rapport 'Vertrouwen in burgers' - Wetenschappelijke Raad voor het ...

152 vertrouwen in burgers(Sapirstein 2006). Indien echter al die routes tegelijk worden gebruikt, kan dit tengevolge van conflicterende signalen binnen een systeem leiden tot zogenoemdecomplexity catastrophes (Beinhocker 2006). Een voorbeeld is de patstelling diekan ontstaan tussen de uitkomsten van een interactief beleidsproces tussenambtenaren en burgers en het formele besluitvormingsproces.Weer zijn de kansen niet gelijk verdeeld binnen de samenleving. De toerustingvan burgers verschilt; het maakt uit of je als betrokken burger iemand kent die een‘brief kan schrijven’, of iemand kent binnen de gemeenteraad. Als minder toegerusteburgers bovendien onderdeel zijn van hechte clusters met weinig dwarsverbindingennaar grotere netwerken, zullen zij minder goed voor hun belangenkunnen opkomen. Ze zijn dan sterk afhankelijk van goede externe verbinders voorhun toegang tot relevante netwerken. In termen van onze betrokkenheidsstijlen:de kans dat clusters van Volgzamen en Critici overlappen met invloedrijke clustersis kleiner dan bij clusters waar hoofdzakelijk Pragmatici en Verantwoordelijkendeel van uit maken.5.3.2 sleutelrol voor trekkers en verbindersCruciaal voor het functioneren van netwerken zijn de dwarsbindingen tussenverschillende clusters. De knooppunten die deze verbindingen tussen verschillendeclusters leggen, zijn zowel de kracht als de zwakte van netwerken. In onsveldwerk kwamen we vele mensen tegen die deze belangrijke functies vervulden:de trekkers en de verbinders.TrekkersIn ons veldwerk kwam voortdurend het belang aan de orde van trekkers die clusterskunnen bewegen in de richting van grotere burgerbetrokkenheid. Ze nemenvele vormen en gedaanten aan, uiteenlopend van de alledaagse doeners meteenmalige buurtinitiatieven tot de oprichters van ngo’s en sociale ondernemingen.Ze zijn ook de klokkenluiders die aan de bel trekken indien in hun ogen zaken foutgaan of onrecht te groot wordt. En in bijzondere gevallen – ons veldwerk biedtdaarvan illustraties en ook Sunstein (2003: 46 e.v.) wijst erop – zijn dergelijketrekkers zelfs bereid om maatschappelijke normen en wetten te overtreden (zelfsals ze weten daarvoor te worden gestraft) indien een ‘afwijkende subcultuur’hen daarvoor hogelijk beloont (bewondering, status). Trekkers steken een grotehoeveelheid tijd en energie in een onderwerp, doel of missie. Ze creëren de structurenen processen en bewaken de integriteit van hun cluster: de spelregels diebinnen clusters altijd nodig zijn. Hun onderscheidende kracht ligt in hun volharding:het zijn monomanen met een missie, zoals managementgoeroe PeterDrucker het ooit uitdrukte. Hun attitude en resultaatverwachting kunnen eenhele groep op een ‘hoger plan’ brengen. Niet alleen hun volharding, maar ook deaantrekkingskracht die deze trekkers hebben op anderen, maakt hen waardevol