling van plannen voorhospice in EnschedeVoor de realisering van een ‘sterfhuis’ op de Wesselerbrinkbundelt de Stichting Beheer Hospice Enschede de krachten metHumanitas en de Stichting Leendert Vriel. In dit hospice isiedere terminale zieke welkom, ongeacht de achtergrond,levensbeschouwing, huidskleur of aard. Met ditgemeenschappelijke initiatief haalt Enschede een primeur inhuis. In Nederland is er nog geen hospice, waarbinnen meerderegeestelijke stromingen verantwoordelijk zijn voor hetwelzijn van de gasten. Tot voor kort was er sprake van tweeinitiatieven. Ze zijn van mening dat er in een stad als Enschedeslechts ruimte is voor één hospice. En dat zo’n voorziening eenbreed maatschappelijk draagvlak moet hebben. Het nieuw tebouwen hospice moet plaats bieden aan zes tot acht gasten.pagina 5

Palliatieve zorg inhet nieuws2005Dit jaaroverzicht is uaangeboden door deZorgMediatheek, postbus316, 2740 AHWaddinxveenwww.zorgmediatheek.nlAlle inspanningen moeten leiden tot een hospice, waarhoogwaardige zorg 24 uur per dag gecombineerd wordt meteen huiselijk verblijf.bron: Twentsche Courant Tubantia 8-11-2005 [krantenknipsel, id-nr61257]Enschede krijgt hospiceEnschede krijgt een hospice als de bezwaren vanomwonenden ongegrond worden verklaard. De instellinggaat 1,2 miljoen euro exclusief btw kosten. Eenwoordvoerder van Stichting Beheer Hospice Enschede heeftdat maandag laten weten. Het huis gaat ruimte bieden aanzes tot acht patiënten. Ook bestaat er de gelegenheid vooreen tijdelijke opname. Doel is om te komen tot eenzogenaamde high-care hospicebron: Reformatorisch Dagblad 8-11-2005 [krantenknipsel, id-nr61220]Stagnerende sterfteafnameonder Nederlandse ouderenniet uniekDe sterfteafname onder Nederlandse ouderen (tachtigplussers) stagneert sinds 1980. Dit blijkt niet uniek binnenEuropa. Het is ook niet een teken dat de limiet is bereikt aande gemiddelde levensduur van de mens. De stagnatie komtvooral door ongunstige ontwikkelingen op eerdere leeftijdenvan deze generaties ouderen. Dit concludeert FannyJanssen in haar proefschrift 'Determinanten vansterfteontwikkelingen onder ouderen. Vergelijkende studiesin zeven Europese landen in de periode van 1950 tot 1999',waarvoor zij onderzoek deed aan het Erasmus MC inRotterdam. Voor haar onderzoek bestudeerde Janssen deontwikkelingen in sterfte tussen 1950 en 1999 in zevenEuropese landen: Denemarken, Engeland en Wales,Finland, Frankrijk, Nederland, Noorwegen en Zweden. InEngeland en Wales en vooral in Frankrijk bleek de sterkesterfteafname onder ouderen echter te continueren. Dezelanden hadden in de jaren tachtig eenzelfde sterftecijfer alsNederland. Janssen concludeert daarom dat een verderetoename van de levensverwachting in Nederland nog goedmogelijk is.bron: Erasmus MC 1-11-2005 [persbericht, id-nr 61087]Oktobber 2005Drie maanden terminale zorg nietaltijd voldoendeNiet alle stervenden hebben genoeg aan drie maanden hulp.Maar de organisatie die deze zogenoemde palliatieve zorgtoekent, het CIZ, doet dat wel slechts voor een periode van driemaanden. Staatssecretaris Ross-Van Dorp gaat dat veranderen,zo schreef ze vrijdag naar de Tweede Kamer. Bedoeling is dathet CIZ vanaf 1 januari 2006 voortaan de inzet van zorg toekentvoor een onbepaalde tijd. Daarnaast trekt ze 1 miljoen euroextra uit voor de coördinatie van vrijwilligers die terminale zorgverlenen. Verder laat ze onderzoeken hoe het komt dat er eenaantal plekken in het land zijn waar geen palliatieve zorgbeschikbaar is en hoe het komt dat een aanzienlijk deel van deinstellingen voor palliatieve zorg financiële problemen heeft.bron: Spits 31-10-2005 [bericht, id-nr 60958]Palliatieve Terminale ZorgIn de laatste 10 jaar is er meer en meer belangstelling gekomenvoor palliatieve zorg; zorg die niet meer specifiek op genezinggericht is, maar op het behoud van kwaliteit van leven bij ziektein een (ver) gevorderd stadium. Er zijn specifieke voorzieningenontstaan, zoals consultatieteams en netwerken palliatieve zorg,zelfstandige hospices en palliatieve units in verpleeg- enverzorgingstehuizen. In een recent verschenen eindrapport vande Toetsingcommissie COPZ wordt geconstateerd dat ondanksdeze ontwikkelingen de aandacht voor o.a. de specifiekedoelgroep verstandelijk gehandicapten nog enigszinsonderbelicht is gebleven. AGORA het landelijkondersteuningspunt palliatieve terminale zorg heeft daarombesloten een netwerk op te zetten om deze doelgroep meeraandacht te geven. Werveling is gevraagd om aan dit netwerkdeel te nemen,en heeft inmiddels daarin zitting genomen. Doelvan het netwerk: * een eerste indruk van ‘wat er speelt’ en ‘wiewaar al mee bezig is’ * inventarisatie van mogelijke problemen,taxatie van de ernst of spcificiteit; * mogelijke oplossingsrichtingen(specifiek project/kennis halen bij anderen; *formuleren van actiepunten op verschillende niveaus; * eenglobaal plan van aanpak op korte en langere termijn.bron: ZetWeb.nl 29-10-2005 [bericht, id-nr 60941]Hospice Apeldoorn krijgt driejaar subsidieHet CDA zorgde al voor een eenmalige gemeentelijke subsidievan 35.000 euro, op verzoek van de christen-democraten heefthet college van burgemeester en wethouders besloten drie jaarlang 25.000 euro uit te trekken voor Hospice Apeldoorn. Bij hetHospice begeleiden ruim vijftig vrijwilligers vijf mensen in delaatste maanden van hun leven.bron: De Stentor 28-10-2005 [krantenknipsel, id-nr 60914]pagina 6

Palliatieve zorg inhet nieuws2005Dit jaaroverzicht is uaangeboden door deZorgMediatheek, postbus316, 2740 AHWaddinxveenwww.zorgmediatheek.nlHulp voor hospice van Vriendenin HellendoornDe Stichting Vrienden van hospice Noetsele gaat hetHellendoornse sterfhuis financieel steunen. Dat is ook welnodig, omdat het hospice onvoldoende geld krijgt van deoverheid en de zorgverzekeraars om de kosten te dekken.En aangezien het hospice geen extra bijdrage wil vragenvan de mensen die er de laatste weken van hun levendoorbrengen, moeten de Vrienden uitkomst brengen. DeVrienden op hun beurt zijn afhankelijk van giften vanparticulieren, kerken en bedrijven. Het hospice is nugevestigd in het koetshuis van verpleeghuis Krönnenzommer,maar op termijn wordt gestreefd naar een volledigzelfstandige huisvesting. Voorzitter van de Vrienden isHellendoorns burgemeester J.J. van Overbeeke.bron: Twentsche Courant Tubantia 25-10-2005 [krantenknipsel, idnr60797]Miljoenen mensen lijdenonnodig pijnBijna 33 miljoen mensen in de hele wereld lijden onnodigpijn, omdat ze geen adequate palliatieve zorg krijgen.Eenderde daarvan woont in de westerse wereld. Door depalliatieve zorg te verbeteren, wordt het leven van hunfamilieleden die voor hen zorgen ook beter. Dat stelde dr. J.Stjernswärd, voormalig WHO-specialist vrijdag tijdens hetEuropese congres over palliatieve zorg in Belgrado. VolgensStjernswärd kan met relatief weinig middelen het leven vanhonderd miljoen mensen verbeterd worden. Zo is hetmogelijk om met morfine 90 procent van de pijn vankankerpatiënten te bestrijden. „Morfine is niet duurder daneen asperine”, benadrukte hij. „Het is tijd voor actie, wehebben genoeg ervaring en weten hoe het moet”, beaamdeP. Mierzewski van de gezondheidsafdeling van de Raad vanEuropa.bron: De Telegraaf-i 21-10-2005 [krantenknipsel, id-nr 60708]Niet stoppen met uitbreidingpalliatieve zorgHet is nog te vlug om al te zeggen dat zevenhonderdbedden speciaal voor palliatieve (leedverzachtende) zorg inbijvoorbeeld verpleeg- of ziekenhuizen in Nederlandvoldoende is. Dat was wel de conclusie van een onlangs inopdracht van staatssecretaris Ross verschenen monitor.Daaruit bleek dat de bezetting van deze speciaalgereserveerde bedden 70 procent bedraagt. Hoogleraarmedische ethiek D. Willems wees er donderdag op eencongres over palliatieve zorg in Belgrado echter op dat erook wachtlijsten zijn. De spreiding is niet goed, er zijn nogsteeds plekken in Nederland waar te weinig voorzieningenzijn. Willems vindt het daarom beter nu nog geen stop in tevoeren voor nieuwe plaatsen. Het aantal oude mensenneemt toe, ze worden allemaal ook steeds ouder. Demensen in hun omgeving die voor hen zorgen (mantelzorgers)worden ook ouder en hebben vaak zelf ook meer ziekten.Hierdoor neemt de behoefte aan palliatieve zorg ook binneninstellingen toe, stelde Willems.bron: Spits 20-10-2005 [bericht, id-nr 60662]Populaire pijnpleisters vaak foutgebruiktPijnpleisters of patches, de jongste tijd bijzonder populair bijpijnbestrijding, worden vaak foutief gebruikt of voorgeschreven.Het gaat vooral om veel te hoge doseringen die kunnen leidentot concentratieverlies, suf- en verwardheid of zelfsademhalingsproblemen met de dood tot gevolg. Dat zeggenprofessor Wim Distelmans en dokter Jacky Botterman, beideoncoloog en diensthoofd palliatieve zorgen, respectievelijk aanhet AZ-VUB in Brussel en het Sint-Lucasziekenhuis in Gent.Volgens de twee pijnspecialisten ligt de oorzaak voor hetprobleem bij de gebrekkige kennis van artsen inzakepijnbestrijding.bron: Het Belang van Limburg 12-10-2005 [krantenknipsel, id-nr 60409]Zeeuws-Vlaanderen krijgthospiceZeeuws-Vlaanderen krijgt een eigen hospice. Dat is een tehuiswaar terminale patiënten in een huiselijke omgeving kunnensterven. Een speciaal opgerichte stichting onderhandelt met degemeente Terneuzen over een pand in het centrum. Hethospice moet aan zes patiënten plaats gaan bieden en hoopteind volgend jaar de deuren te openen. Na Middelburg, Sint-Annaland, 's-Heer Arendskerke en Zierikzee gaat het om hetvijfde hospice in Zeeland.bron: Omroep Zeeland 11-10-2005 [bericht, id-nr 60379]Plek voor doodziek kindNaar een hospice komen mensen om te sterven. Er bestaat nuook een kinderhospice.Wilma Stoelinga, directeur van ditbijzondere huis, het Kinderhospice De Glind bij Barneveld, heeftgeen twijfel. „De ervaring leert dat kinderen hier opleven”, zegtze overtuigd. Tweeënhalf jaar geleden nam de Rudolphstichtinghet initiatief tot dit eerste kinderhospice van Nederland.Inmiddels begint het een vaste plaats te veroveren in deNederlandse zorg. Aan de medewerkers in een hospice wordenhoge eisen gesteld. Stoelinga: „We proberen professionals tezijn zonder koud en kil te zijn. Ook dat laatste is weer eenkwestie van professionaliteit. Het kan je kracht, maar ook jevalkuil zijn.” In een hospice voor volwassenen komen mensenom te sterven. Daarin wijkt Kinderhospice De Glind nadrukkelijkaf. Stoelinga: „De associatie met terminale zorg is logisch, endie geven we ook wel, maar hier gaat het veel vaker om wat wijnoemen ’respijtzorg’. Stoelinga kan zich kwaad maken overziekenhuizen die veel te lang doorbehandelen: „Als kinderenhier vanuit het ziekenhuis komen zijn ze soms in heel slechteconditie. Het is moeilijk dat in de laatste fase nog goed tepagina 7

Palliatieve zorg inhet nieuws2005Dit jaaroverzicht is uaangeboden door deZorgMediatheek, postbus316, 2740 AHWaddinxveenwww.zorgmediatheek.nlmaken. Dan denken wij: had toch eerder een palliatief beleidingezet." Ook ouders van wie het kind op sterven ligt,logeren hier. Doordat het hospice de zorg overneemt, krijgende ouders de rust om samen met het kind naar het einde toete groeien. Zo’n proces is pijnlijk, maar mooi tegelijk, zegtStoelinga.bron: Trouw 7-10-2005 [krantenknipsel, id-nr 60265]Intensieve terminale zorg nietalleen voor rijkenSinds vijftien jaar zijn in Nederland ongeveer 250 hospices,bijna-thuis-huizen en andere voorzieningen voor hulp aanstervenden uit de grond geschoten. Toch weten veelmensen nog niet dat de vorm van hulpverlening aanstervenden bestaat. Diverse betrokken organisaties houdenzaterdag 8 oktober daarom voor het eerst in Nederland deDag van de Palliatieve Zorg. Veel Nederlanders denken datpatiënten een dikke portemonnee moeten hebben om inaanmerking te komen voor de intensieve verzorging. Maardat is niet waar, zegt Corry van Tol van het NetwerkPalliatieve Zorg Terminale Patiënten in Nederland."Palliatieve zorg is voor iedereen." Per jaar verblijvenongeveer 5000 zieken in de tehuizen. Van Tol verwacht datde komende jaren pas op de plaats wordt gemaakt. Ze vindthet belangrijk dat de verschillende organisaties diebetrokken zijn bij de palliatieve zorg zoals patiënten- enartsenorganisaties, ziekenhuizen, en de KWFkankerbestrijding werken aan uniforme richtlijnen waar detehuizen zich aan houden. Daarbij moet volgens haar devoorlichting aan de patiënten worden verbeterd. Deverschillende organisaties hebben een gids samengesteldmet informatie over de voorzieningen op het gebied van determinale zorg. Staatssecretaris Ross van Volksgezondheidneemt die gids vrijdag in Den Haag in ontvangst.bron: Zibb.nl 7-10-2005 [bericht, id-nr 60262]Dag van Palliatieve Zorg opFlevolandNetwerk Palliatieve Zorg Noord - en Oost - Flevoland staatstil bij de Internationale Dag van de Palliatieve Zorg(zaterdag 8 oktober). In het kader daarvan zijn er tal vanactiviteiten deze maand. Noord- en Oost-Flevoland houdt inhet kader van de dag vrijdag een symposium, voorprofessionele palliatieve zorgverleners in de regio. ‘Steun entoeverlaat, keuzes in de psychosociale zorg’ is het themavan die middag. Zaterdag was er in Lelystad een themadag,gericht op een ieder met belangstelling voor palliatieve zorg.Informatie daarover, en een speciaal voor de InternationaleDag vervaardigde folder met de mogelijkheden op hetgebied van palliatieve zorg in Flevoland zijn te verkrijgen viahet netwerk (0320-271261). De Flevolandse Bibliothekenrichten deze week een ‘thematafel Palliatieve Zorg’ in.bron: De Stentor 5-10-2005 [krantenknipsel, id-nr 60190]Meer vrijwilligers actief bijbegeleiding stervendenSteeds vaker nemen vrijwilligers een deel van de zorg op zichvoor mensen die ongeneeslijk ziek zijn. Steeds vaker ookmelden zich vrijwilligers voor de palliatieve zorg. Dat stelt G. vander Lee, coördinator van het overkoepelende NetwerkPalliatieve zorg in de regio Den Bosch. In de regio Den Bosch,Boxtel, Schijndel en de Bommelerwaard zijn zevenvrijwilligersorganisaties die zich bezig houden met palliatievezorg. Al deze organisaties zijn aangesloten bij het NetwerkPalliatieve Zorg, dat onder meer contacten onderhoudt metziekenhuizen en artsen. Volgens coördinator Van der Lee is eenvan de belangrijkste oorzaken van het groeiend aantalvrijwilligers aan het bed van stervenden dat er steeds minder tijdis in zorginstellingen. Ook de ontwikkeling dat mensen steedsvaker thuis sterven maakt dat er meer en meer een beroepwordt gedaan op vrijwilligers. Eenzaamheid speelt ook een rol.Andersom zijn er, zo meldt coördinator Van der Lee, steedsmeer mensen die zich melden als vrijwilliger omdat ze graagmeer inhoud willen geven aan hun leven. „In de palliatieve zorggaat het niet alleen om geven, mensen krijgen er ook iets voorterug. Ze worden er rijker van.“ Zaterdag is het de internationaledag van de palliatieve zorg.bron: Brabants Dagblad 5-10-2005 [krantenknipsel, id-nr 60188]Internationale dag van depalliatieve zorgOp 8 oktober wordt de eerste Internationale Dag van dePalliatieve Zorg gehouden. In Nederland willen deinitiatiefnemers (1) mensen bewust maken van het feit datpatiënten die niet meer beter worden zelf keuzes kunnen makenals het om hun laatste verzorging gaat. Want, populair gezegd:je gaat maar één keer dood. Om een beeld te krijgen van wat indie laatste fase mogelijk is, worden er in het hele land tal vanactiviteiten georganiseerd. Uit recent onderzoek van VrijwilligersPalliatieve Terminale Zorg (VPTZ) blijkt dat 73% ervoor kiest omthuis te sterven. Voor veel mensen is echter onduidelijk wanneersterven thuis mogelijk is en wat andere voorzieningen kunnenbieden, omdat thuis niet onder alle omstandigheden het bestehoeft te betekenen. De praktijk laat zien dat een op de driemensen uiteindelijk in een ziekenhuis sterft (bron: CBS,2004).Staatssecretaris Ross aanwezig bij de nationale aftrap. Denationale aftrap vindt plaats op vrijdag 7 oktober in PerscentrumNieuwspoort te Den Haag, waar staatssecretaris ClémenceRoss om 09.30 uur de vernieuwde Keuzewijzer in ontvangst zalnemen. De Keuzewijzer, ontwikkeld door KITTZ(KwaliteitsInstituut voor Toegepaste ThuisZorgvernieuwing),heeft als doel patiënten de weg te wijzen binnen het aanbod vanpalliatieve voorzieningen. Zie ookwww.dagvandepalliatievezorg.nlbron: Agora 4-10-2005 [persbericht, id-nr 60150]pagina 8

