Aug. nr 105 - Oud Bennekom
Aug. nr 105 - Oud Bennekom Aug. nr 105 - Oud Bennekom
DE KOSTERSTEENNummer 105 Augustus 2008Open MonumentendagRedactieIn het tweede weekend van september wordt jaarlijks in het gehele land de Open Monumentendaggehouden; in de gemeente Ede op zaterdag 13 september.In Bennekom is door het bestuur van de Historische Vereniging gekozen voor een nadereverkenning van een oud deel van Bennekom, namelijk het gebied rond de Lindelaan, deVeenderweg, de Bakkerstraat en een deel van de Brinkstraat. In deze Kostersteen zijndaarom enkele artikelen opgenomen die de geschiedenis van dit gebied beschrijven.Een oud deel van Bennekom in historische kaartenAd NooijDe Dorpsstraat is van oudsher het centrum van Bennekom. Daar stond de kerk, de pastorieen de school, daar woonden ook de ambachtslieden. Verderop lagen de akkers en weilanden.Die situatie heeft geduurd tot het begin van de 20 ste eeuw. Het toenemende aantalinwoners van Bennekom kon in de loop van de 19 e eeuw nog worden opgevangen doorde bouw van een aantal huizen in en nabij de Dorpsstraat. Verdichting noemen we dattegenwoordig. Omstreeks 1920 werd een nieuwe straat aangelegd, de Broekakkerweg,later omgedoopt tot Lindelaan. Maar ook de Veenderweg en de Bakkerstraat kregen eendichtere bebouwing.Een agrarisch dorpIn het gebied dat we nu als Bennekomkennen, zijn ongeveer 1000 jaar geledenverschillende nederzettingen ontstaanmet elk hun eigen brink en eng. De meestzuidelijke was gelegen rond de huidigeDorpsstraat. Op deze plek woonden ookreeds in de prehistorie mensen. Hiervangetuigt een waterput waarvan de opgegravenrestanten te vinden zijn in hetKijk- en Luistermuseum. Op de kadas-De Kostersteen 105, augustus 2008 1
terkaart van 1832 (kaart 1) is een waterputingetekend, niet ver van de plaatswaar de prehistorische put is gevonden.Aan de Dorpsstraat stond ook de St.Alexanderkerk, die in de loop der eeuwensteeds groter werd, en recentelijk ookmooier.In 1832 woonde er nog maar weinigmensen in Bennekom. Het zullen er nietveel meer zijn geweest dan 925, het aantalinwoners dat de officiële telling van1811 vermeldt. Maar daarbij waren ookgeteld de boerengezinnen die buiten hetdorp woonden. Eigenlijk kunnen wij voorde situatie van 1832 moeilijk een onderscheidmaken tussen dorp en buitengebied.De boerderijen stonden ook binnenhet dorp, ook aan de huidige Dorpsstraat.Bennekom was een agrarisch dorp, demensen verdienden hun geld in de landbouwof door dienstenverlening aan delandbouw.Het gebied van de Veenderweg en deBakkerstraat in 1832Zoals de tabel op blz 3 laat zien, hebbenin dit gebied de meeste percelen eenagrarische bestemming; hun eigenarenwoonden elders in het dorp. Maar deeigenaren van de zeven percelen in decategorie ‘huis en erf’, woonden naar wemogen aannemen ter plekke. Eén van henwas landbouwer, de anderen: veldwachter,timmerman, smid, naaister, metselaaren radmaker. Zij leverden basale dienstenwaaraan een klein dorp behoefte heeft.Kaart 1. Kadasterkaart1832 Bennekomdorp.(Noorden links)Bakkerstraat en Veenderwegstaan op dekaart, de Lindelaan isvan latere datum. Dehuidige Hogeweg volgtten dele het op dekaart aangegevenvoetpad. De Edesewegzou een aantal jarenlater noordwaartsworden aangelegdvanaf het punt waar deVeenderweg uitkomtop de Dorpsstraat, ende Bakkerstaraat kruisen.2De Kostersteen 105, augustus 2008
- Page 1: DE KOSTERSTEENNummer 105Augustus 20
- Page 5 and 6: De meeste percelen aan de Veenderwe
- Page 7 and 8: Kaart 5.Het noordelijkgedeeltevan d
- Page 9 and 10: Een wandeling door oud-BennekomWout
- Page 11 and 12: De Brinkstraat in noordelijkerichti
- Page 13 and 14: Kees Heij met zijn zuster, die toen
- Page 15 and 16: 15. Lindelaan 8-10Hier staat het fr
- Page 17 and 18: 23. Veenderweg 13.In 1904 trouwde H
- Page 19 and 20: Een dorp van deze tijd, is op de to
- Page 21: een moeite door in een nieuw pand o
- Page 24 and 25: gesteggel de nieuwe Schapenoordsewe
- Page 26 and 27: En dan natuurlijk steeds weer naar
- Page 28: Mevr. E. Jansen-Aalbersdhr. en mevr
terkaart van 1832 (kaart 1) is een waterputingetekend, niet ver van de plaatswaar de prehistorische put is gevonden.Aan de Dorpsstraat stond ook de St.Alexanderkerk, die in de loop der eeuwensteeds groter werd, en recentelijk ookmooier.In 1832 woonde er nog maar weinigmensen in <strong>Bennekom</strong>. Het zullen er nietveel meer zijn geweest dan 925, het aantalinwoners dat de officiële telling van1811 vermeldt. Maar daarbij waren ookgeteld de boerengezinnen die buiten hetdorp woonden. Eigenlijk kunnen wij voorde situatie van 1832 moeilijk een onderscheidmaken tussen dorp en buitengebied.De boerderijen stonden ook binnenhet dorp, ook aan de huidige Dorpsstraat.<strong>Bennekom</strong> was een agrarisch dorp, demensen verdienden hun geld in de landbouwof door dienstenverlening aan delandbouw.Het gebied van de Veenderweg en deBakkerstraat in 1832Zoals de tabel op blz 3 laat zien, hebbenin dit gebied de meeste percelen eenagrarische bestemming; hun eigenarenwoonden elders in het dorp. Maar deeigenaren van de zeven percelen in decategorie ‘huis en erf’, woonden naar wemogen aannemen ter plekke. Eén van henwas landbouwer, de anderen: veldwachter,timmerman, smid, naaister, metselaaren radmaker. Zij leverden basale dienstenwaaraan een klein dorp behoefte heeft.Kaart 1. Kadasterkaart1832 <strong>Bennekom</strong>dorp.(Noorden links)Bakkerstraat en Veenderwegstaan op dekaart, de Lindelaan isvan latere datum. Dehuidige Hogeweg volgtten dele het op dekaart aangegevenvoetpad. De Edesewegzou een aantal jarenlater noordwaartsworden aangelegdvanaf het punt waar deVeenderweg uitkomtop de Dorpsstraat, ende Bakkerstaraat kruisen.2De Kostersteen <strong>105</strong>, augustus 2008