Een nieuw tijdperk - rsd historisch archief

Een nieuw tijdperkEen nieuw tijdperkDe algemene situatie verbeterde snel. De directie kreeg toestemming om een opslagloodsvoor het papier aan te schaffen, voor de somma van ƒ 16.000,— en over te gaan tot dekoop van een personenauto, merk Buick, waarvoor een uitgave van ƒ 5.950,— werdgedaan.Op de vergadering van H.H. commissarissen van de N.D.I. in Deventer, gehouden op28 januari 1948, werd besloten tot het aanstellen van een nieuwe bedrijfsleider, de heerM. van der Burgh uit Haarlem. Hij ontving een salaris van ƒ 475,— per maand plus eenjaarlijkse gratificatie die tenminste 1 maandsalaris zou bedragen. Op 1 mei trad hij indienst. De aanstelling zou een zeer belangrijk besluit blijken te zijn voor de N.D.I.De bedrijfsleidingLaten we even stilstaan bij deze Martinus van der Burgh. Martin was geboren in Haarlemin 1919. Hij begon zijn loopbaan in de grafische industrie in 1932 bij drukkerij Joh.Enschedé en Zn. (waar het Nederlandse bankpapier wordt gedrukt en waarvan de N.D.I.in de oorlog een schaduwdrukkerij was), als leerling. Na ook te hebbengewerkt als etser en fotograaf eindigde Van der Burgh zijn loopbaan bij dezedrukkerij in 1948, als hoofd van de fotografische afdeling. Het eerste probleemwaar de nieuwbakken bedrijfsleider mee geconfronteerd werd, wasruimtegebrek. Het was al een oud probleem, want in 1940 werd er al aanuitbreiding gedacht, maar die plannen konden toen niet uitgevoerd wordenomdat de Tweede Wereldoorlog uitbrak. Het knelde nu op alle afdelingen.Vooral de drukkerij kampte met ruimtegebrek. Hier stonden twee verouderderotatiediepdruk-persen. Het betrof pers 1, ook wel de M.A.N. interngenoemd (hierop werd de Peperbus gedrukt) en pers 2, die in de jaren dertigovergenomen was van de Amsterdamse Kunstkring (het Amsterdammertje).Deze oude diepdrukpersen waren nodig aan vervanging toe. Tevens stondener 3 Johannesberg B.T. 1 plano-vellendiepdrukpersen uit de bouwjaren1927/1931/1934 en een M.A.N vellendiepdrukpers, bouwjaar 1929.De heer M. van der BurghAlles was totaal verouderd.Er werden door de directie en de commissarissen opnieuw plannen gemaaktom het bedrijf uit te breiden en te vernieuwen.Directeur Piet van de Griendt vertelt hierover het volgende. “In de eerste opzet was hetde bedoeling om het bestaande gebouw uit te breiden en daarin een nieuwe diepdrukrotatiepersen enkele andere machines onder te brengen. Het op papier zetten van dieplannen, de vele besprekingen die er aan vooraf gingen, en het maken van bestek entekeningen door de architect, namen vele maanden in beslag. Toen we daar eindelijk meegereed waren krabden we ons eens achter de oren en moesten we ons afvragen of dieuitbreidingen nu wel voldoende zouden zijn. Want in de inmiddels verstreken maandenwas door de stijging van de oplagen en uitbreiding van de periodieken die we wekelijksdrukten, er zoveel werk bijgekomen, dat de reserve die we in die uitbreidingsplannenmeenden te zullen vinden, alweer door de feiten achterhaald. Bovendien, diepdruk is eenvak dat heel slecht stof en vuil verdraagt, en wanneer we de bestaande gebouwen zoudengaan uitbreiden, zou het een lang niet gemakkelijke zaak zijn geweest om dat stof en vuiluit de werkplaatsen en drukkerij te weren.”62 Nieuw tijdperk