Palliatieve zorg inhet nieuws2005Dit jaaroverzicht is uaangeboden door deZorgMediatheek, postbus316, 2740 AHWaddinxveenwww.zorgmediatheek.nlDrie euroton voor hospicesDe drie hospices in oprichting in Drenthe krijgen een bijdragevan in totaal 300.000 euro. Dat heeft het collegegedeputeerde staten gisteren besloten. Volgend jaar moetener hospices in Hoogeveen, Assen en Emmen openen. Diebieden gezamenlijk ruimte voor tien patiënten. Het geld isafkomstig van het Drentse Instituut voor Volksgezondheid enMaatschappelijke Ontwikkeling (IVOM), dat in 2002 werdopgeheven. De instelling had na de afwikkeling van definanciën nog een positief saldo in kas, waarvoor eenbestemming werd gezocht.bron: Dagblad van het Noorden 4-10-2005 [krantenknipsel, id-nr60163]Raalter hospice ademt huiselijkesfeerSallanders die hun laatste levensfase graag in een huiselijkeomgeving willen doorbrengen maar waarvoor het eigen huis niethaalbaar is, kunnen voortaan in Raalte terecht in het HospiceMidden - Salland. Er is plaats voor twee gasten en hun familie.Voor specialistische hulp kunnen ze terecht bij de eigenhuisarts, een verpleeghuisarts of de thuiszorg. Het is mede tedanken aan het Raalter echtpaar Marsman dat graag eenhospice zag opgericht in de eigen woonplaats en daar ook eenflink bedrag voor schonk.bron: De Stentor 1-10-2005 [krantenknipsel, id-nr 60070]Transmuraal Zorgbureau DWO8 oktober: Dag van dePalliatieve ZorgOnder het motto 'Er is altijd een keuze' wordt aanstaandezaterdag 8 oktober de Internationale Dag van de PalliatieveZorg gehouden. De bedoeling van deze dag is een breedpubliek inzicht te bieden in de mogelijkheden om ook delaatste levensfase kwaliteit te geven. Keuzes ten aanzienvan waar mensen willen sterven (thuis met ondersteuningvan thuiszorg en vrijwilligers, in een hospice/bijna-thuis-huis,ziekenhuis of op de palliatieve unit van een verzorgings- ofverpleeghuis), maar ook op het gebied van verzorging opmedisch, verpleegkundig, psychosociaal en spiritueel vlak.Op zaterdag 8 oktober zijn er de volgende activiteiten:Informatiestand in het Reinier de Graaf Gasthuis in Delft,Open middag Hospice Delft, en Open dag palliatieve unit deOeverbron: Transmuraal Zorgbureau Delft Westland Oostland DWO 3-10-2005 [persbericht, id-nr 60115]Spreekuur op dag van depalliatieve zorgZorgorganisatie Savelanden en Vrijwilligers PalliatieveTerminale Zorg (VPTZ) houden zaterdag 8 oktober een openspreekuur. Dit in het kader van de internationale dag van depalliatieve zorg. In Bergen op Zoom, Steenbergen enOssendrecht kan iedereen van 10.00 uur tot 11.00 uur meteen deskundige van gedachten wisselen over hoe om tegaan met de laatste levensfase. In verschillende verpleeghuizenzullen vragen omtrent dit onderwerp beantwoordworden.bron: BN/De Stem 1-10-2005 [krantenknipsel, id-nr 60074]September 2005Activiteiten rondom 8 oktober,de Internationale Dag van dePalliatieve Zorg in gemeenteBeuningenIn geheel Nederland worden op 8 oktober activiteitengeorganiseerd gericht op alle vormen van zorg aan mensen inde laatste fase van een ongeneeslijke ziekte. Doel van deze dagis om het algemene publiek bekend te maken met deverschillende vormen van palliatieve zorg. Het NetwerkPalliatieve Zorg Zuid Gelderland heeft diverse activiteitengeorganiseerd in de regio Zuid Gelderland. Op zaterdag 8oktober staat er van 10.00-13.00 uur een informatiestand in debibliotheek van Beuningen. Deze stand wordt bemand door eenprofessionele hulpverlener en een vrijwilliger palliatieve zorg. Ukunt bij de informatiestand terecht voor informatie en vragen.Ook verschijnt er op zaterdag 8 oktober een groot artikel indagblad de Gelderlander over keuzemogelijkheden in depalliatieve zorg.bron: Gemeente Beuningen 26-9-2005 [bericht, id-nr 59870]Hospice Zwijndrecht bij zorgcentrumLichtkringZwijndrecht krijgt een eigen hospice. Het huis voor deverzorging van ongeneeslijk zieke mensen die nog maar kort televen hebben wordt gevestigd in een vleugel van de nieuwbouwvan woon- en zorgcentrum De Lichtkring. In het hospice DeCirkel komen vier eenpersoonskamers voor de terminalegasten, logeerkamers voor hun naasten, kantoren engemeenschappelijke ruimten.bron: Radio Rijnmond Nieuws 23-9-2005 [bericht, id-nr 59831]pagina 9

Palliatieve zorg inhet nieuws2005Dit jaaroverzicht is uaangeboden door deZorgMediatheek, postbus316, 2740 AHWaddinxveenwww.zorgmediatheek.nlOuders kinderen open rug boosop RossDe instelling van een toetsingscommissie voor actievelevensbeëindiging van zeer zieke pasgeboren baby’s zalonherroepelijk leiden tot de dood van meer baby’s diegeboren zijn met een open ruggetje (Spina Bifida). Debelangenorganisatie BOSK van mensen die Spina Bifidahebben of ouder zijn van een kind met een open rug, zijndaar faliekant tegen, schrijven ze in een open brief diedonderdag is gepubliceerd. BOSK vindt dat artsen tot hetuiterste moeten proberen de kinderen te behandelen. Alsbehandeling technisch–medisch niet meer mogelijk is,moeten de kinderen volgens de belangenorganisatiepalliatief worden behandeld zodat ze op een menswaardigemanier kunnen overleven of sterven.bron: Reformatorisch Dagblad 22-9-2005 [krantenknipsel, id-nr59792]gaat bieden. „Ik zou bijna zeggen dat de nieuwe stichting geenbestaansrecht heeft,“ zegt Boyd Meeus, de voorzitter van deVTO. Net als bij de VTT houden vrijwilligers van de VTOterminale patiënten thuis gezelschap en helpen ze bij deeenvoudige lichamelijke verzorging om mantelzorgers teontlasten. „We doen precies hetzelfde.“ Jannie Verkaik,coördinator van de VTT, ziet toch redenen om een eigenstichting op te starten. „Wij richten ons alleen op de terminalethuiszorg, de VTO houdt zich ook bezig met psycho-geriatrischezorg (voor dementerenden) en algemene zorg.“ Verkaik zegtook te weten dat de VTO soms vrijwilligers tekort komt om alleaanvragen voor terminale thuiszorg te kunnen honoreren.Meeus ontkent dat zijn stichting vrijwilligers tekort komt. DeVPTZ (Vereniging Palliatieve Terminale Zorg), een landelijkekoepelorganisatie voor vrijwilligersstichtingen in de terminalethuiszorg, heeft al gehoord over de bijna identieke organisatiesin Oosterhout. De vereniging hoopt dat de twee stichtingen zichkunnen verenigen.bron: BN/De Stem 17-9-2005 [krantenknipsel, id-nr 59592]Hospices in de Vallei zetten dedeur openDe internationale Dag van de Palliatieve Zorg op 8 oktobergrijpen de hospices in de Vallei aan om aan het grotepubliek uit te leggen wat ze doen. Het begrip palliatieve zorg,de verzorging van mensen die niet meer beter worden, isvolgens de landelijke organisatie in Utrecht nog nietingeburgerd genoeg. Initiatiefnemers zijn onder meer deKankerbestrijding en de Vrijwilligers Palliatieve Terminalezorg. Op zaterdag 8 oktober, op de Dag van de PalliatieveZorg zelf, houdt Hospice Bennekom op de Boerhaavelaanvan elf tot twee uur een informatiemarkt. Hospice DeWingerd aan de Koenestraat in Amerongen legt op 5 oktoberuit wat het voor werk doet. Deze bijeenkomst start om halfacht en is bedoeld voor iedereen.bron: De Gelderlander 22-9-2005 [krantenknipsel, id-nr 59760]Eerste hoogleraar palliatievezorg benoemdBij het Universitair Medisch Centrum St Radboud inNijmegen wordt per 1 oktober de eerste Nederlandsehoogleraar palliatieve zorg aangesteld. Het gaat om devoorheen in België werkende anesthesioloog Kris Vissers.De universiteit heeft er ruim drie jaar over gedaan een juistepersoon te vinden.bron: Zibb.nl 22-9-2005 [bericht, id-nr 59771]Twee stichtingen voorterminale zorg in OosterhoutDe stichting VTO (Vrijwillige Thuiszorg Oosterhout) houdtzich al twaalf jaar bezig met precies die hulp die de nieuwestichting VTT (Vrijwilligershulp bij Terminale Thuiszorg) ookPatiënt kan keuzes maken inlaatste levensfaseOnder het motto 'Er is altijd een keuze' wordt op 8 oktober deInternationale Dag van de Palliatieve Zorg gehouden. Debedoeling van deze dag is een breed publiek inzicht te bieden inde mogelijkheden om ook de laatste levensfase kwaliteit tegeven. Keuzes ten aanzien van waar mensen willen sterven(thuis met ondersteuning van thuiszorg en vrijwilligers, in eenhospice/bijna-thuis-huis, ziekenhuis of op de palliatieve unit vaneen verzorgings- of verpleeghuis), maar ook op het gebied vanverzorging op medisch, verpleegkundig, psychosociaal enspiritueel vlak. Deze dag is niet alleen bedoeld voor familie envrienden van ongeneeslijk zieke mensen, maar voor iedereendie zich wil laten informeren over de mogelijkheden op hetgebied van palliatieve zorg. In de regio Delft Westland Oostland(DWO) is volop aandacht voor de Internationale Dag van dePalliatieve Zorg. Dit gebied bestaat uit de gemeentenBergschenhoek, Berkel en Rodenrijs, Bleiswijk, Delft, Westland,Midden-Delfland en Pijnacker/Nootdorp. Er is op 8-10 ondermeer een informatiestand in het Reinier de Graaf Gasthuis inDelft, een Open middag Hospice Delft; en een Open dagpalliatieve unit de Oever.bron: Reinier de Graaf Groep 14-9-2005 [persbericht, id-nr 59498]Bouw hospice van start nasloopwerkzaamhedenDe sloopwerkzaamheden in en om de Pius X kerk in Alkmaarzijn praktisch afgerond. Vanaf vandaag gaan de heipalen degrond in voor de hospice, dat in het gebouw zal wordenondergebracht. Een deel van de huidige kerk behoudt zijnkerkelijke functie. De hospice heeft jarenlang naar een geschikteplek gezocht. Momenteel is het sterfhuis ondergebracht inzorghotel De Palatijn, waar zeven gasten kunnen wordenondergebracht. Dat worden er tien.bron: Noordhollands Dagblad 13-9-2005 [krantenknipsel, id-nr 59461]pagina 10

Palliatieve zorg inhet nieuws2005Dit jaaroverzicht is uaangeboden door deZorgMediatheek, postbus316, 2740 AHWaddinxveenwww.zorgmediatheek.nlZorgkantoren te strikt voorhospicesZorgkantoren weigeren soms vergoedingen aan de hospicesvoor terminale zorg. De AWBZ-functie 'verblijf' zou voorhospices niet mogelijk zijn. Staatssecretaris Ross van VWSweerspreekt dit en gaat weigerachtige zorgverzekeraarsdaarop aanspreken, zo heeft zij de Kamer beloofd. 'Eenhospice kan een AWBZ-instelling zijn en kan dus ook defunctie verblijf leveren. Het kan niet zo zijn dat zorgkantorenafwijken van deze regeling, de uitvoering moet overal gelijkzijn.'bron: Staatscourant 8-9-2005 [krantenknipsel, id-nr 59337]Extra geld voor zorg aan terminalepatiëntentaatssecretaris Ross van Volksgezondheid stelt de komendejaren in totaal 2,5 miljoen euro beschikbaar voor intensievezorg aan terminale patiënten. Ze heeft dat donderdag in deTweede Kamer bekendgemaakt. De laatste jaren zijn er veelinstellingen voor de palliatieve zorg bijgekomen. Ross wil dathet geld wordt besteed aan verbetering van de coördinatie.De subsidie loopt tot en met 2009. In Nederland zijn nuongeveer 191 palliatieve voorzieningen. Meestal zijn hetspeciale tehuizen, soms gaat het om aparte afdelingen inverpleeghuizen. Per jaar verblijven er ongeveer 5000mensen. Er zijn in de sector ongeveer 4500 vrijwilligersactief die helpen bij de verzorging en begeleiding. Definanciering van de hospices is vaak zeer bureaucratischgeregeld. Zo krijgen ze soms geld uit vijf of zes verschillendebronnen. De Tweede Kamer wil dat de regels eenvoudigerworden.bron: AD 8-9-2005 [krantenknipsel, id-nr 59329]Kind lijdt niet anders danvolwasseneOnderzoekers keken hoe artsen omgaan met terminalekinderen. ,,Er wordt minder snel dan bij volwassenenbesloten niet meer te behandelen.'' Eigenlijk gaat hetonderzoek van Astrid Vrakking niet over overleden kinderen.Het gaat over artsen. Het is een van de onderzoeken ondersupervisie van de hoogleraren Van der Wal en Van derMaas die laten zien hoe artsen omgaan met lijdende,terminale patiënten. Uit het onderzoek blijkt dat bij ruim eenop drie kinderen (36 procent) die in Nederland doodgaan, dearts vooraf een medische beslissing heeft genomenwaardoor de dood mogelijk is versneld, bijvoorbeeld door afte zien van behandeling, of door met medicatie hetbewustzijn te verlagen. Bij volwassenen gaat aan 42 procentvan alle sterfgevallen zo'n medische beslissing vooraf, bijbaby's is dat 68 procent. Vrakking: ,,Bij kinderen wordtminder snel dan bij volwassenen besloten niet meer tebehandelen.'' Slechts een enkele keer vindt bij kindereneuthanasie plaats. Volwassenen lijden niet anders dan kinderen,baby's en ouderen. Het enige verschil is dat volwassenennadrukkelijk, schriftelijk kenbaar kunnen maken dat ze doodwillen. Baby's kunnen dat zeker niet, kinderen soms, maarmoeten in ieder geval twaalf jaar zijn én toestemming hebbenvan de ouders.bron: NRC Handelsblad 7-9-2005 [krantenknipsel, id-nr 59286]Dood kind vaak na beslissingartsDe dood van een kind wordt in Nederland een op de drie keervoorafgegaan door de medische beslissing het leven van datkind te beëindigen. Dit blijkt uit de eerste landelijke studie naarmedische beslissingen rond het levenseinde bij ernstig ziekenvan een tot zeventien jaar. In de meeste gevallen werd bij hetkind pijn- en symptoombestrijding toegepast, waarna hetmogelijk eerder is komen te overlijden. Ook werden kinderentherapieën onthouden die het leven zouden kunnen verlengen.Bij minder dan 3 procent van de kinderen die gedurende deonderzoeksperiode overleden, was sprake van actievelevensbeëindiging. In 2001 overleden 619 kinderen van een toten met zeventien jaar. Het onderzoek betreft 129 kinderen die inde laatste vier maanden van dat jaar overleden. De kinderenstierven als gevolg van ongevallen, kanker, neurologischeafwijkingen, aangeboren afwijkingen en infectieziekten. Hetonderzoek van A. Vrakking van het Erasmus MC wordt vandaaggepubliceerd in het Amerikaanse wetenschappelijke tijdschriftArchives of Pediatrics en Adolescent Medicine.bron: NRC Handelsblad 6-9-2005 [krantenknipsel, id-nr 59250]ZonMw inventarisatie t.a.v.onderzoek in de palliatieve zorgZonMw heeft op verzoek van het ministerie van VWS een eersteinventarisatie uitgevoerd naar nog bestaande lacunes binnen depalliatieve zorg in Nederland. In dit rapport staan de resultatenvan dit onderzoek. Download rapport:http://www.minvws.nl/images/juli05-definitieve-versie-rapportinventarisatie_tcm10-69677.pdfbron: Ministerie VWS 6-9-2005 [bericht, id-nr 59237]VWS stelt 2,45 miljoen euro beschikbaarvoor vervolgprogrammaPalliatieve ZorgDe zorg voor specifieke doelgroepen in de palliatieve zorg heeftnader onderzoek en ontwikkeling nodig. Dat is een van deconclusies van een inventarisatierapport van ZonMw naar destand van onderzoek in de palliatieve zorg in Nederland. Tot nutoe is de meeste aandacht uitgegaan naar palliatieve zorg vooroncologische patiënten. Voor andere patiëntengroepen, zoalsdementerenden en kinderen en ziektegerelateerde groepen,pagina 11

