rapport 'Vertrouwen in burgers' - Wetenschappelijke Raad voor het ...

228 vertrouwen in burgersveranderingen. En alleen wanneer ze zelf ruimte krijgen, kunnen ze burgers deruimte bieden die nodig is voor succesvolle burgerbetrokkenheid.RugdekkingMisschien wel de belangrijkste kwaliteit van beleidsmakers binnen een netwerksamenlevingis het bieden van rugdekking. Op het scharnierpunt van de verticaleen horizontale dimensies van de gelaagde netwerkstructuur zijn de overheidsverbindersbijna per definitie onzeker: ze weten wel waar ze aan beginnen, maar nietwaar ze eindigen. Op alle niveaus behoeven ze een warme ontvangst voor deinbreng die ze vanuit hun netwerken opdoen, zelfs als dat onwelgevallige ideeënoplevert. Ze moeten daar kunnen onderhandelen en – zeker aan de frontlijn –kunnen handelen. Frontlijnwerkers hebben bijvoorbeeld een financiële armslagnodig: geen groot geld maar een ‘rommelbudget’ om beweging te faciliteren.Uitvoerders binnen de middenlaag worden verondersteld mee vorm te geven aaneen gedeelde visie, maar weten vaak nog onvoldoende welke kant de ‘bovenbazen’op willen.Beleidsmakers op het hoogste niveau moeten hun betrokkenheidsvisie uitdragenen – voortdurend – bijstellen op basis van signalen uit de praktijk of uit de wetenschap.Ze kunnen niet alles van tevoren regelen, moeten dat ook niet willen. Veelmeer dan voorheen moeten ze volstaan met correctie achteraf wanneer dat noodzakelijkmocht blijken. Het vaste recept voor dergelijk coachend leiderschap isdan: ‘we’ doen dingen goed en ‘ik’ doe dingen fout. Dat dwingt loyaliteit af, zekerindien de voorlieden hun verbinders vragen om hun nek uit te steken met de daarbijbehorende kans op falen.Ze moeten niet alleen de horizontale dimensie van de gelaagde netwerkstructuuraansturen, maar ook inhoud geven aan de verticale dimensie. Ze behouden deoverkoepelende verantwoordelijkheid om een evenwichtige afweging van belangente waarborgen en conflicten op een democratische wijze te beslechten. Ze zijnook blijvend belast met het uitoefenen van normatieve controle (spelregelhandhaving),het beschermen van de zwaksten die ‘overvraagd’ geraken, en – zo mogelijk– het stimuleren c.q. afremmen van ‘bepaalde’ ontwikkelingen. Regelmatigworden ze beproefd door praktijksituaties waarbij de twee dimensies ‘botsen’. Deoverheidsverbinders weten dat en kijken toe met arendsogen: het zijn de momentenvan de waarheid. Indien verstandige mensen niet de bijna-zekerheid hebbenvan rugdekking als het – ondanks een loyale inzet – toch ‘fout’ gaat, zullen ze eenvolgende keer het veilige thuisblijven prefereren.De sleutel voor de Weber 3.0-cultuur is gelegen in de sociale driehoek: verticaalrespect, horizontaal vertrouwen, en veerkracht in geval van crisis (Sennett 2012:148 e.v.). Beleidsmakers doen er daarom goed aan om in eerste instantie hunaandacht en hun financiële en personele middelen te concentreren op de verbin-