rapport 'Vertrouwen in burgers' - Wetenschappelijke Raad voor het ...

netwerksturing: meer dan symboliek199tekort door het beperkte beroep op actieve beleidsparticipatie en vooral door derem op maatschappelijke initiatieven.Dit tweerichtingsverkeer – op operationeel, tactisch en strategisch niveau – tussenbeleidsmakers en (samenwerkingsverbanden van) burgers houdt alle spelersscherp en bij de les. Of zoals Pieter Tops het uitdrukt: “Burgers spreken hetbestuur aan en het bestuur spreekt burgers aan. Burgers voeden het bestuur open het bestuur voedt burgers op” (Tops 2009: 57-58). In dat tweerichtingsverkeermoeten beleidsmakers en bestuurders vaker dan tevoren het stuur uit handengeven en durven terugvallen op strategische herkenning (Burgelman en Sayles1988): het in blijde verwachting uitzien naar de initiatieven waarmee ‘het veld’komt.Die omslag van sturen op inhoud in Weber 1.0/2.0 naar sturen op proces inWeber 3.0 stelt hoge eisen aan beleidsmakers, constateert oud-topambtenaar RoelBekker (2009): “Het beeld van een overheid en van overheidsdienaren als onderdeelvan grotere en kleinere netwerken verdraagt zich slecht met een politieksysteem dat zelf weliswaar naar zijn aard zeer chaotisch is, maar in zijn verhoudingmet het ambtelijke systeem tot dusver geheel gericht is op de orde van verkokeringen hiërarchie.” De Weber 3.0-overheidscultuur moet kunnen inspelen op devariëteit aan culturen van spelers op het burgerbetrokkenheidsveld, met inbegripvan die van maatschappelijke initiatieven en de andersbewegingen, en vooral eenopen oog hebben voor de uiteenlopende behoeften en kwaliteiten van burgers.* * *In een democratie die zichzelf voortdurend wil aanpassen aan technologische enmaatschappelijke ontwikkelingen, is het beleid nooit volledig correct toegesneden.Miljoenen mensen moeten steeds miljoenen kleine correcties maken: hetformele beleid inkleuren en uitdagen. De kunst van het openbaar bestuur is inhoge mate het laten van een gepaste ruimte aan burgers: weet wanneer je nodigbent en blijf weg als dat niet het geval is. Netwerksturing is daarvoor essentieelen beleidsmakers moeten grotere stappen in die richting zetten dan tot nu toe isgedaan. De stap van Weber 1.0 naar Weber 2.0 met meer ruimte voor ambtenarenen nieuwe instrumenten voor burgerparticipatie is niet voldoende; de stap naarWeber 3.0 kan niet langer worden uitgesteld. De huidige samenleving vergt hetbesturen van het onbestuurbare. Dat betekent een grote uitdaging voor beleidsmakersdie uithoudingsvermogen vergt. In het vierde en laatste deel van onsrapport doen wij suggesties die deze oplossing dichterbij kunnen brengen.