Palliatieve zorg inhet nieuws2005Dit jaaroverzicht is uaangeboden door deZorgMediatheek, postbus316, 2740 AHWaddinxveenwww.zorgmediatheek.nlzoals patiënten in de psychiatrie en neurologie (MS en ALS),is nog minder aandacht. Volgens Sophieke van Ginkel,programmasecretaris Palliatieve Zorg van ZonMw, kan deinhoud van zorg verbeterd worden, zoals demedicamenteuze en niet-medicamenteuze behandeling inde terminale fase. Een ander onderzoeksgebied relevantvoor verpleegkundigen is de psychosociale zorg. VWS steltdaarom een bedrag van 2,45 miljoen euro beschikbaar,zodat ZonMw een vervolgprogramma Palliatieve Zorg kanstarten. ZonMw gaat daarmee in het najaar van start.bron: Nursing 6-9-2005 [bericht, id-nr 59256]Augustus 2005Hospice Soest gaat medio 2006openHet hospice aan de Julianalaan 88 in Soest gaat waarschijnlijkkort voor de zomer van 2006 open. Dat zegt voorzitter MarjanHaak. De komende maanden zijn nodig voor de verbouwing, hetopleiden van vrijwilligers en het opzetten van een Club vanHonderd. De stichting Hospice Soest-Baarn hoopte eerst omrond de jaarwisseling klaar te zijn voor de opening. ,,Maar toenzijn we met een zorgdeskundige door het huis gaan lopen, endie raadde ons toch een wat ingrijpender verbouwing aan." Dietijd kan mooi worden gebruikt om de fondsenwerving voort tezetten. Want jaarlijks zal naar schatting dertigduizend euronodig zijn.bron: Gooi en Eemlander 24-8-2005 [krantenknipsel, id-nr 58860]Hospice houdt begrotingsluitend met kerstactie voorondernemersDe vereniging Vrienden van Hospice Berkenstein wil meteen kerstkaartenactie voor ondernemers, de begroting vanhet nieuwe hospice sluitend maken. De andereinkomstenbron zijn de gelden die binnen komen vialidmaatschappen. De jaarlijkse kosten voor de exploitatie àminimaal 50.000 euro, bestaan uit de huur, gas-water-licht,de telefoon, TV abonnementen en de kosten voor departtime coördinator. De rest van de kosten wordenvermeden door de inzet van 50 vrijwilligers, die allen hundienst meedraaien in het begeleiden van de gasten, en hunfamilie, die in Berkenstein verblijven. Deze week vindt hetVeenendaalse bedrijfsleven een folder in de post waarinwordt geinformameerd over deze actie en de kaarten wordengetoond.bron: Veenendaalse Krant 26-8-2005 [krantenknipsel, id-nr 58940]Uitvaartbedrijf geeft geld aanhospiceDe hospice van Wassenaar heeft 3050 euro gekregen vanuitvaartbedrijf Monuta Van der Luit. Met dit bedrag wordt defamilie/stiltekamer ingericht. Het Monuta Charity Fundbetaalt een slaapbank, stoelen, bijzettafeltjes enboekenplanken. Het bedrag is toegekend door het bestuurvan het fonds, dat bestaat uit onder anderen Erica Terpstraen Mies Bouwman.bron: Haagsche Courant 25-8-2005 [krantenknipsel, id-nr 58898]Hospice en Noaberhulp op wegnaar fusieHet hospice Brummen (met concrete verhuisplannen naarZutphen) en Noaberhulp Zutphen gaan nauw samenwerken.Doel is uiteindelijk te komen tot een fusie. De vrijwilligers -organisaties willen zo komen tot een sluitend netwerk dat zichricht op de begeleiding van terminale patienten. Zowel in dethuissituatie als in het hospice. Het hospice Brummen bestaatinmiddels acht jaar en in die tijd heeft het ‘bijna-thuis-huis’ voorvelen zijn waarde bewezen.bron: De Stentor 24-8-2005 [krantenknipsel, id-nr 58846]Lacunes in onderzoek naar palliatievezorg geïnventariseerdZonMw heeft op verzoek van het ministerie van VWS een eersteinventarisatie uitgevoerd naar nog bestaande lacunes binnen depalliatieve zorg in Nederland. Op 27 juli jongstleden boodZonMw het rapport aan VWS aan. De eindrapporten van deToetsingscommissie COPZ en de ZonMw werkgroep PalliatieveZorg in de Terminale Fase, beide uitgebracht in mei 2004,vormden aanleiding voor de inventarisatie. De inventarisatieheeft een diversiteit aan lacunes opgeleverd. De lacunes zijngegroepeerd in vier brede invalshoeken: inhoud van zorg,kwaliteit van zorg, organisatie van zorg en methodologie. Ookde aard van de lacunes is divers. Er is sprake van kennisvragen,evaluatievragen, ontwikkelvragen en implementatievragen.Download: Rapport 'Lacunes in de Palliatieve Zorg':http://www.zonmw.nl/fileadmin/cm/kwaliteit_en_doelmatigheid/documenten/juli05_definitieve_versie_rapport_inventarisatie.pdfbron: ZonMW 23-8-2005 [bericht, id-nr 58817]Hospice Wassenaar in septemberopenWassenaar krijgt een hospice voor uitbehandelde zieken uitVoorschoten, Wassenaar en Den Haag-Noord. De opening is oppagina 12

Palliatieve zorg inhet nieuws2005Dit jaaroverzicht is uaangeboden door deZorgMediatheek, postbus316, 2740 AHWaddinxveenwww.zorgmediatheek.nl24 september. Op het ogenblik worden vijf gastenkamers,een woonkamer, een familiekamer en een aparte kamer voorde dienstdoende verpleegkundige ingericht op de bovensteverdieping van een nieuw gebouw naast het Sophieke Huis.De nieuwe stichting 'Hospice Wassenaar' had aanvankelijkde voorkeur voor een 'gewoon' woonhuis. Maar door eenactie van omwonenden, die een hospice in hun buurt nietzagen zitten, heeft het bestuur besloten een nieuwbouwtopetage te huren. Het hospice biedt straks onderdak aan vijfgasten. Zij krijgen een 'bijna-thuis-huis' geboden.bron: Leidsch Dagblad 16-8-2005 [krantenknipsel, id-nr 58637]Ross: Zorg door allochtonen isvoorbeeldigAutochtone Nederlanders kunnen veel leren van de manierwaarop allochtonen voor elkaar zorgen. Autochtonenstappen makkelijk naar de thuiszorg, terwijl allochtonen daarvanwege hun cultuur terughoudender in zijn. Dat schrijftstaatssecretaris Ross van Volksgezondheid in een brief aande Tweede Kamer. Ze reageert met die brief op eenonderzoek van Nivel naar terminale thuiszorg voor Turkenen Marokkanen. Die maken niet veel gebruik vanprofessionele thuiszorg en palliatieve zorg. Dat ligt vooralaan de cultuur van allochtonenbron: Nederlands Dagblad 12-8-2005 [bericht, id-nr 58553]Artsen moeten dood besprekenmet allochtone patiëntenOok al is de dood geen onderwerp dat in allochtone kringgemakkelijk aan de orde wordt gesteld, artsen moeten hemtoch noemen omdat mensen deze informatie nodig hebbenom de zorgtaken goed te kunnen regelen. Dit schrijftstaatssecretaris Ross-van Dorp deze week aan de TweedeKamer in een reactie op het Nivel-rapport over de terminalethuiszorg voor Turken en Marokkanen. Het Nivelconcludeerde eind mei dat bijna de helft van de huisartsendie een terminale Turkse of Marokkaanse patiënt niet naarde thuiszorg heeft verwezen, daar achteraf spijt van heeft.De huisartsen denken dat thuiszorg de mantelzorgsterontlast zou hebben en dat de verzorging van de stervendebeter zou zijn verlopen. Het Nivel constateerde datallochtonen grote moeite hebben hun weg te vinden naarzorginstellingen.bron: Medisch Contact 12-8-2005 [bericht, id-nr 58560]Terminale zorg is een vak apartDe Stichting Terminale Zorg (in Arnhem) zoekt dringendnaar vrijwilligers. Vrijwilligster Marijna Reitsma wil datanderen meer openstaan voor dit werk, zodat patiënten inhun vertrouwde omgeving kunnen sterven. Mensen dieweten dat ze op korte termijn sterven, willen het liefst in eenvertrouwde omgeving zijn, zegt de 55-jarige Reitsma uitArnhem. "De verzorging van een naaste patiënt is een zwareen emotionele opgave. Voor de familie of naaste is het somsniet vol te houden. In die situaties staan wij als vrijwilligers voordie mensen klaar. We maken de zorg weer draaglijk." In depraktijk bestaat het werk van Marijna Reitsma uit een praatje,een goed gesprek. Soms blijft het bij zetten van een kop koffieof even kijken wat de patiënt nodig heeft. "Op die manier geef jede partner even ruimte weg te gaan om bijvoorbeeldboodschappen te doen." Families en de patiënten reagerenpositief op vrijwilligers van TVZ. De vrijwilligers worden door destichting geselecteerd en volgen een cursus. De regio Arnhemtelt 24 vrijwilligers. Zij hebben in 2004 29 stervende mensengeholpen. Reitsma zou graag zien dat meer vrijwilligers zichaanmelden bij de stichting.bron: De Gelderlander 11-8-2005 [krantenknipsel, id-nr 58509]Vrijwilligers hospicehuis op'wachtlijst'Het Veenendaalse hospicehuis Berkenstein, dat in oktober dedeuren opent, kan nu al rekenen op meer dan vijftig vrijwilligers.Er zijn zelfs meer vrijwilligers dan dat er in eerste instantie nodigzijn om het hospice te kunnen draaien. "Ik wil niet spreken vaneen wachtlijst, maar een aantal vrijwilligers moet tot januariwachten om de benodigde cursus te volgen", zegt coördinatorMargreet Hagelstein van de Vrijwillige Intensieve Thuiszorg(VIT). Uit het aantal aangemelde vrijwilligers, de interesse voorde voortgang en het hele voortraject waarin in korte tijd metinzamelingsacties veel geld bijeen werd gebracht voor hethospice, blijkt dat er een breed draagvlak is in Veenendaal voorBerkenstein.bron: De Gelderlander 5-8-2005 [krantenknipsel, id-nr 58386]Hospice Bergen op Zoom weereen stapje dichterbijDe realisatie van het beoogde hospice aan de Stationsstraat isweer een stapje dichterbij gekomen. B en W wijzen debezwaren tegen het plan af. Een paar omwonenden uit deStationsstraat vrezen dat hun woongenot wordt aangetast doorde komst van het hospice. B en W hebben van de weekbesloten de bezwaren van omwonenden af te wijzen. Dat is opzich niet zo vreemd, want eerder al had het college zich volledigachter de plannen geschaard. Nu is het vervolgens aan degemeenteraad om het oordeel van het college al dan niet overte nemen. Aangezien de raad in eerder stadium al instemde metde aankoop van het gebouw ten bate van het hospice, zal ookdat geen probleem zijn. De omwonenden vinden eigenlijk dateen dergelijke voorziening niet in het centrum van de stad thuishoort. De initiatiefnemers, Savelanden (ABG) en Soomlandvinden juist wél dat een hospice in de stad thuis hoort.bron: BN/De Stem 4-8-2005 [krantenknipsel, id-nr 58341]pagina 13

Palliatieve zorg inhet nieuws2005Dit jaaroverzicht is uaangeboden door deZorgMediatheek, postbus316, 2740 AHWaddinxveenwww.zorgmediatheek.nlVrijwilligers helpen 29 mensenthuis stervenDankzij de mensen van de Stichting Vrijwilligers TerminaleZorg Arnhem (VTZ) hebben in 2004 29 mensen hun wensom thuis te sterven in vervulling zien gaan. De vrijwilligersbrachten 1083 uur aan het bed van een stervende door, watneerkomt op drie uur per dag. Aldus Gerard Dirksen,secretaris van VTZ.. In 2004 namen 51 mensen contact opmet VTZ Arnhem. Tien keer ging het alleen om informatie enkwam het niet tot verder contact. 41 keer volgde eenintakegesprek, 32 van hen waren 65 jaar of ouder. Aan 29mensen werd feitelijk hulp verleend. In de overige situatieswas inzet van vrijwillige medewerkers niet meer nodig,omdat de zieke overleed, werd opgenomen in een hospice,verpleeghuis of ziekenhuis of omdat een andere oplossingwerd gevonden.bron: De Gelderlander 3-8-2005 [krantenknipsel, id-nr 58312]Taken Leonardus Hospice naarCarintHet Leonardus Hospice in Hengelo sluit zich aan bij Carint.Binnenkort vindt er een bestuurlijke overdracht plaats. Deoverdracht naar Carint heeft weinig gevolgen voor demensen die in het hospice verblijven. Wel zal de eigenbijdrage die de gasten betalen, omlaag gaan naar 15 europer dag. Dat was maximaal 45 euro per dag. Het tarief isaangepast om aan te sluiten bij vergelijkbare hospices in deregio, aldus directeur J. Meijer van Carint HengeloNoordoost. Het hospice draagt de taken van het bestuurover aan de Raad van Bestuur van Carint. De medische zorgin het Leonardus Hospice blijft in handen van de eigenhuisarts. De verpleegkundige zorg wordt verleend door dethuiszorg.bron: Twentsche Courant Tubantia 1-8-2005 [krantenknipsel, id-nr58277]Juli 2005Steeds meer vraag naarnachtzorgThuiszorg ‘s nachts werd tot voor kort geregeld metbereikbaarheidsdiensten. Wie hulp nodig had bij verplegingof lichamelijke verzorging kon hulp inroepen van Thuiszorg.Een korte periode was ‘s nachts ook aanwezigheidszorgmogelijk voor zowel hoogbejaarden als chronisch zieken,maar die zorgvorm is verdwenen. Intensieve nachtzorg voorterminale zieken bestaat nog wel, al is die gebonden aanmaximum van drie maanden. Dit jaar deed in West-Brabantde zogeheten planbare nachtzorg zijn intrede.Thuiszorginstellingen proberen daarmee een antwoord te vindenop verschillende ontwikkelingen: vergrijzing, strengereindicaties, sneller ontslag uit het ziekenhuis en de wens zo langmogelijk thuis te blijven wonen, gestimuleerd door de overheid.Alle thuiszorginstellingen streven inmiddels naar uitbreiding vangeplande nachtzorg, omdat het iets is dat de mensen graagwillen. Als het CIZ het goed vindt, verdelen ze de huntoegewezen zorg zelf over de dag en de nacht. Stichting DeMarkenlanden in Zevenbergen en Kruiswerk Mark en Maas inOosterhout richtten in mei een team op van tien vrouwen datgezamenlijk het zuidelijk deel van het Baroniegebied bedient.Eind 2005 denken ze het hele Baroniegebied met dergelijketeams te bestrijken. De stichting Thuiszorg Maasmond inRaamsdonksveer hoopt voor 1 oktober samen met Mark enMaas een gezamenlijk team paraat te hebben, terwijl ThuiszorgBreda er in januari van dit jaar al mee begon. StichtingThuiszorg West-Brabant wil de bereikbaarheidsdiensteneveneens uitbreiden, maar denkt nog na over deveiligheidsaspecten.bron: BN/De Stem 30-7-2005 [krantenknipsel, id-nr 58238]Meer steun terminale patiëntenBommelerwaardFamilieleden van ernstig zieke bewoners van Het Zonnelied ofDe Lindeboom die nog een beperkte tijd te leven hebben,kunnen voortaan beroep doen op vrijwilligers. De extra steunaan bewoners van Het Zonnelied en De Lindeboom is mogelijk,doordat de stichting die zich in de Bommelerwaard bezighoudtmet stervensbegeleiding door vrijwilligers, de VPTZ, nauwergaat samenwerken met de twee zorginstellingen. Vrijwilligersvan die stichting, de Stichting Vrijwilligers Palliatieve TerminaleZorg Bommelerwaard (VPTZ) kunnen vanaf nu worden ingezetbij de zorg voor ernstig zieke bewoners van Het Zonnelied enDe Lindeboom. De hulp wordt gegeven in de terminale fase.bron: Brabants Dagblad 28-7-2005 [krantenknipsel, id-nr 58192]Britse undercover-verpleegkundigemaakt onthullendebeeldenHet Britse televisieprogramma Panorama heeft schokkendebeelden uitgezonden over de zorg in een Brits ziekenhuis. Deverpleegkundige en journaliste Margaret Haywood werkte driemaanden als uitzendkracht in het ziekenhuis en maakte in dietijd stiekem televisieopnames. Ze werkte op een afdeling waarvooral oudere mensen liggen. In de uitzending was te zien hoeverpleegkundigen het eten van patiënten opaten, terwijl depatiënten niet zelfstandig konden eten. Ook leden terminalepatiënten onnodig veel pijn, omdat ze onvoldoendepijnmedicatie toegediend kregen. Daarnaast moesten patiëntenlange perioden wachten voordat ze naar het toilet mochten. Hetziekenhuis (Royal Sussex County Hospital in Bristol) erkent dater eind vorig jaar nog problemen waren op de betreffendeafdeling. Na een aantal klachten is er begin 2005 een nieuwemanager aangesteld en zijn er andere verbeteringenpagina 14