Een nieuwe drukkerij“Toen sprak in een commissarissenvergadering een van de heren het verlossende woord,”vertelt Piet verder. “Alles wat we hier aan het uitdokteren zijn is tenslotte maar lapwerk.Als we wat gaan doen, laten we het dan ineens goed doen en een hele nieuwe drukkerijbouwen.U begrijpt dat zulks koren op de molen van de directie was. In stilte had ik al jaren langgehoopt dat dat eens zou gebeuren, maar de kosten voor die eerst geprojecteerde uitbreidingwaren al zo hoog, dat ik nauwelijks durfde te hopen dat nog vele honderdduizendenextra voor de uitvoering van het veel grotere plan beschikbaar zouden worden gesteld.”Direct werd er gedacht aan het terrein achter de bestaande drukkerij. Daar stonden enkelekolenloodsen van de V.B. (Verenigde Brandstoffenhandel), een paar kleine bedrijfjes eneen ruw stuk terrein, wat wel eens door het Nederlandse leger als schietbaan was gebruikten waar op paarden werd geoefend. Ook hadden ze daar een klein sportveldjeDat de aankoop van al die stukken grond, en zeker dat van de oude schietbanen niet zovlot verliep zal niemand verbazen.De grond die in erfpacht was kon van de gemeente Deventer gekocht worden.De N.D.I. kon de particuliere terreintjes kopen voor ƒ 6,06 per m?. De daarachter gelegengrond (de oude schietbaan), circa 5600 m? groot, kostte ƒ 5,05 per m?. In totaal ging hetom een bedrag van ƒ 67.800,— en de directie kreeg direct een schriftelijke machtigingvan de commissarissen om tot deze aankoop over te gaan.Loodsen van de Verenigde BrandstoffenhandelNieuw tijdperk63

Het afbreken, bouwrijp maken en opbouwenToen de financiering voor de nieuwbouw rond was, werd vriend en architect Jan Postmaverteld dat hij zijn eerste schone plannen kon inpakken en opnieuw mocht beginnen.Wederom vergingen er toen maanden voorer een nieuw compleet plan was. Tijdensde bouw is er aan die plannen ook nog welhet een en ander veranderd. Verder kreegde bouw een tegenslag te verwerken.Tijdens het bouwen brak er brand uit aanhet dak van de nieuwe drukkerij.Stobben rooien voor de nieuwbouwAfbraak oude loodsenEen kleine anderhalf jaar later was heteindelijk zover. De nieuwbouw was klaaren ingericht. De afdeling fotografie wasflink verbeterd, evenals alle andere afdelingen.Voor het personeel waren er ruimekleedkamers en douches ingericht, maarde grootste trots was toch wel de nieuwezeer grote diepdrukrotatiepers uitDuitsland, van de firma Albert Frankenthal.Deze pers was de eerste die inNederland geplaatst werd na de oorlog.Een pers met zeven drukwerken en tweevouwapparaten. Deze nieuwe pers had eenlengte van 26 meter en een hoogte van5 meter, de breedte was 3,50 meter.De pers kon eenzijdig volkleur 14.000omwentelingen per uur draaien.De intermediair voor deze pers is deheer Koenders geweest, directeur van delettergieterij Amsterdam. Op zaterdag3 november vond de opening voor hetvoltallige personeel plaats. Het aantalpersoneelsleden was samen met de mensenvan het eerste uur, al opgelopen tot zo’n150 man. De heer Van de Griendt kreegdoor het gezamenlijke personeel eenportret aangeboden (kosten ƒ 900,—).Het was geschilderd door de Wassenaarsekunstschilder Sierk Schroder, VolgensVan de Griendt was dit een onvergetelijkedag in zijn leven.Het begin is er64 Nieuw tijdperk

Tijdens de nieuwbouw brak er brand uit aan het dakHier moest de voorgevel komenNieuw tijdperk65

De nieuw drukkerijVele genodigdenOp dinsdag 6 november 1951, om 11.30 uur vond de officiële opening voor de genodigdenplaats. Daartoe behoorden onder andere de heren Teulings, het voltallige gemeentebestuurvan Deventer, hoofden van de gemeentelijke diensten, enkele Belgische collega’s,de secretaris van de Kamer van Koophandel, directeuren van verschillende Deventerbedrijven, vertegenwoordigers van de organisatie van werkgevers en de heren Cleerdingen Driesen van de plaatselijke unie van werknemers in de grafische bedrijfstak. Verderkwamen de garnizoenscommandant van het regiment, Lt. K.G.A. Feist, de commandantvan het regiment Oranje-Gelderland kolonel De Boer, mr. E.J. de Haes namens de rechterlijkemacht en nog vele anderen.TrotsBurgermeester Mr. H.W. Bloemers heeft met het symbolisch in werking stellen van pers 3het bedrijf officieel geopend. Daarbij stelde hij dat Deventer trots mocht zijn op zo’nmoderne drukkerij. Na de openingshandeling kregen de genodigden een rondleiding doorhet bedrijf en een lunch in de kantine. Ook de heer Van de Griendt was natuurlijk zeerverguld met de nieuwe drukkerij aan de Hunnerperkade. Maar toen hij een toost haduitgebracht op het nieuwe bedrijf en zich realiseerde hoe groot de toestroom van nieuweorders was, besefte hij ook dat de nieuwe drukkerij nu al te klein was.Overzicht zetterijHet maken van een cellofaandrukvoor de fotomontageFotomontageSlijperij – Galvano66 Nieuwe drukkerij

