rapport 'Vertrouwen in burgers' - Wetenschappelijke Raad voor het ...

urgerbetrokkenheid in een complexe samenleving135ging als toerusting te laag is, leidt dat tot apathie: de mensen haken af of fungeren‘van negen tot vijf’, zonder inzet, zonder plezier.Maar we haasten ons eraan toe te voegen: niet iedere burger wil en kan altijdworden betrokken bij alle maatschappelijke vraagstukken. Dat zou ook onwenselijkzijn: het is eenvoudigweg niet mogelijk dat (a) elke burger meepraat over eenspecifiek vraagstuk, en (b) dat een specifieke burger meepraat over alle vraagstukken(Van Stokkom 2006: 16). Daarnaast zijn er goede redenen waarom burgers zonu en dan ‘rationally ignorant’ zijn: als je maar één stem hebt op een miljoen stemgerechtigden,waarom zou je dan veel tijd en energie stoppen in een goede voorbereidingvan een eigen standpunt, of in het afwegen van de standpunten van politici(Downs 1956)? Dan is het makkelijker en wellicht zinvoller om afzijdig teblijven (Schram en Sonnemans 1996; Munsey 2008). Het is dus maar de vraag ofburgers geïnteresseerd zijn in het betrokkenheidsaanbod van beleidsmakers.5.1.3 betrokkenheidsstijlenDe ruimte die burgers krijgen en ervaren om uiting te geven aan hun betrokkenheidwordt bepaald door de wisselwerking met beleidsmakers: wat past bij hunwederzijdse behoeften en kwaliteiten? Op basis van die wisselwerking ontwikkelenburgers in de loop van de tijd verschillende ‘repertoires’: manieren van(collectief) handelen om hun belangen na te streven (Tilly en Tarrow 2007: 11).Het huidige betrokkenheidsaanbod lijkt maar voor een beperkt aantal burgers eengoede balans te bieden tussen uitdagingen en benodigde toerusting. En dat gaatzeker op voor het betrokkenheidsaanbod op nationaal niveau. In hoofdstuk 1 sprakenwe over vier burgerschapsstijlen. 2 Combineren we deze vier betrokkenheidsstijlenmet ons basismodel dan krijgen we de volgende figuur (figuur 5.2).In de afgelopen dertig jaar zijn vele pogingen gedaan om de maatschappelijkebetrokkenheid van burgers te vergroten. Daarbij is een betrokkenheidsaanbodontstaan dat zich (te) eenzijdig richt op een bepaald type burger: de Verantwoordelijken(zie ook Bovens en Wille 2010). Verantwoordelijken zijn in het algemeenbereid en in staat tot betrokkenheid. De uitdagingen op hun pad ‘passen’ bij huntoerusting. Verantwoordelijken zijn relatief makkelijk te porren voor maatschappelijkebetrokkenheid. Ze kennen ook de weg; als het nodig is, bewandelen zesluipwegen ‘bovenlangs’ en slaan daarbij alle formele procedures over. Ze bevolkende besturen van het middenveld, met inbegrip van de grote maatschappelijkeorganisaties, en oefenen zo invloed uit op beleidsmakers. Ze zijn ook relatiefmakkelijk te benaderen door beleidsmakers; de systemen zijn als het ware toegesnedenop hun behoeften en kwaliteiten. Toch zouden beleidsmakers meergebruik kunnen maken van hun bereidheid om mee te denken. De drempels voorverandering blijken hoog en liggen waar het deze groepering betreft vooral bijbeleidsmakers zelf. Daarom hebben we in ons model ook voor Verantwoordelijken