Palliatieve zorg inhet nieuws2005Dit jaaroverzicht is uaangeboden door deZorgMediatheek, postbus316, 2740 AHWaddinxveenwww.zorgmediatheek.nldoorgevoerd. Maar volgens het BBC-programma heeft datniets geholpen: de problemen bleven voortbestaan tot aande opnames in mei. Voor de uitzending van Panorama kunje hier klikken:http://news.bbc.co.uk/1/hi/programmes/panorama/4655929.stm# en voor het dagboek van Margaret Haywood kun je hierklikken:http://news.bbc.co.uk/1/hi/programmes/panorama/4701651.stmbron: Verpleegkunde Nieuws 28-7-2005 [bericht, id-nr 58193]Humanitas wil meerstervenden helpenDe meeste organisaties kampen met een voortdurendgebrek aan vrijwilligers. Bij de humanistische hulporganisatieHumanitas in Den Helder is het precies andersom. Er staateen hele groep mensen klaar om stervenden te helpen,maar vraag is er nauwelijks. Omdat veel mensen te langwachten voor ze aan de bel trekken, denkt Humanitas. Deschouders van de mantelzorgers zijn lang niet altijd sterkgenoeg om de last te dragen. Heel normaal, vindt R. Vinkvan Humanitas. De nachtrust kan er bij de mantelzorger bijinschieten omdat de patiënt onrustig is of hulp behoeft enemoties en zorgen hun tol eisen. Bovendien kan eenstervensproces langer duren dan voorzien. De vrijwilligersvan Humanitas zijn er om de mantelzorgers te ontlasten.Gezien de ervaringen elders in het land, twijfelt Humanitas erniet aan dat er behoefte is aan de ondersteuning. Maar deervaring leert dat mantelzorgers vaak erg lang wachten.bron: Noordhollands Dagblad 20-7-2005 [krantenknipsel, id-nr58005]Stichting neemt failliet SofiaCore Ochten overHet palliatief care centrum Sofia Core in Ochten is gered. Destichting Woonzorgdiensten de Betuwe heeft het pand aande Beukenlaan overgenomen. Daarmee is dewerkgelegenheid van achttien personeelsleden gered. SofiaCore kwam enige tijd geleden in de rode cijfers en onlangs ishet faillissement uitgesproken. John Deighton, voorzitterRaad van Bestuur van de landelijke organisatie Woonzorg:"We hebben het pand gekocht, zodat de zorg kan doorgaan.We kunnen spreken van een volledige overname. Het kostteveel geld, maar we vinden het heel belangrijk dat dergelijkevoorzieningen blijven bestaan."bron: De Gelderlander 14-7-2005 [krantenknipsel, id-nr 57890]Sofia Core failliet maar gaattoch doorHet Palliatief Care Centrum Sofia Core in Ochten is failliet.Eind jaren negentig is gestart met het centrum en daarna ishet verbouwd. Toch gaan de activiteiten en de zorg door.Woordvoerder Henk Jolink van Sofia Core weigert in te gaan opde oorzaak van het faillissement: "Ik wil alleen zeggen dat we incontact zijn met een andere stichting. We zitten nog in eenoverlegfase, maar we denken dat het gaat lukken." In SofiaCore worden zes é zeven mensen in de laatste fase van hunleven begeleid. Er waren een paar jaar geleden achtberoepskrachten en een vijftiental vrijwilligers werkzaam.bron: De Gelderlander 12-7-2005 [krantenknipsel, id-nr 57820]Gelijk zijn in hun anders zijnWaar kunnen mensen met een verstandelijke beperking terechtals zij in de terminale fase verkeren. En wat weten wij eigenlijkover hun behoeften als ze in deze fase verkeren? Ria Bosch,Anita Groot Obbink en Anita Maengkom zijn hiermee aan deslag gegaan. Het resultaat is het rapport Gelijk zijn in hunanders zijn, palliatieve terminale hulpverlening aan mensen meteen verstandelijke beperking. Met dit rapport hopen zij eenlandelijke impuls te geven aan de terminale zorg rondom dezedoelgroep. Het rapport kunt u downloaden op de site van Agora.Het onderzoeksrapport is in boekvorm te bestellen voor € 8,-excl. verzendkosten bij Anita Groot Obbink, e-mail:grootobbink@home.nl. Of download PDF viahttp://www.palliatief.nl/nationaal/index.htm?mid=251&anchor=pid5016bron: Nieuwsbrief Agora 11-7-2005 [bericht, id-nr 57816]Juni 2005Kennis uitwisselen overpalliatieve zorg ZO BrabantVeel initiatieven in de palliatieve zorg in Zuidoost-Brabantfunctioneerden los van elkaar. Zorgverleners wisseldennauwelijks structureel kennis en ervaring met elkaar uit. In 2001is het project ‘Kennis- en consultatie-netwerk Zuidoost-Brabant’gestart om de initiatieven te bundelen en gezamenlijk depalliatieve zorg te verbeteren. Achttien organisaties slotendaartoe een overeenkomst. Centraal staan kennisuitwisselingen relatieopbouw tussen zorgverleners. Daarnaast gaat het ombetere mogelijk-heden voor advies en consultatie. Iedereen diebetrokken is bij de palliatieve zorg, is uitgenodigd voor decasuïstiekbesprekingen. In totaal zijn 19 besprekingengeorganiseerd, met gemiddeld 25 deelnemers. De meestvoorkomende onderwerpen zijn delier, voedsel- envochttoediening, euthanasie en pijn. De meeste casussenbetreffen oncologie, soms gaat een casus over hartfalen ofCOPD. Uit de evaluatie blijkt dat de deelnemers meerdeskundigheid hebben verkregen, een beter contact met anderezorgverleners en meer zicht op elkaars mogelijkheden enonmogelijkheden. De deelnemers zijn tevreden over debesprekingen en 80 procent van hen kan het geleerde directgebruiken. De bevindingen worden ondersteund door resultatenvan eerdere onderzoeken van netwerken. Vanwege het succespagina 15

Palliatieve zorg inhet nieuws2005Dit jaaroverzicht is uaangeboden door deZorgMediatheek, postbus316, 2740 AHWaddinxveenwww.zorgmediatheek.nlErasmus MC opent Kenniscentrumover laatste levensfase bijhoofd-hals kankerHet Erasmus MC opent op 24 juni a.s. het Kenniscentrumpalliatieve zorg hoofd-hals oncologie. Het centrum beoogtbetere zorg te bieden aan patiënten met een tumor in hethoofd-halsgebied in de laatste levensfase. Els Borst-Eilers,voorzitter van de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties(NFK) opent het centrum tijdens hetsymposium "Palliatieve Zorg Hoofd-Hals Oncologie". Deafdeling KNO van het Erasmus MC ziet jaarlijks 550 nieuwepatiënten met een hoofd-halstumor en is daarmee een vande grootste hoofd-hals oncologische centra van Europa.Ongeveer de helft van de patiënten sterft binnen vijf jaar,waarvan het grootste gedeelte aan deze ziekte.bron: Erasmus MC 20-6-2005 [bericht, id-nr 57218]Omwonenden hospice stappennaar provincieOmwonenden van de Bernadettekerkin Rijswijk wenden zichtot de provincie, omdat zij ontevreden zijn over debesluitvorming rond de komst van een hospice bij de kerkaan de Sir Winston Churchilllaan. De boze buurtbewonerswillen dat de provincie de beslissingen die tot nog toe zijngenomen over de hospice toetst op mogelijk onrechtmatighandelen. Zo zou de Stichting Hospice de buurtbewonersverkeerd hebben voorgelicht.bron: Haagsche Courant 14-6-2005 [krantenknipsel, id-nr 57064]Plan voor hospice in Groenlovan de baanDe Stichting Heel, die mensen hulp biedt in tijden van crises,had twee jaar geleden reeds het plan opgevat een hospicete openen. De rustplaats voor uitbehandelde patiënten, zoueen onderdeel vormen van een multifunctioneel centrum.Gesprekken met Humanitas, de Stichting De Lichtenvoorde,de Stichting Marga Klompé (van het verzorgingshuis DeMolenbergen) en de woningcorporatie De Woonplaats,waren al in een vergevorderd stadium. Maar een onderzoekonder vrijwillige terminale zorginstellingen opende de ogenvan initiatiefnemer F. Eijsink Op steeds meer locaties in dezeregio willen diverse organisaties plekken inrichten als laatsterustplaats. Liefst 25 bedden voor terminale patiënten zoudener volgens het onderzoek bijkomen. Voor de Stichting Heelhet sein om de plannen in de ijskast te parkeren.bron: Twentsche Courant Tubantia 10-6-2005 [krantenknipsel, id-nr56953]Veertien aanmeldingen voorhospiceHet gaat goed met het aantal vrijwilligers in hospice Noetsele.Oproepen voor vrijwilligers in diverse media hebben geleid totveertien nieuwe aanmeldingen, zegt coördinator Gerry Fransenvan ZorgAccent. Het hospice is een onderdeel van verzorgingstehuisDe Blenke. Het hospice, dat sinds vorig jaar bestaat,kampt al een tijd met een exploitatietekort, reden voorZorgAccent om meer beroep te doen op vrijwilligers. Fransen isblij met de veertien nieuwe aanmeldingen.bron: Twentsche Courant Tubantia 9-6-2005 [krantenknipsel, id-nr56913]Hospice in Zutphen richt zich opAchterhoekHet Hospice Brummen, dat binnenkort verhuist van Brummennaar Zutphen, gaat zich ook richten op de Achterhoek. Hethospice wordt geleid door de Stichting Vrijwillige TerminaleZorg. Gezien de grote behoefte die er is aan een ‘bijna-thuishuis’wordt de Brummense woning te klein en daarnaast is dedoelgroep ‘verschoven’. Met de komst van een tweede hospicein Apeldoorn komen er minder gasten van de Veluwe. InZutphen kan beter worden ingespeeld op de vraag uit de regioAchterhoek, waar nog geen voorziening is. Het hospice neemtzijn intrek in (kerk)centrum De Brug in Zutphen. De tweecoördinatoren Marja Leertouwer en Alice Tijmes zijn zich ervanbewust dat er heel wat werk verzet moet worden om de warmesfeer van het Brummense Hospice in het Zutphense gebouw tebenaderen. De vriendelijke woning aan de Houtwal in Brummenherbergt van nature al warmte, centrum De Brug oogtdaarentegen vrij koel en zakelijk.bron: Twentsche Courant Tubantia 6-6-2005 [krantenknipsel, id-nr56798]Hospice Hellendoorn zet in opmeer vrijwilligersBezuinigingen noodzaken het hospice Noetsele er toe meertaken over te laten aan vrijwilligers. Alleen als zich meervrijwilligers aanmelden voor de stervensbegeleiding in hethospice bij het Hellendoornse verzorgingshuis De Blenke. Hethospice biedt plaats aan drie terminaal zieken die nog maximaaldrie weken te leven hebben. Hospice Noetsele kampt al sindsde opening afgelopen jaar met een exploitatietekort.Veranderingen in Algemene Wet bijzondere ziektekosten(AWBZ) zorgden voor lagere subsidies dan vooraf ingeschat enook is sprake van strengere regelgeving. Het Hellendoornsehospice liep bovendien een provinciale subsidie van 10.000euro mis omdat de aanvraag te laat was ingediend. Inmiddels isbekend dat de provincie alsnog over de brug wil komen als hethospice Noetsele komend najaar verhuist. Die eventueleverhuizing is echter nog niet concreet. Het hospice wordt gerunddoor beroepskrachten met de hulp van vrijwilligers. Door depagina 17

Palliatieve zorg inhet nieuws2005Dit jaaroverzicht is uaangeboden door deZorgMediatheek, postbus316, 2740 AHWaddinxveenwww.zorgmediatheek.nlinzet van meer vrijwilligers wil ZorgAccent de exploitatiekostenomlaag zien te brengen.bron: Twentsche Courant Tubantia 6-6-2005 [krantenknipsel, id-nr56797]Univé schenkt inrichtinggastenkamers Hospice DenHelderIn Den Helder is eind mei de Hospice Den Helder geopend.Univé Verzekeringen heeft een bedrag van ruim € 24.000,-geschonken voor de inrichting van de gastenkamers. DeHospice biedt volledige zorg en ondersteuning aan mensendie in de laatste fase van hun leven verkeren. Door de opzetvan de Hospice als “bijna thuishuis” is het mogelijk om eenhuiselijke, heel persoonlijke sfeer te creëren waarbinneniemand op een waardige manier kan sterven. Coördinatormevrouw A. Hoedjes van de Hospice Den Helder is heel blijmet dit gebaar van Univé.bron: Univé Verzekeringen 2-6-2005 [persbericht, id-nr 56685]Mei 2005Internationale dag van depalliatieve zorg 8-10Op 8 oktober 2005 wordt de eerste Internationale Dag vande Palliatieve Zorg (IDPZ) gehouden. In verband hiermee iseen website gemaakt: www.dagvandepalliatievezorg.nl. Hierzal informatie te vinden zijn over lokale, regionale, landelijkeen internationale activiteiten die naar aanleiding van de IDPZworden georganiseerd. Via de website kan ook eeninformatiepakket worden besteld over het deelnemen aan dedag. Op 29 juni a.s. organiseert de projectorganisatie inBunnik een bijeenkomst voor alle deelnemers aan de dag.bron: Nieuwsbrief Agora 28-5-2005 [bericht, id-nr 56509]Terminale Turkse en Marokkaansepatiënten gebruikennauwelijks thuiszorgTurkse en Marokkaanse terminale patiënten krijgen maarzelden thuiszorg. Bijna altijd is de, soms maandenlange,zorg voor de stervende in handen van één vrouwelijkefamilielid. Die raakt daardoor vaak overbelast. Huisartsen enthuiszorgmedewerkers zien taal- en cultuurbarrières alsoorzaak voor het karige thuiszorggebruik. Naasten van destervenden geven aan dat hun voorkeur voor zorg door deeigen familie de belangrijkste barrière is. Dat blijkt uitonderzoek van het NIVEL. NIVEL onderzoeker Fuusje de Graaf:“Huisartsen, transferverpleegkundigen en indicatiestellerszouden niet direct van zorg af moeten zien als de Turkse enMarokkaanse mannen zeggen dat thuiszorg niet nodig is. Zemoeten eerst bekijken of de vrouw die de zorg gaat gevendaarbij misschien ondersteuning nodig." Wat een rol speelt isonder meer het gebrek aan inzicht in het ziektebeloop bij denaasten van de patiënt en de verwachting (zowel bij de familieals bij de huisarts) dat de familie alle zorg kan en wil leveren.Downloadrapport:http://www.nivel.nl/systeem/scripts/downloadtracker.asp?download=http://www.nivel.nl/pdf/thuiszorg-voor-terminale-turkse-enmarokkaanse-patiënten-2005.pdfbron: NIVEL 26-5-2005 [bericht, id-nr 56462]Hospice streeft ook in Zutphennaar band met de buurtNu de verhuizing van Hospice Brummen van de StichtingVrijwillige Terminale Zorg naar (kerk)centrum De Brug inZutphen zeker is, krijgen de verhuisplannen steeds meer vorm.Naar verwachting beginnen in januari de bouwactiviteiten dienodig zijn voor de nieuwe bestemming van het gebouw. Hetbestuur heeft de omwonenden inmiddels schriftelijk op dehoogte gesteld van die activiteiten. Zodra de plannen inhoudelijkhelemaal duidelijk zijn, komt er een informatie-avond.Coördinator Marja Leertouwer beklemtoont het belang van eengoede relatie met de buurt. e verhuizing van Brummen naarZutphen is ingegeven door twee oorzaken. Gezien de grotebehoefte die er is aan een ‘bijna-thuis-huis’ wordt deBrummense woning te klein en daarnaast is de doelgroep‘verschoven’. Met de komst van een tweede hospice inApeldoorn komen er minder gasten van de Veluwe. In Zutphenkan beter worden ingespeeld op de vraag uit de regioAchterhoek, waar nog geen voorziening is.bron: De Stentor 25-5-2005 [krantenknipsel, id-nr 56418]Nederlanders sterven 't liefstthuisMensen die ongeneeslijk ziek zijn, sterven het liefst thuis. Bijnaniemand wil in een verpleeghuis sterven, terwijl zogeheten bijnathuis-huizenen hospices gewenster zijn. Dat is vandaaggebleken uit een onderzoek van het Instituut voorbeleidsonderzoek en advies (IVA) onder 1804 ongeneeslijkzieke mensen. Volgens het IVA geven mensen tussen de 35 en64 jaar vaker de voorkeur aan thuis sterven, dan ouderen(respectievelijk 75 procent en 65 procent). Als mensen niet thuiskunnen sterven, kiest 58 procent volgens het onderzoek vooreen bijna-thuis-huis. 18 Procent kiest voor een hospice. Slechts2 procent van de mensen wil in een ziekenhuis sterven. Inrealiteit sterft 35 procent van de mensen daar.bron: Algemeen Dagblad 25-5-2005 [krantenknipsel, id-nr 56402]pagina 18