RetoucheEtserijPers 3, de eerste grote diepdrukpers van Albert FrankenthalExpeditieNieuwe drukkerij67

De inwijding van pers 3(Anekdote uit perspectief nr.31)Een nadeel van het wonen vlak naast het bedrijf is dat men te veel ziet, te veel aan deweet komt. Dat ondervond ook de heer Van der Burgh na de officiële opening van hetnieuwe gebouw. Zaterdags had hij voor hij naar huis ging, nog even een blik geworpenop de nieuwe pers 3, die in zijn nieuwigheid stond te glanzen en te glimmen. Maandagzou de productie beginnen. Hij, de bedrijfsleider, glom ook. Wat was hij trots op dezenieuwe aanwinst.Op de zondagmorgen na de bewuste zaterdag bevreemde het hem zeer dat er zoveel auto’sbij het bedrijf stonden. Omdat hij ook een sleutel van de achterkant had, kon hij in hetbedrijf op verkenning gaan. Aanvankelijk zag hij niets bijzonders, tot zijn oor geluidenwaarnam die kwamen uit de buurt van pers 3. In een verborgen hoekje achteraf ontdektehij een groepje mensen bij zijn grote trots, de blinkende nieuwe rotatiepers. Net op hetmoment dat hij dat groepje ontdekte, deed een pastoor enige stappen naar voren en meteen kwast rijk voorzien van wijwater, bespatte hij de pers. Wat er op dat moment bijnaover de lippen kwam van de heer Van der Burgh, had niets met een gebed te maken.Zijn trots, zijn nieuwe aanwinst, bespat met water!Later bleek dat de heer Van de Griendt, die altijd vertelde wanneer er iets bijzonders was,bewust de bedrijfsleider van dit gebeuren onkundig had gelaten.6 november 1951.Het is zover, de volledig nieuwe ‘Nederlandsche Diepdruk Inrichting’kan in gebruik worden genomen. De vlag ontbreekt helaas nog68 Nieuwe drukkerij

Forse groeiDe gehele verhuizing van gebouw ‘31 naar gebouw ‘51 en de daarmee te verwachtenproblemen, mochten door de grote inspanning en inzet van het personeel en een goedeorganisatie geen naam hebben. Hierdoor was het toch mogelijk dat de productie en aanleveringvan de tijdschriften en andere drukorders op tijd verliepen.Wat was er nu gebeurd met de geïllustreerde tijdschriften? Na de oorlog werd er beslotenom op economische en praktische gronden deze bladen samen te voegen. Het was dan nietmeer nodig om zoveel vormcilinders te maken. Bovendien stonden de persen dan niet zovaak meer stil om al die verschillende titels in en uit te bouwen. De regionale kopbladenzoals Fen Fryske Groun, Eigen Erf, Utrecht in Woord en Beeld, Stad en Land enGelderland in Woord en Beeld waren in 1949 opgegaan in de Week in Beeld en in 1952werd besloten de titel om te zetten in Revue. Deze wijziging had dan ook bijna eenverdubbeling van de oplage tot gevolg.12 miljoen kilo papierEen veel groter probleem was de enorme toestroom van drukorders die van deGeïllustreerde Pers kwamen. Door de activiteiten van de G.P. in Amsterdam was de oplagevan de Margriet in twee jaar tijd tot het dubbele gestegen. Ook werden er honderdduizendenalbums, mode- en breibladen gedrukt. Het kwantum aan werk steeg zo snel dat deN.D.I. de grootste moeite had om de drukprogramma’s zo te regelen dat alles toch iedereweek weer op tijd de deur uitging. In twee jaar tijd gingen er bij de N.D.I. niet minder dan76 miljoen tijdschriften de deur uit en verbruikte men daarvoor meer dan 12 miljoen kilopapier. Dat was voor de heer Teulings reden om namens de commissarissen van de N.D.I.hulde te brengen aan alle N.D.I.’ers, die met een bijna bovenmenselijke wijze alles produceerdenwat de G.P. vroeg. Ook de heer V.d. Ven, de directeur van de G.P., liet zich in diebewoording uit.Donald DuckHet jaar 1952 werd wel een heel bijzonder jaar. In Amsterdam, op de redactie van deMargriet, werd een kleintje geboren met de naam Donald Duck. De Nederlandse DonaldDuck-uitgave viel onder de verantwoordelijkheid van het damesblad Margriet. Hij werdop 31 oktober 1952 bij de Nederlandsche Diepdruk Inrichting in Deventer voor het eerstgepresenteerd. Donald Duck was aanvankelijk voor de helft in kleur en voor de anderehelft in zwart/wit gedrukt. De nieuwe pers (3) had maar 7 drukwerken. Wilde men aanbeide zijden van de papierbaan met kleur drukken, dan had men 8 drukwerken nodig.Door al het werk dat er was en er nog aan zat te komen, hadden de heren commissarissenal het besluit genomen om in Duitsland bij de firma Albert Frankenthal een tweedenieuwe pers te bestellen.Pers 4, een Albert Frankenthal met 8 drukwerken en 2 vouwapparatenNieuwe drukkerij69

