rapport 'Vertrouwen in burgers' - Wetenschappelijke Raad voor het ...

nieuwe generatie doe-democratie173heen niet-actieve groepen mensen, maar aan de negatieve kant werden nieuwevormen van uitsluiting en groeps- en elitevorming zichtbaar, soms zelfs in devorm van onbeheersbare cascades (Hindman 2009; Sunstein 2003). Daarbij spelenook praktische bezwaren. Hoeveel van dit soort ingewikkelde en tijdrovendeprocessen kunnen beleidsmakers gelijktijdig in de lucht houden zonder zichzelfen vooral burgers te verliezen?Ook de offline praktijk van deliberatieve democratie is vaak ver verwijderd van hetideaal. De vele verschillende vormen van betrokkenheidsorganen – wijkradenbijvoorbeeld of advies- en medezeggenschapsraden bij maatschappelijke instellingen– appelleren weinig aan de eigen deskundigheid van burgers: de theorie isprima, maar de uitvoering is te instrumenteel en vertoont vermoeidheidsverschijnselen(Tonkens 2009a: 133). Vaak is er sprake van “rituelen van beraadslaging”(Van Stokkom 2006). Maar van ‘de andere kant’ spreken bestuurders enprofessionals van “ontbrekende deskundigheid, gebrekkige representatie enonduidelijke belangen” (Tonkens 2009a: 131). ‘Normale’ burgers worden daaromverdrongen door professionals (Metz 2009) of door ‘het gestaalde witte kader’:senior beroepsvertegenwoordigers met een (te) lange staat van dienst, waardoorvraagtekens kunnen worden gezet bij hun representativiteit.6.2.3 associatie: alledaagse leefomgevingRecent is er steeds meer aandacht voor de democratische aspecten in de uitvoeringvan publieke taken en wordt de vernieuwing gezocht in de apolitieke en informeledemocratie van de alledaagse leefomgeving: de associatieve democratie of – meteen mooier woord – doe-democratie (Van de Wijdeven en Hendriks 2010). EwaldEngelen (2004: 308) vat de essentie daarvan samen: “Juist in het niet-politiekebestaan van burgers gaan grote mogelijkheden voor effectieve participatie schuil,omdat het juist daar gaat om zaken die hen aangaan en waar zij over onvervangbarekennis beschikken, namelijk de lokale kennis van de gebruiker/werknemer/ouder/patiënt.” Mensen vullen hun eigen buurten en hun verenigingen in en zijnbetrokken bij hun maatschappelijke instellingen: welke ‘publieke’ doelen kunnenwe samen – door associatie – beter verwerkelijken dan alleen?Discussies over de kansen voor de doe-democratie lijken zich vooral te richten optoepassingen in de lokale democratie, op buurt- en wijkniveau. Dat is een spijtigeinperking, want het aantal voorbeelden van door internet gemedieerde samenwerkingop een breed scala van terreinen groeit in ras tempo en burgers dragen via hetnet steeds vaker bij aan de uitvoering van publieke taken (Nielsen 2012; Shirky2010; Noveck 2009). Aan de andere kant kreeg de doe-democratie een extra politiekedimensie door de idee van de Big Society die een van de belangrijkste bouwstenenvan het regeerprogramma van het huidige Britse kabinet vormt. PhillipBlond (2010) legde daarvoor in zijn fameuze boek Red Tory de basis. De kern van