rapport 'Vertrouwen in burgers' - Wetenschappelijke Raad voor het ...

nieuwe generatie doe-democratie175(zie ook rmo 2007). “Een samenleving ontleent zijn verbazingwekkende veerkrachtniet aan normaliteit, maar aan de manier waarop daarin met conflict wordtomgegaan” (Van Gunsteren 2011: 75). Civiele tegenbinding is een stap op weg naarconflictvoorkoming, niet alleen tussen burgers onderling, maar ook in hun relatiemet beleidsmakers. Dwarsbinding kan resulteren in nieuwe verbindingen overscheidslijnen heen; mensen met zeer uiteenlopende burgerschapsstijlen vindenelkaar bijvoorbeeld in wederzijds bevredigende samenwerking.Binnen de kaders van de representatieve democratie hebben beleidsmakers eenoverkoepelende verantwoordelijkheid voor het vinden van een nieuwe democratischebalans tussen het publieke debat, de publieke besluitvorming en de uitvoeringvan publieke taken. Die krijgt idealiter vorm, zullen we betogen, binnen eennieuwe generatie doe-democratie, waarin ook elementen van aggregatie en deliberatiezijn verwerkt.De bouwstenen zijn gelegen in een hernieuwde inkleuring van de vier vormen vanbinding: (a) samenbinding die het draagvlak kan vormen voor een overdracht vanverantwoordelijkheden aan burgers in hun alledaagse leefomgeving, (b) dwarsbindingdie zorg draagt voor de inbreng van nieuwe ideeën, (c) tegenbinding die eenciviele omgang – fatsoen – bevordert wanneer mensen elkaars concurrent zijn ineen gedeelde ruimte, en (d) bovenbinding die stimuleert, maar ook een evenwichtigebelangenafweging waarborgt en, zo nodig, ‘foute’ ontwikkelingen corrigeert.6.3.1 samenbindingOnder invloed van het mechanisme van soort-zoekt-soort (homofilie, zie 5.2.1)ontstaat samenbinding binnen min of meer homogene clusters met een wijgemeenschapscultuur.Een dergelijke cultuur heeft, naast het risico van doorschietenof overmatige beslotenheid, vele positieve kanten. Sociale cohesie, zostellen communitaristen zoals Etzioni, Putnam en Galbraith bijvoorbeeld, leidt totzelfvertrouwen, weerbaarheid en veerkracht en daarmee tot een betere toerustingvoor burgerschap. Sterke bindingen versterken het draagvlak voor de overdrachtvan verantwoordelijkheden in de alledaagse leefomgeving. Tegen deze achtergrondhebben beleidsmakers hoog ingezet op het bevorderen van samenbinding,vooral door het herstellen van traditionele sociale verbanden en het benadrukkenvan waarden en normen.Daarvoor bestaat ook een solide wetenschappelijke basis. Op basis van breedonderzoek concludeert Nobelprijswinnares Elinor Ostrom (1990) dat groepenmensen in staat zijn om zonder overheidsinmenging gemeenschappelijke reserveste onderhouden, mits hun wij-gemeenschappen voldoen aan zes interne randvoorwaarden.Er moet sprake zijn van (a) duidelijk afgebakende grenzen: wat zijnde kaders van het gemeenschapsgoed en wie worden als belanghebbenden erkend;