Donald DuckDit zou een pers moeten zijn met acht drukwerken en twee vouwapparaten. Het zou danmogelijk zijn, zo stelde bedrijfsleider Van der Burgh, om de beide zijden van de papierbaanin één gang in volkleur te drukken (pers 4). Tevens werd er een los drukwerkbesteld, dat aan moest sluiten op pers 3. Pers 4 werd op 6 november 1953 in gebruikgenomen en vanaf 6 maart 1954 verschijnt de eend Donald Duck in volkleur.De bengel Donald DuckHet eerste nummer van Donald Duck wordt in een oplage van 2.500.000 exemplaren bijieder gezin in Nederland per post thuisbezorgd. Daarna begon men met een oplage van450.000 exemplaren. Het blad was bedoeld voor jong Nederland, maar als het in debrievenbus lag wilden de pappa’s het wel als eerste inzien. Om het heuglijke feit van hetverschijnen van de Donald Duck in Nederland feestelijk te vieren, schrijft Margriet in deeerste aflevering van de Donald Duck een grote prijsvraag uit. Hieraan konden alleNederlandse jongens en meisjes deelnemen. Voor de winnaars en winnaressen van dezeprijsvraag stelde de Margriet-redactie 1000 polshorloges variërend in waarde vanƒ 26,25 tot ƒ 38,60 beschikbaar.Voor de G.P. en de N.D.I. was de eend een succes en het veranderde, zo stelde Piet van deGriendt, van een kleuter in een bengel.Oktober 1952, Donald Duck voor ( oud ) en jong70 Donald Duck

Club InternationalStandaardisatieToen op 22 februari 1954 Martin van der Burgh aangesteld werd als technisch bedrijfsleiderwilde hij niet meer het ambachtelijke, maar meer kleur en kwaliteit en naar eenmeer industrieel en constanter drukproces. Er werd volgens hem nog teveel op het gevoelen op het oog (timmermansoog) gedaan. Iedere vakman, of het nu een fotograaf,retoucheur, etser, of een drukker was, iedereen werkte op zijn eigen manier. Een drukkerhad bijvoorbeeld nog nooit van het meten van inkt gehoord (viscositeit). Hij beoordeeldete dikke of te dunne inkt aan de hand van zijn druk en dat visuele beoordelen wasnatuurlijk voor iedere drukker anders.Al sinds de opening van het nieuwe gebouw in 1951 was er op alle afdelingen flink geïnvesteerdin allerlei hulp en randapparatuur. Hij wilde namelijk dat er op alle onderdelenvan de disciplines meer gemeten werd om zo naar een beter standaardproces (meten isweten) te komen. Niet alleen de N.D.I. was met deze nieuwe ontwikkelingen bezig, ookandere drukkerijen in Europa zochten naar andere mogelijkheden en verbeteringen in hetdrukproces. Om nu de nieuwste technische ontwikkelingen in het diepdrukproces te kunnenvolgen hadden alle directeuren van de Europese diepdrukbedrijven zich verenigd inde groep Club International Heliogravure (C.I.H.), die regelmatig ergens in Europa bijeenkwamen. Het doel van die bijeenkomsten was hoofdzakelijk informatieverstrekking enuitwisseling van de gemeenschappelijke en wetenschappelijke proeven die gedaan waren.Daarna konden aan de hand van die resultaten besluiten genomen worden.Club International Heliogravure in Stockholm bijeen.Geheel rechts dhr. van der Burgh en 3e van rechts ir. P.M.J. StuytClub International71

