rapport 'Vertrouwen in burgers' - Wetenschappelijke Raad voor het ...

netwerksturing: meer dan symboliek195mogelijkheid om toegang te krijgen tot de specifieke praktijkkennis die burgersvaak hebben. Ook de bestaande structuren en systemen zitten een cultuuromslagin de weg. De scheiding tussen beleidsvoorbereiding en beleidsuitvoering bijvoorbeeldstaat haaks op de vereiste van het voordurend proberen en corrigeren: zemoeten juist dicht op elkaar zitten en verweven zijn. De cultuuromslag die wenodig achten wordt idealiter geschraagd door aanpassingen in overheidsstructuren,zoals minder hiërarchie en meer netwerk, zonder voorbij te gaan aan een matevan gelaagdheid die altijd nodig zal blijven.Blijvende gelaagdheidDe overheidskolom en de private samenleving moeten elkaar kunnen vinden. Datwas ten tijde van Weber 1.0 relatief makkelijk: de private kant van het speelveldvoor burgerbetrokkenheid was toen ook gekenmerkt door een sterke gelaagdheid.Telkens was daar sprake van een nieuw overlegcircuit: gemeentelijk, regionaal,provinciaal, nationaal, internationaal, en zo vormde zich een vertegenwoordigingspiramide.In de netwerksamenleving wordt die private piramide ‘platgeslagen’, maar geheelzonder bovenbinding kunnen ook de nieuwe instituties niet. Het merendeel vande contacten tussen burgers en beleidsmakers en bestuurders verloopt niet meerlangs de formele bovenlijnen, maar via verbinders die zich staande kunnenhouden in meerdere clusters. Ook de verbinders hebben, om effectief op tekunnen komen voor de belangen van hun clusters, belang bij gelaagde verbindingenmet de verticale kolommen van overheden en maatschappelijke instellingen.Indien ze bij het ontwikkelen van maatschappelijke initiatieven voortdurend stuitenop een dichte deur of de openingen naar de juiste plaatsen op het juiste niveauniet weten te vinden, is hun inzet veelal gedoemd te mislukken.Bij beleids- en maatschappelijke participatie kunnen beleidsmakers en frontlijnwerkersalleen effectief zijn als ze zijn verbonden met hun beoogde samenwerkingspartners.Ze moeten daarom weten wie de belangrijkste personen in hetnetwerk zijn, om ze vervolgens te activeren en te verbinden. Aan de frontlijn gaatdat om verbinders, maar hogerop gaat het om – vaak informele – bovenbinders.Een werkelijke dwarsbinding vereist bovendien dat beleidsmakers en frontlijnwerkerszelf fungeren als verbinders die thuis zijn binnen het eigen overheidscluster,en dat ze daarnaast de taal spreken van het burgercluster. De beide clusterszijn dan samen onderdeel van één netwerk.De behoefte aan horizontale verbinding en herkenbare structuur komt van beidekanten, en de Weber 3.0-cultuur dient daarvoor de openingen te creëren. Nieuweverbindingen en initiatieven worden van geval tot geval ingevuld, waarbij de overheidscultuurmoet kunnen inspelen op de variëteit van culturen ‘in het veld’, metinbegrip van die van de vaak afwijkend georganiseerde maatschappelijke initiatie-