Palliatieve zorg inhet nieuws2005Dit jaaroverzicht is uaangeboden door deZorgMediatheek, postbus316, 2740 AHWaddinxveenwww.zorgmediatheek.nlLeven met de dood in het zichtLeven met een snel naderende dood in het vooruitzicht. Hetis en blijft een zeer beladen onderwerp, weet Nelleke deMulder, één van de organisatoren van het symposium'Kanker: als je weet dat je niet meer beter wordt' datzaterdag wordt gehouden. De groep uitbehandelde patiëntenheeft volgens De Mulder het idee nergens terecht te kunnen.De medische wereld is gericht op beter worden, de literatuurstopt bij het onderwerp terminaal en voor patiëntenverenigingenis het onderwerp vaak ook te beladen. Hetsymposium moet het taboe op dit onderwerp doorbreken, zohoopt de Borstkankervereniging Nederland. Volgenstherapeute Van Steen is vooral een goede communicatiebelangrijk om te kunnen genieten van de laatste levensfase.,,Patiënten hebben vaak schuldgevoelens over het verdrietdat zij de omgeving aandoen. Ze willen daarom niemandbelasten met hun eigen angst. Ze praten zo min mogelijkover hun ziekte en sluiten zo de omgeving buiten. Dat iszwaar voor de patiënt, maar ook voor de naasten." Het luktniet iedereen om de laatste periode zinvol te maken. Hetvaststellen van een ongeneeslijke ziekte leidt in 25 procentvan de gevallen tot een depressie bij de patiënt. Datconcludeert Elsbeth Voogt, psycholoog bij het Erasmus MCin Rotterdam. Elsbeth Voogt, psycholoog bij het ErasmusMC in Rotterdam, doet sinds 2001 onderzoek bij 128patiënten met een ernstige vorm van kanker waarvoor veelalgeen behandeling meer mogelijk is of was. De belangrijksteconclusie van het onderzoek is dat patiënten te veelverwachten van behandeling. Voogt: ,,Zolang patiëntenworden behandeld is er nog hoop. Maar de verwachtingenmoeten wel reëel zijn. Behandelingen zijn gericht opverlenging van het leven en niet op beter worden. Het is devraag of patiënten zich dat altijd realiseren." ,,De ernst vande situatie dringt vaak pas tot patiënten door als klachten inde laatste maanden verergeren. Als ze eerder hadden beseftdat hun lot onomkeerbaar is, zouden ze wellicht geenkostbare tijd hebben verspild aan zware behandelingen.''bron: Algemeen Dagblad 24-5-2005 [krantenknipsel, id-nr 56373]Hospice houdt deuren noggeslotenEigenlijk zouden de eerste bewoners gisteren al wordenopgenomen in de hospice aan de Duinroosstraat in DenHelder. Toch heeft de stichting besloten dat niet te doen ende rechtszaak van vandaag af te wachten. Omwonendenvragen de rechter vandaag alle activiteiten van dit 'thuishuis'voor terminale patiënten stop te zetten. Er wordt overlastverwacht, onder meer door extra verkeer. Aanvankelijkdachten burgemeester en wethouders dat voor het hospicegeen planologische procedure nodig was, maar bij naderinzien wordt die nu toch gevoerd. Via deze procedurehebben omwonenden hun bezwaren kenbaar maken. Inafwachting van de rechtszaak wil de hospice geen mensenopnemen, al is er wel een wachtlijst.bron: Noordhollands Dagblad 24-5-2005 [krantenknipsel, id-nr56344]Fototentoonstelling “De DoodVerbeeld” in ziekenhuis ZierikzeeOp woensdag 1 juni 2005 wordt om 15.00 uur defototentoonstelling “De Dood Verbeeld” in ons ziekenhuis inZierikzee geopend. De tentoonstelling is een initiatief van deVereniging van Vrijwilligers Palliatieve Terminale ZorgNederland (VPTZ). Met de tentoonstelling “De Dood Verbeeld”wordt visueel gemaakt, wat moeilijk in woorden uit te drukken is.De kunstwerken die gefotografeerd zijn; zijn een tastbareherinnering voor een dierbare die is overleden. Ze zijn gemaaktdoor ernstig zieke mensen of dierbaren van ernstig zieken.Vrijwilligers bieden een belangrijke ondersteuning bij deverzorging van terminale patiënten en ze zijn voor naasten ookbelangrijk in de nazorg. De fototentoonstelling geeft eenontroerend beeld van zeer persoonlijke ervaringen.bron: Oosterscheldeziekenhuis 23-5-2005 [persbericht, id-nr 56339]Bridgen voor Hospice BredaHospice Breda bestaat vijf jaar en heeft voor volgende week eenaantal activiteiten georganiseerd om dat feit te vieren. Komendedinsdag van 14.00 tot 17.00 uur en donderdag van 19.00 tot20.00 uur zijn er bridgedrives in gemeenschapshuis Erasmusaan de Erasmusweg. De kosten bedragen 20 euro per koppelDat geld kan iedere dag van de week betaald worden aan dedeur van het Hospice Breda.bron: BN/De Stem 20-5-2005 [krantenknipsel, id-nr 56253]Ook met een stervende kun jelachen,,Het is niet alleen maar somber en triest. Soms hebben wegewoon de slappe lach’’, vertelt stervensbegeleidster TinaKempenaar uit Wijnjewoude. De 57-jarige vrouw is een van dezestien vrijwilligers van Stichting Vrijwilligers PalliatieveTerminale Zorg in Drachten. Deze organisatie zet sinds tien jaarvrijwilligers in bij terminale patienten. Het doel: de familieontlasten. De stichting werd in 1995 opgericht op verzoek vanhet ziekenhuis Nij Smellinghe in Drachten. Het kwam geregeldvoor dat een terminale patiënt die thuis wilde sterven, in hetziekenhuis moest blijven omdat de familie de zorg thuis niet konopbrengen. Veel mensen zijn slecht op de hoogte van hetbestaan van de stichting, merken de vrijwilligers. ,,Wij horenvaak: hadden we maar geweten dat jullie bestonden. Bij veelhuisartsen zijn we niet goed bekend’’, aldus Kempenaar.bron: Friesch Dagblad 18-5-2005 [krantenknipsel, id-nr 56186]pagina 19

Palliatieve zorg inhet nieuws2005Dit jaaroverzicht is uaangeboden door deZorgMediatheek, postbus316, 2740 AHWaddinxveenwww.zorgmediatheek.nlInleiding door Marinus van denBerg over "Aspecten vanverlies" in ChrysanthemumOp donderdag 26 mei aanstaande organiseert De Zellingende themabijeenkomst "Aspecten van verlies". Geestelijkverzorger Marinus van den Berg uit Rotterdam verzorgtvanuit zijn ervaring een inleiding over verlies en rouw. Hetrouwproces rondom overlijden van een naaste is een aspect,maar ook het verlies dat iemand ervaart wanneer de partnerdoor ziekte een ander mens wordt. Na de lezing is ergelegenheid voor discussie en het stellen van vragen. Dethemabijeenkomst is van 20.00 uur tot 22.00 uur inZorgcentrum Chrysanthemum, Nieuwerkerk aan den IJssel.Ontvangst vanaf 19.30 uur. Vrijwilligers, mantelzorgers enandere belangstellenden zijn van harte welkom. Deelname isgratis. Vooraf aanmelden via 0180-333 777 is wel gewenst.bron: De Zellingen 13-5-2005 [persbericht, id-nr 56108]De Thuiszorg Costa Blanca opentnieuw hoofdkantoorDe ambassadeur van Nederland in Madrid, Spanje, de heerSchelto Baron van Heemstra verricht op vrijdag 6 mei, tussen17.00 en 20.00 uur de officiële opening van het nieuwe kantoorvan De Thuiszorg Costa Blanca in Benidorm. De ThuiszorgCosta Blanca (TZCB) is een Spaanse thuiszorgorganisatie,opgezet naar het Nederlandse model van een Kruisvereniging,onder leiding van een Nederlandse directie en met merendeelsNederlandstalig personeel. Ook beschikt men over specialistenvoor stoma en wondzorg, diabetes, COPD, en voor psychosocialeklachten en begeleiding. In tien jaar tijd is TZCBuitgegroeid tot de grootste thuiszorgorganisatie aan de CostaBlanca. Met zestig medewerkers biedt ze zorg aan chronischzieken, ouderen met specifieke zorgbehoeften, gehandicapten,post-operatieven en cliënten met een terminale ziekte.www.thuiszorgspanje.combron: De Thuiszorg Costa Blanca 4-5-2005 [persbericht, id-nr 55888]Hospice opent eind septemberde deurenDe hospice van Wassenaar hoopt eind september de eerstegasten te ontvangen die hier de laatste fase van hun levenwillen doorbrengen. Er is veel belangstelling van vrijwilligersdie de bewoners hierbij willen bijstaan. Volgens KarinLansbergen, die samen met haar echtgenoot Gabrie nauw isbetrokken bij de oprichting van zo'n 'Bijna-thuishuis', is hetvoor velen een uitdaging om hier vrijwilligerswerk te doen.bron: Haagsche Courant 10-5-2005 [krantenknipsel, id-nr 56005]Hospice bij kerk SoesterJulianalaan SoestBuurtbewoners zijn absoluut niet huiverig voor de komst vanhet hospice in de villa aan de Julianalaan 88 in Soest. ,,Onshele gezin vindt het geweldig. Natuurlijk, je zal zo nu en danrouwauto's zien staan, maar dat is toch niet erg? Hoort bijhet leven'', reageert buurtbewoonster Mechteld Schram. Destichting Hospice Soest-Baarn heeft de omwonenden directna het sluiten van de koop, schriftelijk geïnformeerd. Hetvrijstaande huis naast de Christelijk Gereformeerde Kerkdateert uit 1926 en beschikt over zeven kamers, een langeachtertuin en staat vlakbij het evenemententerrein aan deSoesterengweg. Het hospice biedt plek aan vier terminaalzieke mensen uit zowel Soest als Baarn, met eenlevensverwachting van hooguit drie maanden. Vrijwilligersnemen een belangrijk deel van de hulp op hun schouders.Voor de professionele zorg hebben de bewoners hun eigenhuisarts en wil de stichting samenwerken met het Soesterverpleeghuis Daelhoven.bron: Gooi en Eemlander 6-5-2005 [krantenknipsel, id-nr 55919]Consultatienetwerk PalliatieveTerminale Zorg HaaglandenOnlangs is de Rapportage en Evaluatie van het Project Informatie-en Consultatienetwerk ten behoeve van de palliatieveterminale zorg in de regio Haaglanden verschenen. In dezerapportage wordt de ontwikkeling van het consultatienetwerkbeschreven. In oktober 2003 werd de eerste periode van hetProject Informatie- en Consultatienetwerk ten behoeve van depalliatieve terminale zorg in de regio Haaglanden afgesloten meteen inventarisatieverslag. De afgelopen periode van het projectis besteed aan het oprichten van de Helpdesk voor PalliatieveTerminale Zorg en het Consultatieteam Haaglanden. Daarnaastis gewerkt aan verbetering van de informatievoorziening via dewebsite www.palliatief.nl/haaglanden en is een informatiemapvoor zorgvragers samengesteld. De rapportage kan via destichting opgevraagd worden; tel 070-3795093,info@transmuralezorg.nlbron: Stichting Transmurale Zorg Den Haag e.o. 3-5-2005 [besluit, id-nr55868]Zorgcentrum voor "rijken" bijScheemdaVortex Architecten uit Groningen en de Stichting OuderenInitiatiefgroep Hestia uit Paterswolde willen een woonzorgcomplexbouwen in of rond Scheemda voor de'vermogende burger'. Ook zorgketen Oosterlengte heeft plannenin die richting. Het gebouw van Vortex en Hestia moet plaatsbieden aan twaalf tot achttien mensen en biedt zorg tot het eind,dus inclusief terminale zorg. Die groep heeft zorgketenOosterlengte ook in beeld. In de stad Groningen is de stichtingHestia al enkele jaren actief op dit gebied. De stichting is ingesprek met woningcorporaties en zorginstellingen om op tweeplaatsen in de stad een woon-zorgcomplex neer te zetten.bron: Dagblad van het Noorden 3-5-2005 [krantenknipsel, id-nr 55839]pagina 20