Het 25-jarig bestaan; weer uitbreidenOp zoek naar meer ruimteDe N.D.I. in Deventer werd met haar proeven en nieuwe ontwikkelingen ondersteunddoor het laboratorium van de Resex N.V. Hiervan was de heer V.d. Meer uit Soestdijk,en later de heer Lasseur directeur.Verder werden ze ook nog ondersteund door het Instituut Grafische Technieken inAmsterdam. In 1956 zou de C.I.H. overgaan in de European Rotogravure Association(E.R.A.). De oprichter daarvan was de heer De Goeij uit Haarlem. De E.R.A. kreeg vooralin de grafische wereld bekendheid door de E.R.A.-Award, een prijs die jaarlijks uitgereiktwordt aan het diepdrukbedrijf dat het mooiste drukwerk van zowel periodieken als voorde retailmarkt instuurt. De Diepdruk in Deventer is er zeer trots op dat het vele malen inde prijzen is gevallen.Door al die ontwikkelingen en een gestage groei van drukorders had de N.D.I. totaalgeen reserveruimte meer. Dat leidde ertoe, dat de directie en de raad van commissarissenbesloten een studiecommissie samen te stellen. Deze moest de uitbreiding onderzoekenvan de gebouwen en de nodige investeringen die gedaan moesten worden voor de aanschafvan enkele nieuwe persen. Eén ding was wel duidelijk, nieuwbouw en uitbreidingvan het machinepark was absoluut noodzakelijk.Het 25-jarig bestaanIn januari 1956 bestond de Nederlandsche Diepdruk Inrichting 25 jaar. Een zilverenjubileum dat gevierd moest worden. Niet alleen werd hiervoor een groot feest gegeven, ookwaren er 15 jubilarissen die al vanaf het begin van de oprichting bij de zaak betrokkenwaren. Dit was de zogenoemde groep ‘eenendertigers’. Hen werd als tastbaar bewijs vanwaardering een zilveren penning voor trouw en dienstbetoon en een couvert met een bedragdat gelijk was aan 4 weken salaris, overhandigd.Maar er was meer aan de hand. 1956 beloofde een heel bijzonder jaar te worden.72 Het 25-jarig bestaan; weer uitbreiden

De ontwikkelingen gaan snelVolgens directeur Piet van de Griendt werd 1956 inderdaad een bijzonder jaar. “Toennamelijk de plannen voor de bouw van onze nieuwe drukkerij (gebouw ’51) werdengemaakt, hadden wij al uit voorzorg zoveel bouwgrond aangekocht, dat als het in detoekomst nodig zou zijn, er zo verder gebouwd en uitgebreid kon worden. De verwachtingwas toen, dat het wel een hele reeks van jaren zou duren eer wij daaraan toe zouden zijn.Sinds de ingebruikname van de nieuwe drukkerij heeft de N.D.I. zich zodanig ontwikkelden uitgebreid en hebben de zaken zo’n grote vlucht genomen, dat voor 1956 al hetmoment bereikt was dat de uitvoering van die uitbreidingsplannen niet langer meer konwachten. En ik maak er geen geheim van wanneer ik U vertel dat wij hoopten in de loopvan dat jaar de beschikbare werkruimte bijna te kunnen verdubbelen.”“Ook waren wij er trots op dat er begonnen was met het installeren en monteren van drienieuwe diepdrukrotatiepersen. Deze zouden trapsgewijze geplaatst worden, namelijk eengrote pers (pers 6) van Albert Frankenthal en twee smallere persen (pers 7 en pers 8),de Albertina’s, ook van Frankenthal. Eén ervan zou voorzien worden van een plano uitleg.Ik kan u wel vertellen dat de uitvoering van dat hele gebeuren een extra grote belasting isgeweest op zowel de leidinggevenden, als ook op het gehele personeel.”Geheel achteraan de grote pers,Daarvoor,Vooraan,De plano uitleg is niet zichtbaarpers 6 met 1 VA en 5 drukwerkenpers 8 met 1 VA en 8 drukwerkenpers 7 met 1 VA en 8 drukwerkenHet 25-jarig bestaan; weer uitbreiden73

Gebouw ‘51 voor de uitbreiding.Gebouw ‘56 na de uitbreiding, met daarachter de fundering van gebouw ’61.Hier heeft de firma Koot gestaan.74 Het 25-jarig bestaan; weer uitbreiden

