rapport 'Vertrouwen in burgers' - Wetenschappelijke Raad voor het ...

nieuwe generatie doe-democratie169weten elkaar bij een volgende aanleiding bovendien vaak weer makkelijk te vindenen komen dan als geoefende veenbrandactivisten opnieuw in beweging. In hetgeval van brede onvree zijn daarentegen zowel de aanleiding als de achtergrondvan de betrokkenen aanvankelijk relatief ‘abstract’, maar daarom niet minder‘echt’. Ook nu bestaat de kans dat de veenbrand dooft (om mogelijk later in anderevorm op andere plaatsen weer op te duiken) of uitgroeit naar een concrete agenda.In ons veldwerk onderscheidden we groepen ‘activisten’: mensen met eenbehoefte aan sterk leiderschap en anderen die juist veeleer een voorkeur hebbenvoor gedeeld leiderschap. De twee dimensies samenvoegend ontstaat een matrixvan twee bij twee waarin de vier verschillende uitingsvormen die we in ons veldwerkaantroffen, herkenbaar worden. De combinatie van gerichte onvree en sterkleiderschap krijgt bijvoorbeeld gestalte in de lokale partijen, maar ook veel maatschappelijkeinitiatieven mogen met hun gedreven trekkers als voorbeeld gelden.De combinatie van een brede onvree en sterk leiderschap uit zich ook in ons landin de opkomst van opeenvolgende populistische partijen die in staat blijken hetongemak van een grote achterban te verwoorden en ook gewicht te geven inde maatschappelijke besluitvorming. Gerichte onvree plus gedeeld leiderschapresulteerde in kopersstakingen en petities; wij troffen daarvan een aantal inons veldwerk aan. Brede onvree tezamen met gedeeld leiderschap lag aan debasis van de recente Occupy-bezettingen en het internetactivisme onder hetlabel Anonymous.Figuur 6.1Uitingsvormen van andersbewegingenBredeonvreePopulistische partijenMassabewegingenGerichteonvreeLokale partijenMaatschappelijke initiatievenKopersstakingenPetitiesSterk leiderschapGedeeld leiderschap