Palliatieve zorg inhet nieuws2005Dit jaaroverzicht is uaangeboden door deZorgMediatheek, postbus316, 2740 AHWaddinxveenwww.zorgmediatheek.nlApril 2005Palliatieve afdeling bij SonnevanckVerpleeghuis Sonnevanck in Harderwijk heeft gisteren eenafdeling voor palliatieve terminale zorg in gebruik genomen.Op deze afdeling is plaats voor vier mensen in hun laatstelevensfase. Sonnevanck is het eerste verpleeghuis op denoordelijke Veluwe die een dergelijke voorziening biedt. Denieuwe afdeling heeft de naam Jasmijn gekregen en bestaatuit vier eenpersoons kamers. De mensen op de afdelingworden bijgestaan door een team van hulpverleners in talvan disciplines. Er is psychosiciale ondersteuning, aandachtvoor geestelijke verzorging en er is paramedische enverpleegkundige zorg, onder meer meer voor pijn- ensymptoombestrijding.bron: De Stentor 29-4-2005 [krantenknipsel, id-nr 55738]Professionele krachtenverlenen zorgDe regio Eemland telt één highcare hospice voorvolwassenen: Hospice Dôme in Amersfoort. Hier wordt dezorg verleend door professionele krachten. Verder is er in DeGlind een high care kinderhospice. Daarnaast zijn er diverselow care hospices, waar de zorg onder meer in handen isvan vrijwilligers. Deze zijn te vinden in Nijkerk (HospiceArkemheen) en in de toekomst -mogelijk 2006- in Soest. InWoudenberg is er in Zorgcentrum Groenwoude een specialeafdeling waar terminaal zieken verzorgd kunnen worden.bron: Utrechts Nieuwsblad 26-4-2005 [krantenknipsel, id-nr 55632]Zorgnetwerk voor stervendenFrieslandZorginstellingen in Fryslân gaan samenwerken op het gebiedvan palliatieve zorg. Tot nu toe hebben zorginstellingen elkhun eigen manier van werken met terminale zorg, terwijl zeveel aan elkaar zouden kunnen hebben. Aldus deprovinciaal coördinator van het samenwerkingsproject, W.Hoek. Belangrijkste winstpunt van de samenwerking is datorganisaties van elkaar leren wat er mogelijk is. ,,Tot dusvergebeurt het nog geregeld dat stervenden lang in hetziekenhuis blijven, omdat de medewerkers daar niet wetenwat de mogelijkheden voor de thuiszorg op palliatief gebiedzijn. Als ze wel op de hoogte waren geweest had de patiëntveel eerder naar huis of naar een hospice gekund’’, verteltHans Konst, voorzitter van het netwerk en verpleeghuisartsin De Batting in Harlingen. De zorginstellingen gaan perregio samenwerken. Het eerste netwerk dat wordt opgezet isNoordwest-Fryslân, het werkgebied van ziekenhuis MCL.Volgende week wordt het samenwerkingscontract ondertekend.De andere Friese ziekenhuizen volgen zo snel mogelijk met huneigen netwerk. In het netwerk wordt ook de positie vanmantelzorgers beter geregeld. ,,Nu worden vrijwilligers wel eensin gezet als vervanging van de professionele zorg. Dat moetniet. Daarmee wordt het ook ‘eng’ om vrijwilliger bij een hospicete zijn. De taken van de vrijwilligers worden nu duidelijkomschreven’, zegt Konst.bron: Friesch Dagblad 19-4-2005 [krantenknipsel, id-nr 55373]Hostels draaien al jaren in hetgeheimHet is al jaren nagenoeg geheimgehouden. Maar in de Grevelingenstraatin De Rivierenwijk en aan de Topaaslaan in Hoogravenopenden in 1999 de eerste begeleide opvanghuizen voorverslaafde daklozen in Utrecht. Het pand in de Grevelingenstraattelt nu nog twee bewoners. De adressen zijn nooitbekendgemaakt uit angst voor reacties uit de wijk, zegtdivisiemanager Berndsen van Stichting BeschermendeWoonvormen Utrecht die de bewoners begeleidt. Deomwonenden en bewonersvereningen werden hier wél intensiefbij betrokken. Het waren in Utrecht de eerste opvanghuizenwaar binnenshuis gebruikt mocht worden. Het ging en gaat omterminale, verslaafde, met aids besmette daklozen die dringendhulp nodig hebben. De GD & GD begeleidt hen medisch. Pas in2001 ging het eerste grootschalige hostel De Hoek aan deSarteweg open voor 25 bewoners. De proef in een portiekflataan de Topaaslaan mislukte na drie jaar. De buurt had te veeloverlast van de vier bewoners die vaak ongewenste gastenmeenamen.bron: Utrechts Nieuwsblad 19-4-2005 [krantenknipsel, id-nr 55353]Ross: "Iedere AWBZ-cliënt eeneigen omslagpunt"Ross wil een duidelijke omslagpuntenregeling voor de AWBZper 1 januari 2007. Dat stelt staatssecretaris Ross vandaag voorin haar brief aan de Tweede Kamer. Zodra de zorgkosten thuisduurder uitvallen dan in een instelling, moet een AWBZ-cliëntdie thuis wil blijven wonen de meerkosten zelf betalen. Ross wildat iedere cliënt per 2007 een individueel omslagpunt krijgt datafhankelijk is van zijn indicatiebesluit. Echter, ‘tot een bepaaldbedrag mag zorg thuis geen probleem zijn’, schrijft Ross. Hetdrempelbedrag moet ze nog vaststellen. Verder hecht destaatssecretaris aan heldere regels voor uitzonderingen op deomslagpuntenregeling. Ze denkt daarbij aan de terminale zorgof 24-uurs beademing. Ross vraagt het College voorzorgverzekeringen binnenkort om een uitvoeringstoets te doenop de omslagpuntenregeling. Het omslagpunt wordt berekenddoor de kosten van extramurale zorg voor een individuele cliëntte vergelijken met die van intramurale zorg (zonder dehuisvestingskosten). Zodra de zorg binnen en buiten deinstelling even duur zijn, is het omslagpunt bereikt. Op ditmoment hanteren de intramurale en extramurale zorg nogpagina 21

Palliatieve zorg inhet nieuws2005Dit jaaroverzicht is uaangeboden door deZorgMediatheek, postbus316, 2740 AHWaddinxveenwww.zorgmediatheek.nlandere rekeneenheden: de extramurale zorg rekent inAWBZ-functies en –klassen, de intramurale zorg gaat per 1januari 2007 over op deze bekostigingssystematiek. Pas alsde intramurale zorg ook in termen van zorgzwaarte wordtbekostigd (te beginnen via intramurale zorgarrangementen(IZA’s)), kan het omslagpunt per persoon worden bepaald.bron: Ministerie VWS 13-4-2005 [bericht, id-nr 55189]Alles klaar voor bouw hospiceMet de bouwvergunning voor het bijna-thuis- huis inZierikzee op zak, is de Stichting Hospice Schouwen-Duiveland begonnen met de voorbereidendewerkzaamheden voor de bouw van deze voorziening. Debouwcommissie van de Stichting Hospice Schouwen-Duiveland legt samen met bouwkundig bureau Jonker inZierikzee de laatste hand aan het bestek. Volgens voorzitterW. Obbink- Bulsing zal binnenkort contact gezocht wordenmet enkele aannemers voor een inschrijving op uitnodiging.Het hospice wordt door geen enkele overheidsinstantiegesubsidieerd. De organisatie is afhankelijk van giften,sponsoring en donaties. De afgelopen tijd werden diverseacties voor het hospice op touw gezet.bron: PZC 12-4-2005 [krantenknipsel, id-nr 55150]Palliatief Consultatieteamondersteunt zorgverlenersOp 11 april is het Palliatief Consultatieteam Delft-Westand-Oostland (DWO) gestart. Het consultatieteam ondersteuntzorgverleners bij de zorg en behandeling van patiënten inhun laatste levensfase. Deze patiënten hebben soms vragenof problemen waar geen standaardoplossingen voor zijn.Zorgverleners kunnen dan contact opnemen met hetconsultatieteam. Het consultatieteam is een initiatief van hetPalliatief Netwerk DWO. De zorgverleners van hetconsultatieteam hebben, naast hun werkervaring inpalliatieve zorg, een specialistische opleiding in dit vakgebiedafgerond. Het team bestaat uit gespecialiseerdverpleegkundigen, huisartsen, verpleeghuisartsen, medischspecialisten, een apotheker en geestelijk verzorger. HetIntegraal Kankercentrum West ondersteunt het consultatieteaminhoudelijk en financieel.bron: Transmuraal Zorgbureau Delft Westland Oostland DWO 11-4-2005 [persbericht, id-nr 55112]Venlose stichting wil hospicein MariaweideEr is een stichting opgericht die ijvert voor de vestiging vaneen hospice in het klooster Mariaweide aan de Nieuwstraatin Venlo. De stichting heeft de gemeente Venlo en deprovincie om startsubsidie gevraagd. Het klooster van depaters dominicanen staat te koop. De stichting, die isaangesloten bij de landelijke Vereniging Vrijwillige TerminaleZorg, wil het pand huren. Volgens stichtingvoorzitterJ.Zanders-Kar is het de bedoeling dat in het klooster maximaalzes mensen worden verpleegd gedurende de laatste maandenvan hun leven voor wie thuiszorg te zwaar wordt.bron: De Limburger 8-4-2005 [krantenknipsel, id-nr 55047]Maart 2005Symposium in kinderhospiceKinderhospice De Glind wil met het symposium ‘Het Leven gaatdoor’ de aandacht vestigen op de wijze waarop zij zorg geeftaan ongeneeslijk zieke kinderen. Het symposium wordt op 12april georganiseerd, te Ede. Kinderhospice De Glind is eenkleinschalig huis waar een team van kinderverpleegkundigen,huisartsen en vrijwilligers 24 uur complexe zorg biedt aanernstig zieke kinderen. Het Kinderhospice neemt een plaats intussen het (academisch) ziekenhuis en thuis. Het Kinderhospicewerkt met een team van kinderverpleegkundigen die complexeverpleegtechnische zorg kunnen geven. De huisarts stemt, zonodig, het palliatieve beleid van het kind af met dehoofdbehandelaar. Zie www.kinderhospicedeglind.nl.bron: Barneveldse Krant 31-3-2005 [krantenknipsel, id-nr 54844]Projectenbank palliatieve zorgonlineVanaf 1 maart heeft Agora, landelijk ondersteuningspunt palliatieveterminale zorg, de landelijke Projectenbank PalliatieveZorg online geopend. Deze databank geeft een overzicht vanlopende en afgeronde onderzoeksprojecten op het gebied vanpalliatieve zorg in Nederland. Het gaat hierbij om de gehelerange van kleinschalige afstudeerprojecten tot aan meerjarigepromotieonderzoeken. Zie www.palliatief.nl (kies: Documentatiecentrum| Onderzoeksprojecten). De ZorgMediatheek heeftAgora hierbij geholpen door het ontwerp en realiseren van eenweb-applicatie, die online is te raadplegen en te beheren. Ookheeft ZorgMediatheek gezorgd voor de inbreng van degegevens in de applicatie. De ZorgMediatheek vervult de functievan Documentatiecentrum voor Agora. Zowel op inhoudelijkgebied als met de inzet van webdiensten kon de ZorgMediatheekbehulpzaam zijn.bron: ZorgMediatheek 30-3-2005 [persbericht, id-nr 54761]Eigen website VriendenZGV.nlvoor Vrienden ZiekenhuisGelderse ValleiMies Bouwman lanceert donderdag 31 maart om 16.00 uur denieuwe website www.vriendenzgv.nl van de Stichting VriendenZiekenhuis Gelderse Vallei. Het feestelijke ‘knippen van hetvirtuele lint’ vindt plaats in het ziekenhuis in Ede. Sinds 1997 ispagina 22

Palliatieve zorg inhet nieuws2005Dit jaaroverzicht is uaangeboden door deZorgMediatheek, postbus316, 2740 AHWaddinxveenwww.zorgmediatheek.nlde Stichting Vrienden Ziekenhuis Gelderse Vallei actief omhet verblijf van kleine en grote patiënten in het ziekenhuis zoprettig mogelijk te maken. De stichting probeert op allemogelijke manieren een hart onder de riem te steken vanpatiënten in de Gelderse Vallei en streeft ernaar het verblijfin het ziekenhuis te verlichten. Daarnaast steunt de stichtingde palliatieve zorg in de regio. Zo steunden de Vriendenonder andere het kinderhospice in De Glind en de palliatievezorg voor ouderen in zorgcentrum Elim in Amerongen.bron: Ziekenhuis Gelderse Vallei 24-3-2005 [persbericht, id-nr54661]Vijfentwintig jarig bestaan vanVrijwilligers Terminale ZorgOp 2 april is het vijfentwintig jaar geleden dat de eersteNederlandse organisatie van vrijwilligers in de palliatieveterminale zorg is opgericht. Deze werd opgericht inEnschede na het overlijden van de 35-jarige Leendert Vrieldie aan kanker leed. Zijn vrouw heeft hem thuis verzorgdsamen met familie en vrienden. Om dit voor andere mensenmogelijk te maken, hebben ze de Stichting Leendert Vrielopgericht die in Enschede en omstreken aan terminalepatiënten ondersteuning biedt. Al snel werd dit voorbeeld inandere plaatsen overgenomen en in 2005 zijn er inNederland meer dan 210 organisaties die thuis of in eenhospice ondersteuning bieden aan patiënten in de laatstelevensfase. Ruim 6000 vrijwilligers en 400 coördinatorengeven deze ondersteuning. Om het belang van vrijwilligers inde terminale zorg te benadrukken, zullen er verschillendeactiviteiten plaatsvinden rondom het vijfentwintig jaarbestaan.bron: VTZ Nederland 24-3-2005 [persbericht, id-nr 54655]Hospice Noetsele kampt metexploitatietekortHospice Noetsele heeft te maken met een exploitatietekort.Vraag is er wel naar plaatsen waar terminale patiënten rustigkunnen sterven, de begroting wil echter maar niet sluitendworden. Afgelopen week greep ZorgAccent ook nog eensnaast een provinciale subsidie. In heel Nederland hebbenhospices het moeilijk, legt adjunct-directeur en hoofdverpleging en verzorging E. Vuurboom van ZorgAccent uit.‘Van de hospices kan 70 tot 75 procent niet rondkomen metde exploitatie.’ Reden hiervoor is volgens hem makkelijk aante geven: veranderingen in de Algemene Wet BijzondereZiektekosten (AWBZ) zorgen voor lagere subsidies danvooraf was ingeschat en ook worden bestaande regelsstrenger gehanteerd dan voorheen. Voor iedere klant krijgthet hospice 300 euro van het zorgkantoor van ThuiszorgNoord-West Twente en ZorgAccent. ‘Dat is dekkend bij eenbezetting van gemiddeld zo’n 60 procent. Dat halen wijechter niet.’ Vuurboom wil niet vooruitlopen op de zaken endoet beslist geen uitspraak over de vraag hoe lang dezesituatie nog kan voortduren. ‘De stekker eruit trekken is nietaan de orde’, geeft hij aan.bron: Twentsche Courant Tubantia 22-3-2005 [krantenknipsel, id-nr54578]Kwart terminale Vlamingen kiestvoor palliatieve zorgHet aantal terminale Vlamingen dat een beroep doet oppalliatieve zorg, blijft spectaculair toenemen. In 2001 waren heter 11.000, in 2003 liep het aantal op tot meer dan 16.000. "In2003 telden we 4.749 patiënten in de thuiszorg, 3.174 in dezorgeenheden en 8.000 in de ziekenhuizen", zegt Trudie vanIersel, coördinator van het palliatief netwerk Noord West-Vlaanderen. "Het aantal in de ziekenhuizen moet zeker hogerliggen, want we hebben slechts van de helft van deziekenhuizen gegevens gekregen."bron: Belga Persdienst 18-3-2005 [bericht, id-nr 54478]Koningin woont viering bij vanhet 25-jarig bestaan van StichtingLeendert Vriel in EnschedeHare Majesteit de Koningin woont zaterdag 2 april in Enschedede viering bij van het 25-jarig bestaan van de Stichting LeendertVriel in Enschede. Leendert Vriel is een organisatie vanvrijwilligers in de palliatieve terminale zorg die als eerste inNederland werd opgericht. Leendert Vriel is een pseudoniemvoor een man die op 35-jarige leeftijd stierf aan kanker. Hij hadde wens om thuis te sterven. Zijn vrouw heeft dit samen metfamilie en vrienden mogelijk gemaakt. Om meer mensen in staatte stellen thuis te sterven of in een omgeving die hier zoveelmogelijk op lijkt, heeft zij in 1980 de Stichting Leendert Vrielopgezet. Dit initiatief is sindsdien door vele mensenovergenomen. De landelijke vereniging Vrijwilligers PalliatieveTerminale Zorg (VPTZ) en de Stichting Leendert Vriel willen op2 april het belang van vrijwilligers in de terminale zorg laten zien.bron: Koninklijk Huis 11-3-2005 [persbericht, id-nr 54256]Hospice deze zomer in gebruikIn Raalte wordt medio deze zomer een Bijna Thuis Huis ingebruik genomen. In dit huis kunnen mensen uit heel Sallandterecht die in de laatste fase van hun leven verkeren. Het BijnaThuis Huis biedt gasten de mogelijkheid om in een huiselijkeomgeving op een waardige manier te sterven. Vrijwilligerszorgen voor de nodige hulp en begeleiding. Aanvullend kan erprofessionele zorg zoals thuiszorg worden ingeschakeld. Ditgebeurt net als thuis op basis van een indicatie door hetCentrum Indicatiestelling Zorg. Een huis, dat wordt gehuurd vanwoningbouwvereniging BWS, wordt momenteel verbouwd. Deverwachting is dat het Bijna Thuis Huis in juli in gebruik kanworden genomen. Dit is overigens een tijdelijke locatie.Uiteindelijk komt er een zelfstandig draaiend Bijna Thuis Huis ophet terrein van verpleeghuis de Hartkamp.bron: De Stentor 9-3-2005 [krantenknipsel, id-nr 54185]pagina 23