GrondaankopenDe studiecommissie die zich bezig had gehouden met de bedrijfsuitbreidingen en deeventuele investeringen na de bouw van gebouw ’56, kwam opnieuw met een advies.Indien mogelijk, moest de N.D.I. overgaan tot aankoop van de bedrijven die zich achterde huidige gebouwen bevonden. Zou het bedrijf zich in de toekomst nog verder uitbreiden,dan kon dit namelijk alleen nog aan de achterzijde. Het advies van deze commissiekreeg van de directie en de raad van commissarissen hoogste prioriteit.Op 9 juli 1959 was het dan zover. Door de Grond Bouw Maatschappij Grobouma(een zusterbedrijf) werd een acte getekend met de beddenfabrikant ‘E.J. Koot en zonen’,waarmee het terrein aan de Industrieweg werd aangekocht. Het ging hierbij om een oppervlaktevan 4215 m? grond, alsmede de opstallen van die vennootschap, die daarachterlagen. De koopsom was ƒ 275.000,— waarvan ƒ 75.000,— bij aankoop en ƒ 200.000,—na 5 jaar (met 3% rente per jaar) betaald moest worden.PapieropslagDe gebouwen zouden voorlopig dienst doen als opslag voor het papier. De N.D.I. haddoor ruimtegebrek op verschillende locaties in Deventer papier opgeslagen. Dit kostte hetbedrijf alleen al aan huur ƒ 7.500,— en ook nog eens ƒ 20.000,— aan transportkosten.De opslag in de naburige gebouwen mocht niet langer duren dan tot eind 1960, want danzouden de gebouwen gesloopt worden. Deze gingen dan plaats maken voor de voorgenomennieuwe uitbreiding, die zich zou uitstrekken over de terreinen van de voormaligebedrijven van Franken, Roelofs en Koot.Ook werd Grobouma de eigenaresse van een stuk terrein van 3285 m?, gelegen aan deBergenvaardersstraat, hoek Groningerstraat. Verder kreeg de Grobouma van de gemeenteDeventer de optie voor de aankoop van een perceel industrieterrein met een grootte van8629 m?. Dit stuk lag aan de Industrieweg, de Schonenvaarderstraat en de Kamperstraat.Hierdoor kreeg de N.D.I. voldoende ruimte voor verdere uitbreiding van het eigenbestaande bedrijfsgebouw.De firma E.J. Koot en zonen. Op deze plaats wilde de N.D.I. graag verder uitbreiden.Het 25-jarig bestaan; weer uitbreiden75

De productiemiddelenHoe zagen de productiemiddelen na al die uitbreidingen en investeringen er in 1959 uit?De drukkerijHet machinepark van de drukkerij omvatte de volgende diepdrukpersen:Pers 1 1 V.A. 5 drukw. 130 cm. breedPers 2 2 V.A. 4 drukw. 1 Plano-uitleg 90 cm. ,,Pers 3 2 V.A. 8 drukw. 130 cm. ,,Pers 4 2 V.A. 8 drukw. 165 cm. ,,Pers 5 (proefpers) 4 drukw. 1 afrol + 1 oprol variabelPers 6 1 V.A. 5 drukw. 130 cm. ,,Pers 7 1 V.A. 8 drukw. 1 Plano-uitleg 78 cm. ,,Pers 8 1 V.A. 8 drukw. 78 cm. ,,Aan het eind van 1959 werd pers 9 in gebruik genomen. Een pers met 1 V.A.,5 drukwerken en 130 cm breed, gelijk aan pers 6. Ook waren er al bij Albert Frankenthal2 V.A. en 6 drukwerken besteld, om de persen 6 en 9 verder uit te breiden tot ieder met2 V.A. en 8 drukwerken. Het lag in de bedoeling om ze in een later stadium verder uit tebreiden met ieder nog één drukwerk zodat elke pers 10 drukwerken en 2 V.A. bezat.Gelijktijdig zouden dan de rollenhouders naar de kelder verplaats worden.Pers 1, waar in 1931 alles mee begon, werd in 1959 gedemonteerd en opgeslagen.Deze pers werd in eerste instantie gehuurd van de N.N.U.M. voor ƒ 7.200,— per jaaren in 1935 gekocht voor de boekwaarde van ƒ 40.000,—. De pers werd later in 1964opgeruimd tegen schrootwaarde en een tegemoetkoming uit het machinefonds voor eenbedrag van ƒ 10.000,—.Het is te betreuren dat juist die pers (de peperbus) niet bewaard kon blijven,maar gezien de afmeting en ruimte die hij innam was dat niet mogelijk.BrocheerderijDe brocheerderij omvatte begin 1959 vier Brehmer verzamelhechtmachines, ieder met4 Hepp oplegapparaten. Voorts een planosnijmachine en 2 Krause driesnijders.ExpeditieIn de expeditie was al lange tijd de behoefte aan een automatische of een semi-automatischeverpakkingsmachine, die voor het verwerken van alle tijdschriften geschikt zou zijn.Met het bedrijf De Ridder uit Baarn waren al besprekingen gevoerd. Dit had geleid tot eenontwerp van een verpakkingsmachine. Men verwachtte er veel van. Op zeer korte termijnzou een exemplaar geplaatst kunnen worden. Eind 1959 werd de vijfde combinatieverzamelhechter - oplegapparaten in gebruik genomen.76 Het 25-jarig bestaan; weer uitbreiden

