rapport 'Vertrouwen in burgers' - Wetenschappelijke Raad voor het ...

denken vanuit burgers65VolgzamenEen eerste groep voelt zich beperkt uitgedaagd door nationale beleidsmakers enmeent ook niet over de toerusting te beschikken om met die uitdagingen om tegaan. Dat stoort deze mensen slechts beperkt, want ze zijn de grootmeesters vande kleine, hechte netwerken in dorpen en klassieke volksbuurten, met de daarbijbehorende samenbinding en sociale controle. Het zijn plichtsgetrouwe burgersvoor wie het woord van de autoriteiten zwaar weegt. Deze verticale cohesie heefteen positieve invloed op burgerbetrokkenheid, vooral op uitnodiging (het bezoekenvan vergaderingen en het bijwonen van informatiebijeenkomsten) (VanMarissing 2008: 138). Mensen met een dergelijke betrokkenheidsstijl zijn relatiefeenvoudig te betrekken wanneer het gaat om de familie of ‘buurt’. Maar hun inzetkomt in gevaar als de afstand te groot wordt, door de afbouw van maatschappelijkevoorzieningen, ten gevolge van bevolkingskrimp in plattelandsgebieden ofvan snelle ‘overname’ van hun woonbuurten door immigratie en van de schaalvergrotingvan instituties zoals de overheid, wooncorporaties, zorginstellingen enscholen.In het Friese dorp Hitzum werd in tien jaar tijd de afstand tot ‘de Grote Wereld’ drastisch groter.De kaatsvereniging organiseert jaarlijks de Ald-Meiers Partij, de grootste kaatswedstrijd voor meisjesvan veertien tot en met zestien jaar. Van de sponsoren van het eerste uur werd het Friese nutsbedrijfopgenomen in Essent, dat weer verdween in rwe. De Rabobank in Franeker fuseerde enwerd gecentraliseerd in Leeuwarden. Zuivelcorporatie Royal Friesland Foods werd Royal FrieslandCampinaen haakte af nadat de nieuwe onderneming, met hoofdkantoor in Amersfoort, haarreclamebudgetten opnieuw moest overwegen. De laatste toetreder als hoofdsponsor, wooncorporatieWoonFriesland, dreigt door te fuseren. Ook de toch al opgeschaalde gemeenten worden doorgefuseerdop een nog grotere schaal.Hoewel het verenigingsleven van dorpen hoogontwikkeld is – binnen een straalvan tien kilometer onderhouden bewoners een verfijnd netwerk van dienst-enwederdienst– is het daarbuiten ‘ontregeld’. Datzelfde geldt in stedelijke volksbuurten:een buurt is zo groot als je met een rollator of een kinderwagen kan lopenen daarbinnen bestaat vaak veel samenhang. De afstand tot ‘daarbuiten’, met nametot de grote instituties, neemt echter toe en dat werkt vervreemdend, zelfs als datdoor die grote organisaties zelf niet zo wordt ervaren. Net als hiërarchie en leeftijdvoel je afstand alleen ‘van onderen’. Dat heeft zijn bezwaren, zoals een ervarenfrontlijnwerkster in een krimpgebied opmerkte: “Ik zit met directeuren van zorginstellingenom de tafel die wel iets willen, maar ondertussen geen idee hebbenvan de vraag die er leeft onder de groep die het betreft.”Die vervreemding leidt soms tot een gevoel van achterstelling, ook ten opzichtevan grotere of beter toegeruste gemeenschappen: “Kijk eens naar hun winkels! Bijons kan er zelfs geen fietspad af” (Henk en Ingrid in Spijk 2010). Men hoort er voor