rapport 'Vertrouwen in burgers' - Wetenschappelijke Raad voor het ...

32 vertrouwen in burgersnergens ter wereld zijn zo veel burgers lid of donateur. De organisaties verleenden‘hun’ achterban de macht van het getal en de kracht van de deskundigheid, die– zeker binnen de kaders van het polderoverlegmodel – soms in staat bleek toteffectief single issue tegenspel vis à vis de overheid en het bedrijfsleven (Poldervaart2002: 17). Multinationale ngo’s, zoals Greenpeace en Amnesty International,voerden acties tegen achterblijvende overheden en multilaterale instellingen als deWereldbank. Het was de tijd van de brede maatschappelijke discussies en deopkomst van buitenparlementaire acties.De aandacht van de beleidsmakers ging vooral uit naar efficiënte beleidsvormingdie de prestaties van de publieke dienstverlening kon verhogen. New PublicManagement deed zijn intrede in de publieke sector; de overheid moest leren vanhet bedrijfsleven en burgers waren vooral in zicht als consumenten. Georganiseerdeburgers werden veelal weggezet als lastig en stroperigheid bevorderend;het begrip nimby (Not In My BackYard) deed zijn intree (Duyvendak en Krouwel2001: 20). In het kader van deregulering werden vragen gesteld bij de duur enkosten van inspraak. Inspraak kreeg in deze periode echter een vaste plaats in deAlgemene Wet Bestuursrecht (Coenen et al. 2001: 322). Ook de moderne milieuwetgevingkreeg gestalte, onder andere door het inbouwen van het voorzorgsprincipeen beroep langs de wro-lijnen.De jaren negentig werden gekenmerkt door een tweede golf van participatie: deafstand tussen burgers en beleidsmakers zou, zo was het idee, het beste op lokaalniveau kunnen worden overbrugd. Speciaal in grote steden kreeg vanaf 1989 desociale vernieuwing vorm, gevolgd door het grotestedenbeleid en wijkgerichtwerken. In 1994 werden alle gemeenten verplicht een inspraakverordening vastte stellen. Interactief beleid was het nieuwe toverwoord. Binnen de grote stedenwerd door een groter gewicht te geven aan stadsdelen en deelgemeenten geprobeerdom de politiek dichter bij ‘de burger’ te brengen. Alles optellend was ersprake van veel (lokale) projecten, maar ook van een blijvende worsteling. Deeffecten vielen tegen, ondanks de impuls van de wijkgerichte aanpak.Veenbrand en bestuurlijke vernieuwing: na 2000Aan het eind van de vorige eeuw deed zich een nieuw fenomeen voor op het maatschappelijkmiddenveld, dat van de tijdelijke massabewegingen waarbinnen menindividueel en masse dezelfde keuze maakt (Duyvendak en Hurenkamp 2004).Deze bewegingen uitten zich als een veenbrand: soms niet zichtbaar aan de oppervlaktevoor de zittende voorlieden, ongrijpbaar oplaaiend in velerlei vormen indienmensen van velerlei achtergrond zich verenigden rond een doel. ‘Informele groepen’losten op eigen kracht – zonder de overheid – hun alledaagse problemen open gaven het publieke domein vorm, bijvoorbeeld door doe-het-zelfinzamelingen,maatschappelijke initiatieven om de leefbaarheid in stadswijken te bevorderen,zelfhulpgroepen bij verslaving, of buurtbemiddeling bij conflicten, maar ook door