rapport 'Vertrouwen in burgers' - Wetenschappelijke Raad voor het ...

ouwen aan vertrouwen209dat de frontlijnwerkers – wijkagenten, leraren, zorgverleners, welzijnswerkers –zelden naar hun ervaring of mening wordt gevraagd. Beter dan beleidsambtenarenzijn ze door hun nabijheid tot burgers in staat om de inbreng vanuit een alledaagseleefomgeving te verwoorden. Ze zijn bovendien bij uitstek deskundig waar hetgaat om de effectiviteit en efficiëntie van de beleidsuitvoering.Beleidsmakers kunnen burgers bereiken door middel van een gerichte uitnodigingtot actieve betrokkenheid. Via e-alert ontvangen burgers bijvoorbeeld een mail alsin hun buurt een vergunning wordt aangevraagd. Ondernemingen als Amazonbouwden hun succes op patroonherkenning. Waarom worden burgers niet gerichtgeactiveerd: ‘U leverde eerder inbreng op onderwerp A, misschien bent u ook welgeïnteresseerd dat te doen bij het verwante onderwerp B.’ Een ander voorbeeld isactiverend enquêteren: bewoners bevragen elkaar over hun toekomstwensen enzijn vervolgens veelal bereid tot actieve betrokkenheid bij de aanpak van de ‘eigen’prioriteiten. Verbinders kunnen op deze manier een belangrijke rol spelen bij hetbereiken van kwetsbare burgers.Het verdient aanbeveling om alle grotere dossiers waarvoor beleidsmakers(mede)verantwoordelijkheid vragen van burgers, te onderwerpen aan een publieketoetsing. Het proces kan eenvoudig zijn: een nieuw project of beleidsvoornemenwordt voorgedragen met inbegrip van een betrokkenheidsaanpak. Vervolgensvragen de initiatiefnemers om dat voorstel van een second opinion te voorzien en,zo nodig, aanbevelingen te doen voor aanpassing. Beleidsmakers kunnen daarvangemotiveerd afwijken, maar het zal hun positie bij een eventueel later beroep geengoed doen als de motivering zwak is onderbouwd. Na afronding kan de ‘insprekers’bovendien een oordeel worden gevraagd over de kwaliteit van de procesuitvoering.Denktanks van betrokken burgers maken al langere tijd en op veel terreinenonderdeel uit van de beleidsvorming. Reguliere ‘polls’, luidt de kritiek, peilenvooral onberedeneerde voorkeuren of ingevingen van het moment (Van Stokkom2006: 116-117). De grootschalige experimenten met deliberatieve opiniepeilingenvan bijvoorbeeld Fishkin (2009) bieden een alternatief voor deze ‘domme’ peilingen.Door een groep mensen van relevante informatie te voorzien (bijvoorbeeldvia interactieve voorlichting door experts) en ze vervolgens een paar dagen metelkaar te laten praten en naar elkaar te laten luisteren, komen ze als groep onveranderlijktot andere, meer genuanceerde oordelen. In Nederland experimenteerdehet Openbaar Ministerie met zogenaamde ‘burgerfora’: burgers werden uitgenodigdom mee te praten en denken over de richtlijnen voor strafvordering. Hetbleek dat de deelnemers aan de fora na discussie en informatievergaring op ongeveerdezelfde strafmaat uitkwamen als het om, terwijl ze zonder discussie vaakvoor een hogere straf pleitten. Soms leidde hun dwarsbinding ook tot nieuweinzichten. Ter illustratie: de wet maakt op dit moment geen onderscheid tussen