ZetterijBij de zetterij werd een nieuwe intertype zetmachine geplaatst. Hiermee kwam het aantalzetmachines op zes.FotografieOp de afdeling fotografie werd in juni 1959 een Colorex vergrotingsapparaat in gebruikgenomen, waarop voor de eerste maal binnen de N.D.I. belichting met elektronenblitswerd toegepast. Het al in mei 1957 bij Crosfield bestelde Scanatron kleurcorrectieapparaatwerd ook zo spoedig mogelijk afgeleverd en geplaatst.Andere afdelingenIn ditzelfde jaar werd de verbouwing van de vormvoorbereidingsafdelingen in de keldervan gebouw ‘51 voltooid. Naast een nieuwe douche en een nieuw kleedlokaal, werden deafdelingen Montage, Kopie-Overdraging, Afdekkerij, Etserij, Galvano, Cilinderopslag ende Slijperij geheel vernieuwd en uitgebreid. In de Montage werd het aantal montagetafelsvan 10 naar 21 stuks uitgebreid. In de afdeling Kopie werden 2 nieuwe kopieerramen ingebruik genomen. Dit ging tegelijk met een nieuwe kopieerlamp voor de rasterkopie.In de galvanische afdeling werden nieuwe koper-, nikkel- en chroombaden geïnstalleerden werden er ook 2 nieuwe gelijkrichters in gebruik genomen.VervoerBinnen het vervoer van de bladen deed zich een ingrijpende verandering voor. Het transportdat in handen was van het particuliere bedrijf Ipenburg, was dermate onbetrouwbaargeworden, dat er dat jaar een DAF-vrachtwagencombinatie bij de N.D.I. in beheer werdgenomen. Deze auto was reeds eerder eigendom van de Geïllustreerde Pers, Dit betekendedat de gehele exploitatie van de wagen, inclusief de chauffeurs, aan de zorgen van deN.D.I. werd toevertrouwd. Nog twee nieuwe combinaties van hetzelfde type werden doorde G.P. aangekocht en bij de N.D.I. in gebruik genomen. Omdat het vervoer van de bladenvoor rekening van de G.P. kwam, vergoedde de G.P. de gemaakte exploitatiekostenvan deze vrachtauto’sTechnische DienstDe werkzaamheden van de technische dienst namen in 1959 enorm toe. Niet alleen doorde hogere eisen aan reparatie en onderhoud, maar ook wegens de werkzaamheden voor denieuwbouw en uitbreiding. Verder werd er een nieuwe freesmachine (fabrikaat Fr. Deckel)in de werkplaats opgesteld.Het 25-jarig bestaan; weer uitbreiden77

