rapport 'Vertrouwen in burgers' - Wetenschappelijke Raad voor het ...

drempels111ondersteunt. Toch beleeft ze slapeloze nachten, omdat ze bang is niet alles tot opde laatste stuiver – “met bonnetjes” – te kunnen verantwoorden. “Natuurlijk is hetbelangrijk dat alles goed wordt verantwoord, en dat kunnen we ook wel,” zegt ze,“maar accountancy is een vak en nou net niet mijn sterkste punt.”Formeel versus informeel denkenJuridische processen spelen een belangrijke rol bij de overheid. Dat is ook essentieelin een democratische rechtsstaat. Maar de gerichtheid van beleidsmakers opformele processen stemt niet altijd overeen met de manier waarop burgers tegende zaken aankijken. Ook laat hun juridische opstelling burgers soms geen anderekeus dan een juridische tegenactie met – bijna onvermijdelijk – een toenemendeafstand als gevolg. Vanuit burgers gezien is er vaak meer behoefte aan eenpersoonlijk gesprek en een persoonlijke reactie in plaats van een formele beschikkingmet handtekeningen van de wethouders.Frank Jacobs, die als advocaat de bewoners in Watergraafsmeer bijstond in de strijd om behoud vanhet speelpleintje, is van mening dat juridisering vaak niet de meest bevredigende oplossing biedt.“Zodra ik meedoe, is het al fout gegaan, want vanaf dat moment gaat het niet meer om de belangrijkevragen, maar om wie er juridisch gelijk krijgt.” Er zijn heel wat rechtszaken gevoerd rond hetspeelpleintje. Als de rechtbank weer aan zet was geweest met een vernietiging van een besluit,moest het bestuur reageren op die uitspraak. In plaats van contact te zoeken met de initiatiefgroep,kwam er weer een formeel besluit van het bestuur. Waarop de bewoners dan weer moesten reagerenmet bezwaar en beroep. Zijn conclusie: “Dat zou veel terughoudender moeten worden ingezet.”Niet alleen procedures, maar ook bekende en belangrijke principes uit het openbaarbestuur staan soms in de weg van burgerbetrokkenheid. De Rotterdamsewethouder Jantine Kriens waarschuwt bijvoorbeeld voor een onvoldoende doordachtetoepassing van het principe van gelijke behandeling. Beleidsmakers, zegtze, moeten afleren om te denken in termen van “een individuele voorziening iseen juridisch geborgd recht dat je hebt”. In de Wet Voorziening Gehandicaptenwerd bijvoorbeeld het recht van burgers heel precies gedefinieerd, met als gevolgeen heel beroepstraject voor de individuele burger: bestuursrechter, enz., enz.Kriens: “Daarmee laat je de samenleving doodlopen. Want op het moment dat jeverschillen die er tussen mensen zijn juridisch probeert te borgen, krijg je zulkedikke boeken en verliezen we nu juist het zicht op individualiteit en verschillentussen mensen.”Er worden ook vraagtekens gezet bij het principe van de representativiteit van debetrokken burgers, een voor veel beleidsmakers geheiligde hoeksteen van burgerbetrokkenheid.Het veldwerk laat op dit punt geen twijfel: bij beleidsparticipatie isrepresentativiteit een fictie. Dat geldt bij inspraak; bij het speelpleintje in de