rapport 'Vertrouwen in burgers' - Wetenschappelijke Raad voor het ...

denken vanuit burgers67voor een unieke ervaring of beleving, voor de lol, of omdat het goed staat op huncv. Ze zijn hierdoor makkelijker te porren voor maatschappelijke initiatieven endeelname aan eenmalige acties, dan voor het meedoen aan beleidsparticipatietrajecten.Maar als ze eenmaal ‘de slag ingaan’, zijn ze daartoe vaak uitstekendtoegerust en bovendien bereid tot het gaatje te gaan in het bewandelen van deformele paden, of juist het ontregelen van de autoriteiten door vormen van ludiekprotest.Op 10 juli 2009 wisten duizenden mensen de Noordermarkt in het hartje van de Jordaan om tedopen tot het grootste illegale buitenterras van Amsterdam. Gewapend met spandoeken protesteerdenze tegen het terrassenbeleid in hun stad en het verbod op ‘staand bier drinken’ in de openbareruimte. Het protest werd georganiseerd door Ai!Amsterdam, een actiegroep bestaande uiteen groep stamgasten van een aantal met sluiting bedreigde kroegen. Via hun website wist de groepbinnen korte tijd meer dan 20.000 steunbetuigingen te verzamelen. De locatie van het protestwerd tot het allerlaatste moment geheim gehouden; via sociale media werden mensen naar deNoordermarkt geleid. Het verhaal kent ook een andere kant. Het gemeentelijk terrassenbeleidwordt gekenmerkt door het telkens verder oprekken van sluitingstijden. In hun ‘ZwartboekTerrassen’ beschrijft de bewonersgroep ho/oj (Horeca Overlast/Overleg Jordaan) de overlast:nachtelijk lawaai, ook ver na de formele sluitingstijden, en portieken die door kroegbezoekersworden gebruikt als urinoir. Tijdens ons gesprek lag een halve meter correspondentie op tafelmet daarin vele steunbetuigingen van Jordaan-bewoners en de vele afspraken en toezeggingenvan de gemeente gedurende vele jaren. Ze hadden het gevoel ‘ge-schiphold’ te zijn: keer op keerviel nieuw beleid uit in hun nadeel. En, vroegen ze ons, hoe kunnen goedwillende burgers dieop zich niets hebben tegen de lokale horeca zich verzetten tegen het ludieke protest van de kroeggangers?CriticiCritici vormen een typische middengroep met relatief conservatieve waarden ennormen die ze combineren met een consumptieve instelling. Vanuit dit conservatismezijn ze eerder te motiveren voor een ‘tegenbeweging’ – bijvoorbeeld eenlokale partij, een petitie of een protestactie – dan voor een vernieuwend initiatief ofexperiment. Het zijn de grootmeesters van de maatschappelijke participatie, maarze voelen zich vaak niet aangesproken door beleidsparticipatie en maatschappelijkeinitiatieven. De veldonderzoekers van het Verweij-Jonker Instituut constateerden:“Men voelt een grote innerlijke nood – niet gehoord worden, geen erkenning, weggedruktzijn – en er is niemand die daar naar wil luisteren” (Gruijter et al. 2010: 152).Beleidsmakers zijn in hun optiek bevoorrechte mensen die geen idee hebben hoede ‘gewone man’ leeft (Gruijter et al. 2010: 146 e.v.). Omgekeerd laten professionalsvan hun kant een heel ander geluid horen: burgers klagen wel, maar zijn zelf tepassief. Ze (denken te) beschikken over weinig vaardigheden om zaken waaroverze ontevreden zijn positief te beïnvloeden (Gruijter et al. 2010: 45).