Wijzigingen in de leidingNiet alleen waren er veel bouwactiviteiten en veranderingen op alle afdelingen, ook in deleiding van het bedrijf stond er iets te gebeuren. Op 1 juli 1959 werd een nieuwe bedrijfsleideraangesteld in de persoon van de heer Martin Koene. Piet van de Griendt had vanVan der Burgh het advies gekregen om hem aan te trekken. Hij kende de heer Koene noguit de tijd toen hij nog werkzaam was bij de drukkerij van Johan Enschede. Koene waseen man met een grote fotografische en technische kennis. Hij had onder andere in hetverleden gewerkt bij het Duitse AGFA, een fabrikant van reprografische materialen. Eenman ook die er mede verantwoordelijk voor was, dat het nieuwe negatieve en positievekleurenmateriaal in Nederland geïntroduceerd werd.KwaliteitszorgHet eerste probleem waarmee hij te maken kreeg bij de N.D.I., was de drukinkt waarmeein de drukkerij gewerkt werd. De kleuren geel, rood, en blauw waren volgens zijn inzichtveel te vuil. Hij stelde dat er gewerkt moest worden met standaardkleurenzoals geel, cyaan, magenta en zwart en niet met kleuren die zomaar door eenartdirector bedacht waren. De heer Koene liet alle standaardkleuren naverloop van tijd invoeren en daarop werden dan vervolgens regelmatigkwaliteitscontroles uitgevoerd. Zo ontstond er eigenlijk vanzelf een afdelingkwaliteitszorg binnen de N.D.I. Martin Koene was een bijzondere man, eenman die hoge eisen aan kwaliteit stelde. Hij zou voor het bedrijf van grotebetekenis worden.M. KoenePiet van de Griendt treedt afMocht de indiensttreding van Martin Koene in alle rust zijn verlopen, deverandering in de bedrijfsleiding, die zich een paar maanden later aankondigde,zorgde toch wel voor enige beroering onder het personeel.Hun eigen directeur, Piet van de Griendt, zou aftreden als directeur van deN.V. Nederlandsche Diepdruk Industrie.Al op 7 juli, op de aandeelhouders vergadering in ’s Hertogenbosch, hadvoorzitter L. Teulings de voltallige vergadering meegedeeld dat Piet van deGriendt als directeur van de N.D.I. op 1 januari 1960 zou aftreden.Met ingang van diezelfde datum zou hij benoemd worden als presidentcommissarisvan de vennootschap. In de vergadering van 22 december kwamvoorzitter Teulings met de mededeling, dat per 1 januari 1960 ir. P. Stuyt benoemdzou worden tot algemeen directeur en M. van der Burgh als technischdirecteur. Ir. Stuyt was voorheen voor de Grobouwma toezichthouder geweestbij de nieuwbouw van gebouw ‘56, waarna hij in dienst was getreden alsadjunct-directeur bij de N.V. In zijn rede tot de beide heren sprak hij:“Jullie hebben beiden al getoond van het hout te zijn, waaruit men goededirecteuren snijdt en het is in het leven nu eenmaal zo, dat ‘t nieuwe komt,waar het verleden gaat.” Er komen nu twee directeuren in plaats van één endat zegt toch wel iets over de plaats die de heer Van de Griendt altijd heeftingenomen.Ir. P.M.J. Stuyt78 Het 25-jarig bestaan; weer uitbreiden

Personeelszorg van groot belangPiet van de Griendt zelf sprak op 14 januari zijn eigen personeel toe, wij citeren hier eenklein stukje.“Zoals U allen wel bekend zal zijn, is er in overleg met de H.H. aandeelhoudersvan onze N.V. besloten dat ik mijn functie als directeur van de N.D.I. zoubeëindigen, terwijl ik met ingang van gelijke datum tot president-commissarisvan de vennootschap ben benoemd.De voorzitter van Uw personeelscommissie heeft mij bij die gelegenheid gelukgewenstmet deze benoeming en namens U allen mij een prachtig kostbaar geschenkaangeboden in de vorm van een 14-daagse reis naar de CanarischeEilanden en ik dank U allen daarvoor.”“De zorg voor de belangen van het personeel heeft in de bijna 30 jaren, dat ikde leiding van onze N.V. heb gehad, steeds mijn grootste belangstelling gehad.Ik weet dat zulks ook bij mijn opvolgers het geval zal zijn. Bij hun aanstelling hebik er speciaal op gewezen, dat deze zorg voor de belangen van U allen één van degrootste verantwoordelijkheden, is die hun nieuwe functie als directeuren van deN.D.I. met zich meebrengt. Ik ben ervan overtuigd dat ook dit gedeelte van debestuurstaak bij hen in goede handen is.Met de wens dat het U, Uw gezinnen en allen die U dierbaar zijn, wel mogen gaan, neemik hiermee afscheid van U als directeur en spreek daarbij tevens de wens uit dat ik alspresident-commissaris nog vele jaren getuige mag zijn van de welvaart van de N.D.I.en van allen die daaraan met zoveel animo meewerken.”P. van de GriendtVooral voor de oudere werknemers was dat toch wel een bijzondere dag.Hun directeur Piet van de Griendt ging weg. Een directeur waar ze vanaf de begin jarenalles mee beleefd hadden. Met zijn vertrek werd er bij de N.D.I. een tijdperk afgesloten.Het 25-jarig bestaan; weer uitbreiden79