Palliatieve zorg inhet nieuws2005Dit jaaroverzicht is uaangeboden door deZorgMediatheek, postbus316, 2740 AHWaddinxveenwww.zorgmediatheek.nlDementerenden en peuters inDorpzicht: 'Uniek in Nederland'In en rond de voormalig woonboerderij Dorpzigt uit 1862 inZuid-Beijerland wonen volgend jaar senioren, dementerendeouderen en mensen die in de laatste fase van hun levenzitten. Maar ook kinderen zullen er hun dagen doorbrengenin de peuterspeelzaal of de bij kinderopvang. En debibliotheek wordt in de boerenschuur ondergebracht. Hetvoormalig akkerbouwbedrijf Dorpzigt wordt verbouwklaargemaakt. In het woonhuis moet over een jaar het HospiceHoeksche Waard met vier bedden zijn intrek nemen. In deschuur komen op de begane grond de bibliotheek, eenconsultatiebureau van de Zorg en Welzijngroep en hetonderkomen van de stichting Stimulans. Hoofdmoot op dezeetage vormen de zes woningen voor psychogeriatrischepatiënten, ofwel dementerende ouderen.bron: Rotterdams Dagblad 8-3-2005 [krantenknipsel, id-nr 54122]"Arts pleegde geen actieveeuthanasie op moeder"De huisarts uit Neede die vrijdag werd aangehouden omdathij zijn moeder om het leven zou hebben gebracht, heeftgeen actieve euthanasie gepleegd. Dat zegt advocaatCoonen van zijn cliënt, die hangende het onderzoek op vrijevoeten is gesteld. Volgens Coonen heeft de huisartsstervensbegeleiding toegepast op zijn moeder. Dehoogbejaarde vrouw lag sinds kort in een verpleeghuis inHaaksbergen en verkeerde in de terminale fase. VolgensCoonen heeft de huisarts zijn moeder pijnstillende middelentoegediend om zonder angst en pijn te kunnen sterven. ,,Hetverpleeghuis was op de hoogte en heeft daar schriftelijk meeingestemd."bron: Dagblad van het Noorden 7-3-2005 [krantenknipsel, id-nr54088]Bouw hospice Zierikzee kandoorgaanDe plannen voor een hospice in Zierikzee kunnen wordenuitgevoerd. Het dagelijks provinciebestuur heeft dinsdagtoestemming voor de bouw gegeven. Aanvankelijk was erveel tegenstand tegen het sterfhuis in de FrederikHendriklaan, maar nu hebben de inititiatiefnemers van hethospice goed contact met de buurt. De initiatiefnemershopen dat het hospice tussen mei en september 2006 openkan gaanbron: Omroep Zeeland 1-3-2005 [bericht, id-nr 53958]Februari 2005Terminale patiënt mag niet rokenDe familie van de doodzieke boer Harmsen is ziedend opZiekenhuis Rijnstate. Hun vader heeft hoogstens nog tweemaanden te leven. Toch weigert Rijnstate hem eenzuurstofapparaat. Omdat vader nog rookt, zegt zoon Jan. "Het islogisch als een ziekenhuis geen zuurstofapparaat levert aan eenrokende jongere van twintig, maar dat ze het niet aan eenterminale patiënt van 74 jaar geven, is belachelijk." Evert JanHarmsen is één van de oprichters van de Boerenpartij. BoerHarmsen uit Hoenderloo lijdt aan long-, darm- enprostaatkanker. Dagelijks steekt het oud- Tweede-Kamerlid nogde brand in vier sigaren. Harmsen bood aan te stoppen metroken. Hij werd weggestuurd met een recept voornicotinepleisters en het verzoek zes weken later nog eens terugte komen. En dat voor een man die nog twee maanden wordtgegeven, zegt Jan Harmsen. In een brief aan het ziekenhuiseiste hij vorige week excuses. Volgens ziekenhuis Rijnstate is erechter geen noodzaak om boer Harmsen van eenzuurstofapparatuur te voorzien. "Deze zuurstoffles helpthelemaal niet. Daarom gaf de longarts geen medisch attest.Volgens hem kun je het vergelijken met iemand die gewurgdwordt. Daar helpt een zuurstofapparaat ook niet bij. Ik denk datde familie ten einde raad is, door koste wat kost die apparatuurte eisen"bron: De Gelderlander 24-2-2005 [krantenknipsel, id-nr 53817]Vertraging hospice valt slechtDe vrijwilligers die het Veenendaalse hospicehuis gaanbemannen voelen zich gedupeerd door de trage gang vanzaken bij de gemeente. Opnieuw worden ze geconfronteerd metmaanden uitstel. De restauratie van een oud boerderijtje tothospice (laatste thuis voor stervenden) kost de gemeente eenkleine vier ton. Begin deze maand maakten burgemeester enwethouders bekend dat ze de beslissing over derestauratiekosten even uitstellen. Ze willen eerst de mening vande gemeenteraad horen. Daarmee is het besluit uitgesteld tot nade raadsvergadering van 17 maart. Pas daarna kan deverbouwing beginnen. Het hospice kan niet voor de zomer klaarzijn, iets dat het bestuur van de Vrijwilligers IntensieveThuiszorg (VIT) verwachtte. Het ziet er naar uit dat ze er pas inseptember of later terecht kunnen.bron: De Gelderlander 22-2-2005 [krantenknipsel, id-nr 53742]Toch nog procedure nodig voorvestiging van hospice (DenHelder)Schilders en tegelzetters zijn er druk aan het werk. Zeverbouwen de villa aan de Duinroosstraat in Den Helder tot eenpagina 24

Palliatieve zorg inhet nieuws2005Dit jaaroverzicht is uaangeboden door deZorgMediatheek, postbus316, 2740 AHWaddinxveenwww.zorgmediatheek.nlprachtig hospice, een mooie plaats voor mensen die in eenhuiselijke omgeving willen sterven. Dat werk kan gewoondoorgaan, maar de gemeente moet voor het sterfhuis welalsnog een planologische procedure voeren. Op advies vande bezwarencommissie. Binnenkort start voor het hospiceeen artikel 19-procedure. Daarmee wordt het mogelijk in devilla aan de Duinroosstraat een sterfhuis te maken, ondanksde huidige bestemming 'eengezinshuizen'. Het gemeentebestuurbesloot enige tijd geleden, na herhaaldelijk vaninzicht te zijn veranderd, dat voor de vestiging van hethospice geen planologische procedure nodig zou zijn.Hoewel aanvankelijk veel buurtbewoners protesteerdenlegden zij zich uiteindelijk allemaal neer bij de komst van hethospice, op één bewoner na. Hij vreest overlast. Dit protestkwam terecht bij de gemeentelijke bezwarencommissie, dievan het besluit van burgemeester en wethouders niets heelliet. De commissie constateert dat het gebruik van de villaals hospice niet beschouwd kan worden als 'gewoon' wonenen dus strijdig is met het bestemmingsplan. En dus had ereen planologische procedure gevoerd moeten worden.bron: Noordhollands Dagblad 17-2-2005 [krantenknipsel, id-nr53611]Veel vrijwilligers willen helpenin hospice HeldenDe stichting Hospice Voorbode in Helden heeft al ruim dertigaanmeldingen binnen, van mensen die graag vrijwillig willenwerken in het hospice. Initiatiefneemster T. van Klooster isblij met de belangstelling. De stichting, het Zorgkantoor,Wonen Helden en de gemeente Helden zijn al een tijd bezigmet de oprichting van een hospice. Van Klooster. ,,Verderblijven we zoeken naar financiële middelen. En mensen diegoede ideeën hebben, kunnen ook altijd aankloppen.''bron: De Limburger 16-2-2005 [krantenknipsel, id-nr 53580]Hospice wil naar ZutphenHet Hospice Brummen van de Stichting Vrijwillige TerminaleZorg, verhuist van Brummen naar Zutphen. Het Hospice issinds 1997 gevestigd aan de Houtwal 46 in Brummen. Ineen zo huiselijk mogelijke sfeer (‘bijna-thuis-huis’)begeleiden vrijwilligers uit Brummen en omgeving mensen,in hun laatste levensfase. Het Hospice voorziet al jaren ineen behoefte. In Brummen zijn drie gastenkamers;gemiddeld zijn twee van de drie gastenkamers in gebruik.Aan het Hospice in Brummen zijn zo’n zestig vrijwilligersverbonden; van hen zijn er zo’n veertig actief. Eenbelangrijke reden voor de Stichting om van Brummen naarZutphen te verhuizen is het feit dat in Zutphen het ‘aanbod’van vrijwilligers ruimer zal zijn. De vrijwilligers zijn onmisbaarvoor de continuïteit.bron: De Stentor 12-2-2005 [krantenknipsel, id-nr 53483]Verbetering palliatieve zorg doorsamenwerkingOm palliatieve zorg -dit is zorg voor een persoon die in zijn ofhaar laatste levensfase verkeert- te verbeteren, slaat een grootaantal regionale instellingen in Delft-Westland-Oostland dehanden ineen. Het doel van de samenwerking in het netwerk isom de laatste levensfase van een ziek persoon zo draaglijk enwaardig mogelijk te laten verlopen. Onlangs is het PalliatiefNetwerk DWO van start gegaan met een bijeenkomst voor debetrokken zorgverleners. Het netwerk van zorgverlenersbestaat uit verpleeg- en verzorgingshuizen, thuiszorg,huisartsen, de hospice, vrijwilligersorganisaties en het Delftseziekenhuis. Het gaat om 22 instellingen. Het doel is om tekomen tot o.m. Afspraken omtrent de coördinatie van zorg engoede voorlichting over de keuzemogelijkheden in hetzorgaanbod voor de patiënt. Het Palliatief Netwerk in regio DelftWestland Oostland wordt gecoördineerd door mevrouw M. vanDijk van het Transmuraal Zorgbureau. In april start een PalliatiefConsultatieteam, waar hulpverleners terechtkunnen met vragenover palliatieve zorg. Tevens is er op de websitewww.palliatief.nl/dwo informatie te vinden.bron: Reinier de Graaf Groep 11-2-2005 [persbericht, id-nr 53442]Netwerk Palliatieve Zorg in regioGorinchem van startHet Netwerk Palliatieve Zorg, dat zich richt op de zorgverleningaan ongeneeslijk zieke mensen die zich in hun laatstelevensfase bevinden, heeft zich behalve in Dordrecht nu ook inGorinchem georganiseerd. Doel is deze mensen zo langmogelijk zorg aan huis te verlenen. Coördinator is Els Prikker.Het netwerk wordt ondersteund door vertegenwoordigers vanzorgvragers en door professionals van zorgaanbieders, zoalshuisartsen, medisch specialisten en verpleegkundigen uitziekenhuis, verzorgings- en verpleeghuizen, hospice enthuiszorg.bron: Rivas Infomail 8-2-2005 [bericht, id-nr 53311]Ophef over vergoeding dieetziekenZorgverzekeraars weigeren op grote schaal dieetvoeding tevergoeden die artsen of diëtisten hun patiënten voorschrijven.Daardoor komen jaarlijks ongeveer 16.000 vaak ernstig ziekepatiënten in de knel. Dat blijkt uit een inventarisatie van deStichting Patiëntenbelang Vergoeding Dieetpreparaten (SPVD).Deze patiëntenvereniging bereidt nu stappen voor tegenzorgverzekeraar Agis. Volgens de SPVD wijzen veelzorgverzekeraars de vergoeding ten onrechte af. „Ook zijn erverzekeraars die eisen dat de patiënt meewerkt aan extramedisch onderzoek waardoor de vergoeding onnodigwekenlang vertraging oploopt”, zegt A.Evertse, voorzitter van deSPVD en huisarts in Oud Beijerland. Hij gaat er overigens vanuitdat er eerder sprake is van onwetendheid dan van kwade opzet.Evertse vindt dat de zorgverzekeraars niet op de stoel van depagina 25

Palliatieve zorg inhet nieuws2005Dit jaaroverzicht is uaangeboden door deZorgMediatheek, postbus316, 2740 AHWaddinxveenwww.zorgmediatheek.nlhuisarts mogen gaan zitten. „Patiënten hebben recht op debehandeling die hun arts het beste acht. Als huisartsenhandelen volgens de wet en besluiten dat een patiënt eendieetpreparaat nodig heeft, mogen zorgverzekeraarsdaarbovenop niet nog eens extra eisen gaan stellen.”bron: Eindhovens Dagblad 7-2-2005 [krantenknipsel, id-nr 53280]Ziekenhuis fout in zaak voedingstervende manZorgverzekeraar Agis treft geen blaam in het nietverstrekken van speciale voeding aan de terminaal ziekeZwanenburger Dirk Gijzen. De fout ligt bij het SpaarneZiekenhuis. Dat is gisteren gebleken in een gesprek tussenhet ziekenhuis en de zorgverzekeraar. Gijzen werd tweeweken geleden uit het ziekenhuis ontslagen en naar huisgestuurd. Hij had net te horen gekregen dat hij nog maareen paar maanden te leven heeft als gevolg vanvergevorderde darm- en maagkanker. Omdat de man nietmeer kon eten, had hij speciale infuusvoeding nodig. Diekreeg hij in het ziekenhuis verstrekt. Zijn behandelend artsstelde dat hij die ook thuis kon krijgen, maar dat bleek niethet geval. De voeding werd in het ziekenhuis afgekoppeld ende stervende man ging met drie zakken suikerwater naarhuis. Dat zou zijn aanvankelijke levensverwachting van tweetot drie maanden aanzienlijk verkorten naar hooguit een paarweken. Omdat een woedende mantelzorger dat niet pikte ende media bestookte met emails werd de kwestie tochopgelost.bron: Haarlems Dagblad 5-2-2005 [krantenknipsel, id-nr 53270]Bouw van hospice inVeenendaal vertraagdPas in de herfst zal het verpauperde monumentaleboerderijtje aan de Vondellaan heropenen als het hospicevan Veenendaal. Die mededeling is een kleine tegenvallervoor Margreet Hagelstein, coördinator van de VrijwilligersIntensieve Thuiszorg. Zij ging er tot nu toe van uit dat hetlaatste thuis voor drie terminale patiënten rond de zomerwerd opgeleverd. Maar het college van burgemeester enwethouders wil de restauratiekosten (376.700 euro) en deverkoop van een belendend stuk grond, eerst voorleggenaan de gemeenteraad.bron: De Gelderlander 3-2-2005 [krantenknipsel, id-nr 53198]Richtlijn voor palliatievesedatie in de maakEen commissie van artsenorganisatie KNMG werkt aan eenlandelijke richtlijn voor palliatieve sedatie. Dat heeft E. vanWijlick van de organisatie donderdag laten weten. Palliatievesedatie is het verminderen van het bewustzijn van patiëntenin de laatste levensfase door het toedienen van medicijnen.Het doel is op die manier onbehandelbare en ondraaglijkelichamelijke of psychische klachten te verzachten. Juisttoegepaste sedatie verkort het leven niet. Dat is anders bijeuthanasie. Huisarts W. Suis, die als SCEN-arts, artsen die meteen euthanasieverzoek bijstaat, signaleert een afname vaneuthanasieconsultaties. "Het lijkt wel alsof palliatieve sedatie deplaats van euthanasie heeft ingenomen" , schrijft hij in hetvakblad Medisch Contact dat vrijdag verschijnt. Het valt de artsop hoe onhandig sommige artsen met het einde van ernstigzieke patiënten omspringen. Ze vragen soms pas heel laat omadvies en hebben dan te maken met een patiënt die alleen nogmaar dood wil. Hoewel er telefonische helpdesks bestaan waarartsen met vragen over palliatieve sedatie terecht kunnen, pleitSuis ervoor om de taak van SCEN-artsen uit te breiden.bron: De Telegraaf-i 3-2-2005 [krantenknipsel, id-nr 53220]Restauratie hospice eindelijkbegonnenDe restauratie van de ruïne aan de Vondellaan in Veenendaalwaar het hospice van de VIT gevestigd gaat worden, isdaadwerkelijk begonnen. De aannemer heeft een week na hetkerstreces een start gemaakt met de omvangrijke klus, door testarten met het slopen van de delen die op instorten stonden.Daarna zal het herstel en de restauratie beginnen die, als dewinter uitblijft, in de zomer zal worden afgerond. De VIT, devrijwilligers intensieve thuiszorg, hoopt dan na de zomer hethospice daadwerkelijk te kunnen openstellen. Er is een vastecoördinator aangesteld in de persoon van Margreet Hagelstein.Zij is met name bezig met het werven van vrijwilligsters en hettrainen van hen. Maar daarnaast moet er nog veel werk wordenverzet voordat het hospice als low-care huis van start kan. Lowcarewil zeggen, dat er geen professionele kracht in huis is,maar dat er 24 uur per dag wel een beroep kan worden gedaanop de thuiszorg. Hagelstein kan nog altijd vrijwilligstersinschrijven voor de zorg in het hospice. Zie daarvoor ookwww.vitveenendaal.nl.bron: Veenendaalse Krant 2-2-2005 [krantenknipsel, id-nr 53167]‘t Gasthuis begeleidt stervendenVerpleeghuis ’t Gasthuis in Middelburg heeft een nieuweafdeling geopend: voor mensen die stervende zijn, maar nietthuis kunnen sterven. De vier eenpersoonskamers zijn nu eenmaand in gebruik. De afdeling moet een alternatief bieden aanmensen die een verplaatsing naar het hospice als te definitiefervaren. Juist dat aspect onderscheidt de afdeling van hethospice, stelt directeur F. Bordui van de Stichting voorRegionale Zorgverlening (SVRZ). "Mensen willen de hoopvasthouden, praten soms nog over beter worden. Die link naarhet leven biedt het verpleeghuis nog. De cliënten van depalliatieve terminale unit gaan ook gewoon naar de huiskamer,als hun conditie dat toelaat.“ Ook verpleeghuis Ter Valcke inGoes en De Schutse in Sint-Annaland hebben zo’n palliatievevoorziening. Steeds meer mensen verlaten het ziekenhuis zodrade medische behandeling stopt en er geen genezing meermogelijk is, duidt Bordui. Wie thuis niet verzorgd kan wordenomdat de omgeving dat niet aankan of als de ruimte nietgeschikt is, kan kiezen voor het verpleeghuis of het hospice alspagina 26

Palliatieve zorg inhet nieuws2005Dit jaaroverzicht is uaangeboden door deZorgMediatheek, postbus316, 2740 AHWaddinxveenwww.zorgmediatheek.nllaatste verblijfplaats. Een aantal van de verplegenden enverzorgenden van ’t Gasthuis is speciaal opgeleid voor deverzorging van terminale cliënten. Verdere bijstand enondersteuning komt van vrijwilligers van de stichtingVrijwilliger Thuiszorg Walcheren.bron: PZC 2-2-2005 [krantenknipsel, id-nr 53153]Voldoende hospices inNederlandWaren er in 1997 nog 37 palliatieve terminale zorgvoorzieningenverspreid over het land, nu zijn dat er bijna 200,met nog een vijftigtal in oprichting. Ook zijn er overalconsultatievoorzieningen waar elke zorgverlener advies kankrijgen over de zorg voor terminale patiënten. Die inspanningenvan het Ministerie van VWS hebben succes gehad.Zo is negentig procent van de PTZ-voorzieningen onderdeelvan een netwerk palliatieve zorg. Dat blijkt uit het eerste vaneen reeks jaarlijks monitoronderzoeken die het NIVELuitvoert in opdracht van het Ministerie van VWS. Hetonderzoek volgt gedurende drie jaar het aanbod, hetgebruik, de organisatie en de financiering van de palliatieveterminale zorgvoorzieningen, de consultatievoorzieningen,en de afdelingen palliatieve zorg bij de Integrale Kankercentra.Volgens de norm van Zorgverzekeraars Nederland iser nu landelijk gezien genoeg capaciteit voor terminale zorg,maar er zijn grote regionale verschillen. Ongeveer 70% vande bedden van palliatieve terminale zorgvoorzieningen isbezet. Ondanks de financiële steun van het Ministerie vanVWS, geeft driekwart van de palliatieve terminalezorgvoorzieningen aan nog steeds financiële problemen teondervinden. Hoe dat komt is nog onduidelijk. Downloadrapport: http://www.nivel.nl/pdf/monitor-palliatieve-zorg-2004.pdfbron: NIVEL 1-2-2005 [bericht, id-nr 53115]Januari 2005Hospice Zierikzee steedsdichterbijDe bouw van het Hospice in Zierikzee komt steeds dichterbij.Het bestuur denkt in maart op zoek te kunnen naar eenaannemer omdat dan de bouwvergunning rond is. Ook definanciën voor de bouw en inrichting van het sterfhuis zijn zogoed als rond. Een bioloog moet nog kijken of er geenbijzondere diersoorten leven in de bomen en struiken op hetbouwterrein, maar dit zal naar verwachting geen vertragingopleveren. (gehele bericht)bron: Omroep Zeeland 26-1-2005 [bericht, id-nr 52980]Evean hoopt op medewerkingverzekeraarsHet Rode Kruis en Evean Oostergouw hopen dat het initiatiefom terminale bedlegerige patiënten te laten vervoeren doorvrijwilligers van het Rode Kruis, verzekeraars wakker schudt.Wie gebruikmaakt van de diensten die het Rode Kruis aanbiedtaan Oostergouw, betaalt daarvoor de kostprijs, die kan oplopentot vijftig euro. Maar liever iets meer, zodat ook mensen zondergeld vervoer kan worden geboden. Een wettelijke vergoeding iser niet voor het vervoer zonder medische reden. Het gebrek inde vervoersregeling bleek rond de kerst, toen een patiënt nietnaar de crematie van haar echtgenoot kon. Er was geenmedische noodzaak, dus een rit met de ambulance wasuitgesloten. Tenzij Oostergouw of de vrouw de kosten zelf voorhaar rekening zou nemen. Zo'n rit kost ongeveer vijfhonderdeuro. Vervoer volgens de regels van de WVG voldoet in zo'nsituatie niet omdat dat niet op tijd rijdt en zoveel mogelijk rittencombineert.bron: Noordhollands Dagblad 26-1-2005 [krantenknipsel, id-nr 52957]Galadiner voor hospice ApeldoornDe bepaald niet rooskleurige financiële positie van de hospicesin Apeldoorn en Deventer - het laatste moet nog wordengebouwd - krijgt een flinke injectie. Twee particuliere bedrijvenuit Diepenveen en Twello houden in februari drie avondvullendegala - diners waarvan de opbrengst geheel ten goede zal komenaan beide instellingen voor stervensbegeleiding. Deinitiatiefnemers verwachten 18.000 euro netto te kunnenbinnenhalen. Hospice Apeldoorn (met vijf bedden voor mensenin de laatste fase van hun leven) en het toekomstige DeventerHospice De Winde kunnen het geld goed gebruiken. Onlangswerd bekend dat de Apeldoornse instelling dit jaar 70.000 eurotekort komt. Voor de zomer denkt Zorggroep Solis in Deventerte kunnen starten met de bouw van een geheel nieuweaccommodatie op het terrein van verpleeghuis P.W. Janssenaan de Hermelijn in Colmschate. Er komt plaats voor tienbedden.bron: De Stentor 24-1-2005 [krantenknipsel, id-nr 52904]Ondanks bezwaren optimismeover hospiceDe bouw van hospice De Winde bij het PW JanssenVerpleeghuis in Colmschate is vertraagd door problemen met definanciën. Ook zijn er bezwaren gerezen vanuit de buurt.Ondanks dat verwacht zorggroep Solis nog voor de zomer aante kunnen vangen met de bouw, aldus Arbout Siegelaar vanSolis. Hospice De Winde krijgt in totaal tien bedden en heeft eenregionale functie. Zorggroep Solis voert het project uit. Het wasde bedoeling dat de zorgvoorziening al eerder, in 2004, dedeuren zou openen. Vanuit de buurt zijn bezwaren gerezentegen het hospice. Deze richten zich met name op debouwhoogte en het verkeer. Siegelaar: ‘We willen een mooiepagina 27

Palliatieve zorg inhet nieuws2005Dit jaaroverzicht is uaangeboden door deZorgMediatheek, postbus316, 2740 AHWaddinxveenwww.zorgmediatheek.nlvilla neerzetten, met een huiselijke uitstraling. Juist om tevoorkomen dat het aan een ziekenhuis doet denken."bron: De Stentor 20-1-2005 [krantenknipsel, id-nr 52817]Hospice krijgt 10.000 euro vanprovincieTerminaal zieke mensen kunnen vanaf vandaag terecht inhet nieuwe hospice in Oldenzaal. In hospice Holos. Holosbiedt plaats aan maximaal drie gasten. De provincieOverijssel heeft een subsidie van 10.000 euro beschikbaargesteld voor de inrichting van het hosipce en de aanschafvan verpleegartikelen, zoals een rolstoel en een tillift. Hethospice valt onder het woonzorgcentrum De Molenkamp,maar is wel een zelfstandig onderdeel.bron: Twentsche Courant Tubantia 14-1-2005 [krantenknipsel, id-nr52659]Terminaal zieke mensenkrijgen hospice in OldenzaalHet hospice valt onder het woonzorgcentrum DeMolenkamp, maar is wel een zelfstandig onderdeel. Zo kaner een huiselijke sfeer gecreëerd worden. Het hospice Holosis beschikbaar voor terminaal zieke mensen uit de regioNoordoost-Twente. Met de financiële bijdrage wil deprovincie nieuwe vormen van zorg ondersteunen en eengoede spreiding van het bestaande zorgaanbodwaarborgen. Vorig jaar augustus heeft de provincie eensubsidie beschikbaar gesteld voor de oprichting van eenhospice in Enschede. Naar verwachting is deze hospicemedio 2005 gereed. Dit 'huis' biedt dan plaats aan zes totacht gasten. (gehele bericht)bron: Provincie Overijssel (GS) 13-1-2005 [persbericht, id-nr 52609]Hospice: kwaliteit van leven énstervenNoordoost-Twente krijgt morgen zijn eerste hospice: Holos.Een eigen plek in het Oldenzaalse zorgcentrum DeMolenkamp waar terminale patiënten de laatste weken vanhun leven kunnen doorbrengen. Ineke Prick-van Buren is deprojectleider van het hospice. Niet alleen de huiskamer,bedoeld voor gasten en familie, is inmiddels volledigingericht. Dat geldt ook voor de twee zogehetengastenkamers. De term patiënt wordt bewust niet gebruikt.‘Want’, zegt de projectleidster, ‘de mensen zijn hier vooralwelkome gasten.’ Een televisie, een grote fauteuil, eenkamerkoelkast, een tafel met stoelen, sfeervolle lampen eneen tweezitsbank zorgen voor een welhaast huiselijk gevoel.Ineke Prick: ‘Dat moet ook, de kamer moet warmte engezelligheid uitstralen. Om het vertrouwde gevoel teversterken mogen de mensen ook spullen van thuismeenemen." Financieel is bij de start van het hospice allesrond. Over één ding is Ineke Prick echter allesbehalve tespreken. Dat is dat de gemeente Oldenzaal voor dit jaar geensubsidie beschikbaar stelt. ‘En daar begrijpen we dus helemaalniets van...’bron: Twentsche Courant Tubantia 12-1-2005 [krantenknipsel, id-nr52571]Zonder vrijwilligers geenpalliatieve zorgVrijwilligers vormen een onmisbare schakel in de palliatieveterminale zorg. Deze boodschap staat centraal binnen denieuwe organisatie Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg(VPTZ) die is voortgekomen uit Vrijwilligers Terminale Zorg(VTZ) en Vrijwilligers Hospicezorg Nederland (VHN). Vrijwilligersgeven ondersteuning door middel van tijd, aandacht enpersoonlijke betrokkenheid. Volgens Hans Bart, directeur vanhet Landelijk Steunpunt VPTZ, wordt het voortbestaan van dezezorg door vrijwilligers bedreigd. ’Organisaties waarinkleinschaligheid en inzet van vrijwilligers het middelpunt vormen,worden niet op hun waarde geschat binnen onzegezondheidszorg." Nog te vaak krijgt VPTZ Nederland berichtenvan de aangesloten organisaties dat er niet wordt doorverwezennaar een VPTZ organisatie terwijl dit veel had kunnenbetekenen voor de mantelzorgers en de stervende. Bij denieuwe vereniging VPTZ Nederland zijn 210 organisatiesaangesloten met ruim 6000 vrijwilligers. Het Landelijk SteunpuntVPTZ te Bunnik vertegenwoordigt de organisatie en ondersteuntde lokale organisaties op het gebied van training,kwaliteitsbevordering, regionale samenwerking en voorlichting.bron: Vrijwilligers Terminale Zorg 11-1-2005 [persbericht, id-nr 52529]Antonius IJsselmonde splitstzich op in verschillende huizenVerpleeghuis Antonius IJsselmonde gaat zijn werkzaamhedenverdelen over de wijken Groot IJsselmonde en Lombardijen. Opverschillende plekken komen nieuwe panden waar groepenpatiënten worden ondergebracht. Binnenkort wordt de eerstepaal geslagen voor een regionaal Palliatief Centrum, waarmensen met een terminale ziekte worden ondergebracht enbegeleid. Ook komt er een zorghotel waar overwegend seniorenrevalideren na bijvoorbeeld een operatie, een beroerte of eenvalpartij. ,,Antonius IJsselmonde is in 1970 gebouwd, in een tijddat men het nog gewoon vond om met vier man op een kamerte liggen,'' schetst directeur Hans Stravers. Dat gebouw wordtafgebroken. Antonius verzon een list. ,,We onderscheidenbinnen onze doelgroep vier categorieën cliënten,'' verteltStravers. ,,Er zijn mensen die hier korter dan een jaar zijn om terevalideren. Er zijn mensen met een terminale ziekte die hierkomen om te sterven. We hebben mensen die na eenrevalidatieperiode niet naar huis gaan, maar een aangepastewoning nodig hebben. En er zijn mensen die bijvoorbeeld incoma liggen of heel erg dement zijn en de regie over hun levenzijn kwijtgeraakt.'' Alle vier de categorieën worden straks inaparte gebouwen ondergebracht.bron: Rotterdams Dagblad 11-1-2005 [krantenknipsel, id-nr 52515]pagina 28

Palliatieve zorg inhet nieuws2005Dit jaaroverzicht is uaangeboden door deZorgMediatheek, postbus316, 2740 AHWaddinxveenwww.zorgmediatheek.nlSubsidie toegekend voor projectvoorstel"Zorg rond levenseinde"Het ministerie van VWS heeft subsidie toegekend voor eenproject over zorg en besluitvorming rond het levenseinde.Het gaat om een projectvoorstel dat gezamenlijk is ingedienddoor de Nederlandse Vereniging van Verpleeghuisartsen(NVVA), Sting en de AVVV. Het project heeft tot doel tekomen tot een gemeenschappelijke terminologie, waarnazorgvuldigheidseisen kunnen worden vastgesteld. Dediscussie over versterven, terminale sedatie en levensbeëindigendhandelen bij wilsonbekwame patiënten was deaanleiding voor het projectvoorstel ‘Begrippen en zorgvuldigheidseisenmet betrekking tot besluitvorming rond hetlevenseinde’. De directie Verpleging, Verzorging enOuderenbeleid (VVO) van het ministerie van VWS heeft deverpleeghuisartsen (NVVA) en de beroepsgroepen van verpleegkundigenen verzorgenden (AVVV en Sting) om eenprojectvoorstel verzocht. Op 1 november 2004 werd hetonderzoeksrapport ‘De rol van verpleegkundigen bijmedische beslissingen rond het levenseinde’ van deUniversiteit van Maastricht overhandigd aan staatssecretarisRoss van VWS. Uit het rapport bleek dat één op de tienverpleegkundigen die betrokken zijn bij euthanasie,uitvoerende handelingen verricht die door de wetgeverexpliciet aan de arts zijn voorbehouden. Deze verpleegkundigeis dus in beginsel strafbaar. In tegenstelling tot deartsenorganisatie KNMG, vindt de AVVV dat verpleegkundigenvooralsnog geen voorbereidende handelingenmoeten verrichten.bron: AVVV Algemene Vergadering Verpleegk. en Verzorg. 8-1-2005 [bericht, id-nr 52460]wordt gedicht’, zegt bestuurslid Wim Koelemij. De stichting, diezich bezighoudt met stervensbegeleiding, krijgt geen subsidievoor de huisvesting en verzorging van de gasten. Wel is er eensubsidiepotje voor de vier betaalde medewerkers en dereiskosten van de vrijwilligers. De financiële situatie is ineenspenibel geworden omdat de huisvestingslasten veel zwaarderdan voorheen op de instelling drukken, aldus bestuurslid WimKoelemij. Tot juli afgelopen jaar was Hospice Apeldoorn ‘bijnavoor nop’ ondergebracht bij verpleeghuis Hullenoord inBeekbergen. Nu is het gevestigd in een voormalig kerkgebouwaan de Polkastraat in Apeldoorn. Er moest een lening wordenafgesloten, onder meer voor de verbouwing van het pand. Meerinformatie over het Hospice: www.hospiceapeldoorn.nl.bron: De Stentor 4-1-2005 [krantenknipsel, id-nr 52356]Stichting geeft 50.000 eurovoor bouw van Soester hospiceHet geld voor een hospice in Soest blijft binnenstromen. Destichting Nuts Ohra doneert 50.000 euro. Nuts Ohra is eenstichting die via subsidies projecten op het gebied van degezondheidszorg steunt. Daarmee is de stichting, die ijvertvoor een hospice in Soest er nog lang niet. Voor een pand is850.000 euro nodig. Er is op dit moment 250.000 eurobinnen. Wellicht zal een deel van het bedrag geleendmoeten worden. Voor de inrichting is 150.000 euro nodig. Ditbedrag is inmiddels gedekt door toezeggingen van fondsen.Inmiddels hebben 72 vrijwilligers zich aangemeld alsmedewerker.bron: Utrechts Nieuwsblad 4-1-2005 [krantenknipsel, id-nr 52359]Hospice kampt met fors tekortHospice Apeldoorn zit voor dit jaar met een financieel tekortvan 70.000 euro opgezadeld. De nood is hoog. ‘We moetener nog maar niet aan denken wat er gebeurt als het gat nietpagina 29